áðîé 36
Ëèñò ïî ëèñò
14
Èëèÿí Èëèåâ, ïðåäñåäàòåë íà ÎÖÎÑÓÐ:
Ïðîìÿíàòà íà ìèñëåíåòî íå ñòàâà çà åäèí äåí
- Êàêâà å ðàâíîñìåòêàòà ñëåä 10 ãîäèíè „Ëèñò ïî ëèñò”? Ïðîìåíè ëè ñå ñàìîñúçíàíèåòî íà õîðàòà? - Àêî ñúäèì ïî òîâà, êîëêî ìíîãî õîðà ñå îáàæäàò è èñêàò äà ñå âêëþ÷àò â êàìàïàíèÿòà, ñèãóðíî äà, ïðîìåíèëî ñå å. Êàìïàíèÿòà å èçèãðàëà ñâîÿòà ðîëÿ è å çàïî÷íàëà äà ïðîìåíÿ ìèñëåíåòî. Ìíîãî õîðà èñêàò äà ðåöèëêëèðàò õàðòèÿòà ñè è òåçè, êîèòî ñà çàïî÷íàëè âåäíúæ, íå èñêàò äà ñå îòêàçâàò. Çà òåçè 10 ãîäèíè îáà÷å ñèñòåìàòà çà ñúáèðàíå íà îòïàäúöè âúâ Âàðíà íå ñå å ïðîìåíèëà. Ïðåäè èìàøå åäíà ôèðìà – ìîíîïîëèñò çà èçêóïóâàíå íà õàðòèÿòà, ñåãà ñå äâå èëè òðè. Èìà áóòàôîðíè öâåòíè êîíòåéíåðè ïî óëèöèòå, êîèòî ïî÷òè íèêîé íå èçïîëçâà. - Ïðàâè ëè ñå íåùî â ïîñîêà ñòèìóëèðàíå ðåöèêëèðàíåòî íà îòïàäúöè èëè âñè÷êî âúâ Âàðíà ñïðÿ ñ ïîñòàâÿíåòî íà öâåòíèòå êîíòåéíåðè? - Äî òàì ñòèãíà. Õîðàòà òðÿáâà äà èìàò ðàçëè÷íè âúçìîæíîñòè çà âðúùàíå íà îòïàäúöèòå ñè, â òîâà ÷èñëî â ìàãàçèíà, îáùèíñêè êâàðòàëíè öåíòðîâå çà ðåöèêëèðàíå. Ñåãà äîðè è äà èìà â êâàðòàëà íÿêàêúâ ïóíêò, òîé å ãàðàæ è ñå å ïîÿâèë áëàãîäàðåíèå íà íå÷èÿ èíèöèàòèâà ñ öåë ïðåïèòàíèå. Êàêâîòî áåøå 2000 ã., êîãàòî ïî÷âàõìå, ïðåç 2010 ã. å ñúùîòî. Ìîæå äà ïîïèòàìå Îáùèíà Âàðíà êîëêî ïàðè
å èçõàð÷èëà çà ïèñàíå íà ïðîãðàìè çà îòïàäúöè çà 10-ãîäèøåí ïåðèîä è äà ñúïîñòàâèì êàêâî å ñâúðøåíî íàïðàêòèêà â òàçè îáëàñò. Àç òâúðäÿ, ÷å íèùî íå å íàïðàâåíî. Îáùèíàòà ùå êàæå – íå å òàêà, ñëîæèõìå öâåòíè êîíòåéíåðè. À êîëêî ãðàæäàíè ñå îáàæäàò è ïèòàò, çàùî ãè ïîñòàâÿò òåçè öâåòíè êîøîâå, ñëåä êàòî îòïàäúêúò îò òÿõ ñå ñúáèðà çàåäíî â åäíà è ñúùà êîëà. Âúïðåêè òîâà êîëè÷åñòâîòî íà ðåöèêëèðàíèòå îòïàäúöè ñå å ïîâèøèëî – òîâà íå ìîæå äà ñå îñïîðè. Òî ñå äúëæè íà ãîëåìèòå âåðèãè ñóïåðìàðêåòè, êîèòî èìàò ìàëêè ïðåñè è âñè÷êè õàðòèåíè îòïàäúöè ñå áàëèðâàò è ïðåäàâàò.  òîâà îòíîøåíèå èìà ðàçâèòèå, íî òî íå å çàðàäè íÿêàêâà îáùèíñêà ïðîãðàìà. - Ïðîìåíèëà ëè ñå å ìîòèâàöèÿòà íà õîðàòà, êîèòî ñåãà ñå âêëþ÷âàò â êàìïàíèÿòà „Ëèñò ïî ëèñò” â ñðàâíåíèå ñ òàçè íà ïúðâèòå ó÷àñòíèöè? - Ìîòèâàöèÿòà å åäíà è ñúùà, ÷èñòî è ïðîñòî åäíèòå ñåãà ñà ðàçáðàëè çà êàìïàíèÿòà. Íå ìîæåì äà íå îò÷åòåì è ôàêòà, ÷å çåëåíàòà èäåÿ îò äâå ãîäèíè å äîñòà ìîäåðíà, ñëåä êàòî äîðè Ìèñ Áúëãàðèÿ çà 2010 ã. îáÿâè, ÷å îñíîâíèòå é ïðèîðèòåòè ùå ñà îïàçâàíå íà îêîëíàòà ñðåäà. Çà ìîòèâàöèÿòà íà åäèí ó÷àñòíèê ñå ðàçáèðà ïî òîâà, äî êîëêî òîé äúëãîòðàéíî ó÷àñòâà â êàìïàíèÿòà. Èìà ó÷àñòíèöè, êî-
èòî ñå îáàæäàò âåäíúæ â ãîäèíàòà, èìà õîðà, êîèòî ñè ÿ ñêëàäèðàò â ìàçåòî, íî èìà è òàêèâà, êîèòî èçõâúðëÿò âñè÷êî íà áîêëóêà. Íî ïúê ïî ñõåìàòà, ïî êîÿòî ðàáîòèì, íå ìîæåì äà îáõâàíåì âñè÷êè æåëàåùè, êîèòî èñêàò äà ïðåäàâàò õàðòèÿòà ñè íà íàñ. -  íà÷àëîòî öåëòà íà êàìïàíèÿòà áåøå õîðàòà äà ðàçáåðàò, ÷å õàðòèÿòà ìîæå äà ñå ðåöèêëèðà è ñ òîâà ñå ñïàñÿâàò îò èçñè÷àíå äúðâåòà. Âå÷å âñè÷êè çíàÿò òîâà. Ïðîìåíèëè ñå öåëòà? -  íà÷àëîòî öåëòà áåøå äà ñå ïîêàæå åäíà îò ìíîãîòî âúçìîæíîñòè êàê äà ðåöèêëèðàò, äà èì ñå ñúçäàäàò óñëîâèÿ äà ãî ïðàâÿò. Âúïðåêè ÷å àêî ÷îâåê íå èñêà äà ïðàõîñâà õàðòèÿòà, äîðè è äà íÿìà öâåòåí êîíòåéíåð, âèíàãè ìîæå äà âúðæå òåñòåòî è äà ãî îñòàâè äî îáèêíîâåíàòà êîôà çà ñìåò. Òîãàâà 100% òàçè õàðòèÿ ùå îòèäå çà ðåöèêëèðàíå. - Íàáðàíèòå ñðåäñòâà îò êàìïàíèÿòà ïîñòúïâàò âúâ ôîíä „Ëèñò ïî ëèñò”. Êàê ñå èçðàçõîäâà òîé? - Îáèêíîâåíî ñðåäñòâàòà ñå èçïîëçâàò çà äâå çàëåñèòåëíè êàìïàíèè â ãîäèíàòà, à ñúùî è çà íàãðàäè â äåòñêèòå ãðàäèíè. Íàáëþäàâà ñå âúçðîäèòåëåí ïðîöåñ â äåòñêèòå çàâåäåíèÿ.  íà÷àëîòî íà êàìïàíèÿòà òå áÿõà ìíîãî åíòóñèàçèðàíè, ñëåä òîâà èìàøå ïåðèîä íà çàòèõâàíå, â êîéòî îòïàäíàõà 4-5 åìáëåìàòè÷íè äåòñêè ãðàäèíè, êîèòî åæåñåäìè÷íî ïðåäàâàõà õàðòèÿ. Ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà îòíîâî èìàìå áóì, âêëþ÷èõà ñå íîâè äåòñêè ãðàäèíè. - Îáùèíà Âàðíà áåøå åäèí îò íàé-ñåðèîçíèòå ó÷àñòíèöè â êàìïàíèÿòà. Çàùî âå÷å íå å ÷àñò îò „Ëèñò ïî ëèñò”? - Òîâà å åäèí îò ñëó÷àèòå íà ãîëÿì ó÷àñòíèê, êîéòî ñå å îòêàçàë îò êàìïàíèÿòà, íî òîé ïðîäúëæàâà äà ðåöèêëèðà õàðòèÿòà ñè. Åòî, òîâà å óñïåõúò.  ðàìêèòå íà äâå ñåäìèöè Îáùèíà Âàðíà èçõâúðëÿøå ñàìî â êîøîâåòå çà ðàçäåëíî ñúáèðàíå íà õàðòèÿ îêîëî 100 êã. Îòêàçúò é îò „Ëèñò ïî ëèñò” áåøå ïîðàäè ñúâñåì ïðîçàè÷íà ïðè÷èíà – íå ìîæàõìå äà ñå ðàçáåðåì çà âðåìåòî, â êîåòî äà èçâîçâàìå õàðòèÿòà. Ñëó÷âàøå ñå òàêà, ÷å íàøåòî ñïèðàíå íà ìÿñòî â ãàðàæà íà îáùèíàòà, áåøå ñâúðçàíî ñ îòíåìàíåòî íà âúçìîæíîñòòà çà ïàðêèðàíå íà âèñø îáùèíñêè ñëóæèòåë äâà ïúòè â ìåñåöà â ðàìêèòå íà 20-30 ìèí. Íèå íå ìîæåõìå äà ïðèêëþ÷èì ïðåäè òîé äà äîéäå íà ðàáîòà è ñå íàëàãàøå äà èç÷àêâà èçâåñòíî âðåìå, çà äà ïàðêèðà òî÷íî íà òîâà ìÿñòî. Òîâà íå ãî óäîâëåòâîðÿâàøå è çàòîâà ïðåñòàíàõìå äà õîäèì äî Îáùèíàòà.
Ìíîãî ÷åñòî ñå ñáëúñêâàìå ïî âðåìå íà êàìïàíèÿòà ñ îíîâà ìèñëåíå îò åäíî âðåìå – êàòî ñè õâúðëèì áîêëóêà â êîøà, îòòàì – íàòàòúê íå íè èíòåðåñóâà êàêâî ñå ñëó÷âà ñ íåãî. - Êàê ùå ïðîäúëæè êàìïàíèÿ „Ëèñò ïî ëèñò”? - Çà ñåãà ïî ñúùèÿ íà÷èí. Îò 2005 ã. åäèíèÿò îò åêèïà, êîéòî ñúáèðà õàðòèÿòà, âèíàãè å ÷óæäåñòðàíåí äîáðîâîëåö, äîøúë ó íàñ ïî ïðîãðàìà íà Åâðîïåéñêàòà äîáðîâîë÷åñêà ñëóæáà. Âñÿêà ãîäèíà ñå ïðàâÿò ïîñòúïëåíèÿ çà òàêèâà äîáðîâîëöè, òúé êàòî ó íàñ íÿìà æåëàåùè, íå ìîæåì äà íàìåðèì õîðà çà òàçè ðàáîòà. Êàìïàíèÿòà „Ëèñò ïî ëèñò” å îãðàíè÷åíà îòêúì ðåñóðñè. Íÿêîè îò ó÷àñòíèöèòå îòïàäàò, äðóãè îáà÷å ñå ïðèñúåäèíÿâàò âåäíàãà íà òÿõíî ìÿñòî. Íàé-÷åñòèòå ñëó÷àè íà îòïàäàíå ñà, êîãàòî ôèðìàòà ñè ñìåíè îôèñà è íîâèÿò å íà ìÿñòî, êúäåòî íÿìà êúäå äà ñå ïàðêèðà.  ïúðâèòå ãîäèíè Îáùèíà Âàðíà èçäàâàøå ðàçðåøèòåëíè, çà äà ìîæåì äà ñïèðàìå íà çàáðàíåíè ìåñòà, êîãàòî ñúáèðàìå õàðòèÿòà. Ñëåä òîâà îáà÷å òàçè ïðàêòèêà áåøå ïðåêðàòåíà. Êàìèîíèòå ïî ÷èñòîòàòà íèêîãà íå ñà ñïèðàíè îò ïîëèöàèòå, íàñ îáà÷å íè ñïèðàò è íè ñå ïîäèãðàâàò çà òîâà, êîåòî âúðøèì. Ïîëèöèÿòà íå ñå èíòåðåñóâà äàëè ïðàâèø áëàãîòâîðèòåëíîñò, äàëè ñïàñÿâàø äúðâåòà, äàëè ïàçèø îêîëíàòà ñðåäà, à ñàìî äàëè ñè ñïðÿë ïîä çíàêà „Çàáðàíåíî ñïèðàíåòî”. - Êîé å áèë íàé-òðóäíèÿ ìîìåíò â êàìïàíèÿòà? - Êîãàòî ôèðìèòå çà ðåöèêëèðàíå ñïðÿõà äà èçêóïóâàò õàðòèÿòà çà îêîëî 3 ìåñåöà. Òîâà ñå ñëó÷è êðàÿ íà 2002 – íà÷àëîòî íà 2003 ã. Èìàøå ñðèâ íà òîçè ïàçàð. Òîãàâà ñå ÷óäåõìå êàêâî äà ïðàâèì, çàùîòî àêî áÿõìå ñïðåëè, ó÷àñòíèöèòå ùÿõà äà ïðåñòàíàò äà ðàçäåëÿò õàðòèÿòà ñè. Òîãàâà, áëàãîäàðåíèå íà åäíà äèðåêòîðêà íà äåòñêà ãðàäèíà, ÷èÿòî ñãðàäà èìàøå èçîñòàâåíà áàðàêà, óñïÿõìå â ïðîäúëæåíèå íà îêîëî äâà ìåñåöà äà ñúáèðàìå âñè÷êàòà õàðòèÿ òàì è êîãàòî ïàçàðúò ñå îòïóøè, äà ïðîäúëæèì. - Êàêúâ å êëþ÷úò íà óñïåõà íà åäíà 10-ãîäèøíà åêîëîãè÷íà êàìïàíèÿ? - Ïîñòîÿíñòâî. Äà èìàø õîðà, êîèòî ïîñòîÿííî äà âúðøàò òàçè ðàáîòà. Åêîëîãè÷íèòå êàìïàíèè ñà ñâúðçàíè ñ ïðîìÿíà íà ìèñëåíåòî, à òî ñå ïðîìåíÿ ñ ãîäèíè, à íå çà åäèí äåí. Ïðåç òåçè 10 ãîäèíè èìàøå ìíîãî ðåãèîíàëíè êàìïàíèè, ìíîãî ôèíàíñîâî ìîùíè ôèðìè ñå îïèòàõà äà èçïúëíÿâàò ïîäîáíè äåéíîñòè, íî ãè íàïðàâèõà åäíîêðàòíî è ñå îòêàçàõà.