κέντρο είναι τα λεγόμενα μικροσυστήματα τα οποία περιβάλλουν το αναπτυσσόμενο άτομο και όσο βγαίνουμε προς τους εξωτερικούς κύκλους πηγαίνουμε στα μέσω συστήματα, στα έξω συστήματα κτλ. Θα επικεντρωθώ στο μικροσύστημα γιατί δεν υπάρχει λόγος να επεκταθώ. Αυτό που υπάρχει στο μικροσύστημα που περιβάλλει το άτομο είναι αυτό που φανταζόμαστε. Ένα σύστημα που αναφέραμε είναι αυτό της οικογένειας, ένα άλλο είναι το σχολείο με την έννοια της σχολικής μονάδας, ένα άλλο είναι της εκκλησίας με την έννοια της ενορίας, η γειτονιά. Όλα αυτά τα πλαίσια που περιβάλλουν το άτομο έχουν τη θέση τους στην ανάπτυξη του ατόμου. Η σχέση που έχει η οικογένεια με τη θρησκεία (αν υπάρχει) μπορεί να είναι μια σχέση λειτουργική. Εφόσον δεν υπάρχει, τότε δεν υπάρχει ούτε σχέση. Εφόσον είναι αμφισβητούμενη μπορεί να είναι δυσλειτουργική κ.α. Ένα άτομο που αναπτύσσεται σε μια οικογένεια προφανώς επηρεάζεται από το θρησκευτικό συναίσθημα των γονέων. Έχει ρόλο επομένως η θρησκεία με την έννοια ότι μεταφέρει κάποια συγκεκριμένα μηνύματα προς τους γονιούς, μηνύματα τύπου αγάπη κ.α. Αυτά δεν είναι προβλήματα δυσλειτουργικά, παρά μόνο όταν ξεφεύγουν σε θρησκόληπτες συμπεριφορές. Οι θρησκόληπτες συμπεριφορές έχουν στοιχεία ψυχαναγκασμού και μπορούν να παραγάγουν μεγάλες δυσλειτουργίες. Το πραγματικό θρησκευτικό συναίσθημα και η άνθηση του θρησκευτικού καθήκοντος δεν νομίζω ότι δημιουργεί προβλήματα, αντίθετα μπορούν να συμβάλουν σε μια υγιή ανάπτυξη. Δρ Παραδεισιώτη: Σε πρακτικό επίπεδο ξέρουμε όλοι ότι υπάρχουν σχολές γονέων στα πλαίσια ενοριών, οι οποίες κάνουν ένα θαυμάσιο έργο. Επίσης υπάρχουν ιερείς και πνευματικοί με τους οποίους συχνά ερχόμαστε σε συνεργασία, που βλέπουν γονείς και έφηβους και όταν αναπτυχθεί αυτή η συνεργασία και μπει στην άκρη ο φόβος και η προκατάληψη, μπορεί να γίνει πολύ καλή δουλειά. Το δίκτυο 40
συνεργασίας απαιτεί να συνεργαζόμαστε με όλους τους φορείς που έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. 16. Παρακαλώ σχολιάστε το εξής: Μέσα στα πλαίσια της εισήγησης για την καταπολέμηση του άγχους του αρκετά καλού γονιού με του σωστού γονιού, ο κ. Σταυρινίδης είπε ότι σαν γονείς πρέπει να κάνουμε τα λιγότερα λάθη. Μήπως αυτή η προσέγγιση για τα λιγότερα λάθη, στην ψυχολογία του γονιού είναι λάθος, γιατί λειτουργεί αρνητικά; Μήπως θα έπρεπε να ξεκινήσει ότι πρέπει να κάνει το σωστό και να το αφήσουμε το λάθος αν θα γίνει στην πορεία; Γιατί μου θυμίζετε λίγο ποδόσφαιρο όπου ο διαιτητής μπαίνει στο γήπεδο και του λένε ότι δεν πρέπει να κάνει λάθη. Αν πει για να κάνει τα λιγότερα λάθη, θα κάνει λάθος, ενώ θα έπρεπε να μπει με την ψυχολογία για να κάνει σωστά τη δουλειά του. Δρ Τάνταρος: Μια γενική παρατήρηση που την έκανα και πριν, είναι ότι δεν υπάρχει θέμα σωστού ή λάθους κατά τη γνώμη μου σε τελική ανάλυση, που πρέπει να γίνεται για να πετύχετε ως γονείς. Μπορώ να σας δώσω ένα δεκάλογο κάνε αυτό, κάνε το άλλο και εσείς να μην κάνετε απολύτως τίποτα, δηλαδή εγώ μπορώ να σας πω αυτό είναι το σωστό και εσάς να μην σας προκύπτει το σωστό. Το θέμα είναι ποια είναι η σχέση σας με το παιδί. Γιατί μπορεί να λέτε στο παιδί ο Τάνταρος, ο Σταυρινίδης και η Παραδεισιώτη είπαν θα πρέπει κάθε μέρα να ακολουθούμε τον τάδε κανόνα. Στο παράδειγμα που έδωσε ο κ. Σταυρινίδης αν είστε παραχωρητικός ή αδιάφορος, απλά το λέτε, δεν ελέγχεται τίποτε αν εφαρμόζεται αυτό το πράγμα ή όχι. Άρα φαινομενικά είστε σωστός και επί της ουσίας δεν είστε. Δρ Σταυρινίδης: Το γνωρίζω και από άλλες πα-
ρόμοιες εκδηλώσεις ότι στην προσπάθεια μας να μεταφέρουμε ένα μήνυμα με ορθό τρόπο μπορεί να μην το μεταφέρουμε τόσο ορθά όσο επιδιώκαμε στην αρχή. Γιατί προέβηκα σε αυτή την παραδοχή ή σε αυτή την επισήμανση; Κυρίως για να μην συμβεί αυτό το οποίο θεωρήσατε ότι συνέβηκε. Η πρόθεση ήταν να αποφορτίσω και όχι να φορτίσω τους γονείς με μια στρεσογόνα κατάσταση για το ζήτημα της διάπραξης γονικών σφαλμάτων. Στο δικό μου μυαλό, πρακτικά μιλώντας, η κατάσταση είναι απλή. Ένας γονιός ο οποίος μεγαλώνει το παιδί και έχει στην ευθύνη του το παιδί για πολλά χρόνια, θα κάνει λάθη, γιατί θα έρθουν οι στιγμές που θα πει μια κουβέντα παραπάνω, θα έρθει η ώρα που θα κάνει μια λάθος επιλογή, θα έρθει η ώρα που θα διαπληκτιστεί για τον λάθος λόγο. Δεν νομίζω να είναι περίεργο αυτό που λέω, ότι ο γονιός κάνει λάθη. Το ζήτημα δεν είναι αν θα γίνουν λάθη. Ήθελα να μεταφέρω πρώτα το μήνυμα ότι προσπαθούμε όλοι να μην γίνουν τα μεγάλα σφάλματα. Αυτό που μετρά είναι να μην γίνουν τα μεγάλα σφάλματα, τα οποία διακινδυνεύουν την ευημερία του παιδιού, την ευημερία των γονιών και φυσικά την ισορροπία της οικογένειας. Αυτή μοναχά ήταν η πρόθεσή μου και τίποτα περισσότερο. 17. Εισήγηση: Προτείνω στα επόμενα σας συνέδρια να έχει θέμα τι εισπράττει η νηπιαγωγός από τη μητέρα και η μητέρα από τη νηπιαγωγό και να γίνει μια πολύ καλή προσαρμογή έτσι ώστε τα παιδιά να νιώθουν άνετα, όπως και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί και όλοι μαζί να έχουμε ως στόχο το σωστό μεγάλωμα των παιδιών. Συντονιστής: Αγαπητοί σύνεδροι, έχουμε φτάσει στο τέλος του συνεδρίου. Καλώ στο βήμα τον πρόεδρο της Παγκύπριας Σχολής Γονέων κ. Μουλαζίμη για να κλείσει το συνέδριο και ταυτόχρονα να σας προσκαλέσει στο επόμενο ετήσιο συνέδριο. Ευχαρι-
στώ πάρα πολύ. Ν. Μουλαζίμης: Πρέπει να ομολογήσουμε ότι πέρσι τέτοια εποχή τελειώνοντας το 1ο Παγκύπριο Συνέδριο υπήρχε ένας ενθουσιασμός, όπως και αυτή τη στιγμή πιστεύουμε ότι πραγματικά υπάρχει για την επιτυχία του και είχαμε δηλώσει και προκηρύξει την οργάνωση του 2ου Παγκύπριου Συνεδρίου. Στην πορεία όμως, ξεκινώντας τις προετοιμασίες για το 2ο Παγκύπριο Συνέδριο, και αυτό το γνωρίζουν οι συνεργάτες στο γραφείο μας, οι δυσκολίες του να οργανώσεις ένα Παγκύπριο Συνέδριο και να είναι επιτυχημένο είναι τεράστιες. Για όσους πιθανόν δεν γνωρίζετε η υποδομή που υπάρχει στη σχολή δεν είναι η μεγαλύτερη, έχοντας μόνο δυο συνεργάτες. Άρα θα πρέπει να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως εκείνους τους ανθρώπους οι οποίοι πολύ σκληρά εργάστηκαν ούτως ώστε το συνέδριο τούτο να έχει ετοιμαστεί και παρουσιαστεί, ας μου επιτραπεί με τον πιο επαγγελματικό τρόπο. Πιστεύουμε ότι οι στόχοι που είχαμε θέσει εξ αρχής και τους οποίους είχαμε αναγνώσει στο χαιρετισμό μας, έχουν εκπληρωθεί. Εκ προοιμίου γνωρίζαμε ότι είχαμε συμπαραστάτες σε αυτό το συνέδριο επιστημονικούς συνεργάτες πολύ καταξιωμένους, οπότε ήταν δεδομένο ότι θα είχαμε από επιστημονικής πλευράς ένα εξαιρετικό καλό συνέδριο. Η αγωνία που πάντα υπάρχει σε τέτοιας μορφής εκδηλώσεις είναι αν η προσέλευση του κόσμου είναι τέτοια που να ικανοποιήσει τις προσδοκίες μας. Φαίνεται ότι η προσέλευση ήταν πέραν των προσδοκιών μας και θα πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους εσάς. Να ευχαριστήσουμε εκ μέρους όλων, όλους τους εισηγητές και τον καθένα ξεχωριστά για την τιμή που μας έκαναν να είναι εδώ μαζί μας, τον κ. Τανταρο, τον κ. Σταυρινίδη και την κα Παραδεισιώτη. 41