Paragraf Poznański

Drogie Koleżanki, Drodzy Koledzy, Dobiega końca rok obchodów 40-lecia samorządu radcowskiego. Przypomnę, że przez okres kilkudziesięciu lat staliśmy się największym samorządem prawniczym w Polsce. Środowiskiem wykształconych, świadomych i zaangażowanych w budowanie państwa demokratycznego prawników akceptujących wspólne wartości, które zobowiązaliśmy się przestrzegać i wyznawać. Przygotowaliśmy na ten rok bogaty program jubileuszowych wydawnictw oraz wydarzeń. Z jednej strony podkreślały one uroczysty charakter 40-lecia a z drugiej promowały samorząd i zawód radcy prawnego. Wydaliśmy okolicznościowy album oraz film dokumentalny z wypowiedziami zasłużonych dla samorządu osób. Do wydarzeń należały warsztaty ze studentami prawa, dzień bezpłatnych porad prawnych dla mieszkańców Poznania, uroczysta gala z wykładem prof. Piotra Śliwińskiego oraz koncertem Raya Wilsona, konferencje naukowe poświęcone prawom człowieka oraz zawody sportowe dedykowane tym obchodom. Cieszę się, że udało się nam je w całości zorganizować. Wszystkim uczestnikom tych wydarzeń i współorganizatorom serdecznie dziękuję. Krajowa Rada Radców Prawnych, która zorganizowała obchody Jubileuszu w Katowicach podjęła 28 października kluczową dla członków całego samorządu uchwałę o podniesieniu od 1 stycznia 2023 roku miesięcznej składki członkowskiej ze 100 zł do 130 zł. Przypomnę tylko, że nie była ona waloryzowana przez 10 lat i wiele okręgowych izb przy wysokiej dziś inflacji i jak mówią prognozy jeszcze wyższej na początku następnego roku, nie mogłoby funkcjonować. O szczegółach podjęcia uchwały oraz o aktualnych finansach naszej izby mówi w Paragrafie skarbnik rady r.pr. Marzeną Brukwicką. W numerze polecam także relację z wystąpienia prof. Ewy Łętowskiej, wybitnej specjalistki w zakresie prawa cywilnego, konstytucyjnego, administracyjnego oraz praw człowieka podczas konferencji „System ochrony praw człowieka w doświadczeniach Konstytucji RP. Aksjologia i praktyka ustrojowa” oraz krótką z nią rozmowę. Pani Profesor radzi jak być dobrym radcą i czym dla nas jest prawo w życiu codziennym. Moi Drodzy z okazji świąt składam Wam życzenia –Spokojnych, Rodzinny Świąt Bożego Narodzenia i Do Siego Roku.

Henryk Kuligowski, Dziekan OIRP w Poznaniu

SPIS TREŚCI

Dwa lata szybko przeleciało Budżet na 2023 rok jest zrównoważony Trudne Meandry Praw Człowieka. Konferencja o prawach człowieka Ślubujemy postępować godnie i uczciwie… Aplikanci radcowscy zwycięzcami Turnieju Mediacyjnego KIRP Turniej Konstytucyjny VII Forum Aplikantów Radcowskich Konferencja Zawodów Zaufania Publicznego Trudny egzamin na aplikację radcowską Spotkanie samorządowców prawniczych Projekty mediacyjne w OIRP Poznań Już po raz trzeci gramy z WOŚP Odeszli od nas. Cześć ich pamięci W prawie jesteśmy zanurzeni Zmiany były konieczne III Międzynarodowy Konkurs Krasomówczy Praw Człowieka dla Młodych Prawników i Studentów Prawa Nadzieja w słońcu Sprawa Szymona S. Komisja Innowacji Komisja Integracji Turniej Piłkarski IX Piknik Golfowy Świnka Chrumka przed sądem Zakazane czy zgniłe owoce Każdy przewodnik ma swoją metodykę i sposób oprowadzania Okiem Seniora Podziękowanie i refleksje radcy prawnego – Seniora

KWARTALNIK „PARAGRAF POZNAŃSKI” WYDAWCA: Okręgowa Izba Radców Prawnych w Poznaniu REDAKCJA: Jolanta Lenartowicz, Ewa Papla ADRES REDAKCJI: ul. Chwaliszewo 69, 61-105 Poznań TEL./FAX: 61 853 53 11 / 61 853 57 55 E-MAIL: paragraf@poznan.oirp.pl / www.poznan.oirp.pl

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania oraz adiustowania tekstów. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

DWA LATA SZYBKO PRZELECIAŁO

W październiku minęły dwa lata od objęcia przez Pana funkcji dziekana rady naszej izby. To był wyjątkowo trudny okres związany nie tylko z pandemicznymi ograniczeniami, ale również napięciami politycznymi i ostatnio, wojną w Ukrainie. Jak izba funkcjonowała w tym okresie i jakie wprowadzono zmiany?

Tak, dwa lata za nami. Szybko przeleciało, ale to faktycznie był trudny czas mierzenia się z pandemią i w tym roku także z wojną w Ukrainie. Od jej wybuchu zaangażowaliśmy się w pomoc dla uciekinierów. Zorganizowaliśmy zbiórki odzieży, artykułów szkolnych, pomocy finansowej i bezpłatnej pomocy prawnej dla potrzebujących. Jestem dumny, że członkowie naszego samorządu pokazali i pokazują solidarność i ogromne wsparcie dla osób uciekających przed wojną, która wciąż trwa. Jeśli chodzi o izbę to pandemia zmusiła nas do prowadzenia zajęć dla aplikantów i szkoleń dla radców prawnych w trybie online. Jesteśmy obecnie w połowie kadencji i na etapie realizacji połowy zmian jakie już wprowadziliśmy i jakie wprowadzamy. Konsekwentnie informatyzujemy izbę w kierunku pełnego bezpieczeństwa informatycznego i coraz większego udziału informatyzacji w życiu izby. Inwestujemy w elektroniczny obieg dokumentów, w nowy sprzęt informatyczny dobrej jakości, w zakup oprogramowania po to aby poprawić jakość pracy nie zwiększając jej kosztów. Stanęliśmy także przed ogromnym wyzwaniem związanym z doprowadzeniem naszego budynku do wymagań zgodnych z przepisami przeciwpożarowymi. W pewnym momencie bowiem okazało się, że budynek nie spełnia wymagań aktualnych przepisów ppoż. i grozi nam wstrzymanie prowadzenia zajęć szkoleniowych dla większej ilości osób w siedzibie izby. Wiadomo, że nie mogliśmy na to pozwolić. Za nami remont piwnic, parteru i I piętra a przed nami remonty kolejnych kondygnacji. Dużo wyzwań i zagrożeń związanych z finansowaniem i realizacją tych wszystkich zamierzeń. Ale jestem przekonany, że damy sobie radę. Jeśli chodzi o sprawy bieżące, to oczywiście najwięcej inwestujemy w działalność szkoleniową, prowadzenie szkoleń z zakresu nowych technologii i oprogramowań, tak aby radcowie prawni, którzy chcą się szkolić mogli wziąć w nich udział i się doskonalić.

Kupujemy nowe oprogramowania. Tak kupujemy. Dla nas opracowywane są nowe, dedykowane członkom i administracji naszej izby programy związane z elektronicznym obiegiem dokumentów, ze sprawami dyscyplinarnymi, orzeczniczymi i sądowymi. Dzieje się dużo, i dzięki zaangażowaniu naszych koleżanek i kolegów samorządowców udaje się to wszystko sprawnie wprowadzić.

Wróćmy jeszcze do jubileuszu 40-lecia samorządu obchodzonego w tym roku. Z jakiego wydarzenia jest Pan najbardziej zadowolony?

Nie jest tajemnicą i nie jest niespodzianką, że cały cykl obchodów 40-lecia samorządu oceniam bardzo pozytywnie. To nie jest tylko moja opinia. Bardzo dużo ciepłych słów i ocen uzyskała nasza gala 40-lecia. Ocenili ją pozytywnie nie tylko nasi samorządowcy, ale także nasi zaproszeni goście. Jestem także pod wrażeniem ostatniego wydarzenia jakim była konferencja zorganizowana przez nas 7 grudnia w Sali Collegium Minus

Z dziekanem rady OIRP r.pr. Henrykiem Kuligowskim rozmawia Ewa Papla

fot. archiwum OIRP

DZIEKAN INFORMUJE

UAM „System ochrony praw człowieka w doświadczeniach Konstytucji RP. Aksjologia i praktyka ustrojowa” z udziałem znakomitych profesorów prawa oraz sędziów. Konferencja prowadzona była zarówno stacjonarnie jak i online. Udział tak znamienitych wykładowców jak prof. Ewa Łętowska, prof. Mirosław Wyrzykowski, prof. Adam Bodnar czy sędziowie Michał Laskowski i Waldemar Żurek podniósł jej rangę oraz zainteresowanie odbiorców i był wspaniałym wydarzeniem kończącym obchody jubileuszu.

Jakie najważniejsze zmiany czekają samorząd w drugiej połowie kadencji?

Jak już powiedziałem jesteśmy w trakcie dostosowania budynku do przepisów ppoż. Remont jest oczywiście niezbędny. To nie jest nasze widzimisię tylko konieczność. Ważnym jest aby osoby pracujące w naszej siedzibie jak i budynek były bezpieczne na wypadek pożaru. Za kilka miesięcy rozpoczniemy ważną jego część - remont II piętra. To serce organizacyjne izby, administracja samorządowa. Musimy więc prace remontowe dobrze zaplanować i zorganizować, aby nie wprowadzić chaosu i nie ograniczyć pracy i prowadzonych w izbie zajęć i szkoleń. Proszę pamiętać, że gdybyśmy nie prowadzili tych prac to nie moglibyśmy prowadzić zajęć szkoleniowych w naszej siedzibie dla większej liczby osób, a są to równocześnie duże oszczędności kosztów prowadzenia aplikacji i szkoleń dla radców prawnych. Jesteśmy w dobrej sytuacji gdyż nie wszystkie izby w Polsce dysponują takimi warunkami lokalowymi. Ukłony w kierunku naszych poprzedników, którzy 20 lat temu pokusili się o taką inwestycję i kupili budynek, z którego do dziś korzystamy. Musimy tę inwestycję pielęgnować i remontować. Dalej będzie-

my inwestować w szkolenia, w ich jakość, dobór wykładowców, tak żeby każdy z radców prawnych mógł się doszkalać i uzyskiwać punkty szkoleniowe. Będziemy kontynuować szkolenia z nowoczesnych technologii i rozszerzać gamę szkoleń tak aby każdy z radców znalazł odpowiednie szkolenie prowadzone na wysokim merytorycznym poziomie. Mamy więc co robić. Dziękuję za rozmowę.

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

BUDŻET NA 2023 ROK JEST ZRÓWNOWAŻONY

Pani Mecenas, jesteśmy obecnie w wyjątkowym momencie, wydaje się najgorszym od wielu lat dla finansów państwa i obywateli. Trwa wojna w Ukrainie, mamy bardzo wysoką inflację oraz trudności we wdrożeniu Polskiego Ładu. Jaki to ma wpływ na finanse naszego samorządu? czy są one stabilne?

Finanse naszej izby są stabilne. Pracownicy izby na bieżąco analizują wszelkie zagrożenia i ryzyka płynące z ciągle wzrastającej inflacji oraz wojny w Ukrainie. W chwili obecnej nic nie wskazuje na to, aby sytuacja finansowa izby ulec pogorszeniu.

Jakie było stanowisko naszej izby podczas konsultacji prowadzonej przez Krajową Radę Radców Prawnych w sprawie podniesienia wysokości składki członkowskiej.

Sprawa podwyższenia składki członkowskiej była od kilku miesięcy gorąco dyskutowana. W połowie września uczestniczyłam w Warszawie w spotkaniu skarbników wszystkich izb gdzie wymienialiśmy poglądy na temat podwyższenia składki członkowskiej. Przypomnę tylko, że składka radcowska od wielu lat nie zmieniła się i wynosi 100 zł miesięcznie dla radców prawnych wykonujących zawód. Dla przypomnienia 100 zł to faktycznie 81 zł składki i 19 zł ubezpieczenia zawodowego. Radcowie niewykonujący zawodu opłacają składkę w wysokości 81 zł miesięcznie bez ubezpieczenia. Natomiast emeryci wykonujący zawód płacą składkę w wysokości 61 zł w tym 19 zł ubezpieczenia. W Warszawie przedstawiłam wówczas stanowisko naszego Prezydium. Uważaliśmy, że pomimo iż składka członkowska pozostaje na niezmiennym poziomie od wielu lat, to jest to nie najlepszy czas na jej podnoszenie, nawet o procent inflacji. Galopujący wzrost cen i pojawiające trudności na rynku pracy dotykają wszystkich, także radców prawnych, których rok rocznie przybywa, i którzy w większości borykają się z problemami zawodowymi i materialnymi. Na spotkaniu nasze stanowisko wsparła tylko jedna z izb i wiadomym było, że Krajowa Rada Radców Prawnych mając poparcie większości podejmie uchwałę o podwyższeniu składki. I tak się też stało. W październiku na kilka dni przed posiedzeniem KRRP dziekani przedstawili swoje ostateczne stanowiska. Twierdzono, że koszty pro-

wadzenia działalności samorządowej lawinowo rosną i jeśli składka nie będzie wyższa to izby znajdą się w tragicznej sytuacji finansowej i część z nich nie przetrwa. Poproszono o solidarność samorządową i zrozumienie dla trudniej sytuacji niektórych izb. Ten argument trafił do dziekana mec. Henryka Kuligowskiego, który uznał, że w tak ciężkich czasach musimy wykazać się zrozumieniem i wspólnym samorządowym działaniem. Jednogłośnie opowiedziano się za podniesieniem składki od stycznia przyszłego roku. Dziekan zwrócił się do członków KRRP naszej izby o zgodne głosowanie za podniesieniem składki maksymalne do 130 zł. Zgodnie z Uchwałą KRRP z dnia 28 października składka radcowska wynosić będzie od 1 stycznia 2023 roku: 130 zł dla radców prawnych, w tym 111 zł składka członkowska + 19 zł składka OC, 79 zł dla radców prawnych będących emerytami lub rencistami lub pobierającymi świadczenie przedemerytalne i wykonującymi zawód radcy prawnego, w tym 60 zł składka człon-

O finansach naszej izby z r.pr. Marzeną Brukwicką, skarbnikiem Rady rozmawia Ewa Papla fot. archiwum OIRP

DZIEKAN INFORMUJE

kowska + 19 zł składka OC oraz 30 zł dla aplikantów radcowskich.

Nowa wyższa składka. Czy z tego powodu przewiduje Pani kłopoty z terminowym jej opłacaniem?

Każda zmiana opłat samorządowych budzi niepokój związany z terminowością opłacania składek przez członków naszej Izby. Pierwsze półrocze nowego roku będzie czasem wzmożonej pracy służb finansowo-księgowych, które będą systematycznie prowadzić kampanię informacyjną dotyczącą zmian w wysokości składek. Mam nadzieję, że członkowie naszego samorządu pomimo trudnej sytuacji gospodarczo-finansowej będą terminowo wywiązywali się ze zobowiązań.

Na jaką pomoc i wsparcie ze strony izby mogą liczyć radcowie, którzy znajdą się w ciężkiej sytuacji? Każdy członek samorządu, jeśli znajdzie się w ciężkiej sytuacji życiowej może liczyć na wsparcie ze strony Izby.

Do tego celu są powołane: Komisja ds. Finansów i Budżetu oraz Zespół Socjalny.

Czy może Pani już zdradzić jak skonstruowany jest budżet na 2023 roku? Budżet na 2023 rok jest zrównoważony, to znaczy przychody równe są kosztom. Zwiększone przychody zostaną przeznaczone na wydatki związane z dostosowaniem naszej siedziby do przepisów przeciwpożarowych i poprawienia stanu technicznego budynku.

Dziękuję za rozmowę.

TRUDNE MEANDRY PRAW CZŁOWIEKA KONFERENCJA O PRAWACH CZŁOWIEKA

Godnie uczczono 40-lecie Samorządu Radców Prawnych konferencją o prawach człowieka( 7.12), na którą zaproszenie przyjęli luminarze nauk prawnych, a przy tym osoby znane, cieszące się sławą doskonałych mówców.

Konferencja nosiła tytuł „System ochrony praw człowieka w doświadczeniach Konstytucji RP. Aksjologia i praktyka ustrojowa”, a honorowy patronat przyjęli oprócz prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych, także rektor UAM, marszałek Wielkopolski i prezydent Poznania, co też świadczy o wysokiej randze konferencji, w organizacji której wielkie zasługi – co zgodnie przyznawali uczestnicy – miał prof. Krzysztof Urbaniak. Głównym organizatorem była Okręgowa Izba Radców Prawnych, której dziekan Henryk Kuligowski podkreślił, że właśnie prawa człowieka są podstawą systemów prawnych i choć są wspólnym celem, to droga się zmienia i warto o tym dyskutować. Podobnie twierdził Zbigniew Tur, wiceprezes Krajowej Izby, wyjaśniając, że właśnie takie tematy i takie konferencje poszerzają horyzonty myślowe. Prof. Tadeusz Wałłas, prorektor UAM i prof. Andrzej Stelmach, dziekan WNPiD UAM (UAM to współorganizator konferencji) mówili o doskonałej współpracy z samorządem radcowskim i jego zasługach w praktycznym kształceniu studentów prawa,

zaś prof. Sławomir Patyra z Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KR Radców Prawnych (też współorganizator konferencji), przypomniał, że właśnie upływa 25 lat od uchwalenia Konstytucji RP.

Przygotowywane jest wydanie materiałów pokonferencyjnych, tu więc tylko w skrócie przedstawimy wystąpienia prelegentów, nie stroniąc od anegdot i bon motów, od których - jak to u prawników – one się skrzyły. Śródtytuły pochodzą z tytułów wystąpień.

PRAWA CZŁOWIEKA A PERWERSYJNOŚĆ PRAWA Rozpoczęła dama polskiego prawa, prof. Ewa Łętowska, przyjęta owacyjnie przez uczestników konferencji. Mówiła o prawach człowieka a perwersyjności prawa. Choć wpaja się studentom przekonanie, że prawo jest normatywne czyli oznacza, jak być powinno, to rzeczywistość wygląda inaczej, co zilustrowała w prezentacji rozjeżdżającym się czerwonym zamkiem błyskawicznym. O tym rozziewie, rodzącym dewiacje prawne, nie uczy się studentów, a powinno. Złudzeniem też jest przekonanie, że kreując prawo zmienia się rzeczywistość: jako przykład podała zagwarantowaną prawnie funkcję kontrolną parlamentu nad budżetem państwa, która jest dziś u nas fikcją, gdy niemal 45 proc. środków wyprowadzanych jest poza budżet. Obecny

fot. archiwum OIRP

Trybunał Konstytucyjny prof. Łętowska nazwała legitymizatorem rządu, a SN podlegającym atrapizacji. Prawo może być narzędziem manipulacji, co obrazuje przykład rugów lokatorskich, gdy „zgodnie” z prawem, właściciel dokonuje bezprawia. Twierdzenie „ale w przepisach wszystko jest w porządku” uznała za rodzaj oszustwa, na które prawnik powinien być wyczulony. Nasz rząd dla Rady Europy pod tym hasłem sporządził tzw. Białą Księgę, jednak nie wziął pod uwagę tego, że Rada Europy oceniając praworządność zwraca uwagę na standardy, a nie same przepisy. Nawoływała surowo, że piastunem praw człowieka jest każdy z nas, także prawnicy i problem jest tylko w tym, czy w przypadku ich łamania przymknie się oko lub będzie chciało mieć święty spokój czy nie. „ Wiem – powiedziała, nawiązując do swojego pięknego wieku – że mi jest łatwiej być niezależną, bo byłam na tej sali… 60 lat temu”. Nawiasem mówiąc, konferencja odbywała się w Sali XVII Collegium Minus, znanej niegdyś wszystkim studentom prawa, a w czasie konferencji wielu z nich przybyło i wspominając w rozmowach wykładowców i kolegów, zajmowali ze wzruszeniem te same miejsca, które mieli zwyczaj zajmować wiele lat temu.

KAGANIEC ZAMIAST KAGANKA

Tezy prof. Łętowskiej podtrzymał prof. Jarosław Wyrzykowski, sędzia TK w stanie spoczynku. Konstytucja RP od początku do końca uchwalana na fundamencie praw człowieka, dziś nie zmieniła form i języka, ale zmieniły się standardy, a od 2016 roku prowadzona jest wręcz wojna przeciwko Konstytucji prowadzona przez…. konstytucyjne organy, a nawet strażnika konstytucji, jakim jest prezydent. Ze zgrozą opisywał zmiany w kodeksie karnym, gdy o godz. 9.03 rząd przesłał ich projekt do Sejmu, a o 21.10 pojawił się w druku sejmowym i w ciągu 12 godzin zmiany zostały przyjęte. Gdy opozycja protestowała, że zgodnie z prawem kodeks nie może być w tym ekspresowym trybie przyjęty, marszałek Sejmu odpowiedział: uznaliśmy, że to nie kodeks(!). Konstytucja dla obecnej władzy jest dobra tylko wtedy, gdy jej służy, czego dowodzą prześladowania dyscyplinarkami (toczącymi się latami) sędziów, którzy zabierają głos w obronie praworządności. Co osiągnęliśmy przez ostatnie lata? – zakończył gorzko – że przywrócona została kierownicza rola partii, centralizm, zasada” partia kieruje, rząd rządzi”, a nomenklatura się uwłaszcza. Obniżone do absurdu zostały wymagania wobec wysokich urzędników, potwornie wzrosło zadłużenie państwa, propaganda działa na wzór goebbelsowski. A co utraciliśmy? Suwerenność, bo nie jest suwerenne państwo niepraworządne, parlamentaryzm, bo nie ma go tam, gdzie parlamentarzysta za przekroczenie czasu wypowiedzi o 40 sekund jest karany grzywną 3 tys. zł. Utraciliśmy wiarygodność,

DZIEKAN INFORMUJE

bezpieczeństwo i demokrację. Demokrację? Tak – wyjaśnił mówca – bo wybory – choć nie sfałszowane – były głęboko nieuczciwe.

DANE OSOBOWE I PEGASUS W DEMOKRATYCZNYM PAŃSTWIE

Prof. Mariusz Jabłoński z Uniwersytetu Wrocławskiego nawiązał do wyborów „kopertowych” i danych osobowych obywateli – chronionych Konstytucją – których zażądano dla Poczty Polskiej. Podkreślił, że za udostępnianie danych odpowiada zawsze ich administrator - on decyduje o ich przekazaniu i nie może dla uniknięcia odpowiedzialności zasłaniać się żadną specustawą. Zwrócił uwagę na niepokojący fakt, że do dziś nie wiadomo, gdzie te dane trafiły i jak są zabezpieczone, bo te samorządy, które je przesłały, zrobiły to plikiem tekstowym, dostępnym dla każdego.

Po przerwie o systemach takich, jak Pegasus, mówił prof. Adam Bodnar. Splotły się tu problemy globalne i lokalne – podkreślił – bo musimy pamiętać, że takie systemy inwigilacji będą tworzone, podobno jest już nowy: Predator. To poważny problem, zajmuje się nim specjalna komisja europejska, co zaowocuje zapewne i wykryciem nadużyć i koniecznymi regulacjami prawnymi. U nas pracuje komisja senacka ds. inwigilacji po kierownictwem senatora Marcina Bosackiego. Rząd odmawia współpracy z tą komisją, zaś sejmowa komisja bezpieczeństwa, która mogłaby tę sprawę badać u nas i domagać się wyjaśnień, jest wbrew tradycji kierowana nie przez posłów opozycji, ale przez posłów PiS i te tematy nie mają szansy się przebić. Pięć osób wniosło skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Rząd zasłania się wymówką, że na ich inwigilacje Pegasusem zgodziły się sądy, ale to nie jest prawda, bo wielu podsłuchiwanym nie postawiono żadnych zarzutów. Brak kontroli nad tym groźnym narzędziem, bezwzględne wykorzystywanie prywatnych danych (zmanipulowane treści z podsłuchów Krzysztofa Brejzy pokazywały się na paskach w TVP) budzą niepokój o przyszłe wybory. Wybory dokonują się nie tylko w momencie wrzucenia karty do urny – podkreślił prof. Bodnar – ale w tym wszystkim, co go poprzedza i trudno wyobrazić sobie bardziej jaskrawą formę zmiany wyniku wyborów niż korzystanie z inwigilacji, bo to tak, jakby się zaglądało graczowi w karty. Prof. Bodnar uważa, że z tego względu przyszłe wybory w Polsce powinny być nadzorowane przez OBWE, co zdarzyłoby się w naszej ojczyźnie pierwszy raz…

TYMCZASOWE ARESZTOWANIE – STANDARDY Kolejne wystąpienie wzbudziło żywy oddźwięk na sali, ponieważ zawierało krytyczną ocenę sędziów. Dr Piotr Kładoczny, wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Czło-

DZIEKAN INFORMUJE

wieka, mówił o nadużywaniu aresztu tymczasowego. Zgodnie z prawem oskarżony powinien zostać niezwłocznie, w rozsądnym terminie, sądzony. Czy tak jest? Tu dr Kładoczny przytoczył kilka przykładów, które zbulwersowały salę. W pewnej sprawie po 2 latach aresztu tymczasowego sąd wyższego stopnia uznał, że takie przetrzymywanie jest niedopuszczalne, po czym… rzedłużył areszt. W Katowicach po burzliwych zamieszkach kibicowskich zatrzymano w areszcie 27 osób. Po 2, 5 roku sąd przedłużył areszt tymczasowy do 4 lat – dla wszystkich jednakowo – stosując bezprawnie odpowiedzialność zbiorową. Za wyjątkowo przewrotną, ale popularną, uznał odpowiedź w jednej ze spraw, gdzie oskarżony siedział w areszcie tymczasowym 8 lat: „przecież oskarżony dostał w końcu 12, więc wyjdzie za to wcześniej na wolność”. W każdym razie o ile liczba aresztowań tymczasowych, trwających ponad 2 lata, w roku 2017 wynosiła 221, to w 2020 już 540.

PRAWA CZŁOWIEKA A OWOCE ZATRUTEGO DRZEWA Sytuacja nadmiernego stosowania i przedłużania aresztu tymczasowego mieści się w trendzie zwiększania kar i populistycznego przekonania, że oskarżony „ma siedzieć” – stwierdził kolejny mówca, dr Michał Laskowski, sędzia Sądu Najwyższego – a decyzje zwolnieniu z aresztu najczęściej spotykają się z krytyką i ta atmosfera ma także wpływ na sędziów. Dr Laskowski mówił o tzw. owocach zatrutego drzewa, dowodach uzyskanych nielegalnie. Podkreślił, że korzystanie z nich to trudny problem, bo „przeciw” przemawia zasada legalizacji, ochrona praw człowieka i godności oskarżonego oraz prawo do rzetelnego procesu. Ale są i argumenty „za”, bo przecież obowiązuje zasada dokonania prawdziwych ustaleń i uzyskania prawdziwego wyroku (co jednak prowadziłoby do usprawiedliwienia wszelkich sposobów zdobywania dowodów, nawet tortur). Przytoczył ciekawe przykłady. W Niemczech porywacz i zabójca dziecka został z premedytacją umieszczony w celi z dwoma zboczeńcami. Dręczony przez nich wskazał w końcu miejsce ukrycia zwłok dziecka. Trybunał Europejski po rozważeniu skargi, zaakceptował to postępowanie (choć policjanci zostali ukarani za nieludzkie traktowanie mordercy). W drugiej sprawie, w Polsce, jeden z członków gangu był torturowany przez członków innego gangu przestępczego. Wyznania torturowanego, nagrane na kasetę, Trybunał odrzucił jako dowody.

BRAK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

O ochronie praw jednostki w sytuacji braku Trybunału konsttucyjnego mówił dr Tomasz Zalasiński, sędzia Trybunału Stanu. Opisał ewolucję, jaką przeszedł TK, począwszy od „delikatnych” zmian składu, pojawienia się dublerów i nowego prezesa (wybór sędzi Przyłębskiej

budzi wątpliwości prawne) aż do 2019 roku, kiedy to podważając np. wyroki TSUE, już w sposób brutalny TK ustawił się przeciw Konstytucji. Od 2015 roku z jednej strony wykazuje opieszałość w rozpatrywaniu skarg konstytucyjnych (niektóre leżą od 2015 roku), a z drugiej wykazuje nadaktywność w sprawach politycznych, narzucanych z góry. Umarza – często bez uzasadnienia - te sprawy, które są niewygodne dla rządu. Znamienna jest zwłoka w sprawie tzw. dezubekizacji: na rozstrzygnięcie w tej ważnej życiowo sprawie czeka 13 tys. osób, ale do 2021 roku umorzono 700, a w 2022 1300 tych spraw z powodu śmierci poszkodowanych… Do tego trzeba dodać zapaść organizacyjną (np. w 2022 roku TK wydał raptem 10 wyroków). Martwota i dyspozycyjność TK są niebezpieczne także dlatego, że TK był najsilniejszą bronią rzecznika praw obywatelskich, który bez wsparcia TK jest tylko sygnalistą. TK wymaga reform w kierunku większej przejrzystości i ograniczenia kompetencji prezesa – projekt takich zmian został już przygotowany przez Fundację Batorego.

PRAWO SĘDZIEGO DO SĄDU

Kolejny mówca, sędzia Waldemar Żurek żartował, że… siedzi, ale to tylko z powodu bolącego kolana i że cieszy się występując po lunchu, bo jak pokazały amerykańskie badania wyroki po lunchu są łagodniejsze, więc liczy na wyrozumiałość słuchaczy. Sam czeka na 22 wyroki dyscyplinarne, w tym takie, gdy jest oskarżony za sam fakt, że się odwoływał w sprawie kwestionowania legalności jednego z neosędziów. Gdy w sprawie swojego przeniesienia do innego wydziału dla czystej szykany, odwoływał się od umorzenia jej, Aleksander Stępkowski z SN umorzył ją ponownie i to jednoosobowo, na pół godziny przed rozprawą. Przez 16 miesięcy sędzia Żurek podlegał kontrolom CBA, gdy np. zadawano mu pytania, na co wydał pieniądze, które wybrał z konta. Takie i podobne szykany mają mrożący wpływ na wielu sędziów i są dla nich często źródłem osobistych dramatów. W świetle tych doświadczeń Waldemar Żurek uważał, że i neosędziom po przywróceniu praworządności trzeba dać równą szansę startu w konkursach sędziowskich i to wyniki konkursu, a nie zaszłości mają być decydujące o „jakości” sędziego. Przestrzegał przed stosowaniem odpowiedzialności zbiorowej, bo sędzia też ma prawo… do praw człowieka. Z europejskiej perspektywy na wyzwania prawne nowoczesnych technologii w świetle praw człowieka mówił Marcin Malecko, z Zespołu Prawa Konstytucyjnego w Międzynarodowym i Europejskim Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Z powodu bardzo napiętego programu, dyskusji na sali nie było, toczyła się ona jednak żywo w czasie przerw kawowych, lunchu i obiadu.

opr. Maria Rybicka

ŚLUBUJEMY POSTĘPOWAĆ GODNIE

I UCZCIWIE…

W tym roku rotę ślubowania wypowiedziało 198 młodych radców prawnych. Największa grupa 171 osób podczas uroczystości zorganizowanej w Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w dniu 16 września a 11 osób podczas uroczystości w dniu 16 grudnia jaka miała miejsce w pięknej Sali Audytorium Maximum Wydziału Prawa i Administracji UAM. Obie uroczystości prowadził dziekan Rady pan Henryk Kuligowski, który podczas uroczystości w Auli UAM zwrócił się bezpośrednio do ślubujących: Witam Was w szczególnie doniosłej chwili – tak dla naszego samorządu zawodowego, jak przede wszystkim dla Was. Aby tę wagę chwili podkreślić, pozwólcie, że wrócę do niedawnej uroczystości, która odbyła się przed wakacjami dokładnie tu, gdzie dziś się spotykamy: we wspaniałej Auli Uniwersyteckiej. Podczas uroczystego jubileuszu 40-lecia Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu mieliśmy okazję do międzypokoleniowego spotkania w gronie osób, których dziełem jest status zawodu, jaki będziecie Państwo wykonywać. Byli wśród nich nie tylko przedstawiciele aktualnych władz naszej korporacji, ale też inicjatorzy zmian legislacyjnych sprzed prawie pół wieku, którzy przypomnieli okolicz-

ności, w jakich wykuwały się zręby naszego zawodu. Punktem wyjścia do tych dyskusji był wspólny dla wszystkich radców – co za chwilę będzie Państwa udziałem – akt ślubowania… Istotą treści takiego a nie innego tekstu ślubowania jest znacznie większe zobowiązanie wobec społeczeństwa, niż tylko do rzetelnego wykonywania zawodu. Oznacza, że intencją ustawodawcy było uwypuklenie powinności, jaką jest Państwa realne zaangażowanie w budowę ustroju prawnego naszego państwa. Każdy radca prawny podejmuje to zobowiązanie osobiście, ale ze świadomością, że tylko wspólnie jesteśmy w stanie skutecznie wypełniać tę misję…

Z okazji wstąpienia w szeregi radczyń i radców życzę Państwu na przyszłość dumy z decyzji o związaniu się z zawodem radcy prawnego na całe życie. Mam nadzieję, że będziecie ją traktować jako jeden z najtrafniejszych wyborów Waszego życia. Jako dziekan Izby życzę, by państwa osobista satysfakcja wynikała także z szacunku, na który radcy prawni pracują jako wspólnota – zwłaszcza w oczach wszystkich Polaków, uznających praworządność za fundament pomyślności naszego kraju.

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

APLIKANCI RADCOWSCY ZWYCIĘZCAMI

TURNIEJU MEDIACYJNEGO KIRP

Drużyna aplikantów naszej izby OIRP Poznań w składzie Agnieszka Grota, Cecylia Glanc oraz Miłosz Górny zajęła I miejsce w pierwszej edycji Turnieju Mediacyjnego KIRP. Drugie miejsce zajęła grupa TEAM PAPAIA z OIRP w Opolu, natomiast laureatami III miejsca jest drużyna Beskidzcy Juryści z OIRP w Katowicach. Turniej składał się z trzech etapów. W pierwszym uczestnicy trzyosobowych drużyn musieli odpowiedzieć na

50 testowych pytań w ciągu 50 minut, w drugim przygotować scenariusz spotkania mediacyjnego na podstawie kazusu przedstawionego przez organizatora a w trzecim być uczestnikami symulacji mediacyjnej. Gratulujemy zwycięskiej drużynie.

TURNIEJ KONSTYTUCYJNY

W roku obchodów 25-lecia uchwalenia Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku KIRP zorganizowała ogólnopolski Turniej Konstytucyjny. Jego celem było działanie na rzecz poszerzenia i pogłębienia wiedzy o Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz wzrost świadomości prawnej w zakresie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz praworządności wśród aplikantów radcowskich i studentów prawa. Turniej przeprowadzony był w formie on-line i polegał na rozwiązaniu w ciągu 25 minut testu jednokrotnego wyboru zawierającego 40 pytań. Miło nam, że laureatami Turnieju Konstytucyjnego w kategorii aplikanci radcowscy zostali pani Milena Gapska z OIRP w Poznaniu, która zajęła I miejsce oraz pan Jerzy Muszyński, który zajął III miejsce.

Uroczystość wręczenia nagród laureatom Turnieju Konstytucyjnego odbyła się w Sali Kolumnowej Sejmu RP. Uroczystość zaszczycił były Marszałek Sejmu RP Józef Zych, Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego dla uchwalenia Konstytucji RP, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych I i II kadencji, który wygłosił referat „Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. – tożsamość i aksjologia”.

Podczas spotkania obecni byli również Wicemarszałek Sejmu RP Piotr Zgorzelski oraz reprezentanci Krajowej Rady Radców Prawnych – Prezes Włodzimierz Chróścik, Wiceprezes Zbigniew Tur, oraz Wiceprezes KRRP Ewa Gryc-Zerych.

fot. archiwum KIRP

DZIEKAN INFORMUJE

VII FORUM APLIKANTÓW RADCOWSKICH DEBATOWALI O TYM, JAK UEFEKTYWNIĆ APLIKACJĘ

Wartością jest to, że możemy rozmawiać o aplikacji radcowskiej z najbardziej zainteresowanymi, czyli aplikantami – mówił w wystąpieniu inaugurującym VII Forum Aplikantów Radcowskich Prezes KRRP Włodzimierz Chróścik. Wydarzenie odbyło się w dniach 4–6 listopada w Białymstoku, a jego tematem przewodnim były m.in. zagadnienia dotyczące upraktycznienia aplikacji radcowskiej.

– Ze względu na pandemię ostatnie forum odbyło się w 2019 r. Wartością jest to, że kontynuujemy teraz tę inicjatywę i możemy rozmawiać o aplikacji z najbardziej zainteresowanymi, czyli aplikantami – mówił w trakcie otwarcia wydarzenia Prezes KRRP Włodzimierz Chróścik.

– Forum aplikantów ma na celu wymianę poglądów i tym samym spostrzeżeń co do zasad i formuły prowadzenia aplikacji przez 19 niezależnych Okręgowych Izb Radców Prawnych. Tu sami zainteresowani mogą bezpośrednio przedłożyć swoje pomysły, propozycje i obserwacje, mogące w ostatecznym rozrachunku znaleźć swoje miejsce w kolejnych zmianach regulaminu aplikacji, który to z uwagi na upływ czasu i nowe potrzeby, i technologie ulega stałej zmianie – stwierdził Wiceprezes KRRP Zbigniew Tur. Tematem przewodnim forum były zagadnienia dotyczące upraktycznienia aplikacji. W szczególności dyskutowano o sposobie prowadzenia zajęć i podziale materiału w programie aplikacji – czy zajęcia prowadzone

mają być punktowo, czy łączyć wiedzę z różnych dziedzin, by uczyć, jak skutecznie rozwiązać dany problem – a także o ocenie zmian w procesie szkolenia aplikantów, które weszły w życie od 1 stycznia 2022 r. Zmiany te obejmują m.in. zastąpienie wykładowców konwersatoriami, wprowadzenie obowiązku ewaluacji zajęć z uwzględnieniem postulatu praktyczności, wprowadzenie obowiązku uzasadniania oceny niedostatecznej z kolokwium lub indywidualnych konsultacji z aplikantem, dostosowania kolokwiów do formuły obowiązującej podczas egzaminu radcowskiego. Omówione zostało ponadto zaangażowanie aplikantów w działalność samorządu radców prawnych. – Aplikanci zostali podzieleni na trzy grupy tematyczne i rozpoczęli wytężoną pracę. Dorobek grup został przedstawiony w formie prezentacji wizualnej wszystkim obecnym uczestnikom w trakcie posiedzenia podsumowującego. Uczestnicy forum poruszyli sprawy istotne dla aplikantów z punktu widzenia obecnego procesu kształcenia, w szczególności modelu patronatu, zasad wynagradzania aplikantów i perspektyw wykonywania zawodu – wyjaśnił Przewodniczący Komisji Wspierania Rozwoju Zawodowego KRRP Bartosz Opaliński.

Jak dodał Przewodniczący Komisji Aplikacji Bartosz Szolc-Nartowski, ocenie aplikantów podlegały także zajęcia specjalizacyjne (na platformie e-kirp.pl uruchamiane są zajęcia z prawa nowych technologii, ochrony

fot. archiwum KIRP

DZIEKAN INFORMUJE

praw człowieka, marketingu usług prawniczych, języka prawniczego angielskiego).

– Forum to właściwe miejsce na przedstawienie przez aplikantów ocen rozwiązań wdrażanych na aplikacji, jakości procesu przygotowania do zawodu radcy prawnego, pomysłów związanych z usprawnieniem i utrzymaniem jednolicie wysokiego poziomu na aplikacji –zapewniał Przewodniczący Bartosz Szolc-Nartowski. W trakcie forum aplikanci pracowali w trzech grupach, które podjęły tematy:

I. Ewaluacja zmian dokonanych w programie aplikacji –wnioski de lege ferenda, II. Praktyczna aplikacja – nowe rozwiązania, III. Aplikant w samorządzie. –

Grupa pierwsza planowane zmiany, np. wprowadzenie konwersatoriów w miejsce wykładów, oceniła pozytywnie. Opowiedzieliśmy także władzom samorządu o naszych propozycjach modyfikacji, np. przeniesieniu przedmiotu etyka na pierwszy rok. Serdecznie polecam udział w następnych edycjach forum. Jest to wspaniała okazja do wymiany doświadczeń i ogólnopolskiej aplikanckiej integracji – powiedziała aplikantka radcowska III roku i Przewodnicząca Aplikantów Radcowskich OIRP w Warszawie Diana Piątek. Grupa druga starała się odpowiedzieć na pytanie, jakie działania należałoby podjąć, aby aplikacja stanowiła faktyczne przygotowanie do wykonywania zawodu?

– Zaproponowaliśmy konkretne rozwiązania, które stanowiły tak ogólne, jak i szczegółowe postulaty. Opowiedzieliśmy się za tym, aby:

• Powstały dla OIRP konkretne zalecenia w zakresie doboru prowadzących zajęcia i praktyki, sposobu organizowania szkolenia, terminów praktyk i kolokwiów spinających się z akurat przerabianą w ramach zajęć materią,

• Istniała możliwość specjalizacji w ramach zajęć i praktyk na aplikacji,

• Sposób przeprowadzenia i oceniania kolokwiów i egzaminu zawodowego jeszcze bardziej odpowiadał pracy prawnika (np. kolokwia oparte o akta sprawy zamiast kazusy opisowe),

• Tworzone były kampanie informacyjne i uświadamiające patronów i pracodawców o problemach godzenia życia zawodowego z odbywaną aplikacją i życiem prywatnym i społecznym aplikantów.

„Aplikant w samorządzie” to temat, jakim zajmowała się grupa trzecia. Dyskusja dotyczyła dwóch kluczowych zagadnień: wynagrodzenia aplikantów oraz udziału aplikantów w samorządzie.

– Zaproponowaliśmy kilka rozwiązań, jakie mogą mieć wpływ na poprawę świadomości radców prawnych w zakresie wynagradzania swoich pracowników. Mamy pomysł przeprowadzenie kampanii ogólnopolskiej pod hasłem „Dobre praktyki zatrudniania”, która będzie

miała na celu promowanie godnego wynagradzania aplikantów. Stworzenie tzw. Błękitnej Linii Aplikanta, anonimowego sytemu umożliwiającego zgłaszanie wszelkich naruszeń warunków pracy oraz płacy. Zaproponowaliśmy także stworzenie Rady Aplikantów w każdej izbie i na poziomie krajowym, które będą mogły opiniować planowane zmiany w szkoleniach aplikantów oraz proponować własne regulacje. Forum uświadomiło wszystkim konieczność organizacji spotkań z przedstawicielami samorządu. Wydarzenie umożliwiło aplikantom wyrażenie swoich obaw, omówienie praktyk poszczególnych izb, zwrócenie uwagi na plusy oraz minusy każdej z nich. Forum jest również świetnym sposobem do nawiązania nowych znajomości – mówiła aplikant radcowski Justyna Cyrańska z OIRP w Szczecinie.

Poza wytężoną pracą był także czas służący integracji i zawierania nowych znajomości. Aplikanci odbyli spacer po Białymstoku, a członkowie władz i komisji samorządowych zwiedzili Muzeum Pamięci Sybiru.

KIRP

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum KIRP

Białystok kryje w sobie wiele tajemnic, o których nie przeczytacie w przeciętnym przewodniku turystycznym.

Zdecydowanie tymi słowami można podsumować trzydniowy pobyt w Białymstoku na VII Forum Aplikantów radcowskich.

Trójka delegatów z OIRP w Poznaniu w piątkowy poranek wyruszyła w podróż na wschód Polski. Po kilku godzinach, kilku postojach i godzinach rozmów dojechaliśmy do Białegostoku. Hotel Hampton by Hilton przywitał aplikantów ciepłym wnętrzem i niezwykle miłą obsługą.

Po zameldowaniu się udaliśmy się na inauguracyjne spotkanie w Sali konferencyjnej. Prezes Krajowej Izby Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik przywitał wszystkich zgromadzonych. Pani Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych Joanna Kamińska powitała wszystkich przybyłych na białostockiej ziemi życząc, aby Białystok pozostał w naszych sercach. Jednocześnie przypomniał, że przez pandemię dorobek dotychczasowych spotkań forumowiczów został utracony. Wcześniejsze edycje pozwoliły wypracować zasadę, iż każdego roku spotykały się te same osoby z danej Izby, co ułatwiało w znacznym stopniu koordynowanie forum. Po oficjalnym otwarciu VII Forum aplikantów wystąpił radca prawny Łukasz Mróz w krótkiej prelekcji dotyczącej „Klienta z facebooka, radca prawny w mediach społecznościowych”. Podczas tegorocznego Forum aplikanci zajmowali się trzema blokami tematycznymi tj.: zmianami w zakresie organizowania i prowadzenia aplikacji, regulaminowi aplikacji oraz roli aplikantów w samorządzie radcowskim. Reprezentanci każdej z Izb zostali przydzieleni do jednej z trzech grup w ramach,

której zajmowali się jednym z powyżej wskazanych tematów. Głównym celem forum było przede wszystkim wskazanie przez aplikantów kierunku zmian oraz rozwoju statusu aplikanta. Zainteresowani mogli się wypowiedzieć, jak widzą prowadzenie zajęć, organizację aplikacji jak również wymienić doświadczenia z koleżankami i kolegami z innych Izb. Pierwszy dzień zakończyła wspólna zabawa integracyjna w jednym z najlepszych białostockich klubów muzycznych. Sobotni dzień został podzielony na pracę oraz przyjemności. Niezapomniane doznania sprawił aplikantom spacer po mieście szlakiem białych niedźwiedzi. W ramach podsumowania prac każdej z grup została opracowana przez aplikantów prezentacja multimedialna. Sobotni wieczór był okazją do uczty zarówno kulinarnej jak i zmysłowej przy nutach znanych wszystkim przebojów.

W niedzielny poranek każdy z aplikantów, ciągnąc za sobą walizkę, udał się do swojego domu bogatszy o nowe doświadczenia a także o znajomości.

W moim osobistym odczuciu Forum Aplikantów jest niesamowitą inicjatywą, która pozwala na dostrzeżenie, iż pomimo jednej ustawy, pomimo jednego regulaminu każda Izba ma swoją indywidualną „osobowość”, którą tworzymy My – aplikanci, radcowie i przede wszystkim pracownicy Izby. Serdecznie dziękuję, że mogłam przeżyć ten niesamowity weekend i oby to nie był ostatni w ramach samorządu.

Dagmara Ciborek Aplikantka II roku

OBCHODY 40-LECIA SAMORZĄDU

fot. archiwum KIRP

KONFERENCJA ZAWODÓW ZAUFANIA PUBLICZNEGO

Lekarze, pielęgniarki, adwokaci, radcowie prawni, notariusze, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi, architekci, inżynierowie budownictwa - to zawody zaufania publicznego mające duże znaczenie dla funkcjonowania państwa i pomocy obywatelom. To zorganizowane samorządy zawodowe, które funkcjonują w oparciu o akty prawne II RP sprawując pieczę nad prawidłowym wykonaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony (Art. 17 ust. 1 Konstytucji RP). Ze względu na charakter świadczonych usług wymagają spełnienia szeregu istotnych wymogów związanych z odpowiednim wykształceniem, egzaminami i kwalifikacjami, a także etyką i dochowaniem tajemnicy zawodowej. 16 listopada w Auli Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM rozpoczęła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Zawody zaufania publicznego jako istotny element struktury państwa”. Celem konferencji było systemowe i przekrojowe przedstawienie wspólnych aspektów istnienia i funkcjonowania zawodów zaufania publicznego w demokratycznym

państwie prawa. Konferencja organizowana była przez samorządy zawodowe, działające w ramach Wielkopolskiego Porozumienia Samorządów Zawodów Zaufania Publicznego: Okręgową Izba Adwokacką w Poznaniu, Okręgową Izbę Radców Prawnych w Poznaniu, Izbę Notarialną w Poznaniu, Wielkopolską Okręgową Izbę Aptekarską, Wielkopolską Okręgową Izbę Architektów, Regionalny Oddział Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w Poznaniu, Wielkopolski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych, Wielkopolski Oddział Krajowej Izby Fizjoterapeutów, Wielkopolską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa, Izbę Komorniczą w Poznaniu, Wielkopolską Izbę Lekarską, Wielkopolską Izbę LekarskoWeterynaryjną w Poznaniu, Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych w Poznaniu, Okręg Wielkopolski Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.

fot. archiwum OIRP

TRUDNY EGZAMIN NA APLIKACJĘ RADCOWSKĄ

Egzamin wstępny na aplikacje radcowską w tym roku był po prostu trudny. Zainteresowanie aplikacją radcowską mimo malejącej liczby absolwentów prawa jest spore. W tym roku do egzaminu wstępnego na aplikację radcowską przystąpiło 280 osób. Według badań prowadzonych przez ELSA Poland najwięcej studentów bo 41% wybiera aplikację radcowską jako dalszą drogę zawodowego rozwoju. W tym roku test jaki mieli do rozwiązania zdający był bardzo trudny. Zdający podkreślali, że układ pytań był podobny jak w ostatnich trzech latach, ale w tym roku były one bardziej szczegółowe, podchwytliwe, odpowiedzi nieoczywiste i wiele pytań wymagało znajomości szczegółowych przepisów. W rezultacie egzamin na aplikację radcowską spośród 2791 zdających w całej Polsce zdało 1151 osób czyli ponad 41%. W Poznaniu egzamin zdało 127 osób czyli ponad 45%. To najgorszy wynik od lat. Wszystkie osoby, które zdały egzamin złożyły wnioski o wpis na listę radców prawnych. Uroczystość ślubowania odbyła się w dniu 16

grudnia br. w Sali Audytorium Maximum na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajęcia dla aplikantów radcowskich I roku rozpoczną się 9 stycznia 2023r.

SPOTKANIE SAMORZĄDOWCÓW PRAWNICZYCH

To już tradycja. Wielkopolskie samorządy prawnicze, reprezentanci zawodów zaufania publicznego od kilku lat spotykają się aby omówić m.in. sprawy związane z dalszą integracją oraz promocją wspólnych działań. Po koniec listopada Prezydium Rady OIRP w Poznaniu zaprosiło do siedziby naszej izby władze samorządu adwokatów, notariuszy, komorników i doradców podatkowych. Na wniosek dziekana naszej izby postanowiono powołać komitet, który będzie koordynował bliższą współpracę samorządów m.in. związaną z organizacją wspólnych konferencji, spotkań oraz podejmowania wspólnych decyzji oraz stanowisk. Spotkanie przebiegło w miłej atmosferze.

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

PROJEKTY MEDIACYJNE W OIRP POZNAŃ

Mediacja jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród radców prawnych i aplikantów. Jej rosnąca popularność nie jest zaskakująca, jeśli weźmiemy pod uwagę liczne zalety mediacji: większe zadowolenie stron i trwałe rozwiązania, skuteczność, poufność i bezstronność, elastyczne terminy i szybkie efekty, niskie koszty, mniej stresu stron oraz wzajemny szacunek.

Okręgowa Izba Radców Prawnych w Poznaniu, odpowiadając na to zainteresowanie, już od wielu lat angażuje się w projekty mające na celu rozwój i popularyzację mediacji. Rok 2022 był jednak pod tym względem wyjątkowy.

MIĘDZYNARODOWY KONKURS MEDIACYJNY

W dniach 21-25 września OIRP Poznań była współorganizatorem INADR-SWPS University International Mediation Tournament – konkursu mediacyjnego skierowanego do studentów prawa i młodych prawników.

Turniejowi mediacji towarzyszyła międzynarodowa konferencja naukowa „Klienci – pełnomocnicy – mediatorzy. O mediacji międzynarodowej z różnych perspektyw zawodowych”.

Zaproszenie do podjęcia się roli współorganizatora wydarzania skierował do naszej Izby dr Tomasz Antoszek - członek Komitetu Organizacyjnego International Mediation Tournament z ramienia INADR-SWPS University. The International Academy of Dispute Resolution (INADR) jest międzynarodową organizacją pozarządową założoną w 2002 r. w USA, która zrzesza prawników, specjalistów i sympatyków alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) z trzech kontynentów. INADR ma na celu propagowanie mediacji i pokojowych metod rozwiązywania sporów.

W turnieju OIRP Poznań reprezentowały dwie drużyny aplikantów (Iga Ciesielska, Piotr Włodarski, Joanna Marszałek oraz Karolina Glinkowska, Cecylia Glanc, Katarzyna Gapska). Ich trenerem był doświadczony mediator oraz Członek Rady OIRP Poznań – r. pr. Adam Puchalski. Nasz zespół aplikantów osiągnął doskonały

wynik zajmując w Turnieju drugie miejsce w kategorii mediator. W finałowej rozgrywce Izbę reprezentowała Pani Cecylia Glanc. Poziom drużyn z całego świata był bardzo wysoki, tym bardziej doceniamy osiągnięte wyniki i zaprezentowany przez nasze zespoły poziom wiedzy i przygotowania.

W konkursie jako jurorki z OIRP Poznań wzięły udział Justyna Klimek – radca prawny, mediator stały przy Sądzie Okręgowym w Poznaniu oraz Kamila Jakubowska-Banaszak – radca prawny i mediator przy Sądzie Okręgowym w Poznaniu i Warszawie. Warto dodać, że w październiku drużyna aplikantów OIRP Poznań w składzie Agnieszka Grota, Cecylia Glanc oraz Miłosz Górny zajęła też I miejsce w pierwszej edycji Turnieju Mediacyjnego Krajowej Izby Radców Prawnych.

MEDIACYJNE PROJEKTY W PLANACH

Przed nami kolejne ciekawe projekty mediacyjne. Rozpoczęliśmy współpracę z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetem SWPS w Poznaniu a także z samorządami zawodowymi adwokatów, notariuszy i komorników, wraz z którymi to organizacjami planujemy rozwijać i popularyzować ideę mediacji poprzez różnego rodzaju wspólne inicjatywy jak np. kolejne konkursy mediacyjne czy też konferencje naukowe i szkolenia. Współpracujemy także ściśle z Sądem Okręgowym w Poznaniu, który również podejmuje szereg działań wspierających idę mediacji. Już dziś zapraszamy serdecznie na organizowane przez naszą Izbę bezpłatne warsztaty z zakresu mediacji dedykowane radcom prawnym i aplikantom. Celem projektu jest popularyzacja mediacji oraz zrozumienie i praktyczne ćwiczenia trzech perspektyw: mediatora, pomocnika procesowego oraz strony. Warsztaty składać się będą z dwóch części: a) teoretycznej (struktura i mechanizmy mediacji, ogólne zasady mediacji, korzyści z mediacji), b) symulacji mediacji. Będą miały charakter zamknięty – odbywać się będą w 12-sobowych zamkniętych grupach – osobnych dla radców prawnych i aplikantów. (Liczba miejsc jest ograniczona – decyduje kolejność zgłoszeń.) Przewidujemy,

DZIEKAN INFORMUJE

że jeden cykl szkoleniowy obejmować będzie 6 spotkań w ramach jednej grupy.

WARSZTATY POPROWADZĄ:

Trener naszych drużyn w INADR-SWPS University International Mediation Tournament r. pr. Adam Puchalski - mediator wpisany na listę mediatorów prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Poznaniu oraz na listę stałych mediatorów sądowych przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, arbiter Wielkopolskiego Sądu Arbitrażowego w Poznaniu. Posiada wieloletnie praktyczne doświadczenie w prowadzeniu mediacji - przez 17 lat wykonuje zawód radcy prawnego oraz przez ponad 10 lat pełnił funkcję członka, a następnie wiceprezesa Zarządu w spółkach zarządzających siecią handlową.

r.pr. Kamila Jakubowska-Banaszak - radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu, członek Komisji ADR przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w Warszawie, mediator stały przy Sądzie Okręgowym w Poznaniu i w Warszawie oraz mediator ośrodków mediacyjnych: Stowarzyszenia #wartomediować i Ośrodka Mediacji przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu, laureatka Kryształowego Serca Radcy Prawnego w roku 2017 za działalność pro bono. Absolwentka studiów podyplomowych z zakresu mediacji na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poz-

naniu oraz studiów podyplomowych „Profesjonalny Mediator Gospodarczy”. Członkini zespołu interdyscyplinarnego powołanego przez koordynatora ds. mediacji przy Sądzie Okręgowym w Poznaniu, którego celem było wypracowanie dobrych praktyk współpracy sądu z mediatorami oraz pouczenia dla stron w zakresie mediacji. Sędzia w Międzynarodowym Turnieju Mediacyjnym INADR organizowanym przez SWPS University. Członek Komitetu Organizacyjnego Turnieju mediacyjnego dla aplikantów radcowskich organizowanego przez Krajową Radę Radców Prawnych w Warszawie.

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

JUŻ PO RAZ TRZECI GRAMY Z WOŚP

Po raz kolejny OIRP w Poznaniu włącza się do gry w WOŚP. W tym roku zbieramy pieniądze na rzecz walki z sepsą. Jesteśmy jedyną okręgową izbą radców prawnych, która posiada własny sztab, prowadzi kwestę uliczną oraz aukcje charytatywne na portalu Allegro (konto OIRPPoznanWOSP). Z ogromną satysfakcją zauważam, że każdego roku przybywa nowych fot. freepik

wolontariuszy. Szczególnie cieszy że do akcji włączają się całe radcowskie rodziny – kwestują nawet kilkulatki. Jeśli ktoś z Państwa jeszcze się waha, rozwiewam wątpliwości - pomaganie jest wspaniałe, a sztab jest miejscem dla każdego i nie należy się niczego bać. Zbiórka uliczna to tylko jeden dzień, natomiast pozwala naładować pozytywną energią emocjonalne akumulatory. Kwestować można również za pomocą sztabowych skarbon stacjonarnych, które już teraz można ustawić w kancelariach. Na aukcje charytatywne można przekazywać też ciekawe przedmioty i swój czas. Oferta treningu z mistrzem kung-fu, gra w golfa z mecenasem, wspólna jazda na rolkach, lekcja śpiewu - z pewnością będą się cieszyły wielkim zainteresowaniem licytujących. Całość zebranych środków zostanie przekazane na cele zbiórki. Podczas ubiegłorocznej edycji zebraliśmy niemal 34.000 zł, od Państwa zaangażowania zależy, czy przebijemy ten wynik. Finał 31 edycji WOŚP odbędzie się w dniu 29 stycznia. Wszelkich dodatkowych informacji udzielam pod numerem 501 377 598.

r. pr. Michał Pankiewicz Szef Sztabu WOŚP 6072 przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu

ODESZLI OD NAS. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI

Pożegnaliśmy w 2022 roku członków naszego samorządu. Tu żyli, mieszkali i pracowali: Michał Badyna, Stanisław Cieślak, Anna Dąbrowska, Andrzej Gawałek, Barbara Górska-Matusiewicz, Marek Gutowski, Anna Karwacka, Paweł Król, Magdalena Krüger, Barbara Kubiak-Serowik, Barbara Lisiecka, Halina May, Anna Moch, Mieczysław Olejnik, Edmund Pers, Maria Rogozińska, Maria Rojna, Joanna Sawczyn-Penc, Zdzisława Sekulska, Andrzej Śmigielski, Maria Wajgiel-Butna, Gwidon Wika, Tomasz Zgoda.

W PRAWIE JESTEŚMY ZANURZENI

Z prof. Ewą Łętowską rozmawia Maria Rybicka

W jednym z wystąpień mówiła Pani kiedyś o tym, jak być dobrym prawnikiem. A jak być dobrym radcą? Wiedza i umiejętności - to przede wszystkim, jak w każdym zawodzie prawniczym. Ale to nie wystarczy. Trzeba być uczciwym, czyli sobie samemu nie kłamać i nie wykorzystywać tych złych cech prawa, o których mówimy na tej konferencji.

Zawód radcy wśród innych zawodów prawniczych wydaje się stosunkowo mniej narażony na moralne dylematy. Czy radca może być nieuczciwy?

O, tak. Zresztą i nieuczciwość i niekompetencja mogą przybierać różne postacie. Przykładowo: radca prawny, który wysyła projekt umowy bez oznaczenia wysokości wynagrodzenia (to częsta praktyka). I uważa, że wszystko jest w porządku. Nie jest. Bo to miała być oferta, a nie jest. Oferta wymaga podania ceny. Antydatowania dokumentów. Albo mylenie wymagań wynikających z ustawodawstwa z wygodnickimi praktykami biurokracji. Jest mnóstwo takich drobnych nieprawidłowości, czy nawet szwindli. Pobłażliwość wobec siebie, w tym, co dotyczy własnych kompetencji bywa, że idzie w parze z krytyką i zgorszeniem, kiedy tego samego się dopuszcza marszałek sejmu albo premier.

Zło zaczyna się od rzeczy drobnych? Zaczyna się od pobłażania sobie. Nie trzeba pobłażać w małych rzeczach, to się będzie w porządku i w dużych. Albo taki, pozornie błahy, przykład. Małżonkowie w drobnych sprawach życia codziennego mogą się nawzajem reprezentować bez ograniczeń, w razie przemijającej przeszkody. Ale czy wyobraża sobie Pani radcę prawnego, który zezwoli małżonkowi przyjść i odebrać wynagrodzenie za męża czy żonę? Powołać się na art. 29 kodeksu rodzinnego, zamiast domagać się upoważnienia? Można tego wymieniać bardzo dużo, ale ja zmierzam do jednego: małe nieprawidłowości są też dużym złem. Co dotyczy wszystkich zawodów prawniczych.

Czy nie jest to też kwestia pewnej kultury prawnej czy raczej jej braku?

To prawda, jesteśmy narodem słabo pod tym względem wyszkolonym.

Jesteśmy wyszkoleni raczej w omijaniu prawa. Kiedyś było to nawet dobre. Nie. Też nie było dobre. Wie Pani, co Pani teraz powiedziała? Że cel uświęca środki. Cel nigdy ich nie uświęca… No może, jeżeli ma Pani do czynienia z prawem zbrodniczym.

A z prawem złym? Nie. Wtedy musi Pani uruchomić te środki niezgody, które ma Pani do dyspozycji, bo inaczej będzie Pani brnęła w to zło coraz bardziej. Nie szukać wyjścia sposobem, lecz protestować środkami prawnymi, jeżeli je Pani ma, a jeśli nie - to społecznymi.

Wspominała Pani kiedyś, że dla prawnika bardzo ważne jest doświadczenie życiowe. Jak radzi je Pani zdobywać?

fot. archiwum OIRP

Zdobywamy je po prostu żyjąc i pracując, ale żyjąc świadomie; trzeba zastanawiać się nad tym, co robimy. Doświadczenie zdobywa się niejako mimo woli, ale pod warunkiem, że chce się je zdobywać. My jesteśmy wszyscy w prawie zanurzeni, tylko musimy się zastanawiać nad tym, jak nas to prawo otacza. Jakim dzisiaj środkiem lokomocji Pani przyjechała?

Pociągiem. A więc, jeśli kupiła Pani bilet, zawarła Pani umowę przewozu, co ma określone konsekwencje. A co my w tej chwili robimy?

Rozmawiamy. Co to znaczy? Od strony prawa, jak się to nazywa? Czynność grzecznościowa, prekarium. Pani mnie o coś zapytała, ja odpowiadam. Ale gdybym była informatorką w okienku, ta sama czynność wynikałaby ze stosunku prawnego, bo wtedy z moich kompetencji wynikałby obowiązek udzielenia pani informacji. W tej chwili nie jestem podmiotem zobowiązanym, w związku z tym moje informacje nie są świadczeniem; te udzielone przez informatorkę „w okienku” - byłyby. Prawo jest taką „nakładką” na nasze życie społeczne, więc oczywiście doskonalimy swoje doświadczenie prawnicze w kontaktach z innymi ludźmi. I to zarówno w tych, które w świadomy sposób nawiązujemy z myślą o konsekwencjach prawnych, jak i tych, które po prostu wynikają z życia codziennego. Zachęcam do jednego: do autorefleksji nad znaczeniem naszych własnych za-

Dziękuję za rozmowę.

chowań, przyzwyczajeń zawodowych i rutyn - z punktu widzenia prawa.

fot. archiwum OIRP

ZMIANY BYŁY KONIECZNE

Panie Dziekanie jakimi zasadami etycznymi powinien się dziś kierować radca prawny i aplikant radcowski? Czy kodeks etyki radcy prawnego jest istotny? Zasady Etyczne od zawsze są niezmienne. Fundamentem jest przepis art. 17 Konstytucji, który sytuuje zawód radcy prawnego wśród zawodów zaufania publicznego. Samorząd zawodowy radców prawnych i aplikantów oczywiście, reprezentuje osoby wykonujące zawód zaufania publicznego i sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu radcy prawnego w granicach, co należy podkreślić, interesu publicznego i dla jego ochrony. Należy mieć pewność, że tak radca prawny jak i aplikant radcowski zna i stosuje zasady etyczne są opisane w Ustawie o radcach prawnych, Kodeks Etyki Racy prawnego i Regulamin Wykonywania Zawody Radcy Prawnego. Niestety, ale przy świadczeniu pomocy prawnej jak i zdarza się nadal, że zapominamy, że obowiązują nas zasady etyki jako przedstawicieli zawodu zaufania publicznego. W mojej ocenie obowiązek przestrzegania tajemnicy zawodowej i unikania konfliktu interesów to fundament profesjonalnego świadczenia pomocy prawnej. Nie możemy zapominać, że radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej a obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. Nasz mandant nie może zwolnić z obowiązku przestrzegania tajemnicy zawodowej. Nie można też mylić informacji dostępnych osobom trzecim w trybie przewidzianym przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej z informacjami chronionymi tajemnicą zawodową radcą prawnego. Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w tej ustawie, ale nie podlega udostepnieniu informacja, która radca prawny uzyskał w związku z udzieleniem pomocy prawnej.

Jak ważna jest kultura etyczna w wykonywaniu zawodu radcy prawnego? Wykonując zawód zaufania publicznego stajemy się w swoistym wymiarze osobami publicznymi. Świadcząc pomoc prawną nie możemy o tym zapominać. Musimy

być profesjonalistami w każdym wymiarze. Aby emocje zawodowe czy nawet osobiste nie zwyciężyły naszego profesjonalizmu z pomocą przychodzą właśnie zasady etyki. Preambuła do Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w brzmieniu nadanym przez § 1 pkt 1 uchwały Nr 1/2022 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 8 lipca 2022r. nie pozostawia wątpliwości, że zawód radcy prawnego to zawód „respektujący ideały i obowiązki etyczne jego wykonywania, przyczyniające się do godnego i uczciwego świadczenia pomocy prawnej.

Co zmienia się w kodeksie etyki samorządu radcowskiego od 1 stycznia 2023 roku? Czy te zmiany według Pana były konieczne? Zmiany były konieczne. Potrzeba zmian wynikała nie tylko z uwagi na zmieniającą się rzeczywistość społeczną i gospodarczą, ale również z uwagi na bardzo dynamiczne funkcjonowanie radców prawnych w me-

O nowych regulacjach w kodeksie etyki radcy prawnego z wicedziekanem ds. wykonywania zawodu radcy prawnego Andrzejem Pieścikiem rozmawia Jolanta Lenartowicz.

fot. archiwum OIRP

WARTO WIEDZIEĆ

diach społecznościowych. Potrzeby marketingu prawniczego nie mogą uzasadniać czy nawet usprawiedliwiać naruszania zasad etyki. Uchwalone w dniu z dnia 8 lipca 2022r. przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych przepisy Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (KERP) wprowadzają zarówno nowe regulacje jak i doprecyzowują już wcześniej obowiązujące normy deontologiczne. Kodeks Etyki Radcy Prawnego w brzmieniu nadanym przez uchwałę Nr 1/2022 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 8 lipca 2022r. będzie obowiązywał od dnia 1 stycznia 2023r. Zwrócić należy uwagę na bardzo ważną nową regulację w zakresie negocjacji ugodowych prowadzonych w imieniu mandantów przez radców prawnych. W nowym brzmieniu przepis art. 21 KERP nakłada obowiązek zachowania w tajemnicy przebiegu i treści negocjacji podejmowanych w ramach polubownego załatwienia sprawy nie tylko na radcę prawnego, który brał w nich udział, ale również na innych radców prawnych występujących w imieniu tego samego podmiotu, w nawet jeśli nie brali udziału w tych negocjacjach. Ponadto doprecyzowana została problematyka informowania o wykonywaniu zawodu przez radcę prawnego. Wymiar samorządowej sprawiedliwości sygnalizował bowiem praktykę usprawiedliwiania niezgodnych z zasadami wykonywania zawodu i etyki radcy prawnego działań radców prawnych w zakresie marketingu prawniczego okolicznością zlecenia profesjonalnej firmie marketingowej opracowania i realizacji kampanii informującej o wykonywaniu zawodu przez radcę prawnego. Przepis art. 31 ust. 3 KERP w nowym brzmieniu nie pozostawia wątpliwości, że informowaniem o wykonywaniu zawodu będzie także wykorzystywanie przez radcę prawnego przy wykonywaniu zawodu komunikacji pochodzącej od podmiotu zewnętrznego, lecz prowadzonej w imieniu, na rzecz lub w interesie radcy prawnego.

Bardzo ważnym dla praktyki wykonywania naszego zawodu jest nowy przepis art. 25a KERP. Wielu radców prawnych współpracuje z podmiotami gospodarczymi, które świadczą pomoc prawną w sposób zabroniony przez przepisy ustawy o radcach prawnych oraz nieaprobowany przez przepisy samorządu radców prawnych regulujące zasady wykonywania zawodu i etyki. Z dniem 1 stycznia 2023r. radca prawny nie będzie mógł, w sposób niejawny dla klienta, brać udziału lub pomagać osobom trzecim w świadczeniu przez nie pomocy prawnej w celu zarobkowym, w szczególności w charakterze osoby użyczającej nazwiska, cichego wspólnika lub pomocnika. Nadto radca prawny nie będzie mógł brać udziału lub pomagać w jakiejkolwiek formie, jakimkolwiek charakterze ani w jakikolwiek

sposób w świadczeniu pomocy prawnej lub prowadzeniu regulowanej działalności prawniczej przez podmioty nieuprawnione. Aby nie było wątpliwości, wprowadzona została definicja legalna podmiotów nieuprawnionych. Przez podmioty nieuprawnione rozumie się osoby lub podmioty świadczące pomoc prawną niezgodnie z przepisami o formach wykonywania zawodu radcy prawnego, w szczególności spółki kapitałowe lub inne osoby, nieposiadające uprawnień do świadczenia pomocy prawnej. Co więcej ustęp 3 przepisu precyzuje, że radca prawny nie może wprowadzać w błąd odbiorców usług świadczonych przez osoby trzecie, w tym podmioty nieuprawnione, co do ich charakteru lub rzeczywistego pochodzenia.

Z nowym rokiem nie powinno być już wątpliwości, czy radca prawny może w ramach swobody gospodarczej, prowadzić działalność gospodarczą nie polegającą na świadczeniu pomocy prawnej. Zgodnie z znowelizowanym przepisem art. 25 KERP działalność radcy prawnego, w szczególności zawodowa lub gospodarcza, niebędąca świadczeniem pomocy prawnej lub niepozostająca z nią w bezpośrednim związku, powinna być wyraźnie oddzielona od wykonywania zawodu radcy prawnego. Nowy przepis zakazuje radcy prawnemu prowadzenia jakiejkolwiek działalności lub w jakikolwiek sposób uczestniczenia w czynnościach, które ograniczałyby jego niezależność, uchybiałyby godności zawodu, stwarzałyby zagrożenie dla tajemnicy zawodowej lub powodowałoby wystąpienie konfliktu interesów. Ten zakaz to kryterium oceny, czy konkretna działalność zawodowa lub gospodarcza nie polegająca na świadczeniu pomocy prawnej może być co do zasady podjęta przez radcę prawnego.

To nie tylko przykładowe, ale w mojej ocenie jedne z najważniejszych zmian w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego, który z nadejściem nowego roku zacznie obowiązywać w samorządzie radców prawnych.

Dziękuję za rozmowę.

stycznia 2023 rośnie składka członkowska , szczegóły na stronie

FBE

/ Bilbao Bar III MIĘDZYNARODOWY KONKURS KRASOMÓWCZY PRAW CZŁOWIEKADLA MŁODYCH PRAWNIKÓW

I STUDENTÓW PRAWA

Bilbao, 2-3 września 2022 (Hiszpania)

Zbrodnia wojenna to naruszenie praw wojennych, skutkujace indywidualną odpowiedzialnością karną za działania walczących w akcji, takie jak umyślne zabijanie ludności cywilnej lub umyślne zabijanie jeńców wojennych, tortury, branie zakładników, niepotrzebne niszczenie mienia cywilnego, oszustwo przez wiarołomstwo, przemoc seksualna w czasie wojny, plądrowanie, nakazywanie każdej osobie, która jest częścią struktury dowodzenia popełnienia masowych zabójstw, w tym ludobójstwa lub czystek etnicznych, wcielania dzieci do wojska.

I ten fakt stał się przyczynkiem do tego Konkursu.

Oczywistym jest jak ważną kwestią są prawa człowieka w dzisiejszym świecie, zwłaszcza w naszych czasach. Ile uwagi każdy z nas musi poświęcić temu zagadnieniu i ile jeszcze pozostaje do zrobienia.

02 września 2022 r. miałem przyjemność powitać w imieniu Jury - wszystkich Uczestników i Zawodników na III edycji „Międzynarodowego Konkursu Krasomówczego Praw Człowieka dla Młodych Prawników i Studentów Prawa FBE”, konkursu z obszaru praw człowieka skierowanego do młodych prawników i studentów prawa z Europy do 35 roku życia.

W imieniu Izby Adwokackiej w Bilbao przemówienie powitalne wygłosił pan Aitzol Asla Uribe, Członek Rady Zarządzającej Izby w Bilbao oraz Prezes Wydziału ds. Międzynarodowych i Szkoleń Izby.

Europejska Federacja Zawodów Prawniczych (FBE) i Izba Adwokacka w Bilbao (Hiszpania) pod patronatem Okręgowej Izby radców Prawnych w Poznaniu (Polska) zaprosiły młodych ludzi do szerzenia tych wartości w ramach Konkursu. Konkurs był również okazją do ćwiczenia umiejętności oratorskich, poznania innych studentów i praktyków.

Na skierowane zaproszenie odpowiedziało wielu młodych prawników i studentów prawa.

Po przeprowadzonych wstępnych eliminacji przez Jury Konkursowe, najlepsi z poszczególnych Izb: City of Westminster and Holborn, Madryt, Girona, South London Law Society, Bilbao, Rotterdam, Cluj, Palermo, Krakow, Kielce i Wrocław – przysłali swoich reprezentantów. Uczestnikami Konkursu byli:

1. Diego Manuel Espasa Labrador (Bilbao, Hiszpania)

2. Mariana Solia Alves (Girona, Hiszpania)

3. Donatella Medina (Madryt, Hiszpania)

WARTO WIEDZIEĆ

4. Sergio Filonenko (Madryt, Hiszpania)

5. Laurent Sammouri (Westminster i Holborn, Wielka Brytania)

6. Lianne Walters (Westminster i Holborn, Wielka Brytania)

7. Chris Lambert (South Londyn, Wielka Brytania)

8. Atescan Ates (South Londyn, Wielka Brytania)

9. Razvan Turc (Cluj, Rumunia)

10. Elek Ronald (Cluj, Rumunia)

11. Olga de Vries (Rotterdam, Holandia)

12. Anna Van der Sluys (Rotterdam, Holandia)

13. Sabrina Jessica Sanzone (Palermo, Włochy)

14. Riccardo Lo Bue (Palermo, Włochy)

15. Aleksandra Owca (OIRP Kraków, Polska)

16. Ilona Dembowska (OIRP Kielce, Polska)

17. Michalina Gdula (OIRP Wrocław, Polska)

Zmagania uczestników oceniało międzynarodowe Jury w składzie:

1. Pani Prof. Sara Chandler, Londyn

2. Pani Monique Stengel, Paryż

3. Pan Peter Hanenberg, Rotterdam

4. Pan Artur Wierzbicki, Poznań (Przewodniczący Jury).

Temat pierwszego dnia Konkursu był jednakowy dla wszystkich uczestników: „ZBRODNIE WOJENNE”. Przemówienie musiało być oryginalnym źródłem informacji, uczestnicy mogli swobodnie organizować swoje wystąpienia, nie było narzuconego formatu. Wystąpienie Uczestnika nie mogło jednak przekraczać 10 minut.

WIELKIE GRATULACJE!

Konkurs po raz kolejny był doskonałą okazją do ćwiczenia umiejętności oratorskich młodych prawników i studentów prawa oraz wymiany doświadczeń w tej grupie.

Bardzo dziękujemy również Bilbao Bar i wszystkim, którzy pomogli nam w organizacji tego Konkursu, a szczególnie naszym Koleżankom i Przyjaciołom: Pani Izaskun Azpitarte Astobizie (Bilbao) i Pani Marii Begonie Angulo Fuertes (Bilbao).

Na koniec pierwszego dnia konkursowego wyłoniono finałową czwórkę. Drugiego dnia finaliści zmierzyli się z tematem: „Ukraiński wymiar sprawiedliwości może dać sprawiedliwy proces Rosjanom oskarżonym o zbrodnie wojenne. Tak? Albo nie?”

Przy nieco zmienionej formule wystąpień (potyczka w losowo wybranych parach), w wyniku wnikliwej deliberacji Jury i jego jednomyślności, wyłoniono zwycięską trójkę:

Pan RONALD ELEK (Cluj)

– I miejsce

Pan LAURENT SAMMOURI (Westminster & Holborn)

– II miejsce

Pani LIANNE WALTERS (Westminster & Holborn)

– III miejsce

Kolejna, czwarta edycja - dzięki uprzejmości Dziekana Izby Adwokackiej w Rotterdamie Pana Petera Hanenberga planowana jest na przyszły rok (tj. 2023) we wrześniu w Rotterdamie/Holandia.

Artur Wierzbicki Przewodniczący Komisji Praw Człowieka FBE Członek Komisji Praw Człowieka KIRP Członek Zespołu ds Współpracy z Zagranicą OIRP w Poznaniu Przewodniczący Jury fot. archiwum A. Wierzbicki

NADZIEJA W SŁOŃCU

Brak prądu jest niewyobrażalny dla dzisiejszego pokolenia, co dobrze obrazuje poniższa anegdota. Dziadek mówi do wnuczka: kiedy byłem w twoim wieku, nie było internetu, na co wnuczek: a na jak długo? Anegdotę tę opowiedział dr hab. Radosław Górzeński z Politechniki Poznańskiej na ostatniej grudniowej Debacie Akademickiej. Właśnie energii była ona poświęcona, a zgromadziła: inżyniera (dr. hab. Radosława Górzeńskiego z Politechniki Poznańskiej), fizyka ( prof. Marcina Ziółka z UAM), socjologa ( prof. Piotra Matczaka z UAM) i ekonomistę ( prof. Tadeusza Kowalskiego z UEP). Pełny tytuł debaty to „Rynek energii – powojenna rewolucja”, choć właściwie trzeba by było odwołać się do słów papieża Franciszka, że czasy, w których żyjemy, to nie epoka zmian, ale zmiana epoki. Kryzys energetyczny bowiem już nigdy się nie cofnie, a według prognoz przez najbliższe 2 lata będzie się pogłębiał, więc u profesjonalistów trzeba szukać odpowiedzi na pytanie: co w tej sytuacji robić? Rozpoczynający dyskusję prof. Marcin Ziółek był w odpowiedzi konkretny: długofalowo, z korzyścią dla pojedynczego człowieka i dla ludzkości w ogóle - tylko Słońce. Ma ogromny potencjał: w ciągu 1,5 godziny uwalnia tyle energii, ile wszyscy mieszkańcy Ziemi zużywają przez rok. A doraźnie: węgiel i atom, zanim zaczniemy w pełni możliwości Słońca wykorzystywać. Pompy ciepła – dodał dr hab. Górzeński – i mądre projektowanie budynków, podając za wzorzec budynek Wydziału Architektury na Piotrowie, tak zaprojektowany(i oczywiście z pompami), że wystarcza mu prądu z własnej produkcji. Te perspektywy uspokajają, zwłaszcza, że na całym świecie trwają intensywne badania nad coraz lepszymi i tańszymi rozwiązaniami. Ale nie zwalnia to z drobnych posunięć tu i teraz – jak powiedział prof. Ziółek, podając przykład, że obniżenie temperatury ogrzewania w domu o 1 st. C zmniejsza zużycie energii o ok. 6 proc.

Te właśnie pozornie drobne oszczędności w masie dają duże efekty, o czym mówił prof. Kowalski, informując, że w listopadzie Holandia zmniejszyła zużycie energii o 33 proc. w porównaniu do 5 ubiegłych lat, Niemcy o 23 proc., podobnie jak Włochy czy Hiszpania. Napawa optymizmem także …wzrost cen energii, twierdził ekonomista, bo ceny są bodźcem najszybciej zmieniającym zachowania ludzi, czego dowodzi rynek fotowoltaiki, który w Polsce dosłownie wystrzelił. Poza miastem trudno już znaleźć dom bez paneli fotowoltaicznych. Mają je nawet biednie wyglądające siedziby, a ich powszechność to właściwie kwestia ostatniego roku. Na montaż pompy powietrznej z powodu dużego popytu trzeba czekać miesiącami. Przy okazji dowiedzieliśmy się, jaki potencjał tkwi w polskich dachach. Choć mamy mniej słońca niż kraje południowe, to mamy lepsze dla fotowoltaiki dachy, tak że – jak podliczył prowadzący debatę dr Krzysztof Gołata z UEP – „mamy” na dachach do wykorzystania jeszcze dwa potężne bloki elektrowni w Bełchatowie. Jako ekonomista prof. Kowalski był bardzo złego zdania o tzw. tarczach ochronnych, które zniekształcając ceny, w sposób początkowo niewidoczny tylko pogłębiają kryzys, sprzyjają marnotrawstwu i rodzą populizm. O tym mówił - pod innym kątem - prof. Matczak: wypowiedzenie paktu, że rząd dostarcza obywatelom tanio i pewnie energii, może skutkować poważnymi zaburzeniami społecznymi. Prof. Kowalski zwracał często uwagę na aspekty, z których na co dzień nie zdajemy sobie sprawy np. jak ważna jest pojemność zbiorników na nośniki energii i związany z tym poziom zapasów (u nas słaby, kilkakrotnie mniejszy niż np. w Niemczech); na rolę polityki nie tylko dlatego, że zasoby ropy czy gazu mają tylko 3 kraje demokratyczne, to jest USA, Australia i Norwegia, a reszta to, mówiąc delikatnie, politycznie niepewne.... Studził przy tej okazji zapał entuzjastów aut

fot. J. Papla

elektrycznych: do ich produkcji niezbędne są metale rzadkie, do których wydobycia, też w niepewnych politycznie i biednych krajach, potrzeba będzie co najmniej setki nowych, wydajnych kopalń.

By nie popadać tak całkiem w pesymizm i niepokój co do przyszłości, dr Krzysztof Gołata zaproponował, by zastanowić się, czy są jakieś dobre strony kryzysu energetycznego.

Prof. Kowalski pochwalił działania wspólnotowe Unii Europejskiej i połączenie systemów energetycznych. Znaczenie wspólnoty zilustrował przykładem Francji, gdzie wywołane suszą zakłócenia w działaniu elektrowni atomowych groziły katastrofą energetyczną, bo Francja w ogromnej mierze wspiera się na energetyce atomowej – z pomocą pospieszyły inne kraje Unii. Kryzys sprzyja wspólnym działaniom europejskich krajów, co bez wątpienia trzeba zaliczyć do jego plusów. Gdy przyszła pora na ostateczne konkluzje, dyskutanci byli zgodni, że trzeba mądrze i stabilnie planować rozwój energetyki, że trzeba kształtować nawyki oszczędności energii, a i wymuszać je cenami oraz do-

brze projektować budynki, zaś najtańszą – ale czy skuteczną? - receptę zaproponował prof. Ziółek: wpajać młodym pokoleniom wartości, aby świadome kryzysu były gotowe na braki i aby nie załamywały ich „pewne niedogodności konsumpcyjne” z brakiem energii związane.

Debaty Akademickie to wspólne przedsięwzięcie UAM i UEP. Są otwartą dyskusją uczonych o najważniejszych problemach współczesności, będącą zarazem wzorem akademickiej debaty, opartej na faktach i wzajemnym szacunku. Można je oglądać online na stronach UEP i UAM przez zwykły YouTube. Warto, bo pozwalają spojrzeć inaczej, szerzej także na różne nasze codzienne udręki. Wkrótce rozpoczyna się rok wyborczy, toteż styczniowa debata poświęcona będzie marketingowi politycznemu czyli temu, co zdecyduje zapewne o naszym wyborze, jeszcze zanim wrzucimy kartę do urny. Warto więc wiedzieć, jakie pułapki zastawią nas profesjonaliści od marketingu…

Maria Rybicka

SPRAWA SZYMONA S.

Powieść r.pr. Tomasza Działyńskiego

Nie jest specjalnie odkrywcze, że nasza codzienna praca w kancelarii, ciekawe procesy sądowe czy pojedynki z innymi prawnikami na sądowej sali są interesujące nie tylko dla prawników. Wielu młodych ludzi swoją przygodę z prawem zaczyna od popularnej lektury, zwykle amerykańskich, prawniczych thrillerów. Wychodząc naprzeciw tym zainteresowaniom postanowiłem opisać całkowicie fikcyjną sprawę tocząca się przed polskim sądem. Składają się jednak na nią moje osobiste zawodowe doświadczenia wielu lat pracy w zawodzie radcy prawnego. Zachęcam do lektury fragmentu mojej opowieści zatytułowanej sprawa Szymona S.. Całość jest dostępna na razie na stronie www. dzialynski.pl. Trwają jednak prace nad jej wydaniem w tradycyjnej formie.

...Usiedliśmy w moim pokoju. Było już po zamknięciu biura i można było spokojnie rozważyć szanse na to, czy możemy w tym procesie wystąpić.To właśnie wtedy Piotr powiedział mi, że w tej sprawie obok wątku związanego z rozliczeniem za przejęte udziały, jest także drugi wątek. Pan Szymon mi o nim nie opowiedział. Albo o nim zapomniał, albo nie chciał o tym

opowiadać. W 2003 roku, a więc prawie rok po tym, gdy niemal zapił się na śmierć w hoteliku pod Poznaniem, zamieszkał na stałe z panią Ewą. Poznali się wiele lat wcześniej w czasie jakiejś imprezy integracyjnej zorganizowanej podczas Targów motoryzacyjnych. Nie od razu ich coś połączyło. Pani Ewa była ładną i zgrabną brunetką o charakterystycznej ciemnej karnacji i pięknym, lekko nieśmiałym, uśmiechu. Nie znaliśmy szczegółów dotyczących nawiązania ich romansu, ale na tym etapie nie było to dla nas jakoś specjalnie istotne. Pan Szymon miał w niej oddanego sobie opiekuna, który zadbał o wszystkie niezbędne czynności, jakich wymagała jego rehabilitacja. Codziennie chodził na zabiegi z zakresu fizjoterapii. Część tych zabiegów uzyskiwał bezpłatnie z tytułu ubezpieczenia społecznego, ale za część musiał dodatkowo płacić. Podobnie było z lekarstwami. No i właśnie te wysokie koszty odzyskiwania zdrowia spowodowały, że zmuszony był przyjechać do Poznania, aby choćby z tytułu posiadanych pozostałych 30 procent udziałów w spółce zażądać od wspólnika wypłaty zaliczki na dywidendę albo choćby comiesięcznego świadczenia, które pokryłoby koszty leczenia. Szukał także jakiegoś dodatkowego

źródła dochodów na pokrycie codziennych kosztów życia. Dochody pani Ewy już nie wystarczały. Wspólnik jednak najpierw w ogóle nie chciał o tym rozmawiać, a następnie zaproponował mu zbycie pozostałej części przysługujących udziałów. Proponował przy tym warunki absolutnie nie do przyjęcia. Oferował mianowicie kupno tych udziałów za ¼ ich wartości nominalnej. Jaka była ich rzeczywista wartość rynkowa, wtedy nikt dokładnie nie wiedział, ale na pewno dużo wyższa. Dwa razy pan Szymon przyjeżdżał do Poznania w nadziei, że wynegocjuje lepsze warunki i za każdym razem wracał z niczym. Wspólnik i prezes firmy grał twardo i nie zamierzał ustępować.

Sytuacja materialna pana Szymona była krytyczna i prezes Sokołowski o tym wiedział. Nie mając innego wyjścia, pan Szymon ostatecznie zdecydował, sprzeda resztę posiadanych udziałów na zaproponowanych niekorzystnych warunkach cenowych. Zapłata miała następować częściowo, gotówką, przy zawarciu transakcji, reszta zaś miała być spłacana przez 10 lat w kwocie odpowiadającej mniej więcej wartości 1000 dolarów miesięcznie. Piotr znał szczegóły tej transakcji i miał pomysł, jak wykorzystać posiadane przez siebie informacje do sformułowania żądania przeciwko wspólnikowi pana Szymona. Ponieważ nie mogłem zrozumieć, dlaczego pan Szymon zgodził się na tak niekorzystne warunki, Piotr musiał mi dodatkowo to i owo wyjaśnić. Okazało się, że pan Szymon miał kolejny wypadek. Tym razem wypadł z okna, gdy mieszkając u pani Ewy, któregoś dnia pod jej nieobecność, stracił nagle przytomność. Siedział na parapecie wystawiając twarz do słońca. Gdy zbyt raptownie uniósł głowę, zsunął się i łapiąc równowagę uderzył głową o okiennicę. Stracił przytomność i wypadł z okna na pierwszym piętrze. Znalazły go dzieci bawiące się pod blokiem. Oczywiście odratowano go, ale doznał licznych złamań kończyn i urazów kręgosłupa, więc rehabilitacja znowu była bardzo kosztowna, bardzo czasochłonna, bardzo długotrwała i mało skuteczna. I właśnie to przeważyło, że ostatecznie pan Szymon przyjął niekorzystne warunki transakcji, jakie zaoferował mu prezes Sokołowski. – Wydaje mi się – powiedział Piotr – że jest realna szansa o wystąpienie nie tylko o zwrot pieniędzy z tytułu sprzedanych udziałów. Uważam także, że zasadne będzie ponadto wystąpienie o unieważnienie umowy zbycia udziałów na niekorzystnych dla pana Szymona zasadach. Te niekorzystne warunki transakcji zostały narzucone przez Sokołowskiego przy wykorzystaniu wyzysku, jego trudnej, przymusowej sytuacji życiowej. – Mamy na to jakieś argumenty?

– Tak. Po pierwsze, znajdował się w trudnej sytuacji zdrowotnej po dwóch bardzo poważnych wypadkach. Po drugie mieszkał bez żadnych środków do życia

WARTO WIEDZIEĆ

w Warszawie u swojej konkubiny. Po trzecie wreszcie, rozstał się z rodziną, w szczególności z żoną i nie mógł liczyć na jakąkolwiek pomoc z ich strony. Gdyby nie ta przymusowa sytuacja, nie zgodziłby się nigdy w normalnych warunkach na zaakceptowanie ceny na poziome ¼ wartości nominalnej. Prawdopodobnie nawet wartość nominalna była zaniżona w stosunku do rynkowej. Firma cały czas doskonale prosperowała. Dlatego, wg mojej oceny, nasze roszczenie mogłoby być oszacowane na poziomie minimum kilku milionów złotych. Trzeba to oczywiście starannie wyliczyć, ale to jest ten rząd wielkości. – No dobrze, panie Piotrze – zapytałem po chwili –a jakie mamy szanse na to, żeby to wygrać? – Uważam, że zwrot „kasy” z tytułu nierozliczenia się między mocodawcą a pełnomocnikiem jest wręcz trudny do przegrania. Ta sprawa jest ewidentna. Nie można jednak w ten sam sposób traktować tej drugiej części roszczenia, opierającej się na wykorzystaniu zasady wyzysku.

– Zastanówmy się, ile my, jako kancelaria, możemy w tej sytuacji zaproponować jako nasz udział w wygranej kwocie. Pamiętajmy, że ten proces będzie trwał latami.

– No może trwać parę lat, ale wcale nie musi.

– Zwykle przyjęta jest w takich sytuacjach prowizja na poziomie 15 procent. Ale gdybyśmy policzyli 15 procent od całości żądania, o które wystąpimy, to pewnie byłoby godziwe wynagrodzenie. Musimy jednak uwzględnić, że najtrudniej będzie nam wygrać całość, więc spróbujmy tu zastosować zasadę znaną powszechnie z amerykańskich filmów.

– Czyli jedna czwarta, tak?

– OK, możemy to zaproponować. Pamiętać też musimy, że ten niełatwy proces będziemy prowadzili za prawie darmo. To nieprzyjemne uczucie ma nam łagodzić nadzieja, że gdyby nam się udało wygrać, to wynagrodzenie będzie bardzo przyzwoite. – Dobrze, nie wolno zapominać o tym, że pan Szymon nie ma teraz nic, a to co dla niego wywalczymy, może być dla niego szansą, żeby normalnie żyć. – Tak zrobimy – zadecydowałem. – Tak właśnie zrobimy, panie Piotrze. Niech pan siada do tych dokumentów, które pan Szymon przyniósł i oceni, czy są już wystarczające, żeby sformułować projekt pozwu. Gdyby okazało się, że czegoś nam brakuje, musimy się i tak z panem Szymonem spotkać. Proponuję spotkanie w przyszłym tygodniu. Niech pan do niego zadzwoni, aby przyjechał z niezbędnymi dokumentami brakującymi nam w tej chwili i porozmawiamy z nim o zasadach, na których przyjmiemy to zlecenie.

Nie wiedziałem jeszcze wtedy, w jaki trudny zaangażowaliśmy się pojedynek...

KOMISJA INNOWACJI

1 grudnia 2022 r., w siedzibie Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, odbyła się konferencja „Nowoczesny radca prawny – innowacje i LegalTech – szanse i wyzwania” zorganizowana przez Komisję Wspierania Rozwoju Zawodowego KRRP. Miałem przyjemność moderować pierwszy panel tej konferencji, który został zatytułowany zaczepnym pytaniem „Czy IT zastąpi prawnika w tworzeniu i zarządzaniu kontraktami?”. Wraz ze mną w panelu wzięła udział r.pr. Zuzanna Jeżak, Członkini Komisji ds. Aplikacji OIRP w Poznaniu oraz Legal & Compliance Manager w Netguru S.A. - poznańskiej spółce IT. Pozostałymi gośćmi panelu był r.pr. Tomasz Zalewski , Partner w międzynarodowej kancelarii Bird & Bird i Prezes Fundacji LegalTech Polska, a także Michał Burek z kancelarii Rymarz Zdort oraz Członek Komisji ds. Nowych Technologii OIRP w Krakowie. Wnioski z naszej dyskusji były dość zgodne: IT nie zastąpi prawników, bowiem i tak potrzebne jest „ludzkie”, indywidualne podejście na pewnym etapie tworzenia czy zarządzania kontraktami. Nie powinniśmy jednak ignorować rozwiązań technologicznych, które przy pewnych prostych czynnościach są w stanie nas zastąpić, usprawniając tym samym naszą pracę. Powinniśmy to

wykorzystywać, uwalniając jednocześnie nasze zsoby czasowe i przeznaczając je na nowe obszary, w ramach których możemy świadczyć pomoc prawną czy się rozwijać.

Tematyka pozostałych czterech paneli była również bardzo aktualna, biorąc pod uwagę zmieniające się w Polsce okoliczności biznesowe, czyli dynamiczną rzeczywistość naszych klientów:

• „Nowoczesna i skuteczna komunikacja. Legal design thinking. Social media”,

• „Umiejętności miękkie w pracy prawnika oraz kancelarii? Innowacja czy konieczność?”,

• „Zarządzanie kancelarią/działem prawnym, a technologia?”,

• „Rynek Legaltech w Polsce. Jak stworzyć i skomercjalizować narzędzie LegalTech?”, w ramach którego wzięła także udział r.pr. Katarzyna Abramowicz, współtwórczyni Specfile.pl i SpecPrawnik.pl, będąca również Członkinią OIRP w Poznaniu.

r.pr. Krzysztof Owsianny Przewodniczący Komisji ds. Innowacji OIRP w Poznaniu komisja.innowacji@poznan.oirp.pl

POZNAŃSCY RADCOWIE PRAWNI NA KONFERENCJI „NOWOCZESNY RADCA PRAWNY – INNOWACJE I LEGALTECH – SZANSE I WYZWANIA”

Fot. Piotr Gilarski

KOMISJA INTEGRACJI

Działania Komisji ds. Integracji Środowiskowej i Publikacji w 2022r.

W 2022r. Komisja zorganizowała wiele wydarzeń i imprez integracyjnych dla członków naszego Samorządu. Na początku roku zaprosiliśmy na Koncert Noworoczny który odbył się styczniu w Auli UAM. Z okazji Dnia Kobiet na początku marca br przewodnik i regionalista Robert Kiszkurno, oprowadził nas szlakiem sławnych poznańskich kobiet opowiadając ich historię. Na powitanie wiosny w marcu zorganizowaliśmy Maraton filmowy w kinie Rialto jak również zaprosiliśmy naszych członków na spacer wraz z przewodnikiem po terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego zwiedzając min. okolice Jeziora Kociołek i Jeziora Góreckiego. Natomiast 27 marca br odwiedziliśmy Rezerwat przyrody Śnieżycowy Jar w gminie Murowana Goślina czyli rezerwat śnieżycy wiosennej, która kwitnie na przełomie zimy i wiosny. W trakcie wycieczki podziwialiśmy las położony w dolinie Warty. 15 maja br. zaprosiliśmy na spacer historyczny z naszym przewodnikiem który opowiadał o Północnym Łazarzu – dzielnicy koszar, secesji i przedwojennych obiektów (z przełomu XIX i XX w.). Również w maju przeszliśmy Szlakiem rezydencji

poznańskich elit. Podczas zwiedzania zapoznaliśmy się z dawną architekturą willową z 20-lecia międzywojennego. Przewodnik opowiedział ciekawostki, nieznane historie życia przedstawicieli arystokracji i świata, polityków, społeczników zamieszkujących modne Puszczykowo. W ramach spaceru przeszliśmy przez malowniczy rezerwat Nadwarciański Bór Sosnowy. W maju odbył się również Maraton filmowy w Kinie Rialto. Z okazji Dnia Dziecka w kinie Rialto zaprosiliśmy radców prawnych wraz dziećmi na ciekawy film dla najmłodszych, którzy również otrzymali upominki. Była to okazja by świętować razem z dziećmi ich święto. W dniu 12 czerwca br. z okazji zbliżającej się rocznicy Poznańskiego Czerwca 1956 zorganizowaliśmy zwiedzanie podczas, którego przewodnik opowiedział o Powstaniu Poznańskim, pierwszym w PRL strajku generalny i demonstracjach ulicznych, które miały miejsce w końcu czerwca 1956 w Poznaniu. Uczestnicy mogli się dowiedzieć co się stało, że spokojny Poznań jako pierwszy w PRL zbuntował się przeciw władzy. W programie zwiedziliśmy min. Muzeum Powstania Poznańskiego z siedzibą w CK ZAMEK. Można było obejrzeć zdjęcia, pamiątki działań zbrojnych w 1956 oraz przedmioty związane z walką opozycyjną. W lipcu radcowie

fot. archiwum OIRP

Z ŻYCIA IZBY

z rodzinami przywitali wakacje w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie i wraz z przewodnikiem zwiedzili Muzeum. Najmłodszym gościom jak zwykle najbardziej podobały się zwierzęta i największe maszyny rolnicze. Starszych przed wszystkim zainteresowała historia jedynego poznańskiego samochodu rolniczego – Tarpana. Letnia pogoda sprzyjała także degustacji ważonego w Szreniawie piwa. W lipcu również odbył się wakacyjny spacer śladami dawnych restauracji przełomu XIX i XX w. w Puszczykowie. Podczas spaceru obejrzeliśmy wciąż zachowane budynki restauracji przełomu XIX i XX w. które były areną spotkań towarzyskich. Poznaliśmy ciekawe historie obiektów oraz osób a wszystko w klimacie czasów Belle Epoque. Duże zainteresowanie wzbudziło miejsce, gdzie znajduje się duży podziemny schron przeciwatomowy dla aparatu administracji państwowej miasta Poznania, zbudowany w latach 60tych XX w. Letnia pogoda oraz puszczykowska natura sprzyjały zwiedzaniu oraz zapewniały dobry humor uczestnikom. Lato pożegnaliśmy oglądając premierowe filmy w kinie Rialto. We wrześniu zaprosiliśmy członków samorządu na Dni Zielonej Góry „Winobranie” gdzie odbywał się min. Jarmark Winobraniowy. W programie wycieczki przewidziany był przejazd do jednej z okolicznych winnic, zapoznanie się z uprawą winorośli w Winnicy i degustacja rodzimego wina. Również we wrześniu odbył się autorski spacer z naszym przewodnikiem śladami Hipolita Cegielskiego – filologa, przemysłowca, społecznika i patrioty. Spacerując po Poznaniu poznaliśmy niezwykłe i fascynujące szczegóły z jego życia i miejsca w topografii miasta z nim związane również te, które nigdy nie zostały opisane w dostępnej literaturze przedmiotu. Zostały nam one przybliżone i pokazane. W czasie wędrówki wgłębiliśmy się w atmosferę Poznania początku i połowy XIX w. chodząc tam, gdzie nasz bohater bywał, pracował i mieszkał ponad 170 lat temu. Podczas spaceru bliżej poznaliśmy i zrozumieliśmy fenomen tego niezwykłego Polaka – tytana XIX-wiecznej, wielkopolskiej pracy organicznej. Wraz z nadejściem jesieni zaproponowaliśmy Maraton filmowy w Kinie Rialto oraz rodzinną wycieczkę po terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. Trasa prowadziła od jeziora Kociołek, dalej do leśniczówki Górka wzdłuż obszaru ochrony ścisłej „Grabina”, następnie na parking Osowa Góra. A o tych wszystkich ciekawych miejscach opowiedziała nam Pani Przewodnik z Wielkopolskiego Parku Narodowego. W październiku w atmosferze „złotej, polskiej jesieni” i refleksji o przemijaniu odbyło się zwiedzanie cmentarza w Puszczykowie - nekropolii polskich elit oraz bohaterów walk o wolność i niepodległość. Licznie przybyłe grono radców prawnych wraz z rodzinami dzięki intersującym informacjom przewodnika poznało

losy znanych kupców, światowej klasy przedsiębiorców, bohaterskich powstańców wielkopolskich i żołnierzy walczących na frontach II Wojny Światowej. Piękna jesienna aura pozwoliła na kontemplację i spokojne zwiedzanie puszczykowskiej nekropolii w przededniu Wszystkich Świętych. Uczestnicy zwiedzania poznali nie tylko niezwykłe losy osób tu pochowanych, ale również osiągnięcia i nieznane fakty z ich życia, w tym spuściznę jaką pozostawili dla przyszłych pokoleń. Nie był to jedynie spacer pomiędzy mogiłami, ale prawdziwa wędrówka poprzez historię Polski, która wyraźnie materializuje się i skupia jak w soczewce w biografiach spoczywających tu ludzi. Warto dodać, że cmentarz puszczykowski posiada też swoje tajemnice, z którymi zapoznał nas przewodnik. W listopadzie zapoczątkowaliśmy nowy cykl zwiedzania pod nazwą - Twierdza Poznań. Podczas spaceru w dniu 27 listopada br. przewodnik przybliżył nam historię początków poznańskiego garnizonu wojskowego (Twierdzy Poznań), opowiedział o budowlach, po których nie pozostał jakikolwiek ślad, lecz wciąż istnieją i rzadko kojarzone z pruskim garnizonem i są zapomniane w kontekście obecnej topografii Poznania, a jednak trwale wpisane w historię miasta. Przewodnik oprowadził zwiedzających po miejscach związanych z planowaniem, początkiem budowy i funkcjonowania Twierdzy. Szczególnych wrażeń dostarczyła wizyta w podziemiach barokowego klasztoru Karmelitów Bosych na Wzgórzu Św. Wojciecha, w którym znajdował się pierwszy lazaret wojskowy i koszary, oraz w budynku dawnego Arsenału przy ul. Stawnej. Dzięki szczegółowej wiedzy przewodnika i jego pasji opowiadania wszyscy byliśmy pod wrażeniem ogromu zało-

fot. archiwum OIRP

żenia fortyfikacyjnego Twierdzy Poznań, której historia tak mocno związana jest z historią naszego miasta. W grudniu odbyły się dwie imprezy, które świętowaliśmy w kinie Rialto: Andrzejkowy Maraton Filmowy z premierowymi polskimi komediami i Mikołajki dla dzieci wraz z opiekunami. Podczas przerwy między filmami na Maratonie Andrzejkowym serwowane były pączki i ciepłe napoje. Z kolej dzieci z okazji Dnia Świętego Mikołaja otrzymały paczki świąteczne przygotowane przez członków naszej Komisji i z dużym zainteresowaniem obejrzały film. Bajka stanowiła alegorię ludzkiego życia, jednakże w sposób przystępny dla najmłodszych, przekazała im uniwersalne wartości, jakim są przyjaźń, odpowiedzialność i otwartość na innych. Podczas seansu, jak i po nim humory dopisywały wszystkim przybyłym kinomanom. Dzięki rodzinnemu świętowaniu nasi członkowie samorządu mieli okazję choć na chwilę zapomnieć o problemach oglądając z dziećmi film. Podczas tej imprezy w kinie było wiele radości i uśmiechu. W 2022r. Komisja we współpracy z Wielkopolską Izbą Lekarską zaproponowała kontynuację zajęć online w ramach Klubu Zdrowia zapoczątkowanych w 2021r. Zajęcia prowadzone były przez fizjoterapeutę, certyfikowanego instruktora Tai Chi. „Klub Zdrowia - body& mind medicine” to zajęcia, które pomagają pozbyć się stresu, odnaleźć drogę do relaksacji i poprawić samopoczucie. Zajęcia były propozycją dla wszystkich - zarówno dla osób młodych i starszych, tych którzy mają problemy zdrowotne jak i dla tych którzy ćwiczą profilaktycznie dla zdrowia. Zajęcia okazały się bardzo potrzebne, a korzystna forma online dała możliwość uczestniczenia w zajęciach z do-

wolnego miejsca - np. z pracy. Dla chętnych w przyszłym roku, możemy zaproponować zajęcia Tai Chi stacjonarne. Na początku 2023 roku ukaże się pierwsza publikacja Komisji serii pt. „Z praktyki radcy prawnego” przygotowana przez Komisję w 2022r.. Celem tej serii jest zachęcenie radców prawnych naszej Izby (ale także wszystkich zainteresowanych) do dzielenia się aktualnymi problemami, z którymi spotykają się na co dzień w swojej pracy. Pierwszy zeszyt dotyczy powszechnego obecnie i trudnego zagadnienia umów kredytowych potocznie nazwanych kredytami frankowymi. Celem autorów publikacji było przedstawienie problemów i trudności, z którymi spotkali się w ramach prowadzonych przez siebie praktyk. Dzięki temu powstała publikacja, która ma charakter praktyczny i powinna służyć osobom, które chciałyby dowiedzieć się więcej o tego rodzaju zagadnieniach albo rozpocząć obsługę klientów w tym zakresie. Do prac nad niniejszą publikacją zostali zaproszenie wszyscy radcy prawni i aplikanci radcowscy OIRP w Poznaniu. I choć początkowo swój udział w publikacji zgłosiło bardzo wiele osób, ostatecznie jednak prace przygotowało 9 autorów. Liczymy, że niniejsza seria spotka się z życzliwym przyjęciem czytelników, a kolejne zeszyty będą dotyczyły aktualnych zagadnień, z którymi spotykają się w praktyce radcowie i radczynie prawni. Tym samym zachęcamy już teraz do zgłaszania tematyki kolejnych zeszytów.

r.pr. Katarzyna Dłutkowska-Nowak Przewodnicząca Komisji ds. Integracji Środowiskowej i Publikacji

Z ŻYCIA IZBY

fot. archiwum OIRP

TURNIEJ PIŁKARSKI

W dniu 01 października 2022 roku na Stadionie UAM w Poznaniu, z inicjatywy Komisji ds. Sportu naszej Izby, odbył się I Turniej piłki nożnej o Puchar Dziekana OIRP w Poznaniu. W tej inauguracyjnej imprezie, wzięło udział 5 Drużyn piłkarskich, były to reprezentacje: OIRP w Białymstoku, OIRP w Warszawie, OIRP we Wrocławiu, OIRP w Szczecinie oraz naszej OIRP w Poznaniu. Na imprezie stojącej na bardzo wysokim poziomie sportowym, dzięki wydatnemu wsparciu Dziekana Rady OIRP w Poznaniu Pana Henryka KULIGOWSKIEGO oraz Firmy LIDL, Drużyna OIRP w Poznaniu, w składzie:

zajęła w Turnieju III-cie miejsce - wzbogacając sportową kolekcję naszej IZBY o kolejne trofeum. I-sze miejsce zajęła Drużyna OIRP we Wrocławiu (aktualny halowy Mistrz Polski Radców Prawnych), a II-gie Drużyna OIRP w Warszawie. Ponadto Królem Strzelców i MVP Turnieju został zawodnik zwycięskiej Drużyny Krzysztof Czajkowski, ze zdobyczą pięciu bramek. Najlepszym strzelcem Drużyny OIRP w Poznaniu okazał się apl. radc. Michał WALCZAK, strzelec 4 bramek.

Wyniki naszej Drużyny: Poznań vs Warszawa 0:1, Poznań vs Białystok 5:1, Poznań vs Szczecin 5:1, Poznań vs Wrocław 2:4.

Szczególne podziękowania Organizator kieruje do Pań Mecenas Moniki GORYNI oraz Marty WOŹNIEWSKIEJ

Mecenasów Ireneusza

fot. archiwum OIRP

IX PIKNIK GOLFOWY

Nadchodzącą jesień w Poznaniu tradycyjnie już zwiastują nie spadające liście z drzew, a nadchodzące zaproszenia na Radcowski Piknik Golfowy. Kolejna już edycja Pikniku odbyła się na polu golfowym Oskoma w Trzaskowie, które popularność zawdzięcza doskonałej infrastrukturze sportowej, pięknemu otoczeniu oraz talentom kucharzy i barmanów hotelowej restauracji, stanowiącej serce sportowego obiektu. Gwoździem programu tegorocznego Pikniku był IX Turniej o Puchar Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Ten elitarny sport od lat podbija serca poznańskich radców prawnych, a regularne uczestnictwo w turnieju z niejednego nowicjusza uczyniło już mistrza. Piknik skierowany jest nie tylko do sportowców i kibicujących im rodzin. Biorą w nim udział rodziny radców prawnych, które nie są zainteresowane zagłębianiem tajników „par for the course”, ale pragną oderwać się od miejskiego zgiełku, racząc się w dobrym towarzystwie szklaneczką piwa oraz przysmakami serwowanymi z grilla czy zimnymi przekąskami. Dla początkujących adeptów sportu organizowana jest Akademia Golfa, gdzie pod okiem profesjonalnych trenerów mło-

dzież niezależnie od wieku ma szansę połknąć bakcyla oraz zapoznać się z podstawowymi technikami i zasadami gry.

Pierwsi goście Pikniku zaczęli przybywać w samo południe 11 września, kiedy rozpoczęła się rejestracja uczestników a węgle pod grillem były już dobrze rozżarzone. Na gości czekały wegetariańskie przekąski, pierwsze zrumienione kiełbasy oraz krwiste, najwyższej jakości steki, owoce profesjonalizmu i uprzejmości niezawodnego sponsora - firmy Sokołów. Zawodnicy i widzowie mieli więc szansę nabrać sił przed wyczerpującą sportową rywalizacją. Z kronikarskiego obowiązku należy dodać, że na grillu do samego końca nie zabrakło smakowitych kąsków dostosowanych do gustów każdego podniebienia. Kiedy wszyscy uczestnicy zdążyli się rozgościć, przyszedł czas na inaugurację Akademii Golfa. Podzieleni na trzy grupy początkujący zawodnicy trenowali technikę i siłę uderzenia na driving range, starając się uderzyć piłkę jak najmocniej. W tym czasie inni ćwiczyli precyzję, kierując putterem piłkę do dołka na greenie, a kolejni wedgem doskonalili finezyjne wybijanie piłki w kierunku dołka.

fot. archiwum OIRP

Z ŻYCIA IZBY

Każdy uczestnik miał szansę zapoznać się ze wszystkimi powyższymi technikami. Naukę w Akademii zwieńczył mini konkurs, a najlepsi studenci otrzymali cenne nagrody i puchary na zachętę szlifowania talentu. Najmłodsza laureatka miała zaledwie 5 lat. W międzyczasie sezonowani zawodnicy rozpoczęli główne zawody w Turnieju o Puchar Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Zacięta rywalizacja pomimo wyrównanego poziomu, pozwoliła wyłonić triumfatorów. Zwyciężyła drużyna pań pod nazwą Anna Golf Team tj. Anna Światkowska, Anna Działyńska, Barbara Fijak i Magdalena Koszewska-Małek z wynikiem - 2. Drugie miejsce: Tomasz Działyński, Ryszard Bednarowski, Konrad Bednarowski, Marian Kaluba z wynikiem 0. Trzecie miejsce: Aneta Olszewska, Agnieszka Pachciarz, Justyna Molińska i Grzegorz Moliński z wynikiem + 1. Zwycięzcy i pokonani na koniec Pikniku dostali kolejną szansę udowodnienia swojego mistrzostwa w golfowych szrankach. W wieńczącym dzień konkursie Hole in One, każdy miał szansę wygrać nie byle jaką nagrodę. Ufundowaną przez dealera Mercedes-Benz limuzynę tej marki. Warunkiem odbioru nagrody było trafienie jednym uderzeniem w dołek znajdujący się w odległości 130 metrów. Emocje sięgnęły zenitu. Drivery poszły w ruch! Zawodnicy pieczołowicie ustawiali piłki na kołku, długo celowali, szeptali słowa cichej modlitwy bądź poszukiwali skupienia w medytacji ZEN. Niestety, nikomu nie udało się trafić do dołka. Zawodnik, który był najbliżej celu, został uznany za

zwycięzcę, musiał jednak zadowolić się nagrodą zastępczą, choć niebagatelną, ufundowaną przez firmę GRECOS wycieczką do Grecji. Piknik Golfowy upłynął w atmosferze współzawodnictwa, zdrowego relaksu wśród bliskich i przyjaciół, uśmiechu i atrakcji dla dzieci i dorosłych. Komisja ds. Sportu przy OIRP w Poznaniu przygotowuje już jubileuszowy dziesiąty Konkurs o Puchar Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Z roku na rok liczba zawodników się zwiększa, rośnie też poziom sportowy zawodów. Wszystkich chętnych zapraszamy do udziału w kolejnych edycjach Pikniku.

r.pr. Anna Węglińska Przewodnicząca Komisji ds. Sportu

ŚWINKA CHRUMKA PRZED SĄDEM

Pół roku temu gościliśmy w izbowej sali rozpraw przedszkolaków z Przedszkola nr 58 w Poznaniu. Wówczas r.pr. oraz rzecznik dyscyplinarny naszej izby pan Ryszard Dolata w przystępny i dowcipny sposób opowiedział maluchom kim jest i czym zajmuje się radca prawny. W listopadzie odwiedzili na uczniowie II klasy Szkoły Podstawowej im. J. Wybickiego w Czerwonaku. Uczniowie oglądali spektakl - symulację roz-prawy „Świnka Chrumka przed sądem”. Scenariusz opracowała r. pr. Aleksandra Profaska, wyreżyserował r. pr. Adam Piasecki. Udział wzięli r. pr. Piotr Zentel, r. pr. Michał Pankiewicz oraz uczniowie szkoły. Wszyscy uczniowie mieli okazję przymierzyć radcowskie rogi i stuknąć młotkiem w sędziowski stół. Na koniec wizyty otrzymali świetnie zilustrowaną, wydaną przez Wydawnictwo Miejskie Posnania, książkę o gwarze poznańskiej - Szneka z glancem.

fot. archiwum OIRP fot. archiwum OIRP

r.pr. Joanna Winiecka

ZAKAZANE CZY ZGNIŁE OWOCE

Owoc zakazany smakuje najlepiej… Moralność, prawość, interes społeczny i biznes? Granica - istnieje, czy się zazębia?

W Stanach Zjednoczonych 18 poprawka do Konstytucji wprowadzona w życie w 1920 roku była wielką wygarną dla „szarej strefy”. Oznaczała ogromne pieniądze dla świata „podziemia” i ograniczenia dla zwykłych, prawych obywateli. Działalność przestępcza kwitła, mafia się bogaciła. Dopiero 21 poprawka podpisana w 1933 przez Roosevelta ukróciła rozwój podziemnego handlu i nielegalnych organizacji.

Koran zakazuje spożywania alkoholu… hmmm… Pierwszy raz prohibicję wprowadził Cesarz Yu z dynastii Xia w Cesarstwie Chińskim ok. 2070 r. p. n. e.. Następny był Hammurabi z Mezopotamii, który jednak pozwalał na wymianę piwa za jęczmień. W 1907 roku w referendum społecznym obywatele Wysp Owczych z 90% poparciem zdecydowali, że nie chcą „pijaństwa” na terenie swojego kraju… Ten stan trwał 85 lat.

Imperium Rosyjskie z misją „otrzeźwienia wojska” poszło w ślady Wysp Owczych i choć alkohol można było kupować w restauracjach to przestępczość w dużych miastach znacząco zmalała. Intrygujące. W Islandii prohibicja trwała aż 74 lata. Finlandia wprowadziła ją w 1919 roku (zezwalając jednocześnie na sprzedaż alkoholu do celów naukowych, technicznych i leczniczych), ale przez naciski społeczne i przemyt zniesiono ją po 2 latach. Norwegia (1919-1926) szybko się z niej wycofała ze względu, chociażby, na eksport wina do Francji. W Kanadzie funkcjonowała na początku XX wieku w niektórych prowincjach. Fiasko za fiaskiem. Ehh…

Co ciekawe, w Polsce w latach 1982-1990 do godziny 13 nie można było zakupić alkoholu. Kupowano wtedy „wodę brzozową”. Ustawą z dnia 23 kwietnia 1920 roku zakazano sprzedaży alkoholi powyżej 2,5% osobom, które nie ukończyły 18 roku życia oraz w dni świąteczne i niedziele od godz. 15 dnia poprzedzającego do godz. 10 dnia następującego. Poprawka z 1922 roku podwyższyła wiek graniczny do 21 lat. Ustawą z dnia 26 paź-

dziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zakazano sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia, nietrzeźwym oraz na kredyt lub pod zastaw. Prohibicja czasowo obowiązywała podczas ważnych wydarzeń, jak np. wizyta Papieża Benedykta XVI. Żyjemy w XXI wieku i nawet w zeszłym tygodniu słyszałam w Poznaniu o zakupie piwa „na zeszyt”… Ciekawe… Na Litwie dużo wcześniej niż w Polsce wprowadzono, np. w Wilnie, zakaz sprzedaży alkoholu między godz. 22 a 6 rano w sklepach i na stacjach benzynowych. Co ciekawe, kiedy mieszkałam tam i studiowałam podczas obowiązywania tego zakazu zobaczyłam jak Litwini sobie z tym radzili. Starsze panie sprzedawały alkohol w domach i każdy taksówkarz wiedział jak go zdobyć. Nieco bardziej cywilizowanie powstawały „barasy”, tj. kioski w których sprzedawano tani alkohol – ale sprzedawca musiał go otworzyć, aby dać kupującemu… Nie tylko Polak potrafi. Będąc na Białorusi nie widziałam ani jednego „pijanego” człowieka wieczorem na ulicy czy w bramie… A czystość miejsc publicznych była wręcz podręcznikowa. Można? Taaak.

Dobro? Zło? Właściwe? Nie? Marihuanę zalegalizowano po raz pierwszy w Urugwaju. W niektórych Stanach, Portugalii, Włoszech Holandii czy Czechach się ją spożywa. We Francji za posiadanie niewielkich ilości można otrzymać mandat. W Kanadzie używa się ją do celów rekreacyjnych. Można? Można. W Polsce ustawą z 1923 roku pierwszy raz zabroniono, pod groźbą kary grzywny lub więzienia, „wytwarzania, przeróbki, przywozu i wywozu” substancji psychoaktywnych. Dwa lata później podpisano Międzynarodową Konwencję ds. Opium zezwalającą na wykorzystywanie środków typu marihuana, opium, kokaina, morfina … w celach naukowych i medycznych. Po przystąpieniu do międzynarodowych konwencji narkotykowych ONZ wprowadzono ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii. Na mocy ustawy z 29 lipca 2005 roku import, produkcja, pośrednictwo czy też sprzedaż marihuany stanowią przestępstwo. „Trochę” lat później w polityce pojawił się „Scyzoryk”, dzięki któremu od 2017 roku można stosować konopie do celów medycznych.

Marihuana pomaga walczyć z nowotworami, bólem… Brytyjski Sativex to preparat do leczenia stwardnienia rozsianego. Warto też wspomnieć o przeciwwymiotnych tetrahydrokannabinolu marinol, czy też kanabinolu nobilon. Konopie indyjskie powodują wyegzaltowaną euforię i „wyluzowanie”. Z drugiej strony osłabiają percepcję, koncentrację, powoduje gastrofazę, upośledzają pamięć krótkotrwałą, zawierają szkodliwe i rakotwórcze substancje.

Dobro? Zło? Właściwe? Nie?

Legalność prostytucji to też złożony problem. Z jednej strony na szali można postawić „moralność”, która niestety także napełnia kieszenie „podziemia” i wpływa na proceder handlu ludźmi; a z drugiej reguluje i normalizuje „najstarszy zawód świata”, który zawsze „był, jest i będzie”. W Holandii „panie do towarzystwa” płacą podatki, składki społeczne, czynsz, mają swoje związki zawodowe i organizacje, regularnie się badają, posiadają legalną ochronę. Na świecie „były, są i będą”. Dobro? Zło? Właściwe? Nie?

Nie byłabym sobą, gdybym choć kilka słów nie napisała o posiadaniu broni. Zaczynam zauważać tendencje legislacyjne ku temu, by w naszym kraju dopuścić do coraz

szerszego jej stosowania. Niestety, nie każdy kto posiada broń powinien ją mieć… Daleko nam do Detroit, aczkolwiek …

Tu nie są ważne tylko umiejętności, ale i właściwy sposób myślenia. Nie Rambo z karabinami M60, M16, M60E3; Leon Zawodowiec z Berettą 92FS, czy James Bond z Waltherem P99 lub PPK. Dla „twardzieli” powinien starczyć paintball czy ASG. Strzelać „każdy może, trochę lepiej lub trochę gorzej, ale nie o to chodzi, jak co komu wychodzi”… Dobro? Zło? Właściwe? Nie?

Tak więc jak to właściwie jest? Co jest dobre, a co złe? Czy można odpowiedzieć na to pytanie? Ja zbieram się właśnie na strzelnice. Dziś będzie Sig Sauer…

Bliska mi osoba powiedziała, że otworzy tu kącik kulinarny – więc Szymonie, do boju! Pozdrawiam Cię serdecznie z tego miejsca i czekam z niecierpliwością na kolejny numer :-). A czytelnikom moich felietonów życzę Wesołych Świąt; pomyślności w Nowym Roku oraz wyjścia poza schematy.

fot. freepik

KAŻDY PRZEWODNIK MA SWOJĄ

METODYKĘ I SPOSÓB OPROWADZANIA

Od lat oprowadza Pan grupy radców prawnych po Poznaniu i okolicach. Radcowie bardzo sobie cenią Pana wiedzę, sposób przekazywania informacji i chętnie w tych spotkaniach biorą udział. Proszę zdradzić kim Pan jest z zawodu oraz od kiedy jest Pan przewodnikiem?

Jestem żołnierzem zawodowym w stanie spoczynku, obecnie na emeryturze wojskowej. Studiowałem również prawo na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Będąc na IV roku i pisząc pracę magisterską przerwałem naukę, jednak wielki sentyment wciąż pozostał, szczególnie do środowiska prawniczego. Natomiast przewodnikiem jestem od ponad pięciu lat. Samo oprowadzanie wycieczek jest tylko częścią mojej szerszej aktywności. Od 2007 roku zajmuję się działalnością, polegającej na popularyzacji historii Poznania i okolic.

Czyli ma Pan już spore doświadczenie w oprowadzaniu wycieczek po naszym mieście, jakich cech i umiejętności według Pana wymaga zawód przewodnika i czy każdy może być przewodnikiem? Każdy przewodnik ma swoją metodykę, styl oprowadzania i przekazywania wiadomości. Uważam, że nie każdy może być przewodnikiem. Do tego potrzebne są pewne predyspozycje. Nabycie wiedzy nie równa się umiejętności jej przekazania. Jestem rodowitym Poznaniakiem i sądzę, że przewodnik powinien wywodzić się ze swojego rodzinnego miasta, nieustannie badać jego przeszłość. Źródła do dziejów często znajdują się w archiwach rodzinnych, rozsianych po świecie. Tak właśnie odnalazłem unikalną fotografię. Poznałem angielską rodzinę, narodowości niemieckiej. Potomkini rodu po wojnie wyjechała z Niemiec do Anglii. Jej przodkowie przed 1918 r. byli Poznańczykami, mieszkańcami Jeżyc i Puszczykowa. Dziadkowie byli żołnierzami zawodowymi, potem rzucili służbę i pracowali w Poznaniu jako wyżsi urzędnicy pocztowi. Przeglądając ich stare albumy zauważyłem zdjęcie uczniów, wykonane w 1903 r. przed gimnazjum Gotthilfa Bergera w Poznaniu. Nagle, wśród młodych chłopców rozpoznałem Arkadego Fiedlera, przyszłego pisarza i podróżnika. Okazało się, że odnalazłem jedyne na świecie, grupowe zdjęcie szkolne młodego Arkadego. Kopię fotografii przywiozłem do kraju i podarowałem Muzeum Pracowni Arkadego

Fiedlera w Puszczykowie, gdzie od 2014 r. jest eksponowane i dostępne dla zwiedzających.

Lubi Pan pracę przewodnika? Bardzo. To moja pasja. Zawodowo jestem już spełniony. Natomiast to, co zawsze drzemało we mnie od dzieciństwa to miłość do historii i Poznania. Teraz pasja uaktywniła się w pełni, mam czas, aby się jej poświęcić w całości. Robię to z ogromną przyjemnością. Ta praca wymaga stałego dokształcania się i rozwijania swoich umiejętności.

Jak najbardziej. To jest specyficzny warsztat przewodnika i badacza. Trzeba docierać do źródeł, dokonywać kwerend, w archiwach i bibliotekach. Przyznam, że jest to ciężka i żmudna praca. Ważne dla mnie jest także dokładne zorganizowanie i zaplanowanie każdej wycieczki czy spaceru historycznego.

Z przewodnikiem, regionalistą i popularyzatorem historii Robertem Kiszkurno rozmawia Ewa Papla

fot. archiwum OIRP

Z ŻYCIA IZBY

Czy każdy może być przewodnikiem, czy musi chyba należeć do jakieś organizacji?

Działalność, którą prowadzę pod moim indywidualnym szyldem, to projekt, który zaplanowałem, opracowałem i wprowadziłem w życie po powrocie z zagranicy. Dodam, że po zakończeniu zawodowej służby wojskowej prawie od razu wyjechałem do Wielkiej Brytanii, gdzie pracowałem 7 lat w lotnictwie cywilnym wraz z Brytyjczykami. Zajmowałem się m.in. inspekcją samolotów pasażerskich.

Jak się z nimi pracowało?

-Pracowało się bardzo dobrze. Miałem duże grono znajomych Anglików w różnym wieku i wywodzących się z różnych środowisk, w tym z Royal Air Force. Anglicy szanują byłych „mundurowych”. Pamiętają też nasz udział w „Bitwie o Anglię”. Wielu Polaków nie mogło po wojnie wrócić do Ojczyzny. Jeden z polskich emigrantów, były podoficer żandarmerii, którego grób odnalazłem na angielskim cmentarzu, miał na płycie jakże wymowny i wzruszający napis: „Niech się Polska przyśni Tobie”.

Kiedy zajął się Pan przewodnictwem?

Po powrocie do kraju miałem już opracowaną koncepcję - plan, obejmujący działania popularyzatorskie na niwie historycznej, w tym regionalistykę, przewodnictwo, zgłębianie i badania historii Poznania i okolic.

To jest mój własny, specyficzny projekt popularyzatorsko-edukacyjny, który nazwałem „Centrum Szkoleniowe Ground-Aviation”. Realizuję go w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Nikt mnie nie dotuje, nie mam funduszy z zewnątrz i muszę finansować się sam.

Jak grupy wycieczkowe docierają do Pana? Czy licencja PTTK wystarcza? Zawód przewodnika został uwolniony kilka lat temu i nie podlega jakimkolwiek regulacjom. Licencja nie jest konieczna, ale pomaga. Można powiedzieć, że uwierzytelnia osobę przewodnika. Zdobyłem ją, aby mieć dodatkowe potwierdzenie znajomości tematyki i wiedzy.

Jak przygotowuje się Pan do oprowadzania grupy? Mam swoją metodykę. Archiwa, wiadomości prasowe, źródła pisane, opracowania naukowe. Można zgromadzić i przejrzeć setki książek, ale najważniejsza rzeczą jest przeprowadzenie selekcji, wyboru konkretnych ciekawych informacji, które później przekazuję słuchaczom.

Ale czy wszystkie są prawdziwe? Weryfikacja źródeł niejednokrotnie jest mozolną pra-

cą. Wielokrotnie odkryłem przypadki, kiedy nie do końca podawano sprawdzone informacje, nawet przez zawodowych historyków. Ostatnio zweryfikowałem tablicę pamiątkową, zawieszoną w Poznaniu na kamienicy przy ulicy Wrocławskiej 18, poświęconą dzielnym polskim marynarzom, którzy podobno tutaj w 1918 r. w kawiarni „Zielona”utworzyli polską kompanię. Jednak dom, gdzie była ówczesna kawiarnia „Zielona” już dawno nie istnieje, a poza tym był w innym miejscu. To bardzo ważne dla zwiedzających. Co najbardziej lubi Pan w zawodzie przewodnika? Uwielbiam archiwalia, kwerendy i poszukiwania. Najświeższe odkrycie, nad którym wciąż pracuję, dotyczy mieszkania Hipolita Cegielskiego. O moim odkryciu wie już dr Marek Rezler, wybitny historyk, autorytet, znawca dziejów Poznania i Wielkopolski. Poczekajmy na efekty. Co w Poznaniu najbardziej zachwyca zwiedzających?

To kolejne trudne pytanie. Poznań jest dużym miastem i tak naprawdę trudno wybrać miejsca do zwiedzania. Wiąże limit czasu i odległości. Oczywiście kanonem jest Ostrów Tumski, Stare Miasto, często Dzielnica Cesarska. Ale są też mniej odwiedzane „perełki” Poznania - secesyjne Jeżyce, czy Łazarz.

Kto najczęściej zwiedza Poznań? Czy są to uczniowie, zorganizowane grupy, a może osoby z innych krajów? To szerokie spektrum zwiedzających. Oprowadzam osoby w różnym wieku i z całej Polski. Zauważyłem, że Poznań cieszy się zainteresowaniem szczególnie osób z Polski południowo-wschodniej.

Przewodnicy mają obszerną wiedzę na temat regionu, o którym mówią. A o czym powinien wiedzieć mieszkaniec Poznania, by móc powiedzieć, że zna swoje miasto?

Poznaniacy muszą wiedzieć, że na Ostrowie Tumskim zaczęła się polska państwowość i początki polskiego kościoła. Radcowie powinni mieć świadomość, że ulica Chwaliszewo, przy której mieści się siedziba Izby, też ma swoją piękną historię. To prawdziwa „królewska” ulica z punktu widzenia dziejów miasta. Tędy wjeżdżały orszaki królewskie, znamienici goście, posłowie, książęta. To ulica z wyjątkowo bogatą historią.

To na koniec dopytam – jak się Panu współpracuje z radcami?

Współpraca z radcami prawnymi jest wzorowa. Bardzo cenię sobie kontakt z zespołem i klubem seniorów, z którym zresztą działam najdłużej. Jestem pełen podziwu i szacunku dla pani przewodniczącej mec. Urszuli Budzińskiej za jej przedsiębiorczość, sposób planowania, systematyczność na polu naszej współpracy. To niezwykła osoba, świetnie zorganizowana, odpowiedzialna, a przy tym bardzo życzliwa. Życzyłbym wszystkim

fot. archiwum OIRP

przewodnikom takiej kooperacji i organizatora. Od kilkunastu miesięcy przeprowadzam również wycieczki ramach działalności Komisji do spraw Integracji środowiskowej i publikacji. Bardzo lubię wszystkie spotkania, gdyż radcowie są wdzięcznymi, aktywnymi słuchaczami. Zadają dużo merytorycznych pytań, a to przewodnika cieszy. Mam już plany dalszej naszej współpracy i jestem przekonany, że zainteresują one członków klubu Seniora, jak i radców.

Dziękuję za rozmowę.

Robert Kiszkurno, regionalista, licencjonowany przewodnik (licencja PTTK), popularyzator historii, emerytowany żołnierz zawodowy, autor projektu „Centrum Szkoleniowe Ground-Aviation”, uczestnik konferencji popularnonaukowych, poszukiwacz i odkrywca. Z jego inicjatywy w Mosinie w sierpniu br. odsłonięto obelisk z płytą pamiątkową, poświęconą pamięci pułkownika pilota balonowego Aleksandra Wańkowicza, „ojca” polskich wojsk aeronautycznych odrodzonej Rzeczypospolitej. Robert Kiszkurno za swoją działalność historycznoturystyczną i społeczną wyróżniony został w 2022 r. prestiżową nagrodą – Srebrnym Medalem „Labor Omnia Vincit” (Praca wszystko zwycięża) Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Więcej informacji znajduje się na stronie: www.ground-aviation.pl. Polecam.

Z ŻYCIA IZBY

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

OKIEM SENIORA

Wdrożenie zaplanowanych działań Klubu Seniora OIRP w Poznaniu w drugiej połowie 2022 r. Członkowie Klubu Seniora OIRP w Poznaniu w drugiej połowie 2022 r wyczekiwali z miłą chęcią na realizację dalszych zaplanowanych sposobów własnej aktywności pod hasłem „Ruch to zdrowie”, „Ruch to życie”. Jednym słowem wyczekiwali spotkań na wycieczkowych spacerach, które odbywały się w zaplanowanej uprzednio kolejności na ten okres, z przerwą na dokształcenie się w zakresie obsługi komputera – uczestnicząc w kursie komputerowym. Wszystkie nasze wycieczki prowadził niezastąpiony pod względem osobowości i wiedzy oraz niepowtarzalnej umiejętności jej przekazywania popartej piśmiennictwem i materiałami archiwalnymi - Pan Przewodnik Robert Kiszkurno. Bez Pana Roberta - Przewodnika, który jest przyjacielem Seniorów od 5- ciu lat, wędrującym z nami wszędzie, trudno jest sobie wyobrazić wycieczki. I tak: W m-cu lipcu 2022 r. powędrowaliśmy na wycieczkę pt. „Park Cytadela – inaczej szlakiem przyrody i sztuki”, spotykając się uprzednio na poczęstunku w Hotelu ViValdi , położonym blisko zwiedzanego miejsca.

rody i unikalne dzieła – rzeźby artystów – umiejscowionych w wielu zakątkach parku. Odnośnie tego spotkania i nie tylko - załączam refleksje Kol. Barbary Towgin długoletniej członkini Naszego Klubu.

W m-cu sierpniu br. powędrowaliśmy na drugą część wycieczki Północny Łazarz – dzielnica koszar i secesji, zapoznając się z częścią górnego Łazarza zwanym też północnym , gdzie już pod koniec XIX w. powstał duży kompleks koszar kawaleryjskich. Jedna z jednostek stacjonująca tu w przeszłości doczekała się nawet skomponowania dla niej marszu przez znanego kompozytora Richarda Straussa.

Odwiedziliśmy Park Cytadela, największy park Poznania, kojarzony zazwyczaj z istniejącym wcześniej w tym miejscu Fortem Winiary (Cytadelą) i olbrzymimi fortyfikacjami. Tym razem poznaliśmy piękno tutejszej przy-

W miesiącu wrześniu spotkaliśmy się na wycieczce m.in. dotyczącej dzielnicy, którą bardzo często się przemieszczamy do naszej Izby, bowiem tytuł wycieczki był CHWALISZEWO I GROBLA - małe wyspy z wielką historią. Zapoznaliśmy się z historią Chwaliszewa, niegdyś odrębnego miasteczka pomiędzy Ostrowem Tumskim a Poznaniem. Zdarzenia, jakie miały tu miejsce w przeszłości weszły już na stałe do kart historii miasta Poznania. Usłyszeliśmy powszechnie nieznaną historię, dotycząca powstania najsławniejszej obecnie chorągwi doby Powstania Wielkopolskiego, której współautorką była mieszkanka-właścicielka- jednej z chwaliszewskich kamienic. Na samej Grobli poznaliśmy miejsce, zwią-

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

zane z postacią dr Hipolita Cegielskiego, a także z rodziną... byłej kanclerz Niemiec Angeli Merkel.

Po wycieczce spotkaliśmy się na oczekiwanym przez wszystkich uczestników poczęstunku w Restauracji często przez nas odwiedzanej – „Dmuchawce” położonej, przy ul.Chwaliszewo. Sezon wycieczek zakończyliśmy 26.10.br. wycieczką o bardzo znaczącym dla nas Poznaniaków tytule „Poznańskim szlakiem Powstania Wielkopolskiego 19181919 r.”. Zapoznaliśmy się z miejscami, związanymi z Powstaniem Wielkopolskim na terenie śródmieścia Poznania. Odwiedziliśmy podwórko kamienicy, gdzie mieściła się Główna Kwatera Skautowa oraz komenda Polskiej Organizacji Wojskowej byłego Zaboru Pruskiego. Widzieliśmy miejsce, gdzie w 1918 r. rzeczywiście mieściła się legendarna kawiarnia „Zielona”, a w której polscy marynarze - zaledwie 2 tygodnie przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego - utworzyli kompanię ochotniczą. Usłyszeliśmy o tym, jak ważna rolę spełniał Hotel Bazar w ówczesnym czasie, a także, co działo się na Placu Wolności i jak zginął Franciszek Ratajczak – pierwszy poległy Powstaniec Wielkopolski. Dowiedzieliśmy się, gdzie wówczas znajdowało się niemieckie Prezydium Policji i czy rzeczywiście w dniu 27 grudnia 1918 r. odbył się szturm na ten budynek. Wycieczka trwała prawie 4 godziny, a w czasie jej trwa-

Z ŻYCIA IZBY

nia udaliśmy się na poczęstunek do lokalu Położonego w samym sercu Poznania tj. na Starym Rynku.

Seniorzy ,pomiędzy wycieczkami w m-cu wrześniu br. uczestniczyli w kursie komputerowym, dwustopniowym w dwóch grupach z uwagi na dużą ilość chętnych. Szkolenie prowadził Informatyk - wysokiej klasy specjalista. Wszyscy Seniorzy byli bardzo zadowoleni z prowadzącego, z uwagi na wiedzę, umiejętność przekazywania informacji i ze sposobu prowadzenia tego kursu. Jednocześnie po każdym stopniu prowadzonego kursu uczestnicy otrzymywali wersję pisemną przerabianego materiału z głównymi zagadnieniami i sposobem postępowania w pracy z komputerem.

W dniu 6 grudnia br. w Mikołajki członkowie Klubu Seniora, po długim czasie spotkali się towarzysko przy kawce, herbatce i tradycyjnych pączkach w miejscu, w którym długo wyczekiwali, aby móc się w nim spotkać, a mianowicie w Naszej Izbie i to w sali z inną scenerią, w której w poprzednich latach spotykaliśmy się po dwa razy w miesiącu. Zatem z tego spotkania zadowolenie było szczególnie radosne.

Jeszcze na dzień 19 grudnia br. przewidziane jest wyjątkowe spotkanie - Wigilia Seniorów ze śpiewem kolęd, przy żywym muzycznym akompaniamencie .

Należy podkreślić, że członkowie Zespołu kontaktują się z Koleżankami i Kolegami, szczególnie samotnymi pytając o zdrowie i czy potrzebują jakiejkolwiek formy pomocy, ewentualnie osobistego kontaktu za zgodą obu stron, przy zachowaniu daleko idących środków ostrożności. Ponadto podawane są dodatkowo Koleżeństwu różne informacje pisemne z życia Naszej Izby, ważne wydarzenia jak obchody jubileuszowe, konferencje i inne. Również Seniorzy są informowani, jeśli takie otrzymujemy, o możliwościach wyjazdu do sanatoriów oraz o innych formach rozrywki np. o spektaklach teatralnych, itp.

W przyszłym roku planujemy zorganizować dodatkowo zajęcia odpowiedniej gimnastyki dla Seniorów typu Tai Chi, we współpracy z Izbą Lekarską, których w obecnym roku nie udało się z różnych przyczyn zorganizować.

Z serdecznym pozdrowieniem, życząc wszystkim Nieustającego Zdrowia, które jest ponad wszystko najcenniejsze, pogody ducha, słońca w sercu ,żeby nas ogrzewało w zimnej aurze i sytuacji umożliwiających częste spotkania. Samych szczęśliwości w końcu tego roku i po wszystkie chwile Nowego Roku.

W Imieniu Zespołu do Spraw Seniorów przy Radzie OIRP w Poznaniu r. pr. Urszula Budzińska, Przewodnicząca Zespołu

fot. archiwum OIRP

fot. archiwum OIRP

PODZIĘKOWANIE I REFLEKSJE RADCY

SZTUKI”

W dniu 12 lipca 2022 r. Seniorzy z Klubu Seniora OIRP w Poznaniu zgromadzili się na kolejnym towarzyskim spotkaniu i brali udział w zaplanowanej wycieczce podanej wyżej. Wycieczkę prowadził nasz stały i doskonały Przewodnik pan Robert Kiszkurno i opowiadał nam niezwykle ciekawie dzieje Cytadeli, jako twierdzy i jako parku. Mimo, że wielu z nas bywa tam na spacerach to tym razem odkrywaliśmy zupełnie nowe miejsce pod względem uzyskanych informacji od pana Przewodnika. Było tak dużo do zwiedzania i oglądania, a słuchacze tak zainteresowani, że pan Przewodnik bardzo długo prowadził spotkanie, a i tak nie wszystko jeszcze udało się zobaczyć. Dowiedzieliśmy się o:

• rzeźbach Pani Abakanowicz „Ludzie bez twarzy”, jako o symbolu przemian cywilizacyjnych, • o losach „gwiazdy” na centralnym obelisku,

• o rzeźbach o nazwie Żalki, które mają nawiązywać do pradawnych duchów i cmentarzysk słowiańskich,

• o losach rzeźby (popiersia) generała Zygmunta Berlinga, • o broniących się Niemcach w twierdzy i o zdobywcach • żołnierzach radzieckich, a także o Cytadeli, parku pierwotnie planowanym jako pomnik przyjaźni polsko-radzieckiej. Będąc na Cytadeli zwiedzającemu nasuwa się wiele refleksji i przemyśleń, bo mimo obecnego kształtu, pięknego wyglądu tłumów

spacerowiczów i starszych i młodszych, to historia tego miejsca nawiązuje do dziejów naszego Kraju i przypomina, że Cytadela to wielkie wojenne pobojowisko. Wycieczka była uświetniona spotkaniem w Hotelu Vivaldi, położonym blisko Cytadeli, na którym liczna grupa Seniorów z Klubu Seniora przy OIRP w Poznaniu –uczestnicy wycieczki - zgromadzili się przy smacznym poczęstunku, mogli porozmawiać ze sobą, co w obecnych czasach jest nam bardzo potrzebne i za to dziękujemy.

Pragnę w tym miejscu podziękować także Władzom Naszej Izby z Panem Dziekanem Henrykiem Kuligowskim na czele, że przydziela w tych trudnych czasach Seniorom środki finansowe, które pozwalają nam umilić życie oraz w imieniu wszystkich Seniorów członków Klubu Seniora dziękuję Zespołowi do Spraw Seniorów OIRP w Poznaniu – a przede wszystkim kol. Mec. Urszuli Budzińskiej- Przewodniczącej Zespołu za działania dla koleżanek i kolegów i za wspaniałą organizację spotkań. Dziękujemy i prosimy o następne spotkania.

r.pr. Barbara Towgin – członek Klubu Seniora Poznań , dnia 23.VII.2022 r.

PRAWNEGO – SENIORA CZŁONKA KLUBU SENIORA ZA DZIAŁANIA I ZORGANIZOWANIE WYCIECZKI DLA SENIORÓW

„PARK CYTADELA INACZEJ - SZLAKIEM PRZYRODY I

fot. archiwum OIRP