46
I n D es i g n
эксперыментальны дызайн і візуальная айдэнтыка ІІІ беларускае трыенале графічнага дызайну
Ала Пігальская
Т
рыенале, арганізаванае секцыяй графічнага дызайну Беларускага са юза мастакоў, праходзіла сёлета ў верасні ў Палацы мастацтва. На выставе былі прадстаўлены плакаты, брашуры і кнігі ў выглядзе артаб’ектаў, створаныя за апошнія тры гады. Экспазіцыя сфармаваная па выні ках адбору аргкамітэта трыенале, у які ўвайшлі Сяргей Саркісаў (старшыня секцыі графічнага дызайну БСМ і куратар трыенале), Юрый Тарэеў і Генадзь Мацур. Арганізатары не абмяжоўвалі кола ўдзельнікаў выключна сябрамі секцыі — аўтары маглі падаць свае творы самастойна. Такога роду выставы карысныя і для фармавання прафесійнага асяродку, і для разумення тэндэн цый і тэмаў, якія хвалююць дызайнераў. Калектыўная выстава — нагода задумацца як пра сэнсы індывідуальных ра бот, так і пра тыя значэнні, што ўзнікаюць пры супастаўленні твораў розных аўтараў. Ідэнтычнасць фармуецца ў выніку ўзаемадзеяння, дыялогу і можа быць артыкулявана ўсвядомлена, а можа праяўляцца адвольна, у тым ліку і ў межах калектыўных выстаў і праектаў. Візуальная ідэнтычнасць выяўляецца праз тэмы, якія паўтараюцца. На трыенале вылучаюцца два такія матывы — юбілеі Баўхаўза і УНОВИСа і каліграфічныя эксперыменты. Баўхаўз — гэта школа, што дала візуальную мову праграме сацыяльнай ма дэрнізацыі пры дапамозе тэхналогій і мастацтва. Сродкамі прамысловага, графічнага дызайну і архітэктуры мадэрн нацэлены на трансфармацыю сацыяльных стасункаў, каб павялічыць эфектыўнасць і функцыянальнасць і ўзмацніць прыярытэт эканамічных інтарэсаў. Утапічнае і амбіцыйнае ба чанне ролі дызайну па-рознаму рэалізавалася ў розных плакатах. У творах Сяргей Саркісава «BAUHAUS 100» візуальнае выказванне фармуецца праз простыя геаметрычныя формы, спаяныя ў мудрагелістыя кампазіцыі. У пла катах Юрыя Тарэева «Фрыдл Дзікер-Брандэйс» пры дапамозе спрошчаных геаметрычныя формаў, але эмацыйна прадстаўлена гісторыя адной з вуча ніц школы Баўхаўз — Фрыдл, якая стала вядомай пасля таго, як быў зной дзены чамадан з пяццю тысячамі дзіцячых малюнкаў з канцэнтрацыйнага лагера, дзе яна праводзіла ўрокі малявання, перш чым сама загінула ў га завай камеры. Праекты пра УНОВИС прадстаўлены работамі Юрыя Тарэева
«Мастацтва» № 11 (440)
«Bauhaus — УНОВИС 100», Мiкiты Расолькі, Паўла Кашэўскага. У праекце Расолькі вылучаюцца плакат-прысвячэнне архітэктару Лазару Хідэкелю і по стар з макраздымкам рагавіцы вока, дзе зрэнка прадстаўлена ў выглядзе квадрата, што сімвалізуе новае бачанне. Цікавасць да стагоддзя Баўхаўза і УНОВИСа можа азначаць імкненне бачыць беларускі дызайн у мадэрнісцкім утапічным ключы і сёння. Геаметрычная графіка сустракаецца ў працах шырокага дыяпазону — ад ручнога выканання праекта Уладзіміра Васюка «Код Скарыны» да алгарыт мічнай варыятыўнай кампаноўкі ў серыі аркушаў Сяргея Саркісава «Game with a line», а таксама ў творах Антона Баранава «Дыспут» і Андрэя Вярэніча «YN770ASW12VZ». Алгарытмічныя творы з чытэльнымі рэгулярнымі патэр намі і ірацыянальным прынцыпам камбінавання формаў працягваюць лінію прадстаўлення дызайну ў мадэрнісцкім ключы. Гэта эстэтыка, у якой нацы янальныя і лакальныя матывы замяняюцца ўніверсальнай мовай на аснове геаметрычных формаў, а напоўненыя рытуальнымі сімваламі традыцыйныя арнаменты замяшчаюцца патэрнамі, і ў іх з рознай ступенню рэгулярнасці камбінуюцца простыя і складаныя геаметрычныя формы. Каліграфія і шрыфты — галіна дызайну, яе значнасць расце разам з ліч бавымі тэхналогіямі. Вялізная колькасць інфармацыі, якую мы паглынаем, даступная нам дзякуючы шрыфтам. Колькасць прылад і сэрвісаў — праз іх мы атрымліваем доступ да інфармацыі — таксама павялічваецца, і гэта то лькі ўзмацняе тэндэнцыю. Лічбавыя тэхналогіі не толькі дэмакратызавалі індустрыю шрыфтоў (зрабілі больш даступнымі інструменты іх стварэння, іх распаўсюд і выкарыстанне), але і збудавалі плацдарм для эксперыментаў і распрацоўкі шрыфтоў, звязаных з лакальнай ідэнтычнасцю. Айдэнтыка Андалузіі ці Уэльса будуецца не на вобразах, а на шрыфтах, гэ та новы і эканамічны спосаб канструявання ідэнтычнасці. Выяўленчае лога чытач бачыць на бланках і на «шапках» сайтаў, фірмовым шрыфтам даецца інфармацыя пра рэгіён як на друкаваных, так і на электронных носьбітах. Каліграфія, практыкі паўсядзённага пісьма — гэта аснова і рамка шрыфтавай культуры. Платформа, якая дазваляе ствараць аўтэнтычныя і арыгінальныя