08 10
v a k b l a d v o o r R I OOLt e c h n o l o g i e • a op kr t/m no ev i / /jd uenci 2 0 1 4 5 • jaargang 2 3
met de medewerking van
met de medewerking van
Dossier Rioleringsbuizen: beton, gres of kunststof? Leuven en Gent verwarmen met rioolwater ISO55001-certificaat voor Aquafin
Periodiciteit: driemaandelijks I Afgiftekantoor: Oostende X I P915318 I Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement I Boulevard des Canadiens 118 B-7711 Dottignies
18
32
RIORAMA Vakblad voor riooltechnologie. Gratis verspreid in Vlaanderen naar: aannemers rioolwerken & waterwerken, burgerlijke bouwkunde, technische diensten steden en gemeenten, intercommunales en studiebureaus.
37
PERIODICITEIT
Driemaandelijks HOOFDRedactie
Tilly Baekelandt T 056/33 42 72 E tilly.baekelandt@fcomedia.be
INHOUD
Redactie
NUTTIGE ADRESSEN........................................................................................ 04
Bart Vancauwenberghe Koen Vandepopuliere E redactie@riorama.be Vormgeving
Koen DHaene E koen.dhaene@fcomedia.be Reclame-advies
Katja Wijffels T 0473/86 59 70 E katja.wijffels@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever
Filip Cossement Canadezenlaan 118 - B-7711 Dottenijs T 056/77 13 10 F 056/77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be I www.fcomedia.be
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk
INSIDE NEWS................................................................................................. 06 BEURSNIEUWS Aquarama Trade Fair blaast samen met haar partners tien kaarsjes uit....................... 08 IKT organiseert eerste Rioolreparatie Praktijkdag.................................................. 10 DOSSIER Rioleringsbuizen: beton, gres of kunststof? ......................................................... 18 Deschacht neemt rol als totaalpartner ter harte ................................................... 24 REHAU reinigbaar systeem voor hemelwaterbuffering ............................................27 Corrosiebescherming: geen overbodige luxe! ....................................................... 28 TUBOBEL investeert in moderne machine voor fabricatie betonnen rioleringsbuizen .... 31 Infiltratiebuizen in opmars ............................................................................... 32 Tegra-putten Wavin bewijzen meerwaarde in Antwerpse Sleutelstraat ....................... 35 Dyka PP-leidingsysteem voor verkavelingsproject in Tervuren ..................................37 PROJECTEN Sleufloos boren in mergelachtige ondergrond....................................................... 38 REPORTAGES Stedelijke waterkringloop als bron van energie..................................................... 15 Continu verbeteren levert Aquafin ISO55001-certificaat op..................................... 16 Dynamisch VDV cleaning blaast tien kaarsjes uit....................................................41 Leister, de Zwitserse referentie in kunststoflassen................................................. 45 FEDERATIES Grote interesse voor VLARIO-dag........................................................................ 12 Hoe de aanleg van huisaansluitingen, keuringen en het bouwproces verzoenen? ........ 42 TECHNIEK Leuven en Gent verwarmen met rioolwater........................................................... 46
LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS VAN DE PERIODIEKE PERS
JURIDISCH SubsidiĂŤring voor rioleringen in Vlaanderen......................................................... 48 PRODUCT NEWS.............................................................................................. 34
NUTTIGE ADRESSEN Onderstaande rubriek wordt ter beschikking gesteld van aannemers, studiebureaus en bedrijven actief in de riooltechnologie. Wie zijn gegevens in de rubriek nuttige adressen wenst te publiceren kan naam, adres, telefoonnummer en website sturen naar info@riorama. be, dit met vermelding onder welke categorie u wenst te staan. Gelieve eveneens uw facturatiegegevens toe te voegen. Eén jaar aanwezigheid in de rubriek “Nuttige adressen“ in Riorama en op www.riorama. be kost 350 euro. Wie onder meerdere categorieën wenst te staan betaalt 150 euro/ extra rubriek. (Prijzen exclusief BTW)
CATEGORIEËN • Aannemers Rioolwerken • Afvoergoten • Beton
• Rioolafsluiters
• Integrale
• Rioolbeheerders
Waterbedrijven
• Riooldeksel
• Keuring en
• Rioolonderhoud
Keuringsystemen
• Buffersystemen
• Kokerelementen
• Rioolreiniging
• Buizen
• Kunststof
• Rioolrenovatie en
• Collectoren
• Leidingsystemen
• Detectiesystemen
• Lijnafwatering
• Doorpersbuizen
• MACHINES VOOR
• Duikers
rioolrenovatiesystemen • Septische tanks • Studiebureaus
RIOOLRENOVATIES
• Fittings
• Manchetten
• Tunnel Boringen
• Geurbestrijding
• oeverversterking
• Verhuur
• Graafmachines
• Persleiding
• Vertical boringen
• Grachtelementen
• Pompen
• Warmterecuperatie
• InspectieCAMERA'S
• Regenwaterbeheer
• Watermaatschappijen
• Inspectieputten
• Rietzuivering
• Waterzuivering
Beton De Clercq nv Steenkaai 111 8000 Brugge 050/31 73 61 www.declercq-beton.be Betonfabriek De Bonte Beton - Van Hecke NV Sint-Annastraat 55 9250 Waasmunster 052/47 33 20 www.debonte-vanhecke.be Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be Vigotec Akatherm Schoonmansveld 52 2870 Puurs 03/860 01 90 www.vigotecakatherm.be
collectoren
Aannemers RioolwerkeN Elta bvba Honderdweg 22 9230 Wetteren 09/368 24 26 www.elta.be Deckx Goormansdijk 17A 2480 Dessel 014/38 76 70 www.deckx-ao.be Stadsbader Kanaalstraat 1 8530 Harelbeke 056/26 06 65 www.stadsbader.com
Afvoergoten ACO Passavant n.v. Preenakker 8 1785 Merchtem 052/38 17 70 www.aco.be
Beton Beton De Clercq nv Steenkaai 111 8000 Brugge 050/31 73 61 www.declercq-beton.be
4
RIORAMA
Betonfabriek De Bonte Beton - Van Hecke NV Sint-Annastraat 55 9250 Waasmunster 052/47 33 20 www.debonte-vanhecke.be
Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Doorpersbuizen
Geurbestrijding QM Environmental Services Ltd. Henricuskade 123A NL - 2497 NB Den Haag 0031 15 737 0486 www.qmes.nl Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Grachtelementen Beton De Clercq nv Steenkaai 111 8000 Brugge 050/31 73 61 www.declercq-beton.be Betonfabriek De Bonte Beton - Van Hecke NV Sint-Annastraat 55 9250 Waasmunster 052/47 33 20 www.debonte-vanhecke.be
InspectieCAMERA'S Camtronics nv Ekkersrijt 3209 NL - 5692 CG Son +31 (0) 499 49 45 90 www.camtronics.nl
Inspectieputten
Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be
HOBAS Benelux BV Marconistraat 11-10 NL - 4004 JM Tiel 0031 344 82 00 30 www.hobas.com
Alkern Site VOR Beton NV Ieperseweg 112 8800 Roeselare 051/23 24 20 www.alkern.be
Buffersystemen
Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Beton De Clercq nv Steenkaai 111 8000 Brugge 050/31 73 61 www.declercq-beton.be
ACO Passavant n.v. Preenakker 8 1785 Merchtem 052/38 17 70 www.aco.be Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Buizen Alkern Site VOR Beton NV Ieperseweg 112 8800 Roeselare 051/23 24 20 www.alkern.be
Duikers HOBAS Benelux BV Marconistraat 11-10 NL - 4004 JM Tiel 0031 344 82 00 30 www.hobas.com
fittings Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Betonfabriek De Bonte Beton - Van Hecke NV Sint-Annastraat 55 9250 Waasmunster 052/47 33 20 www.debonte-vanhecke.be HOBAS Benelux BV Marconistraat 11-10 NL - 4004 JM Tiel 0031 344 82 00 30 www.hobas.com Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be
Integrale Waterbedrijven De Watergroep Vooruitgangstraat 189 1030 Brussel 02/238 94 11 www.dewatergroep.be TMVW Stropstraat 1 9000 Gent 09/240 03 76 www.water-link.be
Lijnafwatering Alkern Site VOR Beton NV Ieperseweg 112 8800 Roeselare 051/23 24 20 www.alkern.be Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be
Machines voor rioolrenovaties MMB machines Industrielaan 23 9320 Erembodegem +32 (0)53/70 18 91 www.mmbmachines.be
Keuring en Keuringsystemen VLARIO De Schom 124 3600 Genk 03/827 51 30 www.vlario.be
Manchetten Vigotec Akatherm Schoonmansveld 52 2870 Puurs 03/860 01 90 www.vigotecakatherm.be
Kokerelementen Beton De Clercq nv Steenkaai 111 8000 Brugge 050/31 73 61 www.declercq-beton.be Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be
Kunststof Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be Vigotec Akatherm Schoonmansveld 52 2870 Puurs 03/860 01 90 www.vigotecakatherm.be
leidingsystemen Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
OEVERVERSTERKING Alkern Site VOR Beton NV Ieperseweg 112 8800 Roeselare 051/23 24 20 www.alkern.be Persleiding Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be Vigotec Akatherm Schoonmansveld 52 2870 Puurs 03/860 01 90 www.vigotecakatherm.be
Pompen Edo Pumps NV Kerkhofstraat 238 2850 Boom 03/888 23 58 www.edopumps.be N.V. Grundfos Bellux S.A. Boomsesteenweg 81-83 2630 Aartselaar 03/870 73 00 be.grundfos.com Xylem Water Solutions Vierwinden 5B 1930 Zaventem 02/720 90 10 www.xylemwatersolutions.com
regenwaterbeheer Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be
Rietzuivering Rietland bvba Van Aertselaerstraat 70 2322 Minderhout 03/294 02 65 www.rietland.com
Rioolafsluiters Lansas B.V. Zoerbeemden 4 NL - 6245 LR Eijsden 0031 43 409 36 50 www.lansas.nl
Rioolbeheerders PIDPA Desuinlei 246 2018 Antwerpen 03/216 88 88 www.pidpa.be RIOPACT Koning Boudewijnstraat 46 9000 Gent 09/240 91 11 www.riopact.be TMVW Stropstraat 1 9000 Gent 09/240 03 76 www.water-link.be
Rioolrenovatie en rioolrenovatiesystemen HOBAS Benelux BV Marconistraat 11-10 NL - 4004 JM Tiel 0031 344 82 00 30 www.hobas.com Rehau NV/SA Ambachtenlaan 22 3001 Heverlee 016/39 99 11 www.rehau.be Seico bvba Kasteellaan 75 9000 Gent 09/23 33 85 halil@seico.be Smet-Boring nv Kastelsedijk 64 2480 Dessel 014/38 96 96 www.smetgroup.be Studiebureaus Tauw België nv Remylaan 4C Box 3 3018 Leuven 016/35 28 10 www.tauw.be/water
Tunnel Boringen Smet-Boring nv Kastelsedijk 64 2480 Dessel 014/38 96 96 www.smetgroup.bee
Vertical boringen Riooldeksel Stradus Aqua Breeërweg 33 3860 Neeroeteren 089/86 01 74 www.stradusaqua.be
Smet-Boring nv Kastelsedijk 64 2480 Dessel 014/38 96 96 www.smetgroup.be
Warmterecuperatie Rioolonderhoud QM Environmental Services Ltd. Henricuskade 123A NL - 2497 NB Den Haag 0031 15 737 0486 www.qmes.nl
Rioolreiniging VDV Cleaning nv Waaslandlaan 8A2 9160 Lokeren 09/367 83 80 www.vdvcleaning.be
Benvitec Koolmijnlaan 185 3582 Beringen 011/450 450 www.benvitec.be
Waterzuivering Aquafin NV Dijkstraat 8 2630 Aartselaar 03/450 45 11 www.aquafin.be
RIORAMA
5
INSIDE NEWS
Mosbaek wint Deense ideeënwedstrijd Wateroverlast vormt door de groeiende verstedelijking en extreme regenbuien een groeiend probleem. De Deense werkgroep “Het Water van het Land” is opgericht in januari 2014, met als doel inzicht te verkrijgen en oplossingen te vinden voor diverse waterbeheerproblemen. De werkgroep bestaat onder andere uit vijf gemeentes, leden van het Deense Technologisch Instituut en de adviesbureaus Orbicon en Smith Innovation. Nieuwe uitdagingen vereisen nieuwe reacties, die op hun beurt de noodzaak verhogen om kennis te verkrijgen buiten de traditionele waterbeheersing. Om die kennis te vergaren werd er een open wedstrijd georganiseerd. Thema’s waren ecologisch waterbeheer, natuurbescherming, landbouw, en waterbeheer op het platteland. Mosbaek diende in samenwerking met Grontmij Denemarken het beste idee in binnen de categorie ecologisch waterbeheer. ”Het idee maakt het mogelijk om faunavriendelijke gemalen te plaatsen, met als dubbelledig resultaat dat overstromingen in steden voorkomen worden en dat de vismigratie hersteld wordt. De volgende stap is het verder ontwikkelen van de aangebrachte ideeën ten aanzien van de klimaatverandering in samenwerking met de werkgroep ”Vandet fra Landet”, aldus Diego Rutters van Mosbaek.
• www.mosbaek.com
Correctie Rioleringsdatabank Vlaanderen
Het AGIV (Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen) stelt een nieuwe versie van de dataset ‘Rioleringsdatabank Vlaanderen’ ter beschikking. Deze informatie is afkomstig van de Vlaamse Milieumaatschappij – Afdeling Ecologisch Toezicht. De informatie die opgenomen is, kan kosteloos hergebruikt worden. Deze versie bevat correcties van fouten die in de vorige update waren geslopen. De Vlaamse Milieumaatschappij beschikt over permanent geactualiseerde informatie over rioleringen in Vlaanderen die gebruikt wordt voor de voorbereiding en uitvoering van het afvalwaterbeleid. De Rioleringsdatabank Vlaanderen is een (jaarlijks) extract van geselecteerde informatie uit die productiedatabank. Het betreft een geografische middenschalige schematische weergave van het netwerk aan rioleringen in (delen van) straten, met bijhorende informatie (bvb of de riolering gemengd of gescheiden is), evenals de ligging van pompstations, overstorten, rioolwaterzuiveringsinstallaties, inlaten, uitlaten en bergingsbekkens (reservoir). De versie van de Rioleringsdatabank die in april werd gereleaset bevatte een aantal fouten. Daarom wordt er vandaag een nieuwe versie van deze data gereleaset.
• www.agiv.be •
www.geopunt.be
Waterbeheer van de toekomst veranderen door innovatieve regulering Een wereld waarin water op een verstandige manier beheerd wordt en de juiste oplossingen geïmplementeerd worden om voor een duurzame watertoekomst te zorgen, zou binnenkort waarheid kunnen worden. De ministers van de huidige regeringen die de Ministeriële Conferentie van het 7de Wereldwaterforum in Korea bijwoonden, stemden er mee in om het 'Handvest van Lissabon' voor een openbaar beleid en regelgeving rond water- en afvalwaterbeheer goed te keuren. De goedkeuring van de beginselen betekent een belangrijke stimulans voor de innovatie in de watersector. Eén van de cruciale aspecten van het handvest is dat het de participatie van belanghebbende partijen als één van zijn leidende beginselen beschouwt. Het door ERSAR (de Portugese nationale regulator), andere waterregulatoren van over de hele wereld en de International Water Association uitgewerkte Handvest vormt een internationaal kader van goede praktijken voor een openbaar beleid en regelgeving op het vlak van drinkwatervoorziening, waterzuivering en afvalwaterbeheer. Het bevat duidelijke verwijzingen naar de rechten en verantwoordelijkheden van de belanghebbende partijen en gebruikers en biedt zowel een visie als een praktisch platform voor de hervorming van het waterbeheer met het oog op duurzame ontwikkeling.
• www.iwa-network.org
6
RIORAMA
gives you energy!
FINAL EVENT Donderdag 11 juni 2015 Stadhuis Leuven Grote Markt 9, 3000 Leuven Volledig programma en inschrijven op
www.vlario.be/inners
Aquarama Trade Fair blaast samen met haar partners tien kaarsjes uit 22 oktober 2015: de datum staat nu ongetwijfeld al gereserveerd in uw agenda. Place to be: Brabanthal, Leuven. Onderwerp: Aquarama Trade Fair. De beurs van dit vaktijdschrift heeft de voorbije tien jaar een oerdegelijke reputatie opgebouwd en fungeert voor alle stakeholders uit de wereld van watertechnologie en waterbehandeling in België en Nederland als een onmisbare afspraak.
Wat in 2006 begon als een voorzichtige poging om de Belgische watermarkt met elkaar in contact te brengen tijdens een vakbeurs, is anno 2015 uitgegroeid tot een vaste waarde in onze waterindustrie. Dat heeft alles te maken met de eenvoudige succesformule van het concept. Exclusief “Dit evenement is eigenlijk het enige dat zich exclusief op de markt van watertechnologie concentreert,” stipt organisator Filip Cossement aan. “Die specialisatie is de belangrijkste drijfveer van de stijgende belangstelling. De kracht schuilt vooral in die focus op een zich sterk ontwikkelende nichemarkt, die voortdurend evolueert. Dat heeft voor een groot deel te maken met de almaar strengere normeringen op vlak van (industrieel) watergebruik. Daardoor is bij heel wat productieondernemingen en andere organisaties een (dringende) behoefte ontstaan om zich in regel te stellen. Hiervoor kunnen ze terecht bij ondernemingen die zich hebben gespecialiseerd in dergelijke dienstverlening: hetzij via vakkundig advies en bepaalde ser-
8 RIORAMA
vice, al dan niet aangevuld met het aanbieden van kwalitatieve producten en de realisatie van tot de verbeelding sprekende projecten.” Door de jaren heen vonden steeds meer industriële eindgebruikers hun weg naar dit initiatief. “Zowel bedrijfsleiders als productieverantwoordelijken beseffen hoe groot het belang van correct en efficiënt watergebruik binnen hun organisatie is geworden. Uiteraard speelt het duurzaamheidsaspect daar een bepaalde rol in, maar hergebruik of zuivering van water levert ook in de portemonnee belangrijke besparingen op. Het laat ondernemingen toe hun productieproces te optimaliseren, de energie- en waterfactuur te zien dalen en op de koop toe ook het milieuvriendelijk karakter van hun bedrijf in de kijker te zetten.” Eén dag Filip Cossement blijft consequent vasthouden aan het concept van een ééndagsbeurs, met een vlotte cateringformule en een opbouw waarbij de bezoekers gegarandeerd aan alle exposanten passeren.
Op die manier krijgt elke deelnemer een goed idee van de meest recente evoluties in de watermarkt en is de respons voor de standhouders maximaal. VLARIO Het VLARIO-team is sinds jaar en dag present op de Aquarama Trade Fair. De reden daarvoor hoeven we niet ver te zoeken, stipt directeur Wendy Francken aan. “Wij zijn het kenniscentrum en het overlegplatform van de rioleringssector in Vlaanderen. Alle initiatieven die de doelstelling van VLARIO ondersteunen, kunnen rekenen op onze medewerking. Samenwerking is één van onze belangrijkste missies, vandaar dat wij graag de Aquarama Trade Fair ondersteunen met het voorzien van een lezing.” De directeur is benieuwd naar de innovaties die ze op de beursvloer zal ontdekken. “Vernieuwing is belangrijk in onze sector, zeker omdat we voor gekende, stevige uitdagingen staan. Er ligt nog veel werk op de plank. Het kan niet anders dat deze industrie de komende jaren verder zal groeien en gedreven de uitdaging zal aangaan om met interessante oplossingen voor de dag te komen.” AquaFlanders Voor de derde keer vindt tijdens de beurs ook een programma van AquaFlanders plaats. “Het was evident dat we dit opnamen, aangezien het tijdstip van onze evenementen nagenoeg samenviel,” verduidelijkt Marc Buysse. “De groei in de cijfers bewijst dat het een win-winsituatie is. We zijn daar heel blij om en kijken vol vertrouwen de toekomstige samenwerking tegemoet. Water wordt steeds
BEURSNIEUWS
belangrijker in de wereld van vandaag. Het lijkt dat we er in Vlaanderen en België in overvloed hebben. De pieken en dalen worden steeds groter, waardoor een vernieuwde aanpak zich opdringt.” Gezien het feestelijke karakter van deze editie, verwacht Marc Buysse meer deelnemers te mogen begroeten. Intussen blikt hij met een hoopvol gevoel vooruit op de toekomst van de waterindustrie. “We denken dat de waterindustrie langzaam maar zeker aan belang zal winnen. Getuige daarvan zijn het toenemend aantal organisaties dat zich er mee bezig wil houden. De technologie zal verder moeten ontwikkeld worden om op de talloze problemen antwoord te bieden. Dit gaat van de technologie die in woningen gebruikt wordt, tot distributietechnologie alsook technologie die de kringloopeconomie mogelijk maakt.” Vlakwa In 2015 viert Vlakwa haar vijfjarig bestaan onder meer op de Aquarama Vakbeurs. “We wensen dit te vieren met al onze partners in het waterlandschap door middel van een academische zitting op één van dé netwerkmomenten van het jaar voor iedereen die binnen de sector actief is,” zegt communicatieadviseur Valerie Blomme. “Hiermee willen we aantonen dat we erin slagen om samen met de leden van Vlakwa versnippering tegen te gaan in het waterbeheerlandschap en dat we hiertoe een belangrijke partner zijn geworden.” Centraal binnen de Vlakwa-werking staat de nationale (en internationale) samenwerking met en tussen privaat- en publiekrechtelijke instanties (zijnde kenniscentra, universiteiten/hogescholen, strategische onderzoekscentra, overheden, ondernemers, landbouwers, sector- en beroepsfederaties, watermaatschappijen,…). “Met onze initiërende, coördinerende en faciliterende rol streven we naar een optimale dienstverlening zonder de huidige marktwerking te willen verstoren. Voor partners wordt er gezorgd voor een passende, neutrale doorverwijzing met kwaliteitsopvolging. Deze samenwerking regelen we met onze oprichters en partners (derden, individuele gebruikers) door middel van partnerovereenkomsten. Wij analyseren en realiseren dus mogelijke
Door de jaren heen vonden steeds meer industriële eindgebruikers hun weg naar dit initiatief. Zowel bedrijfsleiders als productieverantwoordelijken beseffen hoe groot het belang van correct en efficiënt watergebruik binnen hun organisatie is geworden.” Filip Cossement, organisator Aquarama Trade Fair
samenwerkingsverbanden met het oog op integratie in de sector. Hiertoe willen we de visibiliteit van ons aanbod en realisaties verhogen. Binnen de waterindustrie volgen we knelpunten op, om zo proactief te kunnen inspelen voordat de vraag acuut voelbaar wordt in Vlaanderen. We signaleren trends bij diverse doelgroepen (industrie, landbouw, particulieren, overheden, non-profit) rond watervragen of -problemen en vertalen deze naar onderzoeksthema’s. We doen dit door actief deel
te nemen op aangelegenheden waar ons netwerk bijeenkomt, zoals dit evenement.” (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.aquarama.be AQUARAMA • www.tnav.be TRADE FAIR • www.vlario.be FOR WATER TECHNOLOGY • www.aquaflanders.be • www.vlakwa.be
22/10/2015
TNAV TNAV is al tien jaar de vaste partner van Aquarama. Het Vlaams Netwerk Watertechnologie staat telkens in voor de organisatie van een workshop. Dit jaar luidt de titel: ‘duurzaam watermanagement in de industrie’. “Hierbij zullen zowel proceswater als afvalwater aan bod komen,” zegt Paul Ockier van TNAV. “We zullen onder meer stilstaan bij alternatieve waterbronnen (duurzaam hergebruik van water), efficiëntere systemen (minder water, minder energie, minder chemicaliën, lagere kosten) en de winning van grondstoffen uit waterstromen.” Voor de eerste maal wordt de workshop samen met VMx (vereniging van milieuprofessionals) georganiseerd. In de voormiddag vindt een eerder technische TNAV-sessie plaats, vooral gericht op innovatie. Na de middag gaat de VMx-sessie door. Hierbij ligt de klemtoon op het wetgevend kader. Tenslotte slaan beide verenigingen de handen ineen voor een niet al te technische sessie, waarin hoofdzakelijk praktijkcases aan bod zullen komen. De presentaties zijn niet commercieel en praktijkgericht.
RIORAMA 9
BEURSNIEUWS
IKT organiseert eerste Rioolreparatie Praktijkdag Eerst zien, dan geloven: het is een verzuchting die bezoekers van een traditionele beurs wel eens maken als ze op stands kennis hebben gemaakt met nieuwe producten die door de leverancier/producent de hemel worden ingeprezen. De eerste Nederlandse Rioolreparatie Praktijkdag gaat een stap verder: op 1 oktober krijgen de deelnemers te zien hoe de producten van de exposanten in de praktijk werken. Het initiatief kan nu al op heel wat interesse rekenen. Daarom is de kans zeer groot dat de organisatie volgend jaar opnieuw zal doorgaan.
Het was Peter Brink, bedrijfsleider en verbonden aan IKT Nederland (Instituut voor Ondergrondse Infrastructuur) die met het voorstel kwam. "Ik heb de mosterd hiervoor gehaald uit Duitsland, waar een dergelijk initiatief al enkele jaren bestaat en waarvoor de markt telkens een grote interesse toont. Toen ik het idee aan IKT voorlegde, kreeg ik meteen groen licht om het evenement op poten te zetten."
en toepassingsgerichte vragen aan de vertegenwoordigers van de bedrijven voorleggen. Vanuit onze ervaring weten we dat techneuten willen zien hoe iets werkt, de oplossing willen voelen. Daar spelen we sterk op in."
Aanvankelijk was het Brinks ambitie om het engagement van tien bedrijven te krijgen, maar die verwachtingen werden ruimschoots overtroffen: momenteel hebben al twintig ondernemingen uit Nederland, Duitsland en België hun deelname bevestigd. Zij zakken op 1 oktober af naar Harderwijk, waar ze op een buitenterrein (voormalige kazerne) een grote ruimte ter beschikking krijgen om praktijkdemonstraties te houden. De kans is groot dat het niet bij die twintig ondernemingen zal blijven.
Geen strikt kader De organisatie giet het programma van dit evenement bewust niet in een strak kader. "We plannen wel enkele presentaties waar ervaringen kunnen worden uitgewisseld, maar het is vooral de bedoeling dat bezoekers zich spontaan kunnen wenden tot de bedrijven die hun interesse genieten. Op
"De bedoeling is dat het bedrijf laat zien hoe hun product(en) in de praktijk werken. Zo kan bijvoorbeeld worden bekeken hoe een deelliner wordt geplaatst, of hoe een bepaalde injectietechniek werkt bij een inlaat. Op die manier kunnen de bezoekers, vanuit hun ervaring en kennis, de meerwaarde van een oplossing goed inschatten
10 RIORAMA
Ook vanuit België bestaat er concrete interesse in dit nieuwe initiatief, dat bijvoorbeeld ook door Vlario zal worden gepromoot.
deze manier kunnen we onder meer aannemers, ingenieurs- en studiebureaus, producenten en verantwoordelijken van de gemeenten dichter bij elkaar brengen." Vervolg Vanuit het enthousiasme en het aantal aanmeldingen voor dit initiatief, besliste Peter Brink al om de locatie ook voor volgend jaar vast te leggen: "Het zou leuk zijn mocht dit kunnen uitgroeien tot een jaarlijks terugkerende afspraak waar de meerwaarde van innovaties live wordt getoond , maar laat ons niet te hard van stapel lopen en eerst evalueren hoe onze eerste organisatie wordt ervaren." (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.ikt-nederland.nl
Praktisch • Datum: 1 oktober 2015 • Locatie: Bouw & Infra Park B.V., Ceintuurbaan 2, 3847 LG Harderwijk • Deelnameprijs voor bezoekers: 75 € (catering inbegrepen) • Bevestigde deelnemende bedrijven: BASF Nederland, De Mol-groep, Fibrwrap, Flua Leidingcontrole BV, GMB Rioleringstechnieken, Grace De Neef, Hamers Leidingtechniek, Infracoat, Insituform, M.J. Oomen Leidingtechniek, NIDIM, RioolABC, THS-Hermes, Van den Broek Heteren, Van den Kreeke Leidingtechniek, Vandervalk + degroot bv (Nederland), C4 Sewer bvba (België), Amex, Schacht + Trumme GmbH en Katec-Kanaltechnik (Duitsland)
AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY 22 OKTOBER 2015 22/10/2015
Het enige netwerk-event rond watertechnologie in België! 10de editie!
BRABANTHAL LEUVEN
in samenwerking met:
EXPOSANTEN AAQUA AERZEN BELGIUM NV APT BV AQUAFLANDERS AQUAPLUS AQUASYSTEMS INTERNATIONAL ATLAS COPCO BELGIUM AUMA BENELUX B.V.B.A. AVECOM AVK BELGIUM NV BALTEAU BENVITEC BEST INSTRUMENTS BIO-DYNAMICS BRENNTAG CAMTRONICS CARMEUSE CGK-GROUP BVBA
CLARFLOK SA DANFOSS N.V./S.A. DE WATERGROEP DECKX ELEKTRO MECHANICA DESOTEC DYKA PLASTICS NV ECO-VISION BVBA EDO PUMPS NV EGGER TURO PUMPS BELGIUM BVBA EKOPAK ENDRESS + HAUSER EUROWATER EXELIO FESTO BELGIUM SA FILTER SERVICE GE WATER & PROCESS TECHNOLOGIES GEA WESTFALIA BELGIUM GEMÜ VALVES BVBA/SPRL GEO-ENGINEERING GEORG FISCHER NV/SA
GH SYSTEMS GRUNDFOS BELLUX NV/SA HACH LANGE HANNA INSTRUMENTS BVBA HSF HYDRIS ENGINEERING / HYDRIS CHEMICALS IGUS B.V.B.A. IKT NEDERLAND INDUSS NV ISERV IWAKI BELGIUM NV JUMO AUTOMATION PGMBH KAESER KOMPRESSOREN KROHNE BELGIUM NV KSB BELGIUM SA KURITA EUROPE GMBH KWT MILIEU BVBA LEISTER TECHNOLOGIES METROHM NALCO BELGIUM BVBA
NETZSCH PUMPS BELLUX NEWTEC WATER SYSTEMS V NOVOCHEM WATER TREATMENT BV NOVOTEC NV NUPIGECO OVIVO HOLLAND B.V. PACKO PUMPS PANTAREIN BVBA P BOONEN PCA NV PHOENIX CONTACT PLASTISERVICE GROUP PMT BENELUX PRAXAIR NV PROFEX PROFILPLAST BV PROMINENT BELGIUM NV RIETLAND BVBA/GROUP W ROBUSCHI BENELUX SAER BENELUX NV
D
SCHNEIDER ELECTRIC SEEPEX SMET GROUP SPIROTECH BELGIË BVBA SPX PROCESS EQUIPMENT SULZER PUMPS WASTEWATER BELGIUM NV/SA TNAV VAG ARMATUREN GMBH VEOLIA WATER SOLUTIONS & TECHNOLOGIES BELGIUM VINK NV/SA VITO VLAKWA VLARIO VMX WATERLEAU WATSON MARLOW WATTS INDUSTRIES / SOCLA WEG BENELUX
www.aquarama.be
Grote interesse voor VLARIO-dag De VLARIO-dag (24 maart) was opnieuw een voltreffer. Het overlegplatform van de Vlaamse rioleringswereld lokte circa 700 deelnemers naar de Jan Van Rijswijcklaan, waar de interesse tijdens zowat alle lezingen groot was.
In Antwerp Expo heerst op de VLARIO-dag altijd een gezellige drukte, en dat was tijdens de afgelopen editie niet anders. Honderden geïnteresseerden zakten naar de Brabostad af om een update te krijgen over de toestand van de Vlaamse rioleringen. Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, gaf de aftrap. "We blijven investeren in het vasthouden, bergen en vertraagd afvoeren van water door middel van infiltratievoorzieningen, wachtbekkens, stuwen en dijken. Een goed en adaptief ontwerp - ook van de aanleg van nieuwe riolering en de optimalisatie van bestaande riolering - is erg belangrijk in de strijd tegen wateroverlast. Architecten en studiebureaus hebben een belangrijke verantwoordelijkheid op dat vlak. Sinds 2013 is bij de Nationale Architectenverenigingen, via financiële steun vanuit de leefmilieubegroting, een waterconsulent actief die voor ondersteuning en kennisverruiming rond adaptief bouwen en verbouwen moet zorgen. VLARIO is met de waterconsulent in overleg gegaan en ik merk dat vandaag ruimte is voorzien om hier dieper op in te gaan." "Als we een evenwicht willen vinden in de spanning tussen een ambitieus beleid en de huidige schaarste aan budgettaire middelen, zullen we meer dan ooit zo efficiënt mogelijk te werk moeten gaan. De klemtoon ligt dus op een zo kosteneffectief mogelijke inzet van de middelen, wat niet toeval-
12
RIORAMA
lig ook één van de centrale aanbevelingen is in het advies van de strategische adviesraden op de stroomgebiedsbeheerplannen," zei de minister nog. "Elk jaar aanwezig" Iedereen die in Vlaanderen op één of andere manier met de beleidsvorming en oplossingen rond rioleringsuitdagingen bezig is, beschouwt de VLARIOdag als een niet te missen afspraak. Dat geldt ook voor Dion van Oirschot, zaakvoerder van Rietland. "Ik vind het belangrijk hier elk jaar aanwezig te zijn. Riolering is weliswaar onze core business niet, maar toch vind ik het essentieel om hier mensen te ontmoeten en een praatje te slaan met kennissen
uit de waterwereld. Eigenlijk kunnen we het ons niet permitteren niet van de partij te zijn." Tijdens zowel de plenaire sessies als het opgedeelde programma, is het druk in de vergaderzalen en wat rustiger op de beursvloer. Daarom zorgen de organisatoren er telkens voor dat de exposanten via de live stream het programma in de expositieruimte kunnen volgen. "Echte ontmoetingsplaats" VDV Cleaning biedt de Belgische markt al tien jaar een brede waaier van activiteiten inzake riolering aan. De onderneming stelde op de beursvloer onder meer de laatste innovaties voor, zoals GPS-kolken op de kolkenzuigers. Ook de Panoramo-camera werd vernieuwd en een viewer maakt het mogelijk om op een eenvoudige manier de uitgevoerde rioolinspecties te bekijken. "Dit is voor ons de belangrijkste beurs van het jaar," stipuleert Jan Huygen. "Al onze potentiële klanten zijn hier aanwezig. Je treft hier ook alle beslissingnemers, hoe-
FEDERATIES
wel die groep blijft uitdunnen aangezien heel wat gemeenten hun rioleringsactiviteiten outsourcen. Wij verzamelen hier steevast erg goede contacten." Voor VDV Cleaning is 2015 een bijzonder jaar. "Wij blazen tien kaarsjes uit en vieren dat met een studiedag in oktober. De jongste jaren zagen we het bezoekersaantal op de VLARIO-dag licht stijgen. We willen hier tonen dat we voor een breed palet aan oplossingen kunnen zorgen en willen de mensen ook informeren over hoe we het project in de Antwerpse ruien hebben aangepakt." Ook het informatieve gedeelte is voor VDV Cleaning belangrijk. "Een aantal mensen verzorgt de commerciële contacten, anderen volgen de lezingen om de updates op de Belgische markt zo goed mogelijk te kunnen blijven volgen. Hier krijgen we soms ook meer duidelijkheid over de budgetten die beschikbaar worden gesteld om rioleringsproblemen aan te pakken. In elk geval hoor je ons niet klagen: ons orderboekje is goed gevuld, de investeringen in rioleringen leven weer op. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat de nieuw verkozen gemeentebesturen intussen goed geïntegreerd zijn." "Relatiebeurs" Vincent Van de Ven neemt namens Camtronics de honneurs waar in de expositieruimte. "Dit is het derde jaar dat we hier als standhouder aanwezig zijn. Voor ons is dit een goede gelegenheid om de vinger aan de pols van de Belgische markt te houden. We beschouwen de VLARIO-dag in eerste instantie als een relatiebeurs, maar maken van de opportuniteit graag gebruik om de markt onze
recentste nieuwe producten te tonen. Zo oogst onder meer de Miniflex heel wat positieve reacties." De voorbije jaren ontwikkelde Camtronics een complete lijn Inspector-systemen. Deze camera's worden ingezet voor inspecties van riolen, luchtkanalen, buizen, spouwmuren, et cetera. "Onze technologie wordt overal ingeschakeld waar je niet direct kan observeren, maar waar het toch noodzakelijk is om een analyse te stellen."
"We krijgen hier soms ook meer duidelijkheid over de budgetten die beschikbaar worden gesteld om rioleringsproblemen aan te pakken" Jan Huygen (VDV Cleaning) De markt ervaart het als een grote meerwaarde dat het bedrijf vooral eigen fabricaten verdeelt. "Dat maakt het iets eenvoudiger om ons marktaandeel omhoog te krikken: klanten vinden het belangrijk op een vlotte service van de producent te kunnen rekenen en niet te moeten terugvallen op een dealer, want dan verloopt een herstellingstraject van een product onvermijdelijk trager." Kennisupdate Na de plenaire sessie kregen de deelnemers de keuze tussen drie programma's. In Blok A profileerde VLARIO zich vooral als kenniscentrum en kreeg een geïnteresseerd publiek een update van de rioleringsproblematiek en de meest geschikte
aanpak daarvan. De rol van VLARIO als overlegplatform stond centraal in Blok B. In een stevig gefundeerd paneldebat, met afgevaardigden van de Vlaamse politieke partijen, werd uitgebreid stilgestaan bij de efficiëntie, de financiering en de verantwoordelijkheden . Ongetwijfeld leverde dit heel wat inspiratie en suggesties op die een positieve impact kunnen hebben op het rioleringsbeleid van het Vlaamse Gewest. Blok C werd integraal gewijd aan de infiltratie van hemelwater: de werkwijze, de mogelijkheden en de uitdagingen werden uitgebreid uit de doeken gedaan. Evaluatie "We ervaren deze VLARIO-dag als zeer geslaagd," aldus directeur Wendy Francken. "Het concept met de drie simultane blokken na de koffiepauze, werd als zeer leerrijk ervaren. Bij opmaak van het programma zoeken we zoveel mogelijk naar samenwerking. Zo organiseerden we de sessie in Blok C, over infiltratie van hemelwater, in samenwerking met NAV." In totaal waren er 742 deelnemers aanwezig tijdens de VLARIO-dag, een nieuw record. Zo waren er, in vergelijking met de vorige edities, veel meer vertegenwoordigers van de gemeenten aanwezig. "Het aantal standhouders is ieder jaar identiek, omdat we niet wijzigen aan het concept van de beurs. We willen het niet te groot maken, want we willen niet inboeten aan het belevingsgevoel dat de deelnemers momenteel hebben," besluit Wendy Francken. (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.vlario.be
RIORAMA
13
Volop flexibele kwaliteit * Flexibele mini inspectiecamera * Makkelijk inspecteren van 32mm – 75mm leidingen * Uniek flexibel tussenstuk voor haakse bochten * Ovale kop voor gemakkelijker doorvoer * Speciale lens met grote kijkhoek * Uitgekiende verlichtingsring voor minimale reflectie en beter beeld * Standaard met zender, beeldscherm en opname mogelijkheid van video en foto op SD-kaart
Camtronics BV | Ekkersrijt 3209 | 5692 CG Son (Eindhoven) | NL | +31 (0)499 49 45 90
GRES – VAN ALLE MARKTEN THUIS! Steinzeug-Keramo, uw internationale partner voor de meest duurzame, bedrijfszekere en ecologische systeemoplossingen. Ga voor meer informatie naar onze website www.steinzeug-keramo.com
BENOR
REPORTAGE
Stedelijke waterkringloop als bron van energie De energiebalans van de stedelijke waterkringloop verbeteren. Dat is het doel van Inners, dat staat voor INNovatie Energy Recovery Strategies in the urban water cycle.
Broeikasgasmetingen op een waterzuiveringsinstallatie
De stedelijke waterkringloop is niet alleen een systeem dat water transporteert, er gaat ook veel energie in om. Met ongeveer 85% is verwarming van water, waaronder het maken van sanitair warm water, verantwoordelijk voor het grootste deel van de verbruikte energie. De stedelijke waterkringloop is ook een potentiële energiebron. Zo kan bijvoorbeeld de warmte die nu verloren gaat, deels teruggewonnen worden uit het rioolwater met een warmtepomp of kan er meer ingezet worden op gisting van afvalwaterzuiveringsslib. Inners probeert energie uit verschillende onderdelen van de kringloop terug te winnen, energie te besparen en
het hergebruik van deze energie te promoten. Elf partners uit Nederland, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en België zijn betrokken bij dit Europese project. Demoprojecten Zo kreeg rioolwarmtewinning veel aandacht met enkele voorstudies en een demo-installatie voor de verwarming van 93 appartementen in Leuven. Dit alles zonder het juridisch aspect van warmte uit de riool en het effect van winning op de waterzuivering en het milieu uit het oog te verliezen. Zo kan rioolwarmtewinning de CO2-voetafdruk met de
helft verlagen in vergelijking met gasverwarming. Een ander demoproject in Dewsbury (UK) toonde aan dat 48% minder energie verbruikt werd in vergelijking met conventionele verwarming wanneer men regenwater laat infiltreren over een warmtewisselaar. Of een 33% lagere energiefactuur voor zwembadwaterverwarming door het winnen van warmte uit het effluent van een waterzuiveringsinstallatie. In andere Inners-projecten staat waterzuivering meer centraal: kosten/baten van nieuwe sanitatie, online-energieopvolging, deammonificatie van stikstofrijke waterstromen of ook de positie van een afvalwaterzuiveringsinstallatie als warmteleverancier in een warmtegrid. “Met dank aan de EU voor de EFRO-steun van het INNERS-project via het interreg IVB-programma (toelage 192G)” Zie ook artikel “Leuven en Gent verwarmen met rioolwater” in de rubriek “Techniek” van dit nummer.
• www.vlario.be/inners
Voorstelling eindresultaat op donderdag 11 juni 2015 Na jaren van voorbereiding, uitvoering en monitoring wordt het succesvolle Inners nu afgerond. Op donderdag 11 juni 2015 stellen Aquafin en Vlario, samen met de overige partners het eindresultaat van hun projecten voor in het stadhuis van Leuven. Programma en inschrijfmodule: www.vlario.be/inners
RIORAMA
15
Continu verbeteren levert Aquafin ISO55001-certificaat op Aquafin bestaat 25 jaar en die verjaardag ging niet onopgemerkt voorbij. Op 8 mei nodigde het Vlaamse waterzuiveringsbedrijf al zijn stakeholders uit om samen te kijken naar de realisaties uit die periode, en vooral om vooruit te blikken naar de uitdagingen voor de toekomst.
Inhaalbeweging De oprichting van Aquafin in 1990 gebeurde onder impuls van twee Europese richtlijnen met betrekking tot waterzuivering. Enerzijds was er de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater, die de lidstaten oplegde het afvalwater van alle agglomeraties groter dan 2.000 inwoners te saneren. Erik Matthijs, sinds 2014 voorzitter van Aquafin, heeft de realisatie van deze richtlijn van dichtbij gevolgd: “Tijdens mijn politieke carrière heb ik Aquafin vooral goed leren kennen in de commissie Leefmilieu. Ik concentreerde me er op de drinkwaterproblematiek en de afvalwaterzuivering in Vlaanderen. Ik volgde het waterzuiveringsbedrijf zo van dichtbij. In de jaren ’90 legde Aquafin vooral collectoren aan die enorme vuilvrachten aansloten op de grote zuiveringsinstallaties en werd hierbij ondersteund door het Engelse waterzuiveringsbedrijf Severn Trent. Beton en milieu waren niet in ieders ogen te verzoenen. En toch was die grootschalige aanpak absoluut nodig om op korte tijd zoveel mogelijk afvalwater uit onze beken en rivieren te halen.” Met succes, want sinds 2012 voldoet Vlaanderen aan de richtlijn stedelijk afvalwater. Maar er is ook nog die andere richtlijn, die de lidstaten “een goede kwaliteit van het grond- en oppervlakte-
16 RIORAMA
water” oplegt tegen 2015. Om deze Kaderrichtlijn Water te realiseren zal er in Vlaanderen nog hard gewerkt moeten worden. Ook daar ziet Matthijs een sleutelrol weggelegd voor Aquafin. “In 2008 sloot de Vlaamse regering het Lokaal Pact af, om steden en gemeenten extra te kunnen ondersteunen bij de uitbouw van hun rioolstelsels. Ik was er toen absoluut voorstander van om bijkomende projecten op te dragen aan Aquafin, in plaats van de extra beschikbare subsidies over de gemeenten te verdelen. Zo kon het gewest ervoor zorgen dat de rioleringsinfrastructuur met het grootste rendement voor het milieu, het eerst zou uitgevoerd worden. Met de druk van de Europese deadline voor ogen, was dat van cruciaal belang. Dat de Vlaamse regering het Lokaal Pact met 5 jaar heeft verlengd en de portefeuille ervan enkele weken geleden verhoogde met 30 miljoen per jaar, is een teken dat het vertrouwen in de expertise en snelheid van Aquafin groot is. Bovendien heeft men in de loop der jaren een grote financiële expertise opgebouwd, die het ons mogelijk maakt om alle geschikte financieringsmiddelen aan te spreken die de huidige markt biedt. Zo houden we de kost van de waterzuivering zo laag mogelijk voor Vlaanderen en de burger, die een deel van de zuivering van zijn afvalwater betaalt via zijn drinkwaterfactuur.”
Partnerships Het vertrouwen van de Vlaamse regering is volgens gedelegeerd bestuurder Luc Bossyns ook te danken aan de kwaliteit van de dienstverlening, waarvoor Aquafin sterk afhankelijk is van zijn technische partners. Bossyns: “Met hen bouwen we dan ook al enkele jaren aan echte partnerships, waarin we kennis delen, elkaar vertrouwen en elkaars knowhow op de werf naar waarde schatten. We zijn ervan overtuigd dat het de kwaliteit van onze projecten alleen maar ten goede komt en dat stellen we ook vast in de praktijk. Anderzijds beseffen we maar al te goed dat wij met het grote volume opdrachten dat we jaarlijks op de markt brengen, voor hen een belangrijke factor zijn. Daarom hebben we intern een spreidingsplan uitgewerkt waarmee we voor dit jaar streven naar een verdeling van 30% van de aanbestedingen voor het bouwverlof en 70% in de tweede jaarhelft. Momenteel zitten we alvast op kruissnelheid. De komende jaren streven we steeds verder naar een evenwicht om uiteindelijk tot een mooie spreiding over het jaar te komen. Ook dat is werken aan partnerschap en wederzijds respect.” Maatschappelijke meerwaarde Vooruitblikkend naar de toekomst ziet Bossyns hoe Aquafin een duidelijke maatschappelijke meerwaarde kan betekenen: “Met onze geactualiseerde visie willen we tegemoetkomen aan een aantal maatschappelijk bezorgdheden. ‘Propere waterlopen voor de volgende generaties en een leefomgeving in harmonie met water’, dat is waar wij van dromen en waar we ons de komende jaren voor willen inzetten. Proper water, daar maken we al 25 jaar werk van door de zuivering van het huishoudelijk afvalwater in Vlaanderen. Door een
reportage
"Propere waterlopen voor de volgende generaties en een leefomgeving in harmonie met water, dat is waar wij van dromen en waar we ons de komende jaren voor willen inzetten.” Luc Bossyns, gedelegeerd bestuurder Aquafin
degelijk asset management zorgen we dat onze infrastructuur betrouwbaar en performant is, waardoor deze bewaard blijft voor de volgende generaties. De tweede zinsnede uit onze visie verwijst duidelijk naar de klimaatverandering, want we dromen van een leefomgeving in harmonie met water. We zullen onvermijdelijk te maken krijgen met fellere buien enerzijds, en langere, droge periodes anderzijds. We zullen daarom anders moeten leren omgaan met water en het de ruimte geven die het nodig heeft. Dat is ook het uitgangspunt van de hemelwaterplannen die we opmaken voor onze klantgemeenten. Daarin beschrijven we telkens een duidelijke visie en voorstellen voor ruimtelijke ingrepen op middellange en lange termijn die ervoor zorgen dat hemelwater zo veel mogelijk kan infiltreren in de bodem of dat het tijdelijk gebufferd wordt zodat het geen overlast kan veroorzaken. Dat we ondertussen al van een zestal gemeenten de bestelling van zo’n hemelwaterplan noteerden, bewijst toch wel dat ook bij de gemeenten de overtuiging groeit dat we iets moeten doen willen we in de toekomst de voeten droog houden.” Een andere maatschappelijk meerwaarde is volgens Bossyns te vinden in het waterzuiveringsproces zelf. “Onderzoek en innovatie stonden in ons bedrijf vanaf het prille begin hoog op de agenda. Hierdoor zijn we gaandeweg uitgegroeid tot een
Vlaams Minister Joke Schauvliege overhandigde het ISO55001-certificaat aan Aquafin, dat een strategisch managementsysteem heeft uitgebouwd dat, hoewel gebaseerd op asset mangament, van toepassing is op alle processen.
gegeerde partner in nationale en internationale onderzoeksprojecten. Niet alleen bereiden we ons voor op te verwachten evoluties in de normering, door bijvoorbeeld nu reeds te testen hoe we medicijnresten uit het afvalwater kunnen halen, maar tegelijk streven we naar een maximale energieefficiëntie en grondstoffenrecyclage. Efficiënt omgaan met energie betekent zowel het optimaliseren van het zuiveringsproces als de productie van groene stroom. Tegelijk gaan we op zoek naar de verborgen schatten in het afvalwater. Zo hebben we een techniek ontwikkeld die het mogelijk maakt struviet, een afgeleide vorm van het schaars wordende fosfor, te winnen uit de slibwaterstromen. Een ander potentieel zit vervat in het winnen van cellulose, afkomstig van toiletpapier. Het blijkt een waardig recyclagemateriaal te zijn dat gebruikt wordt in bioplastic en isolatiematerialen. Onze waterzuiveringsinstallaties worden meer en meer recyclagefabrieken die in de toekomst misschien wel een cruciale rol gaan spelen in de grondstoffenkringloop. Wij blijven dan ook onverminderd verder investeren in innovatie.”
Continu verbeteren De wil om te innoveren en ‘continu verbeteren’ zit bij Aquafin ingebakken in de bedrijfsprocessen. In die mate zelfs dat het bedrijf op 8 juni het ISO55001-certificaat mocht ontvangen uit de handen van minister Joke Schauvliege. Aquafin kiest bewust voor deze internationale standaard voor asset management als een strategisch managementsysteem dat zorgt voor een consistente samenhang tussen de processen. Want risk based maintenance, waarbij onderhoud wordt uitgevoerd in functie van ecologische, maatschappelijke en economische gevolgschade, zorgt ervoor dat elke euro goed besteed is, een principe dat kan toegepast worden in alle bedrijfsprocessen.
• www.aquafin.be
RIORAMA
17
18 RIORAMA
dossier
Rioleringsbuizen: beton, gres of kunststof? Wie een rioleringsstelsel aanlegt, kiest uit buizen van beton, gres of kunststof. Elk heeft eigen voor- en nadelen. En alle drie verbeteren ze jaar na jaar, onder meer door onderzoek en ontwikkeling. Ze worden dus steeds performanter, gebruiksvriendelijker en ecologischer. Bovendien zien met de regelmaat van een klok nieuwe producten het daglicht. Acht experts geven hun mening over telkens één van de materialen.
BETON Eén van de materialen waaruit rioleringsbuizen worden gemaakt, is beton. Veel kennis daarover is er bij Febelco, een productvereniging binnen FEBE (Federatie van de Betonindustrie). Febelco vertegenwoordigt de fabrikanten van betonbuizen en toebehoren. Luc Lemmens is er de voorzitter van, en Koen Heyens is voorzitter van de technische cel. Van alle materialen wordt beton het vaakst gebruikt, en dat is niet meer dan logisch, stellen ze. Meer uitleg geven ze met een inleidend overzicht van de eigenschappen van rioleringsbuizen uit beton. “De componenten waaruit beton bestaat, blijven met elkaar reageren, via een hydratatiereactie”, leggen ze uit. “Daardoor versteent het beton steeds meer. Het is dus een materiaal dat sterker wordt met de jaren. Het gaat makkelijk honderd jaar mee als de leidingen goed worden ontworpen en beheerd. Deze lange levensduur zorgt ervoor dat, op lange termijn bekeken, beton opvallend goedkoop is. Bovendien wordt dat materiaal gemaakt van natuurlijke grondstoffen die in onze regio beschikbaar zijn. Daardoor zijn de transportkosten laag en zijn de prijzen minder afhankelijk van de aardolieprijzen. Het regionale karakter van beton ondersteunt ook de lokale economie.”
“Betonbuizen zijn trouwens ook vormvast. Zo vangen ze probleemloos bodem- en verkeersbelastingen op. Beton is bijvoorbeeld perfect toepasbaar 50 cm onder een toplaag, met druk verkeer.” De twee voorzitters binnen Febelco wijzen er nog op dat rioleringssystemen in beton goed bestand zijn tegen hoge temperaturen. En dat ze gedurende korte periodes afvalwatertemperaturen aankunnen van 95 °C. Tevens, klinkt het, zijn ze geschikt voor voortdurende waterstromen tot 35 °C. Dat leidt niet tot doorbuigen of vervormen. Tenslotte is beton onbrandbaar. Dat betonnen rioleringssystemen relatief zwaar zijn, heeft eveneens voordelen. Onder meer zorgt het ervoor dat ze goed bestand zijn tegen opwaartse krachten, benadrukken ze, “zelfs bij zware regenval, stijgend grondwater of hoge grondwaterstand. Bovendien zijn betonbuizen daardoor nauwkeurig te positioneren bij hun aanleg. Ze blijven mooi op hun plaats tijdens het leggen en het aanvullen van de sleuf.”
“Daar komt nog bovenop dat het ontwerp met beton eenvoudig is. En openingen voor aansluitingen kunnen we zowel in de fabriek als ter plaatse boren. Voorts is het mogelijk om op de betonnen putten alle diameters uit om het even welk materiaal aan te sluiten. Tenslotte kunnen we beton voorzien van een corrosiebestendige laag.” Door en door gekend Met beton zijn bijna alle onderdelen van een rioleringsstelsel te maken, gaan Lemmens en Heyens verder. “Denk aan toegangsputten, gewapende en ongewapende buizen,... Bovendien zijn alle diameters tussen 300 en 3.500 mm mogelijk. En zowel vuil als proper water zijn ermee af te voeren. Ze zijn ook vlot op maat te maken. Beton bestaat al sedert de Romeinen. Het is dan ook door en door gekend. Onaangename verrassingen zijn daarom weinig waarschijnlijk. Bovendien wordt zeer strikt gecontroleerd of de producten uit de fabriek voldoen aan alle Belgische en Europese normen.”
Robuust materiaal Lemmens en Heyens wijzen op de slijtagebestendigheid van betonbuizen. “Ze zijn bijzonder goed bestand tegen mechanische aantasting”, luidt het. “Dat is te danken aan verschillende factoren, zoals hun grote wanddikte. Maar het zeer bestand zijn tegen mechanische belasting is ook te danken aan het harde en stevige oppervlak, en aan de homogene en dichte materiaalstructuur. En als er dan toch eens een probleem optreedt? Dan kan beton worden hersteld zonder de weg open te breken, als de schade zich in de streng zelf bevindt.” Betonbuizen aangelegd bij het Deurgangdok
RIORAMA 19
Luc Lemmens (Voorzitter Febelco) en Koen Heyens (Voorzitter Technische cel Febelco)
fijne staalvezels. Ze vergroten de capaciteit om kleine scheurtjes op te vangen. En ze maken dunwandiger buizen mogelijk.” “Besef eveneens dat niet alleen het beton zelf steeds performanter wordt, maar ook de kwaliteit van de dichtingen. Dat is te danken aan een goede communicatie tussen rubber- en betonproducenten. Gunstig is tenslotte dat nieuwe rubberdichtingen voor de betonbuizen tegenwoordig mee in het beton worden gestort.”
"Niet alleen het beton zelf wordt steeds performanter. Ook de kwaliteit van de dichtingen wordt alsmaar beter.” Milieu Onze gesprekspartners stellen dat beton de meest milieuvriendelijke materiaalkeuze is. Want “het is gemaakt van kalk, zand en andere natuurproducten. Het is dus vrij eenvoudig betonnen rioleringsmateriaal te recycleren en er nieuwe producten van te maken. Daarom past het in de tendens naar een circulaire economie, waarbij materialen geen afval worden, maar in een gesloten kringloop herbruikt worden.” “Voorts is er de gereputeerde, onafhankelijke organisatie NIBE: het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie. Die nam buitenrioleringen van 300 mm onder de loep. Ze besloot dat beton de meest milieuvriendelijke keuze is.” Markante ontwikkelingen In de loop der jaren hebben zich in de wereld van betonnen rioleringsbuizen markante ontwikkelingen voorgedaan. Lemmens en Heyens sommen er enkele op: “Denk bijvoorbeeld aan zelfverdichtend beton. De voordelen daarvan zijn legio. Zo wordt het betonoppervlak er heel glad door. Gevolg is dat de stroming perfect verloopt en partikeltjes minder snel blijven hangen. Zo'n beton verkort ook de storttijd. Bijvoorbeeld is het daarmee mogelijk het vaak complexe stroomprofiel van putten in één keer in de bodem te storten. Een ander voordeel
20 RIORAMA
van zelfverdichtend beton is dat de vormgeving er vrijer door wordt. Trillen en stampen, daarentegen, worden overbodig. De werkomstandigheden zijn beter, en de geluidsoverlast is kleiner. Zo'n beton maakt het mogelijk op moeilijk bereikbare plaatsen te storten. En dicht gewapende elementen of elementen met niet-standaardvorm zijn er perfect mee te vullen. Tenslotte geeft zelfverdichtend beton bijkomende mogelijkheden om uitsparingen in de bekisting te voorzien.” Van toenemend belang zijn ook de infiltratiebuizen. “Betonnen infiltratiebuizen zorgen voor het vertraagd transporteren en/of het bergen van regenwater”, luidt het. “Daar komt bovenop dat ze regenwater, door de riolering, in de bodem laten sijpelen. Het water kan namelijk via de wand van de buis in de grond infiltreren. Op die manier vult het regenwater het grondwater aan.” “Daarnaast zijn buizen in een variatie aan vormen te krijgen. Doorgaans zijn ze rond maar er zijn ook ellips- of eivormige buizen, en rechthoekige kokerelementen. Ze zijn een oplossing bij beperkte dekkingen of wanneer nutsleidingen zich dicht in de buurt bevinden.” Voorts, stippen Lemmens en Heyens aan, worden regelmatig nieuwe wapeningen ontwikkeld en geoptimaliseerd: “We gebruiken vezels van verschillende aard om betoneigenschappen verder te verbeteren. Zo zijn er betonnen buizen met relatief
Betonbuis met geboord gat
Betonnen toegangsputten En dan zijn er nog de toegangsputten. “Vroeger waren die standaard één meter diameter. Maar in bepaalde gevallen kiezen sommige overheden kleinere toegangsputten. Wel, de betonsector levert probleemloos Benorgekeurde betonnen toegangsputten tot 600 of 800 mm”, besluiten Lemmens en Heyens. GRES Een andere categorie zijn de gresbuizen. Meer daarover weten ze bij Steinzeug-Keramo, een deel van de Oostenrijkse groep Wienerberger. Joeri Hamal is er Sales Manager, Pascal Aengeveld werkt er als consultant en Georges Meuwissen is technischcommercieel afgevaardigde bij de firma. De drie experts leggen uit dat gres een keramisch materiaal is. Het wordt gefabriceerd uit verschillende kleisoorten, chamotte (gemaakt van gerecycleerde keramische materialen) en water.
dossier
Van links naar rechts: Joeri Hamal (Sales Manager Steinzeug-Keramo), Hilke Schraepen (Marketingmedewerkster), Pascal Aengeveld (Consultant), George Meuwissen (Technischcommercieel afgevaardigde).
"Het is uiterst belangrijk dat de aanleg van buizen gebeurt volgens de regels van de kunst. Daarom investeren we veel in vorming.” Er zijn gresbuizen met binnendiameter van 100 tot 1.400 mm. En voor de vaakst gebruikte diameters zijn er twee sterkteklassen: normaalwandig, of wandversterkt voor de wat extremere omstandigheden. Hamal, Aengeveld en Meuwissen wijzen op enkele belangrijke eigenschappen van gres: “Het sterkste punt van gres is zijn uitmuntende chemische bestendigheid”, beginnen ze. “Het wordt niet aangetast door huishoudelijk of industrieel afvalwater. Zelfs niet op lange termijn. Het is ook niet vatbaar voor biogene zwavelzuuraantasting, zelfs niet in de meest extreme omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan de omgeving van persleidingen en pompstations. Bovendien zijn gresbuizen zeer goed bestand tegen uitschuring. Ze worden niet aangetast door hogedrukreiniging -tot 340 bar- en kunnen extreem hoge stroomsnelheden aan. Daarom zijn ze bijzonder geschikt in gebieden met hoge hellingsgraad, zoals de Vlaamse Ardennen. En net als betonbuizen zijn gresbuizen zogenaamde 'starre buizen'. Ze vervormen niet en vangen belastingen goed op, zonder dat de bodem rondom de buis daarvoor moet instaan: ze zijn zelfdragend. Gres vermindert ook de kosten aan onderhoud. Want omdat minder vuil materiaal zich hecht aan de opvallend gladde wand, moet je minder vaak reinigen.”
Een gresbuis gaat vlot honderdvijftig jaar mee, verzekeren ze. Ze verwijzen daarvoor naar Kreta, waar buizen van tweeduizend jaar oud uit vergelijkbaar materiaal zijn teruggevonden: “Veel ervan waren nog steeds in goede staat. Het materiaal en de buizen eruit zijn sedertdien steeds kwalitatiever geworden. De mechanische sterkte, bestendigheid tegen chemicaliën en dichtheid blijft dan ook behouden. Gres veroudert niet!” “Het is wel uiterst belangrijk dat de aanleg van
buizen gebeurt volgens de regels van de kunst. Om te komen tot een goed gebruik van de materialen, investeren we dan ook veel in vorming. En we zenden iemand ter plaatse, bij de werken.” Milieu Hamal, Aengeveld en Meuwissen verzekeren dat gres op ecologisch vlak de beste keuze is. “De grondstoffen van gres zijn honderd procent natuurlijk”, beginnen ze. “Met name gaat het over klei, dat geen gevaar loopt op uitputting. En de ontginning ervan veroorzaakt geen milieuhinder. Een afvalprobleem veroorzaken ze evenmin. De materialen gebruiken we namelijk steeds opnieuw. Gevolg is dat gresbuizen als enige rioleringsmateriaal het gereputeerde 'Cradle to Cradle'-certificaat dragen. Dat certificaat toont aan dat milieuvriendelijke, onschadelijke en recycleerbare materialen worden gebruikt. Ook impliceert het dat hernieuwbare energiebronnen zijn gebruikt. Het garandeert dat verantwoordelijk om wordt gegaan met water en dat het volledig product beantwoordt aan de Social Responsibility-maatstaven.” “Eveneens hebben we in ons gamma klimaatneutrale gresbuizen: ze verhogen de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer niet. Het is een klimaatneutraliteit die is gerekend vanaf de winning van de
RIORAMA 21
grondstoffen tot de levering op het bouwterrein. De onafhankelijke energie- en milieudeskundigen van TÜV Rheinland stonden in voor de begeleiding daarheen. En ze bevestigen de werkwijze en de naleving van de richtlijnen.”
zijn aan keramische materialen: lange levensduur, corrosie- en erosiebestendig, en vormvast. Keramische overschuifkoppelingen vormen dus een nieuwe, extra mogelijkheid, naast de al langer bestaande, roestvrij stalen overschuifkoppelingen.”
Innovaties Nog duiken innovaties op in de wereld van gres. “Gresbuizen kunnen tegenwoordig ook worden doorgeperst”, klinkt het. “Bijvoorbeeld onder een autosnelweg of spoorweg, of in stedelijk gebied. Wanneer tijdens het persen de maximaal toelaatbare perskracht op de doorpersbuis wordt bereikt, kan een tussendrukstation in gres worden ingebouwd. Het verder duwen in deellengten vergt namelijk -uiteraard- minder perskracht dan het verder duwen van de volledige leiding. Bijzonder zijn ook de keramische overschuifkoppelingen. Ze zijn geschikt voor spie-spieverbindingen bij nieuwbouw en bij de plaatsing van buizen en hulpstukken achteraf. Ze hebben de voordelen die eigen
Gresputten Dan wijzen de experts bij Steinzeug-Keramo nog op het nieuwe type gresput, met prefab bodemelementen uit polyurethaan: “Daardoor kan de vloei ook bij hoekverdraaiing in een mooie vloeiende bocht worden uitgevoerd. Bovendien wordt het met deze afwerking mogelijk de aansluitmoffen in de putwand in te werken. Dat vermijdt het risico op beschadiging van de traditionele uitstekende moffen. En dankzij hijslussen zijn de gres opzetstukken vandaag even makkelijk te plaatsen als andere materialen.” KUNSTSTOF Een ander materiaal is thermoplastische kunststof. Meer daarover weet Marc Eenens, consultant bij KURIO vzw, de vereniging van Belgische producenten van thermoplastische kunststofleidingssytemen (PVC, PE en PP). Eenens benadrukt dat niet enkel de materiaalkeuze belangrijk is: “Vlario vroeg aan werftoezichters waar er de meeste problemen mee zijn. 87% zei: aanleg. Met name verdichting, aanvulling, controles: díe zijn essentieel voor een goed rioleringssysteem. Verlies ook de voegverbindingen niet uit het oog. Tenslotte is er het buismateriaal.” Thermoplastische kunststofbuizen hebben enkele markante eigenschappen. Eenens: “Riolen worden geconfronteerd met veranderingen in de ondergrond, door zettingen of onvoorziene belastingen. Maar kunststofleidingen zullen door hun flexibiliteit dergelijke overmatige belastingen afleiden naar de omliggende gronden. Ze buigen, en wat buigt, barst niet en breekt niet.” “Besef ook dat de buis die het vuile water transporteert, goed glad moet zijn. Dat vermijdt hechting van vuil aan de binnenwand. En gladheid is vooral belangrijk voor de afvalwaterriolen. Die zijn er steeds vaker, door de opkomst van gescheiden rioleringen. Nu zijn kunststofbuizen net opvallend glad. Dat is te danken aan het basismateriaal en aan de productietechniek, niet aan een oppervlaktebehandeling. Dan is er nog het feit dat kunststof
De lichte kunststofbuizen hebben ook ergonomische voordelen.
22 RIORAMA
buizen niet gevoelig zijn aan corrosie door biogene zwavelzuuraantasting. En de levensduur is groot. De gereputeerde, Nederlandse onderzoeksorganisatie TNO bevestigt dat die van thermoplastische kunststofleidingsystemen minstens 100 jaar is.” "Een andere nuttige eigenschap van kunststof buizen is dat je die makkelijk kan kleuren. Bijvoorbeeld roodbruin voor het afvalwater, en grijs voor regenwater. Dat is een groot voordeel, want zo zijn geen vergissingen te maken bij aansluitingen.” Uitwisselbaarheid Steeds meer nutsleidingen komen in de grond terecht. Eenens: "Dat maakt het aanleggen van riolen soms bijzonder complex. Kunststof biedt op dat vlak extra mogelijkheden, onder meer door de vele extra hulpstukken. Bovendien geldt voor rioleringsbuizen van andere materialen, dat die van fabrikant A niet altijd goed aansluiten op die van fabrikant B, zelfs als gaat het om hetzelfde materiaal. Bij kunststofbuizen is dat anders. Wie kiest voor kunststof is niet afhankelijk van een bepaalde fabrikant.” Voegverbindingen Rioleringsbuizen hebben rubberen afdichtingen, van welk materiaal ze ook zijn, stelt Eenens. "Maar eveneens wat dat betreft, is niet enkel het materiaal belangrijk. Essentieel zijn namelijk ook een goed concept en een goede zitting. In die context mag gezegd dat kunststofbuizen dunne voegen hebben, en dat ze voldoen aan hoge tolerantieeisen. Ze kunnen dus aan de zwaarste beproevingen weerstaan.” “Een niet te onderschatten probleem, vervolgens, is wortelgroei in riolen. Soms vullen de wortels een buis met grote diameter over de hele doorsnede! Het Duitse IKT, het Institut für Unterirdische Infrastruktur, onderzocht de kwestie. Het stelde vast dat de kans op wortelingroei sterk afneemt met het voegafdichting-concept van kunststofleidingen.” “Voorts is bij andere materialen de druk vaak zo hoog dat voegen worden beschadigd als hogedrukreiniging wordt ingezet. Maar kunststofbuizen zijn net uiterst geschikt voor hogedrukreiniging, door hun voegconcept en hun gladde oppervlak. Voor zo'n buizen is een druk tot 120 bar erkend een 'best practice'.”
dossier
De Kurio-kit maakt zelfcontrole mogelijk. Een eventuele deformatie mag niet groter zijn dan toegelaten.
Marc Eenens (Consultant KURIO vzw)
Milieu Eenens is ervan overtuigd dat thermoplastische kunststofbuizen het best scoren op milieuvlak. “Ze zijn uiterst geschikt voor recyclage", legt hij uit. "Want uit proeven blijkt dat gerecycleerd materiaal tot zeven keer kan worden hergebruikt om een buis te maken. Kurio-leden kunnen trouwens beroep doen op een gratis inzamelsysteem voor hun klanten.” “En dan zijn er nog de lekkende rioleringen. Die vormen een probleem dat zich in heel Europa stelt, met aanzienlijke gevolgen voor het milieu. Het TEPPFA SMP-project bracht klaarheid in die zaak. Het ging na welke leidingmaterialen de beste garantie bieden op goed functionerende riolen. Tijdens de studie keken experts naar 1.800 km leidingen met een gemiddelde ouderdom van minimaal vijf jaar. Ze gingen het aantal schadegevallen na door infiltratie en door exfiltratie. Infiltratie is wanneer grondwater in de riool dringt, van exfiltratie wordt gesproken als afvalwater via de riool in het grondwater terechtkomt. De experts concludeerden dat het aantal schadegevallen van flexibele kunststofbuizen slechts een zesde was van dat in starre buizen.” Geribde riolen De fabrikanten van kunststof rioleringsbuizen
zitten niet stil. Eenens geeft het voorbeeld van kunststofbuizen met gestructureerde -'geribbelde'wand, tot diameter 800 mm. De functies ervan lopen uiteen: infiltreren, transporteren, bufferen, draineren en indien nodig irrigeren. “De ribbels aan de buitenzijde geven de buis extra stevigheid", meldt de KURIO-consultant. "Zo is die in te zetten bij zwaar verkeer en voor andere toepassingen. Ze kunnen bovendien veel sneller worden aangelegd dan andere buismaterialen, door hun lengte van zes meter en hun laag gewicht.” “Soms is de buitenwand geribd met een ander doel: om een nog groter oppervlak te creëren voor de infiltratie-/transportriool. De buis moet dan zijn voorzien van geotextiel om grondinspoeling te vermijden.” Kunststofputten "Veel van de vandaag gebruikte putten voldoen niet niet aan de vereiste in verband met 'het niet overdragen van de verkeersbelasting op de put”, aldus Eenens. "Maar bij kunststofputten is dit geen probleem. Daar komt nu bovenop dat door een eenvoudige hoogteregeling het deksel steeds op de juiste hoogte kan worden ingebouwd in het wegdek. Voorts zijn er tegenwoordig kunststof toegangsputten en verbindingsputten met afmetingen van 800 of zelfs 600 millimeter.”
"Er is steeds minder werftoezicht. Onder meer door besparingen. Daarom is er meer zelfcontrole nodig”
Kurio-Kit Er is steeds minder werftoezicht. Onder meer door besparingen, meldt Eenens: "Daarom is er meer zelfcontrole nodig. We ontwikkelden een toestel dat dit mogelijk maakt: de KURIO-Kit. Daarmee is het mogelijk om, na aanleg van een streng, onmiddellijk te controleren of de aanleg goed is gebeurd. Het houdt in dat een eventuele deformatie moet voldoen aan de vereisten beschreven in SB250 versie 3.1. De Kit zorgt er dus voor dat correctieve maatregelen mogelijk worden in een zeer vroege fase van de aanleg. Daardoor zijn de te nemen maatregelen heel eenvoudig en relatief goedkoop." Het mag duidelijk zijn: elk materiaal (beton, gres, kunststof) heeft zijn eigen, vurige verdedigers. Er heerst een gezonde concurrentie. En dat is goed nieuws voor de klant. (KV)
RIORAMA 23
"Onze studiedienst helpt architecten, besturen en studiebureaus bij de realisatie van riolerings- en afvoerprojecten" Filip Ausloos, Divisiehoofd Riolering en Afvoer Deschacht
dossier
Deschacht neemt rol als totaalpartner ter harte Anno 2015 verwachten klanten van een leverancier veel meer dan het puur leveren van producten. Van dat besef zijn ze bij Deschacht al langer doordrongen. Het bedrijf met 8 vestigingen in België steunt op vier pijlers om de markt passend te bedienen en gaat prat op een brede dienstverlening. De drang naar innovatie weerspiegelt zich in alle echelons van onze organisatie," verduidelijkt Filip Ausloos (Divisiehoofd Riolering en Afvoer).
Partner voor bouwprojecten Deschacht profileert zich als een partner voor bouwprojecten, meteen de eerste pijler van de onderneming. In dat kader zet het bedrijf, met hoofdvestiging in Oostakker, sterk in op engineering. "Onze studiedienst helpt architecten, besturen en studiebureaus bij de realisatie van riolerings- en afvoerprojecten. Op die manier staan we in voor technisch advies, bijvoorbeeld voor het ontwerp en de dimensionering van rioleringstelsels en voor het inspelen op de noden van modern regenwatermanagement. Daarbij wordt het rioleringsplan volledig geoptimaliseerd, met bijhorend legplan en eventuele detailtekeningen." Gespecialiseerd bouwteam In een periode waarin het investeringsklimaat voor klassieke wegenbouw wat is afgenomen, bewijst Deschacht ook in utiliteitsbouw een cruciale rol te kunnen spelen. "Hierop hebben we ingespeeld met de creatie van ons bouwteam, waarmee we klanten kunnen helpen in onze drie specialisaties: riolering, dak & isolatie en folies. Dat kan van essentieel belang zijn, zeker gezien er meer en meer met DBFM- (Design, Build, Finance, Maintenance) en PPS-projecten wordt gewerkt, waardoor de betrokkenheid van aannemers en leveranciers gevoelig is vergroot. Zo hebben we onze meerwaarde onder meer kunnen bewijzen in projecten zoals 'scholen van morgen', maar evengoed passen we onze expertise toe bij de bouw van distributiecentra , kanto-
ren en ziekenhuizen. Daarbij ervaren onze partners het ook als een grote troef dat we over een groot relatienetwerk van onderaannemers beschikken, verspreid over heel België. In nauw overleg met de hoofdaannemer kunnen onze bouwteams ook helpen bij het optimaliseren van de lastenboeken." E-commerce Deschacht investeerde de voorbije jaren ook fors in moderne communicatieplatformen. Zo maakte het werk van een goed uitgekiende oplossing voor e-commerce, die op logistiek vlak sterk wordt ondersteund. "We beschikken zelfs over een apart e-afhaalpunt voor bestellingen die online werden geplaatst. Onze e-commercemanager staat in voor de uitbouw van deze online webshop en is voortdurend bezig met (technische) optimalisatie en toevoegen van functionaliteiten die het voor de klant nog makkelijker maken. Uiteraard willen we ook fysiek dicht bij onze klant blijven staan. Hier-
voor beschikken we over acht filialen (Oostakker, Aartselaar, Zedelgem, Tielt, Geel, Hamme , Hoogstraten en Herstal). De combinatie van die sterke regionale aanwezigheid, een uitgebreide stock en eigen transportvloot is daarbij een sterk wapen." Assortiment Deschacht beschikt over een compleet assortiment. "Voor onze klant zijn we een one-stop-shop. Recent werden onder meer keramische buizen, PEdrinkwaterleidingen, geothermiesondes en betonnen verholen goten aan het gamma toegevoegd. Via onze productievestiging Collinet Herstal zoeken we daarenboven naar innovaties voor kunststofproducten. Onze PE-pompputten, PE-opslagtanks, toezichtkamers, KWS-afscheiders en andere referenties zijn daardoor gegeerd in de markt." (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.deschacht.eu
Traceerbaarheid materialen Deschacht engageert zich om de sector verder te professionaliseren. Medewerkers van het bedrijf zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van de BCCA-databank voor kunststofbuizen en -hulpstukken voor huisaansluitingen en straatrioleringen. "Normaal zal die databank nog dit jaar op punt worden gezet en in voege treden," besluit Filip Ausloos.
RIORAMA 25
Kleine putten met aansluitingen PE of PVC? Martens beton weet daar wel raad mee!
altijd een slim idee
dossier
REHAU reinigbaar systeem voor hemelwaterbuffering Hemelwater bufferen en infiltreren: het is iets waar ook in Vlaanderen, terecht, steeds meer aandacht aan wordt besteed. Op de markt zijn ettelijke systemen van inspecteerbare kratten beschikbaar. Het pijnpunt bij deze oplossingen ligt meestal op het aspect van de reinigbaarheid. Met de Rausikko Box biedt REHAU hier een antwoord op.
De combinatie van Box C en Box Standaard biedt het beste resultaat.
Om afvloeiend water optimaal te beheersen, zijn op de markt talrijke kunststof opvang-, opslagen aflaatvoorzieningen in ultralichte honingraatstructuren beschikbaar. Die laten toe om regenwater ondergronds op te slaan en te laten infiltreren, zonder gevolgen voor de bovengrondse ruimte. Met het Rausikko Box Systeem heeft REHAU een concept ontwikkeld dat toelaat om hemelwater efficiënt af te voeren, maar tijdens dit proces ook het overgrote deel van de vuilvracht eruit te halen, met bovendien de mogelijkheid om deze kratten efficiënt te reinigen. "Het gaat om een modulair ineengrijpend blokkensysteem dat zich ontpopt tot een interessant alternatief voor klassieke bovengrondse bekkens in beton," legt commercieel afgevaardigde Jo Augustyns van REHAU uit. "De oplossing is voor
Spoelbaarheid De belangrijkste toegevoegde waarde van de Rausikko Box is evenwel de spoelbaarheid. "Inspecteerbaar is niet hetzelfde als spoelbaar. Je kan een systeem wel inspecteren, maar als je de vuilvracht niet uit de box krijgt, slibt het systeem na
Inspectieput type AWANTGARD DN1000
Sedi Clean De reinigbaarheid van het systeem krijgt nog een extra dimensie als er een Sedi Clean wordt voorgeplaatst. "Deze PE- of PP-buis met diameter DN 1000 fungeert als opvangbuis voor het grovere vuil dat naar het bekken komt toegestroomd. Door er een T-stuk op te monteren, valt het vuil naar beneden, zodat er vrij zuiver water naar de inspectieput stroomt. Bovendien is ook de Sedi Clean reinigbaar, omdat via het putdeksel de vuilvracht kan worden uitgezogen." (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.rehau.com
TN
Ventilatie
Ø di = 1030
RW-inlaat DN400 tot DN250 360° draaibaar
alle stakeholders interessant. Opdrachtgevers en architecten zijn vooral verheugd over de flexibiliteit van de aansluitingen, de optimale verspreiding in de structuur en de hoge mechanische weerstand onder geringe hoogte van de deklaag. Aannemers hebben bij de installatie minder opslagruimte nodig. Dankzij de verbinding door geïntegreerde bevestiging is er geen risico op vergissingen op de bouwplaats. Bovendien laat het systeem zich snel plaatsen."
verloop van tijd helemaal dicht. In onze Rausikko Box 8.6 SC is een bezinkkanaal geïntegreerd waarmee de afzetting in de structuur gevoelig wordt beperkt. Vanuit de voorgelegen inspectieput kan men onder hoge druk de vuilvracht (zand, kiezels,...) in de richting van de inspectieput spuiten, waarna het via de vrachtwagen van de reinigingsdienst kan worden uitgezogen. Op die manier blijft het systeem clean en gaat het veel langer mee. De getrapte sleuven zorgen voor een optimale waterverdeling." Er bestaan twee versies van deze oplossing: de Box Standaard (Duits systeem) en de Box C (Frans systeem). "Met vier modules van de Box C maak je één Box Standaard. De elementen worden zonder hulpstukken op elkaar geklikt. De Box C is een heel vlot stapelbare oplossing, waarmee je tot 66% op transportkosten kan besparen, maar is niet inspecteerbaar. De Box Standaard is dan weer wat zwaarder, maar is wel inspecteer- en reinigbaar (Box 8.6 SC-versie). Een combinatie van de twee is een ideale oplossing, omdat je zo de voordelen van beide combineert."
Opvanginrichting Lengte: 3 m, 6 m of 9 m
Bezinkinstallatie RAUSIKKO
RAUSIKKO Box type 8.6 SC Buis DN110 tot 250
Deze schematische voorstelling toont duidelijk hoe de combinatie van Sedi Clean en Rausikko Box ervoor zorgt dat het vuil uit het toestromende regenwater wordt tegengehouden.
RIORAMA 27
Corrosiebescherming: geen overbodige luxe!
In riolen ontstaat in bepaalde omstandigheden het gas waterstofsulfide. Dat kan zich omvormen tot zwavelzuur, wat het rioleringssysteem zwaar aantast. Nu blijkt deze corrosie vaak op te treden bij de uitloop van een persleiding. Zo ook bij enkele projecten in de Zwalmstreek. Die moeten leiden tot een betere waterkwaliteit, te beginnen bij de plaatselijke grachten en beken. Juiste keuzes zorgen ervoor dat het rioleringssysteem daar een lange levensduur wacht.
Eind april startten grootschalige rioleringswerken in Zwalm. Er zijn er onder meer in de Heufkensstraat en in de Huttegemstraat. Het rioleringssysteem is er aan vervanging toe. Van de gelegenheid wordt gebruikgemaakt om een gescheiden stelsel aan te leggen. Zo zal de waterkwaliteit in de omliggende beken beter worden. Een eerste project vindt plaats in de Heufkensstraat. Vroeger belandde daar het afvalwater van een aantal inwoners van Zwalm ongezuiverd in de natuur. Dankzij de werken zal dat water echter worden afgeleid naar een nieuwe, kleinschalige zuiveringsinstallatie in Oudenaarde. Die zal het afvalwater zuiveren. Het regenwater zal apart worden afgevoerd naar een waterloop. Het tweede project vindt plaats in de Huttegemstraat. Ook daar is een afkoppelingsproject voorzien dat het afvalwater zal scheiden van het regenwater. Het afvalwater gaat naar een andere rioolwaterzuiveringsinstallatie: die van Zwalm. Buizen en putten Tom Deweirdt is projectmanager bij Aquafin: “Doordat de omgeving wat heuvelachtig is, moeten we bij de uitbouw van het rioleringsstelsel ook enkele pompstations bouwen”, legt hij uit. “En het kan wel eens gebeuren dat er bij de uitloop van de persleiding waterstofsulfide wordt gevormd.” Door bacteriële omzetting van die sulfiden ontstaat zwavelzuur. En het is net dat biogeen zwavelzuur dat veel rioolstelsels aantast. Zo'n corrosie is evenwel te voorkomen door een goed ontwerp. In beide projecten in de Zwalmstreek gebeurt dat onder meer door droogweerafvoerbuizen in gres te gebruiken. Gres is een materiaal dat goed bestand is tegen zo'n corrosie, meldt Deweirdt. Hij voegt eraan toe: “Bij Aquafin gebruiken we een 'materialenmatrix'. Dat is een hulpmiddel om te bepalen welke materialen het meest aangewezen zijn in welke situatie. Voor deze rioleringsprojecten hebben we buizen met een diameter van vijfentwintig
28 RIORAMA
dossier
Heufkensstraat Huttegemstraat Geplande duur: 15 maanden
Geplande duur: 5 maanden
Opdrachtgevers: Aquafin nv & Farys
Opdrachtgever: Aquafin nv
Aannemer: Wegenwerken De Moor Aannemer: Wegenwerken De Moor Studiebureau: SB Buyens Studiebureau Talboom Rioolbeheerder: Farys
Rioolbeheerder: Farys
2042 m gresbuis DN250 klasse 160
600 m gresbuis DN250 klasse 240
376 m gresbuis DN400 kl 160
8 gres inspectieputten DN1000
27 gres inspectieputten DN1000 2.700.000 euro (inclusief btw)
480.000 euro
Financiële steun door Vlaams Gewest voor deel GIP (Gemeentelijk InvesteringsProject)
centimeter nodig. Daarvoor schrijft onze materialenmatrix steeds het gebruik van gresbuizen voor.” “Niet alleen voor de buizen, maar ook voor de inspectieputten moesten we rekening houden met de vorming van waterstofsulfide”, gaat hij verder. “Daar hadden we twee opties wat betreft de materiaalkeuze: gres of gecoat beton. Die keuze lieten we over aan de aannemer. Voor deze projecten opteerde hij voor de inspectieputten in gres.” Joeri Hamal, Sales Manager bij Steinzeug-Keramo: “Het gaat over gresputten met een tien centimeter dikke wand. Die is chemisch bestand tegen water van om het even welke zuurtegraad. De putten worden dus, net als de buizen, niet aangetast door de vorming van waterstofsulfide. Dankzij de keuze voor gres stijgt de levensduur van het nieuw aangelegde rioleringsstelsel dus drastisch. En dat voor een meerkost van minder dan een halve procent op de totale projectkost!”
mogelijkheid hebben om de aansluitmoffen in de putwand in te werken. Voorts is gesleuteld aan de vorm en positie van de hijslussen. Gevolg daarvan is dat het plaatsen van de putten makkelijker en veiliger dan ooit gebeurt. Deze verbeteringen zorgden ervoor dat we de aannemer nog makkelijker konden overtuigen om voor gres te kiezen.” Steeds strenger Hamal wijst op een recent onderzoek van Aquafin naar corrosie na persleiding. Dat bracht aan het licht dat het fenomeen alleszins niet mag wor-
den onderschat. Hamal: “Het onderzoek wees het volgende uit. In de gravitaire leiding, na de uitstroom van de persleiding, worden veel verder dan voorheen gedacht, nog pieken van waterstofsulfide gemeten. Het is dus een fenomeen dat alle aandacht verdient in de ontwerpfase.” Hij stelt ook vast dat inspectieputten aan steeds strenger wordende eisen moeten voldoen: “Dat geldt trouwens voor elk onderdeel van een afvalwatersysteem. Afvalwater is tegenwoordig namelijk veel agressiever dan enkele jaren geleden. Dat heeft verschillende oorzaken. Eén van de belangrijkste is dat er vandaag steeds warmer en geconcentreerder afvalwater wordt geloosd. Dat brengt andere chemische reacties in rioleringssystemen teweeg. Bovendien moet afvalwater steeds verder worden getransporteerd. Gevolg: betrouwbare rioleringssystemen moeten over de hele lengte zo corrosiebestendig en dicht mogelijk zijn. Maar tegen die nieuwe uitdagingen zien wij niet op. Integendeel: des te strenger de regels worden, des te beter voor ons.” (KV)
• www.steinzeug-keramo.com
Drastisch gewijzigd Gresputten bestaan al lang. Een tijdje geleden echter, werd er in de fabriek van Hasselt stevig geïnvesteerd in de puttenafdeling. Hamal: “Zowel de productiewijze als het technisch concept van de putten is drastisch gewijzigd. De belangrijkste verandering is dat de putten nu zijn voorzien van geprefabriceerde bodemelementen uit hard polyurethaan. Dat heeft veel voordelen. Zo kan de vloei nu ook bij hoekverdraaiing in een mooie vloeiende bocht worden uitgevoerd. Maar er is meer. De traditionele moffen staken een eind buiten de putwand, wat het risico op beschadiging inhield. Met de nieuwe afwerking is dat beschadigingsrisico echter onbestaande. Reden is dat we daarmee de In de pittoreske Zwalmstreek worden innovatieve gresputten gebruikt. (Foto’s: Steinzeug-Keramo)
RIORAMA 29
WELDING PEN
Kunststofconstructie met Leister – van experten voor experten Het lassen van alle gangbare kunststoffen (PE, PP, PA, PVC, PVDF) met een compact toestel, de nieuwe handextruder WELDPLAST S1 met draaddoorvoer 3-4mm, uiterst ergonomische vormgeving en ingebouwde LED-verlichting voor optimaal zicht op het lasproces.
WELDPLAST S1
• Toestellen met luchttoevoer WELDING PEN en DIODE voor perfect resultaat, zelfs in kleine ruimtes • Mobiele handlastoestellen HOT-JET S, TRIAC ST en TRIAC AT
Leister Technologies Benelux B.V. Moerbroek 11 BE-2270 Herenthout / België
• Leister heeft voor dit toepassingsgebied meer dan 250 toebehoren in het gamma
phone: +32 (0)14 22 69 93 e-mail: info@leister.be
www.leister.be LTBX_Leister-Plastic-Fabrication_Ad_A5h_FIN.indd 1
DIODE
We know how. 30.01.2015 13:49:57
dossier
TUBOBEL investeert in moderne machine voor fabricatie betonnen rioleringsbuizen Tubobel is als betonfabriek gespecialiseerd in de productie en verkoop van rioleringsbuizen, inspectieputten, doorpersbuizen en tussendrukstations. Volgend op de recente investeringen in de “Capitan”, een machine voor de productie van putten met zelfverdichtend beton, breidde Tubobel ook zijn gamma doorpersbuizen uit met de inwendige diameters 400 mm en 700 mm. En omdat stilstaan achteruitgaan is, werd bij Tubobel begin januari 2015 gestart met de plaatsing van een nieuwe Prinzing-Pfeiffer machine voor de productie van betonnen rioleringsbuizen.
De SP Radialpresse is een snelle high-performance machine voor de productie van betonbuizen met inwendige diameters van 300 mm tot en met 1600 mm, met een nuttige lengte tot 2,5 m, en dit in ongewapend en gewapend beton. Verder horen doorpersbuizen, korte buizen, spiebuizen en buizen van 3 m eveneens tot de mogelijkheden. Volautomatisch De productie van de buizen verloopt volautomatisch. Dat betekent dat verschillende operators de machine kunnen bedienen. De onderring, met daarop een driedelige buitenmal, staat op een draaischijf en wordt automatisch met beton gevuld door de machine. Het beton wordt verdicht door de roterende werking van de verdelerkop. Deze verdelerkop draait in tegenovergestelde richting ten opzichte van de perskop. Na het verdichten van het beton wordt de mal van de machine weggedraaid door de draaischijf en wordt de volgende mal met onderring en wapeningskooi klaargezet om de volgende buis te
maken. De pas geproduceerde buis wordt in de mal van de productiemachine naar de ontkistingsruimte gebracht met een heftruck, waar ze op een eenvoudige manier wordt ontkist. Investeringsprogramma De aankoop van deze machine is het voorlopig slotstuk van een investeringsprogramma dat over drie jaar liep. Hierbij werd ook de nodige aandacht besteed aan het milieu. Zo werden er zonnepanelen, led-verlichting en twee windmolens op de site geplaatst. Hiermee moet Tubobel gewapend zijn voor de toekomst. Het gamma betonproducten wordt verder aangevuld met poreuze buizen en bestratingsproducten van Bovin Beton & Natuursteen. Tubobel verdeelt in België de ellipsvormige Moduloval®-buis, kunststofladders en het Watershell®-systeem om ondergrondse buffer- en infiltratiebekkens te maken. (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.tubobel.be
De SP Radialpresse is een snelle high-performance machine voor de productie van betonbuizen met inwendige diameters van 300 mm tot en met 1600 mm, met een nuttige lengte tot 2,5 m, en dit in ongewapend en gewapend beton.
RIORAMA 31
Infiltratiebuizen in opmars Een goed waterbeheer impliceert, onder meer, water de tijd gunnen om te infiltreren. Een verkaveling in Waarschoot kiest daarbij voor infiltratiebuizen die poreus zijn van spie tot mof. Tegelijk zijn ze sterk genoeg om een weg met druk verkeer aan te kunnen. Andere markante eigenheden van dit Oost-Vlaamse project zijn buizen met ingeboorde ABS-inlaat, vierkante putten en hondenhokconstructies.
woningen komen”, legt hij uit. “Op dit moment zijn we aan de wegeniswerken bezig. Daarbij houden we rekening met de milieunormen. Wat water betreft, stellen die dat zoveel mogelijk hemelwater moet worden hergebruikt in de verkaveling zelf. Water dat niet wordt hergebruikt, moeten we zoveel mogelijk in de bodem laten sijpelen. Dat kan bijvoorbeeld door grondbedekking die regen doorlaat, zodat dat water niet in de riolering terechtkomt. Nadeel daarvan is wel dat door zo'n grondbedekking heen ook groen groeit. Dat terwijl gemeentes niet meer mogen sproeien met pesticiden. We kozen er dan ook voor water zoveel mogelijk te laten infiltreren via rioleringsbuizen die geschikt zijn voor infiltratie. Water dat niet geïnfiltreerd raakt, bufferen we in andere rioleringsbuizen, en voeren we vertraagd af naar het grachtenstelsel.” In het project wordt het water zoveel mogelijk geïnfiltreerd via rioleringsbuizen die geschikt zijn voor infiltratie.
Vroeger was het simpel. Voer het regenwater zo snel mogelijk af, door het riool. Maar intussen groeit het inzicht dat dit niet ideaal is. Grachten en riolen overstromen, en waterzuiveringen maken daardoor onnodige kosten. Ook krijgt de regen geen tijd meer om het grondwater aan te vullen. De gevolgen zijn er naar. In West-Vlaanderen, bijvoorbeeld, is het grondwaterpeil al met meer dan 100 meter gezakt, stelt Patrick Willems, professor aan Katholieke Universiteit Leuven. Een deel van de oplossing ligt erin water de tijd te gunnen om te infiltreren. Een voorbeeld van een project waar dit aandacht krijgt, is er in Waarschoot. Daar werken projectontwikkelaars Huysman Bouw (Eeklo) en Danneels (Brugge) aan een nieuwbouwwijk. Arthur Standaert is zaakvoerder van AWP Engineering. “Het gaat over een verkaveling waar 89
32
RIORAMA
Poreuze buizen De rioleringsbuizen worden geleverd door Martens beton. Die is een onderdeel van Koninklijke H.H. Martens en zn. bv, met hoofdzetel in de Nederlandse stad Oosterhout, op 20 kilometer van de Belgische grens. Wim Ruts, commercieel afgevaardigde bij de firma: “We hebben veel ervaring met poreuze buizen. In de jaren '60 brachten we ze voor het eerst op de markt in Nederland. Ze zorgden voor drainage: waar de grondwaterstand te hoog is, trekt het water door de buizen en wordt zo afgevoerd. Sedertdien zijn die buizen steeds verder geoptimaliseerd.” “Nu merkten we de voorbije 15 jaar dat de regelgevers steeds meer belang hechtten aan bufferen, infiltreren en vertraagd afvoeren. We zagen al snel dat onze poreuze buizen veel potentieel hebben op dat vlak. Want infiltratiebuizen moeten én waterdoorlatend én sterk zijn. Wel, onze infiltratiebuizen zijn allemaal 2,40 meter lang en zijn 100% poreus: van spie-einde tot mofeinde. Tegelijk zijn ze sterk genoeg om een toplaag met druk verkeer te
dragen. Niet elke producent krijgt dat voor mekaar.” Koen Vermeire, projectleider bij aannemer De Jonghe: “Deze verkaveling ligt relatief hoog, en de waterstand is laag. In dat geval zorgen zo'n poreuze buizen voor het omgekeerde van drainage, namelijk infiltratie. Daarvoor moet de grond wel geschikt zijn. Kleigrond, bijvoorbeeld, is dat niet altijd. Maar in dit geval bleek het zandgrond. Dat is ideaal. Bodemonderzoek bevestigde dat de grond geschikt is voor infiltratie. Het water in de poreuze rioleringsbuizen infiltreert dan ook vlot in de bodem.”
"We zagen al snel dat onze poreuze buizen veel potentieel hebben op vlak van bufferen, infiltreren en vertraagd afvoeren.” Wim Ruts, Martens beton Hoog versus laag De buizen verschillen naargelang de plaats in de verkaveling. Standaert: “In het hoogst gelegen deel liggen de infiltrerende buizen. Ze hebben een diameter van 400 en, vooral, 500 mm. Dat is vrij groot. De bedoeling is dat ze wat buffercapaciteit hebben. In het laagst gelegen deel liggen dan weer de niet-poreuze buizen, met 600 à 700 mm diameter. Zij staan in voor de meeste buffering. Nu moeten we de buizen hoger leggen dan vroeger gebruikelijk was, om ze mooi in de grachten te laten uitmonden. De dekkingsgraad is dus relatief gering: 60 cm. Daardoor is een hogere sterkteklasse nodig. Om die reden kozen we voor staalvezelgewapende bufferbuizen voor het hemelwater. ” Ruts: “Bij Martens beton zijn we trouwens bezig te onderzoeken of we ongewapende buizen kunnen ontwikkelen die de sterkte halen van gewapende. Ze zouden goedkoper zijn, wat in deze tijden van besparingen mooi is meegenomen. “
dossier
Doorboringen Op deze verkaveling worden ook buizen gebruikt die doorboord en gefreesd zijn. Ruts: “In de geboorde opening is een inlaat geplaatst uit ABS: acrylonitrol-butadieen-styreen. Het is heel geschikt voor de huisaansluitingen, door de betere weerstand tegen dynamische lasten. De huisaansluitingen zelf zullen van PVC zijn.” Het ABS, waaruit de inlaat bestaat, is een kunststof die vaak wordt gebruikt in onder meer de automobielsector. Ze is vormvast, hard en slagvast, en vertoont weinig neiging tot kruip. Kruip is een blijvende vervorming door langdurige spanning. Ruts: “In de wegenbouw is ABS vrij nieuw. Daarom verkochten we de buizen lange tijd met COPRO-certificaten. Sinds 2013 hebben ze het BENOR-certificaat.” Vijftig putten De buizen liggen in een helling. Maar het water mag natuurlijk niet té snel weglopen. Standaert: “Daarom zorgen we voor drie overstortconstructies. Voor de infiltratiebuizen hebben ze als gevolg dat het water wat meer tijd krijgt om te infiltreren. En voor de lager gelegen buizen leiden ze ertoe dat het water niet té snel in de grachten loopt.” Ruts voegt eraan toe: “Eén van die drie is op
maat gemaakt door Martens prefab. Omwille van de grootte van de put: drie meter op anderhalve meter.” Behalve de drie overstortconstructies zijn er nog 47 inspectieputten. Ruts: “De putten van Martens zijn vierkant. Dat is gebruikelijk in Nederland. In België zijn ze traditioneel rond. Voordeel van vierkante is dat er meer ruimte in de put is. En je kan op een vierkante put van gelijke afmeting grotere diameters aansluiten. Dat is een groot voordeel, zeker op financieel vlak.” Vermeire verduidelijkt: “Twee van de inspectieputten zijn van een bijzonder constructietype: het 'hondenhok'. Zo moesten we de bestaande leiding niet uit bedrijf te nemen.” Standaert: “Werken met een hondenhokconstructie halveert de uitvoeringstermijn. En de bouwput is dan kleiner. Er wordt dus minder van het openbaar domein in beslag genomen. Voetgangers en fietsers kunnen blijven passeren, en er zijn minder problemen met nabijgelegen nutsleidingen.” Keuzes Het Waarschootse project is de eerste samenwerking tussen Martens beton en aannemer De Jonghe. Vermeire: “We kozen voor de firma omdat ze zowel normale als infiltrerende buizen leveren. Niet veel
Sommige buizen hebben een inlaat geplaatst uit ABS: acrylonitrol-butadieen-styreen.
firma's kunnen dat. Ook hadden we een goede referentie van een collega-aannemer. Tenslotte heeft het financiële luik een rol gespeeld bij onze keuze.” Ruts: “Martens werkt trouwens met zelfverdichtende beton. Daardoor is het oppervlak van de putten bijzonder glad. Door vorderingen in de technologie, is beton ook vrij goed bestand geraakt tegen agressieve stoffen in water. In Nederland wordt dan ook enorm veel beton gebruikt. Veel meer nog dan in België.” (KV)
• www.martensgroep.eu
Rioleringwerken in bouwverkaveling Hendrik Consciencelaan 6, Waarschoot Start project: maart 2015 Geplande duur: 120 werkdagen Opdrachtgevers: Huysman Bouw (Eeklo); Danneels (Brugge) Aannemer: De Jonghe (Eeklo) Studiebureau: AWP Engineering (Waarschoot) 560 meter infiltratiebuizen -diameter: 400 en (vooral) 500 mm 520 meter bufferbuizen -diameter: 600 en 700 mm 47 inspectieputten (waarvan 2 hondenhokken) 3 overstortconstructies Leverancier: Martens beton b.v. (Oosterhout, NL) 1.026.000 euro (exclusief btw) Koen Vermeire (Projectleider bij aannemer De Jonghe): “We kozen onder meer voor Martens beton omdat ze zowel normale als infiltrerende buizen leveren.”
RIORAMA 33
CONNECT TO BETTER
Wavin Tegra hier om te blijven
Wavin Tegra putten De Benor gekeurde Tegra putten maken deel uit van een duurzame totaaloplossing voor uw rioolsysteem. Uw systeem is altijd bereikbaar voor inspectie en is onderhoudsvriendelijk dankzij de optimaal geprofileerde profielbodems. Door de flexibele aansluitmoffen en de geribde schacht wordt de zetting van de grond opgevangen. Dit zorgt voor een langere levensduur. Connect to better at www.wavin.be Water management | Heating and cooling | Waste water drainage | Cable ducting
dossier
Tegra-putten Wavin bewijzen meerwaarde in Antwerpse Sleutelstraat Het aanleggen van rioleringen in smalle straten is een karwei waarvoor weinigen de verantwoordelijke aannemer benijden. Er kruisen namelijk heel wat uiteenlopende uitdagingen zijn pad. Zo is het geen cadeau om geconfronteerd te worden met een schijnbaar onontwarbaar kluwen van nutsleidingen, korte bochten en kelders die tot onder de straat doorlopen. "Dergelijke onverwachte hindernissen vormen vaak een onoverkomelijk probleem voor traditionele betonelementen. De Tegra-inspectieputten van Wavin laten zich bij dergelijke projecten in een binnenstad wel vlot integreren," ondervond Pieter Vandeweghe van Carpentier Wegenbouw. Dat was ook het geval in de Sleutelstraat in Antwerpen, die amper drie meter breed is.
De Tegra-inspectieputten laten zich vlot plaatsen in smalle straten.
een Tegra-put beduidend minder plaats in. In een straatje van drie meter breed, wonnen we met deze put een halve meter. Omdat de hoogte van het stroomprofiel altijd minstens gelijk is aan de diameter van de buis, krijg je steevast een vlotte doorstroming. Op die manier krijgt het vuil geen enkele kans om te blijven liggen en zich gaandeweg op te stapelen."
Carpentier Wegenbouw kreeg de opdracht om de riolering in de Sleutelstraat in Antwerpen aan te leggen. Het bedrijf had hiervoor een lastenboek gekregen van rioolbeheerder RI-ANT. Dat lastenboek stipuleerde onder meer de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel, gebruikmakend van inspectieputten in beton. "In de praktijk bleek dat evenwel onmogelijk. Zelfs al zijn ze op maat gemaakt, dan nog passen dergelijke betonnen profielen niet in smalle, kronkelende stadsstraatjes waar je om de haverklap wordt geconfronteerd met een veelvoud aan onverwachte obstakels," verklaart Pieter Vandenberghe van Carpentier Wegenbouw. "Door het grote plaatsgebrek dienden we daarom uit te kijken naar een valabel alternatief." Flexibele oplossing Zo kwam Carpentier Wegenbouw bij Wavin terecht. De keuze viel uiteindelijk op de Tegra-inspectieputten. "We ondervonden al snel dat deze oplossing veel meer flexibi-
liteit bood," vervolgt Pieter Vandeweghe. "Je kan bijvoorbeeld vrij eenvoudig ter plaatse een oplossing uitwerken. Zo kan je met de beweeglijke kogelgewrichten gemakkelijk een hoek van 15 graden maken in een recht stroomprofiel, zonder dat dit de kwaliteit van het rioleringsstelsel beĂŻnvloedt. Daarnaast is het geen probleem om achteraf vlot de put op te hogen. Op die manier is het veel makkelijker om bepaalde hindernissen te ontwijken. Vooral voor stedelijke rioleringen kunnen de Tegra-putten waardevolle diensten bewijzen. Dankzij deze producten konden we onze uitdaging in de Sleutelstraat gepast en kwalitatief oplossen."
Installatie De Tegra-put, die het BENOR-keurmerk draagt, is een vrij licht systeem dat zich makkelijk laat transporteren en installeren. Dat heeft een positieve invloed op de snelheid van de werkzaamheden. "Deze inspectieput, vervaardigd uit polypropyleen, heeft ook geen nood aan een extra coating om aantasting door zwavelzuur te vermijden. Ook op dat vlak scoort hij beter dan alternatieve systemen." Deze toezichtputten kunnen ook op maat worden uitgewerkt. Behalve inspectieputten zijn bij Wavin onder meer ook bezinkputten, smartdrainputten, drempel- en overstortputten beschikbaar. (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.wavin.com
Opbouw Een geprofileerde bodem, een ophoogbuis en dichtingsringen: dat zijn de elementen waaruit de Wavin Tegra-put is opgebouwd. De geribbelde ophoogbuis kan vlot in de bodem worden verankerd, waarna hij ter plaatse op inbouwhoogte kan worden afgezaagd. "In vergelijking met betonnen alternatieven, neemt
De put bestaat uit een geprofileerde bodem, een ophoogbuis en dichtingsringen.
RIORAMA 35
OB61866
Er is wel degelijk een toekomst voor industriële bedrijven in België. Als de maakindustrie haar producten en processen innoveert, nieuwe niches opzoekt en meer exporteert, ligt de weg open voor langdurig succes. Kanaal Z stelt u graag rolmodellen voor die met succes deze transformaties doormaken en verder kunnen groeien. Ontdek onze bedrijven van de toekomst.
Z-Industry
Elke donderdag op Kanaal Z Ook te bekijken op www.kanaalz.be
Uw specialist in straatriolering
PVC - PP - PE - GRES Oplossingen voor DWA en RWA
ULTRA KYMA®
PP Volwand DN110 tem DN400
DN300 tem DN800
Conform NBN EN 13476-3
Conform NBN EN 1852
PP buizen en hulpstukken SN8 DYKA PLASTICS nv Nolimpark 4004 - B-3900 Overpelt - Tel. 011/800420 E-mail: dyka.be@dyka.com
www.dyka.be
DOSSIER
Dyka PP-leidingsysteem voor verkavelingsproject in Tervuren Eenvoudig en efficiënt werken met lichte materialen: het is maar één van de redenen waarom aannemer Nijs-Infra bij de aanleg van rioleringsstelsels in nieuwe verkavelingen graag voor kunststof oplossingen kiest. Dat was voor de werf in Wijk Ruysveld, gelegen in Tervuren, niet anders. Vanuit de goede ervaringen met kunststof, opteerde aankoopverantwoordelijke Koen Noyens van Nijs-Infra voor de PP-buizen en -hulpstukken van Dyka.
De Wijk Ruysveld in Tervuren heeft twee bouwheren: A.P. & D. NV uit Oetingen (Gooik) en Liburni NV uit Beringen (Paal). Onder leiding van werfleider Geert De Breuker staat aannemer Nijs-Infra uit Turnhout in voor de realisatie. Het Hagelands opmetings- en studieburo (Hosbur bvba) tekende het project uit. "Als gespecialiseerd aannemer in de wegenbouw, leggen wij ons sterk toe op het aanleggen van wegen in verkavelingen. Bij dergelijke projecten doen we graag een beroep op kunststof materialen", aldus Koen Noyens. Voordelen Daarvoor heeft Nijs-Infra ook heel wat redenen. "De voordelen van kunststof leidingen zijn legio," onderstreept Jaak Leurs, Account manager van de afdeling C&I (Civils & Infrastructure) bij Dyka. "Omdat het om vrij lichte materialen gaat, verloopt het transport naar en op de werf heel vlot en een stuk eenvoudiger als bij starre buismaterialen. Door die lichtheid zijn ze ook ergonomisch voor de arbeiders. Kunststof buizen zijn tevens makkelijker manipuleerbaar in de bouwsleuf en beschikken over een groot assortiment aan hulpstukken. Bovendien hebben ze een zeer hoge chemische bestendigheid en zijn daarmee uitermate geschikt voor 2DWA-stelsels."
"Omdat de eventuele overschotten (ook van kleinere stukken) kunnen hergebruikt worden, creëren deze buizen op lange termijn heel weinig afval. In tijden waarin duurzaamheid hoog bovenaan elke agenda staat, is dat een niet te veronachtzamen punt. Ook interessant is dat de Dyka-materialen recycleerbaar zijn via Kurio-Recycling.” Wat buigt, breekt niet – flexibiliteit is een voordeel Kunststofleidingsystemen worden toegepast bij privé woningen, bij grote projecten op openbaar en privaat domein en in de industrie (waar het belang van chemische resistentie nog groter is). Ze worden zowel ingezet in afvoer- (riolering) als in druktoepassingen (persriolering, drinkwater, gas). Bovendien zijn het geen starre buizen. "Bij veranderende bodemomstandigheden of een fluctuerende belasting wordt de kans op een breuk door bijvoorbeeld nazetting tot het minimum herleid." Types Dyka beschikt over een compleet aanbod, met onder meer varianten in PVC, HDPE, PP (volwand SN8 - SOLYDO® en dubbelwandig SN8 ULTRA KYMA®). Alle materialen zijn BENOR-gekeurd. De producent, met vestigingen in België en Nederland, biedt ook de mogelijkheid om voor speciale toepassingen prefab oplossingen in kunststof (putten, buizen met speciale aansluitingen, doorspuitconstructies,...) te leveren.
De PP-buizen laten zich vlot in de bouwsleuf manipuleren.
Voor de aanleg van de PP-leiding in het project van Tervuren stelde Dyka de Kurio-kit voor zelfcontrole ter beschikking van de aannemer. Dit is een zelfcontrole die de aannemer toelaat om eventuele deformatie buiten de toegestane toleranties preventief op te sporen tijdens de aanleg. Nu de rioleringswerken zo goed als af zijn, tot tevredenheid van de aannemer, kan er verder worden gegaan met de bouw van de eigenlijke verkaveling in Tervuren. (Door Bart Vancauwenberghe)
KURIO-kit voor zelfcontrole "Voor de droogweerafvoer in Wijk Ruysveld opteerde de aannemer voor PP-buizen van de klasse SN8: dat duidt op een grotere wanddikte om een grotere belasting aan te kunnen," legt Jaak Leurs uit.
• www.dyka.com
Via de KURIO-kit voor zelfcontrole worden potentiële deformatiefouten in de leiding preventief opgespoord.
RIORAMA 37
"We hebben een startschacht geconstrueerd door middel van geboorde secanspalen zodat er, na het ontgraven van het aardmassief, een betonnen bouwkuip ontstond." Jan Vaessens, Projectingenieur Smet-Tunnelling
38 RIORAMA
project
Sleufloos boren in mergelachtige ondergrond Nabij Dortmund wordt gebouwd aan een nieuwe waterzuiveringsinstallatie. Het gaat om het project "Umbau des Entwässeringssystems am Knoten Scharnhorst". In opdracht van Bouwheer "Lippeverband" heeft Smet-Tunnelling, deel van de Smet Group uit Dessel, recent een ondergrondse leiding aangelegd met de gesloten schildboortechniek. De boring verliep doorheen een mergelachtige ondergrond, typisch voor deze regio.
De nieuwe leiding is 470 meter lang, heeft een inwendige diameter van 2,20 meter en een uitwendige diameter van 2,65 meter en bevindt zich op een diepte van 8,5 meter onder het maaiveld. De leiding fungeert straks als transportmiddel voor afvalwater naar het zuiveringsstation. De schildboortechniek die door Smet-Tunnelling werd toegepast, had een specifieke reden. Jan Vaessens (Projectingenieur Smet-Tunnelling): "Het afwaterkanaal diende te worden aangelegd langsheen de Körne, die ongeveer 4 m dieper ligt dan het maaiveld. Onder deze omstandigheden was de aanleg van de collector op klassieke wijze (in open sleuf) niet mogelijk. Bij de schildboortechniek sluit de boormachine het eerste buiselement af en voorkomt aldus dat er grondwater in de leiding terecht komt." 1.200 ton drukkracht Voor de boorinstallatie zijn gang kon gaan, werd eerst een start- en ontvangstschacht gemaakt. Jan Vaessens: "We hebben een startschacht geconstrueerd door middel van geboorde secanspalen (licht overlappende palen) zodat er, na het ontgraven van het aardmassief, een betonnen bouwkuip ontstond. De kuip was 11,75 meter lang, 7,75 meter breed en ellipsvormig uitgevoerd. Datzelfde principe is gehanteerd voor de ontvangstschacht. In de startschacht werd vervolgens de persinstallatie
aangebracht, bestaande uit een viertal hydraulische vijzels met elk een drukkracht van 300 ton. Hiermee werd het boorschild (en nadien de boorbuizen) de grond in geperst. Met een boorsnelheid van een 10-tal meter per dag is zo de 470 meter lange leiding aangebracht."
"Bij de schildboortechniek sluit de boormachine het eerste buiselementaf en voorkomt aldus dat er grondwater in de leiding terechtkomt" Jan Vaessens, Projectingenieur Smet-Tunnelling De situatie van de ondergrond bleek volgens Vaessens vooraf moeilijk in te schatten. "We hadden de boorinstallatie uitgerust met zogeheten cutters om de harde mergelsteen te lijf te gaan. Op de diepte van de boorpersing bleek de ondergrond echter helemaal niet zo hard, maar juist zeer plastisch met als gevolg dat de grond in het freesrad verkleefde en de boor nog moeilijk vooruit kwam. We hebben besloten injecties toe te passen om met een druk van 450 bar het verkleefde boorfront af te bouwen. Uiteindelijk kwamen we precies volgens planning aan in de ontvangstschacht en was de klus geklaard," besluit Vaessens.
Boormeester Jelle Coomans en Peter Peeters bij de aankomst van de boorkop in de aankomstput.
Internationaal Het is niet de eerste keer dat Smet-Tunnelling zich buiten de landsgrenzen begeeft. In het verleden werden al tal van buisdoorpersingen uitgevoerd in diverse landen van Europa. Momenteel is de firma actief in Denemarken en Duitsland met later dit jaar nog boringen in Düsseldorf en Bottrop. (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.smetgroup.be Laden van het boorschild in Dessel
RIORAMA 39
www.deschacht.eu
Wij staan klaar om samen te werken.
Verholen goten • Afvoergoot in beton • Geen aanvullende fundering of ommanteling nodig om de verticale en horizontale gebruikslasten over te dragen.
NIEUW IN ONS GAMMA
Gresbuizen In zijn filosofie van one-stop shop leverancier heeft Deschacht ook gresbuizen op voorraad. Het gamma omvat een breed assortiment van buizen en hulpstukken in keramisch materiaal, maar ook accessoires om verbindingen te maken naar beton- en kunststofleidingen.
OB61866
Meer info? Contacteer de divisie Riolering & Afvoer via Filip Ausloos: 0475/847 633 of filip.ausloos@deschacht.eu
Er is wel degelijk een toekomst voor industriële bedrijven in België. Als de maakindustrie haar producten en processen innoveert, nieuwe niches opzoekt en meer exporteert, ligt de weg open voor langdurig succes. Kanaal Z stelt u graag rolmodellen voor die met succes deze transformaties doormaken en verder kunnen groeien. Ontdek onze bedrijven van de toekomst.
Z-Industry
Elke donderdag op Kanaal Z Ook te bekijken op www.kanaalz.be
REPORTAGE
Dynamisch VDV cleaning blaast tien kaarsjes uit From zero to hero: het is een leuze die het boeiend verhaal van VDV cleaning passend verwoordt. Het Belgische dochterbedrijf van vandervalk+degroot uit Nederland, bouwde het voorbije decennium een sterke reputatie op in de markt van rioolonderzoek en rioolreinigingstechnieken en is vastbesloten haar positie de komende jaren verder te verstevigen.
We schrijven 2005 als General Manager Jan Huygen, die op dat moment kon terugvallen op een twintigtal jaar ervaring in rioolreiniging en industriële reiniging, van vandervalk+degroot uit Nederland de vraag kreeg om het marktpotentieel van het bedrijf in België verder uit te diepen. Jan Huygen ging meteen enthousiast aan de slag, al stond hij voor een titanenwerk. "Het was werkelijk starten vanaf nul: er was op dat moment nog geen bedrijf, laat staan personeel of een vaste locatie. Ik ben letterlijk begonnen achter mijn keukentafel, met een laptop en een gsm." Op 1 september 2005 startte het bedrijf officieel in een huurpand. "Ik koos voor Lokeren als uitvalsbasis, omdat we op dat moment in West- en Oost-Vlaanderen al enkele klanten hadden en we ook het vertrouwen van het toenmalige RiAnt (rioleringsafdeling van Antwerpse Waterwerken) genoten. Het duurde een half jaar voor ik de eerste, op uitzendbasis gestarte operator een vast contract kon geven. Vanaf toen kenden we een permanente groei. Vandaag werken al bijna 50 mensen voor ons en mogen we ons specialist noemen in alles wat met afwatering te maken heeft, van huis tot zuivering. We hechten het grootste belang aan goede partnerships, waarbij we zelf graag de rol van kwalitatieve dienstverlener op ons nemen." Vijf jaar geleden verhuisde VDV cleaning naar het nabijgelegen buurpand. "Dat was een absoluut noodzakelijke stap, die ons nog meer wind in de zeilen heeft gegeven. Hier konden we nieuwe kantoren, een eigen werkplaats en een wasplaats voor onze vrachtwagens inrichten. Zo konden we
in comfortabeler omstandigheden verder de markt bewerken en kwalitatief nog beter ons werk uitvoeren, waardoor het bedrijf nog steviger op de kaart staat." Vier locaties De expansie van VDV cleaning is misschien nog het best te merken aan het aantal filialen. De voorbije jaren opende het bedrijf extra kantoren in Nevele en Houthalen, recent kwam daar nog een vestiging in Doornik bij. "Het doel is duidelijk: we willen dichter bij onze klanten zitten, om uiteenlopende redenen. Deze aanpak laat een snellere service toe, is beter voor het milieu en doet ons ook veel minder tijd verliezen in de file. Het zou best kunnen dat er op termijn nog filialen bijkomen. Zo zou een extra kantoor aan de oostelijke kant van Wallonië ideaal zijn om de hele Franstalige markt in ons land te coveren."
Vandaag staat VDV cleaning in voor riool-, kolkreiniging en camera-inspecties, in 100 Vlaamse gemeenten. Maar ook voor speciale reiniging met behulp van robots en inzet van speciaal vervaardigd materieel draait VDV cleaning haar hand niet om. In Vlaanderen is het bedrijf sterk vertegenwoordigd. "We danken dit hoofdzakelijk aan onze kwalitatieve service, de permanente investeringen in nieuw materiaal en het feit dat we de lokale markt met lokale mensen bedienen. We creëren ook een grote duidelijkheid naar de klant toe: via gps en track & trace blijft hij voortdurend op de hoogte van de huidige status van werken. Bovendien registreren we iedere gereinigde straatkolk, zodat we op elk moment een juist beeld hebben van de specifieke situatie ter plaatse. Last but not least kunnen we rekenen op een erg gemotiveerd team, dat er elke dag opnieuw voluit voor gaat." Bij VDV cleaning gaan ze er prat op om 24 uur per dag, 7 dagen op 7, bereikbaar te zijn voor de klant (bij noodsituaties). "We bouwen ons materiaal en de vrachtwagens zelf, volgens eigen ontwerp en met jarenlange kennis en ervaring, en vinden we het essentieel om actief met onze klanten mee te denken." (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.wervelventielen.nl VDV cleaning bouwt al haar materiaal en vrachtwagens zelf.
RIORAMA 41
Hoe de aanleg van huisaansluitingen, keuringen en het bouwproces verzoenen?
AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist zet sinds 2014 een nieuw systeem op voor de realisatie van huisaansluitingen. AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist is een deel van het autonoom gemeentebedrijf van Knokke-Heist. AGSO verzorgt tevens stadsontwikkelingsprojecten, exploitatie van zonnepanelen, de begeleiding van het zwembad, huisvuilophaling en-verwerking en parkeren. Het AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist bestaat al sinds het einde van de jaren 1800 en heeft naast drinkwatervoorziening en –productie steeds riolering in het takenpakket gehad. Enkel in de periode 1970-2004 was dit bij wet verboden en was het het Gemeentebestuur die deze taak uitvoerde. Ing Johan Cabooter, aoom, bedrijfsleider AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist: “Ons verzorgingsgebied is enkel de gemeente Knokke-Heist. Knokke-Heist is niet enkel het toeristisch gedeelte, maar we hebben ook een uitgestrekt landelijk gebied met nog vele boerderijen. Variatie troef bij ons. Onze economische sector ligt, of wat dacht je, bij het toerisme. Als bedrijf ondersteunen wij de ontwikkeling van onze mooie badplaats door het verzorgen van de collectering van het rioolwater, de rioolpompstations, alle werken en uiteraard de huisaansluitingen, iba’s, drukrioolaansluitingen en keuringen. We werken steeds nauw samen met het Gemeentebestuur om een optimaal rendement van de investeringen te kunnen realiseren.”
Nieuw systeem Sinds 2014 werd een nieuw systeem opgezet voor de realisatie van huisaansluitingen. Cabooter: “We werken sindsdien op forfaitaire basis. De prijs houdt rekening met de effectieve aansluitkost, maar ook met het gebruik van het rioleringsnetwerk waar het pand is op aangesloten. Wij vonden het billijk dat elke woongelegenheid bijdraagt in de vuillast van de riolering. Hierdoor betalen appartementsgebouwen meer dan vroeger, maar voor deze categorie is een regeling uitgewerkt. Eén van de eerste punten die we hebben bekeken voorafgaand aan de opstart van ons nieuw systeem, was de materiaalkeuze en de locatie van de aansluitingen. We hebben gekozen voor PP, misschien omdat we als drinkwaterbedrijf nauw vertrouwd
42 RIORAMA
zijn met kunststoffen. De normale aansluitingsbuis heeft een diameter van 160 mm. We hebben gekozen voor een toezichtsputje met een diameter van 315 mm voor vuil water en één met een diameter van 250 mm voor hemelwater. We wilden absoluut twee verschillende diameters en kleuren hebben, omdat in het verleden teveel de verkeerde leiding op het verkeerde putje werd aangesloten. De gietijzeren deksels willen we graag met als opschrift “vuil water” en “regenwater”, maar helaas werkt de sector ons tegen en houdt deze vast aan “dwa” en “rwa”. Iedereen weet toch dat rwa rioolwateraansluiting en dwa dakwater betekent, nog een bron van verwarring en de reden waarom we de Nederlandstalige opschriften willen. Uiteraard hebben we de locatie en diepte van de twee put-
jes beschreven, namelijk dicht bij elkaar, zodat de aansluiting op één locatie kan gebeuren. Normaal plaatsen we een huisaansluiting enkel nadat de keuring is uitgevoerd.” Zoals reeds vermeld is Knokke-Heist een toeristische badplaats. Dit impliceert dat de werkzaamheden meestal enkel buiten het toeristisch seizoen kunnen gebeuren. Cabooter: “Dit veroorzaakte in ons eerste jaar een piek van werken voor aansluitingen in de maand juni, net voor het bouwverlof. De privéwaterafvoer was pas klaar tegen het bouwverlof en kon hierdoor niet vroeger gekeurd worden. Dit zette ons aan het denken en zo zijn we gekomen tot huisaansluitingsputjes met een wegneembare schuifafsluiter. Op deze wijze kun-
FEDERATIES
nen we meer dezelfde werkwijze volgen zoals voor onze drinkwateraftakking. In onze drinkwateraftakking plaatsen we onmiddellijk een mini-binneninstallatie met één tappunt, die wordt verzegeld. Hierdoor heeft de gebruiker steeds de beschikking over een hoeveelheid drinkwater voor zijn bouwwerkzaamheden en kan hij zijn binneninstallatie plaatsen en afdrukken. Van zodra de installatie gekeurd is, nemen we de mini-binneninstallatie weg en komt de aftakking volledig in dienst. Wij vragen hiervoor een borgstelling per woongelegenheid. Deze borgstelling hadden we ook reeds ingeschreven voor de huisaansluiting en dankzij de inzet van de wegneembare schuifafsluiter kunnen we dit eenvoudig toepassen. Uiteraard wordt deze schuifafsluiter verzegeld, opdat de bouwers zelf deze schuif niet kunnen uithalen zonder zichtbare verbreking van de verzegeling. Door deze schuifafsluiter kunnen we nu een aansluiting realiseren in het begin van de bouwfase en hebben we in juni hopelijk geen wachtlijsten meer. We plaatsen wel enkel een schuif voor de vuilwateraansluiting. Zo kunnen de dakafvoeren reeds worden aangesloten. Indien we dit wensen kunnen we tijdens de bouwwerkzaamheden op eenvoudige wijze tussentijdse controles uitvoeren op de huisaansluitingsputjes, maar tot nu toe hebben we nog geen problemen vastgesteld.”
"Sinds 2014 werken we op forfaitaire basis. De prijs houdt rekening met de effectieve aansluitkost, maar ook met het gebruik van het rioleringsnetwerk waar het pand is op aangesloten." Johan Cabooter, AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist Voordelen Technisch gezien zijn er een aantal voordelen aan deze huisaansluitingsputjes. Cabooter: “Deze put heeft een stroomrichting. De inkomende buis zit iets hoger dan de uitgaande buis. De schouw wordt gemaakt met een pvc-buis in de juiste kleur, die we bijvoorbeeld bij verkavelingen een halve meter boven het maaiveld kunnen laten uitkomen om de juiste locatie aan te duiden. Het geheel wordt afgewerkt met een betonrand en een scharnierdeksel. Het scharnierdeksel heeft een andere maatvoering en kan niet worden verwisseld met het andere deksel. De wegneembare schuifafsluiter heeft in zijn middendeel een aantal sleuven, zodat een beperkte hoeveelheid water kan verderlopen indien, bij vergissing, de vuilwaterleiding gevuld is. Dezelfde wegneembare schuif kunnen we gebruiken voor
Door de schuifafsluiter kan nu een aansluiting gerealiseerd worden in het begin van de bouwfase en zijn er hopelijk geen wachtlijsten meer in juni.
beide putjes. We hebben er ook voor gekozen dat de klant steeds met zijn twee leidingen toekomt op het openbaar domein. De eventuele verbinding bij gemengd stelsel maken wij dan. Dit heeft als voordeel dat bij een latere ontdubbeling de leidingen op een eenvoudige manier kunnen worden aangesloten.” (Door Ing Johan Cabooter, aoom, bedrijfsleider AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist)
Voor meer informatie: AGSO Waterbedrijf Knokke-Heist, ’t Walletje 104 bus 104, 8300 Knokke-Heist, 050/442.500, epost: waterbedrijf@agsoknokke-heist.be
• www.agsoknokke-heist.be
Er werd geopteerd voor twee verschillende diameters en kleuren, omdat in het verleden teveel de verkeerde leiding op het verkeerde putje werd aangesloten.
RIORAMA RIORAMA 43
onderzoeken
IKT Nederland onderzoeken
keuren
adviseren
testen
Zet in uw agenda: 1e Nederlandse Rioolreparatie praktijkdag op 1 oktober 2015
Verschillende rioolreparatietechnieken Presentaties en praktijkdemonstraties Exposanten uit België, Nederland en Duitsland Meer Informatie: www.ikt-nederland.nl
IKT - Instituut voor ondergrondse infrastructuur Kantoorgebouw „De Enk“ Tivolilaan 205 6824 BV Arnhem T +31-(0) 26-84545 60 F +31-(0) 26-84545 61 www.ikt-nederland.nl info@ikt-nederland.nl
Bouw Automotive Industrie
AfwAteringsoplossingen
Duurzaam watermanagement met reHAU
RAUSIKKO Box - Integratie en buffering voor een optimaal waterbeheer - Geïntegreerd inspectiekanaal, gesloten onderaan voor vuilopslag en geperforeerd aan de zijkanten voor een optimale waterverdeling, reinigbaar tot 120 bar - Hoge belastbaarheid maakt inbouw onder extreme omstandigheden mogelijk - Duurzame, onbeperkte functionaliteit - Ontlasting van het rioolstelsel dankzij tussenopslag
A ls enig
e
ar reinigbadruk onder ho
ge
REHAU NV - Ambachtenlaan 22 - Ambachtszone Haasrode 3326 - 3001 Heverlee (Leuven) - Tel.: 016 39 99 11 - Fax: 016 39 99 12 - info.bel@rehau.com - www.rehau.be
REPORTAGE
Leister, de Zwitserse referentie in kunststoflassen Het lassen van kunststof buizen, rioleringen en platen is een kunst, die heel wat technici tot in de puntjes beheersen. De handmatige lastoestellen van Leister vormen ideale instrumenten om de mooiste resultaten te behalen. Sinds een tweetal jaar beschikt de Zwitserse fabrikant over eigen vestigingen in België en Nederland, waardoor klanten nog beter en sneller worden bediend.
Leister en lassen: niet toevallig worden beide woorden vaak in één adem genoemd. Al meer dan vijftig jaar staat de Zwitserse producent bekend omwille van de onberispelijke kwaliteit die het met ieder product aflevert. Ook in ons land geniet het merk een sterke reputatie bij doorwinterde lassers. Eigen vestigingen “Leister is wereldwijd actief,” verduidelijkt Tom Machiels (Area Sales Manager voor België en Luxemburg). “De distributie gebeurde tot voor
kort exclusief via onafhankelijk werkende dealers, maar enkele jaren geleden besliste het bedrijf om in bepaalde landen zelf de teugels in handen te nemen. Onder meer in China, Japan, India, Duitsland en de Verenigde Staten beschikt Leister over eigen vestigingen. In januari 2013 volgde de Benelux, met kantoren in Houten (Nederland) en Herenthout (België).” Beide vestigingen zijn sterk op elkaar ingespeeld. In Nederland is een grote stock aanwezig en gebeurt het logistieke en administratieve proces,
terwijl België het epicentrum is voor herstellingen. “Ons eigen atelier is perfect uitgerust om elke reparatie vlot te kunnen uitvoeren. We beschikken over alle wisselstukken en kunnen desgewenst de klant een vervangtoestel in bruikleen geven. Sinds we de markt deels rechtstreeks benaderen, weten we beter wat er leeft en kunnen we gerichter op bepaalde wensen inspelen. We maken er een erezaak van binnenkomende mails de dag zelf nog te beantwoorden en binnen 24 uur voor een bestek te zorgen bij reparaties. Voor bestellingen spelen we heel kort op de bal: vandaag voor 16 uur besteld is morgen geleverd, indien voorradig.” Toepassingen De activiteiten in België spitsen zich toe op twee markten. “Enerzijds zijn we gespecialiseerd in ‘process heat’, met warmeluchtoplossingen voor productieprocessen. Daarnaast zijn we al decennialang marktleider in kunststoflassen: onze handapparaten worden onder meer gebruikt bij afdichtsystemen voor daken, vloerbedekkingen, zeildoeken, grondwerkzaamheden, het bouwen van tunnels en waterwerken, in de apparatenbouw en bij het herstellen van voertuigen. In de watermarkt wordt Leister vooral toegepast voor het lassen van kunststof platen, buizen en rioleringen.” De producten van Leister zijn misschien niet de goedkoopste, maar wel erg duurzaam . “Daarnaast wordt bij de ontwikkeling veel aandacht besteed aan het ergonomische aspect: de lastoestellen liggen goed in de hand en het gewicht is evenwichtig verdeeld. Dat is belangrijk voor technici die urenlang met zo’n toestel moeten werken.” (Door Bart Vancauwenberghe)
• www.leister.be
Weldplast S1 Vorig jaar introduceerde Leister met de Weldplast S1 een compacte, digitaal geregelde handextruder op de markt. “Dit heel lichte toestel (4,7 kg) leent zich goed voor kleine lassen in beperkte ruimtes,” weet Tom Machiels. “Het wordt toegepast voor het lassen van HD-PE, PP, PVC-U, PVC-C en PVDF. Bij het lassen van zwarte HD-PE is het een groot voordeel dat er ledlampen ingebouwd zijn, waardoor de gebruiker een optimaal zicht op het lasproces behoudt. Deze extruder beschikt verder over een multifunctioneel bedieningspaneel, wat toelaat om alle lasparameters volledig te beheersen.” Bij extrusie wordt de lasdraad in het toestel getrokken, vervolgens gemalen en plastisch gemaakt. De pasta die hierdoor ontstaat laat toe om dikkere lassen te maken.
RIORAMA RIORAMA 45
Leuven en Gent verwarmen met rioolwater In Leuven is een proefproject van start gegaan om warmte te onttrekken aan huishoudelijk afvalwater in riolen. Met die warmte worden 93 wooneenheden voorzien van verwarming en sanitair water. Het project is een primeur voor ons land. Intussen lijkt, enkele maanden na de start, alles naar wens te verlopen. Nieuwe rioolwarmteprojecten zijn dan ook in de maak.
Sedert december 2014 komt de warmte in een Leuvens blok met 93 appartementen grotendeels uit de riolen. Het gaat over een pilootproject. Er zijn twee initiatiefnemers. De eerste is Vlario. De tweede is Clean Energy Innovative Projects (CEIP), waar Peter De Smet afgevaardigd bestuurder is. “De site van sociale woningmaatschappij Dijledal bleek heel geschikt”, stelt De Smet. “Reden is dat een grote collector met onder andere het afvalwater van UZ Gasthuisberg pal voor het pand passeert. Er is dus veel flow, én een hoge temperatuur.”
Warmte uit de kelder De installatie bevindt zich in de kelder. In december vorig jaar is ze opgestart. De Smet: “Het rioolwater wordt met persleidingen naar de kelder van het pand gevoerd. Daar passeert het water een schroeffilter die de grove partikels uit het water haalt. Even later stroomt het water door de warmtewisselaar. Daarin wordt de warmte aan het rioolwater onttrokken en overgebracht naar het warmtepompcircuit. Gevolg is dat de temperatuur van het inkomende rioolwater daalt. Als het binnenkomt aan 19°, komt het er uit aan gemiddeld 15°. Dat kouder geworden rioolwater spoelt terug naar de riolering.”
46
RIORAMA
“In het verwarmingscircuit drijft de warmtepomp de temperatuur op tot 45 à 53°C, afhankelijk van het aantal graden buiten. Die temperatuur is voldoende voor de centrale verwarming.” “Wat betreft het sanitair water: het leidingwater zal worden voorverwarmd door een tweede warmtewisselaar. Daarna gaat het nog naar een gasbrander die de temperatuur opdrijft tot 60°. Dat is verplicht in het kader van de Legionellawetgeving.” In de kelder staat dus een brander als naverwarming voor het sanitair water. Maar dat is slechts één van de drie gasbranders daar. De andere twee doen dienst als back-up voor de centrale verwarming: “Ze worden ingezet om twee redenen. Ten eerste als de hoofdinstallatie stilligt wegens onderhoud of herstellingen. Ten tweede als de buitentemperatuur dagenlang onder het vriespunt blijft. Maar intussen zijn ze, sedert de opstart- en regelingsperiode achter de rug is, nog maar één keer ingezet: toen er grote werken waren aan de warmtepompen. ” Kinderziektes Er zijn enkele maanden nodig geweest om het systeem op punt te stellen. “We hebben nog wat kinderziektes moeten oplossen”, beaamt De Smet. “Met name hadden we niet verwacht dat het riool-
water zo vervuild zou zijn. In de beginfase hadden we dan ook regelmatig een opstopping van het rooster en van de warmtewisselaar. Dat hebben we opgelost door backflushsystemen: water af en toe in omgekeerde richting laten stromen zodat alle vervuiling naar de riolering gaat. Daarnaast deden we nog enkele bijkomende afstellingen. Sedertdien is de CoP van de warmtepomp gemiddeld hoger dan 3,7. En per jaar zal hij 590 MWh leveren.” Sociaal tarief “De installatie kost 2.500 euro per appartement, dus 230.000 euro in totaal,” stelt De Smet. “Daarmee is de kost voor het systeem vergelijkbaar met dat waarbij per appartement een kleine gaswandketel is voorzien. In de toekomst zullen de investeringskosten voor dergelijke projecten wel minder zwaar zijn omdat onder meer de studiekosten sterk zullen verminderen.” Om aan het bedrag te komen, konden de initiatiefnemers rekenen op Europese subsidies in het kader van het Europese project INNERS (INNovative Energy Recover Strategies). Ook, stelt CEIP's bestuurder, heeft de stad 30.000 euro vrijgemaakt voor infrastructuurkosten. Bovendien kwamen er subsidies van VMSW, de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen. De Smet: “Omdat het sociale woningen betreft, leveren we warmte aan sociaal tarief. Een gevolg daarvan is wel dat break-even draaien minstens 10 jaar zal duren. Als we een marktconform tarief hadden mogen aanrekenen, hadden we waarschijnlijk na 7 jaar break-even bereikt.” De installatie wordt geëxploiteerd door een daarvoor gecreëerde vennootschap: Groene Warmte bvba. Die is voor 50% eigendom van Vlario en voor 50% van Clean Energy Innovative Projects.
techniek
Opvolgers op komst “Tussen 2011 en 2014 hebben we heel wat prospectie gedaan”, gaat De Smet verder. “Uiteindelijk vonden we de meeste interesse in de sector van de sociale huisvesting. Reden is dat ze rechtstreeks met de stad zijn verbonden en graag meewerken aan de klimaatdoelstellingen van de stad. Zo heeft Leuven een duidelijk klimaatplan. Daarom zoekt die stad naar projecten die leiden tot een grotere CO2 -neutraliteit.” “Voorts leerden we dat enkel appartementsgebouwen met collectieve stookplaats zich lenen voor zo'n systeem. Wel moet de absolute minimumconfiguratie ervan 70 woningen zijn. Minder dan dat is niet rendabel te maken.” Regulerend kader Mettertijd bleek dat er in Vlaanderen nog geen beleidskader is voor het onttrekken van warmte aan afvalwater. Als dat er komt, krijgen riothermieprojecten nog een extra duwtje in de rug. De Smet: “Wie is eigenaar van dat water? En van de warmte erin? Daar bestaat geen regelgeving rond. Gevolg: we moeten alles regelen met bilaterale afspraken met lokale overheden. Hetzelfde geldt voor leidingen die zich bevinden in het openbaar domein. Daarvoor moeten we een akkoord bereiken met de stad, met intercommunales, of met beide.” “Voor het project te Leuven, bijvoorbeeld, voerden we gesprekken met de schepen Leefmilieu, de directeur ruimtelijke ordening van de stad en de directie van Dijledal. We kwamen tot de afspraak dat we een recht van opstal kregen in het openbaar domein van pompput en leidingen. Ook konden we na gesprekken met Dijledal een warmtecontract afsluiten voor een periode van 15 jaar.”
"Het rioolwater wordt met persleidingen naar de kelder van het pand gevoerd. Daar passeert het water een schroeffilter die de grove partikels uit het water haalt. Even later stroomt het water door de warmtewisselaar. Daarin wordt de warmte aan het rioolwater onttrokken en overgebracht naar het warmtepompcircuit.”
“Nog een uitdaging is dat er geen regulerend kader is voor warmteleveranciers. Je werkt dus in een vacuüm wat betreft zaken als prijszetting, looptijd van contracten,... daar bestaan geen regels rond. En als er plots wel regelgeving ontstaat, is er het risico dat we daaraan onze systemen of businessmodellen moeten aanpassen.” Straffe stap vooruit Naast Leuven heeft ook Gent een duidelijk klimaatplan. Gevolg: ook daar zit een project in de pijplijn. En het gaat nog heel wat verder dan dat in Leuven. De Smet: “In Gent gaat het over een nieuwbouwwijk met 400 woningen. De meeste maken deel uit van één van de 16 appartementsgebouwen. De rest zijn grondgebonden woningen. De bouw van die nieuwe wijk begint in 2016 of 2017.” De Smet vermeldt enkele verschillen met het project te Leuven. “Het water wordt er decentraal gezuiverd. De warmte gaan we onttrekken na de zuivering, niet ervoor. Voordeel is dat we zo niet hoeven om te gaan met vervuild water, wat problemen vermijdt.”
“Een ander verschil is dat in Gent de afstanden groter zullen zijn. Dus worden de leidingen er langer. Om warmteverlies te voorkomen, zullen we daar dan ook bijzondere aandacht besteden aan het isoleren van de leidingen.” “Voorts zullen we er de warmte afleveren aan een lagere temperatuur. In Leuven kan die tot 53° oplopen. Maar in Gent zal die slechts 40° zijn. Dat kan omdat daar nieuwbouwappartementen met vloerverwarming zullen zijn. Zo'n lagere aflevertemperatuur komt de efficiëntie van het systeem ten goede.” Uiteindelijk, besluit De Smet, hebben rioolwaterwarmtepompen hogere rendementen, én zijn ze goedkoper dan andere, die werken met warmte uit andere waters, of uit lucht, grond,... Kortom: een inhaalbeweging terzake met het (verder gevorderde) Duitse taalgebied staat misschien wel in de sterren geschreven. (Door Koen Vandepopuliere)
• www.vlario.be
Warmtewisselaar en schroeffilter.
RIORAMA
47
PROJECT FEDERATIES JURIDISCH
Subsidiëring voor rioleringen in Vlaanderen De procedure tot het bekomen van subsidies voor rioleringen door rioolbeheerders uit het Subsidiebesluit Rioleringen van 1996 werd eind april 2015 door VMM onder de loep genomen en gebundeld in een rapport (gecombineerd met een seminarie). Er werd gekeken naar doorlooptijden, aantallen en goedgekeurde dossiers, naar procedurele hordes, uitgereikte bedragen en timingissues, om tot enkele aanbevelingen te komen. Welke politiek-regelgevende voorstellen dienen we te onthouden en hoe dienen we deze te lezen?
Het Vlaams Subsidiebesluit Rioleringen, zoals meerdere keren aangepast, is een ontzettend belangrijk document dat de kansen op succes en de cadans van subsidieaanvragen van de rioolbeheerders bepaalt. In dit besluit wordt een procedure uitgewerkt om tot een subsidie te komen en dit uitbetaald te krijgen, in hoofdlijnen bestaande uit een: - beginfase: de fase van de subsidieaanvraag, de opname ervan door de Minister in een programma en de (gunstige) beoordeling van het voorontwerp; - middenfase: de fase van de vastlegging van de subsidie, de indiening en goedkeuring van het ontwerp en de aanbesteding, gunning en uitvoering van de werken; - afhandelingsfase: de fase van de voorschotten, betalingen en toezicht. Het is voornamelijk het verplicht chronologisch (serieel) doorlopen van vele procedures, en hieraan gekoppeld de nood aan samenwerking en opvolging van (lees: "wachten op") vele partijen (gemeente, rioolbeheerder, Minister, Ambtelijke Commissie, VMM, Aquafin, aannemer, buren,…), die ervoor zorgen dat de doorlooptijd tussen aanvraag en eindafrekening zeer lang kan duren. Deze lange doorlooptijd is vaak, inzake financiering, politieke legislaturen en dossieropvolging, een doorn in het oog van rioolbeheerders. Het Subsidiebesluit Rioleringen werd reeds meer-
48
RIORAMA
maals aangepast, om bijvoorbeeld afwijkingsmogelijkheden (van art. 20) toe te staan om sommige procedures (goedkeuring ontwerp en aanbesteding) parallel en dus korter te laten verlopen. Vandaag is er politiek gezien nog steeds een zekere consensus om dit Subsidiebesluit verder aan te passen om het nog efficiënter te maken. De invulling ervan doet echter nog vragen rijzen. Het voormeld VMM-rapport tracht hier een input te geven, door enerzijds enkele vaststellingen te noteren op basis van de cijfers, en anderzijds concrete voorstellen te maken. Belangrijkste vaststellingen door de VMM (tussen de lijnen gelezen) VMM dient vooreerst nog steeds vast te stellen dat de doorlooptijd van een subsidieproject zeer groot is (gemiddeld 7 à 8 jaar), en dat de aanpassingen aan het Subsidiebesluit dus nog niet toereikend zijn. Echter lijkt de art. 20-afwijking, die erin bestaat om de aanbesteding parallel met de goedkeuring van het ontwerpdossier te doen, noodzakelijk en zinvol geweest te zijn, en heeft deze niet geleid tot extreme uitwassen of extra risico's. VMM stelt vast dat voor 71% van de dossiers waarvoor een afwijking op artikel 20 werd aangevraagd, deze ook noodzakelijk is gebleken. Wij menen wel dat de overheid nog consequenter en transparanter moet blijven in de afweging van het vervullen van de ruim te interpreteren voorwaarden tot afwijking,
zijnde (i) de voorafgaande technische goedkeuring van de werken door de Ambtelijke Commissie, (ii) het nog niet toegewezen zijn aan aannemers, (iii) het aantonen van een "noodzaak" tot afwijking (vooral dit begrip kan vele betekenissen hebben), en (iv) het doorlopen van de rest van de procedure. Inzake de eindafrekening, werd in meer dan 70% van de dossiers uiteindelijk een vermindering van de subsidie ingevoerd ten opzichte van de voorgaande vastlegging: dit is op zich niet opmerkelijk, gelet de kostengerelateerde subsidie geschat wordt een ruime tijd voor de aanmaak en gunning van aanbesteding en de effectieve uitvoering. Er kan echter ook vermoed worden dat indieners, en specifiek de indieners voor een 100%-subsidie voor een volledig gescheiden stelsel, bewust een ruime schatting hanteren, soms door (onverwachte) evolutie van de effectieve kosten. Verder stelt VMM vast dat de voornaamste redenen van uitstel van de eindafrekening van de subsidie ligt in de vertraging in enerzijds de uitvoering en anderzijds het wachten op andere instanties. Het eerste toont aan dat des te meer aandacht dient te worden besteed aan het opleggen van strikte voorwaarden naar oplevering in aannemingscontracten en aanbestedingen. Het tweede toont opnieuw de dubbele oorzaak van de lange doorlooptijd aan: de veelheid aan instanties en de afwezigheid van bindende termijnen voor deze instanties. Ook het gebrek aan afstemming van gemeentelijke riole-
JURIDISCH
ringswerken op werken van een andere instantie (Aquafin, AWV,…) wordt door VMM als een belangrijke vertragende factor gezien en is momenteel voer voor hevige discussies. Voorstellen van de VMM VMM pleit, op basis van de in dit rapport uitgevoerde analyses, voor een grondige herziening van het Subsidiebesluit, zeker gelet op de nog steeds problematische lange doorlooptijd (en het gegeven dat die ondanks de aanpassingen niet fel gedaald is). Maar evenzeer waarschuwt VMM om "het kind niet met het badwater weg te gooien" en de reeds succesvol gebleken regels en principes (controle per dossier, benchmark met code van goede praktijk,…) te behouden. VMM stelt concreet onder meer de volgende aanpassingen en toevoegingen aan het bestaande Subsidiebesluit voor: - Nieuwe structuur = Projecttypes eerst, Subsidie later: de keuze geven aan de rioolbeheerder uit een projectenkorf (met voorwaardelijke goedkeuring van de VMM), om pas in een latere fase over te gaan tot vastlegging van subsidie op het ogenblik dat het dossier zeer concreet is. - Overleg: meer overleg tussen de rioolbeheerder en de VMM zodat opgedragen projecten ook effectief leiden tot een voorontwerpdossier/subsidiedossier. - Termijnen: VMM pleit voor een termijn voor indienen van het voorontwerp van 1 jaar, een termijn voor herindiening (na afkeuring door Ambtelijke Commissie) van het voorontwerp, en een verhoging van de termijn voor het indienen van de eindafrekening naar 4 jaar. - Vermindering subsidie voor volledig gescheidden stelsel: VMM benadrukt dat een subsidiepercentage van 100 % voor een volledig gescheiden stelsel een kostenefficiënte besteding niet stimuleert en niet langer afgestemd is op de vigerende wetgeving.
- Overig: Tenslotte haalt VMM nog andere (politieke) topics aan die bij de uitwerking van een nieuw Subsidiebesluit moeten besproken worden, waaronder de (in de Beleidsnota van Minister Schauvliege aangekondigde link met de) beleidsen beheercyclus (BBC) van de gemeente. BBC is een systeem van koppeling van alle beleidskeuzes aan vereiste financiële middelen, toe te passen sinds begin 2014 (tenzij uitstel tot 2015) door alle gemeenten (en ook autonome gemeentebedrijven). Tenslotte wordt ook de hervorming van de vennootschapsbelasting en de tariefregulering vermeld, maar daar gaat VMM niet verder op in.
der alles te willen veranderen: VMM pleit voor een grondige herziening van het Subsidiebesluit, maar wil succesvolle principes zoals controle per dossier en de benchmark met code van goede praktijk behouden. Concrete voorstellen zijn onder meer eerst uit een projectenkorf kiezen, en pas daarna de subsidie vastzetten, meer overleg en striktere uitdrukkelijke termijnen. (Door Wouter Vandorpe en David Haverbeke (Advocatenkantoor Fieldfisher LLP, Energy & Utilities, Brussel)
• www.fieldfisher.com/offices/brussels/energy
Conclusie - Het Subsidiebesluit Rioleringen moet veranderen, dat bewijzen ook de cijfers: Het VMM-rapport met de bevindingen van alle dossiers in de procedure van subsidiëring voor rioleringen toont aan dat het Subsidiebesluit nog verder dient te worden aangepast, voornamelijk omdat de doorlooptijd nog steeds te lang is. - VMM stel enkele concrete wijzigingen voor, zon-
RIORAMA
49
PRODUCT NEWS PRODUCT NEWS
Rainbox®Cube
KSB Service Belgium ontwikkelt ‘Easy Maintenance’ tool KSB Service Belgium ontwikkelde de tool ‘Easy Maintenance’ om de historiek en de opvolging van het onderhoud van pompinstallaties snel, efficiënt en overzichtelijk te laten verlopen. Een QR-code (Quick Response) wordt afgedrukt op een label van gemetalliseerd pvc en aangebracht op de pompen. Bij het inlezen van die code op een tablet of smartphone komt alle relevante informatie tevoorschijn. Hoofd van KSB Service Marc Herman ontwikkelde Easy Maintenance: “In één oogopslag hebben de klant en onze onderhoudstechnici op elk moment de nodige informatie bij de hand. Omdat de tool zorgt voor een vlekkeloos onderhoud, worden voor alle partijen kosten en tijd bespaard. Zo kan je bijvoorbeeld een servicerapport niet afsluiten zonder dat alles ingevuld is. De technicus kan het rapport ter plaatse opmaken én laten valideren door de klant. De klant kan via een beveiligde internettoegang de status van zijn pompen in real-time checken. Voor onze technici volstaat nu één tablet in plaats van dozen vol documentatie. Zij kunnen op voorhand of ter plaatse een stuk informatie in pdf downloaden en binnen de minuut consulteren.” De tool kan met een gps-functie worden uitgerust, die de pomp via Google Maps tot op 50 cm lokaliseert. De Easy Maintenance tool maakt intussen furore bij meer dan 20 klanten, zoals de Intercommunale Brabant- Wallon (IBW) LOCARAIL en bedrijven Veolia en GlaxoSmithKline. KSB Nederland en KSB Canada hebben de tool eveneens al in gebruik.
Het DUBORAIN® assortiment van DYKA opent nieuwe perspectieven voor ontwerp en bouw van volledige systemen voor infiltratie of retentie van hemelwater. Het gamma werd dit jaar uitgebreid met de komst van de RAINBOX® CUBE. Dit product wordt gebruikt voor infiltratie en/of buffering van regenwater, is beschikbaar met voorgemonteerde aansluitingen en verkrijgbaar in twee volumes (420l en 230l) die combineerbaar zijn. Het systeem is dankzij zijn structuur bestand tegen zware verkeersbelasting. Door het lage gewicht is de RAINBOX® CUBE gemakkelijk te installeren. De units zijn inspecteerbaar.
• www.dyka.be
• www.ksbbelgium.be
Nieuwe TPE3 inline-pomp van Grundfos De nieuwe TPE3 inline-pomp van Grundfos betreft niet alleen een moderne Grundfos pomp met eersteklas pomp- en motorrendement, de pomp beschikt ook over geavanceerde functionaliteiten die van invloed zijn op het rendement van het hele systeem waar de pomp deel van uitmaakt. De TPE3 heeft een ingebouwde warmte-energiemeter die de verdeling en het gebruik van warmte-energie kan bewaken, en die kan helpen bij het voorkomen van buitensporig hoge energierekeningen als gevolg van onbalans in het systeem. Een nieuwe debietbegrenzende functie zorgt ervoor dat er geen smoorklep na de pomp meer nodig is, zodat er minder drukverlies optreedt. Hierdoor gaat het algemeen systeem beter werken, en worden de initiële kosten lager. Andere kenmerken: geïntegreerde ΔT besturing, kan gebruikt worden in alle systemen voor verwarming; koeling en stadsverwarming, betere ketelbescherming met omloopleidingen voor de ketel, beter systeemrendement in éénpijps verwarmingssystemen, voor huishoudelijke toepassingen: warm water gegarandeerd; maar zonder de energieverspilling, multipompfunctionaliteit, ontworpen voor eenvoudige bewaking, installatie en inbedrijfstelling.
• www.grundfos.com
50
RIORAMA
ACO. Totaaloplossingen ACO. Totaaloplossingen voor efficiënt voor efficiënt waterbeheer. waterbeheer.
[COLLECT] [COLLECT] [CLEAN][CLEAN]
[HOLD][HOLD] [RELEASE] [RELEASE]
Uiteindelijk wordt Uiteindelijk het water wordt het water Het water wordt Is het regenwater Is het regenwater Het water wordt Van de eerste druppel Van de eerste die druppel die gedimensioneerd gedimensioneerd afgevoerd afgevoerd gestockeerd ingestockeerd buffer- of in bufferof verontreinigd of verontreinigd wordt er of wordt er op de oppervlakte op de valt oppervlakte tot valt tot in de ondergrond, in denaar ondergrond, de naar de infiltratiebekkens infiltratiebekkens om om proceswater opgevangen? proceswater opgevangen? het grootste, berekende het grootste, berekende een rivier riolering, of een een rivier of een overstromingen overstromingen in lager in riolering, lager Vetten, oliën en Vetten, slibdeeltjes oliën en slibdeeltjes debiet, alles wordt debiet, alles wordt natuurlijk wachtbekken. natuurlijk wachtbekken. gelegen gebieden gelegen tegen gebieden te tegen te worden eruit gehaald, worden eruit gehaald, gecontroleerd gecontroleerd opgevangen opgevangen gaan. gaan. omdat het milieu omdat ons het milieu ons en in de gewenste en inrichting de gewenste richting dierbaar is. dierbaar is. gestuurd. gestuurd.
OLIE- EN OLIE- EN INFILTRATIEINFILTRATIEEN EN AFVOERGOTEN AFVOERGOTEN VETAFSCHEIDERS VETAFSCHEIDERS BUFFERINGSBEKKENS BUFFERINGSBEKKENS POMPPUTTEN POMPPUTTEN ACO Passavant n.v. ACO- Passavant Preenakkern.v. 8, 1785 - Preenakker Merchtem 8, 1785 - Tel.Merchtem 052 38 17 70 - Tel. - Fax. 052052 38 17 38 70 17 71 - Fax. - www.aco.be 052 38 17 71- -info@aco.be www.aco.be - info@aco.be
25 jaar
werken aan zuiver water
Vandaag zuivert Aquafin 80 % van al het huishoudelijk afvalwater in Vlaanderen, goed voor 2 miljard liter per dag. Bij de oprichting in 1990 was dat amper 30 %. De versnelde uitbouw brengt de totale gewestelijke infrastructuur vandaag op
290 rioolwaterzuiveringsinstallaties, 1.475 pompstations en bijna 5.600 km leidingen. Voor de realisatie hiervan bracht Aquafin tot nog toe voor maar liefst 3,4 miljard euro aan opdrachten op de markt. Behalve het Vlaamse Gewest hebben ook de steden en gemeenten de voorbije kwarteeuw stevig geïnvesteerd in hun rioleringsstelsels. Het resultaat van alle inspanningen mag er zijn: we kunnen met zijn allen weer volop genieten van oppervlaktewater. De waterkwaliteit ging er in gans Vlaanderen zodanig op vooruit dat vervuilingsgevoelige waterdiertjes stilaan terug de weg vinden naar onze beken en rivieren. Ook in de toekomst blijven we samen met onze partners werken aan een leefomgeving in harmonie met water.