Capital Nr9 NL

C APITAL

optima magazine belgië derde jaargang november 2010

9

#

Baron Paul Buysse, éminence grise van ondernemend België

“A PASSION FOR EXCELLENCE”

&

RONDE TAFEL WIE REDT ONZE OVERHEIDSFINANCIËN? FESTIVAL VAN VLAANDEREN JAN BRIERS EN GUSTAV MAHLER. AUTO DE ITALIAANSE STIER VAN LAMBORGHINI. HET GOEDE LEVEN tips voor DE HERFST. mode DUEL OF THE DRAGONS.

C LAU S

A. F R O H

bulthaup

Kwaliteit die blijft. bulthaup innovaties zijn de mooiste investeringen in de toekomst.

Neem nou het universeel inzetbare inrichtingssysteem bulthaup b3. Dat biedt alles wat een mens mag verwachten van een perfecte keuken. Maak kennis met perfectie, duurzaamheid, degelijk materiaal en een zorgvuldige afwerking. En met de bijzondere voordelen die de unieke, variabele lade-inrichting biedt. Breng een bezoek aan de specialist voor de nieuwe keukenarchitectuur van bulthaup. www.bulthaup.be

EDITO

I

Met achtingsvolle groet,

Jeroen Piqueur CEO Optima

colofon Verantwoordelijke voor uitgave: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent Verantwoordelijke magazine en advertentieregie: Soetkin Borryn. soetkin.borryn@optima.be, tel. 09 225 25 71 Format: Duval Guillaume Publishing/Jan Pieter Mateusen Hoofdredactie en realisatie: Optima Financial Planners – art director: Veerle Verbrugge. veerle@eastvillage.be – redactiecoördinatie: Soetkin Borryn – redactie consultancy: Duval Guillaume/Jan Pieter Mateusen. Redactie-adres: Capital p/a Optima NV Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent.

Werkten verder mee aan dit nummer: Soetkin Borryn, Jeroen Lissens, Luk Coupé, Tine De Groote, Jo Viaene, Guy Kokken, Guillaume Breyne, Lies De Mol, Jan Verstraete, Veerle Symoens, Bart Lenaerts, Thomas Weyts, Jan Gillis, Jan Stevens, Jonas Roosens, Lieven Dirckx, Filip Van Roe, Gaëtane Meurant. Copyrights: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. Druk: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering.

Cert no. CU-COC-809718-DJ

3

Capital

“En de burger? Die weet het ook niet meer. Hij gaat op zoek naar zekerheid en gemoedsrust, in het besef dat hij daar steeds meer zelf voor moet zorgen.”

n de twee jaar dat dit magazine bestaat, heeft de financiële wereld de ergste crisis doorgemaakt sinds de jaren ‘30.

De jammerlijke gevolgen zinderen nog na bij heel wat spelers.

Nog steeds is het vertrouwen in heel wat partijen ver te zoeken, en blijven heel wat burgers met veel vragen achter.

Maar vooraleer we onszelf als onderneming op de borst zouden kloppen dat we ondanks dit klimaat onze structurele groei konden verderzetten, toch enkele bedenkingen voor de toekomst.

Is de hemel nu werkelijk opgeklaard na het debacle van de voorbije twee jaren? Het ziet er niet naar uit. Voorspellingen maken was nog nooit zo moeilijk als vandaag. De volatiliteit die zich van de financiële markten heeft meester gemaakt, lijkt vooralsnog niet te zullen verdwijnen.

Ook op politiek vlak is de zichtbaarheid laag. De onderhandelings­ partners zoeken naar een oplossing om uit de aanslepende politieke impasse te geraken, maar het blijft onzeker wanneer we duidelijkheid krijgen. Intussen stapelt de overheidsschuld zich op, en doen de meest uiteenlopende geruchten over extra belastingen de ronde.

In de wandelgangen circuleert het bericht dat men zou werken aan een extra meerwaardebelasting van liefst 33 procent op de verkoop van aandelenpaketten. Een ongeziene aderlating voor de pensioenspaarpot van alle zelfstandige ondernemers die hard gewerkt hebben om zelf een pensioen op te bouwen.

Het blijft een feit dat de overheid ergens het geld zal moeten halen om de gemaakte putten te vullen. Maar waar? Opnieuw een vraagteken. De experts die we in dit nummer rond de tafel verzamelden, geven alvast aan welke richting het uit moet.

En de burger? Die weet het ook niet meer. Hij gaat op zoek naar zekerheid en gemoedsrust, in het besef dat hij daar steeds meer zelf voor moet zorgen. En dat doet hij gelukkig ook. Door het opstellen van een financieel en fiscaal plan, een plan dat àlle aspecten van zijn persoonlijke situatie en verwachtingen in kaart brengt. Bij voorkeur ook gekoppeld aan een breed gamma van juiste oplossingen, die hem daadwerkelijk vooruithelpen in zijn concrete situatie.

Bij Optima Financial Planners begeleiden we al bijna 20 jaar steeds meer mensen op die weg naar financiële gemoedsrust. Ook in onzekere tijden zijn we voor onze klanten een baken van vertrouwen.

Ik houd eraan om hen daar bij deze voor te bedanken.

in dit nummer

sharpness

is a state of mind MASAKO

Wit hemd met ruffles aan de sluiting LIU JO JEANS, Nude harembroek met hoge taille PATRICIA PEPE,

Bruine gevlochten riem SESSUN, Lange bruine wollen jas met bontafwerking aan de hals EVA HERZIGOVA voor 1.2.3.

82.

22.

76. auto

INHOUD

VAN KAPITAAL BELANG

De Italiaanse stier van Lamborghini.

3 professionals over wat hen drijft.

Sierpotten- en vazenontwerper Domani, Schoenenontwerper Robert Clergerie en Medisch cosmeticaspecialiste Janny De Vaan.

12.

ronde tafel Wie redt onze overheidsfinanciën?

52.

reportage ‘Festival van Vlaanderen’: Jan Briers en Gustav Mahler.

68.

reportage Askoy II, gedachtegoed van Jacques Brel.

06.

11.

34.

37.

38.

46.

60.

66.

72.

90.

Cover : baron paul buysse Foto : Filip van roe

28.

REPORTAGE De beste eindejaarscocktails.

nice to know … and to have: lifestyle hebbedingen.

7 VRAGEN AAN … Frank Van Laecke, theatermaker pur sang.

EVENTS Optima Open, wereldtennis in Knokke. actua Woningen fors duurder door btw op grond?

SPRAAKMAKER Baron Buysse, éminence grise van ondernemend België. analyse Wie is de begunstigde van uw levensverzekering?

VRIJE TIJD Experts selecteren de betere dingen des levens. nieuws Optima werkt verder aan de uitbreiding van zijn dienstverlening: Ethias Bank. stand van zaken Goede statuten: de hoeksteen van uw onderneming! opinie Op zoek naar 25 miljard …

Nice to know, nice to have

Het wordt sneller donker en ook de temperaturen dalen. Maar buiten toont de natuur zich in alle mogelijke kleuren. De knappe items die Capital voor u selecteerde, zetten de verscheidenheid van de herfst in de verf. Zo krijgt dat najaarsdipje geen enkele kans.

Veerle Symoens

het kleurenpalet van

de herfst

6

De kleuren van de regenboog / Rain Level De Rain Level Boots van REGINA REGIS zijn verkrijgbaar in alle kleuren van de regenboog. Ze werden speciaal ontworpen om koude, kille en regenachtige dagen een beetje op te fleuren. Ideaal dus om de zin in een stevige boswandeling tijdens onze Belgische herfst fiks op te krikken. www.rainlevel.com

Rijden op licht / Cyglo Night Bright Tyre De Night Bright Tyres van CYGLO zijn – ook letterlijk – ronduit vernieuwend en stijlvol. Cyglo bouwde in de fietsband ledlichten in. Terwijl u fietst, creëert u zo opvallende lichtcirkels.

Deze fietsbanden zijn niet alleen veilig maar ogen bovendien ook prachtig. www.nightbrighttyre.com

LIFESTYLE

Goed georganiseerd / Cocoon Misschien bent u iemand die constant denkt: ‘Was ik maar wat beter georganiseerd’? Of bent u van het ordelijke type dat overal en altijd perfect weet wat zich waar bevindt? In beide gevallen zult u de Grid-It van COCOON fantastisch vinden. Geweven elastische banden houden uw iPhone, digitale camera, notitieboekje, pen, oortjes en nog zo veel meer perfect op hun plaats. Organiseren was nog nooit zo leuk! www.cocooninnovations.com

Schijven van Starck / LaCie Als PHILIPPE STARCK ontwerpt, kijkt de wereld mee.

Deze keer verrast de topdesigner met twee stijlvolle

Hemd en das dragen

en een beetje futuristisch ogende externe harde

/ Barry’s Farm

en aanpasbaar. Zo kunt u een zelfgekozen programma

schijven voor LACIE. De stevige buitenkant bestaat uit zilverkleurig aluminium dat beschermt tegen schokken en oververhitting. Het voorpaneel is aanraakgevoelig

Starck bewijst hiermee nogmaals dat design

Schuif dan uw laptop in de ‘9 to 5 Laptop Sleeve’ van BARRY’S FARM. Als u daarmee op

functioneel én mooi kan zijn. Het desktopmodel is

het werk verschijnt, draagt u hemd en das. Misschien zullen enkelen de wenkbrauwen

verkrijgbaar in 1 TB en 2 TB. De mobiele versie

fronsen, maar al snel zal er geglimlacht worden. www.barrysfarm.net

bestaat in 430 GB en 500 GB. www.lacie.com

Stijlvol geluid / WeSC Geef toe, vroeger leek uw hoofd te verdwijnen onder een koptelefoon.

Bovendien werd u volledig van de buitenwereld afgesloten en zag u er een beetje belachelijk uit. Na vele aanpassingen kwam het andere uiterste er: de minuscule maar ongemakkelijke oortjes. Het hippe modemerk WeSC bedacht oplossingen om het beste van twee werelden te kunnen bieden. Hun stijlvolle, lichtgewicht koptelefoons met een retrolook bieden een superieure geluidskwaliteit. www.wesc.com

Capital

openen door op dit deel van de schijf te drukken.

Heerst er een dresscode op het werk maar wilt u eens niet in hemd en das verschijnen?

7

Smalste kopje / Sharona Merlin Heeft u een overvol bureau waar u amper nog plaats vindt voor een kopje koffie? Geen nood, dankzij de Slim Cup van SHARONA MERLIN hoeft u geen stapels papieren meer te verschuiven om uw koffie binnen handbereik te hebben. De Israëlische designstudente ontwierp namelijk het smalste kopje ter wereld. U schuift het zo overal tussen. Misschien is het kopje een beetje klein voor een latte, maar het is wel ideaal voor een straffe espresso!

© Sylvia Freidler

Muurbloempje / Muurtattoo Als u uw huis of zaak nog persoonlijker en creatiever wilt inrichten, surf dan eens naar MUURTATTOO.nl. Hier vindt u bloemen, planten, dieren, teksten en versieringen in verschillende kleuren en maten op zelfklevende vinylfolie. De ontwerpen kleeft u op uw muur, deur of raam. Even makkelijk verwijdert u ze weer. Experimenteren met uw inrichting wordt echt heel simpel! www.muurtattoo.nl 8

Geniet van hondenweer / Numbrella & Senz Gedaan met gebroken paraplu’s! Vanaf nu krijgen regen en wind geen kans meer. SENZ ontwierp een aerodynamisch regenscherm dat steeds de beste windpositie kiest en u zelfs tegen stormen van windkracht 10 beschermt. NUMBRELLA gaat nog een stapje verder en komt met handenvrije helmparaplu’s op de markt. Voelt u ook dat verlangen naar guur herfstweer om de paraplu’s uit te testen?

Op reis met een schelp / Samsonite Als u veel onderweg bent, kent u het belang van een goede reiskoffer. U wilt dat hij stevig is en liefst zo weinig mogelijk weegt. De Cosmolite van SAMSONITE bedient u op uw wenken.

Want deze koffer won de ‘Red Dot Design Award 2010’ in de categorie ‘Best of the Best’.

De Cosmolite heeft iets weg van een glimmende zeeschelp. Betrouwbaar en elegant. www.samsonite.com

www.numbrella.com en www.senzumbrellas.com

Alias Artifort Artemide A rc o Baleri Bloom Cassina Classicon Colect De Sede Driade D - Te c Emu E x t re m i s

To t a a l v e r n i e u w d

Fermob Fontana Arte Fiam

E x c l u s i e v e m e u b elen

Flexform Flos Foscarini Gelderland

I n t e r n a t i o n a l e t o p m erken

Geneva Giorgetti Joli Jori

P ro f e s s i o n e e l a d vies

Kartell Kundalini Lago La Palma

Historisch kader

Leolux Ligne Roset Lumina Luce-plan

V i j f v e rd i e p i n g e n d esign

Magis MDF Italia Minotti Molteni Montana Moooi Pastoe Pallucco Porada Poliform P o l t ro n a Frau Rolf Benz

Open alle dagen van 10 tot 18 uur

Quinze &

Gesloten op zondag en maandag

Senses

Milan Swedese

Opgeëistenlaan 2 • 9000 Gent Tel 09 225 24 48 • info@dedirekteurswoning.be

www.dedirekteurswoning.be

Vitra Vlaemsch Wa l t e r K n o l l Zanotta

Het beste advies dat we je kunnen geven, is om een goed plan te maken.

Optima Financial Planners

Als je echt iets wil bereiken, heb je geen advies nodig, maar een plan. Dat geldt voor onze klanten, die hun financiële toekomst optimaal willen veiligstellen. Maar dat geldt ook voor onze medewerkers, die hun carrièrestappen heel doelbewust kiezen. Ben je een financiële professional met veel expertise en gezonde ambitie? Maak dan je carrièreplannen waar bij Optima, dé referentie op het vlak van financiële planning.

Senior Financial Planner m/v Financial Planning Consultant m/v Junior Auditor m/v Deeltijds werken is ook een carrièreplan.

Optima is steeds op zoek naar gemotiveerde part-time Contact Center agents.

Your future is capital

www.optima.be

7 vragen aan … Frank Van Laecke

nulputem portret

Hij regisseert voor de musicalafdeling van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen en zet spektakels op voor Studio100. Daarnaast werkt Frank Van Laecke voor de Koninklijke Nederlandse Schouwburg en NTGent. Tevens is hij de stuwende kracht achter radio- en televisiesuccessen zoals F.C. De Kampioenen en Het Koekoeksnest. Een tijd lang was deze duizendpoot artistiek directeur van Music Hall en u zal hem ook kennen als musicalregisseur van kaskrakers als ‘Daens’, ‘Kuifje en de Zonnetempel’ en ‘Annie’. Zijn voorstellingen spelen internationaal van Parijs, Berlijn en Madrid tot in New York en Sydney.

Op 5 december gaat zijn nieuwste voorstelling ‘Oliver!’ in première in Capitole te Gent. foto: luk monsaert

“Ik werk maniakaal hard.

Is dat een zonde?”

Wie of wat inspireert u? Namen noemen zou degenen die ik verzwijg oneer aandoen. Ik haal uit eindeloos veel inspiratie. Van acteurs, muzikanten en componisten tot en met een mooie wandeling en een goed boek. Ik werk hard en ben daarbij helemaal op mijn projecten gefocust. Maar na dat werkproces blijf ik zo open mogelijk voor alles wat mijn pad kruist.

1

woord zonde. Dat klinkt te katholiek en daar wordt het soms zelfs met genieten verward. Ik werk maniakaal hard, maar het is tegelijk mijn passie, dus is dat erg?

Ik vind het wel jammer dat ik soms te weinig tijd neem om stil te staan, te genieten en te herbronnen.

3

wilt u nog aangaan? De manier

waarop ik nu werk vormt al een uitdaging voor me. Ik maak ontzettend veel stukken, van theater, tot musicals en tv-programma’s. Dit blijven combineren en aan al mijn voorstellingen nog meer gelaagdheid meegeven betekent mijn grootste uitdaging.

Tot welke zonde laat u zich wel

eens verleiden? Ik hou niet van het

5

Mijn hartstocht en de passie voor mijn vak. Die schenken me de kracht om zo veel verschillende projecten met plezier aan te pakken. Misschien ben ik ook goed in het samenbrengen van de juiste mensen waardoor er een speciale chemie ontstaat.

Wat zijn de belangrijkste eigen­

Welke professionele uitdaging

2

Wat is uw grootste kracht?

6

schappen van een goed regisseur?

Wat is uw grootste ergernis?

De juiste mensen kiezen en daar het maximum uit halen. Passie overbrengen, vertrouwen geven, rust creëren op de werkvloer, ervoor zorgen dat alle medewerkers zich kwetsbaar durven opstellen zonder elkaar daarbij in slaap te wiegen. Een goed regisseur moet empathisch zijn en tegelijk kritisch, zowel voor zichzelf als voor de medewerkers. Daarnaast moet hij de kracht behouden om alles de hele tijd te blijven overzien. Een goede regisseur is ook voor een groot deel psycholoog.

Luiheid. Ik wil werken met mensen die er 500 procent voor gaan. Dat eis ik ook van mezelf. Lukt dat niet, dan heb ik het gevoel dat ik dode paarden voortsleep.

Het kost te veel energie en het is bijzonder nefast voor de groepsdynamiek.

4

Wat betekent geld voor u? Geld is een middel om aangenaam te leven, te delen en om mezelf af en toe te verwennen.

Ik kan er gezonder en beter door leven.

Geld is uiteraard ook zeer welkom om mooie voorstellingen te maken. <<

7

De financiĂŤle toekomst van een overheid en haar burgers

ivan van de cloot 12

hoofdeconoom itinera institute

luc van den bossche

voorzitter optima oud-minister van ambtenarenzaken grondlegger copernicusplan

BelgiĂŤ kreunt onder een torenhoge schuldenlast. Dat probleem speelt ons land zwaar parten bij het aanpakken van de vraagstukken van de (nabije) toekomst. Hoe betalen we bijvoorbeeld de stijgende kosten van de vergrijzing terwijl we alleen al in de lopende begroting met een put van 25 miljard euro zitten? En wat moeten we zelf doen om ons te verzekeren van een duurzaam pensioen?

Een panel van experts geeft tips en suggesties.

RONDETAFELGESPREK nulputem

geert vancronenburg

economisch adviseur vbo 13

bestuurder optima hoofd competence center

WIE REDT ONZE

OVERHEIDSFINANCIËN? jeroen lissens / foto’s: filip van roe

Capital

jo viaene

14

luc van den bossche

PROFIEL DEELNEMERS Geert Vancronenburg

Luc Van den Bossche

is economisch adviseur bij het VBO, het Verbond van Belgische

was tijdens zijn politieke carrière van meer dan 2 decennia, onder meer

Ondernemingen. Als econoom volgt hij er de evolutie van de Belgische

minister van Ambtenarenzaken in de federale regering. In die hoedanigheid

overheidsfinanciën op de voet. Zijn werkgever, het VBO, maakt zich grote

lag hij aan de grondslag van het Copernicusplan, dat tien jaar geleden de

zorgen over de concurrentiepositie van België en het behoud van onze

krijtlijnen uitzette voor een modernisering – en efficiencyverbetering – van

tewerkstelling en welvaart op lange termijn. De werkgeversorganisatie,

de openbare besturen. Nadat hij stopte met politiek in 2003 bleef Luc Van

die meer dan 33 000 ondernemingen vertegenwoordigt (waarvan

den Bossche onder meer actief als voorzitter van Brussels Airport Company

26 000 KMO’s) deed onlangs een oproep om zo spoedig mogelijk op

en van de Associatie Universiteit Gent. Hij is tevens de voorzitter van de raad

alle beleidsniveaus een nationaal meerjarenpact in te voeren met

van bestuur van Optima.

broodnodige hervormingen.

Jo Viaene Ivan Van de Cloot

is hoofd van het Competence Center binnen Optima Financial Planners.

is hoofdeconoom van de onafhankelijke denktank Itinera Institute. Hij is

Hij staat aan het hoofd van een uitgebreid team van fiscalisten, auditors,

de voormalige hoofdeconoom van ING in België. Ivan Van de Cloot raakte

juristen en financiële specialisten. Ze zijn verantwoordelijk voor

bekend als een kritische observator die regelmatig in de pers duiding geeft

de gedetailleerde audit die binnen Optima van iedere afzonderlijke klanten-

bij de sociaal-economische ontwikkelingen in België. Itinera Institute verenigt

portefeuille wordt gemaakt. Jo Viaene, bestuurder en vennoot van Optima,

mensen die zich maatschappelijk willen engageren voor de welvaart en het

is tevens auteur van het boek ‘Uw Privé-Vermogen’ (Roularta Books) waarin

welzijn van de volgende generatie. Het instituut werd opgericht in 2006 en ­telt

burgers worden opgeroepen om zelf een financieel plan op maat van hun

een aantal gerenommeerde professoren.

leven te maken.

rondetafelgesprek

‘

342,8 miljard euro. Zo hoog tikte onze gezamenlijke staatsschuld aan volgens het federaal Agentschap van de Schuld op www.debtagency.be. Dat was de som bij het ter perse gaan van dit magazine, maar de kans is groot dat dit bedrag intussen alweer fors aandikte. De conclusie blijkt even eenvoudig als verontrustend. Het eerste wat een nieuwe regering mag doen is zoeken naar geld om de put van 25 miljard euro uit de lopende begroting te dichten. De tweede taak wordt een nieuwe zoektocht naar geld, deze keer om de snel verouderende bevolking een pensioen en een aanvaardbare gezondheidszorg te garanderen. De overheid moet dus de buikriem aanhalen, en niet zomaar voor eventjes. Maar waar wordt er gesnoeid? Kijkt het overheidsapparaat, dat zelf niet altijd uitblinkt in maximale efficiëntie, in eigen boezem? Of betaalt de burger, die al kreunt onder een zware belastingdruk, andermaal het gelag?

“Het electoraal gedreven kortetermijndenken staat vaak haaks op de duurzaamheid van een goede oplossing.”

LUC VAN DEN BOSSCHE

Optima expertise Uw eigen pensioenplan als zelfstandige of vrije beroeper

De impact van de vergrijzing is verpletterend, vooral op middellange en lange termijn. Een reden te meer voor u als zelfstandige om niet af te wachten en op tijd te beginnen aan een goed uitgekiend pensioenplan. Via diverse kanalen is het immers mogelijk een ‘vergrijzingskapitaal’ aan te leggen om uzelf te verzekeren van een financieel onbezorgde tweede jeugd.

Hoeveel hebt u precies nodig? Hét uitgangspunt van uw plan is uiteraard uw levensstandaard.

Capital bracht vier experts rond de tafel die de problematiek grondig ontleden. Als oud-minister van Ambtenarenzaken is Optima-voorzitter Luc Van den Bossche wellicht het best geplaatst om de oorsprong van onze kwakkelende publieke financiën te duiden: “De problemen zijn eigenlijk al ontstaan in de jaren ’70, toen de uitgaven ontspoorden. In de periode 1988-1998 zijn er dan weliswaar een aantal pijnlijke maar zinvolle oefeningen gebeurd om de overheidsfinanciën te saneren. Maar jammer genoeg ging het de laatste jaren opnieuw de verkeerde kant op, in die zin zelfs dat we nooit de Maastrichtnorm gehaald hebben. Die norm schrijft voor dat een land in de eurozone maximaal een schuld van 60 procent van zijn bruto binnenlands product mag torsen. Jaren geleden liep dit op tot 130 procent en meer. Dankzij de hoger genoemde saneringsinspanningen zijn we dan flink onder de 90 procent gedoken. Maar de laatste jaren liep het fout, zodat we nu met een staatsschuld van liefst honderd procent van het bbp zitten.”

Via een aantal rekenmodules kan worden bepaald welk kapitaal eenmalig of welke rente jaarlijks nodig is.

Een koppel van 40 jaar met een levensstandaard van 3 000 euro per maand, dat wil genieten vanaf 60 jaar en dit gedurende 25 jaar (dus tot 85), heeft een kapitaal nodig van ongeveer 1 060 325 euro. (hypothese van 2 procent inflatie en een opbrengst van 4 procent op de waarde). Deze oefening is fundamenteel belangrijk. Heel wat mensen met een statuut van zelfstandige hebben geen flauw benul van hun financiële behoeften op lange termijn.

Hoe dit kapitaal opbouwen?

1. Pensioensparen Van oudsher zijn er in de personenbelasting een aantal mogelijkheden om uw pensioenreserve door de fiscus te laten sponsoren. Het meest

Waar ligt de verantwoordelijkheid voor de huidige toestand?

IVAN VAN DE CLOOT (hoofdeconoom Itinera Institute én kritisch waarnemer van het overheidsbeleid): “De overheid voert een boekhouding zoals een kruidenier. ­I n de jaren dat het goed ging, zijn de uitgaven mee gestegen met de economische groei. Het beleid is versoepeld en men heeft zich tegelijk laten verblinden door eenmalige operaties, zoals de verkoop van overheidsgebouwen of de annexatie van het pensioenfonds van het vroegere staatsbedrijf Belgacom. Dat laatste was goed voor een bedrag van 4 miljard euro, dat men direct heeft uitgegeven. >>

gekend is zeker het klassieke pensioen­sparen (artikel 145/8-16 WIB 92). De maximaal toegelaten bijdrage is 870 euro (aanslagjaar 2011) per persoon. Hierop krijgt u een belasting­ vermindering van minimum 30 procent en maximum 40 procent (plus gemeentebelasting).

Om van deze fiscale stimulans te genieten is het uiteraard evident dat de bijdrage voor 31 december is gestort. Er dienen ten minste vijf stortingen te gebeuren en de looptijd is minstens 10 jaar.

Let wel: voor de leeftijd van 18 kan u niet aan (vervolg op pagina 17)

15

Capital

DE OVERHEID ALS KRUIDENIER

16

jo viaene

Zo is het niet moeilijk om een begroting in evenwicht te krijgen.

Daar schuilt volgens mij een collectieve verantwoordelijkheid van de politieke klasse: men weet al 20 jaar dat we afstevenen op een groot budgettair probleem voor zowel de pensioenen als voor de vergrijzing. Men heeft er dan 20 jaar over gepraat, terwijl we nu én geen reserves hebben, én in een financiële crisis terecht zijn gekomen.”

LUC VAN DEN BOSSCHE: “Het is wat makkelijk om vanuit de zetel van een veilig studie-instituut alle schuld bij de politieke klasse te leggen. Politici zijn onderworpen aan verkiezingen.

En aan een publieke opinie, deels gevormd door media die noodgedwongen het sensationele kiezen. Die publieke opinie roept bij een begrotingsoverschot direct om extra uitgaven.

Vaak gaat het om verdedigbare uitgaven, gesteund door diverse belangengroepen. Sparen wordt dus een bezigheid tegen de publieke opinie in. In de plaats van te sparen gaan sommige politici dan op zoek naar manieren om het overschot te verdelen.”

JO VIAENE (hoofd Competence Center Optima): “Dat men eenmalig teveel heeft uitgegeven vormt niet het probleem.

Op zich moet men in het rood kunnen gaan, bijvoorbeeld om niet-recurrente relancemaatregelen te nemen voor de economie.

Het probleem stelt zich evenwel als dit scenario zich jaarlijks gaat herhalen. En dat is wat we de voorbije jaren hebben zien gebeuren.”

“Het nog hoger belasten van kapitaal zou onherroepelijk leiden tot een kapitaalvlucht naar het buitenland.”

JO VIAENE

BESPARINGEN

De Studiecommissie voor de Vergrijzing becijferde onlangs dat de vergrijzing de komende jaren zal zorgen voor een bijkomende kost van nog eens 6,3 procent van het bbp.

Wat betekent dat voor onze welvaart?

GEERT VANCRONENBURG (economisch adviseur VBO): “Als we nu niet drastisch besparen op de overheidsuitgaven, komt zoiets in de praktijk neer op een stijging van de gemiddelde belastingdruk met 6,3 procent. Als je weet dat we vandaag al een gemiddelde fiscale druk van 48 procent hebben, betekent dat dus ruim 54 procent. Het is duidelijk dat het volgens ons niet verstandig zou zijn om de belastingdruk nog verder te verhogen. De huidige fiscaliteit remt al het werken af, remt het ondernemen af, en remt investeringen af. Dat zijn op zich al zware economische kosten. En dan heb ik het niet alleen over de lasten op arbeid, maar ook die op consumptie en kapitaal.”

rondetafelgesprek

IVAN VAN DE CLOOT: “Het huidige relanceplan van de federale regering is alvast onvoldoende om ons te wapenen tegen de uit­ dagingen van de toekomst. Wie dit plan onder de loep neemt, zal vaststellen dat een aantal voorgestelde maatregelen absoluut niet nieuw zijn. Daarbij komt nog dat men er niet meer dan 1,1 miljard euro mee wil besparen. En dat terwijl alleen al de gezondheids­ uitgaven in 2009 met liefst 3,3 miljard euro aangegroeid zijn. ­ De pensioenuitgaven zijn in hetzelfde jaar ook nog eens met ­1,3 miljard euro gestegen.”

Optima expertise

pensioensparen doen en vanaf 65 geniet u geen voordeel meer.

Zowel banken als verzekeringsmaatschappijen bieden deze formules van pensioensparen

Onze armlastige overheidsfinanciën vallen ook in het buitenland op. De Europese Commissie opende vorig jaar al een procedure tegen België wegens buitensporig begrotingstekort. Het Belgisch begrotingstekort liep toen op tot 5,9 procent van het bbp, bijna drie procent meer dan het Europese groei- en stabiliteitspact toelaat.

Hoe moet dat verder?

GEERT VANCRONENBURG: “Het begrotingstekort moet absoluut weer naar 0 procent. De planning om dat te bereiken tegen 2015 is zeer redelijk: snel genoeg en toch niet té snel.”

aan. Globaal gezien zijn er twee formules: een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering. De fondsen zijn uiteraard wat risicovoller en meer bancair gericht.

De verzekering werkt met een minimum­ rendement (2 à 3 procent), aangevuld met een winstdeelname afhankelijk van de winst van de verzekeringsmaatschappij. Sinds kort komen levensverzekeringen verbonden aan een beleggingsfonds (tak 23) eveneens in aanmerking.

Gezien de beperkte inlagen is het pensioensparen

VERMOGENSBELASTING

uiteraard niet meer dan een aanvulling op het

IVAN VAN DE CLOOT: “Zoals iedereen rond de tafel, ben ik het ermee eens dat de gemiddelde fiscale druk in België vandaag al erg hoog is. Die 48 procent is een handicap, zeker als je ziet dat het gemiddelde in de eurozone op 44 procent zit. In de Verenigde Staten, waar de overheid ook met financiële problemen kampt, bedraagt de fiscale druk slechts 31 procent. Daar heeft men dus nog marge om via de fiscaliteit de overheid bij te springen.

Wij hebben die marge totaal niet.”

wettelijk pensioen. Toch is het een aanrader, dankzij de fiscale besparing. Een belangrijk aandachtspunt is echter de kostenstructuur van het product op zich. Een minimale concurrentie-

Naast het pensioensparen kan u een extra kapitaal Onder bepaalde voorwaarden (vastgelegd in artikel 145/4 WIB) kan ook een levensverzekering fiscale voordelen genieten. De grootte van dit voordeel is afhankelijk van uw inkomen en van het feit of u al dan niet een hypothecaire lening (met kapitaalsaflossingen) hebt lopen. Onder bepaalde voorwaarden kunnen ook deze immers fiscaal worden ingebracht, zij het wel in dezelfde ruimte als de levensverzekeringen. Hebt u reeds een lopende hypothecaire lening, bekijk dan op voorhand of een eventuele levensverzekering fiscaal nog wel voordelen biedt. Sowieso is het fiscaal maximum per persoon vastgelegd op 2 080 euro voor aanslagjaar 2011, wat u concreet een maximale belastingvermindering oplevert tussen de 624 en 832 euro, exclusief gemeentebelasting.

De looptijd van het contract is minimum tien jaar en er is een eindbelasting van 10 procent op 60 jaar.

Het is aan te raden de kapitalen slechts op te nemen dicht tegen de voorziene einddatum, zoniet is de eindbelasting een pak hoger.

3. Vrij aanvullend pensioen De fiscaal meest interessante opbouw van >> (vervolg op pagina 19)

Capital

2. De individuele levensverzekering opbouwen via een individuele levensverzekering.

Wat met een extra belasting op kapitaal en vermogen, waar al jaren over gepraat wordt?

GEERT VANCRONENBURG: “Ten eerste mogen we niet ­vergeten dat kapitaal in België vandaag al gemiddeld belast wordt aan een voet van 32,7 procent, tegenover 28,5 procent in de buur­ landen en 30,1 procent als gemiddelde voor heel de eurozone.”

JO VIAENE: “Het kapitaal nog hoger belasten zou – gezien de gestegen mobiliteit van kapitaal – onherroepelijk leiden tot een kapitaalvlucht naar het buitenland, zodat de fiscus in plaats van extra inkomsten juist haar belastinginkomsten uit kapitaal dreigt te zien dalen. We hebben dit zien gebeuren in een aantal andere landen, waar men al snel tot de conclusie gekomen is dat vermogensbelasting een slecht idee was.”

IVAN VAN DE CLOOT: “We moeten eerlijkheidshalve toch aanstippen dat er landen zijn waar kapitaal zwaarder belast wordt dan in België. Maar is dat de essentie? Over de algemene lijn zijn we al belastingkampioen, laten we dus inderdaad niet beginnen dromen dat nog een extra kapitaalbelasting de overheidsfinanciën zal opschonen. Met de voeten op de grond blijven is de boodschap: de marge via de fiscaliteit is heel beperkt. We kunnen toch niet op élk vlak belastingkampioen van Europa worden?”

JO VIAENE: “De vermogensbelasting is een soort van Monster van Loch Ness, dat steeds opnieuw bovenkomt. Men vergeet te vaak dat het vermogen dat burgers hebben opgebouwd, >>

17

analyse is dan ook aan te raden.

18

geert vancronenburg

reeds belast geweest is, en ook nog belast wordt door de roerende dan wel onroerende voorheffing.”

inspanning die veel zwaarder weegt dan de inspanning die nodig was om toe te treden tot de Europese Unie.”

AMBTENARENPENSIOEN

Wat met de pensioenen als mogelijke besparingspost?

In een eerder gesprek met Capital zei Gabriel Perl, de afscheidnemend directeur-generaal van de Rijksdienst voor Pensioenen, dat een gemiddeld zelfstandigenpensioen amper 870 euro netto bedraagt. Kunnen we daar nog aan tornen, of moeten we eerder besparen door de ongelijk­heden tussen de diverse pensioenen en pensioensystemen weg te werken?

JO VIAENE: “Het pensioen is voor mij een punt waar structurele maatregelen nodig zijn. Ik ben ervan overtuigd dat hier besparingen mogelijk moeten zijn mits een overgangsperiode.

Met name de hoge ambtenarenpensioenen zijn vandaag toch stilaan een anachronisme geworden.”

LUC VAN DEN BOSSCHE: “Dat klopt. Het hogere ambtenaren­ pensioen is geboren als een vorm van uitgesteld loon, omdat een ambtenaar vroeger een stuk minder verdiende qua loon dan een collega die een gelijkaardige job had in de privésector. Vandaag zijn die lonen echter perfect vergelijkbaar – behalve dan voor echte topfuncties – en bovendien hebben ambtenaren nog het voordeel van een grotere werkzekerheid. Je kan dit echter niet van de ene dag op de andere. Het wordt een proces dat tijd in beslag

Als de overheid het nodige geld niet (meer) kan halen bij de burgers door extra belastingen, dan zijn er andere maatregelen nodig. Wordt er voldoende bespaard in het overheidsapparaat zelf?

IVAN VAN DE CLOOT: “Integendeel. Een mooi voorbeeld is de groei van het aantal ambtenaren in de gewesten, vooral dan bij de lagere overheden. In plaats van een oudere, en dus duurdere, ambtenaar die met pensioen gaat niet te vervangen, vervangt men hem door bijvoorbeeld twee jongere ambtenaren. Men blijft op die manier op korte termijn binnen zijn budget, maar men gaat voorbij aan het feit dat het de federale overheid is die later opdraait voor het pensioen van die ambtenaren.”

GEERT VANCRONENBURG: “En dat terwijl er juist dankzij de informatisering en de modernisering een enorm potentieel is om meer te doen met minder mensen. Daarenboven biedt de uitstroom van 196.000 ambtenaren tussen 2010 en 2020 alle kansen om werk te maken van de verbetering van de werking van onze administraties. Er zijn immers zwaardere inspan­ ningen nodig dan veel mensen denken. Het wegwerken van een b ­ egrotingstekort van 6 procent bijvoorbeeld, betekent een

rondetafelgesprek

zal nemen, zoals gebeurd is met de pensioenleeftijd van de vrouwen.”

Optima expertise

STOPPEN MET WERKEN

IVAN VAN DE CLOOT: “Zo zijn er heel wat onrechtvaardig­ heden, niet alleen op het vlak van de pensioenen. De waardering van arbeid zit niet logisch in elkaar. De pensioenleeftijd mag geen fetisj zijn, maar ook geen dogma. Het pensioen moet gebaseerd zijn op het aantal jaren dat iemand bijgedragen heeft door te werken, ook al komt iemand die lang gestudeerd heeft dan boven de 65 uit als hij een volledige loopbaan wil hebben.

Van zo iemand kan je dan verwachten dat hij een pensioenplan heeft, of voldoende kapitaal heeft opgebouwd.”

pensioenkapitaal gebeurt via het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ).

Een maximumpremie van 2 781,06 euro per jaar kan immers gestort worden (weliswaar afhankelijk van het inkomen). Fiscaal wordt deze premie afgetrokken als sociale bijdrage (aftrekbaar in de hoogste schijf). Bovendien zal bij de uitkering het kapitaal niet in één keer worden belast, maar zal er enkel een belasting worden geheven op een zogenaamde fictieve rente (het kapitaal

“Het zou niet verstandig zijn de fiscale druk nog verder te verhogen. De huidige fiscaliteit remt al het werken af, remt het ondernemen af, en remt investeringen af.”

wordt voor de fiscaliteit omgezet in een jaarlijkse

Geert Vancronenburg

immers 3 199,76 euro.

rente). Dit leidt globaal tot een lagere belasting.

Het wordt nog mooier indien u opteert voor het sociaal VAPZ. Dit is een VAPZ met een solidariteitsprestatie (10 procent van de premie wordt benut voor bijvoorbeeld overlijdensdekking of gewaarborgd inkomen). Voor dergelijke sociale VAPZ bedraagt de maximaal aftrekbare premie

JO VIAENE: “Een extra aansporing is nodig voor zelfstandigen en ondernemers om zelf voor hun pensioen te zorgen, en daar vandaag mee te beginnen. Wie ervoor kiest om vroeger te stoppen met werken, staat toch vaak verrast door het hoge ­kostenplaatje van zijn ambities. Mensen die stoppen met werken, geven immers vaak meer geld uit door de zee van vrije tijd die plots voor hen ligt.”

IVAN VAN DE CLOOT: “In het openbare debat merk je ook dat er een generatieconflict ontstaat: de babyboomers hebben massaal gewerkt en gaan nu stilaan met pensioen, vaak zonder dat ze een eigen pensioenspaarpot aangelegd hebben.

De rekening voor hun pensioenen wordt nu doorgespeeld aan een veel kleinere groep van werkenden. De overheid kan hier enkel een antwoord op bieden door vandaag te tonen dat ze vooruitziend is. Dat kan ze absoluut niet met een begroting van amper één jaar.”

Zelfstandigen of vrije beroepers met een vennootschap beschikken voor het opbouwen van pensioenkapitaal over deze extra troef.

Via de vennootschap kan er een spaarpotje worden aangelegd met fiscaal aftrekbare premies. Voorwaarde is wel dat er een vaste maandelijkse bezoldiging aan de bedrijfsleider wordt toegekend. Ofwel werkt u met een externe verzekeraar (groepsverzekering en externe individuele pensioentoezegging) ofwel bouwt u intern een vermogen op (de interne pensioenbelofte). Het einddoel is identiek: bij de pensionering van de bedrijfsleider een appeltje voor de dorst uitkeren aan de bedrijfsleider met een bescheiden belastingdruk.

Let wel: de fiscale aftrekbaarheid kent ook hier haar grenzen. Binnen de limieten van de

Hebben onze ondernemers en bedrijfsleiders nog vertrouwen om te investeren in dit klimaat?

GEERT VANCRONENBURG: “Een ondernemer en een ­onderneming hebben een stabiel klimaat nodig.

Een begrotingstekort van 5 procent is iets wat kan gebeuren in een crisisjaar, maar het mag geen structureel iets worden.

Er zijn dus ­inspanningen nodig, daarover zijn we het eens.

De vraag is alleen of die maat­regelen de competitiviteit van onze ondernemingen – en daarmee ook de werkgelegenheid en de welvaart op lange termijn – niet zullen aantasten.” >>

zogenaamde 80 procent-regel blijft de premie aftrekbaar. Eenvoudig gezegd komt het hierop neer: een zelfstandige mag bij pensionering jaarlijks niet meer ontvangen dan 80 procent van zijn laatste normale bruto jaarbezoldiging.

Er wordt binnen deze regel rekening gehouden met een forfaitair wettelijk pensioen en de reeds opgebouwde kapitalen in VAPZ en lopende plannen binnen de vennootschap (of opgebouwde plannen tijdens de vroegere carrière). >> (vervolg op pagina 21)

19

Capital

4. Groepsverzekering / Individuele pensioentoezegging /Pensioenbelofte

20

ivan van de Cloot

MEERJARENBEGROTING

Naast de pensioenhervorming en de nood aan een realis­ tische fiscaliteit, horen we u als expertenpanel ook pleiten voor een meerjarenbegroting. Hoe kan een vooruitziende overheid per definitie verder kijken dan alleen maar het dichtrijden van de gaten in de lopende begroting?

LUC VAN DEN BOSSCHE: “Het grote probleem van een éénjaar­ begroting is dat het een kasbegroting is. Met in en uit. En dus geen balans. Zo’n begroting laat perfect toe om het camel nose-effect te laten spelen. Je lanceert een structurele uitgavenpost , en je laat die beginnen in het najaar. De maand of twee maanden die je moet uitgeven passen nog in de lopende begroting van dat jaar. Maar het volgende jaar is de hele kameel daar, en krijg je dus plots die 12 maanden met extra uitgaven. Bij het nemen van een beslissing laat men nog te vaak alleen het eerste stukje zien van de budgettaire gevolgen: de neus van de kameel. O, is het dat maar, reageren de medebestuur­ ders dat eerste jaar. Pas jaren later komt dan het hele beest in beeld, inclusief zijn bulten en zijn zware last op de uitgaven. De federale regering zou meerjarenbegrotingen moeten opstellen zoals de meeste landen al doen. Ik heb destijds zelf de meerjarenbegroting voor gemeenten ingevoerd om uitwassen op dat niveau te verminderen.

Naast de begroting lag tijdens de preformatiegesprekken ook de financiering van de gewesten op de tafel. Ik vind de huidige

“We kunnen toch niet op élk vlak belastingkampioen van Europa worden?”

Ivan Van de Cloot

­ nanciering van gewesten en gemeenschappen een slechte zaak fi voor onze financiële toekomst. De gewesten en gemeenschappen zijn voor hun uitgaven grotendeels afhankelijk van de federale staat. Ze hebben dus de lusten en niet de lasten, hetgeen de federale verarming nog verder in de hand werkt. Ik noem dat een vorm van consumptiefederalisme, een zeer ongezonde situatie voor de financiële toekomst van België. Het valt af te wachten of en wat hieraan veranderd kan worden wanneer er een nieuwe regering komt. Een nieuwe financieringswet, met eigen fiscale verantwoordelijkheid voor gewesten en gemeenschappen, is meer dan nodig.”

Electoraal ligt dit toch uiterst gevoelig?

LUC VAN DEN BOSSCHE: “Ach, het ergste wat je als politicus kan overkomen, is een moeilijke hervorming doorvoeren waarvan men tien jaar later zegt dat je toch gelijk had. In die tien jaar heb je twee verkiezingsnederlagen geleden. Het electoraal

rondetafelgesprek

gedreven kortetermijndenken staat vaak haaks op de duurzaam­ heid van een goede oplossing. Vergelijk het met het fenomeen van de kleine beleggers die op een bepaald moment massaal op de beurs actief werden. Onder druk van beleggers, gesteund door de media, gingen bedrijven communiqués spuien over overnames en dies meer. Bedrijfsleiders werden door de beurs gedicteerd tot kortetermijnbeheer, met de vaak rampzalige gevolgen vandien.”

IVAN VAN DE CLOOT: “Electoraal opbod op korte termijn is nooit een goede zaak. Voeg daarbij de politieke fragmentatie die we kennen, en iedereen roept door elkaar heen. Op dat vlak heeft een tweepartijensysteem zoals in het Verenigd Koninkrijk toch zijn voordelen, en is België gehandicapt door de zeer sterke fragmentatie van het politieke landschap. Je ziet vaak dat onstabiele regeringen grotere tekorten opbouwen.”

Optima expertise

5. Niet fiscaal sparen Als de kapitalen uit de vorige producten niet volstaan voor het aanleggen van het nodige ‘vergrijzingskapitaal’ kan u uiteraard nog werken met niet-fiscale spaarconcepten.

Dit kunnen dan vastrentende formules zijn die u een basisintrest garanderen, aangevuld met een bepaalde winstdeelname. Het voordeel

Hoe lossen de politici in onze buurlanden het op?

GEERT VANCRONENBURG: “Europa voert de druk op om landen, dus ook België, te verplichten om meerjarenbegrotingen op te stellen. Dat is een goede zaak, maar het gaat verder dan dat.

Zowel Frankrijk als Nederland en Duitsland, dat tienduizenden ambtenarenjobs schrapt in de komende jaren, grijpen serieus in op alle niveaus. Bij ons – waar ingrepen meer nodig zijn dan in veel andere landen – missen we vooralsnog de grote politieke consensus om maatregelen te nemen waarvan we allemaal weten dat ze broodnodig zijn.”

kan erin bestaan dat u op een regelmatige manier (bijvoorbeeld via maandelijkse domiciliëring) een vast bedrag aan de kant zet.

Dit wordt dan risicoloos vastgezet op lange termijn. De kracht van de kapitalisatie, gecombineerd met een optimale fiscaliteit (geen belasting indien de looptijd langer is dan 8 jaar) kan een stevige bijdrage betekenen voor uw pensioenkapitaal.

Conclusie : VOORZIENIGE BURGERS

• Start altijd met het vrij aanvullend pensioen

• Vul het saldo verder aan met een externe individuele pensioentoezegging, een groeps verzekering of een interne pensioenbelofte.

Let op, dit kan enkel indien u werkt via een vennootschap. (en binnen de grenzen van de 80 procent-regel) • Werk af met het klassieke pensioensparen en de individuele levensverzekering (indien deze ruimte niet is benomen door kapitaalsaflossingen van hypothecaire leningen).

• Indien voorgaande oplossingen nog ontoereikend

Zitten we echt zo diep, of is een Griekse tragedie nog veraf?

JO VIAENE: “Ons grote geluk is dat heel veel burgers wél ­voorzienig geweest zijn, en steeds meer zelf het heft in handen nemen. Ik ben er stellig van overtuigd dat de verantwoordelijk­ heid voor de pensioenopbouw nog meer bij de burger zelf gelegd moet worden. In die zin kan men zeker pleiten om de fiscale stimuli voor het pensioen fors te verhogen. Een stelsel waarbij een gemiddeld gezin een vast bedrag per jaar kan spenderen aan pensioenvoorzieningen – bijdragen die fiscaal aftrekbaar zouden kunnen zijn – levert op lange termijn een mooi kapitaal op. ­ De aversie van de gemiddelde Belg voor belastingen zal ervoor zorgen dat veel meer mensen extra inspanningen zullen willen doen om hun eigen pensioen aan te vullen.”

GEERT VANCRONENBURG: “Er is nog overschot op de lopende rekening. We hebben dus nog enige – zij het een beperkte – vrijheid. Maar laat ons vooral niet wachten tot we in Griekse toestanden verzeild geraken.” <<

21

voor zelfstandigen.

zijn, kijkt u best eens naar niet-fiscale mogelijk- heden met een looptijd van meer dan 8 jaar.

Het einddoel van een goed pensioenplan, het bekomen van het benodigd vermogen op de fiscaal meest optimale manier, is voor iedereen hetzelfde.

Het opstellen ervan hangt af van uw concrete, unieke situatie en is dus voor iedereen anders. De juiste stukjes van de puzzel moeten op de juiste plaats zitten. Laat bovendien uw pensioenplan regelmatig herbekijken.

De markt is immers constant in evolutie. Scherpere tarificatie en productinnovatie zorgen ervoor dat de consument steeds meer waar krijgt voor zijn centen.

Jo Viaene Hoofd Competence Center Optima Financial Planners.

Capital

Er zijn dus oplossingen voorhanden, en de responsabilisering is er. Het probleem is alleen dat de oplossingen niet geïmplementeerd geraken. De nood moet blijkbaar heel hoog zijn voor we gaan ingrijpen …

LUC VAN DEN BOSSCHE: “Wat dat betreft is er volgens mij nood aan een nieuw Poupehan.” (NVDR: Het Ardeense dorpje Poupehan raakte in de jaren ’80 bekend door het buitenverblijf van de toenmalige gouverneur van de Nationale Bank, Fons Verplaetse. Hij onderhandelde er en petit comité met de premier, vakbonden en bankiers over een gezamenlijk te voeren herstel­ beleid tijdens en na de recessieperiode van de vroege jaren ’80.)

3 professionals over hun drive Bart Bauweraerts & partners, Robert Clergerie en Janny De Vaan over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles.

Veerle SymoEns / Foto’s: Guy Kokken

domani-ontwerper

Bart Bauweraerts & partners — Samenwerking.

22

“

We leiden Domani nu met zijn drieën. Ik studeerde ooit voor slager terwijl Gino (Van Den Breen, red.) een diploma carrosserie op zak heeft. Toch wou het lot dat we beiden in de potterie verzeilden.

Onze ondernemersdrang was niet meer te stuiten. Dus besloten we voor onszelf te beginnen. We hadden een hoofd vol goede ideeën en heel wat contacten in de sector van bloem- en sierpotten. Financieel stonden we echter nergens. Walter Van Gastel – een grootondernemer in de tuinsector – geloofde echter in ons.

Hij zei: ‘Ik heb het geld, jullie de ideeën.’

Hij werd meteen de grootste aandeel­ houder. Gino en ik bezaten 20 procent en sloten leningen af waarvoor onze ouders borg stonden. We zijn zo inderdaad heel impul­sief met Domani begonnen.

Ik weet nog goed dat ik een foto van mijn computerscherm nam, de allereerste keer dat we eindelijk boven nul stonden op onze bankrekening.

Later kwam Jan Buelens, onze derde man, erbij. Jan werkte als glaskunstenaar.

Naast het inkopen van de knapste design­

“Bij de opstart van nieuwe collecties zit het er gegarandeerd op.” stukken, begonnen we dankzij hem met de eigen productie van sierpotten en vazen. Toen een verkoper enkele van onze zelfgemaakte potten meenam naar een beurs in Frankfurt, ging het snel.

Hij kwam terug met een bestelling: een volle container! We waren dolgelukkig, maar tegelijk was dat een helse periode; in de weekends en tot diep in de nacht stonden we zelf onze paletten vol potjes te schilderen. Ondertussen gebeurt de productie van onze sierpotten, schalen en vazen in Hongarije. Door onze internationale focus evolueerden we ook naar de designmarkt. We werken samen met architecten voor wie we vooral maatwerk uitvoeren en projecten aanpakken in Caïro, Japan, Amerika en heel Europa.

Het impulsieve en rebelse van de begin­ jaren heeft intussen plaats gemaakt voor formelere communicatiestructuren, papierwerk, businessmodellen en het constant op niveau houden van onze marktpositie. Dat is een uitdaging.

En dan zijn er nog altijd factoren die niet te controleren zijn. 2008 was voor Domani een topjaar en we hadden grote bouwplannen.

Maar in 2009 begon de crisis. Hadden we onze grote bouwplannen doorgevoerd, dan waren we wellicht serieus in de problemen gekomen. Je kan als ondernemer dus heel goed bezig zijn, maar zekerheden heb je nooit.

Of het niet bijzonder moeilijk is om met z’n drieën een zaak te leiden? Absoluut.

Onze taken zijn duidelijk omschreven maar uiteindelijk lopen die door elkaar en hebben wij daar maandelijks discussies over. Bij het opstarten van nieuwe collecties zit het er gegarandeerd op. Jan wil daar creatief zeer ver in gaan, terwijl Gino en ik meer klantgericht en financieel bezig zijn.

Niet gemakkelijk, maar anderzijds werkt onze samenwerking ook bevrijdend. Als je het met zijn drieën goed aanpakt, heeft iedereen rust en tijd voor zichzelf. Het voordeel is ook dat je met drie sneller tot een besluit komt dan met twee. Je geraakt niet in een patstelling.

Onze droom is om ons nog verder in de designwereld te profileren en ooit een mooie meubelcollectie te lanceren. (lacht) Dan kunnen we eindelijk eens wat anders zeggen dan: We verkopen potten.” <<

VAN KAPITAAL nulputem BELANG

23

Capital

Bart Bauweraerts (46), Gino Van Den Breen (44) en Jan Buelens (44) staan aan het hoofd van het exclusieve sierpotten- en vazenmerk Domani dat opgestart werd in 1992. Domani is gevestigd in Lokeren, de productie gebeurt in Hongarije en de projecten lopen van Parijs over Milaan tot in Ca誰ro en Tokyo. De focus komt steeds meer op design en maatwerk te liggen.

Schoenenontwerper

Robert Clergerie — Contrast.

24

“

Twee dingen wou ik: kwaliteitsschoenen maken én een eigen label oprichten. Daarom nam ik in 1980 de bekende schoenenfabriek van Joseph Fenestrier, in Romans-sur-Isère, over.

Die fabriek bestond al sinds 1895 en men bleef er ononderbroken kwaliteitsschoenen afleveren. Die onschatbare vakkennis bewaarde ik zo goed mogelijk en kort daarna begon ik onder mijn eigen naam te ontwerpen. De stielmannen hadden echter enkel ervaring met mannenschoenen terwijl ik absoluut vrouwenschoenen wou maken. Uiteindelijk leverde dat een speciale en ideale mix op van comfortabele en vrouwelijke modellen met een mannelijke touch. Dat een vrouw zou moeten lijden om mooi te zijn, vind ik immers volledig absurd. Comfort was dan ook vanaf het begin een basisvereiste. Dat lijkt evident, maar hoeveel merken zijn er niet met verschrikkelijke pasvormen?

Een vrouw draagt kleding, maar schoenen moeten de vrouw dragen, vind ik. Een vrouw is pas sexy als ze zich ontspannen voelt, en hoe kan dat nu met schoenen die pijn doen? Moderedactrices leken er net zo over te denken want plots pikten ze mijn atypische vrouwenschoenen op en werd ik een internationale hit.

“Een vrouw draagt kleding, maar schoenen dragen de vrouw.”

Michelle Obama, Sharon Stone, Tina Turner, Madonna en ook Vanessa Paradis dragen mijn ontwerpen. Fantastische publiciteit maar ik doe daar niks speciaals voor. Ik hou me niet bezig met te veel modefeestjes. Ik doe vooral mijn zin en hol zeker niet achter vergankelijke modetrends aan. ‘De modewereld komt wel naar mij’, is steeds mijn credo geweest en dat wordt al jaren bewezen. Dat andere merken me kopiëren zie ik nu alleen maar als een compliment.

Jarenlang werkte ik als een paard.

Begin 2000 was ik het perspectief kwijt en droomde ik intens van rust en ontspanning. Het was zelfs zo erg dat ik in 2001 mijn eigen bedrijf verkocht.

Ik ging zeilen in de Middellandse Zee, leefde letterlijk als God in Frankrijk maar verveelde me algauw steendood.

Eén van de belangrijkste dingen naast basiscomfort, is jezelf ontplooien in het leven. Ik voelde me plots alleen nog maar een toerist en ik besefte dat schoenen ontwerpen mijn passie … en tegelijk ook mijn hobby is. Dàt achterlaten voelde uiteindelijk als mezelf achterlaten. Toen ik ook nog vernam dat de overnemers van mijn bedrijf de boeken zouden neerleggen, was ik daar het hart van in. Ik voelde dat

ik iets moest doen, zeker toen ik dacht aan al die gedreven ambachtslui en arbeiders waar ik 20 jaar mee had samengewerkt, en die nu zomaar op straat terecht dreigden te komen. Dus verkocht ik een groot deel van mijn patrimonium en kocht ik mijn vroegere bedrijf terug op. Het is één van de beste dingen die ik ooit deed in mijn leven.

Ik ben een emotioneel zakenman en ontwerper. Zo wordt alles nog steeds in Romans-sur-Isère gemaakt. Op die manier ben ik zeker van de kwaliteit maar ook van de termijnen. Ik moet het product onder mijn ogen hebben om het te bewerken, ik moet de geur van het leder kunnen opsnuiven en de uitwerking van begin tot einde kunnen opvolgen. Een ‘Robert Clergerie’-schoen maken is nog steeds een ambacht van de bovenste plank en ik ben mijn personeel ontzettend dankbaar dat ze hun unieke talent hier volledig voor inzetten. Zelf engageer ik me ook voor de volle 100 procent, maar ik let er nu wel op dat ik mezelf op tijd even helemaal loskoppel. Dan ben ik het liefste samen met mijn familie, of werk ik in mijn tuin.

Ik ben een man van contrasten, maar voel dat ik eindelijk mijn balans gevonden heb.

En ik hoop – weet – dat die filsofie zich ook in mijn ontwerpen reflecteert.” <<

VAN KAPITAAL nulputem BELANG

25

Capital

Robert Clergerie (76) ontving vier keer de prijs van de beste designer van het jaar in de Verenigde Staten. Nicolas Sarkozy overhandigde hem op 30 november 2009 persoonlijk de insignes van ‘Chevalier de la Légion d’Honneur’. De schoenen van Robert Clergerie worden wereldwijd verkocht maar nog steeds ambachtelijk en dus paar per paar gemaakt in het Franse Romans-sur-Isère. Onder zijn clientèle telt Clergerie zowel filmsterren, presidentsvrouwen als wereldberoemde zangers en zangeressen.

Medisch cosmeticaspecialiste

janny de vaan

— Vrouwelijkheid.

“Een vrouw haar ‘zijn’ terug geven, daarbij helpt een medisch cosmeticaspecialist zo goed mogelijk.”

26

“

Twaalf jaar lang leidde ik mijn eigen reclamebureau.

Projecten volgden elkaar razendsnel op. De druk werd elke dag groter en de stress stapelde zich op.

Ik had nauwelijks tijd voor mijn kinderen.

Vaak vroeg ik me af: ‘wil ik dit wel op deze manier?’ Hoe leuk ik de reclamewereld ook vond, ik miste de menselijkheid, het gevoel echt een verschil te maken. Alles was er zo vluchtig.

Een documentaire over medische cosmetica veranderde mijn leven.

Artsen en cosmeticaspecialisten vertelden over het bijtekenen van tepels na borstreconstructies en het bijtekenen van wenkbrauwharen bij het opstarten van chemotherapie. Dat kunnen futiliteiten lijken in vergelijking met wat het genezingsproces bij kanker allemaal inhoudt, maar uiteindelijk zag je in die documentaire ook dat permanente make-up van onschatbare waarde kan zijn. Plastisch chirurgen kunnen het borstvolume door middel van prothesen of eigen weefsel na een amputatie wel teruggeven, maar een tepel is er vaak niet meer. Een mooie reconstructie afwerken met permanente

make-up kan je letterlijk en figuurlijk zien als de kers op de taart na het overwinnen van kanker. Een vrouw haar vrouwelijkheid teruggeven, daarbij helpt een medisch cosmeticaspecialist zo goed mogelijk in de allerlaatste fase van genezing.

Na die documentaire leek het alsof alle puzzelstukjes van mijn leven plots in elkaar vielen. Ik stopte met mijn reclamebureau en schoolde me om.

Secuur tekentalent bezat ik al sinds mijn kindertijd. Bovendien was ik blij dat ik eindelijk iets met mijn zorgzame kant en empathie kon doen. Ik studeerde ooit gezondheids- en omgangskunde, wat goed van pas kwam. Daarnaast was ondernemerschap me niet vreemd. De technische kennis die te maken had met de huid, met materialen en apparatuur voor het aanbrengen van permanente cosmetica moest ik wél van nul af aan leren. Toen ik uiteindelijk mijn eigen praktijk ‘Permanent Mooi’ startte, belde ik enkele plastisch chirurgen op om een samenwerking voor te stellen. Dat was een shock! De eerste arts die ik opbelde, zei me letterlijk: “Ach mevrouw, vrouwen willen enkel hun beha goed gevuld zien, die tepel en littekens

doen er echt niet zoveel toe.” Ik walgde van zo weinig inlevingsvermogen.

Gelukkig was dit geen doorsnee antwoord.

Intussen werk ik samen met enkele zeer goede artsen. En ik zou op termijn ook met een oogarts willen samenwerken. Er zijn namelijk erg veel vrouwen die zichzelf zonder bril niet meer zien in de spiegel.

Daardoor kunnen ze zich niet maquilleren.

Permanente make-up kan ook hier een oplossing bieden.

Evident is mijn vak niet. Veel dokters blijven sceptisch en ook patiënten hebben vaak wat extra uitleg nodig. Mijn beroep heeft nog steeds een wrange bijklank. Dat komt door de vrouwen die je ziet rondlopen met paars omlijnde lippen en oranje lijntjeswenkbrauwen. Omdat de ingrepen die ze ondergingen slecht gedaan zijn, valt hun permanente make-up op. Terwijl je eigenlijk niet mag zien dat er iets gebeurd is. Als permanente make-up echt goed aangebracht is, dan denk je alleen maar: ‘Wat ziet die vrouw er mooi uit!’ En dat is wat ik uiteindelijk wil bereiken. Ik wil elke vrouw, ongeacht wat ze heeft meegemaakt, zich weer op en top vrouw laten voelen.” <<

VAN KAPITAAL nulputem BELANG

Janny De Vaan (45) startte vijf jaar geleden met haar eigen bedrijf Permanent Mooi. Ze verzorgt zowel permanente make-up als medische cosmetica.

Janny De Vaan werkt nauw samen met artsen uit verschillende disciplines. Kankerpati毛nten helpt ze zowel v贸贸r de behandeling, bijvoorbeeld door wenkbrauwhaartjes bij te tekenen in afwachting van chemotherapie, als na de behandeling, bijvoorbeeld door het bijtekenen van een tepel na borstreconstructie. Ze helpt ook ouder wordende vrouwen of mensen die door erfelijke ziekten geen wenkbrauwen meer hebben.

27

Capital

Aanraders voor het najaar en de feesten!

1

RUM-KLASSIEKERS

MET EEN TWIST 28

— Cocktails voor een hartverwarmend najaar.

Golden Apple

Culto A La Vida

Hot Daiquiri

1 theelepel karamelsiroop, 20ml appellikeur, 50 ml appelsap en 45 ml Havana Club Añejo 7 Años

1 theelepel suiker, 15 ml limoensap, 120 ml veenbessensap en 60 ml Havana Club Añejo 7 Años

1 theelepel suiker, 15 ml vers limoensap, 60 ml Havana Club Añejo 7 Años en 1 cayennepepertje

Giet alle ingrediënten in een shaker, voeg ijsblokjes toe, shake en serveer in een cocktailglas. Werk af met een heel dun stukje appel dat u als een waaier op het glas prikt.

Los in een longdrinkglas de suiker op in het limoensap en doe er dan ijsblokjes bij.

Voeg eerst veenbessensap en vervolgens de Havana Club Añejo 7 Años toe.

Doe alle ingrediënten in een shaker, voeg ijsblokjes toe, schud en serveer in een cocktailglas.

REPORTAGE

Een mens heeft niet veel nodig om gelukkig te zijn: een fles Havana Club Añejo 7 Años, shakers, pittige ingrediënten, een set feestelijke glazen en vooral veel zin om te experimenteren. Wat dacht u van een Hot Daiquiri, een Golden Apple of een Mojito Real met champagne in plaats van spuitwater? Ontdek de aanraders van Filippo Baldan – een van ’s werelds beste barmannen – en het feest kan beginnen!

VEERLE SYMOENS

29

Capital

— Klassiekers met een twist.

Mojito Real

Old Rose Daiquiri

Cuban Ginger

1 theelepel suiker, 15 ml vers limoensap 1 takje verse munt, 60 ml Havana Club Añejo 7 Años en 60 ml champagne

1 theelepel suiker, 10 ml limoensap, 20 ml aardbeisiroop, 60 ml Havana Club Añejo 7 Años en 2 aardbeien

20 ml appellikeur, 120 ml ginger ale en 60 ml Havana Club Añejo 7 Años

Doe het munttakje, suiker en limoensap in een longdrinkglas en prak met een stamper.

Leng aan met champagne, voeg ijsblokjes en de Havana Club Añejo 7 Años toe. Roer en werk af met een mooi blaadje munt.

Doe alle ingrediënten in een blender en voeg geschaafd ijs toe. Na 30 seconden blenden, serveren in een cocktailglas. Werk af met een stukje aardbei aan de kant.

Doe ijsblokjes in een longdrinkglas.

Voeg appellikeur en de 60 ml Havana Club Añejo 7 Años toe.

Werk af met ginger ale, roeren en klaar!

30

— 2 x onverwacht.

Daiquiri Mulata 1 theelepel suiker, 15 ml limoensap, 30 ml koffielikeur en 45 ml Havana Club Añejo 7 Años

Doe alle ingrediënten in een blender en voeg geschaafd ijs toe. Dertig seconden blenden. Serveer in een cocktailglas.

Werk af met twee koffieboontjes.

virgin Mojito (alcoholvrij) 1 theelepel suiker, 15 ml vers limoensap, 1 takje verse munt en 60 ml spuitwater

Neem een longdrinkglas, doe er het munttakje, suiker en limoensap in en prak met een stamper.

Leng aan met spuitwater, voeg ijsblokjes toe en roer.

2

de kameleon van de

cocktails Mixen. Het vormt de rode draad doorheen het leven van Filippo Baldan.

Met zijn Italiaanse roots groeide hij op in België. Intussen werd hij uitgeroepen tot de tweede beste barman ter wereld. Filippo reist de wereld rond als barconsultant en mixologist voor de bekendste bars en hotels. Zorgvuldig doseert hij het evenwicht tussen barman en zakenman, nacht- en gezinsleven. Speciaal voor Capital geeft hij inzicht in de unieke mix die zijn leven maakt tot wat het is.

“

Een kameleon noemen ze me wel eens. Het ene moment open ik in mijn short een strandbar in Cuba of maak ik mojito’s op een zomerfestival. De volgende dag verschijn ik, strak in het pak, als barmanager in het vijfsterren Radisson Blu Royal Hotel in Brussel.”

Het mag meteen duidelijk zijn: het leven van Filippo Baldan kent slechts een grote constante: de afwisseling.

Vuurdoop

Als barconsultant en mixologist komt Filippo Baldan in de meest prestigieuze bars van Bangkok, Cuba, Brazilië, Jordanië of Rusland. Daarnaast verzorgt hij ook luxueuze bedrijfsevents voor Audi, modeshows voor Kenzo en verschillende exclusieve beurzen. “Qua eten en drinken ben ik een levensgenieter en daar­ voor hanteer ik een hoge standaard. Een zekere luxe is me op dat >>

31

la bodeguita (havana)

32

vlak absoluut niet vreemd. Daarom werk ik ook zo graag in chique hotelbars. Veel zakenmensen weten een goede cocktail immers erg te appreciëren. Het is alsof zij die cultuur, die je een beetje kan vergelijken met sigarendegustaties, goed aanvoelen.”

Dat het leven van Baldan in het teken van cocktails kwam te staan, kun je nochtans eerder toeval noemen. “Ik wou bioloog of geoloog worden. Maar voor die studies had ik geld en dus een job nodig. In het Hyatt hotel in Brussel begon ik tussen het zaal­personeel. Na een poos vroeg ik om achter de bar te mogen werken. Het eerste weekend betekende meteen mijn vuurdoop.

Een groep Engelse toeristen bestelde alleen maar cocktails.

Ik biechtte hen op dat ik amper ervaring had. Maar achteraf kreeg ik zelfs complimentjes. De volgende avond vroegen ze om meer cocktails. Die rush voelde zo goed aan!” Gestimuleerd door die ervaring, ging Filippo Baldan zich verdiepen in het mixen van cocktails. Twee jaar later won hij al zijn eerste wedstrijd. En wat een tijdelijke job zou zijn, groeide uit tot zijn grote passie.

Zakenman of barman?

“Het is keihard werken. Een goede barman doet zo veel meer dan cocktails shaken. Eerst en vooral moet je je klassiekers kennen en precies weten hoe je alles samenstelt. Als barman zit je bovendien niet – zoals een kok – afgeschermd van je klanten in een keuken te werken. Cocktails maak je tussen het volk en je moet daarvoor ontzettend veel tegelijk aankunnen. Een groep van tien mensen entertainen, wachtenden tevreden stellen, goed kunnen luisteren, psychologisch inzicht hebben en op de hoogte zijn van alle grote gebeurtenissen in de wereld … Het maakt allemaal deel uit van mijn job.” Daarbij spreekt Filippo nog verschillende talen, kent hij de leukste adresjes in de stad, en blijft hij steeds rustig en vriendelijk ook al heeft hij zelf een mindere dag.

“Het is niet één en al feest, ook al lijkt dat misschien zo. Op grote events moet de eerste mojito even lekker zijn als de 450ste.

Een echt goede barman ben je pas na jaren en om een goede mixologist te worden, duurt het nog langer. Een nieuwe cocktail samenstellen vereist immers een goed ontwikkeld smakenpallet en creativiteit met aroma’s, kruiden, fruit en alcohol.”

Filippo moet ook offers brengen in zijn privéleven, maar als zelfstandig barconsultant kan hij nu gelukkig zijn eigen ­ werkuren bepalen. “Ik ben zelfs meer zakenman dan barman.

Ik ben gelukkig getrouwd en heb twee kinderen. Mijn vrouw en ik delen dezelfde ingesteldheid tegenover ons beroep en dat is nodig: een job van negen tot vijf zal mijn beroep immers nooit worden. Ik reis ­regelmatig naar het buitenland om bars te openen, trends te volgen en me bij te scholen.”

De eerste mojito

Hoewel hij de hele wereld afreist, heeft Fillippo toch een zwak voor Cuba. Voor zijn eerste kennismaking met het land zorgde de film ‘Havana’ van Sydney Pollack met Robert Redford in de hoofdrol. “Enkele jaren daarvoor kwam ‘Cocktail’ uit met Tom Cruise en plots wist iedereen wat cocktails waren. De film ‘Havana’ was anders; gesofisticeerd, met minder show. In de film zag ik mensen voor het eerst mojito’s bestellen. Die cocktail was in België toen nog totaal onbekend. Ik raakte gefascineerd en zocht waar ik die rum kon vinden. Ik belandde bij een Brussels hotel dat die rum per container van Cuba liet overkomen.

Zo begon ik mijn eerst mojito’s samen te stellen en was ik een van de eersten om ze in België te serveren.” Filippo reisde al verschillende keren naar Havana. Om een Cuba Festival voor het Radisson hotel voor te bereiden of om deel te nemen aan de Grand Prix Havana Club. “Havana is tevens de plek waar de

Identykit FILIPPO BALDAN Filippo Baldan (52) heeft Italiaanse roots maar werd geboren in Brussel en oefende zijn talenten in verschillende bars over de hele wereld. In 1999 won hij de tweede plaats op het Wereldkampioenschap voor beste barman en in 2000 sleepte hij de ‘Golden Shaker’ in de wacht. Filippo staat bekend als ‘Beste barman van België’. Hij werkt momenteel als bar manager van ‘Bar Dessiné’ in het Brusselse Radisson Blu Royal Hotel. Daarnaast werkt Filippo vooral als internationaal bar consultant en mixologist.

Dit bracht hem al in de beste bars van Cuba, Brazilië, Thailand, Jordanië, Rusland, … Filippo ontwikkelde zelf meer dan 100 cocktails, waarvan er 11 speciaal samengesteld werden voor de bekende ‘Barsu’-bar in Bangkok.

Hij fungeert ook als mentor voor jongere barmannen en organiseert workshops en cursussen.

Amerikaanse schrijver en Nobelprijswinnaar Ernest Hemingway vaak te gast was. De schrijver had in elk geval ook een goede neus voor bars. Twee van zijn favoriete plekken bestaan nu nog.

‘La Bodeguita’ staat bekend om zijn mojito’s en ‘La Floridita’ serveert nog steeds de beste daiquiri’s. Mijn liefde voor Havana is in elk geval gebleven. Ook nu maak ik mijn cocktails nog steeds met de Cubaanse Havana Club-rum. De Havana Club Añejo 3 Años gebruik ik zeer vaak en de laatste tijd ook de Añejo 7 Años.

Velen denken dat de Havana Club Añejo 7 Años een rum is om puur als digestief te drinken. Dat kan natuurlijk, want het is zelfs een prima alternatief voor een single malt whisky of een glaasje cognac. Maar de Añejo 7 Años is ook heerlijk om cocktails extra karakter mee te geven. De smaak is heel constant en de rum bezit een rijk en complex aroma dat hem helemaal uniek maakt.

Bovendien verdwijnt dat aroma niet met de tijd en verandert het niet wanneer je de rum mixt met fruitsappen, soda’s of water.

Cubaanse rum is niet zo maar een drank. Er zit een heel verhaal achter, een verhaal van traditie, cultuur en vakmanschap.”

De tips van Filippo Baldan Wat maakt een cocktail geslaagd?

“Alles draait om het evenwicht tussen de alcohol die het lichaam van de cocktail vormt, het belangrijkste aroma en het tweede aroma. In een goede cocktail mag u de alcohol niet echt proeven.”

Respecteer de regel van 4 1. Leer het recept uit uw hoofd en werk uitsluitend met verse ingrediënten.

2. Respecteer de bereidingswijze.

Sommige cocktails, zoals bijvoorbeeld een mojito worden meteen in het glas samengesteld. Sommigen worden geshaket, anderen gemixt en nog anderen zijn een blend.

“ Cubaanse rum is niet zo maar een drank. Er zit een heel verhaal achter, een verhaal van traditie, cultuur en vakmanschap.”

3. Kies het juiste glas voor uw cocktail.

U heeft keuze uit longdrink-, cocktail-, rock- of hurricane-glazen.

Elke cocktail heeft een bijhorend glas.

4. Schenk aandacht aan de decoratie.

Kennis

“Ik geef mijn kennis graag door. Daarom organiseer ik ook ­c ursussen en workshops voor jonge barmannen en mixologisten.

Dat geeft me ontzettend veel voldoening. Wist je trouwens dat er in België geen deftige opleiding voor barpersoneel bestaat? In andere landen volg je hotelschool en kies je de laatste jaren specifiek voor de richting ‘barpersoneel’ met stages in grote hotels en bars.

In België noemt iedereen zich barman, van de limonadeschenker en pintjestapper tot de doorwinterde mixologist. Er bestaat geen standaard en dus flansen de meesten hier eender welke cocktail op goed geluk in elkaar. In veel gevallen blijft de klant teleur­gesteld achter. Mensen zijn verbaasd als ik een mojito maak en als die lekker is … In veel andere landen heerst er wel een cocktail­traditie, je kan er dan ook in elke bar genieten van een lekkere cocktail.

Daar is het gewoon een kwestie om eruit te springen door jouw cocktail extra lekker te maken! Wat zou het heerlijk zijn mocht dit in België ook ooit het geval zijn.” <<

Dit maakt een cocktail volledig af.

Feest “Mag het wat feestelijker zijn? Gebruik dan champagne in plaats van spuitwater.”

Rum is de basis. Kies voor de allerbeste kwaliteit!

“Havana Club Añejo 7 Años is een absolute aanrader. De rum is gemaakt van het beste suikerriet ter wereld en het unieke Cubaanse klimaat ligt aan de basis van dit product. Het zijn de handen en het hart van de meester-rummaker die de smaak bepalen en dat proeft u!”

allereerste optima open:

een overdonderend succes — Nostalgie, topsport en entertainment.

Allereerste Optima Open: een overdonderend succes.

In het weekend van 20 tot 22 augustus vormde de Royal Zoute Tennis Club het strijdtoneel voor de allereerste Optima Open. De organisatie maakt deel uit van de ATP Champions Tour. Als hoofdsponsor én eigenaar van het tornooi, haalde Optima deze internationale tornooienreeks voor ex-topspelers voor het eerst naar België.

34

1 2

foto’s: IMAGELLAN

3 de vraagstaart van proust achter de schermen Achter de schermen van de Optima Open speelde Capital ook mee. Björn Borg kwam in het vorige nummer al uitgebreid aan bod, maar de vijf andere deelnemende tennislegendes kregen tijdens het tornooi ook spitse vragen geserveerd. Diepgravende vragenlijsten beantwoorden was vroeger al een populair tijdverdrijf. De bekende schrijver Marcel Proust is iemand van wie dergelijke lijstjes bewaard zijn. Vandaar dat zo’n lijst bekend staat als ‘de vraagstaart van Proust.’

4 5

6 goran ivanisevic

Wat is voor u het volmaakte geluk hier op aarde?

Voor welke misstappen kunt u het minst begrip opbrengen?

Voor welke man of vrouw uit het heden of verleden heeft u het meest bewondering?

Wat is uw beste eigenschap?

Wie (of wat) had u willen zijn als u geen tennisser was geweest?

Wie zijn voor jou de helden van vandaag?

events

Pat Cash

Guy Forget

Goran Ivanisevic

Richard Krajicek

Henri Leconte

Op een leuke plek samenzijn met degene van wie je houdt.

Een wereld zonder oorlog, zonder ziektes, waar mensen vrij kunnen denken en zeggen wat ze willen.

Samen zijn met mijn vrouw en kinderen, buiten in de zon. Lekker lunchen of een fietstocht maken.

Of naar de kinderen kijken die aan het sporten zijn.

Gezond zijn. Alles samen doen met mijn familie en proberen hen gelukkig te maken. Hen veel liefde geven.

Ik ben eerder goedgelovig en soms wordt daarvan misbruik gemaakt. Dat vind ik erg vervelend.

Mijn fouten!

Als kinderen, ouderen en vrouwen slecht behandeld worden.

Fouten herhalen.

Omdat je niet geleerd hebt van je vorige fout.

Ik kan alleen mensen van wie ik hou vergeven, behalve als ik verraden word.

Voor iedereen die uitblinkt op een bepaald domein.

Zelf heb ik vooral geleerd van mijn collega’s. Ik respecteer ook mensen als Barack Obama en Bill Clinton. Dat zijn politici die niet met zichzelf en hun vrienden bezig zijn, maar met hun land en de wereld.

Mijn ouders, die altijd hun uiterste best hebben gedaan. Vooral nu ik zelf weet hoe het voelt om kinderen te hebben.

Ik bewonder ook mijn vrouw die zo veel geduld met me heeft.

Mijn ouders.

Nelson Mandela. Ik heb laatst de film Invictus gezien. Na zo’n lange opsluiting en nadat hij zo slecht behandeld werd, koesterde Mandela toch geen wrok. In mijn ogen is hij een prachtig man.

Formule 1-piloot Ayrton Senna. Hij was zo anders dan alle andere piloten.

Heel charismatisch en ook geheimzinnig.

Vrijgevigheid misschien en mijn ontspannen houding.

Ik ben bijna altijd goed gehumeurd.

Ik probeer altijd positief te blijven.

Ik ben heel ordelijk. En ik kom mijn beloften aan mijn kinderen altijd na.

Eerlijkheid, vrijgevigheid …

Ja, te vrijgevig. Zo ben ik.

Een Australian footballspeler! Ik was erg goed als junior, maar het werd te gevaarlijk en tennissen ging ook goed. Bovendien gaf het me de kans de wereld rond te reizen.

Muzikant – gitarist.

Ik weet het niet zeker, maar ik zou toch graag sporter geworden zijn.

Tornooidirecteur van het ABN AMRO World Tennis Tournament. (Oh gelukkig, dat ben ik sinds ik in 2003 op pensioen ging!)

Ik wou graag F1- of rallypiloot worden.

Of acteur.

Misschien is het nog niet te laat :-)

Moeders en vaders die 2 of 3 jobs combineren.

Iedereen die zich inzet om mensen in nood te helpen.

Geen beroemdheden, maar mensen die zich elke dag inzetten om anderen te helpen.

Nelson Mandela.

Bill Gates om wat hij uitgevonden heeft, maar ook om wat zijn stichting over ter wereld doet.

35

Capital

Me ontspannen, gezond voelen en relaxen met mijn kinderen en mensen van wie ik hou. Het liefst in de natuur, wat ik als Australiër in Londen wel mis.

cheque voor belgian kid’s fund

36

guy forget

guy forget en henri leconte

björn borg

björn borg

Onder een aangenaam zonnetje genoten duizenden

nog eens te zien spelen. En liefhebbers van

Naast het spel op de court, genoten de gasten in

toeschouwers van het spektakel. De spelers haalden

mooi tennis kunnen genieten van wedstrijden

de Optima Club van een jazzorkest en van een

alles uit de kast, van de ontketende Goran Ivanisevic

op hoog niveau.

hapje en een drankje in een ontspannen sfeer.

die uiteindelijk het tornooi zou winnen, tot de nog

Dé publiekstrekker in Knokke was Björn Borg.

Van ieder verkocht ticket, ging bovendien één euro

steeds immens populaire Björn Borg.

In de geschiedenis van het toptennis wordt

naar het Belgian Kid’s Fund, dat opleidingen aan

Door de jaren heen groeide de ATP Champions

de 54-jarige Zweed algemeen beschouwd als

kinderartsen financiert. Wie erbij was, weet nu al

Tour wereldwijd uit tot een bijzonder populair

een van de beste spelers ooit. Hij heeft onder

zeker dat de Optima Open in de zomer van 2011

evenement. Het biedt fans de kans om hun helden

meer elf Grand Slam-titels op zijn palmares staan.

opnieuw hét event wordt om naar uit te kijken! <<

pat cash

guy forget & graaf leopold lippens

pat cash

richar krajicek

goran ivanisevic

actua

Woningen fors duurder door

btw op grond?

Vanaf 1 januari 2011 is de verkoop van een nieuw gebouw met de bijhorende grond aan btw onderworpen wanneer de verkoop gelijktijdig en door dezelfde persoon gebeurt. Tot nu toe moest u op de grond alleen registratierechten betalen (10 procent in Vlaanderen en 12,5 procent in Brussel en Wallonië) en op de woning btw (van 21 procent). Stevenen we nu af op een fikse stijging van de woningprijzen, of is er geen reden tot ongerustheid?

“

In principe verandert er niet zo veel”, zegt Thomas Weyts, Estate Planning Manager bij Optima. “Het Europees Hof van Justitie heeft weliswaar geoordeeld dat gebouwen of gedeelten ervan (zoals appartementen) voor de toepassing van de btw onlosmakelijk verbonden zijn met het bijhorend terrein.

Daardoor was België verplicht om zijn wetgeving aan te passen, wat gebeurde in de Programmawet van 23 december 2009 die in januari 2011 in werking treedt.”

Dus ook na 1 januari 2011 blijft een overdracht van een bebouwd terrein onderworpen aan het evenredig registra­tie­ recht van 10 of 12,5 procent, zolang de grond­­­eigenaar een andere persoon is dan de beroepsoprichter-opstalhouder?

“Als de bouwgrond bij één persoon gekocht wordt, en de stenen bij een andere persoon, dan moet er geen btw betaald worden op het geheel (woning én grond) maar enkel op de woning. Dat is goed om te weten voor al wie overweegt te investeren in vastgoed.

Onze sectorspecialisten volgen deze wetgeving vanzelfsprekend

Capital

“De vraag stelt zich evenwel wanneer de vervreemding (verkoop) van een gebouw valt onder het btw-stelsel en vooral wat dan onder ‘bijhorend terrein’ verstaan moet worden”, gaat Thomas Weyts verder. “Het nieuwe artikel 1 (§9, 2°) van het btw-wetboek definieert ‘bijhorend terrein’ immers als ‘het terrein waarvoor de toelating werd verkregen om erop te bouwen en dat door éénzelfde persoon wordt overgedragen tegelijk met het gebouw waartoe het behoort.’ Op grond van dat wetsartikel wordt een terrein dus niet beschouwd als ‘bijhorend’ wanneer het niet door dezelfde persoon wordt vervreemd als het gebouw zelf, of wanneer het terrein niet tegelijkertijd met het gebouw wordt vervreemd. Met andere woorden: het is niet voldoende dat een gebouw op een stuk grond werd opgetrokken, om dat stuk grond automatisch als ‘bijhorend terrein’ aan te merken voor de toepassing van het Belgisch btw-wetboek.”

37

op de voet, en kunnen voor ieder afzonderlijk geval het juiste advies terzake bieden.”

Zorgt de nieuwe wetgeving nog voor andere wijzigingen als ik in vastgoed wil investeren?

“Neen. De wetswijziging zorgt evenmin voor een wijziging van het belastingregime dat van toepassing is op de overdracht van onbebouwde terreinen. Ook vervreemdingen van bebouwde terreinen die overgedragen worden tegelijk met de gebouwen waartoe ze behoren, blijven in de toekomst gewoon onderworpen aan het evenredig registratierecht wanneer ze niet als ‘nieuw’ aangemerkt kunnen worden voor de toepassing van de btw.”

En hoe lang beschouwt de administratie een gebouw nu precies als nieuw?

“Een gebouw wordt als ‘nieuw’ beschouwd tot en met 31 december van het tweede jaar dat volgt op het jaar van de eerste ingebruikname of inbezitname.” <<

Baron Paul Buysse

“Investeer op die plaatsen waar er economische groei is.”

38

Paul Buysse bundelt in zijn persoon een zelden geziene ervaring in grote en kleine bedrijven in binnen- en buitenland. Redenen genoeg dus om hem op te zoeken voor een indringend gesprek over de passie van het ondernemen, de toekomst van onze welvaart en de nood aan een strategisch plan.

Jeroen Lissens / foto’s: filip van roe

spraakmaker

39

Capital

S

chud de hand van Paul Buysse en je schudt de hand van ondernemend België. De man, met de grijze haren achterovergekamd, zit zoals steeds strak in het pak.

Hij ontvangt ons in zijn stijlvolle Brusselse kantoor bij het beursgenoteerde Bekaert, waarvan hij voorzitter is.

Het Belgische Bekaert is wereldleider in staaldraadproducten.

Op het bureau van Paul Buysse valt meteen de glimmende Spirit of Ecstasy op, het icoon dat het radiatorrooster van elke Rolls-Royce siert. Een souvenir uit de tijd dat Buysse als CEO aan het hoofd stond van het Britse conglomeraat Vickers, dat onder zijn bewind Rolls-Royce zou verkopen. “Gekregen van het personeel van Rolls-Royce”, lacht Buysse terwijl hij koffie bestelt. “Dit is het laatste exemplaar dat gemaakt werd onder de Britse eigenaars.”

De kleine flying lady en de anekdote erachter schetsen een ietwat understated beeld van zijn carrière. Die zin voor understatement past overigens uitstekend bij de anglofiele gentleman die Paul Buysse nog steeds is.

Groeimotor

Voor zijn jaren bij Vickers stond Paul Buysse aan de top van de industriegroep BTR, waar toen liefst 330 000 mensen werkten.

Vandaag zijn er wel meer Belgen te vinden aan de top van multinationals. Maar met een carrière van 17 jaar in de hoogste echelons van het Britse bedrijfsleven was Paul Buysse van 1983 tot 2000 toch één van de allereerste Belgen die het in het buiten­ land maakte als topmanager. Hij is tevreden dat zijn voorbeeld opvolging krijgt, en toch beschouwt Paul Buysse het tegelijk als een noodzaak: “Ik zeg steevast tegen Belgische managers dat ze internationaal moeten gaan met hun bedrijven, zeker buiten Europa. Want het is daar dat de economische groei zich afspeelt.”

Intussen haalt hij cijfers boven van het Internationaal Monetair Fonds. “De wereldhandel is in het crisisjaar 2009 met 0,6 procent gedaald, in Europa zelfs met 4 procent. In China en India zagen we wel een groei van respectievelijk 9 en 6 procent. Voor 2010 gaat men in China opnieuw uit van een groei met 10,5 procent, terwijl we in de EU tevreden moeten zijn met één procent groei.

Europa – België inbegrepen – is niet langer de groeimotor van de economie. We moeten dus naar het buitenland gaan kijken.”

“Laten we vooral niet de fout maken te denken dat de groeilanden ook niet met innovatie bezig zijn.”

Kunnen we geen maatregelen nemen om te vermijden dat we hier evolueren naar een sociaal-economisch niemandsland?

PAUL BUYSSE: “Om de Belgische economie opnieuw dynamiek in te blazen, moeten we inderdaad een aantal ontzettend belang­ rijke beslissingen treffen. Ten eerste: het kan niet langer dat de kostprijs van de sociale zekerheid 4,5 keer sterker stijgt dan de inflatie. Ten tweede moet de efficiency van het ambtenarenkorps naar omhoog. We moeten ons durven afvragen of het nodig is dat de overheid zoveel mensen tewerkstelt. We moeten het

SPRAAKMAKER

mes zetten in het aantal ambtenaren, en vooral in het aantal soms nutteloze procedures die ze uitvoeren. Ten derde is het nodig dat we – samen met onze universiteiten die dat vaak al zeer schitterend doen – nog meer inzetten op technologie, innovatie en onderzoek en ontwikkeling.

De arbeidsintensieve maakindustrie zijn we aan het ­k wijtspelen aan de lagelonenlanden, China en India op kop. En laten we vooral niet de fout maken te denken dat die landen ook niet met onderzoek of innovatie bezig zijn. Het aantal vorsers stijgt er zienderogen. Tegen de tijd dat dit gesprek voorbij is, zijn er weer een pak nieuwe, jonge universitairen aan de slag in Aziatische labs.”

“Laat ons geen politieke tewerkstelling in stand houden, maar investeren in toekomstige economische groei.”

Harde cijfers

Uit de auto-industrie, vroeger toch één van de sterkhouders van België, zal die groei alvast niet meer komen. U bent zelf zopas aangesteld als voorzitter van de stuurgroep die op zoek moet naar een nieuwe investeerder voor de opgegeven Opel-fabriek in Antwerpen. Ook daar duiken de Chinezen op als kandidaat …

PAUL BUYSSE: “Kijk, een zeer belangrijke Chinees zei me ­onlangs: “Ons probleem is dat we teveel geld hebben.” En inderdaad, China is de grootste schuldeiser ter wereld, onder meer van de VS. Voeg die kaspositie samen met hun numeriek overwicht van 1,4 miljard mensen, en je begrijpt direct de voorspelling die zegt dat de Chinezen tegen 2025 goed zullen zijn voor 35 procent van het bruto binnenlands product van heel de wereld. Vergeet trouwens niet dat ze daar in 1820 ook al zaten, maar in de 20ste eeuw afzakten doordat ze de industriële revolutie misten.”

Code Buysse II: een nieuwe bondgenoot voor bedachtzame bedrijfsleiders?

De ‘Code Buysse’ is het resultaat van een unieke ontwikkeling waardoor België als allereerste land kon uitpakken met een corporate governance code voor niet-beursgenoteerde ondernemingen.

De Code kreeg vaste vorm dankzij de nauwe samenwerking tussen UNIZO (Unie van Zelfstandige Ondernemers) en UCM (Union des Classes Moyennes). De eerste editie van de ‘Code Buysse’ werd in 2005 boven de doopvont gehouden. De Code omvatte een aantal aanbevelingen, gestoeld op de vaststelling dat een organisatie met efficiënte controle- en beheerstructuren garant kan staan voor sterke en duurzame groei.

De economische crisis die ons land op zijn grondvesten doet daveren, maakte het concept van ‘goed bestuur’ weer bijzonder actueel. De crisis zette de bezielers van de Code aan tot het uitwerken van aanvullingen op de originele tekst. De tweede versie werd voorgesteld op 23 juni 2009 en kreeg de naam ‘Code Buysse II’ mee. Die nieuwe geactualiseerde Code snijdt nieuwe thema’s aan, waaronder maatschappelijk verantwoord ondernemen, de ethische instelling van bestuurders, evenals risicobeheer en -controle.

Familiebedrijven Kunnen we zelf nog iets doen met onze economie?

Als voorzitter van het staaldraadbedrijf Bekaert staat u nog mee aan het roer van een machtig Belgisch bedrijf, maar de echte beslissingscentra verhuizen steeds vaker naar het buitenland. De financiële crisis zorgde er bijvoorbeeld >>

Belangrijk om aan te stippen: de bepalingen van de Code zijn helemaal niet bindend.

De ‘Code Buysse II’ werd immers in zeer ruime bewoordingen opgesteld. Daardoor vormt hij een nuttig en flexibel instrument voor alle >> (vervolg op pagina 43)

41

Capital

U klinkt als een bezorgd man.

PAUL BUYSSE: “Noem me maar gerust een zeer bezorgd man.

We missen daadkracht, vind ik. En die daadkracht is nodig om onze maatschappij te herboetseren, om klaar te staan voor de enorme economische uitdagingen, zoals de vergrijzing, die op ons afkomen. Voeg daarbij de zeer moeilijke structuren in ons land, die ons een extra concurrentieel nadeel opleveren.

Waarom schaffen we bijvoorbeeld de provincies niet af?

Hun bevoegdheden kunnen toch perfect overgedragen worden naar de gemeenschappen? Laat ons geen politieke tewerkstelling in stand houden, maar investeren in toekomstige economische groei.”

Optima expertise

voor dat ook Fortis onder Franse controle kwam.

PAUL BUYSSE: “Ik stel een gebrek aan sterkte in ons ondernemingsweefsel vast. Het grootste deel van de bedrijven uit de Generale Maatschappij van weleer is inderdaad overgegaan in Franse handen. En niet altijd om de redenen die men ons voorhield, zoals schaalgrootte. Zo geloof ik perfect dat Petrofina (dat opging in Total, nvdr.) zelfstandig had kunnen overleven, en dat er andere opties waren dan overnames door buitenlandse groepen. Het is jammer dat we niet met een gestructureerd kapitaalforum durven opstaan, en de daadkracht opbrengen om bedrijven hier te houden.

De trend van buitenlandse overnames is trouwens nog niet voorbij. Ik voorspel dat er na de golf van Franse overnemers een golf van Indiërs en Chinezen komt. Kijk maar naar Volvo in Gent, dat nu al in handen van de Chinezen is. Of naar Hansen Transmissions – ik was er ooit CEO – dat nu in handen van een Indiase groep is. Ook de ooit zo bloeiende diamantindustrie is ons aan het ontglippen.”

42

Hoe moeten we concreet te werk gaan om het tij te keren?

PAUL BUYSSE: “Heel eenvoudig: door te kijken naar onze eigen geschiedenis van welvaartsopbouw. Nog niet zo lang geleden waren we nog heel sterk in het aantrekken van grote investeerders.

In 1963 haalden we de enorme Ford-fabrieken naar Genk door een aanbod vol met keiharde cijfers. Een combinatie van fiscaliteit, investeringssteun, opleidingssteun, en infrastructuur.

Alles samen vormde dit een aanbod dat zo goed was, dat het niet kon geweigerd worden. Ford kwam, en creëerde duizenden jobs.

Precies hetzelfde zie je nu gebeuren in India en China, waar we met Bekaert zo al diverse vestigingen opgestart hebben.

(De investeringen in China leverden Buysse als eerste Europeaan het ereburgerschap van het Chinese Chongqing op, de grootste stad ter wereld met 32 miljoen inwoners. Na het gesprek zal hij de enorme medaille tonen waarop aan de achterkant het ­nummer ‘OOO7’ prijkt, nvdr.) Maar in België lijken we dit een beetje verleerd te zijn.”

“Alles beter dan bij de pakken te blijven zitten. Laat ons toch op vliegtuigen springen, en mensen ontmoeten!”

Zou de Europese Commissie zo’n ongebreidelde staatssteun – met een opbod tussen de verschillende landen tot gevolg – anno 2010 niet terugfluiten?

PAUL BUYSSE: “Akkoord dat je niet zomaar eender wat kan doen, maar misschien kunnen we tenminste samen met Europa werken aan een keihard pakket? Alles beter dan bij de pakken te blijven zitten. Laat ons toch op vliegtuigen springen, en mensen ontmoeten! Op dat vlak kunnen we trouwens wel wat opsteken van de Britten. De Britse Ambassade in China telt 400 mede­ werkers, op de Belgische zijn dat er 32. Ik vind dat veelzeggende

cijfers. Een overheid moet maatregelen nemen om bestaande bedrijven hier te houden, én om er uit het buitenland nieuwe bij te halen. De creatie van welvaart via investeringen en jobs, is essentieel om onze levensstandaard in de toekomst te blijven behouden. En sorry, maar bedrijven komen niet naar hier omdat het hier gezellig is, of omdat we veel soorten bier hebben.”

“Hoeveel familiebedrijven zijn er niet waar de pater familias nog denkt dat ‘internet’ een nieuw soort waspoeder is?”

EEN GOED PLAN

U nam het initiatief voor de ‘Code Buysse’, een code voor corporate governance of deugdelijk bestuur in niet-beursgenoteerde ondernemingen. Ook als Belgische voorzitter van het internationale Family Business Network (FBNet) zet u zich in voor de familiale ondernemingen.

Als de grote bedrijven verdwijnen, zijn de familiebedrijven dan de toekomst van onze welvaart?

PAUL BUYSSE: “We zijn een land van familiebedrijven, dat is zo.

Familiebedrijven zijn goed voor naar schatting 75 procent van ons bbp. Met de ‘Code Buysse’, en ook met mijn inspannin­ gen via FBNet, probeer ik familiebedrijven te begeleiden naar een professionele structuur. Hoeveel familiebedrijven zijn er niet waar de pater familias nog aan het roer staat, en er niet aan denkt om de fakkel door te geven? Ook al is hij 70, denkt hij dat internet een nieuw soort waspoeder is, en denkt hij dat zijn jongere secretaresse – die ook al 60 is – alles wel zal weten.

Dus hebben we met de ‘Code Buysse’ een aanzet willen geven tot goed bestuur. Met succes, stel ik vast. Een vrouw vertelde me onlangs dat ze een groot conflict met de vennoten in haar familiebedrijf heeft opgelost door de toepassing van de ‘Code Buysse’. Het schrijven van een familiecharter, het regelen van de dividenduitkeringen, de taakverdeling van de vennoten, enzovoort: het zijn levensbelangrijke zaken als je tot goed bestuur wil komen. Heel veel bedrijven missen een strategisch plan voor hun toekomst. Niet alleen kleine bedrijven trouwens.

Heel onze economie gaat gebukt onder het gebrek aan een strategisch plan. Terwijl het een noodzaak is voor elk bedrijf.

Elke raad van bestuur wordt Bert Degraeve (de CEO van Bekaert, nvdr) gevraagd naar zijn visie op de evolutie van ons strategisch plan. En zo hoort het ook.”

PASSIE

Wat staat er dan zoal in dat strategisch plan?

PAUL BUYSSE: “Dat we investeren op die plaatsen waar er economische groei is. Dat klinkt allemaal evident, zie ik je denken. Tot je op een vergadering zegt dat je een paar honderd miljoen euro nodig hebt om naar China te gaan.

Ook essentieel: we streven naar ‘sustainable, profitable growth’.

Of vrij vertaald: ‘duurzame winstgevende groei’. Dat is de motor >>

SPRAAKMAKER

Optima expertise

bedrijfsleiders, ongeacht de sector waarin hun onderneming actief is, de grootte van hun bedrijf of de ontwikkelingsfase waarin hun onderneming zich op dat moment bevindt.

De Code biedt ook oplossingen die zijn aangepast aan bepaalde types van structuren.

Zo werd er meer bepaald een volledig hoofdstuk gewijd aan familiebedrijven.

De opstellers van de Code hebben namelijk goed begrepen dat het familiebedrijf in ons economische landschap een zeer aparte rol speelt. De prestaties van een dergelijke onderneming kunnen immers worden verklaard door de onderlinge samenhang van de verschillende leden. Die zetten gezamenlijk hun schouders onder een project dat vaak de droom van de oprichter weerspiegelt en waarmee de familie zich vereenzelvigt.

43

De atypische structuur kent echter ook bijvoorbeeld de voorrang die men verleent aan bloedverwantschap ten opzichte van beroepsvaardigheden. In de praktijk zorgt het overlaten van een dergelijke onderneming vaak ook voor heel wat strubbelingen tussen de eventuele opvolgers.

De ‘Code Buysse II’ reikt een reeks aanbevelingen aan om dergelijke conflicten makkelijker op te lossen, onder meer door het opstellen van een familiehandvest (familiaal charter) of door aan te kloppen bij externe comités.

Uiteraard wordt hier niet beweerd dat de Code de oplossing biedt voor alle problemen.

De ‘Code Buysse II’ kan wel een eerste aanzet vormen tot een opbouwende discussie over de doelmatigheid van de binnen uw onderneming uitgerolde beheers- en controlestructuur, en dat in het kader van een eventuele overdracht van deze laatste.

Jehanne Maldague Senior auditor Optima Financial Planners.

Capital

specifieke moeilijkheden als gevolg van

44

Baron Paul Buysse

• Hansen Transmissions International: Afgevaardigd Bestuurder (1988) • BTR Automotive and Engineering Group: Group Chief Executive (1989) • BTR Engineering and Dunlop Overseas: Group Chief Executive • BTR Industries Limited: Lid van de Raad van Bestuur

°17 maart 1945

• BTR: Lid van de executive (1991)

Gegradueerde aan het Hoger Antwerps Marketing Instituut

• BTR plc: Regional Chief Executive

Tenneco Advanced Management Programme

• BTR plc: Afgevaardigd Beheerder (1994-1997)

(Mont Pelerin-Zwitserland)

• Vickers plc: Chief Executive (1998-2000) • Bekaert: Voorzitter van de Raad van Bestuur (sinds 10.05.2000)

Loopbaan

Andere lopende mandaten

• Ford Motor Company: Functies in Marketing en Verkoop (1966-1976)

• Nationale Bank van België: Voorzitter van het college van censoren

• British Leyland Belgium nv: General Manager Car Sales & Marketing

• Belgian Governance Institute: Voorzitter van de Board of Trustees

• British Leyland Credit nv: Deputy Managing Director-Bestuurder

• FBNet-Belgium: Voorzitter

(1976-1979)

• Immobel: Voorzitter

• Tenneco Belgium: Afgevaardigd Bestuurder Managing /

• INSEAD-Fontainebleau: Lid van de Belgische Raad

Zusterbedrijf J.I. Case Benelux: Director (1981)

• Nieuw Economisch Appel (socio-economisch studiecentrum):

• J.I. Case: General Manager Europe North

Stichter-Voorzitter

• J.I. Case, International Harvester en Poclain:

• VBO/FEB: Lid van het Directiecomité

Verantwoordelijk voor alle activiteiten binnen Noord-Europa (1986)

• Voka-VEV: Bestuurder

SPRAAKMAKER

van iedere onderneming, punt. Dat geldt niet alleen voor Bekaert, het was ook zo bij BTR en bij Vickers. Overgoten met een flinke saus passie natuurlijk. Want zonder passie raak je nergens. Ik heb er persoonlijk ontzettend veel aan te danken. In die mate zelfs dat ik van die passie voor uitmuntendheid, the passion for excellence, mijn motto gemaakt heb.”

Probeert u die passie ook over te brengen op andere ondernemers?

PAUL BUYSSE: “Ik probeer een aantal jonge ondernemers te coachen, ja. Maandelijks ontmoeten we elkaar, en dan laat ik hen een rollenspel spelen. Ik leer hen om zich in de plaats van hun tegenstander te stellen, zodat ze leren begrijpen wat die denkt.

Heel boeiend.”

“Investeren op plaatsen waar er economische groei is, klinkt evident.

Tot je op een vergadering zegt dat je een paar honderd miljoen euro nodig hebt om naar China te gaan.”

Hebt u zelf geld verloren door de crisis?

PAUL BUYSSE: “Mijn Fortis-aandelen, die ik gekocht had als brave huisvader, heb ik uiteraard verloren, ja.”

Welke lessen moet de financiële sector zelf trekken uit de voorbije crisis?

PAUL BUYSSE: “Sommige bankiers stimuleerden producten

Discipline

Uw lijst met mandaten is zonder meer indrukwekkend.

Hoeveel uur werkt u per week?

PAUL BUYSSE: “Daar kleef ik geen cijfer op. Ik kan je wel zeggen dat ik zorgzamer geworden ben wat mezelf betreft. Selectiever ook in het aannemen van nieuwe dingen op professioneel vlak.

Ik hou van mensen, dus vind ik het geweldig om meer tijd door te brengen met vrienden, familie, mijn 5 kinderen en 3 klein­ kinderen. Het liefst van al met een goed glas wijn erbij. Het spijt me trouwens dat ik tijdens dit gesprek veel naar de telefoon kijk, maar ik verwacht dat die elk moment kan rinkelen om me te melden dat ik voor de vierde keer grootvader ben geworden.

Daar geniet ik dus enorm van, inderdaad (lacht breeduit).”

Welke lessen geeft u vandaag mee aan uw kinderen en kleinkinderen?

PAUL BUYSSE: “Ik wil hen graag een les meegeven in de creatie van geluk. Ook voor anderen. Ik wil niet alleen dat ze zelf gelukkig zijn, maar dat ze ook gelukkig zijn in het geluk dat ze anderen schenken. Verder wil ik hen leren relativeren, ook heel belangrijk. Daarnaast probeer ik hen natuurlijk ook een vorm van verantwoordelijkheid bij te brengen voor wat ze doen.

Dat is opnieuw de passion for excellence die ik wil overbrengen.

Doe alles wat je doet met passie. Dat is de basis van alles, ook van de duurzame, winstgevende groei in een onderneming.

Verantwoordelijkheid hoort bij dat voortdurend streven naar uitmuntendheid, vind ik. Je moet in mijn ogen beschaamd zijn als men je betrapt op een onvolkomenheid.

Dat klinkt hard, ik weet het. In die zin vind ik het zelfs jammer dat de legerdienst voor jongeren is afgeschaft. Voor mij was het leger de beste school om op een compromisloze manier verantwoordelijkheid en discipline aan te leren voor jezelf.”

“Zonder passie raak je nergens.

Ik heb er persoonlijk ontzettend veel aan te danken.”

Tot slot: zijn er nog dingen die u graag wil realiseren?

PAUL BUYSSE: “Naast mijn lopende mandaten broed ik momenteel op plannen in de culturele sfeer. We hebben goede artiesten, goede muziek… Kortom: daar valt wat mee te doen.

(Gespeeld verontwaardigd:) Het zou maar erg zijn als ik niks meer wilde doen, toch?” <<

45

Capital

Voor een gepassioneerd ondernemer moeten tegenslagen extra hard aankomen. Wat waren de moeilijkste momenten uit uw carrière?

PAUL BUYSSE: “Het moeilijkste was wellicht mijn vertrek bij BTR, toen ik moest toekijken hoe de nieuwe directie een bedrijf van 10 miljard pond zonder meer vernietigde door mismanage­ ment. Ik heb overal met passie gewerkt, dus ook BTR was een stuk van mijn leven. Het was zonder meer bitter om op die manier het bedrijf te moeten verlaten.

Ook meer recent, in december 2008 heb ik het ontzettend moeilijk gehad. We zaten toen op het hoogtepunt van de financiële crisis, en ik werd overvallen door een soort van radeloosheid. Is dit nu het einde van een systeem, vroeg ik me af. Als voorzitter van de censoren van de Nationale Bank zat ik nochtans op de eerste rij, maar zelfs daar zagen we niet hoe het zou aflopen. Ook als ondernemer moet je op zo’n momenten – zoals altijd trouwens – goed beseffen dat je verantwoordelijk bent voor je mensen. Een medewerker van Bekaert, die destijds al zijn spaargeld was verloren door de neergang van Lernout & Hauspie, klampte me aan: “Er gaat toch niets gebeuren met Bekaert hé, meneer Buysse?” Al die gezinnen en toekomstdromen hangen op zo’n moment af van de beslissingen die je als ondernemer treft.”

die zo complex waren dat ze ze zelf niet begrepen. Daardoor was het realisme ver zoek op de markt. Tegelijkertijd zaten we voor het uitbreken van de crisis in een hoogconjunctuur. Er ontstond een zekere euforie en iedereen – ook de klanten – ging op zoek naar nog meer winst. Ik ben van mening dat een betere controle in de sector toch zijn vruchten zal afwerpen, denk maar aan de Basel-normen die de banken bepaalde minimumregels opleggen om de risico’s te beperken.”

wie is de begunstigde van mijn levensverzekering?

— Bepaal zelf naar wie uw overlijdenskapitaal gaat.

46

De begunstigingsclausule is een punt waar men vaak maar weinig aandacht aan besteedt bij het afsluiten van een levensverzekeringscontract.

In veel gevallen kiest men voor een ‘cascadesysteem’ aan begunstigden.

De eerste begunstigde is dan de echtgenoot van de verzekeringnemer. Is die er niet, dan zijn de kinderen van de verzekeringnemer de begunstigde(n). Zijn er geen kinderen, dan zijn het de wettelijke erfgenamen van de verzekeringnemer.

Maar is zo’n standaardoplossing wel voor iedereen de beste? We overlopen kort hoe u het beste zelf bepaalt naar wie uw overlijdenskapitaal gaat. thomas weyts

analyse

47

Capital

V

48

oor heel wat vermogende burgers is het fiscaal interessant om het over­ lij­dens­­kapitaal niet geheel aan de echtgeno(o)t(e) toe te bedelen, maar meteen ook de kinderen te betrekken. In dat laatste geval zijn er meerdere begunstigden, waardoor de progressiviteit (hoe hoger het bedrag, hoe hoger de procentuele belasting) van de successierechten wordt afgeremd.

Bovendien wordt vermeden dat het kapitaal dat toekomt aan de kinderen twee keer wordt belast (eerst bij het overlijden van de eerste ouder, en dan nog eens bij het overlijden van de langstlevende ouder). Ook in een nieuw samengesteld gezin moet men opletten met de standaardclausule die enkel de (nieuwe) echtgeno(o)t(e) begunstigt. Dat kan immers tot (ongewenst) gevolg hebben dat het kapitaal bij diens latere overlijden, geheel of gedeeltelijk terechtkomt bij de stiefkinderen. Daardoor vallen de kinderen uit de vroegere relatie volledig uit de boot.

als begunstigden. Artikel 110 van de Landverzekeringswet stelt immers dat de verzekeringsprestatie dan voor de helft toekomt aan de langstlevende echtgeno(o)t(e) en voor de helft aan de kinderen, tenzij anders is bedongen.

Er is dus geen erfrechtelijke opsplitsing in vruchtgebruik voor de echtgeno(o)t(e) en in blote eigendom voor de kinderen, tenzij men dat zo stipuleert in de begunstigingsclausule.

Om dit soort discussies te vermijden, kan u kiezen voor een gezamenlijke aanduiding van echtgenoot en kinderen

Wat indien u niet gehuwd bent, maar wettelijk samenwoont? In de inkomsten­ belastingen worden wettelijk samen­

Toch is ook deze oplossing niet 100 procent waterdicht. De wet regelt immers niet expliciet hoe de verdeling geschiedt als tussen het onderschrijven van de polis en het overlijden van de verzekeringnemer-verzekerde, de echtgeno(o)t(e) zou wegvallen (door overlijden of echtscheiding) of één of meer kinderen zou(den) overlijden. Om discussies te vermijden laat u dit dan ook best expliciet opnemen in een clausule.

Samenwonenden en de levensverzekering

EEN voorbeeld Een verzekeringnemer laat een echtgenote en drie kinderen na Begunstigden: ‘de echtgenote en de kinderen van de verzekeringnemer’ - De echtgenote: 1/2 in volle eigendom - De drie kinderen: elk 1/6 in volle eigendom

Begunstigden: ‘de wettelijke erfgenamen van de verzekeringnemer, ten persoonlijke titel’ - De echtgenote: 1/4 in volle eigendom - De drie kinderen: elk 1/4 in volle eigendom

Begunstigde: ‘de nalatenschap van de verzekeringnemer’ - De echtgenote: het ganse overlijdenskapitaal in vruchtgebruik - De kinderen: elk 1/3 in blote eigendom

wonenden sinds 2004 gelijkgesteld met gehuwden. Ieder artikel in het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992 waarin het woord gehuwde voorkomt, viseert dus ook de wettelijke partner.

Deze regel mag echter niet worden door­ getrokken naar de verzekeringen. Tenzij expliciet anders is gestipuleerd, krijgen alle begunstigden in gelijke rang dus een gelijk deel van het overlijdens­k apitaal.

Bij een wettig samenwonend paar met drie kinderen, komt de verzekeringspres­ tatie dus telkens voor één vierde toe aan de drie kinderen en de langstlevende partner.

Die laatste krijgt dus niet de helft zoals bij gehuwde partners wel het geval is in het bovenvermelde Artikel 110.

Wat nu indien u niet wettelijk, maar wel feitelijk samenwoont? Feitelijk samen­ wonenden erven niet automatisch van elkaar zoals wettelijk samenwonenden, bij wie dit al sinds 18 mei 2007 het geval is. Zonder dat ze dit in een testament moeten voorzien, erven wettelijke partners sindsdien sowieso het vruchtgebruik van de gemeenschappelijke verblijfplaats en het daarin aanwezige huisraad. Dat geldt dus niet voor feitelijk samenwonenden.

Anders dan feitelijk samenwonenden zijn wettelijke partners ‘wettelijke erfgenamen’ geworden en zijn zij gerechtigd op een deel van het overlijdenskapitaal, welis­ waar indien ‘de wettelijke erfgenamen’ als begunstigden zijn aangeduid. Bij de verde­ ling van het overlijdenskapitaal ontvangt iedere wettelijke erfgenaam een gelijk deel van het kapitaal, tenzij een andere verdeling in de polis werd gestipuleerd. We merken op dat een wettelijke erfgenaam die testamentair het zogenaamde ‘grootst beschikbare deel’ erft, daarom geen groter deel krijgt van het overlijdenskapitaal van de verzekeringspolis.

Verschillende manieren van verdeling

Wanneer een begunstigingsclausule ‘de wettelijke erfgenamen van de verzekeringnemer, ten persoonlijke titel’ aanwijst, krijgt elke wettelijke erfgenaam een gelijk deel van het overlijdenskapitaal, tenzij anders werd bepaald. Het overlijdenskapi­ taal valt dan burgerrechtelijk niet in de nalatenschap van de overledene. De wet­ telijke erfgenamen ontvangen hun deel

analyse

niet in hun hoedanigheid van erf­genamen, maar wel als begunstigden van een beding ten behoeve van derden.

De verdeling van het overlijdenskapitaal gebeurt anders wanneer ‘de nalatenschap van de verzekeringnemer’ als begunstigde werd aangeduid. In dit geval valt het overlijdenskapitaal burgerrechtelijk wel in de nalatenschap en gebeurt de verdeling volgens de regels van het burgerlijk erfrecht, tenzij anders werd bepaald.

Elke erfgenaam heeft recht op de verzekerde prestatie ten belope van zijn erfenis­ rechten volgens de regels van de wettelijke erfopvolging, desgevallend gecorrigeerd door testamentaire bepalingen.

Discussies vermijden

Een handige tip om discussies te vermijden, is het kiezen voor een generieke aanduiding van de begunstigden. Wat is dit nu precies? De begunstigden van een polis kunnen zowel nominatief (bijvoorbeeld ‘Virginie Stellamans’), als generiek (bijvoor­ beeld ‘de echtgenoot van de verzekeringnemer’) worden aangeduid. Halfslachtige clausules van het type ‘de echtgenote van de verzekeringnemer, Virginie Stellamans’ zijn taboe. Een generieke aanduiding geniet in principe de voorkeur omdat zij voor minder discussies en verrassingen zorgt. (Er kan bij­ voorbeeld een kind bijkomen of overlijden).

De identificatie van generieke begunstigden

Een echtgeno(o)t(e) die als (eerste) begun­ stigde is aangeduid, verliest in principe altijd zijn/haar rechten bij echtscheiding.

Dat is ons inziens ook het geval wanneer hij/zij ­nominatief is aangeduid, behalve bij andersluidende overeenkomst of tenzij de polis werd gesloten vóór het huwelijk.

Bij hertrouwen wordt de nieuwe echtgeno(o)t(e) automatisch nieuwe be­ gunstigde, doch enkel wanneer de echtge­ note generiek als begunstigde is aangeduid.

“Een handige tip om discussies te vermijden, is het kiezen voor een generieke aanduiding van de begunstigden.”

Wat als een begunstigde overlijdt vóór het opeisbaar worden van de verzekerings­ prestatie? In dat geval komt de prestatie in ­principe toe aan de verzekeringnemer of aan zijn nalatenschap, zelfs indien de begunstigde had aanvaard. Een verzekeringnemer kan evenwel subsidiair een andere begunstigde aanwijzen. Het is belangrijk om te weten dat de uitkering hier dus niet toekomt aan de nalatenschap van de begunstigde.

Andere rechten van de verzekeringnemer

De verzekeringnemer geniet verder nog een aantal andere rechten, die stuk voor stuk strikt persoonlijk zijn, en eigen blijven aan de verzekeringnemer(s). Het recht van herroeping is zo’n exclusief recht.

De herroeping is mogelijk zolang de begunstiging niet is aanvaard door de aange­ wezen begunstigde én totdat de verzekerde prestaties opeisbaar worden. Wanneer een verzekeringnemer bijvoorbeeld zijn of

haar echtgeno(o)t(e) als begunstigde heeft aangewezen, dan kan deze begunstiging steeds worden herroepen, ook al heeft de partner de begunstiging al aanvaard!

Een ander recht dat in principe enkel is voorbehouden aan de verzekeringnemer is het recht van afkoop. Het is een per­ soonlijk recht dat hij echter niet meer mag uitoefenen na de aanvaarding van de begunstiging, tenzij met het akkoord van de aangewezen begunstigde. De afkoop is de opzegging van de verzekeringsovereen­ komst met een vervroegde inning van het kapitaal bij leven en/of de terugbetaling van een overschot aan vooraf betaalde premies (voor een overlijdensverzekering).

Ook het recht van reductie (d.i. de stopzet­ ting van de premiebetaling), het recht van voorschot op de polis (d.i. een gedeeltelijke herroeping van de begunstiging) en het recht om de polis in pand te geven zijn persoonlijke en exclusieve rechten van de verzekeringnemer.

Andere rechten van de verzekeringnemer

Ook de begunstigde heeft zijn rechten.

Hij of zij geniet immers het ‘recht op de begunstiging’ en heeft daardoor het recht om de begunstiging al dan niet te aanvaar­ den. De begunstigde kan reeds vóór het zich voordoen van de verzekerde gebeurtenis (het overlijden van de verzekeringsnemer) de begunstiging aanvaarden. Hoewel het een exclusief recht is van de begunstigde, is het geen autonoom recht. De aanvaarding vereist immers ook het formeel akkoord van de verzekeringnemer. De aanvaarding moet gebeuren via een bijvoegsel bij de polis, ondertekend door de verzekeringnemer, de begunstigde én de verzekeraar.

Het belangrijkste gevolg van de aanvaarding is dat de aanduiding van de begunstigde onherroepbaar wordt, tenzij met het akkoord van de begunstigde.

De verzekeringnemer kan ook zijn overige beschikkingsrechten op de polis (afkoop, overdracht van rechten …) niet langer uitoefenen zonder het akkoord van de aanvaardende begunstigde. De figuur van de aanvaarding van de begunstiging is nuttig in het kader van een vermogens­ overdracht en successieplanning. <<

49

Capital

Een voorbeeld van een geschil dat beslecht werd voor de rechtbank van Doornik, maakt veel duidelijk. Een dame had haar ‘wettelijke erfgenamen, ten persoonlijke titel’ aangeduid. Bij haar overlijden had zij nog één kind in leven. Haar ander kind was vooroverleden en had zelf drie kinderen. De rechtbank oordeelde dat het levende kind en de drie kinderen van het vooroverleden kind, elk recht hadden op een kwart van het overlijdenskapitaal. Zo­ wel het nog in leven zijnde kind als de drie kinderen van het vooroverleden kind zijn immers ‘wettelijke erfgenaam’ (het levende kind ‘rechtstreeks’, de drie kleinkinderen via zogenaamde ‘plaatsvervulling’). Waren ‘de kinderen’ of ‘de nalatenschap’ als be­ gunstigden aangeduid, dan zou het in leven zijnde kind de helft van het kapitaal hebben ontvangen en de drie kinderen van het vooroverleden kind samen de andere helft.

gebeurt immers op het ogenblik waarop de polis eindigt (bijvoorbeeld bij overlijden van de verzekerde), en niet op het moment waarop de polis wordt gesloten. Het voor­ deel van de generieke aanduiding van de echtgeno(o)t(e) als begunstigde is dat niet alleen de ex-echtgeno(o)t(e) automatisch zijn/haar hoedanigheid van begunstigde verliest, maar dat ook bij hertrouwen, de nieuwe echtgeno(o)t(e) meteen de nieuwe begunstigde wordt.

Medische wetenschap met zicht op zee Van 19 tot 26 november 2010 vaart de Club Med 2 uit voor een exclusieve cruise tussen de ongerepte koraaleilanden van de Cara誰ben. Deze wondermooie vijfmaster van Club Med wordt speciaal afgehuurd voor artsen en paramedici. De cruise staat immers geheel in het teken van een uitgelezen aanbod aan vakgerelateerde en dus geaccrediteerde opleidingen.

Van puur medisch-technische sessies over juridische materie naar financieel-fiscale tips (aangeleverd door Optima) voor uw praktijk : alles komt aan bod.

Het volledige programma en meer informatie vindt u op www.frankdevosreizen.be.

Schrijf vandaag nog in voor een wetenschappelijke reis in een ongezien kader op info@frankdevosreizen.be

Noordzandstraat 62 B-8000 Brugge

t +32 50 33 09 14 f +32 50 33 36 77 e info@frankdevosreizen.be

Openingsuren maandag tot vrijdag : 09.00 u. - 12.30 u. en 13.30 u. - 18.00 u. zaterdag : 10.00 u. - 12.30 u.

www.frankdevosreizen.be

Jan Briers, drijvende kracht achter het ‘Festival van Vlaanderen’

52

1

“ik wil

cultuur dichter bij de mensen brengen”

REPORTAGE

53

Capital

Als peuter overhandigde Jan Briers op de allereerste editie van het ‘Festival van Vlaanderen’ een ruiker bloemen aan koningin Elisabeth. Vandaag leidt hij het festival, dat hij deed uitgroeien tot een van de meest succesvolle klassieke muziekfestivals ter wereld. Zijn mosterd haalde hij bij de bedrijfswereld.

“Tien jaar geleden vonden velen het festival oubollig.

Dankzij het ‘Procter & Gamble-model’ is het hip en bij de tijd.”

Jan Stevens / foto’s: lieven dirckx

J

an Briers, gedelegeerd bestuurder van het ‘Festival van Vlaanderen’, houdt kantoor op de eerste verdieping van het fraaie Kasteel Borluut, in de groene rand van Gent.

“In de jaren tachtig was dit kasteel ingepalmd door de dienst Culturele Animatie van de stad Gent”, zegt hij.

“Die dienst bestond uit een directeur en zes vrouwen. Ze zaten hier geïsoleerd en hadden het kasteeltje omgetoverd tot een lusthof. Tot een schepen het welletjes vond: hij sommeerde de directeur om te verhuizen naar het centrum van de stad.

Die man vond dat niet leuk, waarna hij zijn koffers pakte en naar Zuid-Amerika vertrok. Het schepencollege wou het kasteel dan opknappen om er belangrijke gasten te kunnen ontvangen.

Maar een krant kopte: ‘Borluut: lusthof voor het schepencollege’.

De schepenen lieten hun plan snel varen. Ik heb toen voorgesteld om een deel van het kasteel te verhuren aan het ‘Festival van Vlaanderen’. Ze zijn enthousiast op mijn voorstel ingegaan.”

cultuur. De provincie Oost-Vlaanderen gaf de opdracht door aan mijn vader, die toen directeur van Radio 2 was. Het eerste jaar organiseerde hij een reeks klassieke concerten in de troonzaal van het Gentse stadhuis. Het was meteen een succes. Ik mocht een ruiker bloemen aan koningin Elizabeth geven toen ze naar het openingsconcert kwam. Ik heb daar nog een fotootje van.

Ik droeg een kort pof broekje en een truitje met pofmouwtjes.

Op haar hoofd stond een immense hoed vol bloemen.” (lacht) Jan Briers senior was een veelzijdig man. Hij was niet alleen bezieler van het ‘Festival van Vlaanderen’ en directeur van Radio 2, maar doceerde ook Pers- en Communicatiewetenschappen aan de universiteiten van Gent en Brussel. “Vader heeft indertijd het regionaal nieuws op de radio geïntroduceerd”, zegt junior.

“Ik vind dat één van zijn belangrijkste verwezenlijkingen.

Logebroeders

54

Jan Briers kreeg in 1985 de leiding over het ‘Festival van Vlaanderen’. Hij volgde zijn vader Jan Briers senior op, die 65 geworden was en met pensioen ging. “Op dat moment werkte ik al een hele tijd voor het Festival. Na mijn studies Pers en Communicatie ging ik aan de slag bij de Nationale Loterij. Toen ik daar een jaar werkte, zei mijn pa: “Ik ga stoppen met het ‘Festival van Vlaanderen’.” Zijn hobby was hem boven het hoofd gegroeid.

“Tenzij jij erin stapt”, vervolgde hij. “Dan hou ik het nog een tijd vol.” Dat kon ik echt niet weigeren. Niet iedereen vond het een goed idee dat mijn vader zoonlief bij het Festival binnenhaalde.

Toen ik in ’85 tot directeur benoemd moest worden, heb ik van hem geen hulp gekregen. Dat was heel verstandig. Sommigen vroegen zich zelfs af: “Wil Jan Briers senior wel dat zijn zoon hem opvolgt?” Op het moment dat de raad van bestuur over mijn benoeming zou beslissen, kreeg de voorzitter nog telefoon van iemand van de loge: “Je gaat Briers junior toch niet benoemen?”

De vrijmetselaars vonden het de hoogste tijd dat er wat meer logebroeders bij het Festival geparachuteerd werden. Ik ben daar toen erg van geschrokken.”

“Het Festival van Vlaanderen werd opgestart met een deel van de opbrengst van de Wereldtentoonstelling.”

Winst van de Wereldtentoonstelling

Jan Briers senior stichtte het ‘Festival van Vlaanderen’ in 1958.

“Mijn pa startte het op met een deel van de opbrengst van de Wereldtentoonstelling in datzelfde jaar. Die winst werd verdeeld over de provincies: zij moesten het geld besteden aan

“De zwaarste strijd die we moeten voeren, dat is de strijd tegen het tijdsgebrek bij moderne, drukbezette mensen.”

De raad van bestuur van de toenmalige BRT vond zijn idee maar niets. Dat onbegrip maakte hem woest. Hij is met slaande deuren vertrokken en ging voltijds les geven. Mijn pa was zeker niet de gemakkelijkste man. Hij vond: jongeren moeten studeren.

Wij mochten geen hobby hebben. Geen muziekschool, niets.

We woonden in Gent aan de Watersportbaan. Daar was een roeiclub en ik roeide in het geniep mee. De ‘achtriem’ van de club deed mee aan de Belgische kampioenschappen. Ze hadden een man tekort en vroegen of ik wou inspringen. Dezelfde avond zagen mijn ouders me op tv in die achtriem. Tot mijn grote verbazing waren ze heel fier.”

Procter & Gamble

Als kersvers directeur van het ‘Festival van Vlaanderen’ erfde Jan Briers een logge en dure organisatie. “Het Festival is ontstaan uit de openbare omroep, waardoor de medewerkers een statuut hadden dat aan de toenmalige BRT gelinkt was.

Ze genoten alle voordelen van de BRT-ambtenaren, zoals lunchen kledijvergoedingen. Elk uur dat extra gepresteerd werd, moest gecompenseerd worden. Voorzichtig begon ik die voordelen af te bouwen. Alleen zo kon ik het Festival financieel leef baar houden.

Acht jaar geleden heb ik dan de belangrijkste verandering doorgevoerd. Veel mensen zagen ons als een oubollige organisatie die muffe, klassieke concerten organiseerde. Ik wou dat imago drastisch veranderen en liet me daarvoor inspireren door de bedrijfswereld. Iedereen kent Procter & Gamble als een

REPORTAGE

onderneming met een uitstekende reputatie. Slechts weinigen weten dat P&G het moederhuis is van sterke merken als Pampers, Duracell en Oil of Olaz. Ik heb het ‘P&G-model’ overgeheveld naar het ‘Festival van Vlaanderen’. Het Festival bestaat nu uit verschillende artistieke juweeltjes die we allemaal apart naar het publiek brengen. Het Brusselse Klarafestival was onze testcase.”

“We kregen het lumineuze idee om het publiek met de boot van concertzaal naar concertzaal te brengen.”

OdeGand

OdeGand was een ander sterk nieuw format dat Jan Briers bedacht. “We organiseerden al jaren succesvolle concerten in Gent. Maar toen we ze zes jaar geleden in een nieuw jasje stopten, begonnen ze pas echt te boomen. We kregen het lumineuze idee om het publiek met de boot van concertzaal naar concertzaal te brengen. Wie een ticket kocht, kon gratis van evenement naar evenement varen.”

Maar hoe reageerde het trouwe publiek van het oude ‘Festival van Vlaanderen’ op al die veranderingen? “Van in het begin kreeg ik het verwijt dat ik te weinig rekening hield met het oude, traditionele publiek. Het eerste wat ik hier in Gent gedaan heb, was het abonnementensysteem afschaffen. Dat was niet >>

55

Capital

Rond 2002 stond in een krant nochtans een paginagroot artikel waarin de bestaansreden van het ‘Festival van Vlaanderen Brussel’ in vraag werd gesteld. “Jarenlang brachten wij in september een maand lang de wereldtop van de klassieke muziek naar Brussel; de rest van het jaar viel er in die stad niet veel te beleven. Maar het zijn onze eigen ‘kinderen’ – mensen die bij het Festival gewerkt hebben – die het internationale muziekleven in Brussel op een hoger niveau getild hebben. De eerste was Gerard Mortier met de Munt. Dan waren er Frie Leysen met het Kunstenfestivaldesarts en Paul Dujardin met Bozar. Op een bepaald moment stak het ‘Festival van Vlaanderen Brussel’ er niet langer met kop en schouders bovenuit en werd terecht de vraag gesteld: heeft dit nog zin? Dus moesten we dringend op zoek naar een compleet nieuwe formule. Ik ben naar de VRT gestapt, naar de toenmalige CEO Tony Mary. Ik stelde hem voor om van het ‘Festival van Vlaanderen Brussel’ een volbloed omroepfestival te maken: het Klarafestival, dat twaalf uur per dag op de radio te volgen zou zijn. De oude naam ‘Festival van Vlaanderen’ zou er discreet blijven bijstaan als kwaliteitslabel. Hij ging akkoord.

Vandaag is het Klarafestival het grootste klassieke muziekfestival van België.”

vanzelfsprekend, want er waren 600 vaste abonnees en op het eerste gezicht was er geen enkele reden om daarin te snoeien.

Integendeel. Maar ik vond dat die vaste abonnees al de beste plaatsten blokkeerden en in de kleinere zalen zelfs alle plaatsen.

Daardoor was er geen ruimte meer voor vernieuwing. Elk jaar verouderde het publiek met 600 jaar.”

“Dertigers en veertigers zappen en shoppen: vandaag gaan ze naar een theatervoorstelling, morgen naar een symfonisch concert, overmorgen naar een dansvoorstelling. Hun interesse gaat niet uit naar alleen maar rock of alleen maar klassiek.

Ze willen alles beleven. Daarop spelen wij in met ons huidig abonnementensysteem: mensen kiezen zelf vijf voorstellingen waarvoor ze korting krijgen. Die ommezwaai was niet zonder risico. We verloren 600 vaste abonnees die ook nieuw werk kwamen beluisteren, omdat die voorstellingen deel uitmaakten van hun abonnement. Toch ben ik blij dat we doorgezet hebben, want nu heeft het ‘Festival van Vlaanderen’ het beste publiek van de hele klassieke festivalwereld.”

56

“Ik vond dat de vaste abonnees al de beste plaatsten blokkeerden.

Daardoor was er geen ruimte meer voor vernieuwing.”

Zware strijd

“Mijn grootste drijfveer? Dat is zoveel mogelijk mensen laten genieten van klassieke muziek. Ik wil cultuur dichter bij de mensen brengen en klassieke muziek democratiseren. Dat heb ik van mijn vader geërfd. De zwaarste strijd die we moeten voeren, dat is de strijd tegen het tijdsgebrek bij moderne, drukbezette mensen. En dan zijn er de files. De Singel in Antwerpen ligt aan de ring: mensen die van buiten de stad komen, staan uren aan te schuiven. Dus blijven ze weg. Mijn vader heeft ooit de verstandige beslissing genomen om in zoveel mogelijk steden en gemeenten actief te zijn. Daar plukken wij nu nog de vruchten van.

Het ‘Festival van Vlaanderen’ zit in 84 steden en gemeenten en groeit en bloeit. Wij brengen de cultuur naar de mensen in plaats van de mensen naar de cultuur te brengen. Zelfs in mijn eigen piepkleine dorp Baaigem organiseert het ‘Festival van Vlaanderen’ een concert. Bijna alle 550 inwoners komen af omdat het voor hen hét culturele evenement van het jaar is. Een van mijn buren sprak me onlangs aan: “Ik heb tickets voor het concert.”

“Da’s fijn”, zei ik. “Ik wist niet dat je in cultuur geïnteresseerd bent?” “Niet echt”, antwoordde hij. “Maar ik heb een nieuw lief en ik wil haar eens tonen.” (lacht)” << Huaorani territorium (Amazone-Ecuador)

150 jaar Gustav Mahler

REPORTAGE

Op het recente en uiterst succesvolle KlaraFestival stond dit jaar de 150 jaar geleden geboren Gustav Mahler centraal. Klara-medewerker Claude Blondeel koestert een fascinatie voor de componist, die over zichzelf zei: “Wie mijn muziek wil kennen, moet mijn leven kennen.” Bij deze.

Claude Blondeel

2

de man, zijn muziek en zijn muze

De mooiste vrouw van Wenen

Met Mahlers vrouw Alma ging het niet veel beter: zij leed aan chronische depressiviteit en worstelde met alcoholmisbruik.

Gustav en Alma leken in bepaalde opzichten meer op elkaar dan zij wilden inzien. Zij waren bijzonder verliefd geweest en hadden elkaar gelukkig gemaakt. Maar nu was er bij hen beiden een innerlijke strijd gaande tussen hun liefde en hun narcisme.

Alma had veel opgeofferd voor Gustav. Ze was twintig jaar jonger, stamde uit een artistieke familie en had ook erg goed leren componeren. Maar pas in de eerste weken van die zomer van 1910 had Mahler zich gerealiseerd hoezeer Alma wegzonk.

Littekens en overspel

Beiden droegen nog de littekens van het verlies van hun dochter Putzi. Maar Gustav kon zijn verlies omzetten in creativiteit.

Hij componeerde en oogstte successen als dirigent in Europa en Amerika. Voor Alma verliep het herstel moeizaam. Haar eigen grote muzikale talent voor componeren had ze op bevel van Gustav moeten opgeven. Zij voelde zich overschaduwd door het genie van haar echtgenoot. Alma ging uiteindelijk rusten in een sanatorium. >>

57

Capital

H

erinneringen aan Gustav Mahler. Het is Sigmund Freud die ze ophaalt in de zomer van 1910: “Ooit heb ik Mahler geanalyseerd. Hij had sterke obsessies. We wandelden vier uur lang terwijl hij me over zijn leven vertelde.”

De zomer van 1910 was cruciaal in het leven van Mahler.

Hij ging gebukt onder een huwelijkscrisis die een grote innerlijke verwarring opriep waarvoor Mahler een oplossing had willen zoeken in een gesprek met Freud. Zonder resultaat. Mahler zou zelfs niet lang meer leven.

Optima is officiële partner van het klarafestival.

Daar maakte ze kennis met de architect Walter Gropius en beiden raakten in een liefdesaffaire verwikkeld die maanden duurde.

Toen Mahler ervan hoorde, was hij een gebroken man.

in Wenen, de machtigste en meest begerenswaardige positie in de Europese muziekwereld.

Doodsangst als inspiratiebron

De balsem van de muziek.

Ongeluk en melancholie zoals Freud ze beschouwde, lijken wel het leidmotief in Mahlers bestaan. Mahler had van kindsbeen af een moeilijk leven gehad en het thema van de dood zou in zijn leven en zijn composities altijd terugkeren. “Wie mijn muziek wil begrijpen, moet mijn leven kennen”, zei Mahler altijd. Mama Mahler had in 21 jaar 14 kinderen gebaard, waarvan er 8 aan difterie en roodvonk waren gestorven.

Gustav bleef diep verbonden met het verdriet van zijn moeder en gaf die smart gestalte in composities als ‘Das Klagende Lied’ en de ‘Kindertotenlieder’. Zeker de jonge Gustav was een dromer en zijn muziek was een toevluchtsoord en troost.

Wanneer hij deelnam aan het strenge toelatingsexamen van het conservatorium van Wenen, luidde het verdict van de directeur: “Herr Mahler, uw zoon is een geboren musicus.” Maar was dat een lichtpunt?

Blitzcarrière

58

Carrièregewijs, wel. In 1888 werd Mahler benoemd tot dirigent van de pasgebouwde Opera van Boedapest. Een unicum: hij was een jonge, betrekkelijk onbekende dirigent van 28 jaar en bovendien een jood, in een stad berucht voor haar antisemitisme.

Mahler creëerde er zijn eerste symfonie. De kritieken waren vernietigend. In 1897 werd hij echter directeur van de Hofopera

alma schindler

De melancholie bleef desalniettemin. In de nacht van 24 februari 1901 was Mahler ervan overtuigd dat hij stierf.

Hij leed aan ernstig verwaarloosde aambeien en begon hevig te bloeden. Hij zou deze doodservaring verwerken in zijn ‘Lieder eines fahrenden Gesellen’ en nog vaak het thema van de dood behandelen; het is alsof hij in zijn muziek een fatale romance heeft met de eindigheid van het leven. Want er was niet alleen de fascinatie en de angst door zoveel verlies in het gezin waarin hij opgroeide, maar ook een haast een onderliggende wens om zélf de dood te ervaren. Gedurende het hele voorjaar en de zomer van 1901 bleef hij geobsedeerd door het verstrijken van de tijd en de dreigende nabijheid van de dood. Hij componeerde: ‘Des Knaben Wunderhorn’.

Gustav en Alma

En dan werd het winter. Op 7 november 1901 gaat Alma Schindler naar een receptie bij Bertha Zuckerland, de schoonzus van de Franse minister-president Georges Clemenceau.

Die avond tot ieders verrassing ook present: de directeur van de Hofopera, Gustav Mahler. Nochtans hield Mahler niet zo van de mondaine Weense scène. Maar de vonk sprong over. In het begin verzette Alma zich tegen de gevoelens die zij bij zichzelf voelde opkomen. Zij had immers nog een relatie met een andere componist: Alexander von Zemlinsky. Een maand na hun kennismaking reisde Mahler echter naar Berlijn, waar hij een uitvoering van zijn vierde symfonie moest dirigeren. Tijdens zijn reis stuurde hij Alma dagelijks liefdesbrieven. Maar tegelijk heeft hij problemen met het leeftijdsverschil van negentien jaar en vraagt hij zich af of het wel goed is “de lente aan de herfst te verbinden en die te dwingen de zomer over te slaan?” Als Mahler terug in Wenen is, gaat alles echter heel snel. Op 23 december verloven Alma Schindler en Gustav Mahler zich. Kort na de verloving gaan ze met elkaar naar bed. Alma brengt koudweg verslag uit in haar dagboek: “Hij gaf mij zijn lichaam en ik liet zijn hand begaan. Stijf, in alle pracht stond zijn mannelijkheid overeind. Hij bracht me naar de sofa, legde mij zachtjes neer en sprong met een zwaai boven op me. Toen, op het moment dat ik hem in me voelde binnendringen, verloor hij alle kracht.

Verslagen lag hij op mijn borst. Hij huilde bijna van schaamte.”

Toch trouwen Alma en Gustav op 9 maart 1902. Hij is 41 jaar en zij 22. Zij, de gevierde schoonheid, gewend aan het societyleven, trouwt met een man die de eenzaamheid koestert.

Kroniek van een mislukt huwelijk

Het was zelfs voor buitenstaanders duidelijk dat ze in een aantal opzichten slecht bij elkaar zouden passen. Mahler was met zijn veertig jaar tweemaal zo oud als Alma; hij was een jood in een antisemitische cultuur, zij was katholiek. Mahler was opgeklommen vanuit de hardwerkende middenklasse dankzij zijn ambitie en zijn talent. Alma was echter was het verwende en beschaafde kind van een gedistingeerde artistieke familie.

REPORTAGE

Mahlers 2de symfonie door het Rotterdams Filharmonisch Orkest en het collegium Vocale

Maar Mahler voelde zich nu eenmaal aangetrokken tot aantrekkelijke en getalenteerde christelijke vrouwen.

Een zoveelste drama in wording.

Tijdens hun huwelijksreis, die ook een concerttournee was, had Alma het al snel begrepen. “Ik moet mijn leven volledig naar het zijne richten, opdat hij gelukkig wordt.” Mahler heeft een hekel aan tijdverspilling en zijn hele omgeving moet zich onvermijdelijk naar zijn werkdrift schikken. Om ongestoord te kunnen werken heeft hij in de tuin van de ‘Villa Mahler’ een componeerhuisje laten bouwen. Alma voelt zich ‘gedegradeerd tot huishoudster’.

Op 3 november 1902 brengt Alma haar dochter Maria Anna ter wereld. De bevalling is een marteling. Toen de afschuwelijke en levensgevaarlijke kwelling eindelijk overwonnen was en Mahler hoorde dat het een stuitgeboorte was, barstte hij in een lachbui uit: “Echt een kind van mij. Het toont de wereld meteen het lichaamsdeel dat hij verdient.” Als Alma weer wil gaan componeren waarschuwt hij haar opnieuw dat er in het gezin slechts plaats is voor één componist.

Liefde en lijden

Het brengt alle onderhuidse spanning naar boven en het aparte karakter van Alma. Als ze nauwelijks zeventien was, had zij de schilder Gustav Klimt onmoet. Hij had een onverzorgde baard en hulde zich in lange gewaden die hem iets raadselachtigs gaven.

Alma raakte in de ban van deze ‘wildeman’ en decennia later betitelt zij deze amourette als haar eerste grote liefde. Drie jaar later had zij de componist Alexander von Zemlinsky ontmoet.

“Een karikatuur, zonder kin, klein met uitpuilende ogen …”, noteerde zij in haar dagboek. Hij werd haar muziekleraar en

enkele weken later gebeurde er wat er gebeuren moet: “Ik nam zijn hoofd in mijn handen, en we kusten elkaar zo hevig dat onze tanden er pijn van deden.” Aan de andere kant kon ze het niet nalaten hem te vernederen. “Hij is zo lelijk, zo klein, en ik zo mooi, zo groot.” Dat ook Gustav Mahler zijn deel kreeg, begreep u al.

Amerika

In 1907 besloot Mahler mee daarom de Weense Hofopera te verlaten. Niet alleen waren er de schandalen en de intriges, zijn artistieke scheppingsarbeid werd ook steeds belangrijker.

Doorslaggevend waren zeker ook de onderhandelingen met de Metropolitan Opera van New York. Voor een viervoud van zijn salaris in Wenen, koos Mahler voor New York.

Maar het noodlot sloeg opnieuw toe: hun dochtertje Maria kreeg roodvonk en kinkhoest en stierf na een verschrikkelijk lijden in de vroege ochtend van 12 juli. Door de dood van hun dochter vervreemdden Alma en Gustav nog meer van elkaar. Alma bracht hele dagen in bed door en raakte aan de drank. Na twee seizoenen keerde het koppel terug naar Wenen.

Het einde

Op de ochtend van 20 februari 1911 wordt Gustav Mahler met koorts en keelontsteking wakker. Alma talmt niet en schrijft Walter Gropius: “Gustav is ernstig ziek. Zorg ervoor dat jij een sterke, fitte man blijft, zodat wanneer wij elkaar weer ontmoeten een oneindige vreugde aan elkaar en aan onze liefde kunnen beleven. Ik wil jou. Je bruid Alma.” De doodstrijd van Gustav Mahler duurt zes lange dagen. Terwijl buiten een orkaanachtige storm woedt en het zo hard regent dat de wereld in een zondvloed lijkt onder te gaan, begint de reutelende ademhaling. Op 18 mei 1911, kort na elf uur ’s avonds, houdt het gereutel op.

Gustav Mahler is dood. <<

59

Capital

Leven met een genie & de lachbui

HOFOPERa in wenen

Experts selecteren

De betere dingen

des levens De Belg lijkt op véél te besparen, maar allerminst wanneer het op ontspanning aankomt. Vandaar vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme najaarstips. Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden. Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over gastronomie, reizen of cultuur gaan – ook geld waard!

VRIJE TIJD

gastronomie TIPS VAN PETER GOOSSENS, HOF VAN CLEVE

Klooster met sterren

Beste vrouwelijke chef

Restaurant en hotel De Librije in Zwolle

La Maison Pic in Valence Anne-Sophie Pic werd in 2007 uitgeroepen tot ‘Chef van het Jaar’ door de 8000 chefs uit de Michelingids. Ze is ook de enige

Dit restaurant met 3 Michelinsterren bevindt

vrouwelijke chef van Frankrijk die 3 Michelinsterren op haar naam

zich in de bibliotheek van een 15de eeuws

heeft staan. Haar perfectionistische en vrouwelijke touch maken

Dominicanen-klooster in Zwolle. Puur koken met groenten van eigen kweek of

daarbij het verschil. Eten draait immers rond emotie volgens

ingrediënten van regionale leveranciers staat voorop. U kunt met uw gezelschap

Anne-Sophie. Dit jaar bestaat ‘Maison Pic’, het elegante en stijlvolle

zelfs een tafel in de keuken reserveren waar u Jonnie De Boers topkookkunsten van

vijfsterrenhotel van de familie Pic, 120 jaar. Naast het gastronomische

dichtbij ervaart terwijl Thérèse als gerespecteerd vinologe voor gepaste wijnen

restaurant en de luxueuze kamers en suites van het bijhorende

zorgt. Houdt u het liever privé, dan kunt u rustig dineren in de chique salonruimte

hotel, huist hier ook een bistro, een bar en Anne-Sophies kookschool

met gotische glas-in-loodvensters. Ook in Librije’s vijfsterrenhotel vindt u de passie

‘Scook’. www.pic-valence.fr

voor puurheid terug en ervaart u een uiterst persoonlijke hotelbeleving, inclusief butlerservice, een klassieke Bentley als eigen taxi voor de deur en gastvrijheid op hoog niveau. Librije’s hotel ligt op een steenworp van het restaurant. Ideaal te combineren dus! www.librije.com

Toprestaurant met een clubby sfeer

Hakkasan in Londen

de sfeer van een sexy nachtclub uit.

Duke of Berkshire

Keurslagerij Dierendonck in Sint-Idesbald

Daar zorgen de eikenhouten schermen, donkere leren zetels en hangende

Keurslagerij Dierendonck in Sint-Idesbald

lantaarns voor. Maar er is veel meer.

ontving al 6 keer goud en 5 keer zilver van een

Hakkasan is immers het eerste Chinese

Europese vakjury. Deze keurslagerij kiest de

restaurant in Londen dat door Michelin

dieren nog zelf uit en sommigen worden verder gekweekt op de familieboerderij

met een ster beloond werd. Hakkasan

in de polders van Veurne. Het wild komt rechtstreeks van de jager. Hendrik

behoort ­volgens het watermerk S. Pellegrino bovendien tot de 50 beste

Dierendonck werkt met verschillende ateliers voor de diverse bereidingen en

­restaurants ter wereld. Dankzij Chef Tong Chee Hwee smelten de

alles is dagvers. Hier kunt u ook exclusief terecht voor ‘Duke of Berkshire’, een

moderne en authentieke stijlen van de Kantonese keuken moeiteloos in

authentiek en uniek Engels varkensras dat bekend staat om zijn uitmuntende en

elkaar over. Alle zintuigen staan hier meteen op scherp door het hoge

uitzonderlijke smaak. Door de malsheid en topkwaliteit zijn deze varkens

‘fashion meets gastronomy’ gehalte. www.hakkasan.com

bijzonder geliefd door veel gerenommeerde chefs. www.dierendonck.be

Geraffineerde keukenbar

Atelier van Joël Robuchon in Parijs In het atelier van Joël Robuchon neemt u plaats aan een lange bar met 40 zitjes die uitkijken over de open keuken. Zo volgt u alle voorbereidingen van topchefs Eric Lecerf en Philippe Braun. U kunt proefporties ­uitproberen en u stelt uw gerechten samen naargelang uw eigen smaak.

Het interieur is geraffineerd zwart en rood en er wordt gekookt volgens de seizoenen. Dit adres wordt gekoesterd door gastronomie-liefhebbers! www.joel-robuchon.com

Capital

Hakkasan ademt bij de eerste indruk

61

REIZEN TIPS VAN FRIEDA RYCKAERT, styliste en wereldreiziger

De boom in!

Tree Hotel in het Zweedse noorden Het begon met de documentaire ‘Trädälskaren’ van

Jonas Selberg Augustsén. Deze film bood een kijk op de culturele en filosofische betekenis van de boom.

Voor de film werd een boomhut gebouwd in Harads, het hoge noorden van Zweden én een van de mooiste natuurgebieden van het land. Het echtpaar Britta Jonsson en Kent Lindvall besloot om deze woonst te verhuren en uit te breiden tot een hotel.

Ze vertrouwden het concept toe aan een selecte groep van moderne architecten en designers. Het concept van leven hoog in de bomen kreeg zo een heel vernieuwend karakter mee. De namen van kamers weerspiegelen dit: ’Mirrorcube’, ‘UFO’ en ‘Blue Cone’. Zelfs een boomsauna ontbreekt niet! Omdat het prachtige natuurgebied op 62

60 kilometer van de poolcirkel ligt, kunt u er ’s winters onder andere het unieke noorderlicht aanschouwen, skiën, een tochtje maken met de hondenslee of kennismaken met de authentieke cultuur van de nomadische Sami. www.treehotel.se

Van luxe bungalow naar privé-eiland

Sofitel Luxury Hotels in Bora Bora

Sofitel Luxury Hotels biedt een nieuw resortconcept aan in Frans Polynesië in de vorm van een fusie tussen het Bora Bora Marara Beach Resort en het Bora Bora Motu Private Island. Dankzij die samenwerking genieten gasten van twee adembenemende oorden: de luxueuze bungalows van het resort aan het uitgestrekte witte zandstrand én het ongerepte privé-eiland in een van de mooiste lagunes ter wereld. Een boottocht van amper twee minuten brengt de gasten naar de afgelegen botanische tuin van het privéeiland. Daar wacht een romantisch resort van wereldklasse, te midden van een ongerepte en beschermde natuurlijke omgeving met een adembenemend uitzicht op de lagune en beklijvende zonsondergangen. Sofitel Bora Bora Marara Beach & Private Island via www.sofitel.com

VRIJE TIJD

Droomtreinen

Sporen met de Luxury Train Club

De wereldwijde interesse in luxereizen per trein zit in de lift. De ‘Luxury Train Club’ wil het overkoepelende forum zijn voor passagiers en maatschappijen met interesse voor deze vorm van reizen. Op hun overzichtelijke website – en de aansluitende visuele Flickr photostream – vindt u dan ook alle informatie over treinen die doen dromen van verre bestemmingen. U maakt er kennis met de Europese ‘Pullman Orient Express’, de ‘Majestic Imperator’ en ‘El Transcantabrico’, de Zuid-Afrikaanse ‘The Blue Train’, de Russische ‘Golden Eagle’, de Indische ‘Palace on Wheels’ en ‘The Maharajas’ Express’. Naast het complete aanbod aan reizen per luxetrein, ontdekt u het nog vrij onbekende begrip ‘train chartering & private rail cars’ als dé nieuwe manier van reizen in alle privacy, zowel individueel als in groep. www.luxurytrainclub.com

Weldoend Tsjechië

ˇ Kuren in Karlovy Vary en Mariánské Lázne

Het meest veelzijdige land van Afrika

Verwonderlijk Ethiopië

Ethiopië biedt een onverwachte mozaïek van culturen en landschappen. Terecht beschouwen kenners het land als één van de mooiste van Afrika. Zo was het noordelijke Gondar eeuwenlang de hoofdstad onder Ethiopische keizers. U bewondert er indrukwekkende middeleeuwse kastelen en kerken met fresco’s.

In Axum woonde volgens Ethiopiërs de legendarisch koningin van Sheba. U ontdekt er oude obelisken vol inscripties en de rotskerken van Lalibela, die op UNESCO-lijst van werelderfgoed prijken.

Niet te missen: begin januari vieren duizenden pelgrims er het christelijke kerstfeest of Leddet.

Met een landcruiser reist u in zuidelijke richting door de Rift Valley, een prachtig groen en bergachtig gebied, om weer af te dalen naar de savannes van de Omo Valley. Hier leven authentieke volkeren zoals de Konso, Mursi en Hamar. Ethiopië biedt afwisseling en verrassingen bij de vleet! www.winedinetravels.nl/land/rusland-op-niveau

63

Capital

Het cultuurpatrimonium van Tsjechië verdient herwaardering. Praag krijgt veel aandacht als citytrip-bestemming, maar de vermaarde historische en culturele hoogtepunten van Tsjechië blijven nobele onbekenden. Karlovy Vary, het voormalige Karlsbad en Mariánské Lázně, het vroegere Mariënbad, bieden een rijke 19de-eeuwse geschiedenis die de twee kuuroorden te danken hebben aan hun waterbronnen. Karlovy Vary ligt op 130 kilometer ten westen van Praag. Met zijn talrijke warmwaterbronnen vormde het een populaire trekpleister voor internationale bekendheden die er van een weldoende spabehandeling kwamen genieten. Het Grandhotel Pupp diende als decor voor de James Bondfilm Casino Royale en straalt nog steeds rijke luxe uit. Mariánské Lázně ligt eveneens in het Karlovy Vary district en bekoort met zijn imposante parken, nobele huizen en prachtige kuuroorden. www.pupp.cz

cultuur TIPS VAN CLAUDE BLONDEEL, MEDEWERKER KLARA

De Nederlandse Warhol

Expo ‘De grote ogen van Kees van Dongen’ De tentoonstelling ‘De grote ogen van Kees van Dongen’ laat ongeveer tachtig topwerken zien van de Nederlandse schilder. Van Dongen was tegelijkertijd een societyfiguur en een bohemien. Zijn uitbundige atelierfeesten werden bezocht door filmsterren, politici en kunstenaars. Wat Andy Warhol in de jaren 1960 betekende voor New York, was Kees van Dongen in de jaren 1920 voor Parijs.

Vrouwen met grote ogen, naakte vrouwen, acrobates, mondaine dames en zijn geliefden … op de expo vindt u een unieke selectie van de kleurrijke vrouwenportretten die Van Dongen wereldberoemd maakten. Het gedurfde naaktportret van zijn vrouw Guus en de experimentele werken geïnspireerd door zijn reizen naar Spanje, Marokko en Egypte zijn meesterstukken. Soms schilderde van Dongen ook mannen, bijvoorbeeld de bokser Jack Johnson en jazzmuzikanten. Op de expo kunt u ook tekeningen, keramiek, affiches en fotomateriaal bekijken. In het Museum Boijmans Van Beuningen tot 23 januari 2011. www.boijmans.nl

64

De laatste liefde van mijn moeder

De bewogen jeugd van Dimitri Verhulst

Voor zijn nieuwe boek haalde Dimitri Verhulst, die beroemd werd met de ‘Helaasheid der dingen’ opnieuw de inspiratie uit zijn eigen jeugd.

Wij schrijven de jaren tachtig van de vorige eeuw. Martine, de moeder van Jimmy is eindelijk gescheiden van haar man, een echte dronkaard.

Ze heeft een nieuwe geliefde, Wannes, maar vraagt zich af of zij, zoals in haar geliefkoosde televisiefeuilletons, ooit nog het geluk zal kennen. We volgen haar tijdens haar vakantie naar het Zwarte Woud die ze doorbrengt met haar minnaar en haar elfjarige zoon. Jimmy zit ineens opgescheept met een deugdzame stiefvader en voelt zich een verrader tegenover zijn echte vader.

‘De laatste liefde van mijn moeder’ beschrijft op een onnavolgbare manier de georganiseerde busreis, de geneugten van de Duitse cuisine en het bezoek aan een fabriek van koekoeksklokken. Deze pakkende roman wordt gedomineerd door het harde duel tussen een stiefvader-met-goede-bedoelingen en een stugge puber met heimwee naar zijn echte vader, ook al is die vader een verschrikkelijke alcoholist. www.uitgeverijcontact.be

VRIJE TIJD

Knockin’ on heaven’s door

Wim Delvoye

Het enfant terrible van de Belgische kunstscène bezet het Paleis voor Schone Kunsten. Wim Delvoye kent u van zijn beruchte uitwerpselenmachine ‘Cloaca’, getatoeëerde varkens en gebruiks­voorwerpen met heraldische motieven. Nu toont Delvoye monumentale metalen kathedralen, verdraaide christussen, obscene glasramen en torens in cortenstaal. Voor Delvoye, die een fan is van Rubens en Leonardo da Vinci, betekent het religieuze een terugkeer van wat verdrongen werd, maar nu in de handen kwam van een vrijgevochten ambachtsman. De kunstenaar plaatst uitdagende vraagtekens bij ruimte en tijd, genres, culturen en praktijk; hij vermengt het hoge en het lage, confronteert artistiek erfgoed met spitstechnologie. Zijn lasergeleide gotische pijl op het dak van het Paleis voor Schone Kunsten kruist de degens met zijn tegenhanger op het stadhuis van Brussel.

Bozar van 20 oktober tot 23 januari. www.bozar.be

Liefde als kunstwerk

La Bohème van Puccini Het ontroerende verhaal van een jonge, bevlogen kunstenaars speelt

zich af in de schitterende sfeer van het Parijse Quartier Latin.

65

Na een eerder aarzelende start bij de creatie, kende ‘La Bohème’ van Andreas Homoki tekent voor een hedendaagse en bruisende enscenering. De lichte, speelse scènes contrasteren met de diep aangrijpende momenten van het verhaal, dat eindigt met de tragische dood van Mimi, de geliefde van dichter Rodolfo.

In De Munt van 10 tot 31 december. www.demunt.be

Adellijke jazz

Cd-box Duke Ellington Carnegie Hall Concerts 1943 – 1947 Vanaf zijn jeugd is Edward Kennedy Ellington een heer, en zijn klasgenoten noemen hem dan ook ‘The Duke’ of de hertog. Ellington begint zijn professionele muziekcarrière op zijn zeventiende. Later speelt hij ten dans in de befaamde Cotton Club. Met zijn jazzorkest ‘Duke Ellington and his Jungle Band’ schrijft hij geschiedenis. Ellington wil alle stijlen uitproberen. Hij componeert en arrangeert voor elk instrument in de band, alsof hij voor een symfonisch orkest zou schrijven. Hij definieert op een geniale manier een muziekstijl die al lang aan het broeden is, namelijk ‘the great black music’. Ellington is muziek, ademt muziek.

‘Music is my mistress’ wordt dan ook de titel van zijn autobiografie.

In 1943 wordt in Carnegie Hall, de tempel van de klassieke muziek, zijn suite ‘Black, Brown and Beige’ gecreëerd. Deze box met 8 cd’s van Prestige/ Universal Music laat u het allemaal herbeleven. www.universalmusic.be

Capital

Puccini een wereldwijd succes dat haast onovertroffen blijft. Regisseur

Een dienstverlening van 360 graden â&#x20AC;&#x201D; Optima werkt aan volledige en unieke financiĂŤle service.

Optima Financial Planners zet de inspanningen om zijn aanbod aan services verder te vervolledigen, onverminderd voort. Meer dan ooit wil het bedrijf aan zijn cliĂŤnten oplossingen aanbieden op maat van hun leven. Daarbij kijkt Optima naar een uitbreiding van het bestaande aanbod met bank- en beleggingsdiensten.

66

Philip de hulsters

nieuws

D

e interesse van Optima in een bancair dienstenaanbod bestaat al langer dan vandaag.

En dat is niet meer dan logisch: heel wat klanten vragen immers om een praktische begeleiding op basis van hun financieel plan. In die begeleidingsfase gaan we samen op zoek naar concrete oplossingen op maat van hun leven. Optima begeleidt dan ook al langer klanten vanuit zijn hoedanigheid als erkend en gereguleerd verzekeringsmakelaar, vastgoedmakelaar en kredietmakelaar. Met die gecombineerde portfolio van (vermogens)verzekeringen, vastgoedoplossingen én kredieten is het aanbod van Optima vandaag al van een zeldzame veelzijdigheid in het landschap van de financiële dienstenaanbieders.

Maar we willen nog verder gaan in ons aanbod op maat van de klant. De stap naar bancaire diensten is dan ook perfect complementair met het bestaande aanbod in het begeleidingstraject dat Optima desgewenst kan aanbieden.

Met verzekeringen, vastgoed, kredieten én bank- en beleggingsdiensten kan het aanbod van Optima vier sterke pijlers bieden voor een stabiel en duurzaam privé-vermogen.

Wordt Optima nu een bankier? Het antwoord is neen.

Laat ons duidelijk zijn: we blijven als financial planners trouw aan de oorspronkelijke filosofie. Het opstellen van een plan op basis van een gedetailleerde audit van de financieel-fiscale situatie en verwachtingen van elke klant is én blijft de hoeksteen van onze dienstverlening.

Pas vanuit die grondige kennis van de situatie van iedere klant, denken we dat er vandaag ook ruimte is voor begeleiding naar bank- en beleggingsdiensten op maat.

Het spreekt bovendien voor zich dat we – zeker als het gaat om de duurzame bescherming van uw vermogen – niet over één nacht ijs gaan. Elke eventuele stap naar een verdere vervollediging van onze diensten bereiden we grondig voor.

Zowel intern met de experten terzake, als extern met de regulerende overheid.

De recente nieuwsberichten over ons overnamebod op Ethias Bank en andere uitbreidingsplannen voor ons aanbod, zijn dan ook maar een eerste stap in een complex en omvangrijk dossier.

Als klant en goede relatie van onze onderneming houden we er evenwel aan om u in dit magazine als eerste op de hoogte te houden van elke vordering die we daarbij maken. <<

67

Capital

Dit maakt van de Optima-dienstverlening een 360° service op twee niveaus: ten eerste bij de audit en het financieel plan, die uniek zijn in hun brede scope op de klant (inkomen, vermogen, pensioen én successie) en ten tweede bij de praktische begeleiding (verzekeringen, vastgoed, kredieten én bancaire diensten), die opnieuw een zodanig ruim aanbod kan leveren dat in België zijn gelijke niet kent.

de ziel van de

boot

Kosten noch moeite hebben de broers Staf en Piet Wittevrongel gespaard om de Askoy II, het zeilschip van Jacques Brel te redden. “Maar het gaat om zoveel meer dan het redden van een schip”, zegt Piet Wittevrongel. “We willen ook zorgen dat bepaalde episodes uit het leven van Brel niet in de vergetelheid geraken.”

Jan verstraete/ foto’s: JONAS ROOSENS

reportage

Optima expertise

Neem een kathedraal, Geef haar masten, een boegspriet en een ruim

24 juli 1974. Voor Jacques Brel is de grote dag aangebroken.

Met zijn schip de Askoy II vertrekt hij voor een zeilreis rond de wereld. Aan boord bevindt zich ook zijn dochter France.

Benedendeks houdt de nieuwe liefde van zijn leven, Maddly Bamy, zich verborgen. Brels echtgenote Thérèse Michielsen of Miche staat namelijk aan de kade om de Askoy II uit te wuiven …

Uiteindelijk brengt de Askoy II Maddly en Brel, die intussen met longkanker kampte, naar Hiva Oa. Op dat idyllische eiland van de Markiezen vond ook de Franse schilder Paul Gauguin een laatste toevluchtsoord. Piet Wittevrongel: “Door zijn ziekte moest Brel de Askoy II verkopen. Het schip kreeg daarna verschillende eigenaars onder andere drugsmokkelaars.

In 1993 zette de laatste eigenaar, Lindsay Wright, koers met de Askoy II naar Nieuw-Zeeland. Tijdens een zware storm leed de Askoy II in juni 1994 schipbreuk op Baylys Beach.

Twee pogingen om het wrak te lichten, lopen op niks uit.”

Het duolegaat: successierechten vermijden door te schenken aan een vzw

Een veelgebruikte techniek om een legaat aan een goed doel te combineren met verlaagde successierechten, is het zogenaamde duolegaat.

Het duolegaat ontleent zijn naam aan het feit dat er gewerkt wordt met twee legatarissen.

De Askoy II roest langzaam weg en verzinkt in het zand van de Nieuw-Zeelandse kust. Tot Staf en Piet Wittevrongel in 2003 op het toneel verschijnen. Zij willen de Askoy II redden.

U legateert dan een deel van uw vermogen aan een bepaalde persoon (bijvoorbeeld een goede vriend) zonder dat deze successierechten verschuldigd is. Deze successierechten zullen

In het spoor van Brel

dan gedragen worden door een tweede

“Naar aanleiding van het 25-jarige overlijden van Jacques Brel vond er een tentoonstelling plaats”, herinnert Piet Wittevrongel zich. “Van zijn laatste levensgezellin Maddly Bamy viel er op de expo geen spoor te bekennen. Toen ik Brel ontmoette, was Maddly nochtans steeds bij hem. Ik weet nog dat ze de handen van een mannequin had, toen ik haar voor het eerst de hand schudde. Later had ze eeltige handen gekregen door het zeilen op de Askoy II. Na de tentoonstelling was ik echt kwaad: ik beschouwde het doodzwijgen van Maddly als geschiedenis­ vervalsing. Zoveel van Brels liedjes gaan toch over de liefde? ­ Ik vind: als je de geest van Brel wil respecteren, moet je ook zijn laatste liefde respecteren. Na die tentoonstelling kwam ik voor het eerst op het idee om de Askoy II te gaan opsporen.”

legataris. Aan deze tweede legataris wordt ook 69

maar mét de last om ook de successierechten op het eerste legaat te betalen.

Deze tweede legataris is veelal een vzw of instelling van openbaar nut, aangezien deze een verlaagd tarief genieten (zie tabel).

De vzw zal de successierechten op haar eigen legaat betalen aan het verlaagd tarief én op het legaat van de eerste legataris, berekend aan het tarief van toepassing op de eerste legataris.

Hoeveel schenkings- of successierechten moeten worden betaald door de vzw?

Vlaanderen

Wallonië

Brussel

Schenking van fysieke persoon aan vzw

7%

7%

7%

Legaat van fysieke persoon aan vzw

8,8 %

7%

25 % of 12,5%

>> (vervolg op pagina 71)

Capital

Piet Wittevrongel hees zijn broer Staf aan boord voor de missie.

Al snel kwamen de Wittevrongels in contact met Noel Hilliam van het Maritime Dargaville Museum. Hilliam meldde hen dat de Askoy II in erg slechte staat verkeerde. Elke poging om het schip te bergen, zou het wrak helemaal vernietigen. De Wittevrongels lieten zich niet zomaar afschrikken. Ze besloten om persoonlijk een kijkje te gaan nemen op Bayleys Beach. Via omwegen reisden ze naar Nieuw-Zeeland. Daarbij volgden ze de voetsporen van Jacques Brel. De Markiezeneilanden waar de artiest zijn laatste gelukkige jaren sleet, waren een verplichte stop onderweg.

Piet Wittevrongel: “We hebben er gesproken met de laatste getuigen die Brel gekend hebben. De antiklerikale Brel die naar eigen zeggen pastoors at bij elk ontbijt, bleek heel ruimdenkend.

Zijn beste vriendin op Hiva Oa was een non: Soeur Rose. Toen hij zijn boot verkocht had, schafte hij een vliegtuigje aan. Op een dag nam Brel Soeur Rose mee de lucht in. Hij zei haar: “Misschien bestaat de hemel niet, maar ik zal je er toch naartoe brengen.” >>

een deel van uw vermogen gelegateerd,

Laatste liefde

Op de Markiezen bezochten de Wittevrongels het prachtige museum gewijd aan de zanger. Ook daar geen enkele foto van Maddly Bamy. Daar prijkte wel zijn gerestaureerde vliegtuigje.

Ook aan het graf van Brel brachten de twee broers een bezoekje.

“Tien jaar nadat hij begraven was, werd de grafsteen in opdracht van de familie verwijderd, omdat er een reliëf op stond van Brel en Maddly. Daar kwam uiteindelijk een proces van en de familie heeft het proces verloren. De grafsteen moest worden terug geplaatst. Opnieuw was ik kwaad om zoveel onrecht”, bekent Piet Wittevrongel. “Men probeert steeds stukken van zijn levens­ verhaal te verzwijgen of verkeerd voor te stellen. Zo zou Brel de laatste jaren van zijn leven een verbitterd man geweest zijn en Maddly zijn verpleegster. Dat klopt helemaal niet met de werkelijkheid. Op de Markiezen was hij piloot voor de plaatselijke gemeenschap en vloog hij onder andere zieken over naar ­hospitalen. Ook Lee Adamson, die de Askoy II kocht van Brel, getuigde tegen mij dat Brel een echte levensgenieter was.”

Concorde

70

Voor Piet Wittevrongel, een echte mei 68-er, vormde de muziek van Brel de soundtrack van zijn jeugd. “Brel was mijn geestelijke vader”, klinkt het. “En mijn broer en ik hadden het geluk hem een paar keer te ontmoeten in de zeilmakerij van mijn vader. Daar bestelde Brel de zeilen voor de Askoy II. Waarom hij onze zeilmakerij gekozen had?

Omdat iedereen het hem had afgeraden, antwoordde Brel spits.

Ook de aankoop van de Askoy II werd Brel afgeraden. Het schip zou te zwaar en te traag zijn. 24 uur op zee, is 24 uur op zee, vond Brel.

En als hij gehaast was, zou hij wel de Concorde nemen.”

De beroemde muzikant ontpopte zich als een heel bescheiden man, boordevol humor. Toen een sjofel geklede Brel de zeil­ makerij binnenkwam, had Staf Wittevrongel de artiest zelfs niet herkend. Hij dacht dat er weer iemand met veel dromen en weinig geld de wereld wou rondzeilen. “Toen mijn broer Brels adres­ gegevens vroeg, antwoordde de artiest: ‘Ik ben de man die de Vlamingen willen vermoorden’. Met zijn nummer ‘Les Flamands’ had hij sommigen inderdaad op de teentjes getrapt.”

De kiel

Na hun omzwervingen doorheen de geschiedenis van Brel kwamen Staf en Piet in Nieuw-Zeeland aan. Een proef boring wees uit dat het schip te redden viel. “Ik heb er eigenlijk altijd in geloofd”, zegt Piet Wittevrongel. “Elk schip valt te restaureren.

Vaak krijg ik de vraag waarom we het wrak van de Askoy II willen restaureren. Het is toch simpeler om gewoon een replica te bouwen? Maar ik geloof daar niet in. Er is een spreekwoord dat zegt: heb je de kiel, dan heb je de ziel. En we hebben de kiel van de Askoy II. Dankzij de restauratie wil ik tegelijkertijd de echte geschiedenis van Brel in ere herstellen: zijn gedachtegoed, zijn liefde voor het leven en zijn rebellie tegen de maatschappij wil ik verspreiden via dit schip.”

Wittevrongel echter niet weten. Hij sprak zijn spaarcenten aan en diepte 50 000 euro op voor de reddingspoging. Hoog tijd, want het zand waarop de Askoy II gestrand was, veranderde in drijfzand, dat de boot naar de dieperik zoog. Eind 2007 trok Staf opnieuw naar Nieuw Zeeland. Met zwaar materieel en met de hulp van Noel Hilliam wou hij het schip bergen. Na drie pogingen lukte dat. “Ik ben altijd uitgegaan van het slechts mogelijke scenario”, bekent Piet Wittevrongel. “Ik dacht dat ik mijn geld kwijt zou zijn. Maar zelfs als de berging mislukt was, zou het voor mij een onvergetelijk verhaal blijven. Ik heb onderweg zoveel fantastische mensen met zoveel enthousiasme ontmoet.”

Staal van het World Trade Center

Doordat er bij berging van het schip drie pogingen aan te pas kwamen, raakte het geld wel op. Er bleef niks meer over voor het transport. Maar de Oriental Overseas Countainer Lines vervoerde het schip gratis. De Askoy II werd naar de Maritieme site in Oostende getransporteerd voor restauratie. “Toen de site failliet ging, was de Askoy II opnieuw gestrand”, aldus Piet Wittevrongel. “Maar weer kregen we hulp uit onverwachte hoek.

Peter Janssens van de Nieuwe Scheldewerven nam contact op.

Hij had de scheepswerf net overgenomen en wou de Askoy II restaureren als visitekaartje. In 2008, op 8 april, de geboorte­ datum van Brel, vond het gratis transport door kranen Michielsens naar Rupelmonde plaats.”

Peter Janssens, die vroeger als scheepslasser werkte, herstelt momenteel de Askoy II in zijn vrije tijd. Tegen 2012, wanneer het 500 jaar geleden is dat Mercator geboren is, wordt het schip te water gelaten.

Op het schip zal alvast een klein stukje staal met een bewogen geschiedenis een ratplekje krijgen. “Toen ik las dat de

De zoon van Brel Tijdens de redding van de Askoy II heeft Piet Wittevrongel veel bijzondere figuren ontmoet die een rol speelden in het leven van Jacques Brel. “Maar de ontmoeting met zijn zoon Eric Lehousse die in Montréal, Canada, leeft was toch heel bijzonder”, aldus Piet Wittevrongel. “Eric is de zoon van Brel. Zijn Belgische moeder was getrouwd met een Canadees, toen ze een affaire had met de artiest. Eric lijkt sprekend op Jacques Brel. Hij heeft een Belgisch restaurant in Montréal: Le Petit Moulinsart, genoemd naar het fictieve kasteel Molensloot in de strips van Kuifje. Eric heeft het muzikale talent van zijn vader geërfd, in de club tegenover zijn restaurant gaat hij vaak zingen, onder andere het nummer ‘Fils de’. Hij heeft er ooit gezongen toen Maddly Bamy in de zaal

Terug in België riepen de broers Wittevrongel een stichting in het leven om geld in te zamelen voor het bergen en restaureren van de Askoy II. Dat liep op een sisser af. Van opgeven wou Piet

zat. Eric wil zijn eigen leven blijven leiden, hij wil bijvoorbeeld geen DNA-test ondergaan om eventueel aanspraak te kunnen maken op een deel van het fortuin van Brel.”

reportage

Optima expertise

Het succes van het duolegaat valt eenvoudig te verklaren. Heel wat mensen die wensen te legateren aan broers of zussen, verre familieleden of goede vrienden, staan versteld van de hoge successietarieven die hierop van toepassing zijn. In Brussel en Wallonië kunnen deze progressieve tarieven oplopen tot 65 procent tussen broers en zussen, 70 procent tussen ooms, tantes, neven en nichten, en zelfs tot 80 procent in de categorie ‘vreemden’!

Door gebruik te maken van een zogenaamd duolegaat (of ‘legaat vrij van successierechten’), is het mogelijk het totale bedrag van deze zware successierechten te verminderen. Aan de eerste legataris wordt dan wel niet meer het volledige vermogen gelegateerd, maar slechts een gedeelte. Maar aangezien deze legataris geen successierechten meer dient te betalen, houdt

71

hij netto echter meer over dan wanneer het Alle erfgenamen doen er dus voordeel bij, enkel de schatkist verliest.

Deze techniek kan vooral interessant zijn wanneer er geen erfgenamen zijn die erven aan de (relatief lagere) tarieven voor de rechte lijn piet wittevrongel

(bv. echtgenoten en (klein)kinderen). Hoe groter de nalatenschap en hoe verder de verwantschap, hoe groter het bedrag aan successierechten dat moet betaald worden, en ook hoe groter dus het financieel voordeel van een duolegaat. Hou er wel rekening mee dat het legaat aan de vzw

Amerikanen met het staal van het World Trade Center een nieuw oorlogsschip hadden gebouwd, werd ik heel verdrietig. Ik begreep niet hoe ze de resten van het gebouw, dat vernietigd werd door geweld, konden recycleren voor een oorlogsschip, dat weer ingezet zou worden bij oorlogsgeweld. Het heeft me heel veel moeite gekost om een stukje staal van het gebouw te bemachtigen, maar ik zal het een plaatsje geven onder het stuurrad van de Askoy II.”

niet (volledig) wordt uitgehold. Indien het voor de vzw geen voordeel oplevert, zal zij het legaat niet aanvaarden en heeft het duolegaat geen zin.

Het duolegaat is interessanter in Vlaanderen en Wallonië dan in Brussel. Het tarief voor vzw’s in Vlaanderen bedraagt immers 8,8 procent en in Wallonië 7 procent. In Brussel loopt dat op tot

De Askoy II begint intussen hoe langer hoe meer een rol te spelen in de geschiedenis van Jacques Brel. Binnenkort verschijnt er een nieuwe Brel-biografie van de hand van René Seghers . Daarin wordt een speciaal hoofdstuk gewijd aan de de Askoy II. <<

25 procent met uitzondering van de vzw’s die fiscale attesten mogen uitschrijven. Deze betalen maar 12,5 procent.

Sven Hubrecht

Alle info over het project en de mogelijkheid tot financiële steun vindt u op www.askoyii.be

Fiscaal jurist Optima Financial Planners

Capital

volledige vermogen aan hem werd gelegateerd.

STAND VAN ZAKEN

Goede statuten

zijn maatwerk!

Gaëtane Meurant

E

en goede voorbereiding is het halve werk. Om te vermijden dat u later de statuten van uw vennootschap moet laten wijzigen in functie van uw persoonlijke situatie – vaak een tijdrovende en kostbare procedure – loont het dus de moeite om van bij het begin de nodige aandacht te besteden aan het opstellen ervan.

Zo kunnen statuten op maat van uw situatie heel wat ellende voorkomen als u ooit beslist om het bedrijf over te laten.

Zo koesteren heel wat ondernemers de wens dat de zaak ook als zij er niet meer actief in zijn, ‘in de familie’ blijft. Het behoud van het familiaal karakter van een onderneming, is iets dat perfect in de statuten verankerd kan worden. En dit

van bij het begin. Denken we maar aan het invoegen van een onvervreembaarheidsof voorkoopsclausule, clausules die de verkoop van aandelen buiten de familie verhinderen. Of aan goedkeuringsclausules, die ervoor zorgen dat de overdracht van aandelen de voorafgaandelijke goedkeuring vereist van de raad van bestuur. Stuk voor stuk sluitende mechanismen die voldoen aan de wensen van de oprichter van de vennootschap.

Statuten zijn voor de familie niet alleen handig bij de overdracht. Ook in het dagelijks bestuur kunnen goed opgestelde statuten ervoor zorgen dat de (familiale) vennoten mee beslissen over het reilen en zeilen van het bedrijf. Dat lijkt evident, maar de wet voorziet dat de raad van >>

73

Capital Capital

Bij de oprichting van vennootschappen worden vaak stereotiepe standaardstatuten gebruikt.

Geen goed idee, want met statuten die geschreven zijn op maat van uw situatie, doet u vaak heel wat voordeel. Niet alleen bij de overdracht of het dagelijks bestuur van uw bedrijf, maar ook wanneer u de vennootschap wil aanwenden voor investeringen.

bestuur of de zaakvoerders – en dus niet per definitie de vennoten – quasi de ­volledige beslissingsmacht hebben. ­D aarbij houdt men echter geen rekening met de werking van een familiale onder­ neming, waar de vennoten – zeker bij belangrijke beslissingen – vaak graag nog een vinger in de pap te brokken hebben.

bevatten die een groot deel van de (aan de aandelen verbonden) stemrechten toekent aan de vruchtgebruiker. Ook kunnen de statuten uitdrukkelijk stipuleren dat dividenden en beschikbare reserves in volle eigendom toekomen aan de vrucht­ gebruiker.

Fiscaal

74

Ook hier kunnen op maat opgestelde statuten een oplossing bieden. Zo is het mogelijk om de bestuursbevoegdheden statutair te beperken door bepaalde beslissingen van het bestuursorgaan altijd eerst te laten goedkeuren door de aan­ deelhouders. Een andere mogelijkheid is het voorbehouden van bepaalde bestuurs­ bevoegdheden – die normaal toekomen aan de zaakvoerders – aan de algemene vergadering van vennoten. Binnen een naamloze vennootschap kan ook het invoegen van een clausule van evenredige vertegenwoordiging van bestuurders overwogen worden. Hierdoor verzekert de vennootschap de vertegenwoordiging van bepaalde (familiale) minderheidsaandeel­ houders binnen de raad van bestuur.

Dit soort voorbeelden toont aan dat het perfect mogelijk is om – vaak delicate – familiale kwesties in het bedrijf toch op een correcte manier statutair te regelen.

Goede regelingen zorgen ook vaak voor een goede samenwerking. Is het dan toeval dat studies keer op keer aantonen dat de meest harmonieuze familiebedrijven vaak ook de meest winstgevende zijn?

En wat als u als ondernemer in de beste verstandhouding de zaak aan uw opvolger(s) hebt overgelaten? U zou niet de eerste zijn die ook dan nog een zekere controle wenst te behouden. Ook hier kunnen de juiste statuten het nodige precisiewerk leveren: een statutaire benoeming als zaakvoerder (mogelijk in bijna alle vennootschapsvormen maar niet in de NV) verzekert u in principe een onherroepelijk mandaat.

Juiste statuten kunnen tevens bepalend zijn voor de inkomsten die u later nog ontvangt uit de vennootschap en de stem­ rechten die u behoudt, nadat u de aandelen geschonken hebt met voorbehoud van vruchtgebruik. Zo kunnen ze een regeling

Goed opgestelde statuten kunnen u ook op fiscaal vlak behoeden voor moeilijkheden.

Een typisch voorbeeld is de ondernemer of vrije beroeper die ervoor kiest om via de vennootschap een investering te doen in vastgoed. De fiscale administratie verwierp in dit soort situaties al bij tal van onvoorzichtige belastingplichtigen de aftrek van kosten van vastgoedverrichtingen.

Vastgoedinvesteringen verricht via de vennootschap met het oog op een mooie belastingsbesparing bleken eensklaps veel minder interessant dan initieel verhoopt…

“ Statuten op maat van uw vennootschap zijn onontbeerlijk.

Of het nu gaat om de dagelijkse bedrijfsvoering, de overlating of het investeren via de vennootschap.”

schap, is hier namelijk niet aanwezig. ­ Als alternatief kan u een clausule invoegen in de aard van ‘de vennootschap kan, als bijkomstig doel, beleggen in roerende of onroerende goederen en mag haar middelen investeren. Het beleggen of investeren van haar middelen mag gefinancierd worden door leningen’.

Deze clausule voorziet investeringen in onroerend goed als een activiteit op zich van uw vennootschap. Dit laat u toe te beleggen in onroerend goed via uw vennootschap, zonder enig risico op discussies met de fiscale administratie.

Het zal duidelijk zijn: de juiste statuten zijn een onmisbare hulp bij een correcte bedrijfsvoering en -overlating. Voorzich­ tigheid en een deskundige begeleiding bij de opstelling ervan zijn echter cruciaal.

Zo moet u bijvoorbeeld de nodige omzich­ tigheid aan de dag leggen als u een vrij beroep uitoefent. U kan dan wel het doel van de vennootschap uitbreiden om bijvoorbeeld te investeren in vastgoed, maar u mag daarbij niet vergeten dat de uitoefening van een dergelijk beroep verplicht gebeurt via een burgerlijke vennootschap, én dat bepaalde vrije beroepen onderworpen zijn aan strikte deontologische regels die in sommige gevallen de mogelijkheid tot vastgoed­ investeringen beperken. Het komt er dan op aan om een bepaling op te stellen die beleggen in vastgoed toelaat, maar dan zonder dat dit het burgerlijk karakter van de vennootschap in het gedrang brengt.

Die bepaling moet bovendien in over­ eenstemming zijn met de deontologische regels eigen aan uw vrij beroep.

Besluit

Ook hier kunnen juist opgestelde statuten soelaas bieden. Indien u vastgoedinveste­ ringen, zoals de aankoop van een appartement aan zee, wenst te doen via uw vennootschap, moet u er eerst voor zorgen dat de statuten dit toelaten. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. De simpele aanwezigheid van een clausule in de zin van ‘de vennootschap kan alle onroerende goederen verwerven die nuttig zijn voor de uitvoering van haar maatschappelijk doel’, is immers onvoldoende! Het oor­zakelijk verband tussen de verwerving van het onroerend goed en de uitvoering van het maatschappelijk doel van de vennoot­

Het zal duidelijk zijn: de statuten van uw vennootschap bevatten de basisprincipes van haar organisatie, en zoals bij ieder project zijn ze de sleutel tot succes. Wees dus niet tevreden met stereotiepe statuten die geen rekening houden met de concrete bijzonderheden van uw activiteit, uw familiale omgeving of uw persoonlijke ambities als ondernemer of vrije beroeper.

Verzeker uzelf van deskundige begeleiding, en neem de nodige tijd om statuten op te stellen. Alleen zo verzekert u zich van een mooi evenwicht tussen de goede werking van uw vennootschap en uw persoonlijke doelstellingen. <<

HET MEEST VOLLEDIGE BUSINESSPAKKET OP DE MARKT

Trends bezorgt u de meest

complete kijk op de financieeleconomische actualiteit.

Nieuw! Elke week 24 pagina’s

Bizz-rubriek.

Nieuw! Wekelijks het magazine

MoneyTalk, boordevol praktische tips voor uw persoonlijke financiën. Met geïntegreerd Cash, alles voor de actieve belegger.

Vernieuwd!

e

Surf naar http://promotie.abonnementen.be en vul uw voordeelcode in: 3A10YDO

Gratis

e

OB45818

Nu voor maar € 53 i.p.v. € 62 per trimester + 1 maand gratis Trends en MoneyTalk + gratis stijlvolle zakentas in zwart leer

Een Belgische torero verovert de autowereld

â&#x20AC;&#x153;ik ben geen gemakkelijke en doe nooit wat men vraagtâ&#x20AC;?

76

auto

De Belgische designer Luc Donckerwolke temde de Italiaanse stier van Lamborghini. De Murciélago beschouwt hij als zijn bloedeigen kind. En met de Gallardo zette hij een ongezien verkoopsrecord neer. Als de man die uitermate geschikt blijkt voor aartsmoeilijke missies, verkaste Luc Donckerwolke intussen naar Seat. Daar wil hij Spaans en passioneel rijmen met spaarzaam en ecologisch.

BART LENAERTS / foto’s: Lies De Mol

N

ogal wat Belgen bekleden de hoogste postjes in de wereld van het autodesign. Terwijl Lowie Vermeersch de plak zwaait bij Pininfarina in Turijn en Dirk Van Braeckel een baken van vertrouwen is bij Bentley in Crewe, poogt Luc Donckerwolke in Barcelona om Seat uit de rode cijfers én in de kijker te werken. Daarbij heeft hij het zo razend druk, dat hij geen tijd heeft voor interviews. Je krijgt nog sneller een pauselijke audiëntie, behalve als je de liefde van zijn leven meebrengt: een Lamborghini. Dan legt hij graag zijn potlood even opzij voor een korte rit met de woeste stier en voor een lange babbel. Over Spanje en Italië, over design en auto’s, over passie en puurheid. Over zijn leven dus.

Lange omzwervingen

‘Belg’ staat er op het paspoort van Donckerwolke, maar hij straalt in heel zijn wezen uit dat hij een wereldburger is.

“Als zoon van een VN-diplomaat groeide ik op in Afrika. Ik was al gek van auto’s toen ik vier jaar was en de stripavonturen van autoracer Michel Vaillant ontdekte. Ik vond het maar niks toen ik op mijn tiende naar België verhuisde. Na mijn studies wilde ik meteen terug naar Afrika. Ik had altijd ‘puur natuur’ geleefd en was het niet eens gewend om schoenen te dragen. Toen ik de wondere wereld van het autodesign ontdekte, offerde ik echter dat vrije leven op. Nu, wellicht is het fout om zo intens met je werk verweven te zijn. Want de dag dat je dat verliest, blijft er >>

“Goed design is eenvoudig en kan je samenvatten in één of twee lijnen.”

niks over. Je dagen slijten met iets dat je verveelt, lijkt me echter nog veel erger”, aldus Donckerwolke. Zijn bloeiende ­c arrière trapte hij in gang bij Peugeot. “Helaas was iedereen daar zo gedemotiveerd. Ik moest er weg voordat de negatieve sfeer dit mooie beroep voor me zou bezoedelen.” Gelukkig vond de ­jongeman een opening bij de V W-groep, bij Audi. Daar was Dirk Van Braeckel zijn directe chef. Dat Donckerwolke daar meteen een hele auto mocht ontwerpen, op zijn eigen tempo bovendien, betekende een verademing.

Nadat de overkoepelende V W-groep Skoda overnam, trok­ ken de twee Belgen naar Praag waar ze dag en nacht werkten aan de ontwerpen van de Fabia en de Octavia. Het werd een triomftocht, want die twee modellen zetten het kwakkelende Skoda meteen terug op de wereldkaart. Terwijl Van Braeckel doorschoof naar Bentley, keerde Donckerwolke terug naar Audi waar hij de revolutionaire, maar commercieel geflopte A2 uit zijn mouw schudde. “Helaas was die auto zijn tijd te ver voor­ uit. Nu zou zo’n ecologische auto echter een succes zijn. Je vindt namelijk nergens een scherp geprijsde tweedehands A2.”

Even later werd het erg spannend toen Donckerwolke werd ontboden bij zijn directeur. “Hij wilde weten hoe ik mijn toekomst zag, omdat ik niet in het plaatje paste. Dat was het dan, dacht ik. Ik heb het verknald. Niet dus. Ze hadden een

missie. Een moeilijk land, moeilijke mensen, een moeilijk project. Meer vertelde mijn directeur niet, om mijn beslissing niet te beïnvloeden. Ik dacht dat ze Lada hadden gekocht.

Pas nadat ik had toegezegd, bleek dat ik de volgende dag al naar ­L amborghini moest vertrekken. Ondertussen was ik het wel gewoon om uit een koffer te leven. Michel Vaillant en Coca Cola vormen de enige constanten in mijn zwerversbestaan.”

Vijf directeurs

Lamborghini bleek een opwindende, maar moeilijke klus.

Tien jaar geleden was er namelijk helemaal niks, uitgezonderd een sterke naam en een smakeloos model dat slechts zware jongens en lichte meisjes kon verleiden. “Bij de VW-groep sturen ze me altijd naar plaatsen waar men met problemen kampt, omdat ik geen gemakkelijke ben en nooit doe wat men vraagt”, bekent Donckerwolke. “Als er een wet heerst, zal ik hem zeker breken.

Daarom ben ik de juiste man om de weg uit te stippelen.”

De combinatie Lamborghini en Donckerwolke bleek een hemels huwelijk. Beide partners leven tegen 300 km/u, lopen over van temperament en zijn compleet compromisloos. “Ik heb mijn hart verloren in Italië. Geweldig hoe de mensen daar functioneren.

Na een gigantische ruzie kan je meteen terug samen koffie gaan drinken. Bovendien maakten Italië en Lamborghini mij.

Niet andersom”, klinkt Donckerwolke verrassend eerlijk.

auto

“Het was natuurlijk een bijzondere situatie. Vooral de Murciélago beschouw ik echt als mijn kindje. Ik vocht voor iedere lijn en voor ieder schroefje. Ik ging zelf naar de stikker om een ander patroon te vragen.”

Amper vijf jaar en twee modellen had Donckerwolke nodig om Lamborghini om te kneden van vergane glorie tot Ferrari’s grootste nachtmerrie. De extreme Murciélago schoffelde Lambo’s foute imago onder de zoden waarna de iets toegankelijker Gallardo voor verkoopsvolume zorgde. “Het waren heftige tijden.

Ik overleefde daar vijf directeurs. Maar als ik heel eerlijk ben, werkte ik nooit voor Lamborghini. Ik werkte voor mezelf, vocht vele oorlogen uit en deed helemaal mijn eigen zin. Achteraf bleek het gelukkig goed uit te draaien. Want zelfs nu, na negen jaar en in volle crisistijd, verkoopt de Murciélago nog prima”, reflecteert Donckerwolke over het woeste karakter van de Lambo’s, maar evengoed over zijn eigen karakter. Bovendien zette de Gallardo onlangs een ongeziene prestatie neer, toen het 10 000ste exemplaar de fabriek verliet.

Design of kunst?

We ontmoeten Donckerwolke op Montjuïc, de berg die uit­ kijkt over Barcelona. Donckerwolke slaat er trots twee van zijn

geestelijke kinderen gade: de Seat Bocanegra en de Lamborghini Gallardo Superleggera. Toch zijn het sportiefste gooi-en-smijtdoosje uit de Spaanse stal en de nieuwste, heetste en meest rauwe stier uit Sant’Agata twee uitersten binnen de enorme portfolio van de VW-groep. Dat boeit hem enorm, net zoals de tweespalt van Montjuïc hem ook trekt. Rond deze tempel van kunst en cultuur en het Olympische paviljoen van Mies van der Rohe ligt namelijk een bloedlink circuit waar in de vroege jaren ’70 nog werd geracet. Heilige grond dus, en dat in meer dan één aspect.

“Architect Mies van der Rohe is één van mijn helden. Net zoals Ronny Peterson trouwens, die hier ooit de snelste rondetijd neerzette”, zegt Donckerwolke terwijl hij de Lambo snaarstrak over het asfalt stuurt.

Donckerwolke loopt over van passie voor auto’s, maar hij weet dat de wereld meer te bieden heeft. Boeken, horloges en kunst boeien hem, terwijl hij samen met zijn vrouw Melinda die kunstenares is, eveneens stoelen verzamelt. “Zo kocht ik een Chair One van designer en kunstenaar Konstantin Grcic.

Daarna mailde hij me dat hij zich voor die stoel had geïnspireerd op de Lamborghini Murciélago. Dat vind ik geweldig. Vooral omdat hij later tijdens een vernissage eens de bumper van een Gallardo als kunstwerk tegen de muur hing.” >> 79

Capital

“Als designer kijk ik uit naar elektrische auto’s, omdat de architectuur en technische lay-out compleet nieuwe dingen toelaten.”

Toch wil Donckerwolke zichzelf allerminst als kunstenaar bestempelen. “Dat zou al te arrogant zijn, want ik heb zoveel industriële en economische parameters waarmee ik moet omgaan. Een kunstenaar drukt emoties uit. Ik gebruik emoties en artistieke technieken slechts om problemen op te lossen of ideeën te communiceren. Ik ben een vormgever. Punt. Een echte autodesigner bovendien. Ik krijg wel eens aanbiedingen uit andere sectoren, maar design is voor mij slechts een manier om mijn passie voor auto’s te kanaliseren”, aldus de man die nog steeds tijd vindt om de Vaillantes te ontwerpen, de auto’s waarmee zijn jeugdidool en stripheld Michel Vaillant nieuwe avonturen tegemoet rijdt.

Tranen

80

80

Hoewel het echt klikt tussen Donckerwolke en Lamborghini bleef zijn Italiaanse vrijage niet duren. Vijf jaar geleden werd hij door de VW-groep immers naar het verlieslatende Seat gesommeerd.

Weer een probleemkindje dus. Op papier leek het nochtans een promotie, aangezien Donckerwolke verhuisde van een piepkleine nichemerk naar een wereldspeler met een designstudio waar bijna 100 talenten in goede banen moeten worden geleid. “Toch zei ik drie keer neen. Omdat ik niet weg wilde bij Lamborghini, maar vooral omdat ik besefte dat ik geen goede manager ben. Ik ben emotioneel, werk niet rationeel en verander voortdurend van

mening. Dat moet ook. Voor dit werk mag je niet te zelfzeker zijn.

Toen Melinda en ik dan toch naar Barcelona verhuisden, heb ik echt gehuild. Ik wilde mijn team, mijn vrienden niet achterlaten. Maar zij moesten voor Lamborghini blijven zorgen”, zegt Donckerwolke terwijl hij naar de messcherpe voorspoiler van de Superleggera grijpt. Dat is zowat het enige onderdeel van de Lambo dat zijn opvolgers tekenden. “Mooi hé. Heel anders dan ik het deed, maar toch erg geslaagd. Bovendien moet ik accepteren dat zij op een andere manier werken. Toch heb ik nog veel contact met de jongens ginder. Het flatteert me dat ze voortdurend mijn mening vragen, maar ze kunnen prima zonder mij”, klinkt het grootmoedig.

Ook in Barcelona moet Donckerwolke zijn potentieel volledig in de strijd gooien, want Seat is nog te jong om al een sterk merk te zijn, kan niet terugvallen op een erfenis en kampt met een warrig imago. “Gelukkig is ons design-DNA succesvol. Nu moeten we een sterk gamma uitbouwen zodat we bij meer mensen op de boodschappenlijst komen. Nog vier jaar, dan zal dit merk vliegen”, belooft Donckerwolke.

Passioneel en spaarzaam

Het typeert Donckerwolke dat hij die avond gewillig op het strand van Barcelona poseert als een stierenvechter die de ­moorzwarte Gallardo met zijn rode doek bezweert en verleidt,

“Toen een Hollandse dame van haar kampeerstoel viel, snapte ik pas echt de emotionele impact van de Murciélago.”

maar tegelijk ook onder de knoet houdt. Humor met een stout kantje, dat is helemaal zijn ding. Want een auto op het strand, dat wordt zelfs in Barcelona niet meer geaccepteerd. Vooral geen supercar die ook nog eens een vette knipoog geeft naar de wereld van de toreadors. Een dag eerder werd het stierengevecht in Catalonië namelijk bij wet verboden. Toch denkt Donckerwolke niet dat bloedsnelle supersportwagens in deze sociaal correcte tijden binnenkort ook buiten de maatschappij worden gesteld.

“Ferdinand Porsche zei altijd dat de laatste auto een sportwagen zal zijn. Emotie is immers cruciaal. Tijdens mijn eerste rit met een Murciélago ging ik ’s nachts tanken. Toen een Hollandse dame letterlijk van haar kampeerstoel viel, snapte ik pas echt de emotionele impact van zo’n auto.”

Ook bij Seat speelt hij daar graag mee, nu het merk zich tegelijk wil profileren als Spaans en passioneel, maar ook als spaarzaam en ecologisch. “Auto Emoción of Ecomotive? Hoe water en vuur combineren? Als één merk dat kan, is het Seat. We hebben het juiste imago, de beste technische modules en het meest geschikte design-DNA. Seat is sportief, maar op een atletische manier.

We doen niet aan pure krachtpatserij. Dat wil ik vertalen naar onze ontwerpen. Goed design is eenvoudig en kan je samenvatten in één of twee lijnen. Op designvlak laten ecologie en emotie zich dus makkelijk combineren.” Toch beseft Donckerwolke dat we ons consumptiegedrag moeten herzien. Niet alleen op het vlak

van auto’s, maar op alle vlakken. “Als designer kijk ik uit naar elektrische auto’s, omdat de architectuur en technische lay-out compleet nieuwe dingen toelaten. Onze Seat IBE show car wil bewijzen dat een elektrische auto ook emotioneel kan zijn.’

Stempel op het straatbeeld

Op het eerste zicht staat Donckerwolke stijf van ambitie, maar het tegenovergestelde is waar. “Ik vind het maar niks dat ik als designdirecteur vaak ideeën moet verkopen die niet van mij zijn.

Ik wil mezelf niet belangrijker maken dan ik ben en ik hoef niet de keizer van het design te worden. Ontwerpen is mijn leven.

Dat doe ik graag gratis. Ik vraag slechts een stevig loon voor de praktische beslommeringen die me weerhouden van het enige waarin ik echt goed ben: autootjes tekenen. Het is niet alle dagen feest, maar toch kan ik nauwelijks geloven dat ik zo’n belangrijke rol kan spelen in deze sector. Mijn vader zei altijd dat ik ofwel veel geld moest gaan verdienen om mijn passie te kunnen beleven, ofwel een job binnen de sector moest zien te versieren.

Dat zit dus wel snor”, aldus de man die steeds nadrukkelijker zijn stempel op ons straatbeeld zal drukken. Dat hij naar een nog groter merk zal doorschuiven, staat immers in de sterren geschreven. Misschien heeft hij niet de ambitie om zo’n stoel te vullen, maar wel de verschroeiende passie en het ongeremde talent. <<

82

Fotografie en concept lieven dirckx Fotografie assistenten alexander popelier & Gaetan Begerem STYLING lisa lapauw productie soetkin borryn haar en make-up Steven raes at touch by dominique met redken en guerlain Models Masako Furuichi & Lo誰c Masurel @ models office MET BIJZONDERE DANK AAN verso antwerpen, Kontrimo te Temse en juwelier nys kortrijk

MODE

MASAKO

Zwart kleedje met een gedrapeerd schouderstuk in nude tinten BLACK BALLOON, Zwarte enkellaarzen BOTTEGA VENETA,

Huidskleurige stay ups FALKE. LOIC Grijze wollen broek GIORGIO ARMANI by Verso, Wit hemd met zwarte decoratieve sluiting aan de hals DIOR by Verso, Lange grijze wollen mantel FILIPPA K, Zwarte lederen riem FREDDY LE CLUB, Zwart/grijs gestreepte kousen FALKE, Zwarte lederen schoenen SHOE THE BEAR.

MASAKO

Zwarte semi transaparante bloes met een versiering van koperen studs ESSENTIEL, Zwart futuristisch lederen jasje MARC PHILIPPE COUDEYRE,

Zwarte lederen legging RODARTE, Donkergrijze veterpumps CHI MIHARA, Grijze sokken met glitterdraadjes verweven POLDER by A.puur.A., Juwelen Sissi Collection by Pasquale Bruni met dank aan Juwelier Nys.

MODE

sharpness is a state of mind

MASAKO

Japans ge誰nspireerde cache-coeur met verticale camel strepen LES COPAINS by Verso,

Zwarte semi transparante legging met gefronste accenten PATRICIA PEPE, Bronzen oorbellen met koperen hangers BLACK BALLOON, Zwarte stevige armband DYRBERG & KERN by Maasmechelen Village, Zwarte enkellaarzen BOTTEGA VENETA. LOIC

Camel wollen rolkraagtrui GUCCI, Bruine broek met licht ruitpatroon BOSS ORANGE, Camel katoenen sjaal met

bruine ruitaccenten CAFE COSTUME, Zwarte lederen handschoenen SUIT, Camel lederen schoenen SHOE THE BEAR.

a sword

by itself rules nothing. it only comes alive in

skilled hands

MASAKO

Grijs hemdje met glans effect en striksluiting aan de hals STRENESSE, Grijs luchtig kleedje HUMANOID, Bruine wollen mantel LIU JO,

Taupe veterpumps TODâ&#x20AC;&#x2122;S by Verso, Parelmoerige stay ups met kanten afwerking FALKE. LOIC Camel kostuumbroek PRADA, Wit hemd met bijhorend grijs mouwloos gilet JIL SANDER by Verso, Zwarte riem met bruine lederen sluiting stylist own, Beige canvas schoenen met bruine lederen afwerking SHOE THE BEAR, Zilver horloge CALVIN KLEIN.

if i die

under a skirt, i can still

flirt as a ghost MASAKO

Oud roze satijnen bloes PAUL & JOE by Verso, Vaal roze broek models’ own, Taupe veterpumps TOD’S, Zware ketting met witte, zwarte en

houten kralen BLACK BALLOON, Zilver armband met roze steentjes en zilver ring met lichtroze steen TWICE AS NICE LOIC Zwarte v-hals trui met accent aan de halsuitsnijding BOTTEGA VENETA, Camel kostuumbroek PRADA, Grijze kostuumvest met zilverdraadjes verweven BIKKEMBERGS by Verso, Zilver horloge met televisie wachtscherm als plaatje DOLCE & GABBANA, Beige canvas schoenen met bruine lederen afwerking SHOE THE BEAR.

88

MODE

real sharpness

never comes without effort no growth without assistance. no action without reaction, no desire without restraint.

MASAKO

Zwarte semi doorzichtige bloes met een versiering van koperen studs ESSENTIEL, Zwarte rok met witte accenten aan de zakjes ESCADA

by Maasmechelen Village, Goudkleurig armband-horloge CALVIN KLEIN, Zwarte kanten panties met bloemenpatroon FALKE, Zwarte laarzen met gespsluitingen SCHOLL. LOIC Bordeaux fluwelen vest en broek BOSS, Rood wit gestreept hemd BOSS, Bordeaux strikje stylist own, Zwarte bolhoed stylist own, Zwarte handschoenen SUIT, Bruine lederen tressĂŠ schoenen FLORIS VAN BOMMEL, Juwelen Sissi Collection

by Pasquale Bruni met dank aan Juwelier Nys, Helicopter met dank aan Kontrimo te Temse.

OPINIE

op zoek naar

25 miljard … hebben bereikt en deze verhogen lijkt ondenkbaar. Daarom worden andere voorstellen op de (onderhandelings)tafel gelegd, met als eerste de invoering van een ‘belasting op vermogen’.

90

Misschien verbaast het sommigen, maar voor financiële planners bestaat het leven niet alleen uit cijfers. Daarom krijgt een Optima-medewerker in dit magazine één pagina voor zijn of haar opinie.

In deze bijdrage vraagt Guillaume Breyne zich af waar de Belgische staat de broodnodige miljarden voor een budget in evenwicht zal halen.

“

25 miljard euro.Dat is wat de Belgische staat nodig heeft om zijn budget tegen 2015 in evenwicht te brengen. Hiervoor is men van plan om besparingen te doen, … maar dat volstaat blijkbaar niet. Er moet dus geld in het laatje komen. Een belasting­ verhoging loert dan ook om de hoek.

Eén ding staat vast: de belasting op arbeidsinkomsten lijkt haar grens te

Terwijl veel Europese landen zoals Spanje, Luxemburg en Duitsland de afgelopen jaren de belasting op het vermogen uit hun belastingpakket hebben geschrapt, heeft Nederland het vervangen door een belasting op vermogensinkomsten.

Het eigenzinnige Frankrijk gaat in dat verband voort op zijn – betwiste – elan.

In België is er intussen steeds meer sprake van een dergelijk belastingsysteem.

De versoepeling van het bankgeheim, de afschaffing van de effecten aan toonder, de verplichte aangifte van aandelen van nv’s, gekoppeld aan de internationale gegevensuitwisselingen, … Dit alles zou de invoering van een dergelijk systeem mogelijk kunnen maken.

zingen, N-VA en PS, (onder meer) over dit onderwerp nog niet op dezelfde golflengte te zitten. De PS is voorstander van een ­solidariteitsbijdrage op vermogens hoger dan €1,25 miljoen (met uitzondering van de gezinswoning en het beroeps­ vermogen), terwijl de N-VA veel vager is (maar er volgens de debatten voor de verkiezingen ondanks alles tegen lijkt te zijn). Bart De Wever (N-VA) is immers van mening dat “de grote vermogens eraan ont­ snappen, want zij klikken hun fortuin weg!”.

“De belasting op arbeidsinkomsten lijkt haar grens te hebben bereikt en deze verhogen lijkt ondenkbaar.”

Kapitaalinkomsten

Het voorbeeld van onze Franse buurman leert ons dat een dergelijke belasting­ heffing niet altijd opportuun is. Hoeveel welgestelde burgers van dat land gaan liever in een belastingparadijs wonen?

Het voorbeeld van de bekendste Franse (en toekomstige ex-Belgische) zanger, Johnny Halliday die lange tijd twijfelde tussen Zwitserland, België en Frankrijk om er zijn ‘fiscale residentie’ te vestigen, heeft in Frankrijk een storm van protest veroor­ zaakt. Een rolmodel voor de Fransen en bovendien een grote vriend van president Sarkozy zou Frankrijk om fiscale redenen verlaten? Blijkbaar neemt de Franse fiscus de laatste tijd ingrijpende maatregelen om haar uitgeweken burgers tot rede te ­brengen, en dit onder meer via het fiscale schild: de bouclier fiscal, een belasting beperkt tot 50 procent van de inkomsten.

Is deze belasting op het vermogen echt de enige oplossing? Ook al dienen er zich andere mogelijkheden aan, toch lijkt de belasting op kapitaalinkomsten momen­ teel de bovenhand te halen, en dit onder meer door de verhoging van de roerende voorheffing (vandaag vaak beperkt tot 15 procent). De lopende regeringsgesprek­ ken doen geloven dat dit percentage zou kunnen stijgen tot 20 of 25 procent. Dan is het ook helemaal niet ondenkbaar dat de roerende inkomsten, zoals de meer­ waarden op aandelen, die momenteel niet belast zijn, dat in de toekomst wel zullen zijn. Het is duidelijk dat de belastingdruk – die in ons land reeds zeer hoog is – in de toekomst allerminst zal verminderen. Laat ons hopen dat de overheid bij de ‘operatie 25 miljard’ ook de moed heeft om in eigen boezem te kijken, en op haar eigen kosten te besparen. Alleen zo kan ze voorkomen dat werken nog verder ontmoedigd wordt door de fiscale druk nog hoger op te krikken.

Hoe dan ook, in België lijken de twee grote overwinnaars van de afgelopen verkie­

Guillaume breyne Coordinator Audit Center

Rolmodel

DRONGEN Mariakerksesteenweg 197 | 9031 Drongen-Gent 09 226 25 01 | info@depuydthaarden.be KNOKKE NatiĂŤnlaan 215 | 8300 Knokke 050 34 24 44 | info@depuydthaarden.be www.depuydthaarden.be

Alles begint met een idee, maar reikt pas verder met een plan.

Optima Financial Planners

Hoe verder uw ambities reiken, hoe vaker u merkt dat fiscaal en beleggingsadvies u op uw honger laten zitten. Optima luistert daarom wél echt naar u. Want pas wanneer we begrijpen waar u vandaan komt en waar u heen wilt, kunnen we een sterk plan voor u maken. Eén dat u een duidelijk overzicht geeft over álle aspecten van

Your future is capital

uw situatie. We bekijken hoe u uw inkomen en uw beschikbare vermogen kunt optimaliseren.

Maar tegelijkertijd denken we ook al mee na hoe we uw verwachtingen op langere termijn kunnen inlossen, zoals uw pensioen en uw nalatenschap.

Vraag geen advies, maar eis een plan. Voor u, voor nu en voor later.

www.optima.be