DEBAT
De hervorming van de onroerende schenkbelasting REISREPORTAGE
Zoet en zalig Zuid-Tirol DOSSIER
De pensioenhervorming: de volgende episode REPORTAGE
De grote dame van Laurent-Perrier BELGEN MET EEN PLAN
Luc Van den hove. Topman van imec
JAARGANG VII JI
Capital25 optima magazine
OKTOBER 2015
Patrick LEFEVERE
– Ploegmanager van Etixx-Quick-Step –
“ NOG NOOIT HEB IK MIJN WOORD GEBROKEN. ”
Puur. Zinnelijk. Intelligent. Meer weten over de fascinatie van bulthaup keukens? Kom kijken en voelen bij uw bulthaup dealer of surf naar www.lignarecta.bulthaup.be
Ligna Recta bvba Charly Doise Van Schoonbekestraat 1 2018 Antwerpen Tel. 03 290 33 44
WOORD VOOR AF
Capital25 Ook over het optrekken van de pensioenleeftijd naar 67 tegen 2030 werd beslist. We moeten met z’n allen langer werken, daar is geen ontkomen aan. Extra pensioenkapitaal opbouwen via aanvullende stelsels (groepsverzekering, vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen of individuele pensioentoezegging) blijft een unieke opportuniteit om het wettelijk pensioen aan te vullen. Deze kapitalen vroeger opnemen dan voorzien, wordt door de recente maatregelen ontmoedigd.
De regeringen in ons land hebben de voorbije maanden niet stilgezeten. Zowel gewestelijk als federaal namen ze diverse maatregelen die een fundamentele impact hebben op uw ver mogen, successie en pensioen. Deze ingrepen waren nood zakelijk om onze sociale voorzieningen betaalbaar te houden op lange termijn. In deze Capital zoomen we in op de beslissing van de Vlaamse regering om de schenkbelasting op vastgoed fors te verlagen. Vlaams minister van Financiën Annemie Turtelboom, de stu wende kracht achter deze wijziging, geeft tekst en uitleg in het debat. Dit is een goede intro voor de infoavonden die we samen over dit onderwerp regionaal organiseren in het najaar. Federaal besliste de regering Michel net voor het zomerreces over de langver wachte taxshift. Het laatste woord lijkt hierover nog niet gezegd. Een aantal krijt lijnen zijn wel al duidelijk. Dat vermogen den extra moeten bijdragen is geen ver rassing. Een zoveelste verhoging van de roerende voorheffing, de creatie van een speculatietaks en de uitdieping van de Kaaimantaks illustreren de wil om ver mogens extra te belasten. Een vermogens belasting pur sang of een vermogens winstbelasting komt er gelukkig niet.
Plannen is vooruitzien. Maar geen enkel plan is voor het leven. Laat ons samen de impact bekijken van deze nieuwe wetten en mogelijkheden op uw pensioen, vermogen of successie. Want het blijft perfect mogelijk om één en ander te optimaliseren.
“DE W I N D K U N J E N IET V ER A N DER EN, M A A R D E S T A N D VA N D E Z E I L E N B E PA A L J E Z E L F.”
MET ACHTINGSVOLLE GROET, JEROEN PIQUEUR VOORZITTER VAN DE RA AD VAN BESTUUR OPTIMA BANK
Optima heeft de ambitie om uw plan op te volgen én te actualiseren. Dat is de reden waarom we volop regionale antennes uit bouwen. Onlangs openden we op de Corda Campus in Hasselt een nagelnieuw kan toor. Tweede helft 2015 en eerste helft 2016 gebeurt hetzelfde in Doornik en in Antwerpen. Met kantoren in Gent, Water loo, Antwerpen, Herentals, Doornik en Hasselt zijn we uitstekend uitgerust om u in uw regio te ontmoeten. Zo kunnen we snel schakelen en maximaal inspelen op de mogelijkheden voor uw situatie.
DE ACTUALITEIT IN CIJFERS
67
3
7.200.000.000
Op termijn wordt 67 jaar de nieuwe wettelijke pensioenleeftijd. Zal u effectief tot dan moeten werken? Lees er alles over op pagina 25.
De regering nam drie nieuwe maatregelen om startende ondernemingen een duwtje in de rug te geven. Wenst u meer informatie over welke belastingvoordelen dit u kan opleveren, blader dan door naar pagina 41.
In juli nam de regering verschillende maatregelen om tegen 2018 een taxshift van meer dan 7 miljard euro te realiseren. Meer informatie hieromtrent vindt u terug op pagina 49.
[ CAPITAL 25 ]
1
CONT ENT
JAARGANG JULI VII 2012 OKTOBER 2015
13
20
13–19.
20–24.
VAN KAPITAAL BELANG
REIZEN
3 professionals over wat hen drijft. Festivalorganisatoren Dimitri Verschueren en Gilles De Decker, sociale onderneemsters Marion en Hendrikje Meyvis en professor Frédéric Francis.
36
Zoet en zalig Zuid-Tirol.
44
52
36–39.
44–47.
52–56.
LAURENT-PERRIER
BELGEN MET EEN PLAN
EEN KLANT VERTELT
Axelle Andrien. De grote dame van Laurent-Perrier.
Luc Van den hove. Topman van imec.
Serial entrepreneur Paul De Clercq.
Deze publicatie werd samengesteld door Optima Bank NV, met maatschappelijke zetel Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Hoewel Optima Bank NV alle redelijke maatregelen genomen heeft om ervoor te zorgen dat de informatie in deze publicatie juist, duidelijk en niet misleidend is, aanvaarden noch Optima Bank NV, noch de aan haar verbonden vennootschappen, bestuurders of werknemers, enige aansprakelijkheid voor enige directe of indirecte schade die op enigerlei wijze zou kunnen voortvloeien uit het gebruik of het zich beroepen op de in dit document vermelde informatie. Dit document bevat geen beleggingsadvies, noch een aanbod of een verzoek tot de aan- of verkoop van om het even welk financieel product, dienst of advies. Iedere mededeling betreffende de financieel-fiscale actualiteit in ruime zin, is tijdsgebonden en kan dus onderhevig zijn aan wijzigingen zonder verdere notificatie. Gegevens over in het verleden behaalde rendementen, simulaties en prognoses vormen geenszins een garantie noch een indicator voor toekomstige resultaten.
[ CAPITAL 25 ]
2
CONT ENT
Capital25 NOG I N DIT NUMMER
04–06. NICE TO KNOW, NICE TO HAVE Wanderlust.
8
30
8–12.
30–35.
DEBAT
SPRAAKMAKER
De hervorming van de onroerende schenkbelasting.
07. MIJN PLAN Jeronimo.
40.
Patrick Lefevere. Ploegmanager van Etixx-Quick-Step.
OPTIMA OPEN 2015
Tennis voor een goed doel.
41–43. ANALYSE
Steun eens een start-up…
48. EVENTS
Klarafestival. Meet4Lunch. Tesla Motors. COLOFON VERANTWOORDELIJKE VOOR UITGAVE: Danny De Raymaeker, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. HOOFDREDACTIE: Isabelle Dewilde. ONTWERP EN LAY-OUT: Karakters, Gent. EINDREDACTIE NL: Kiki Feremans. EINDREDACTIE FR: Business Writers. REDACTIE-ADRES: Capital, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. WERKTEN VERDER MEE AAN DIT NUMMER: Dieter Bossuyt, Luk Coupé, Ingmar Criel, Frida Deceunynck, Iris De Feijter, David De Vleeschauwer, Valérie Du Pré, Artur Eranosian, Tom Goossens, Peter Goossens, Marc Holthof, Sven Hubrecht, Robin Looyen, Debbie Pappyn, Koen Petit, Lieven Van Assche, Pieter Segaert, Thomas Sweertvaegher, Vincent Van Doornick, Lara Van Ginderdeuren, Isabel Van Meirhaeghe, Philip Van Outrive, Natalie Vanderstappen, Thomas Vanhaute, Liesje Vanneste, Jo Viaene, Bert Voet.
49–51. STAND VAN ZAKEN De taxshift : een feit ?
25 DOSSIER
25–27.
Tom Goossens over de volgende episode van de pensioenhervorming.
64. OPINIE
Danny De Raymaeker. Keuzes maken.
COPYRIGHTS: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. COVER: Patrick Lefevere door Artur Eranosian. Si à l’avenir vous désirez recevoir l’édition francophone, veuillez en faire la demande via info@optima.be
[ CAPITAL 25 ]
3
LIFEST YLE
N I C E T O K N O W, N I C E T O H AV E
Wanderlust De drang om eropuit te trekken en de wereld te zien: sommigen hebben er alleen ’s zomers last van, bij anderen knaagt het vier seizoenen lang. Hebt u tijd en lust, geef er dan gerust aan toe. Blijft u thuis? Dan zijn er deze pagina’s om bij weg te dromen. TEKST VALERIE DU PRE
SCHOMMELSTOEL
1
SWING www.aldobakker.com
Uw joie de vivre ergens onderweg verloren? Laat u eens subtiel gaan op de Swing van Aldo Bakker. Deze minimale schommelstoel in esdoornhout, in evenwicht gehouden door uw zitvlak en een dosis zwaartekracht, is een gestileerd geval van vrijheid en blijheid, van voor naar achter en terug.
[ CAPITAL 25 ]
4
3
K A F F EEF O R M KO F F I EC U P S www.kaffeeform.com
WANDERBOEK
2
KOFFIEDIK KIJKEN
WA N D E R L U S T – 6 0 Y E A R S O F I M A G E S www.teneues.com
Nog geen idee wat uw volgende bestemming wordt? Denk er eens rustig over na bij een kopje van gerecycleerd koffiedik. De Kaffeeform-koppen zijn licht, afwasbaar, slijtvast en zien eruit als donker tamarindehout. Ze verspreiden bovendien een subtiele koffiegeur. Of hoe u al na één slokje op een Zuid-Amerikaanse koffieplantage kunt zitten.
De strafste fotoboeken halen ons uit onze vertrouwde omgeving en nemen ons mee op een memorabele reis. ‘Wanderlust’, retrospectieve van het werk van fotograaf en voormalig Magnum Photos-voorzitter Thomas Hoepker, is er zo één. Volumineus, legendarisch en beschikbaar als limited edition in een exclusieve box met genummerde en gesigneerde print.
(V)LUCHTROUTE
KRUID VERGAAT NIET
5
T H E M O B I L E F O O D I E S U R V I VA L K I T www.plantbrooklyn.com
Wie houdt van koken en lekker eten hoeft onderweg geen compromissen te sluiten. The Mobile Foodie Survival Kit bevat 13 organische kruiden en specerijen om uw dagelijkse reiskost te pimpen. Van basilicum en kaneel tot zeezout en cayennepeper. Smaak in zakformaat.
4
PA L I N D R O M E 6 www.triodedesign.com
Met de Palindrome aan het plafond krijgt uw wanderlust mooi vorm. Dankzij de flexibele stalen armen van deze modulaire luchter stippelt u uw favoriete traject zelf uit. Een rechtlijnige reis of een avontuurlijk hindernissenparcours: het steekt niet op een bochtje meer of minder. Zo geniet u in uw luie stoel van een leefruimte met (v)luchtroute.
[ CAPITAL 25 ]
5
LIFEST YLE
7
CICLOTR AMA www.mellolandini.com
VERTAKKINGEN Of u er nu een wegennet met op- en afritten of een boom met vertakkingen in ziet, het uitgesponnen beeld van ‘Ciclotrama’ blijft inspireren. Het werk maakt deel uit van een reeks organische touwsculpturen van de Braziliaanse kunstenaars Janiana Mello Landini en Daniele Landini. Om naar terug te grijpen bij levens belangrijke beslissingen of telkens als u een beetje strop zit.
HALFGOD
6
D EUS ELEC T RIC www.silodrome.com
De Deus Electric is misschien geen ‘king of the road’, maar toch op zijn minst een halfgod. Achter het superbe retrodesign – deels fiets, deels elektrische scooter – gaat onverwacht veel kracht schuil. Klein maar sterk én ongelofelijk mooi in proportie: een eersteklas compagnon op uw weg naar nergens in het bijzonder.
MOONRISE KIMONO www.lovestoriesintimates.com
8
9
BANDITO LIFEST YLE ROLL
ORIËNTAALSE MAAN
www.thisisground.com
De herfst-wintercollectie 2015 van lingeriemerk Love Stories nodigt u uit om het avontuur en de uitdaging aan te gaan. Luxueuze stukken op basis van vernieuwende stoffen met wereldse prints maken de verleiding groot. In deze kimono willen wij alvast de maan zien opkomen.
ROLMATERIAAL Aan de andere kant van de wereld zitten zonder uw goede zonnebril of zonder vork om een lokaal graantje mee te pikken? Niet met de Bandito Lifestyle Roll. Die bundelt uw basisuitrusting in een handig, leren etui. Oprollen, sluiten met het touwtje en u hebt alles bij de hand om het avontuur – of het hectische leven op kantoor – aan te gaan.
[ CAPITAL 25 ]
6
MIJN PL AN
JERON I MO
“JERONIMO MOET VERDER KUNNEN LEVEN ZONDER ONS.” Jeronimo – het opvanghuis opgericht door Jeroen en Benedicte Piqueur-Schumacher – bestaat alweer bijna drie jaar. Tijd voor een gesprek over de recente ontwikkelingen en hun toekomstdromen. TEKST IRIS DE FEIJTER
01.
WAT IS JERONIMO PRECIES? Benedicte Schumacher: “Een huis waar kinderen en jongeren terecht kunnen als het thuis even niet meer gaat. In de week zitten ze op internaat. Tijdens de weekends en de school vakanties hier. Dat zijn 200 dagen per jaar. Bij Jeronimo vinden ze de rust en stabiliteit die ze nodig hebben.”
02.
HOE IS JERONIMO GEËVOLUEERD SINDS DE OPENING IN JANUARI 2013? “Aanvankelijk richtten we ons alleen op langetermijn opvang: kinderen die hier
jarenlang woonden. Maar intussen doen we ook kortdurende crisisopvang. In totaal konden we al 40 kinderen en jongeren helpen.”
Omdat Jeronimo nog niet officieel erkend is, worden donaties niet aanzien als schenkingen aan een goed doel, maar als sponsoring. Fiscaal is dat minder aantrekkelijk. Mede daarom hopen we snel door het ministerie erkend te worden.”
03.
WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING? “Die is vooral financieel. Jeronimo kost jaarlijks handen vol geld en dat komt allemaal uit privé fondsen. Een deel ervan komt van Optima en ook mijn man en ik steken er eigen middelen in. Verder organiseren we events zoals een gala-avond of crowdfundingsacties.
04.
NOG ANDERE TOEKOMSTPLANNEN? “Onlangs zijn we een nieuw samenwerkings verband gestart met twee andere – wel erkende – Gentse vzw’s: OC Nieuwe Vaart en Begeleidingstehuis Sint-Jan-Baptist. Onze specialisaties vullen elkaar aan. Zo bieden zij psycho logische begeleiding en wij
“ WE HOPEN DAT ONS VOORBEELD OOK IN ANDERE STEDEN WORDT OPGEPIKT.”
[ CAPITAL 25 ]
7
een rustige plek als laatste tussenstop naar het echte leven. Verder willen we Jeronimo echt op eigen benen laten staan. De vzw moet kunnen functioneren zonder ons. Tot slot hoop ik dat ons voorbeeld ook in andere steden wordt opgepikt. De vraag is er zeker.”
05.
BLIJVEN JULLIE IN DIT HUIS? “Binnenkort loopt het huurcontract af. Ik ben nu volop op zoek naar een ander pand in het centrum van Gent. Liefst iets om te kopen en bij voorkeur een oud gezellig huis met veel slaapkamers, zodat we de jongeren wat privacy kunnen bieden.”
D E B AT
D E H E R V O R M I N G VA N D E O N R O E R E N D E S C H E N K B E L A S T I N G
MINISTER TURTELBOOM:
‘BELASTINGEN MOETEN RECHTVAARDIG ZIJN’ Sinds 1 juli is vastgoed schenken in het Vlaamse Gewest een stuk goedkoper geworden. Vlaams minister van Begroting, Financiën en Energie, Annemie Turtelboom, licht de krachtlijnen van het nieuwe decreet toe en gaat hierover in debat met Bart Van Opstal, voorzitter van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat, Koen Petit, COO bij Optima en Sven Hubrecht, fiscaal jurist bij Optima. TEKST FRIEDA DECEUNYNCK | FOTO’S PHILIP VAN OUTRIVE
KRACHTLIJNEN VAN DE HERVORMING Sinds 1 juli is de schenkbelasting voor onroerende goederen in het Vlaamse Gewest grondig hervormd. Wat was de drijfveer voor dit nieuwe decreet? ANNEMIE TURTELBOOM: “In de eerste plaats hebben we deze hervorming door gevoerd omdat we zagen dat er zeker in Vlaanderen amper nog onroerende schenkingen gebeurden, zeker in nietrechte lijn. Dat is ook niet verwonderlijk. De tarieven van de schenkbelasting liepen in sommige gevallen op tot 80 procent. Dat is nog maar 20 procent verwijderd van ont eigening. Tegen die hoge tarieven waren mensen niet meer bereid om te schenken.” BART VAN OPSTAL: “Klopt. Wij kregen re
gelmatig mensen over de vloer die de in tentie hadden om te schenken en daar
over advies kwamen inwinnen. Maar als ze dan vaststelden dat ze de helft van hun vermogen zouden kwijt zijn aan schenk belasting, haakten ze af.” SVEN HUBRECHT: “In de zijlijn kwamen
schenkingen nauwelijks nog voor. Maar zelfs in de rechte lijn (kinderen, kleinkin deren), met gunstigere schenkingstarie ven, werd vaak beslist om niet te schen ken of slechts voor een deel. Schenken tegen een aanvaardbaar tarief betekende vaak kleinere stukjes van het vastgoed schenken om de 3 jaar. Zo hadden we on langs nog een klant die 12 jaar nodig had om deze techniek toe te passen. Dit bete kent dan ook dat men er op tijd moest aan beginnen. Men overweegt echter vaak pas op latere leeftijd om te schenken aan de kinderen. Sommigen op het ogenblik dat ze ernstig ziek worden op latere leef tijd. Vaak kreeg men dan te horen dat
[ CAPITAL 25 ]
8
men te laat is en er jaren geleden had moeten aan denken om te schenken.” ANNEMIE TURTELBOOM: “De wil om te
schenken was er wel, maar de hoge tarie ven schrikten kandidaat-schenkers af. Ze hielden hun onroerend bezit liever bij tot hun overlijden. Ze lieten het bij wijze van spreken nog liever leeg staan dan het weg te schenken, terwijl er tegelijkertijd veel jonge gezinnen op zoek waren naar een woning. Voor schenkingen in niet-rechte lijn, bijvoorbeeld tussen een tante en een nichtje, is de fiscale druk in bepaalde si tuaties maar liefst teruggebracht tot een vierde. Dat zijn situaties die in de praktijk vaak voorkomen.” Behalve een drastische tariefverlaging heeft de Vlaamse regering ook een verregaande vereenvoudiging van de tariefstructuur doorgevoerd…
KOEN PETIT: “Inderdaad, het valt niet te
miskennen dat het nieuwe decreet tot een sterke vereenvoudiging heeft geleid. En dit niet alleen in de tariefstructuur zelf, maar ook in de toepassing ervan. Vroeger waren er negen tariefschijven, nu nog maar vier. De laagste tariefschijf, waar voor het tarief van 3 procent van toepas sing was, liep amper tot 12.500 euro. Gezien de evolutie van de waarde van on roerend goed, was een dergelijke schijf zinloos geworden. Voortaan kan een eer ste schijf van 150.000 euro worden ge schonken tegen het laagste tarief.” ANNEMIE TURTELBOOM: “We hebben ook
het aantal tariefcategorieën sterk ver minderd. Vroeger waren er vier catego rieën maar vanaf nu maken we enkel nog een onderscheid tussen schenkingen in
rechte lijn en alle andere schenkingen. Onder de categorie ‘anderen’ vallen zowel schenkingen tussen broers en zussen als tussen tantes en nichtjes of zelfs fiscale vreemden. Op die manier creëren we meteen ook eenvormigheid voor nieuwe, complexe gezinsvormen. Zo gelden voor halfbroers of stiefzussen bijvoorbeeld au tomatisch dezelfde tarieven als voor volle broers en zussen.” Als derde krachtlijn zien we ook een vergroening van de onroerende schenkbelasting… ANNEMIE TURTELBOOM: “Dat klopt. Voor iedereen die vanaf 1 juli een onroerend goed ontvangt via schenking en daarna binnen de 5 jaar voor minimaal 10.000 euro aan energiebesparende investerin gen laat uitvoeren door een aannemer
[ CAPITAL 25 ]
9
worden de tarieven bijkomend verlaagd. Ook dat is een zeer bewuste keuze ge weest. In vergelijking met onze buurlan den is ons onroerend patrimonium vrij oud en energetisch slecht in orde. Op deze manier hopen we mensen aan te zetten om hun woning te laten renoveren. Tevens willen we op deze manier de bouwsector een duwtje in de rug geven, want ondanks de economische heropleving blijft de bouw het moeilijk hebben.” Critici voeren aan dat de tariefverlaging vooral voordelig is voor de schenking van dure woningen in niet-rechte lijn. Schenkingen van bescheiden woningen in rechte lijn zouden er amper van profiteren… ANNEMIE TURTELBOOM: “Dat is niet helemaal correct. Het klopt dat er geen
D E B AT
Dezelfde bijkomende tariefverlaging is sinds de hervorming ook van toepassing voor woningen die binnen de drie jaar na de schenking verhuurd worden voor een termijn van 9 jaar. Wat wilt u daarmee bereiken? ANNEMIE TURTELBOOM: “Collega Liesbeth Homans (Vlaams minister van Wonen) heeft ons er terecht op attent gemaakt dat de staat van het verhuurd patrimoni um in Vlaanderen in vele gevallen niet optimaal is. Door dezelfde tarief korting toe te staan aan eigenaars die hun wo ning na de schenking met een conformi teitsattest verhuren voor een periode van 9 jaar hopen we meer kwalitatieve huurwoningen op de verhuurmarkt te brengen. Met het conformiteitsattest kan de eigenaar aantonen dat het gebouw geschikt is voor bewoning en aan de kwaliteitsnormen voldoet.”
MINISTER TURTELBOOM:
“BELASTINGEN MOETEN ALS RECHTVAARDIG ERVAREN WORDEN. DAT WAS BIJ DE ONROERENDE SCHENKBELASTING NIET MEER HET GEVAL. DAT WAS HET BELANGRIJKSTE UITGANGSPUNT VOOR DEZE HERVORMING.”
bijkomende ‘groene’ tariefverlaging is voor schenkingen tot 150.000 euro in rechte lijn. Maar omdat we het tarief van 3 procent hebben doorgetrokken voor alle schenkingen tot dit bedrag, zijn die so wieso al uiterst goedkoop. Zouden we daar nog een bijkomende korting op toe staan dan zouden we in de kommatarie ven terecht komen, met als gevolg dat de tariefstructuur meteen een stuk minder transparant wordt. Dat hebben we willen vermijden. Voor de schenking van duur dere woningen hebben we wel een bijko mende tariefverlaging gekoppeld aan energetische renovaties. Maar je mag niet vergeten dat het ook meer investeringen vereist om een grotere woning energe tisch in orde te brengen.”
Riskeert deze maatregel niet tot huuronzekerheid of hogere huurprijzen te leiden? Verhuurders zouden immers wel eens in de verleiding kunnen komen om hun huurcontract op te zeggen naar aanleiding van de schenking zodat de nieuwe eigenaar nadien een nieuw huurcontract kan afsluiten om in aanmerking te komen voor de bijkomende korting. BART VAN OPSTAL: “Zo’n vaart zal het niet lopen. Verhuurders moeten de huur wetgeving immers respecteren en kun nen een huurcontract niet zonder reden opzeggen. Ze zouden dat bijvoorbeeld wel kunnen doen om het gebouw te reno veren. Maar dat komt dan ook de kwali teit van het gebouw ten goede en dat is net wat met het nieuwe decreet wordt be oogd. Na een renovatie is het overigens ook logisch dat de huurprijs iets stijgt.”
ANNEMIE TURTELBOOM: “Als Vlaams
minister is het mijn vaste wil om onze Vlaamse autonome bevoegdheden met trots en fierheid in te vullen. De doorge voerde hervorming past perfect in dat plaatje. Ze is een goede zaak voor de Vlaamse burgers en belastingplichtigen. Dat is waar het voor mij in de eerste plaats om draait.” Waarnemers zien nu al de eerste indicaties dat dit tot fiscaal geïnspireerde verhuizingen zou kunnen leiden. Door hun domicilie te verplaatsen naar Vlaanderen kunnen immers ook Walen en Brusselaars na verloop van tijd hun onroerende goederen wegschenken tegen de gunstige Vlaamse tarieven. Zelfs hun Brusselse en Waalse eigendommen kunnen ze op die manier onder de Vlaamse fiscaliteit wegschenken… BART VAN OPSTAL: “Dat klopt inder daad. Maar die vlieger gaat niet op voor iemand die vlug vlug naar het Vlaamse Gewest verhuist. Om fiscale shopping te vermijden, voorziet de wet dat de bevoegd heid om belasting te heffen na een ver huis, toekomt aan het gewest waar de schenker de laatste vijf jaar voor de schenking het langst heeft gewoond. Of met andere woorden: na de verhuizing moeten ze minstens 2,5 jaar in Vlaan deren wonen om onder de Vlaamse schenk belasting te kunnen schenken. Zodra die wachttijd voorbij is, gelden de Vlaamse tarieven inderdaad niet alleen voor Vlaamse onroerende goederen maar ook voor alle eigendommen gelegen in het Waalse of Brusselse Gewest. Maar daar zie ik persoonlijk geen enkel probleem in. Dat is gezonde concurrentie tussen de regio’s. Daar wordt de burger alleen maar beter van.”
FISCALE CONCURRENTIE SVEN HUBRECHT: “Bovendien mogen we
Door het Vlaamse decreet is de onroerende schenkbelasting in Vlaanderen nu een stuk gunstiger dan in de andere gewesten. Zal dit niet leiden tot fiscale concurrentie met het Brusselse en het Waalse Gewest?
[ CAPITAL 25 ]
10
dat effect ook niet overschatten. Gepen sioneerde Brusselaars of Walen die een buitenverblijf hebben aan de kust zullen mogelijk gevoelig zijn voor de lokroep van de lage Vlaamse schenkbelasting. Maar jonge mensen die wonen en werken in
D E B AT
Brussel of Wallonië zie ik nog niet zo gauw naar hun buitenverblijf aan de Vlaamse kust verhuizen. Om de fiscale woonplaats te bepalen wordt immers ge keken naar de werkelijke woonplaats. Zich louter inschrijven in het bevolkings register van een Vlaamse gemeente is dus niet sluitend.” Verwacht u dat de Waalse en de Brusselse gewestregeringen het Vlaamse voorbeeld op termijn zullen volgen? ANNEMIE TURTELBOOM: “Voorlopig heb ik wat dat betreft geen enkele indicatie. Maar als het Vlaamse systeem werkt, is het niet uitgesloten dat de andere gewes ten dit zullen kopiëren, zoals dat destijds ook met de roerende schenkbelasting is gebeurd. Ik ben bereid om alle beschik bare informatie hierover te bezorgen aan mijn Waalse en Brusselse collega’s.”
VERLAAGDE SCHENKBELASTING EN SUCCESSIEPLANNING Ook op het vlak van successieplanning zal de hervorming haar sporen nalaten. Zullen onroerende schenkingen uitgroeien tot een courante planningstechniek? KOEN PETIT: “Onder het oude tariefregi me waren onroerende schenkingen een zeldzaamheid geworden. Psychologisch hadden schenkers het er moeilijk mee om meer dan 10 procent van de waarde van de schenking afgeroomd te zien door de fiscus. Daardoor lag de drempel in de praktijk op 100.000 à 150.000 euro per schenkingsdeel. Bij hogere bedragen kwam het marginaal tarief immers boven de 10 procent uit, zelfs in rechte lijn. Om daar een mouw aan te passen werden schen kingen vaak opgedeeld in kleinere delen die via de zogenoemde salamitechniek in opeenvolgende fasen werden weggeschon ken. Na een tussenperiode van drie jaar worden de schenkingsrechten telkens op nieuw berekend vanaf de laagste schij ven. Door de hervorming zullen voortaan schenkingen tot 250.000 euro per begif tigde onder de psychologische drempel van het tarief van 10 procent blijven. Dat
maakt dat er nu grotere vermogens in één keer kunnen weggeschonken worden, ze ker als het onroerend goed eigendom is van beide partners. In dat scenario is elke schenking immers voor de helft afkom stig van elk van beide partners.” SVEN HUBRECHT: “Ik verwacht dat sala
mischenkingen hierdoor sterk aan be lang zullen inboeten. En ook technieken om een schenking te versnipperen over meerdere begiftigden, bijvoorbeeld door rechtstreeks een deel aan de kleinkinde ren te schenken, zullen in vele gevallen overbodig worden.”
NOTARIS VAN OPSTAL:
“NA DE HERVORMING VAN DE ROERENDE SCHENKBELASTING HEBBEN WE GEZIEN DAT DE VERSCHUIVING VAN ERVEN NAAR SCHENKEN OOK VOOR DE SCHATKIST EEN SUCCES KAN ZIJN.”
KOEN PETIT: “Dat is een goede evolutie.
Vroeger wrong men zich in allerlei boch ten om toch maar tot een aanvaardbaar tarief te komen. Nu de tarieven een stuk lager liggen, hebben schenkers meer vrijheid om de planningstechniek te kie zen die het best aansluit bij wat ze wer kelijk willen. Zo zullen schenkers ook minder vaak hun toevlucht moeten ne men tot complexe planningstechnieken, zoals onroerende leasing of erfpachtcon structies. Door de lagere tarieven zal men ook met eenvoudige oplossingen te gen een aanvaardbaar tarief kunnen schenken.” BART VAN OPSTAL: “Klopt, neem bijvoor
beeld een woning die behoort tot het ge meenschappelijk vermogen van een kop pel met twee kinderen. In dat scenario kan een schenking tot 600.000 euro volle dig afgerekend worden tegen het tarief van 3 procent. Voor de berekening van de schenkbelasting wordt die schenking im mers opgedeeld in vier stukken van 150.000 euro, waarbij elk van beide ou ders aan elk van de kinderen een stuk schenkt ter waarde van 150.000 euro. In vergelijking met het tarief van 27 procent dat van toepassing zou zijn als de woning later vererfd zou worden in de hoogste ta riefschijven, is dat een verschil van maar liefst 24 procent. Via de schenking kun nen mensen in zo’n situatie een immense fiscale besparing realiseren.”
[ CAPITAL 25 ]
11
KOEN PETIT (OPTIMA):
“GEMOEDSRUST IS ONBETAALBAAR EN KOMT BOVENOP DE FISCALE WINST.”
D E B AT
Als gevolg van de lagere tarieven ver wacht ik dat deze techniek verder in een stroomversnelling zal terecht komen, ze ker voor tweede of derde eigendommen. En ook schenkingen met last zullen aan populariteit winnen. Daarbij wordt aan de begiftigde een welbepaalde last opge legd. Dat kan bijvoorbeeld zijn om bij te passen voor het rust- en verzorgingste huis waar de schenker gaat wonen. Als men op die manier de zekerheid kan in bouwen om nooit iets tekort te komen, zal de stap naar een schenking gemakkelij ker gezet worden.”
SVEN HUBRECHT (OPTIMA):
“TECHNIEKEN OM EEN SCHENKING TE VERSNIPPEREN OVER MEERDERE BEGIFTIGDEN ZULLEN IN VELE GEVALLEN OVERBODIG WORDEN.”
Inderdaad. Maar dat kan moeilijk liggen als de ouders zelf in het huis wonen. Of als ze de huurinkomsten ervan nodig hebben als aanvulling op hun pensioen. SVEN HUBRECHT: “Dat hoeft geen pro bleem te zijn. In dat geval kunnen ze het goed schenken met voorbehoud van het vruchtgebruik. Zo komt het eigendom juri disch al op naam van de kinderen te staan maar behouden ze zelf de vruchten ervan.” BART VAN OPSTAL: “Nu al gebeurt het
merendeel van de onroerende schenkin gen met voorbehoud van vruchtgebruik.
Dat neemt niet weg dat elke schenking een psychologische drempel blijft die mensen liever niet te vroeg nemen. Zullen de lagere schenkingsrechten volstaan om dit te overwinnen? BART VAN OPSTAL: “Het zal zeker helpen. Ik hoop alleszins dat het mensen zal aan zetten om tijdig over de verdeling van hun vermogen na te denken en al bij leven een aantal regelingen te treffen. Dat drukt niet alleen de erfbelasting, het kan ook erfenisdiscussies voorkomen. Vanuit het standpunt van de schenker geeft het bovendien voldoening te weten dat alles geregeld is.” KOEN PETIT: “Inderdaad, die gemoeds
rust is onbetaalbaar en komt bovenop de fiscale winst. Het streven naar gemoeds rust en financieel geluk staat centraal in elk financieel plan dat wij opmaken. In elk financieel plan analyseren wij welke mogelijkheden tot schenking en verdeling van vermogen bij leven er financieel haal baar zijn, rekening houdend met de ge wenste levensstandaard van de klant. De doorgevoerde hervorming kan een duw tje in de rug betekenen om tot actie over te gaan.” Iedereen is het erover eens dat deze hervorming voor de burger een goede zaak is. Maar zal ook de fiscus daar op lange termijn beter van worden? Op korte termijn zal de tariefverlaging ongetwijfeld een boost geven aan de onroerende schenkingen, en dus ook
[ CAPITAL 25 ]
12
aan de fiscale inkomsten uit schenkingen. Maar hoe lang zal dit effect duren? En zal dit opwegen tegen de minderopbrengst van de erfbelasting? ANNEMIE TURTELBOOM: “Dat weet men nooit op voorhand. Maar dat is voor mij geen argument om de onredelijke tarie ven van vroeger te behouden. Belastingen moeten als rechtvaardig ervaren worden. Dat was bij de onroerende schenkbelas ting niet meer het geval. Dat was het be langrijkste uitgangspunt voor deze her vorming.” BART VAN OPSTAL: “Na de hervorming van de roerende schenkbelasting hebben we gezien dat de verschuiving van erven naar schenken ook voor de schatkist een succes kan zijn. De lagere tarieven voor schenkingen werden ruimschoots terug verdiend door de toename van het aantal transacties.” ANNEMIE TURTELBOOM: “Dat klopt. Nochtans hadden pessimisten voorspeld dat we eenmalig hogere inkomsten zou den hebben en dat die daarna als een pudding weer in elkaar zouden zakken. Maar dat is niet gebeurd. We hadden niet alleen in 2003 hogere inkomsten maar ook in de jaren daarna. Pas nu is dat ge stabiliseerd op een hoog niveau. Deze cij fers tonen aan dat een maatregel zoals deze de rotatiesnelheid van de schenkin gen kan doen toenemen. Als je als ouder schenkt op het moment dat de kinderen 25 jaar zijn, zullen zij het misschien op hun beurt verder schenken als ze 50 jaar zijn. Maar nogmaals: dat was voor ons niet de reden om deze hervorming door te voeren. We willen in de eerste plaats komaf maken met onredelijke tarieven tot 80 procent zodat mensen weer bereid zijn om te schenken en ze hun huizen niet meer laten leeg staan. Als ook de schat kist daar op termijn beter van wordt, dan is dat mooi meegenomen.”
VA N K A P I TA A L B E L A N G
3 PROFESSIONA L S OV ER H U N DR I V E
VAN
KAPITAAL
BELANG MARION & HENDRIKJE ME Y VIS
D IMIT RI V ERSCHUEREN & GILL ES D E D ECK ER
FRÉDÉRIC FR ANCIS
Festivalorganisatoren Dimitri Verschueren en Gilles De Decker, sociale onderneemsters Marion en Hendrikje Meyvis en professor Frédéric Francis over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles waar het om draait. TEKST IRIS DE FEIJTER | FOTO’S THOMAS SWEERTVAEGHER
[ CAPITAL 25 ]
13
VA N K A P I TA A L B E L A N G
FESTIVALORGANISATOREN
DIMITRI VERSCHUEREN & GILLES DE DECKER “Tijdens het eerste weekend van juli organiseerden we samen voor het eerst Paradise City: een nieuw muziekfestival in het kasteel van Ribaucourt in Perk, vlak bij Steenokkerzeel. Hoewel België bekend staat als hét festivalland bij uitstek, schoten in onze buurlanden de laatste jaren een hoop nieuwe festivals uit de grond: veel kleinschaliger, origineler en meer niche. Zoiets was er nog niet in België. Dus grepen wij die kans. In een verzadigde markt zijn er altijd opportuniteiten.”
“ IN EEN VERZADIGDE MARKT ZIJN ER ALTIJD OPPORTUNITEITEN.”
“Sinds we allebei vader werden, staan we vaker stil bij de toekomst van onze planeet. Zonder drammerig te worden, staat het ecologische aspect hoog op onze festivalagenda. We wekten groene stroom op met zonnepanelen, onze generatoren draaiden op biodiesel, in plaats van gebotteld bronwater boden we gefilterd kraanwater aan, we werkten met herbruikbare bekers en we deelden draagbare asbakken uit. Aan het einde van het festival hadden we slechts een halve container afval. En om de vluchten van de artiesten goed te maken, investeerden we in groene projecten. Resultaat? Een CO2-neutraal festival.”
ecologie. Dimitri begon zijn carrière in de diamantsector, werkte later in de bankwereld en heeft nu zijn eigen event bureau. Gilles heeft een achtergrond in marketing en sales. De twee leerden elkaar tien jaar geleden kennen toen ze een appartement deelden in Brussel. “Omdat we geen ervaren festivalorganisatoren zijn, nemen we andere beslissingen. Zo waren we het allereerste cashless-festival van België. Betalen deed je met een herlaadbaar armbandje in plaats van met bonnetjes. Ecologischer en zo konden we bovendien in realtime volgen welke bar welke drank goed verkocht. En konden we daarop inspelen.” “Op de eerste editie hadden we 5.500 bezoekers. We willen een community creëren van de Citizens of Paradise City: wie er dit jaar bij was, krijgt volgend jaar eerste keus om een kaartje te kopen. De volgende editie is zeker op dezelfde locatie. Het prachtig groene kasteeldomein op 10 km van Brussel en vlak bij de luchthaven is een grote troef. We hebben er 2,5 jaar naar gezocht. Pas in januari hadden we het finale akkoord. In een half jaar tijd hebben we alles geregeld. De artiesten vast krijgen voor een nieuw festival, dat was de grootste uitdaging. Maar zodra de eerste namen toezegden, volgde de rest. Ook leveranciers aarzelden en wilden graag op voorhand al afrekenen. Een zware dobber, zeker omdat je als nieuwkomer niet veel voorverkoop hebt. Maar we geloofden erin. Dus staken we er eigen middelen in. De rest leenden we bij de bank. We hopen na drie edities winstgevend te zijn.”
[ CAPITAL 25 ]
15
Dimitri Verschueren en Gilles De Decker organiseerden in juli de eerste editie van hun Paradise City-festival in het kasteel Ribaucourt bij Steenokkerzeel.
VA N K A P I TA A L B E L A N G
SOCIALE ONDERNEEMSTERS
MARION EN HENDRIKJE MEYVIS “ONS UITGANGSPUNT IS COCREATIE.”
“Sinds januari runnen wij samen de sociale onderneming Carpet of Life. Wij sturen oude kleren naar Marokko, waar Saharavrouwen er traditionele tapijten van knopen, de zogenoemde Boucherouite. Zo slaan we twee vliegen in één klap: recyclage van kleding en een beter leven voor de weefsters. Elk tapijt wordt speciaal op maat gemaakt van de klant en van hun eigen kleding. Vaak zijn dat stukken waar ze persoonlijk aan gehecht zijn, zoals van een overleden dierbare of oude kinderkledij. Een heel persoonlijk en uniek tapijt dus. Met elke klant doen we een intake en iedereen kan het creatieproces van zijn tapijt volgen via Pinterest. Klanten kunnen een bepaald patroon kiezen. Maar er blijft ruimte voor de creativiteit van de weefsters. Ons uitgangspunt is echt cocreatie: een mix van hier en daar, van traditie en vernieuwing.” “Het concept Carpet of Life werd bedacht door de Nederlandse non-profitstichting Butterfly Works. Zij begonnen ermee in 2009. Maar nadat ze het project hadden uitgebouwd, zochten ze iemand om het over te nemen en verder te professionaliseren. Wij waren juist op zoek naar een fair designproject waar we ons hart en onze ziel in konden steken. Aanvankelijk wilden we zelf iets uit de grond stampen, maar toen Carpet of Life op ons pad kwam, was dat een droomkans. Wij werken nu met zijn tweeën vanuit België. In Marokko zitten 3 projectleidsters en 54 weefsters verdeeld over vier dorpen. Allemaal in de regio van het oasedorpje M’Hamid el Ghizlane, ook wel ‘de poort naar de woestijn’ genoemd.”
empowerment. “Veel mannen trokken weg uit deze regio, naar de stad op zoek naar werk. De vrouwen bleven geïsoleerd achter. Weven is een sociaal gebeuren – aan één tapijt werken vier vrouwen tegelijk – en zorgt dus voor sociale cohesie. Naast de lokale economie stimuleren, wil Carpet of Life vrouwen empoweren. Ze krijgen dankzij hun job niet alleen een inkomen, maar ook sociale status. Omdat velen analfabeet zijn, bieden we ook taallessen aan. Toch willen we ons niet profileren als non-profitstichting. We hebben een trendy product en zetten volop in op branding. We willen dat mensen het in de eerste plaats kopen omdat ze het mooi vinden. Niet omdat ze een goed doel willen steunen.” De zussen Marion en Hendrikje Meyvis namen begin dit jaar het concept Carpet of Life over. Ze maken onderdeel uit van het start-up programma Start It.
”Als start-up worden we ondersteund door Start It: een initiatief van onder meer Flanders DC, KBC en iMinds. Een jaar lang krijgen we een gratis kantoor én gratis coaching. Zelf hebben we wel wat kennis: Marion studeerde economie en internationale politiek en ik cultuurmanagement. Maar omdat we zo internationaal werken, zijn er specifieke problemen zoals de importbelastingen. Na een dik half jaar opstarten zijn we nu toe aan de volgende stap: we zoeken 50.000 euro extern kapitaal om verder te groeien en te professionaliseren.”
[ CAPITAL 25 ]
16
VA N K A P I TA A L B E L A N G
PROFESSOR
FRÉDÉRIC FRANCIS “Gebakken sprinkhanen smaken naar gebraden kip, krekels naar gerookt spek en meelwormen naar noten. Heerlijk van smaak dus. Maar er zijn nog veel meer voordelen. Er zitten ontzettend veel eiwitten in, maar amper vet en cholesterol. Bovendien zijn ze gemakkelijk en sneller te kweken dan vlees. Het kost ook minder plaats. En het rendement is stukken hoger. 10 kilo voer levert 9 kilo insecten op en slechts 1 kilo rundsvlees, 3 kilo varkensvlees of 5 kilo kip. Daardoor zijn insecten een stuk goedkoper dan vlees. Tegenover de talloze voordelen staan amper nadelen. Alleen mensen met een schaal- en schelpdierallergie eten beter geen insecten.”
“ INSECTEN ZIJN GEZOND, LEKKER, GOEDKOOP EN MILIEUVRIENDELIJK.”
“Zo’n 15 jaar geleden ontstond bij mij het idee om insecten te eten. Met onze landbouwfaculteit werkten we altijd aan de bestrijding van insecten. Maar met 17 nationaliteiten in het laboratorium hoorde ik ook andere verhalen. In Azië en Afrika is insecten eten heel normaal. Vaak is het een win-winsituatie. Het teveel aan insecten wordt gevangen en opgegeten. Maar lang niet alle insecten zijn eetbaar. Van de 2 miljoen soorten zijn er slechts 2.000 eetbaar. Je hebt slechts een kans van 1 op 1.000 dat je goed gokt.”
innovatie. “In de supermarkt liggen tegenwoordig al hamburgers en tapenades van insecten, maar die bevatten slechts 5 procent insecten. Ze zijn vooral bedoeld om te polsen of mensen er al klaar voor zijn. In horecagroothandels vind je een veel uitgebreider gamma: van volledige exemplaren tot insecten vermalen tot poeder. Volgens mij doorloopt het eten van insecten hetzelfde parcours als het eten van sushi. Daarvan hadden veel mensen ook schrik: rauwe vis dat kan toch niet goed zijn. Maar zodra ze die psychologische drempel overwinnen en proeven, komt de waardering. Insecten eten is minder vreemd dan we denken. We eten tenslotte ook garnalen en die lijken met hun uitwendig skelet sterk op insecten.” “Entofood is het allereerste bedrijf in België dat op industriële schaal insecten kweekt. Binnenkort start de eerste productie-eenheid met meelwormen en krekels. Onze jaarlijkse productie van 50 ton is te veel voor de voedselindustrie. De vraag is nog niet zo groot. Dus mikken we ook op voeding voor bijzondere huisdieren zoals reptielen. Zelf zet ik me ook in om insecten bekender te maken bij het grote publiek. Zo organiseren we met de faculteit regelmatig een insectenfeest, natuurlijk met een groot buffet. Tijdens de laatste editie deelden we ook een kookboek uit met recepten. Bij mij staan er regelmatig insecten op het menu. 10 minuten in een oven van 200 graden. Dan zijn ze heerlijk knapperig en zeker gaar. Rauwe insecten zijn binnenin vloeibaar en het Mon Chéri-gevoel moet je echt vermijden.”
[ CAPITAL 25 ]
19
Professor Frédéric Francis is verbonden aan de universiteit van Gembloux. In 2013 startte hij met de spin-off Entofood dat eetbare insecten kweekt. Dit najaar start hun eerste productie-eenheid op.
R E P O R TA G E
REIZEN
ZOET EN ZALIG ZUID-TIROL
Connaisseurs en bon vivants beweren dat Zuid-Tirol de hoogste levenskwaliteit van Italië biedt. Charmante steden, majestueuze bergpieken en vruchtbare, groene valleien. Sud Tirol heeft alles. En het eten is ook verrukkelijk. TEKST DEBBIE PAPPYN FOTO’S DAVID DE VLEESCHAUWER
Z
uid-Tirol ligt in de voortuin van Italië, net over de grens met de Oostenrijkse Alpen en met als kers op de taart de majestueuze Dolo mieten, Unesco-beschermd.
Start uw culinaire pelgrimstocht in Zuid-Tirol in stijl en neem de dromerige Reschenpas. Het gelijk namig meer geeft een fijn en welkom gevoel wanneer u Oostenrijk inruilt voor La Bella Italië. Ons eerste rendez-vous ligt in Val Senales, of Schnalstal in het Duits: zelfs tijdens de zomerpiek een goed bewaard geheim. We zijn er voor de keuken van het Finailhof, volgens insiders de beste plek voor de echte, Sudtirolische cuisine. De specialiteit van de dag? Perfect klaargemaakt geitenstoofpotje met hemelse, geroosterde aardappeltjes uit de oven. Beneden in het dal logeren we in de nieuwe appartementen van Doris & Alexander Rainer. Hun Josephus is een goed geslaagd architecturaal project met vier vakantieflats, vlak naast een kabbelend beekje en met zicht op de Schnalstal-vallei. Traditie mixt hier feilloos met hedendaagse en minimalistische accenten.
DE KONING VAN DE KNÖDEL ’s Avonds hebben we een diner gepland met Stefania en Paul Gröner van hotel en restaurant Goldene Rose in het bergdorpje Karthaus. Wie de echte gastvrijheid van Zuid-Tirol wil beleven, komt naar deze tempel van oprechte gentilesse. Paul is een echte bon vivant en ondernemer pur sang. Hij runt dit familiehotel, kocht ook een oude berghut die nu een schat van een rifugio is en runt een cateringbedrijf, waarmee hij de wereld wil tonen hoe verdraaid lekker de traditionele Knödel uit Tirol zijn. ‘Probeer vanavond mijn uniek en speciaal Knödelmenu’, lacht hij. Deze perfect ronde bolletjes, de grootte van een tennisbal, worden traditioneel met spek of spinazie, kaas of kruiden geserveerd, maar Paul geeft er een andere draai aan. ‘Met basilicum en mozzarella, of met truffels, waarom niet? Normaal had ik de witte uit Alba besteld, maar de helikopter kon vanmorgen niet landen dus is het ‘maar’ zwarte truffel geworden’, grapt hij. ‘Iedereen denkt dat Knödel caloriebommetjes zijn, maar dat
R E P O R TA G E
valt allemaal goed mee, als je het goed bereidt natuurlijk. Knödel maakt deel uit van onze Heimat, en ik ben nog altijd van plan om er de wereld mee te veroveren. Ooit zullen er foodtrucks met Knödel in New York staan en iedereen zal verslaafd zijn.’
Italië en Oostenrijk kunnen overnachten. Tijdens de winter voor wintersporters, in de zomer voor wandelaars die van hut tot hut trekken, en ’s avonds van de sauna met zicht op de bergen genieten.
CHIC EN MEDITERRAAN MERANO Hij stelt ons voor om ook een nachtje door te brengen in zijn Rifugio Bella Vista, op 2.845 meter hoogte en met zicht op de Val Senales gletsjer. Paul kocht deze historische hut uit 1890 een paar decennia geleden en runt de plek nu met evenveel toewijding als zijn Goldene Rose beneden in de vallei. Onlangs kocht hij ook een kleine hut die vroeger diende als douaniershuis en waar nu twee personen op de grens tussen
Merano is een ander goed bewaard geheim in Noord-Italië. Deze compacte stad is vooral bekend voor zijn thermen. Keizerin Sissi was fan. Sinds de 19de eeuw is dit een favoriet adres voor de beau monde. Ze kwamen voor het milde klimaat, het zuivere water, de berglucht en de stad die met zijn Jugendstil-gebouwen en rijkelijke, oude villa’s een chique sfeer uitstraalt.
We overnachten in het vrij nieuwe hotel Ottmanngut, een oud herenhuis en voormalige boerderij uit de 13de eeuw, verborgen in een rustige straat en met een verhoogde tuin die overgaat in een bergflank bezaaid met wijnranken. De jonge eigenaars, broers Martin en Clemens Kirchlechner, namen in 2010 de familiezaak over. Het is een mix van traditie, klassiek met nieuwe elementen en verfijnde luxe. Tijdens de zomermaanden organiseren Martin en Clemens muzikale avonden in de sfeervolle tuin: jazz of blues vergezeld van glazen goede wijn, populair ook bij de lokale, jonge Meraner. De broers maken zelf ook wijn, vooral van de lokale druivenvariaties, zo’n 500 liter per jaar en vooral bestemd voor wijnproeverijen en –avonden in het hotel zelf.
“EEN VERZAMELING VAN HOUTEN GEBOUWTJES IN EEN STILLE EN ZONOVERGOTEN VALLEI, OVERDAG POPULAIR BIJ WANDELAARS, MAAR ’S AVONDS ZALIG VERLATEN EN MUISSTIL.” Een paar straten verder schuiven we aan tafel bij de charismatische chef Andrea Fenoglio die met zijn sterrenzaak Sissi de meer verfijnde en heruitgevonden keuken van Zuid-Tirol serveert. Een vloeibare pizza bijvoorbeeld of een vitello tonato die er compleet anders uitziet dan de traditionele schijfjes kalfsvlees. Chef Andrea koos ervoor om het restaurant klein en intiem te houden. Luxe staat in Merano vaak voor ingetogen en intiem, zonder de blingbling van sommige andere Noord-Italiaanse steden.
WIJNBOUW VAN GENERATIE OP GENERATIE Wie van natuur of berglucht wil genieten, heeft in Merano genoeg keuze. Hotel Miramonti bijvoorbeeld, dat ook een goed adres is voor een aperitief of een maaltijd. Reserveren is een must, want deze plek is populair. De wijnlijst is uitgebreid en met een trotse focus op wat hier in Zuid-Tirol beschikbaar is. Wijntjes bijvoorbeeld van de coöperatieve Nals Margreid, die druiven opkoopt van 140 wijnboeren verspreid over 150 hectare grond, en ze transformeert tot interessante creaties.
[ CAPITAL 25 ]
22
“OP HET ZONOVERGOTEN TERRAS VAN FRANZ BESEFT U NOGMAALS HOE DE DOLOMIETEN HET BESTE VAN TWEE WERELDEN ZIJN.”
Wat verder stoppen we in een andere vinotheek, die van het Kränzelhof in het dorpje Cermes op een boogscheut van Merano. De wijnbouw zit diepgeworteld in deze streek, al eeuwenlang van generatie op generatie. Ondanks de noordelijke ligging heeft deze vallei toch een mediterraan klimaat, dat zorgt voor meer intensere toetsen in de fles. Probeer het tijdens een lunch in de groene tuin van restaurant Miil op het Kränzelhof, met de voorbij stromende beekjes op de achtergrond. Na wat wijnproeven, kunst bekijken en door de tuin wandelen is het rustig genieten van meer mediterraan geïnspireerde gerechten.
TRADITIE VERSUS HIP Voor inwoners van Zuid-Tirol is Bolzano het epicentrum van hun geliefde regio. Voor bezoekers is het een charmante en erg compacte stad, omarmd door majestueuze bergen, en met een oud centrum waar autovrije straatjes ontelbare bars, restaurantjes en boetieks verbergen. We logeren in de nieuwe Mirror Houses, twee vakantieflats die eigenlijk strakke paviljoenen zijn, gedeeltelijk uit glas, omringd door velden van appelbomen. Voor Bolzano mag u gerust enkele dagen reser veren. ’s Avonds, zeker tijdens de zomermaanden, zitten de terrasjes vol en genieten de Bolzen van royaal uitgeschonken glazen Aperol Spritz, die hier vaak maar 4 euro per glas kost, en van de relaxte, zuiderse sfeer. Een adres waar u ’s avonds tussen de hippe locals zit is Fischbänke in de autovrije oude stad: een terras buiten met een lange bar, waar prosecco met Aperol of witte vlierbloesem siroop voor de populaire Hugo gemengd wordt. Van hip gaat het in Bolzano erg vlot naar traditioneel. Een niet te missen klassieker is restaurant Vögele in het hartje van de historische stad. Vögele, uit de 13de eeuw, is een gerespecteerd etablissement in Zuid-Tirol. De habitués, van oude dametjes tot zakenmannen en shoppende vriendinnen, komen hier voor de toegankelijke en hartige keuken. Van een cappuccino met huisgemaakte taart in de ochtend tot stevige en traditionele Erdäpfelblattln of Stockfischgeröstel, een soort aardappelgerecht.
RIFUGIO’S MET SMAAK Wat verder richting Verona, duikt u zo de Dolomieten binnen. Tijdens de winter een paradijs voor wintersportliefhebbers, vanaf de lente tot de herfst een refuge voor wie intens wil genieten van de natuur
en het goede leven. Een goed, eenvoudig adres voor wie houdt van de fantastische keuken van Zuid-Tirol is Rifugio Fuciade, eigendom van de charismatische familie Rossi en gelegen in de Trentino streek. Wanneer het sneeuwt, geraakt u hier alleen te voet of met een sneeuwmobiel op rupsbanden. Via een slingerend weggetje arriveert u in de rifugio die op 2.000 meter hoogte ligt. Een verzameling van houten gebouwtjes in een stille en zonovergoten vallei, overdag populair bij wandelaars, maar ’s avonds zalig verlaten en muisstil. Chef Sergio Rossi, samen met vrouw Emanuela en drie kinderen, serveert hoogwaardige gerechten, zo veel mogelijk bereid met lokale ingrediënten. Denk maar aan fluwelige
[ CAPITAL 25 ]
23
polenta, krachtige, wilde boschampignons, huis gemaakte pasta’s en dito charcuterie plus delicate appelcake als dessert. Sergio heeft ook een wijnkelder van meer dan 300 wijnhuizen.
GRAPPA EN VONGOLE OP DE BERG Ook een must-stop al skiënd van hut tot hut is Rifugio Belvedere met zicht op de Pelmo, Civetta en de Marmolada-bergen. Kom hier voor de honderden flessen huisgemaakte grappa. Het was ooit een eenvoudige hut die alleen panini en grappa’s serveerde aan skiërs. Nu proeft u hier ook de eenvoudige keuken van de Dolomieten en de huis gemaakte desserts van de nonna.
R E P O R TA G E
Vanaf hier kan het bijvoorbeeld naar Rifugio Comici, een beroemd en berucht adresje niet ver van Sella Ronda. Hier komt u voor oesters, gegrilde vis, kreeft en spaghetti al vongole. Rifugio Comici opende in 1955 en de bewijzen van meer dan vijftig jaar beroemde gasten hangen aan de muur. Boek zeker een tafeltje op voorhand, liefst in het zijkamertje van het restaurant. Buiten is er een oester- en champagnebar die bij elk glas dat u bestelt een bordje met fijne hapjes serveert.
SOEP OP EEN BEDJE VAN HOOI De laatste stop in deze Zuid-Tirol foodsafari is het dromerige plateau Alpe di Siusi (Seiser Alm in het Duits) aan de voet van het Sassolungo-gebergte. Dit is het grootste plateau in de Alpen, zelfs in Europa, gelegen in de Val Gardena-regio, op ongeveer 1.900 meter hoogte. Wie niet graag skiet, komt hier om te wandelen, in de zon te zitten en te genieten van fijne en kleine delicatessen in verborgen hutten. Bijvoorbeeld de hooisoep, geserveerd in versgebakken brood en met lokale kruiden, uitgevonden en gepresenteerd door chef Franz Mulser van de Gostner Schwaige Hutte. Zijn peperkoeken refuge ligt op wandelafstand van het skistation van
“OOIT ZULLEN ER FOODTRUCKS MET KNÖDEL IN NEW YORK STAAN EN IEDEREEN ZAL VERSLAAFD ZIJN.”
Alpe di Siusi. Gostner Schwaige is een compacte hut met een gigantisch terras naast een skipiste en wandelpad. Probeer een delicate osso bucco en eindig met het legendarisch dessert Kaiser schmarren mit Preiselbeeren, een lokale caloriebom/ pannenkoek met suiker, boter en veenbessen. Zo voelt u zich eerst in Italië en daarna in Oostenrijk, dat om de hoek ligt. Op het zonovergoten terras van Franz beseft u nogmaals hoe de Dolomieten het beste van twee werelden zijn. Of beter, het beste van verschillende werelden, want dat Sassolungo-gebergte in de verte zou net zo goed een stukje spectaculaire Andes in Chileens Patagonië kunnen zijn.
PRAKTISCHE INFO
ETEN EN DRINKEN
We reden naar Zuid-Tirol via de Fern Pass in Oostenrijk en dan de mooie Reschenpas. De Brennerpass is natuurlijk ook een optie om snel in Zuid-Tirol te geraken. Vanuit Brussel is het ongeveer 950 kilometer rijden. Vliegen kan vanuit Brussel op Verona, met Ryanair bijvoorbeeld.
Jausenstation Finailhof in Schnalstal: Tel. +39 473 669644 Meer over Knödel: www.knoedel.it Restaurant Sissi in Merano: www.sissi.andreafenoglio.com Restaurant Miil in het Kraenzelhof: www.kraenzelhof.it Restaurant Panorama in Hotel Miramonti, Merano: www.hotel-miramonti.com Nals Margreid nabij Merano: www.kellerei.it Bar Fishbänke in Bolzano: Dr.-Streiter Gasse 28 Restaurant Vögele in Bozano: www.voegele.it Rifugio Belvedere: www.ristorobelvedere.it Rifugio Comici: www.rifugiocomici.com Gostner Schwaige in Alpe di Siusi, Tel. +39 347 8368154
LOGEREN Josephus appartementen, vanaf 160 euro voor een appartement voor vier personen. www.josephus.it Rifugio Bella Vista: Vanaf 61 euro per persoon in een dubbele kamer in half pension. Het Douaniershuisje kan vanaf 190 euro voor twee in half pension. www.goldenerose.it/en/mountain-hut-bella-vista Ottmanngut: vanaf 220 euro voor een dubbele kamer met ontbijt. www.ottmanngut.it Mirror Houses: 200 euro per nacht voor twee personen. www.mirror-houses.com Rifugio Fuciade: een overnachting in een dubbele kamer met badkamer per persoon kost 90 euro in half pension, in B&B 50 euro. www.fuciade.it
[ CAPITAL 25 ]
24
www.suedtirol.info/nl
DOSSIER
DE PENSIOENHERVORMING: DE VOLGENDE EPISODE
Zal het nog iemand verrassen dat we steeds langer moeten werken om een pensioen te krijgen? Door de recente pensioenhervorming wordt de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd tot 67 jaar, en ook de voorwaarden om een vervroegd pensioen te ontvangen worden verstrengd. Maar er zijn nog andere nieuwigheden die u kunnen aanbelangen. We zetten ze hieronder graag op een rijtje. TEKST TOM GOOSSENS | FOTO LIEVEN VAN ASSCHE
TOM GOOSSENS
LANGER WERKEN VOOR EEN PENSIOEN Wettelijke pensioenleeftijd Iedereen weet dat de wettelijke pensioen leeftijd op termijn omhooggaat, maar wist u dat ze tot en met 2024 op 65 jaar blijft? Pas vanaf 2025 zal de wettelijke pensioenleeftijd op 66 jaar liggen, om vanaf 2030 naar 67 jaar te klimmen.
Daar zit een logica achter: minder dan 10 procent van de Belgische bevolking is immers professioneel actief tot de wette lijke pensioenleeftijd. De gemiddelde leeftijd waarop Belgen met pensioen gaan, schommelt rond de 59 jaar. Dat is bijna 5 jaar lager dan het Europees gemiddelde.
Vervroegde pensioenleeftijd Een toch opmerkelijke maatregel, al is het maar omdat hij in geen enkel verkiezings programma van de regeringspartijen was terug te vinden. De toenmalige pen sioenminister Alexander De Croo ver klaarde anderhalf jaar terug in ditzelfde magazine (Capital nr. 21) immers dat in eerste instantie “de loopbaanduur moest verlengd worden”.
Het is dan ook geen verrassing dat de voorwaarden om op vervroegd pensioen te gaan verder verstrengd worden. De regering Michel bouwt hierbij verder op de reeds doorgevoerde hervorming van de regering Di Rupo. De evolutie van deze voorwaarden vindt u terug in de tabel op pagina 26. De cijfers
[ CAPITAL 25 ]
25
in de tabel geven het vereiste aantal loopbaanjaren weer, afgezet tegen het ingangsjaar van het pensioen en de vereiste leeftijd op dat moment. De aandachtige lezer van de tabel op pagina 26 merkt ongetwijfeld dat de pen sioenlat in amper zeven jaar tijd heel wat hoger gelegd wordt! Een voorbeeld: tot voor 2012 had iemand die gestart is met werken op 24 jaar de mogelijkheid om op zijn zestigste met vervroegd pensioen te gaan. Als diezelfde persoon, bijvoor beeld 56 jaar, vandaag opnieuw zijn vroegst mogelijke pensioneringsdatum wil berekenen, zal hij ten vroegste uitko men op 65 jaar, een verschil dus van maar liefst vijf jaar.
DOSSIER
60 JAAR
Tot 2012
60,5 JAAR
61 JAAR
61,5 JAAR
62 JAAR
62,5 JAAR
63 JAAR
35 HERVORMINGEN VAN DE REGERING DI RUPO
2013
40
2014
40
2015
41
2016
42
38 39 40 41
40
HERVORMINGEN VAN DE REGERING MICHEL 2017
43
42
2018
43
42
41
Vanaf 2019
44
43
42
MEER GELIJKHEID IN DE PENSIOENEN Gelijkschakeling minimumpensioen Een andere ambitie van de regering Michel is het wegwerken van de ongelijkheid tus sen de verschillende pensioenstelsels. Zo komt er een gelijkschakeling van de mini mumpensioenen voor werknemers en zelf standigen. Indien het pensioen volgens de normale berekeningsregels laag uitvalt, kan het opgetrokken worden tot een zoge noemd minimumpensioen voor wie min stens 30 jaar gewerkt heeft. De hiernaast vermelde tabellen bevatten de jaarbedragen voor een volledige loop baan van 45 jaar. Wie bijvoorbeeld ‘slechts’ 40 loopbaanjaren kan voorleg gen, heeft dan recht op een pro-rata (40/45ste) van de weergegeven bedragen.
41
DE TOEKOMSTIGE MINIMUMPENSIOENEN ZIEN ER ALS VOLGT UIT:
BEDIENDE
GEZINSPENSIOEN
PENSIOEN ALLEENSTAANDE
Huidig minimum
€ 17.181,62
€ 13.749,63
Pensioen vanaf 1/8/2016
€ 17.181,62
€ 13.749,63
ZELFSTANDIGE
GEZINSPENSIOEN
PENSIOEN ALLEENSTAANDE
Huidig minimum
€ 17.181,62
€ 13.108,32
Pensioen vanaf 1/8/2016
€ 17.181,62
€ 13.749,63
der meer omdat een statutair ambtenaar geen toegang heeft tot een beroepsgerela teerd aanvullend pensioen (groepsverze kering, VAPZ, IPT,…)
Pensioen statutair ambtenaar Het is algemeen bekend dat het wettelijk pensioen van een statutair ambtenaar nog steeds een pak hoger ligt dan dat van bedienden en zelfstandigen. Dat komt on
Toch kent het ambtenarenpensioen een aantal gunstregimes waarbij de logica iets verder te zoeken is. Aan deze heilige huisjes wordt nu geknibbeld.
[ CAPITAL 25 ]
26
Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde diplomabonificatie, waarbij de studieja ren automatisch worden meegenomen in de beroepsloopbaan. Hierdoor kan men sneller op pensioen (pensioenleeftijd), en valt dit pensioen bovendien ook hoger uit (pensioenberekening).
DOSSIER
Wat de bepaling van de vroegst mogelijke pensioenleeftijd betreft, wordt de diplo mabonificatie tegen uiterlijk 2030 uitge faseerd. Deze maatregel is (als enige) al in een wet vastgelegd. In het kader van de recente begrotingsge sprekken werd geopperd om ook voor de be rekening van het pensioen de studiejaren van ambtenaren buiten beschouwing te la ten. Wenst men deze toch te laten meetellen, dan zal men – aldus de logica hierachter – net zoals bedienden of zelfstandigen bijko mende sociale bijdragen moeten betalen. Bij heel wat beroepscategorieën binnen het ambtenarenstatuut heeft een gewerkt jaar ten slotte meer impact. Hierdoor bereikt men als ambtenaar sneller de (vervroegde) pensioenleeftijd, evenals een hoger pensioenbedrag. Ook hier heeft de regering de intentie om deze voor keursbehandeling in te perken.
ONBEPERKT BIJVERDIENEN NA PENSIOEN Tot voor 2015 kon u reeds onbeperkt bij verdienen na uw 65ste, indien u op dat moment 42 loopbaanjaren kon aantonen. Voor wie lang studeerde, denk maar aan de artsen en andere vrije beroepers, was dat echter een mission impossible. Terwijl het vaak juist die beroepscategorieën zijn die vaak na hun 65ste hun activiteiten willen voortzetten.
JONGER DAN 65 JAAR SOCIAAL STATUUT
BEOORDELINGSBASIS
Werknemer (incl. mandaat, ambt,...)
ZONDER KIND TEN LASTE
MET KIND TEN LASTE
Brutowedde (excl. dubbel vakantiegeld)
€ 7.793
€ 11.689
Zelfstandige
Netto belastbaar beroepsinkomen
€ 6.234
€ 9.351
Werknemer + zelfstandige (gelijktijdig of achtereenvolgend)
80% van het brutoinkomen als werknemer & het volledig netto-inkomen als zelfstandige
€ 6.234
€ 9.351
onbeperkt bijverdienen vanaf 63 jaar (45-jarige loopbaan). Vanaf het jaar waar in u 65 jaar wordt, kan het sowieso. Indien u (nog) niet onbeperkt mag bijver dienen, en u geniet een vervroegd rust pensioen, gelden de inkomensgrenzen in bovenstaande tabel. Overschrijdt het inkomen deze grenzen, dan wordt het wettelijk pensioen voor dat jaar verminderd met het overschrijdingspercentage. Hoe werkt dit nu precies? Stel dat men nog niet onbeperkt mag bijverdie nen en men overschrijdt de toegelaten in komensgrens met 30 procent, dan zal voor dat jaar ook het pensioen met 30 procent verminderd worden. Een gewaarschuwde man/vrouw…
EN WAT MET DE 2DE PIJLER? Sinds begin dit jaar werken nieuwe regels die discriminatie weg. Onbeperkt bijver dienen kan vanaf: • het
jaar waarin u de leeftijd van 65 jaar bereikt OF; • het moment dat u 45 loopbaanjaren kan voorleggen. Een voorbeeld: u bent een onafgebroken loopbaan gestart op 18 jaar, dan kan u
In tegenstelling tot bij het wettelijk pensi oen (1ste pijler) staan de aangekondigde hervormingen voor het aanvullend pensi oen nog op een laag pitje. Verder dan de aankondiging dat een aanvullend (beroeps gerelateerd) pensioen pas mag uitgekeerd worden van het moment dat men effectief een wettelijk pensioen ontvangt, is men op heden nog niet geraakt.
[ CAPITAL 25 ]
27
Het wettelijk en aanvullend pensioen zijn echter communicerende vaten. De link tus sen de verstrengde pensioneringsvoor waarden en het aangekondigde uitkerings verbod van een aanvullend pensioen is bijvoorbeeld duidelijk. De symbiose tussen de verschillende pensi oenpijlers speelt echter ook op andere vlak ken: wist u bijvoorbeeld dat het verhoogd minimumpensioen de fiscaalvriendelijke opbouw van een aanvullend pensioen via de vennootschap beperkt? Naar welke leef tijd dienen we in de toekomst de aanvullen de pensioenopbouw te richten? Is aanvul lende pensioenopbouw in combinatie met bijverdienen na pensioen nog wel mogelijk? Stuk voor stuk zijn dit vragen waaruit blijkt dat een optimale pensioenplanning steeds bekeken moet worden in het licht van de ac tualiteit. Regelmatig nazicht en het juiste advies zijn dan ook geen overbodige luxe!
“IN AMPER ZEVEN JAAR TIJD WORDT DE PENSIOENLAT HEEL WAT HOGER GELEGD.”
RUBRIEK
We create and turn into reality motivational work environments
Corporate Housing www.dc-d.eu
[ CAPITAL 25 ]
28
RUBRIEK
[ CAPITAL 25 ]
29
RUBRIEK
[ CAPITAL 25 ]
30
SPRA AKMAKER
PA T R I C K L E F E V E R E P L O E G M A N A G E R VA N E T I X X- Q U I C K- S T E P
IDENTIKIT 1983 - 1992: werkt als boekhouder bij Marc Zeepcentrale en assistent van Walter Godefroot bij Capri-Sonne en Lotto 1992: neemt de organisatorische en administratieve leiding van GB-MG op 1998: algemeen manager van Mapei in Italië 2000: keert terug naar België vanwege een tumor 2001: leidt Domo-Farm Frites 2003 - heden: leidt Quick-Step
GEBOORTEPLAATS: Moorslede GEBOORTEDAG: 6 januari 1955 BURGERLIJKE STAAT: gehuwd, twee zonen 1976 - 1979: beroepsrenner voor Ebo-Cinzia, Ebo-Superia en Marc Zeepcentrale-Superia. Op de erelijst: omloop van De Panne, Gullegem Koerse en Kuurne-Brussel-Kuurne. In 1978 won hij de vierde etappe van de Ronde van Spanje. 1980: start eigen wielerploeg
“NOG NOOIT HEB IK MIJN WOORD GEBROKEN” Patrick Lefevere (60) is de ploegmanager achter iconen zoals Johan Museeuw, Tom Boonen, Mark Cavendish, Frank Vandenbroucke, Michele Bartoli, Paolo Bettini en Nick Nuyens. Met Etixx-Quick-Step leidt hij niet alleen een topwielerploeg in een sport die tegenwoordig op alle continenten wordt georganiseerd, maar ook een kmo met 77 werknemers. De boekhouder die niet kan verliezen blijft ook vechten voor een nieuw economisch model in de wielersport. “Ik ben altijd een beetje een gierigaard geweest.” TEKST BERT VOET | FOTO’S ARTUR ERANOSIAN
[ CAPITAL 25 ]
31
SPR A AKMAK ER
“
Ik schrik soms van de enorme emoties die sport opwekt”, zegt Lefevere. En hij voegt er een anekdote aan toe. “Toen Matteo Trentin in 2013 als debutant een Tourrit won, zat mijn Italiaanse ploegleider Davide Bramati samen met Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten in de auto. Ze begonnen allebei te huilen. Waarschijnlijk had zij nog nooit een koers van dichtbij gezien, maar ze werd urenlang meegesleept. Kúnnen we winnen? Zúllen we winnen? En dan: de gezamenlijke ontlading. Compleet uit de bol! In het parlement is ze wellicht een andere madam.” “Soms ben ik daar jaloers op. Ik ben van nature zeer kalm. Aan het WK Ploegentijdrit in 2013 hadden we maanden gewerkt met zes coureurs en twintig technici, trainers en anderen achter de schermen. Die overwinning was wel emotioneel, maar het is een ritueel om de volgende ochtend vroeg in mijn fauteuil de beelden te herbekijken. En dat vind ik soms leuker dan het moment zelf. Ik kijk dan deels professioneel: hebben we toch iets fout gedaan? Tegelijk denk ik: ‘We hebben het weer geflikt.’ Dat ik dan helemaal alleen ben, maakt het genot intenser. Zonder dat iedereen vragen stelt die ik toch niet kan beantwoorden. Of zegt: ‘Je hebt weer chance gehad!’ We hebben al twintig jaar chance.”
GEEN SCHOOIER Zelf heeft hij altijd fors in jonge renners geïnvesteerd – ook met eigen geld. “Maar ik zeg wel: eerst trappen, dan klappen. Dat nam ik mezelf als jongeman ook voor: eerst de stiel leren. Ik dacht niet aan geld.” Hij nuanceert: “Op m’n 20ste werkte ik halftijds in de ouderlijke zaak en koerste ik als liefhebber. Samen bracht dat 36.000 frank per maand op. Toen ze vroegen om prof te worden voor 5.000 frank, dacht ik: ik ben geen schooier. Ik wilde minstens 20.000 en hoopte dat aan te vullen met prijzengeld.” Vandaag is Etixx-Quick-Step een kmo waar 77 mensen werken, van wie 30 renners. “De loonkosten zijn goed voor 70 procent van mijn budget. In 1980 had ik 500.000 euro voor 30 renners, twee verzorgers, anderhalve technicus, een voyageur van de sponsor, die als tweede begeleider meeging naar de Tour en mezelf als ploegleider. Geleidelijk is alles geprofessionaliseerd en de laatste tien jaar is het geboomd. Het huidige budget noem ik niet, want iedereen liegt en minimaliseert het. Enkele jaren geleden stond in de krant dat de ploeg van Cancellara, de twee Schleks en Voigt 7 miljoen had. En ik 12. Dat is mij uit lachen. Dan lijk ik een onnozelaar die met veel meer budget even vaak wint. Sponsors vragen dan: wat is dat daar? Nu heeft Team Sky het grootste budget, dan volgen onder meer Astana en Katjoesja. Wij zitten tussen nummer vijf en acht. Qua resultaten staan we in de UCI Word Tour op drie.” In 2010 kocht de Tsjechische miljardair Zdenek Bakala 70 procent van de aandelen in de bvba Esperanza van Lefevere. “Een groot geluk”, zegt hij. “We waren op de sukkel. Je kunt een inventieve manager zijn en een goeie jeugdwerking hebben, maar toen mijn twee kopmannen Boonen en Chavanel even uitvielen, werd ik met mijn neus op de feiten gedrukt: we stonden zwak. Bakala gaf ons weer de adem om een wereldploeg te worden.” Sponsor Marc Coucke, aan wiens keukentafel contracten met renners werden genegotieerd, deed een stap terug. Sindsdien runt Lefevere en niemand anders de ploeg. Bakala bracht wel zijn zakenpartner en voormalig Belgacom-ceo Bessel Kok mee. “Hij installeerde een raad van bestuur boven de ploeg”, zegt Lefevere. “Bessel kan een vergadering leiden. Dat is ongebruikelijk in de koers: meestal vraag je je af wat je er komt doen.”
[ CAPITAL 25 ]
32
SPR A AKMAK ER
“Natuurlijk kan ik tijdens een wedstrijd Wilfried Peeters overrulen: ik ben zijn baas. Maar als je iemand verantwoordelijkheid geeft, moet je dat niet voortdurend doen. Ik ga bewust niet in de auto zitten: de drang om me te moeien is dan te groot. Ik sta op het parcours of zit in de bus. Soms zie ik andere dingen dan wie er met zijn neus op zit en stuur ik een sms. Maar mijn interventies zijn schaarser dan vroeger.”
ZIEK “Het is nog niet zoals in het voetbal – Real Madrid heeft meer dan 350 miljoen euro budget – maar van mij mag het verder die richting uitgaan”, zegt Lefevere. “En liefst snel, zodat ik er ook nog wat van heb. Met geld koop je iets. En kan de sport nog groeien. Hoe meer geld, hoe meer fans. Ze worden nog zotter. Omdat je hun idolen kunt kopen. Met meer geld zouden wij nog meer kwaliteit kunnen leveren: betere koersen, beter in beeld gebracht.” Wie nu niet om de details geeft, valt in slaap voor televisie tijdens de koers, werp ik Lefevere in het gezicht. “Je hebt gelijk. Tijdens een saaie vlakke rit zou ik ook op de fastforward-knop drukken. Maar de koers blijft populair. En we hebben aandacht voor nieuwe media. Meer dan een miljoen volgers op Facebook, Cavendish met 900.000 volgers op Twitter: dat loont. Ook voor sponsors. Maar we moeten de koers inderdaad anders in beeld brengen. Cameraatjes in auto’s en op fietsen, of toestelletjes op het zadel waarmee je renners kunt volgen: het wordt volop geïntroduceerd. Je ziet valpartijen, iemand die zijn handen niet thuis houdt, je hóórt wat renners in het peloton zeggen. Over tien jaar ruiken we misschien het rubber van de banden. Dat zijn commerciële tools.” “In tv-spelletjes is een sms een euro waard. De Tour heeft tot 3,5 miljard kijkers. Als 10 miljoen mensen voor 15 euro sms’en is dat 150 miljoen, te verdelen onder de ploegen, de operator, en een stukje voor de Internationale Wielerunie (UCI) en de organisator. Dat inkomen komt eraan, maar wij kunnen het niet benutten. Dat gevecht is bezig.”
[ CAPITAL 25 ]
33
“ BAKALA GAF ONS WEER DE ADEM OM EEN WERELDPLOEG TE WORDEN.”
SPR A AKMAK ER
Gevecht, het woord is eruit. De wielersport is de voorbije jaren enorm gecommercialiseerd en gemondialiseerd. De Tour Down Under maakt deel uit van de UCI World Tour. De Rondes van Qatar en Oman van de UCI Asia Tour. En er zijn competities in Afrika, Amerika, Australië en Oceanië. “Formule 1 of voetbal zullen we nooit overstijgen, maar het kan nog groeien”, zegt Lefevere. “Alleen: het geld volgt niet. Elk jaar fuseert of verdwijnt er een ploeg. Daar zit iets fout.” Ondanks de groei is het wielrennen ziek. Jaarlijks is het voor de ploegen vechten om sponsors aan boord te houden. En behalve het WK zijn alle grote koersen in handen van individuele organisatoren. De grootste is ASO (Amaury Sport Organisation) van de gelijknamige steenrijke, superdiscrete en oerconservatieve familie. Via de Tour en tal van andere wedstrijden houdt ze het wielrennen en de opbrengsten ervan in haar greep. Al twintig jaar vecht Lefevere voor een nieuw economisch model. “Ik herhaal het al sinds 1995: jullie maken een film, wij hebben de acteurs. Het is mijn fiets, mijn coureur, ik betaal hem. De grote inkomsten komen natuurlijk uit viparrangementen, merchandising en televisierechten. Maar wat zegt ASO? ‘De karavaan van de Tour bevindt zich op privéterrein, daar mag je niet zomaar filmen.’ Anders dan pakweg voetbalploegen moeten wij 90 procent van onze inkomsten uit sponsoring halen. Voor de Tour krijgen we minder startgeld dan een tweedeklasse ploeg televisierechten. De Ronde van Vlaanderen rijden wij voor 7.500 euro startgeld. Dat is om te lachen.” “In 1995 verenigden we de zeven grote ploegen in de G7, een poging om economisch sterker te staan tegen de grote organisatoren die alles opstrijken. Toen kreeg ik op een zondagmiddag een telefoontje, waarin de toenmalige UCI-voorzitter Hein Verbruggen me afdreigde. Ik was niet onder de indruk, maar er volgden allerlei manoeuvres om ons af te houden. In 2004 richtten we met 17 ploegen International Pro Tour Cycling Teams (IPCT) op. Meer dan ons lief was, werden we toen betrokken in een onderlinge oorlog tussen ASO en de UCI. Sinds vorig jaar proberen we het nog eens via Velon, een joint venture van elf WorldTour-ploegen. We willen niet bruuskeren of een break away league zijn, maar wel onze financiële belangen verdedigen, de nieuwe technologie stimuleren om de koers in beeld te brengen en de koers spannender maken door de kalender te hervormen. Het voordeel: nu zitten er geen ploegleiders in de vergaderingen, maar managers, eigenaars en sponsors – de decisionmakers, dus. Naar de vergaderingen met de organisatoren ga ik niet meer. Ideeën spuien voor een nieuw businessmodel en mee beslissen wil ik wel nog doen.”
DOPING? NO F*CKING WAY!
“HOE MEER GELD, HOE MEER FANS. DAN WORDEN ZE NOG ZOTTER.”
Over het proces wegens fiscale fraude dat Lefevere, Tom Boonen, Stijn Devolder en zes anderen rond Etixx-Quick-Step boven het hoofd hangt, communiceert Lefevere vooralsnog niet. Over de beschuldiging van georganiseerd dopinggebruik in de ploeg, geuit in een krantenartikel in 2007, praat hij wel. “Dat heeft me veel geld gekost, maar ook geloofwaardigheid. Ik verloor een sponsorcontract van 34 miljoen. Zelfs mensen van wie ik het niet vermoedde, zag ik denken: ‘Het moest eens waar zijn.’ Mijn naasten zien lijden deed nog meer pijn. Mijn jongste zoon, toen elf; mijn vrouw; mijn oude moeder. En hoe de ploeg in paniek schoot. Ik, die de grootste klap kreeg, moest de anderen courage geven.” “Ten tijde van de Festina-affaire in 1998 was ik met Mapei de nummer één in de wereld. Voor de internationale pers moest ik toen al uitleggen hoe dat kwam. Ik bleef herhalen: georganiseerde doping bij ons? No f*cking way. Een dief in de familie kan ik niet uitsluiten. Het is des mensen, tricheren. Maar bij elk geval ben ik ontgoocheld.”
[ CAPITAL 25 ]
34
SPR A AKMAK ER
“Van mijn vader heb ik nooit rammel gekregen – van mijn moeder wel. Maar als we met gestolen waar zouden zijn thuisgekomen, had hij ons tegen de muur gekwakt. Op ons autokerkhof dicht bij de Franse grens werd veel gestolen. Wóédend was hij daarover. Dat zit erin gebakken. Nog nooit heb ik een woord gebroken. Ik heb wel al een paar keer spijt gehad van een handdruk.” Wie waren zijn raadgevers in die moeilijke tijden? “Dan ben je vrij eenzaam. Er waren wel mensen die opstonden en me steunden: verzorger Dirk Nachtergaele, dokter Van Mol, trouwe sponsors zoals Frans De Cock van Unilin. ‘Het is als een goed huwelijk: in goede en kwade dagen’, zei die laatste tijdens de coke-affaire van Boonen. We hadden met Tom heel veel goede dagen gehad. Als ze er uit rationeel oogpunt mee moeten stoppen, zullen ze dat wel doen. Maar na al die jaren zijn het meer dan sponsors.” Zou hij ook een ander bedrijf kunnen leiden? “Tuurlijk. Mijn tijd als boekhouder bij Marc Zeepcentrale was de beste leerschool. Het faillissement loerde bij wijze van spreken elke dag om de hoek. En in 2010 heb ik een interimkantoor mee opgestart, nadat ik op Waregem Koerse een kennis van vroeger was tegengekomen. Waar ze werkte kon ze niet groeien, maar ze had niet de middelen en het lef om zelf iets te beginnen. Ik heb een duwtje gegeven, het businessplan gemaakt en gehamerd op het belang van verkopen, facturen maken en – het belangrijkste – je geld krijgen: openstaande bedragen zijn een gif. In 2013 heeft ze me uitgekocht. Het is een goed draaiend bedrijf met 200 arbeiders. Ik hou niet alleen van jonge coureurs, maar ook van jonge ondernemers.”
[ CAPITAL 25 ]
35
“ ANDERS DAN PAKWEG VOETBALPLOEGEN MOETEN WIJ 90 PROCENT VAN ONZE INKOMSTEN UIT SPONSORING HALEN. VOOR DE TOUR KRIJGEN WE MINDER STARTGELD DAN EEN TWEEDE KLASSEPLOEG TELEVISIERECHTEN.”
De grote dame van
Laurent-Perrier Laurent-Perrier is het grootste onafhankelijke champagnehuis dat nog grotendeels in familiebezit is. Axelle Andrien nam ons mee voor een bezoek aan het heiligdom. Sinds 2012 leidt ze de Belgische dochtermaatschappij. “Voorheen wist ik dat ik graag champagne dronk, dat was het zowat.” TEKST BERT VOET | FOTO’S THOMAS VANHAUTE
[ CAPITAL 25 ]
36
R E P O R TA G E
L A U R E N T- P E R R I E R
H
et statige hoofdkwartier van Laurent-Perrier in het dorpje Tours-sur-Marne baadt in oude, Franse chique. Krakende houten trappen leiden ons langs muren waaraan de geschiedenis van het huis hangt. Die gaat terug tot 1812, maar pas in 1938 kwam het huis in handen van de weduwe Marie Louise de Nonancourt, telg van de champagne familie Lanson. Laurent-Perrier stond toen op de rand van het bankroet en nam qua omvang de honderdste plaats in onder de champagnehuizen. Toen haar zoon Bernard de Nonancourt vanaf 1948 de leiding nam, begon de steile opmars. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren Bernard en zijn broer verzetsstrijders. Die laatste moest dat met zijn leven bekopen. Nadat Bernard Laurent-Perrier 50 jaar lang bestierd had, bekleedde het qua merkwaarde de derde plaats, na Veuve Clicquot en Moët & Chandon. Hier in dit huis heeft de familie de Nonancourt lang gewoond, en de geest van de in 2010 overleden patriarch waart er nog altijd rond. Hoe maakte de Nonancourt het verschil? “Toen zijn moeder Laurent-Perrier kocht lagen er slechts enkele duizenden flessen in de kelder”, vertelt Axelle Andrien, sinds 2012 directrice van de Belgische dochter. “Het was een fenomenale gok. Hijzelf leerde het vak door alle mogelijke jobs te doen: in de wijngaarden, de productie, verkoop,... Ook bij Lanson – hij was tenslotte het neefje van Victor en Henri Lanson, de broers van zijn moeder. En daarna ging hij zijn eigen gang: hij hield van chardonnay en begon dus champagne te maken met meer chardonnay. Ik heb hem jammer genoeg nooit gekend, maar zijn dochters Stéphanie en Alexandra, die nu deel uitmaken van de directie, vertellen me dat hij un amoureux de la vie was: hij hield van mooie en goede dingen. En hij was een doordrijver, een onderzoeker die alles constant wilde verbeteren, als een alchemist haast. Zijn product, maar ook de promotie ervan. Zulke mensen heb je nodig.” In de vroege jaren 60 was Bernard de Nonancourt bij de eersten om met roestvrijstalen tanks te werken, zodat de vergisting op lage temperatuur gebeurt, wat de fraîcheur en de aromatische complexiteit van de champagne ten goede zou komen – inmiddels gebruiken alleen Krug en Bollinger nog eik. Hij was ook de eerste om maceratie toe te pas-
sen voor de Cuvée Rosé, die hij in 1968 lanceerde en die een cultstatus heeft bereikt. En in 1981, toen de haute cuisine opkwam, herlanceerde hij de Ultra Brut, een zero dosage die wortelt in 1889, toen de weduwe Emilie Mathilde Perrier op vraag van de Engelsen een ‘Grand Vin Sans Sucre’ op de markt bracht, tegen alle trends in. Het zijn maar enkele wapenfeiten van BN, zoals hij in de sector werd genoemd. Maar wat betekent innovatie hier vandaag? Die vraag slaat Andrien wat uit haar lood. “We hebben zeven cuvées, da’s al een vrij breed assortiment”, klinkt het. “Wij vernieuwen vooral in de verpakking. Al veranderen we ook niet graag van etiket. Laurent-Perrier is klassiek en elegant, geen blingbling.” Het is niet uitgesloten dat de vernieuwer wordt gemist.
HEILIGDOM Laurent-Perrier heeft 150 hectare eigen wijngaarden, maar er zijn ook 1.200 leveranciers van druiven. De opbrengst bedraagt zo’n 12.000 kilogram of 10.000 flessen per hectare. Machinaal oogsten is verboden voor champagne: ongekneusde druiven zijn een essentiële vereiste. Bij Laurent-Perrier worden de percelen apart gevinifieerd, waardoor achteraf een grote diversiteit aan wijnen beschikbaar is, en dus een rijk palet aan aroma’s voor de assemblage. Na de eerste, alcoholische gisting gebeurt hier ook altijd een tweede malolactische of melkzuurgisting, die de intensiteit en complexiteit ten goede komt. Samen met communicatieverantwoordelijke AnneLaure Domenchini dalen we de trappen af, tot in het krijt, waar de temperatuur altijd 12°C bedraagt en de vochtigheidsgraad 95 procent. Champagne moet wettelijk vijftien maanden rijpen, hier doet hij dat minstens vier jaar. En de prestigecuvées doen dat nog langer. Een millésime moet drie jaar rijpen, hier liggen ze minstens vijf jaar in de kelder. “Voor de Brut Millésime 2006 was dat meer dan acht jaar”, zegt Domenchini. “Michel Fauconnet, die hier sinds 1973 werkt en in 2005 chef de cave werd, beslist wanneer hij op de markt komt. Ruimte is geen punt: we hebben 10 kilometer kelders.” “Bij grote flessen of atypische vormen zoals voor de Cuvée Rosé gebeurt de remuage (het draaien van
[ CAPITAL 25 ]
37
“MACHINAAL OOGSTEN IS VERBODEN VOOR CHAMPAGNE: ONGEKNEUSDE DRUIVEN ZIJN EEN ESSENTIËLE VEREISTE.”
de flessen om het depot geleidelijk in de hals te laten glijden, red.) nog met de hand”, zegt Domenchini. “En wel in een tempo van 60.000 flessen per persoon per dag.” En dan leidt ze ons naar de ronduit indrukwekkende, ondergrondse gistruimte die in 2012 werd gerestaureerd voor de 200ste verjaardag van het huis. We passeren de dubbele glazen deuren en lopen door de prachtige, lange gang met langs weerszijden zeven inox kuipen van 110 hectoliter. Architect Jean-Michel Wilmotte, zelf een Champenois, ontwierp deze minimalistische kelder speciaal voor de Grand Siècle. Het is een sober wervelend spel van kleur, licht en reflectie dat het door Bernard de Nonancourt gedefinieerde hart van de champagne perfect uitdrukt: pureté, fraîcheur, élégance. Wijn als architectuur, jawel.
R E P O R TA G E
“WIJ VERNIEUWEN VOORAL IN DE VERPAKKING. AL VERANDEREN WE OOK NIET GRAAG VAN ETIKET. LAURENT-PERRIER IS KLASSIEK EN ELEGANT, GEEN BLINGBLING.”
bij Laurent-Perrier staan we nummer twee. “En in de categorie super premium, champagnes tussen 25 en 60 euro, zijn we in België marktleider”, zegt Andrien, die een team van twaalf mensen leidt, voornamelijk commerciëlen. “Bernard de Nonancourt had familie en vrienden in België en was wellicht bij de eersten die ernaartoe trokken”, is haar verklaring. “Naar verluidt ging hij er ook graag jagen en eten. En men sprak er Frans. Engels lag hem minder. Daarna trok hij naar Afrika. Ook in Marokko en Congo is Laurent-Perrier nog altijd de nummer één. Iemand van Brussels Airlines vertelde me dat ze in Kinshasa vragen of je wit of rosé verkiest, maar dat er altijd Laurent-Perrier zal worden geschonken.”
NACHTCLUBS Andrien begon haar carrière bij farmaceuticabedrijf Warner Lambert, dat ook kauwgom en de scheermesjes van Wilkinson Sword verkocht en later overgenomen werd door Pfizer. Dan volgden Lu en Spadel, waar ze sales manager was. “Ik kwam uit het water en sprong in de champagne”, lacht ze. “De klanten zijn grotendeels gelijkaardig. Grossiers zijn grossiers. Het blijft onderhandelen. Maar de horeca was wel vrij nieuw voor mij. Zeker nachtclubs vormen een kanaal dat ik niet kende. Niet dat ik er nu elke nacht vertoef, maar het is wel een belangr ijk deel van onze business. En een ander publiek. Of hetzelfde, maar in andere omstandigheden.”
Ook haar productkennis moest ze zwaar aanscherpen, erkent ze. “Ik wist dat ik graag champagne dronk en kende een aantal merken, maar dat was het zowat. De techniek achter grote cuvées was totaal nieuw. Laurent-Perrier is een champagne die me past: licht en fris. Anders dan bij echt krachtige champagnes wordt een eerste glas makkelijk een tweede.” Al is ze het spook van het professionele alcoholisme naar eigen zeggen nog niet tegen gekomen. “Je moet wel oppassen. Ik drink niet elke dag.”
GOEDE CAVA Met een jaarverbruik van bijna 10 miljoen flessen is België het derde champagneland ter wereld, maar
[ CAPITAL 25 ]
38
“België is een markt van brut”, zegt Andrien. “En we moeten de Belgen geven wat ze willen, maar gastronomen en epicuristen bereiken vinden we ook belangrijk. Dat is een kleine groep, maar het zijn wel goede ambassadeurs. Hen moet je tonen dat je ook superchampagnes kunt maken. Dat beïnvloedt ook de markt van de brut. Restaurants vormen een mooie vitrine voor onze producten. Zo werken we samen met Yves Mattagne van Sea Grill en David Martin van La Paix. Zij kunnen bij gerechten de geschikte cuvée voorstellen.” Volgens Andrien bestaan dergelijke deals uit meer dan korting geven. “Dat wordt een echt partnership. Natuurlijk moeten wij hen eerst overtuigen van onze champagnes. En ze krijgen een goede prijs, maar wie alleen de allerbeste prijs wil, kan beter elders gaan. Dat soort deals blijft ook niet duren: er komt altijd iemand die nog lager gaat. We zijn geen tapijthandelaars.”
In de champagnestreek kost een hectare wijnbouwgrond zowat 1 miljoen euro. “Er is 33 000 hectare beschikbaar: het is zeer beperkt.” Champagne blijft een luxeproduct, maar het publiek is wel breder geworden, ook door de concurrentie met cava en prosecco, erkent ze. Hoe moeilijk is dat, de balans houden tussen exclusiviteit en prijsdruk? “Moeilijk”, geeft ze toe. “Ik heb er een probleem mee dat sommigen champagne verkopen voor 11 euro per fles. Per liter heb je al 1,2 kilo druiven van 6 euro nodig. Plus de loonkosten, plus de fles, plus de presentatie. Maar er bestaat veel verschil tussen de merken. En ja, ik drink ook liever een goede cava dan een slechte champagne.” Wat kwaliteit is? “Dat beslis je zelf. De vraag is simpel: is het lek-
ker? En is het altijd dezelfde ervaring? Als het antwoordt daarop positief is, is het werk geslaagd. Ik kan ook over de selectie van de druiven spreken als basis voor kwaliteit, maar dat verandert niets aan jouw ervaring.” “Grote promoties hebben wij nooit opgezet, zoals sommige anderen. Dat is niet onze filosofie en strategie. Integendeel: we proberen de markt voor onze prestigecuvées verder te ontwikkelen: de Ultra Brut, Millésimes, Grand Siècle en Rosé Alexandra.” Volumes geeft ze niet vrij, maar 40 procent van de omzet zou uit die haut de gamme komen. Al blijft de Brut het visitekaartje, zoals in elk champagnehuis.
BUBBELS PROEVEN In de Brut kruipt veel werk. Het is een nauwgezet dagelijks werk om hem met de beschikbare wijnen constant te houden. Maar onze proefsessie start meteen met het uitzonderlijke: de Millésime 2006. Millésimes vertonen wel grote verschillen, maar je herkent de huisstijl - in dit geval: uitgesproken chardonnaytoetsen. Hij is net onder de Grand Siècle gepositioneerd en heeft een dosage van 9 gram suiker per liter. De dosage is de hoeveelheid suiker of rietsuiker die met de liqueur d’expédition aan het einde van de traditionele bewerking van champagne, na de dégorgement, wordt toegevoegd aan de fles. Die Grand Siècle met chardonnay en pinot noir behoort tot de topchampagnes boven 100 euro. Het zonnetje op de flessenhals verwijst naar de Zonnekoning en de ‘uitvinding’ van de grote art de vivre in de 17e eeuw. De basis wordt altijd gevormd door drie millésimes – in dit geval 2002, 1997 en 1996 –, afkomstig van de elf beste grand crus en de beste druiven. “Het beste van het beste met het beste”, noemde Bernard de Nonancourt dat. Hier is consistentie wel degelijk een eis. Hij bevat 8 gram
suiker per liter, ligt 7 tot 9 jaar in de kelder en heeft een donkere kleur. Fraîcheur, elegantie, rondeur zijn kernbegrippen. Hij wordt gesuggereerd bij romige bereidingen of producten zoals kreeft en Gouda of oude Parmezaan. In de champagnestreek is het zowat de regel dat rosé geproduceerd wordt door eenvoudigweg rode en witte wijnen te mengen. Voor zijn Cuvée Rosé, 100 procent pinot noir, past Laurent-Perrier evenwel maceratie toe, waarbij de schil van de druif enkele dagen weekt in het sap. Het resultaat: veel fraîcheur en aroma’s van rood fruit. Hij ligt vijf jaar in de kelder. Een lekkere rosé, maar wel bijzonder optimistisch geprijsd. Later aan tafel drinken we nog de schitterende Ultra Brut, de zero dosage. Het is een speciale variant op de brut nature, waaraan tot 3 gram suiker mag worden toegevoegd. Die kan niet elk jaar worden gemaakt: de kwaliteit van de oogst moet top zijn. En wat een goed jaar is voor de ene druif, is het daarom niet voor de andere. In eenzelfde jaar wordt nooit een Ultra Brut én een millésime gemaakt.
[ CAPITAL 25 ]
39
Zin in een glaasje bubbels? Surf naar www.optima.be/ nl/Laurent-Perrier, neem deel aan onze wedstrijd en win een fles Laurent-Perrier Champagne.
O P T I M A O P EN 2 015
EEN ZOMERK L A SSIEKER
FOTO’S VINCENT VAN DOORNICK
OPTIMA OPEN 2015: TENNIS VOOR EEN GOED DOEL 5.000 tennisliefhebbers zagen in Knokke-Heist tijdens de Optima Open van 14 tot 16 augustus een schare tennis legendes aan het werk. En aan het eind … won een Belg!
Tomas Van Den Spiegel, ambassadeur van vzw Jeronimo, mocht na de finale een cheque van 66.311 euro in ontvangst nemen. Jeronimo is een gezinsvervangend huis in Gent, voor kinderen en jongeren tussen 2,5 en 18 jaar. Voor elk verkocht ticket gaf Optima Open 1 euro aan dat goede doel. Voorts waren er een tombolaverkoop, crowdfunding en een gala fundraiser.
De finale van de zesde Optima Open was een thriller van formaat. Pistol Pete Sampras stond tegenover X-Man Xavier Malisse. Het was de derde keer dat ze tegen elkaar speelden. En de allereerste keer dat Malisse won.
Een volledig verslag en sfeerbeelden vindt u terug op www.optimaopen.be
[ CAPITAL 25 ]
40
A N A LY S E
STEUN EENS EEN START-UP…
…EN HAAL ER EEN MOOI FISCAAL VOORDEEL UIT Startende ondernemingen hebben in de praktijk heel wat moeilijkheden om voldoende financiering te verkrijgen voor de opstart van hun bedrijf. Om deze ondernemingen te steunen en zo de economie een duwtje in de rug te geven, voorziet de regering1 in twee fiscale maatregelen die het start-ups makkelijker moeten maken om financiering te verkrijgen: de taxshelter en het systeem van Crowdfunding. Beide zijn interessant, niet enkel voor de start-up maar ook voor wie erin investeert. Tevens werd er een maatregel genomen om de loonkost voor start-ups te verlagen. TEKST NATALIE VANDERSTAPPEN & LIESJE VANNESTE | FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE
NATALIE VANDERSTAPPEN
WAT IS EEN START-UP? Onder een start-up onderneming wordt een micro-onderneming of KMO verstaan die jonger is dan vier jaar, gerekend van af de datum van inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen. Om te bepalen welke onderneming nu wel (en welke niet) een start-up is, zal de regering zich baseren op de nieuwe Jaarrekening richtlijn2. De categorieën in deze richtlijn worden onderverdeeld in drie onderne mingen: micro, klein en middelgroot. Net zoals vroeger mag een vennootschap voor het laatste en voorlaatste afgesloten boekjaar niet meer dan één van de drempel
LIESJE VANNESTE
TAXSHELTER VOOR STARTENDE ONDERNEMINGEN
van de onderneming verkrijgen. De belastingvermindering bedraagt 30 procent op het geïnvesteerde bedrag in een kleine onderneming en 45 procent bij een microonderneming. Deze belastingverminde ring is pas definitief wanneer de verworven aandelen gedurende vier jaar worden aan gehouden. Werden de aandelen minder dan vier jaar aangehouden, dan vindt een belastingvermeerdering plaats pro rata aan de nog te lopen vierjaarsp eriode4.
De eerste maatregel is de taxshelter: een federale belastingvermindering voor na tuurlijke personen die investeren in een kleine onderneming of micro-onderne ming en hiervoor in ruil nieuwe aandelen
Programmawet van 10 augustus 2015, BS 18 augustus 2015. Richtlijn 2013/34/EU dd. 26 juni 2013, die door de lidstaten tegen 20 juli 2015 moest worden omgezet in nationaal recht. 3 Art 15, §2 W.Venn. 4 Volledigheidshalve merken wij op dat deze sanctie niet toegepast wordt als de overdracht van de aandelen plaatsvindt naar aanleiding van het overlijden van de investeerder.
waarden (zie tabel pag. 42) overschrij den. Een personeelsbestand van 100 per sonen, maakt een kwalificatie als kleine onderneming onmogelijk. Voor vennoot schappen die pas zijn opgericht, mogen de criteria bij het begin van het boekjaar te goeder trouw worden geschat 3.
[ CAPITAL 25 ]
41
1 2
A N A LY S E
DE JAARREKENINGRICHTLIJN BEPAALT WELKE ONDERNEMING EEN START-UP IS GEMIDDELD PERSONEELS BESTAND
•
Nieuwe volledig volstorte aandelen die worden uitgegeven vanaf 1 juli 2015. • Inbreng in geld, niet in natura. • Ingeschreven naar aanleiding van: - de oprichting van de vennootschap - een kapitaalverhoging binnen de vier jaar na oprichting. • De vennootschap mag ten vroegste op 1 januari 2013 zijn opgericht.
(MAXIMUM)
€/J 700.000
€ 350.000
€/J
50
KLEINE ONDERNEMING
Om te kunnen genieten van bovenstaan de belastingvermindering, dienen een aantal voorwaarden te worden nage leefd. De belangrijkste voorwaarden zijn de volgende5:
BALANSTOTAAL
(MAXIMUM)
10
MICRO ONDERNEMING
MIDDELGROTE ONDERNEMING
JAAROMZET EXCL. BTW
7.300.000
€ 3.650.000
€/J
250
40.000.000
•
Het verkregen kapitaal mag niet wor den gebruikt voor dividenduitkerin gen, de aankoop van aandelen of het verstrekken van leningen. • De vennootschap mag niet opgericht zijn in het kader van een fusie of een splitsing van vennootschappen. In die gevallen gaat het immers niet om een startende onderneming. • In hoofde van de investeerder mag het bedrag maximaal 100.000 euro bedragen in al dan niet verschillende ondernemingen. Deze grens wordt per belastingplichtige en per belast baar tijdperk beoordeeld.
[ CAPITAL 25 ]
42
€ 20.000.000
•
Er mag via deze regeling maximaal 30 procent van het maatschappelijk kapi taal van de start-up worden verworven. • De start-up mag over de jaren heen maximaal 250.000 euro ophalen via deze regeling.
“EEN BELASTINGVERMINDERING VAN 30 PROCENT OF 45 PROCENT OP HET GEÏNVESTEERDE BEDRAG WAARVOOR MEN IN RUIL AANDELEN VERKRIJGT.”
A N A LY S E
“VRIJSTELLING VAN 10 PROCENT OF 20 PROCENT TOT DOORSTORTING VAN BEDRIJFSVOORHEFFING.”
• Geen
management- of patrimonium vennootschap. Ook de vennootschap die een onroerend goed (of een zake lijk recht daarop) bezit waarvan de bedrijfsleider en zijn gezin gebruik maakt, zal niet in aanmerking komen voor deze steunmaatregel. • Geen ondernemingen die al een kapi taalvermindering hebben doorgevoerd of dividenden hebben uitgekeerd. Een bedrijfsleider die zijn eigen vennoot schap financiert, komt uiteraard niet in aanmerking voor deze belastingver mindering! Hierbij merken we op dat deze beperking niet zou gelden voor de echtgenoot en/of kinderen van de bedrijfsleider. Ook investeringen via zogenoemde ‘star tersfondsen’ komen in aanmerking voor de belastingvermindering. Het gaat om fondsen die geld van belastingplichtigen inzamelen, waarna zij met deze gelden investeren in startende ondernemingen. Merk op dat er hiervoor bijkomende voor waarden gelden waaraan men dient te voldoen opdat de deelneming in het star tersfonds in aanmerking zou komen voor de belastingvermindering.
CROWDFUNDING Een tweede stimulans om gemakkelijker aan financiering te komen voor starten de ondernemingen is gebaseerd op het principe van ‘crowdfunding’. Crowd funding is een vorm van financiering
waarbij ondernemingen, die moeilijk toegang krijgen tot de gebruikelijke financieringskanalen, een deel van de benodigde financiering online bij het grote publiek kunnen inzamelen.
voet en het leningsbedrag, zodat er geen herkwalificatie van intresten in dividen den zal plaatsvinden.
BEDRIJFSVOORHEFFING Concreet kan een natuurlijk persoon een lening verstrekken aan een startende onderneming waarbij de intresten op de eerste leningsschijf van 15.000 euro (AJ 2016) vrijgesteld zijn van roerende voorheffing. Voorwaarden: • Deze maatregel is van toepassing voor leningen afgesloten vanaf 1 au gustus 2015. • De lening moet op basis van een jaarlijks te betalen intrestvoet wor den afgesloten en moet een minima le looptijd van 4 jaar hebben. Er werd geen maximumduur vastge legd. Herfinancieringsleningen ko men niet in aanmerking voor toe passing van deze maatregel. • Deze lening moet verplicht toege staan worden met tussenkomst van een erkend crowdfundingplatform. Leningen die particulieren recht streeks verstrekken aan starters, komen dus niet in aanmerking. Deze kunnen evenwel onder bepaalde voorwaarden gebruik maken van een winwinlening 6. • Het maximumbedrag van 15.000 euro dient te worden beoordeeld over een periode van 4 jaar startend vanaf de datum van inschrijving in de KBO. In tegenstelling tot de eerste maatregel, blijft het toepassingsgebied van deze re geling niet beperkt tot micro- en kleine ondernemingen. Bovendien is een be drijfsleider die in zijn eigen onderne ming investeert niet uitgesloten van het gunstregime. Het verstrekken van een lening is dus een soepelere financie ringsvorm t.o.v. de taxshelter voor startups. Uiteraard dient de bedrijfsleider wel aandacht te besteden aan de rente
[ CAPITAL 25 ]
43
Ten slotte zullen de kmo's en micro-onder nemingen gedurende de eerste vier jaar na inschrijving in de KBO genieten van een gedeeltelijke vrijstelling tot het door storten van bedrijfsvoorheffing op de lonen van hun werknemers. De steun maatregel zal van toepassing zijn op be zoldigingen die zijn betaald of toegekend vanaf 1 augustus 2015. De omvang van de vrijstelling is af han kelijk van de grootte van de onderne ming. Voor kmo's gaat het om een vrijstelling van 10 procent van de normaal verschuldigde bedrijfsvoorheffing en voor micro-ondernemingen gaat het om een vrijstelling van 20 procent.
ONS BESLUIT Deze maatregelen zijn een zinvolle aan zet om voldoende financiering te verkrij gen voor startende ondernemingen. Creatieve jonge ondernemers kunnen er wel bij varen, en de economie een duw in de rug geven. Dat het daarbij fiscaal aan trekkelijker wordt om te investeren in jonge bedrijven, is alleen maar meege nomen. Bovendien kan de regering op die manier het aanzienlijk bedrag dat in België op ‘slapende’ spaarrekeningen staat, op een zinvolle wijze injecteren in de economie.
Nieuw artikel 145/26, §3 WIB Met de winwinlening wil de Vlaamse overheid particulieren aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking te stellen van (startende) ondernemingen. Wie als vriend, kennis of familielid een winwinlening toekent aan een bedrijf krijgt, mits voldaan aan bepaalde voorwaarden, jaarlijks een belastingkorting van 2,5 procent van het geleende bedrag met een maximum van 1.250 euro. 5 6
BELGEN MET EEN PL AN
L U C VA N D E N H O V E . T O P M A N VA N I M E C
“ V IJF JAAR IS EEN EEUWIGHEID ” In de Leuvense imec-toren werken 2.200 bollebozen van meer dan 70 nationaliteiten. Ze zijn wereldtop in nano-elektronica, de discipline die elektronische systemen tot microscopische omvang reduceert. In elke laptop zit imec-technologie, maar hier worden ook plooi- en oprolbare beeldschermen mogelijk gemaakt, of zonnecellen die je als folie op vensters kleeft, hyperspectrale camera’s die kanker opsporen en veel meer. Er zijn ook vestigingen in Nederland, Taiwan, de VS, China, India en Japan. “Dat België een klein land is, was een troef in ons verhaal.” TEKST BERT VOET | FOTO’S THOMAS VANHAUTE
I
n Leuven werd de basistechnologie ontwikkeld voor een health patch: een slimme pleister van 10 gram die je op je borst aanbrengt. Een week lang neemt hij continu een elektrocardiogram, verwerkt hij de relevante gegevens en streamt ze draadloos naar een smartphone of dokterspraktijk, indien nodig mét alarmsignaal. Volgend jaar komt de pleister op de markt. Een revolutie die levens zal redden. Imecs spin-off Bloom Technologies in San Fransisco ontwikkelt een variant om zwangere vrouwen op te volgen. Samsung zal het platform overigens ook integreren in zijn smartwatch.
door fundamenteel onderzoek, maar tegelijk had hij visie en ondernemers spirit. Hij was van de Berkeley-universiteit in Silicon Valley teruggekeerd met het inzicht dat micro-elektronica een enorm potentieel bezat. Uiteindelijk overtuigde hij de politici dat we daar in Vlaanderen iets groots moesten mee doen. De timing zat goed: de eerste Vlaamse regering van Gaston Geens wilde Vlaanderen op de kaart zetten met hightech. Daar vloeide Flanders Technology uit voort. Imec werd één van die projecten.” In hoeverre zijn de voorspellingen van toen uitgekomen? Van den hove: (denkt na) “Het is moeilijk om me het toekomstbeeld uit die dagen te herinneren. In de vroege jaren 90 ontstond wel het idee dat we elektronica onzichtbaar moesten integreren in onze omgeving. We spraken over electronic dust: voor de gebruiker haast onzichtbare elektronische componenten met sensoren. Dat is nu realiteit.”
Imec-CEO Luc Van den hove (55) werkt hier al sinds het prille begin in 1984. “Toen stond de micro-elektronica in haar kinderschoenen. In het lab elektronicaelektrotechniek van de KU Leuven vormden we een groep van een honderdtal medewerkers. Roger Van Overstraeten, de hoofdprofessor, was een man met tonnen charisma en overtuigingskracht. Als hoogleraar was hij mateloos geboeid
[ CAPITAL 25 ]
44
BELGEN MET EEN PL AN
“In 1980 had IBM de eerste personal computer gelanceerd. Wij ontwikkelden chiptechnologie. Dat doen we nu nog. Een chip bestaat uit heel veel transistors: schakelaars waarmee je een circuit kunt maken. Toen spraken we over micro-elektronica: die transistors hadden een grootte tussen 3 en 5 micron – een micron is een duizendste van een millimeter. Nu zijn ze gereduceerd tot 14 nanometer – miljoensten van een millimeter. 10 nanometer is in ontwikkeling en de research voor transistors van 7 en 5 nanometer is bezig. Nanoelektronica, dus.” “Nu kunnen we meer dan een miljard transistors op een chip plaatsen, veel kleinere en betere geheugenchips maken en complexere toepassingen bedenken. Vroeger was een chip louter rekenkracht, nu laten we hem steeds meer interageren met de buitenwereld. Vandaar de vele biomedische toepassingen.” “Wij maken doorgaans geen eindproduct, of zelfs geen chips. Wij leveren daar de basistechnologie voor aan onze partners. Natuurlijk denken we wel mee aan toekomstige applicaties, zodat we de nodige technologie kunnen voorspellen en ontwikkelen. Ik denk aan 3D-beeldvorming. Nu is er high definition- en 3D-televisie, maar de volgende stap is: die beelden losmaken van dat scherm. Dan kun je vergaderen terwijl je gesprekspartner uit de andere kant van de wereld náást je geprojecteerd wordt, zodat het lijkt alsof je echt bij elkaar zit.”
Dan krijg je echt een versmelting tussen het fysieke en het virtuele? Van den hove: “Tuurlijk. Dat komt eraan. Tegen 2020 lijken demo’s me haalbaar. Consumententoepassingen volgen later.” (Grijpt zijn iPhone) “Wie had acht jaar geleden dúrven te denken dat we nu hiermee zouden rondlopen? Een processor van dit kaliber zat toen in de pc op ons bureau. Het is een immense evolutie, waarbij ik me ook emotioneel sterk betrokken voel. Imec is als een kind dat ik mee heb grootgebracht.”
OPEN INNOVATIE Was het een lastig kind, met veel groeipijnen? Van den hove: “Eigenlijk zijn we 31 jaar lang met 5 tot 10 procent per jaar gegroeid. In ons vakgebied zijn we van een underdog een van de grootste en belangrijkste laboratoria ter wereld geworden. Naarmate de technologie complexer werd, gingen wij ons toespitsen op bouwblokken die iedereen nodig heeft. Daarbij hebben we een model van open innovatie opgebouwd. De ontwikkeling van die basistechnologie is zo kapitaalintensief en de uitdagingen zijn zo groot dat geen enkel bedrijf alles nog alleen kan doen. Zelfs voor giganten is het veel interessanter om op ons een beroep te doen, onderling samen te werken en de kosten te delen. De concurrentie speelt dan op hoe ze hun processoren precies ontwerpen. Dát is het succesverhaal van imec. Dat België een klein land is, was voor één keer een troef. Door onze neutraliteit slaagden we erin zowel Amerikaanse als Aziatische bedrijven aan te trekken.”
“ DE INTELLIGENTE, ZELFRIJDENDE AUTO EVOLUEERT VEEL SNELLER DAN WE DRIE, VIER JAAR GELEDEN VERWACHTTEN.”
Vorig jaar bedroeg jullie werkingsbudget 363 miljoen euro. Daarvan komt 48 miljoen van de Vlaamse overheid. Ook de Europese Commissie steunt. Is dat noodzakelijk? Van den hove: “De overheidsbijdragen dienen vooral voor langetermijnonderzoek: ontwikkelingen waarvan we denken dat ze over vijf tot tien jaar essen tieel zijn, maar waarvoor de industrie nog niet wil betalen. 80 procent van onze middelen komt van de industrie. Op die verhouding zijn we heel trots. De meeste van onze concurrenten worden voor de helft of zelfs driekwart door overheden gefinancierd.” “In België creëren we ook meer dan 5.000 indirecte jobs – we hebben intussen een 40-tal spin-offs opgezet. Wat Vlaanderen in imec stopt, vloeit in vijfvoud terug als personen- en bedrijfsbelastingen. Het is wellicht een van de betere investeringen van de Vlaamse regering.”
BELGEN MET EEN PL AN
“Dé belangrijkste groeipool wordt volgens mij gezondheidszorg. Elektronica kan daar kosten drukken, voornamelijk door nieuwe diagnostics: toestellen waarmee je ziektes vroeger opspoort en patiënten op afstand opvolgt. Zo hou je hen langer uit een ziekenhuis. We hebben ook een headset die draadloos elektrische hersenactiviteit meet en een elektro-encefalogram doorstuurt naar een app op een mobiele telefoon. Dat wordt binnenkort gecommercialiseerd. Een revolutie voor de diagnose en opvolging van epilepsie, alzheimer, tumoren, psychosen,...” “Voor bloed-, speeksel of urineanalyses heb je nu nog grote systemen in de ziekenhuizen. Wij werken aan miLab, een lab on a chip waarvoor we het bedrijf miDiagnostics hebben opgericht. Het is een chip voor eenmalig gebruik die in een kwartier een volledige bloedanalyse maakt en die analyse draadloos naar een smartphone stuurt – bijvoorbeeld van de huisarts. Voor de ontwikkelingslanden kan dit een enorme boost zijn. De chip is vrij goedkoop: 10 tot 20 euro per stuk. Voorts heb je alleen smartphones nodig – waarvan het aantal boomt in ontwikkelingslanden, veel sterker dan dure medische infrastructuur. We verwachten dat de chip over vijf jaar op de markt is.” “Kanker is een van de grootste uitdagingen. Nu gaan we pas naar de dokter als we symptomen waarnemen en dat is vaak te laat. Maar er circuleren op dat moment al cellen die een tumor doen ontstaan. Om die uit een druppel bloed te sorteren en te tellen, moet je een uiterst gevoelig systeem hebben. Want je spreekt over pakweg één pre-kankercel op tien miljard bloedcellen. De basischip ontwikkelen duurt zeker nog vijf jaar.”
“ NOG TIEN JAAR EN JE SMARTPHONE WAARSCHUWT VOOR DE ALLEREERSTE SPOREN VAN KANKER.”
En over tien jaar sporen we kankers preventief op, bij een routineonderzoek? Of met de smartphone? Van den hove: “Wellicht. Samen met farmabedrijven werken we ook aan chips waarmee je ziet hoe neuronen met elkaar communiceren. Daarmee kun je dan onderzoeken hoe de hersenen werken. Die kennis is nodig om medicijnen tegen pakweg alzheimer te ontwikkelen. We maken ook zeer dunne hersen probes die je onder de schedel implanteert, om parkinson veel beter en langer te behandelen. Ook daar geldt een horizon van vijf tot tien jaar.”
LAB ON A CHIP Wat mogen we nog verwachten van al dat verzameld verstand? Van den hove: “Steeds meer werken we voor de energiesector. In de nabije toekomst zal je op huishoudtoestellen slimme meters en efficiëntere power switching zien. Je leest dan af wat het beste moment is om je wasmachine te laten draaien. Gekoppeld aan domotica maakt dat de smart grid mogelijk: het elektriciteitsnet wordt een soort internet dat elektriciteit op de meest efficiënte manier opwekt, verspreidt en verbruikt. Want straks wordt veel elektriciteit lokaal gegenereerd – bijvoorbeeld door de zonnepanelen op je dak en kleinere windmolens.”
“Natuurlijk zullen we niet met alles succes boeken, maar de vooruitgang zal wel gelijkaardig zijn aan de revolutionaire ontwikkeling van de computer. Er is één belangrijke vertragende factor: de Food and Drug Administration in de VS kan niet volgen. Elke goedkeuring vergt strikt klinisch onderzoek – terecht: er zijn mensenlevens mee gemoeid. Er zit dus een gap tussen wat technologisch en maatschappelijk mogelijk is. Veel technologie zal je daardoor eerst in wellness-toepassingen zien alvorens ze strikt medisch worden gebruikt.” Maar gezien de snelheid van de vooruitgang: is tien jaar betrouwbaar vooruitblikken mogelijk? Van den hove: “Vijf jaar is een eeuwigheid. We kunnen ons haast niet voorstellen hoe onze smartphone er dan zal uitzien. Nóg snellere computers maken is niet langer een prioriteit. Het belangrijkste is nu: uitzoeken wat we gaan doen met al die steeds intelligentere mobiele telefoons die met al hun ingebouwde sensoren almaar meer informatie capteren.”
Uber kondigde aan liefst 500.000 Tesla’s te willen kopen als ze in 2020 autonoom rijden. Haalbaar? “Ik sluit dat niet uit. De intelligente, zelfrijdende auto evolueert veel sneller dan we drie jaar geleden verwachtten. Het moment komt dat je met een app een auto bestelt die vanzelf komt voorgereden. Maar betrouwbaarheid en veiligheid zijn cruciaal, en de kosten moeten nog zwaar gereduceerd worden.”
[ CAPITAL 25 ]
47
OPTIMA
EVENTS
WEST SIDE STORY LIVE ‘If love could be’, dat was het thema van het Klarafestival 2015. Optima was ook dit jaar trotse structurele partner van deze dynamische mix van topmusici, grootse reper toires, nieuwe creaties en jong talent. In de residentie van de Amerikaanse ambassadrice keken en luisterden 175 Optima-klanten op 10 maart naar West Side Story, de film die vooral onvergetelijk blijft dankzij zijn muziek. Het Brussels Philharmonic Orchestra speelde onder leiding van de Brit Wayne Marshall de soundtrack live bij een ge restaureerde print van de film.
MEET4LUNCH: INFORMEEL NETWERKMOMENT In domein De Cellen in Oostkamp rolden we de op 9 juni rode loper uit voor de Meet4Lunch-genodigden. Voor de vierde editie van dit informele netwerkevent verwelkom den we 70 ondernemers. Na een korte, boeiende uiteen zetting door Filip Demyttenaere; de marketingmanager van Callant; genoten onze gasten van een heerlijke lunch van cateraar Delideux. Dit netwerkevent kwam tot stand dankzij een unieke samenwerking tussen Vlaanderen Manager, Group S, Callant Verzekeringen en Optima. Volgend academiejaar komen er nieuwe edities.
UW VERMOGEN, UW ZAAK, UW AUTO Optima-specialist Cliff Vandeneynde sprak op 7 mei over uw vermogen, en hoe u alles fiscaal en financieel slim aanpakt. Plaats van de afspraak was Tesla Motors in Aartselaar, de toonaangevende producent van elektrische wagens. De gasten konden dankzij storemanager Nicolas Lens in het Tesla Model S Performance ervaren hoe het voelt wanneer de motor acce lereert van 0 naar 100 in 3,4 seconden. Bij het verfijnde hapje en lekkere drankje achteraf waren alle aanwezigen het er over eens: een boeiende avond, met verrassende inzichten.
[ CAPITAL 25 ]
48
S TA N D VA N Z A K E N
DE TAXSHIFT : EEN FEIT ? Afgelopen zomer bereikte de federale regering na lang onderhandelen een akkoord over de zogenaamde ‘taxshift’. Die moet de – in België zeer hoge – belasting op arbeid deels verschuiven naar andere vormen van belasting. Die lagere lasten op arbeid moeten op hun beurt de economie een duw in de rug geven. Maar wat is er nu precies beslist, en wat betekent dit in de praktijk voor u? De specialisten van ons Competence Center zetten een en ander op een rijtje. TEKST NATALIE VANDERSTAPPEN & LIESJE VANNESTE | FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE
NATALIE VANDERSTAPPEN
GEPLANDE MAATREGELEN Lastenverlaging De meest in het oog springende maat regel is zeker de geplande ingreep m.b.t. de patronale socialezekerheidsbijdragen op de brutolonen. Die zakken van 32,43 procent (voor bedienden) en 38,43 procent (voor arbeiders) naar 25 procent. Die lastenverlaging zou onze loonhandicap met de buurlanden (deels) moeten weg werken en ons land (opnieuw) concur rentieel maken op de internationale ar beidsmarkt. Tevens hoopt de regering via deze maatregel meer jobs te creëren. De maatregel staat gepland om in te gaan vanaf 2016.
LIESJE VANNESTE
Extraatje
•
Naast de verlaging van de sociale bijdra gen wil de regering ook de koopkracht van de consument versterken. Dat zou moeten uitmonden in een extra inkomen van 100 euro netto per maand. Bij het ter perse gaan van dit artikel was er sprake van volgende maatregelen: • Een
verhoging van de forfaitaire be roepskosten voor werknemers (een maatregel die eigenlijk al eind 2014 werd doorgevoerd en die dus in se niets te maken heeft met de huidige taxshift). • Een verhoging van de werkbonus en het belastingkrediet hierop.
[ CAPITAL 25 ]
49
De afschaffing van het belastingt arief van 30 procent in de personenbelasting. • Een verhoging van de belastingvrije som. Niet iedereen zal echter 100 euro netto per maand extra overhouden. Velen zullen het met een pak minder moeten doen. Bovenstaande maatregelen (en het uitein delijke voordeel hiervan) zijn immers af hankelijk van het inkomen, de gezinstoe stand en het sociaal statuut. Wij denken hierbij aan belastingplichtigen met een in komen hoger dan 1.550 euro bruto per maand, grote gezinnen, zelfstandigen, ge pensioneerden,… Zo zullen zelfstandigen maximaal een extra netto inkomen van 16 euro per maand verkrijgen.
S TA N D VA N Z A K E N
verhoogd tot het basistarief van 27 pro cent. Het lijkt ons echter weinig waar schijnlijk dat het recent gelanceerd gunsttarief voor dividenduitkeringen in kmo’s (het zogenaamde VVPRbis-regime) nu al opnieuw zal worden terugge schroefd. Deze uitkeringen zullen dus wellicht onderhevig blijven aan een roe rende voorheffing van 15 procent.
DE SOCIALE BIJDRAGE ZAKT
32,43 %
IN 2015
VANAF 2016
VOOR BEDIENDEN
38,43 %
VOOR ARBEIDERS
25 %
FINANCIERING De vraag die brandt op ieders lippen is ui teraard: wie zal dat betalen? Het geld dat niet meer binnenkomt als gevolg van de la gere lasten, zal de regering uiteraard el ders gaan innen of besparen. Een eerste belangrijke stap daarin is dat de regering zelf haar uitgavenpatroon onder de loep zal nemen en dus zal besparen waar mogelijk. Er komt een zogenaamde efficiëntie-oefening van 700 miljoen bij de overheid. Ook inzake uitkeringen wordt er gesnoeid. Zo dienen ziekenfondsen tegen eind 2018 maar liefst 100 miljoen te bespa ren: 50 miljoen in 2016, bijkomend 25 mil joen in 2017 en tot slot 25 miljoen in 2018. De werkloosheidsuitkeringen worden eveneens aangepast, dit via een versnel ling in de degressiviteit van de werkloos heid: de uitkeringen zullen dus sneller dalen naargelang iemand langer werk loos is. Alleen wie langer dan 25 jaar ge werkt heeft, kan nog een onbeperkte uit kering behouden. Tot slot wordt het systeem van het stelsel van “werkloosheid met bedrijfstoeslag” (het vroegere brugpensioen) aangepakt,
waarbij onder meer de vrijstellingen voor mensen die langer hebben gewerkt strenger zullen worden.
BTW op elektriciteit De BTW op elektriciteit werd onder de re gering Di Rupo verlaagd van 21 procent naar 6 procent en dit tot eind 2015. De hui dige regering heeft evenwel besloten om met ingang van 1 september 2015 komaf te maken met het 6 procent tarief en het opnieuw te verhogen naar 21 procent. Niet onbelangrijk is dat de btw-verho ging op elektriciteit nu toch mee verre kend zal worden in de index. Door de verhoging mee te rekenen, zal de index sneller overschreden worden en zullen lonen dus sneller geïndexeerd worden.
Roerende voorheffing Niet enkel de elektriciteit wordt duurder. Ook het tarief van de roerende voorheffing wordt met ingang van 1 januari 2017 op getrokken van 25 procent naar 27 procent. Het is nog niet duidelijk of er op deze ta riefverhoging uitzonderingen zullen zijn. Tevens wordt het vandaag bestaand ver laagd tarief (van bijvoorbeeld 15 procent)
[ CAPITAL 25 ]
50
Om de spaarders te ontzien, is de hogere roerende voorheffing niet van toepassing op spaarboekjes. Voor intresten van spaarboekjes wordt de eerste schijf van 1.880 euro vrijgesteld. Deze vrijstelling geldt per persoon. Zodra de intresten van een bepaalde spaarrekening boven het vrijgestelde bedrag uitkomen, zal de bank 15 procent roerende voorheffing inhouden op het intrestgedeelte dat bo ven de vrijstelling uitkomt. Het beleggen via een spaar- of beleg gingsverzekering biedt mogelijks nog een uitweg voor deze verhoogde roeren de voorheffing. De premietaks zou im mers ongewijzigd blijven.
Accijnzen Er zijn nog elementen van de taxshift die we zullen voelen in ons dagelijks leven. Zo gaan ook de accijnzen op diesel, alcohol en tabak omhoog, en komt er een zogenaamde “vettaks” op ongezonde producten zoals softdrinks met te veel suiker. De bedenking die de regering hierbij maakt is dat consumenten deze uitgaven zelf in de hand kunnen houden. Er is vandaag nog niet bepaald met hoe veel de accijnzen zullen stijgen. Het bud gettair resultaat werd daarentegen wel al vastgelegd. De effectieve stijging zal worden bepaald in overleg met de minis ter van Volksgezondheid en na raadple ging van de sector.
Speculatietaks Ook de beleggers onder ons worden niet ontzien: er wordt immers een speculatie taks ingevoerd op aandelen van (beurs
S TA N D VA N Z A K E N
WIE ZAL DAT BETALEN ?
OVERHEID
700.000.000
ZIEKENFONDSEN
ROERENDE VOORHEFFING:
ACCIJNZEN OP DIESEL, ALCOHOL, TABAK
100.000.000
VETTAKS
WERKLOOSHEIDSUITKERINGEN
BTW OP ELEKTRICITEIT:
genoteerde) vennootschappen. Deze speculatietaks zal echter enkel geheven worden indien de aandelen minder dan 6 maanden na aankoop verkocht wor den. Indien de aandelen langer dan 6 maanden worden aangehouden, blijft de meerwaarde belastingvrij. Ook hier was er bij het ter perse gaan van deze Capital nog geen duidelijkheid over het exacte tarief.
SPECULATIETAKS
6 % 21 %
KAAIMANTAKS
BESLUIT De federale regering wil de economie stimuleren door de lasten op arbeid te verlagen en de koopkracht van de con sumenten te verhogen. Het geld dat ze daarvoor nodig heeft, zal ze enerzijds uit besparingen in eigen huis halen, en anderzijds uit een belastingverschui ving naar ongezonde consumptie, eco fiscaliteit en financiële speculatie.
Kaaimantaks Ten slotte zou de recent ingevoerde Kaaimantaks met een opbrengst van 260 miljoen de taxshift mee moeten financ ieren. Dit zou echter enkel voort vloeien uit een herberekening van wat de Kaaim antaks aan jaarlijkse opbrengsten kan voortbrengen. Inhoudelijk wordt aan de bestaande regeling dus niets aan gepast.
25 % 27 %
Aan de taxshift die nu voorligt, ging heel wat discussie vooraf. Telkens wer den in de pers balonnetjes opgelaten, die dan later weer de koelkast ingingen. Denk maar aan de meer waardebelasting op aandelen, de veel besproken algemene vermogensbelas ting of vermogenswinstbelasting, de stijging van de belastingen op bedrijfs wagens, een hogere belasting voor
[ CAPITAL 25 ]
51
260.000.000
personen met meerdere onroerende goede ren, enzovoort: stuk voor stuk maatregelen die de taxshift niet gehaald hebben. Zoals u hierboven hebt kunnen lezen, staan de concrete uitwerking en draagwijdte van deze taxshift nog niet (voor elk deelgebied) vast. Inhoudelijke wijzigingen in boven staande maatregelen zijn dus in principe nog mogelijk. In afwachting houden we uiteraard verder de vinger aan de pols van onze complexe fiscaliteit, en zullen we u via onze periodieke Competence Updates informeren over de laatste stand van zaken.
Redactie afgesloten op 25/09/2015. Updates worden gepubliceerd via www.optima.be
E E N K L A N T V E R T E LT
S E R I A L E N T R E P R E N E U R PA U L D E C L E R C Q
PROFIEL: WIE Paul De Clercq (51)
WAT Vastgoedbeheerder
WAAR Vosselaar, Antwerpen
SUCCESSIE VAN DUINBERGEN TOT MONTELUCO Bij zijn vastgoedprojecten let Paul De Clercq graag op de details. Het moet goed zijn. Voor de successieplanning van zijn vader, en die van hemzelf, was het niet anders. Daarom doet hij een beroep op de expertise van Optima. TEKST PIETER SEGAERT FOTO’S THOMAS VANHAUTE
D
e Kempense serieondernemer Paul De Clercq is thuis in Duinbergen. Op 200 meter van de zeedijk heeft hij er een elegant vakantiehuis. Decennialang behoorde het huis toe aan zijn vader. Toen die in 2012 overleed, kocht Paul De Clercq zijn broers en zus uit. Vorig jaar hebben hij en zijn echtgenote Hedwig
het vakantiehuis helemaal gerenoveerd. Met gepaste trots leidt hij ons rond en toont hij alle details. PAUL DE CLERCQ: “Sinds de renovatie is Duin bergen onze tweede thuis geworden. We konden het huis kopen dankzij de expertise en ervaring van Optima. Het vakantiehuis van mijn vader zat in een vennootschap, wat vroeger vaker gedaan werd.
[ CAPITAL 25 ]
53
Een jaar voor zijn overlijden besefte mijn vader dat er iets moest gebeuren, en zijn successieplanning vormde de directe aanleiding om contact op te nemen met Optima. Mijn accountant had een positieve ervaring met Optima in een ander dossier. Hij gaf mij een telefoonnummer, en enkele dagen later hadden we een afspraak bij Optima in Gent. Dat was in augustus 2011.”
E E N K L A N T V E R T E LT
“ EEN GOED PLAN IS PER DEFINITIEF NOOIT AF.”
Wat heeft Optima voor u kunnen doen? PAUL DE CLERCQ: “Optima heeft als het ware eerst een foto gemaakt van onze financiële situatie. Onze financial planner vroeg al onze rekeningen en documenten op: huwelijkscontracten, statuten van vennootschappen, handelsbalansen … Hij maakte een audit, en op basis van die analyse ging hij op zoek naar verbeterpunten.” Voor het vakantiehuis stelde Optima voor om een holding op te richten? PAUL DE CLERCQ: “Ja, met de nieuwe holding nam ik de vennootschap van mijn vader over, inclusief het vakantiehuis en wat fondsen. Dankzij die fiscaalvriendelijke constructie kon ik met mijn aandeel in de vennootschap zelfs gedeeltelijk mijn broers en zus uitbetalen.”
Voor de uitvoering van het financieel plan deed u een beroep op eigen contacten? PAUL DE CLERCQ: “Bij alles wat ik onderneem, probeer ik een team van capabele mensen samen te brengen. Om dan intens samen te werken, elkaars sterke punten te leren kennen, en tot een mooi resultaat te komen, dat vind ik bijzonder fijn. Zo heb ik het ook bij dit plan aangepakt. Als ondernemer had ik door de jaren heen heel wat experts leren kennen: accountants, juristen, notarissen ...” Is het plan ondertussen helemaal uitgevoerd? PAUL DE CLERCQ: “Nee, een goed plan is per definitie nooit af. Je past het voortdurend aan nieuwe omstandigheden aan. Zo mondde het plan voor mijn vader uit in een plan voor mijn echtgenote en mezelf. Mijn vader is in 2012 gestorven, waardoor
[ CAPITAL 25 ]
54
we eigenlijk weinig tijd hebben gehad om alles goed uit te voeren. Sommige dingen hebben tijd nodig om te rijpen. Door die ervaring besefte ik dat ik beter zelf ook al een en ander op papier kon zetten. Vandaar dat ik nu geregeld samen zit met Optima om mijn situatie te verbeteren.” Ook om jullie eigen successie te optimaliseren? PAUL DE CLERCQ: “Ja, Hedwig en ik zijn getrouwd met scheiding van goederen. Als één van ons overlijdt, moeten we stevige successierechten betalen. Optima adviseerde om een zogenoemd Toegevoegd Intern Gemeenschappelijk Vermogen te registreren bij een notaris. Daarnaast heb ik de naakte eigendom van mijn aandelen in de holding geschonken aan mijn echtgenote. Deze ‘wederzijdse schenking’ lieten we registreren bij een Nederlandse notaris,
E E N K L A N T V E R T E LT
hetgeen een besparing opleverde van 3 procent aan schenkingsrechten. Misschien beleggen we straks ook via een wederzijdse schenking in een bevek, maar daar zijn we nog niet helemaal uit.” Geeft Optima u ook advies over uw pensioen opbouw? PAUL DE CLERCQ: “Uit de audit bleek dat Hedwig en ik goed zaten op vlak van pensioenopbouw. De volgende stap is om naast de vennootschappen ook mijn roerende waarden te herstructureren en tezelfdertijd de successie te regelen. “ In uw nalatenschap zit ook een uniek project in Toscane. Hoe bent u daar terecht gekomen? PAUL DE CLERCQ: “In 2003 bezochten we kennissen in Monteluco, centraal in Toscane. Per toeval vonden we een 200 jaar oude Italiaanse landwoning, 1,5 hectare groot. We hadden al veel gereisd, maar zoiets hadden we nog nooit gezien. Vanuit de tuin heb je een panoramisch zicht op de Toscaanse heuvels. Je komt er meteen tot rust. Bovendien heeft het domein een uitstekende ligging, op amper een uurtje rijden van de luchthaven van Pisa. Bleek dat het landgoed al een half jaar te koop stond. Nog dezelfde dag sloten we een akkoord tot aankoop. Een week later tekenden we het compromis. Dat was snel, maar we speelden al langer met het idee.”
vrienden of mensen met wie ik samenwerkte. Dat zorgde voor unieke trips waar we tijd hadden voor elkaar. In deze hyperbereikbare samenleving is dat een zeldzaam goed. Die emotionele intrest van onze investering is ons meer waard dan de financiële opbrengst.” In 2013 bent u een tweede, uitgebreidere renovatieronde gestart? PAUL DE CLERCQ: “De vier appartementen zijn helemaal opnieuw ingericht en bemeubeld, naar een ontwerp van de jonge Antwerpse interieurarchitect Sam Peeters. Tuinarchitect Kristof van den Bouwhuysen uit Brasschaat heeft de tuin hertekend. De olijfboomgaard heeft een opknapbeurt gekregen. In Monteluco maken we nu onze eigen olijfolie. In de tuin hebben we ook een inox zwembad laten aanleggen.” Nu zou u graag drie van de vier appartementen verkopen? PAUL DE CLERCQ: “Ik zou nu graag middelen vrijmaken voor een volgende start-up. Tijdens mijn
Tussen 2003 en 2005 hebt u de landwoning een eerste keer gerenoveerd? PAUL DE CLERCQ: “We hebben de landwoning onderverdeeld in vier appartementen, goed voor 400 m2 bewoonbare oppervlakte. Tussen 2005 tot 2013 verhuurden we ze in het hoogseizoen. De rest van het jaar gingen we er zelf naar toe, een of meerdere keren per maand. Vaak ook met goede
“ DE EMOTIONELE INTREST VAN DE LANDWONING IN TOSCANE IS ONS MEER WAARD DAN DE FINANCIËLE OPBRENGST.” [ CAPITAL 25 ]
55
carrière heb ik al een paar keer een idee van nul uitgewerkt tot een bloeiende kmo. Telkens voor een periode van zes, zeven jaar. En altijd in de bouwsector; als aannemer, onderaannemer of consultant. Zo had ik de eindverantwoordelijkheid over bedrijven tot 200 medewerkers. Vandaag beheer en ontwikkel ik eigen vastgoed en werk ik enkel samen met freelancers. Maar ik sta altijd open voor nieuwe opportuniteiten. Ook nu.” Om geïnteresseerde kopers te vinden, nam u zelfs een videofilm op? PAUL DE CLERCQ: “Ja, die geeft een goed beeld van wat je kunt verwachten: vier appartementen met een gemeenschappelijke tuin, olijfboomgaard en zwembad. Volledige rust, maar toch in de buurt van Siena, Lucca en Florence. In Duinbergen voelen we ons thuis, maar in Monteluco ook. Daar hebben we al veel fijne uren beleefd. Die willen we blijven delen, met mensen die net als wij verliefd zijn op Toscane.” Meer over Monteluco op www.monteluco.it
E E N K L A N T V E R T E LT
Optima
expertise
DIETER BOSSUYT BELASTINGCONSULENT – NV CONSULTING SERVICES
DE SCHENKING TUSSEN ECHTGENOTEN Als ze aan successieplanning beginnen, denken de meeste mensen aan een schenking aan hun kinderen. Nochtans is de overdracht van uw vermogen naar de volgende generatie vaak nog niet aan de orde. Is het niet interessanter als bij een overlijden uw vermogen zo veel mogelijk naar de langstlevende partner gaat? En dat natuurlijk met een zo laag mogelijk fiscaal kostenplaatje. Een schenking tussen echtgenoten kan dan een geschikte techniek zijn.
WAT ALS DE ONTVANGER EERST OVERLIJDT?
VOOR WIE?
Met deze techniek komen de aandelen uiteindelijk bij de langstlevende terecht, ongeacht wie dit is, en in principe zonder successierechten. Wel moet u weten dat de techniek alleen het eerste overlijden indekt. De langstlevende moet op zijn beurt nog een planning voor de kinderen uitwerken. Bovendien moet u bij de schenking zelf ook rekening houden met de reservataire erfdelen van de kinderen.
Maar stel dat de man uit ons voorbeeld als eerste overlijdt. Moet zijn weduwe dan successierechten betalen op de aandelen die eigenlijk van haar zijn? Toch niet. Als ze in de schenkingsakte de juiste clausules opneemt, kunnen de aandelen op dat ogenblik terugkeren naar de vrouw, zónder successierechten.
De techniek is alleen bruikbaar voor koppels die gehuwd zijn onder het stelsel van scheiding van goederen of het wettelijk stelsel. In dit laatste geval is uitdrukkelijk vereist dat het om niet-gemeenschappelijke goederen gaat. Want echtgenoten kunnen alleen goederen aan elkaar schenken die tot het eigen huwelijksvermogen van de schenker behoren.
EN BIJ EEN ECHTSCHEIDING? HOE WERKT HET? Wat als het huwelijk van het koppel uit ons voorbeeld op de klippen loopt? Gaat de man dan aan de haal met de aandelen die zijn vrouw hem geschonken heeft? In principe is een schenking definitief. ‘Gegeven is gegeven’, zo luidt het motto. Maar op deze algemene regel bestaat één uitzondering: schenkingen tussen echtgenoten zijn te allen tijde eenzijdig herroepbaar. De vrouw kan dus altijd haar aandelen terugvorderen.
Stel dat een vrouw aandelen in een vennootschap bezit, en die schenkt ze aan haar man. Die aandelen zullen bij haar overlijden niet meer tot haar nalatenschap behoren. En dus moet de man op deze aandelen in principe ook geen successierechten meer betalen. Afhankelijk van de omstandigheden van de schenking, moet mogelijk wel nog een periode van drie of zeven jaar overbrugd worden vooraleer de schenking ‘successievrij’ is.
[ CAPITAL 25 ]
56
VRIJE TIJD
E X PERTS SELECTEREN
de betere des dingen levens GASTRONOMIE
REIZEN
C U LT U U R
De Belg lijkt op veel te besparen, maar allerminst op ontspanning. Daarom vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme herfsttips. Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden. Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over gastronomie, reizen of cultuur gaan – ook geld waard!
gastronomie T I P S VA N P E T E R G O O S S E N S , H O F VA N C L E V E
JOOST A RIJS PATISSERIE & CHOCOL ATERIE GENT EN A NT W ERPEN
www.joostarijs.be
Perfectie en vernieuwing De traditionele bakker die taart, brood en ijs verkoopt, die is gedoemd te verdwijnen, denkt de jonge patissier Joost Arijs. Precies daarom kun je maar beter focussen op 1 product – en daarin gaan voor perfectie en vernieuwing. Arijs, de voormalige chef-patisserie van het Hof van Cleve, opende dit voorjaar zijn tweede zaak. Na thuisbasis Gent vindt u nu ook in Antwerpen de pralines, macarons, koekjes, chocolade, confisserie en ijsjes van de ‘Beste Patissier van België’ volgens Gault&Millau in 2012. Verwacht geen loodzware patisserie, extreme smaakcombinaties of zotte tierlantijntjes. Bij Arijs draait het om de puurheid van de ingrediënten, en verfijnde smaken en texturen.
www.akrame.com
A K R A ME, PA RIJS
Een verrassende toets
K A ASMEESTERS OUDENA A RDE
‘Als je in Parijs slechts tijd hebt voor één maaltijd, ga dan naar Akrame. Heb je tijd voor twee maaltijden? Ga dan twee keer.’ Deze quote bewijst het: het tweesterrenrestaurant van chef Akrame Benallal is the place to be dezer dagen in Parijs. Benallal vermengt de smaken van zijn jeugdherinneringen in Algerije met moderne technieken. Het resultaat? Een reeks menu’s die niet alleen origineel en prachtig gemaakt zijn, maar ook opvallen door telkens één of twee ingrediënten die je niet verwacht, maar die een fantastisch effect creëren.
[ CAPITAL 25 ]
58
VRIJE TIJD
www.thecloveclub.com
THE CLOV E CLUB, LONDEN
Hippe vogels in Londen Sinds 2013 runt chef Isaac McHale zijn restaurant in het voormalige 19de-eeuwse gemeentehuis van Shoreditch, een bruisende wijk in Londen. De aankleding is sober: houten tafels, strakke witte muren, een open keuken en veel natuurlijk licht. De hippe staf van het restaurant, dat deels gefinancierd werd door crowdfunding, is al net zo cool als de klanten. Maar bovenal is het eten de moeite waard. McHale laat zijn gasten niet kiezen, tenzij tussen een menu van vijf gangen of het uitgebreidere menu. De gerechten veranderen om de paar weken. De chef focust op wild en groenten en weet de tijdsgeest perfect te vangen.
LE BA R IN HOTEL L A RÉSERV E, PA RIJS
OBLI X, LONDEN
Halverwege de wolken Halverwege The Shard, de Londense wolkenkrabber van 72 verdiepingen, opende de Duitse chef Rainer Becker in 2013 Oblix. Het is een hedendaags grillrestaurant, dat het beste van de Britse en Europese bodem aanbiedt, klaargemaakt op een spitgril, houtskoolgril of houtvuuroven. Alles draagt het keurmerk van Becker: hoogstaand, urban, verfijnd. U komt het restaurant op de 32ste verdieping binnen via de open keuken. En kunt dan ook naar de lounge- of barruimte, waar u niet alleen een unieke drankenlijst vindt, maar ook livemuziek.
Een indrukwekkende verzameling wijnen In hartje Parijs nestelt u zich in een van de comfortabele canapés van Le Bar in Hotel La Reserve. De bar heeft een indrukwekkende verzameling wijnen, zelfs de meest verfijnde wijnkenner komt er aan zijn trekken. Gasten kunnen ook van hun drankje genieten in de Bibliotheek. Of een cocktail kiezen. Op de kaart staan alle klassiekers. En voor de gasten van het hotel gaat de barman nog een stapje verder. Op basis van de ingrediënten die u voorstelt, maakt hij een nieuw drankje. En die persoonlijke en exclusieve cocktail staat ook bij uw volgende bezoek klaar in Le Bar. www.lareserve-paris.com/fr
www.oblixrestaurant.com
[ CAPITAL 25 ]
59
reizen T I P S VA N D E B B I E PA P P Y N, R E I S J O U R N A L I S T E
meer tips op twitter via @classetouriste
ď Š www.amanresorts.com
JA PA N
Japan deluxe met Aman Resorts De exclusieve Aziatische hotelgroep Aman Resorts lonkt naar Japan met maar liefst twee nieuwe hotels. Aman Tokyo ging begin 2015 open en bevindt zich in het chique Otemachi-district, niet ver van Tokyo Station. De 84 kamers en suites in de prestigieuze Otemachi Toren hebben een panoramisch zicht over Tokyo en de Imperial Palace tuinen. Begin 2016 opent ook Amanemu, in het Ise Shima Nationaal Park, op drie uur sporen van Tokyo. De 24 suites hebben een eigen onsen of helende warmwaterbron. Aman Tokyo start vanaf ongeveer 700 euro per nacht, prijzen voor Amanemu zijn nog niet bekend.
[ CAPITAL 25 ]
60
VRIJE TIJD
A IR FR A NCE
M A ROK KO
ww.airfrance.be
www.mandarinoriental.com/marrakech
Nieuwe en chique hideaway in Marrakesh Net open: het exclusieve Mandarin Oriental hotel aan de rand van Marrakesh, midden in een 20 hectare groot palmenparadijs. Het hotel heeft 54 villa’s en 9 suites, waaronder het penthouse van 1.138 vierkante meter. Fijn voor golfers is de gratis shuttledienst naar de Royal Golf Club van Marrakesh. Relaxen kan in de royale spa met privé-spasuites, fraai binnenzwembad, hightech fitness, hammams, sauna’s, yogastudio en behandelingsruimtes tussen de palmbomen. Tot februari 2016 geniet u nog van een derde nacht gratis, als u twee nachten boekt. Vanaf 378 euro voor een dubbele kamer.
Air France knipoogt naar de Concorde Air France lanceert een nieuw businessclassproduct. Elke stoel transformeert compleet tot een plat bed, geeft uit op de gang en biedt een riant 16”HD touchscreen. Er is ook een slim opbergvakje voor uw eigen spulletjes en voor de Bose ruisonderdrukkende koptelefoon. Een donsdeken met hoofdkussen, op maat gemaakt voor het 2 meter lange bed, zorgen ook voor een betere nachtrust. Culinair blijft Air France samenwerken met gerenommeerde sterrenchefs zoals Michel Roth, Joël Robuchon en Guy Martin, voor hoogwaardige en inventieve à la cartemenu’s of standaardgerechten die altijd aan boord zijn.
www.singita.com en te boeken via www.thikatravel.be
ZUID-A FRIK A
Sabi Sands voor de bon vivant Onlangs heropende in Zuid-Afrika het legendarische Singita Ebony de deuren na een maandenlange renovatie. Het kamp in de Sabi Sands ontvangt al meer dan 22 jaar gasten die memorabele safari’s op niveau weten te smaken. Ebony heeft 12 suites met zicht op de Sands River, elk met eigen plungepool en nu met meer canvas en glas die uitzicht op de natuur en het echte safarigevoel garanderen. Gelijkgezinde gasten ontmoeten doet u in de lounge, met 360 gradenzicht op de wildernis van Singita’s 182.000 hectare grote concessie. Prijzen op aanvraag.
[ CAPITAL 25 ]
61
cultuur T I P S VA N M A R C H O LT H O F, C U LT U U R J O U R N A L I S T
www.grandpalais.fr
ELISA BETH V IGÉE-LE BRUN
Schilderes van de elegantie Het Grand-Palais in Parijs wijdt dit najaar een grote overzichtstentoonstelling aan het oeuvre van Elisabeth Vigée-Le Brun (1755-1842), de belangrijkste vrouwelijke schilder uit de 18de eeuw. Zij was een begenadigde schilderes die met haar elegante portretten veel succes had aan het Franse hof. Ook koningin Marie-Antoinette portretteerde ze op haar typische manier. De Franse Revolutie brak Vigée-Le Bruns carrière, ze ging in ballingschap, en ze kon later haar oude reputatie en succes nooit meer waarmaken.
PATTI SMITH
40 jaar ‘Horses’ Patti Smith en haar band staan op 27 oktober en 27 november 2015 op de planken van de Ancienne Belgique om de 40ste verjaardag van hun album ‘Horses’ te vieren. Het baanbrekende album uit 1975 kondigde de komst van punk en new wave aan. Zelfs de coverfoto, een zwart-witportret van fotograaf Robert Mapplethorpe – toen nog volslagen onbekend – is iconisch gebleven. Met (bijna) dezelfde band speelt Patti Smith veertig jaar later haar meesterwerk opnieuw.
www.abconcerts.be
[ CAPITAL 25 ]
62
VRIJE TIJD
www.operaballet.be
H A NS VA N M A NEN, SIDI L A RBI CHERK AOUI
Dansontmoeting Choreografen Hans van Manen en Sidi Larbi Cherkaoui (foto) horen tot verschillende generaties, maar hebben veel gemeen. Allebei vertrekken ze bij de opbouw van hun voorstellingen vanuit de danser en geen van beide is echt narratief. De emotie en de lading van hun choreografieën worden gedragen door de beweging. Ze inspireren zich op muziek van Bach en Schumann, of Debussy en Pärt voor een reeks voorstellingen die van start gaat in Opera Gent op 22 oktober 2015. GROOTSTE JHERONIMUS BOSCHTENTOONSTELLING OOIT
Visioenen van een genie Het Noord-Brabants Museum in ’s-Hertogenbosch presenteert van 13 februari tot en met 8 mei 2016 de tentoonstelling ‘Jheronimus Bosch - Visioenen van een genie’. Het wordt de grootste overzichtstentoonstelling ooit van het visionaire oeuvre van schilder Jheronimus Bosch (ca. 1450 -1516). Nooit eerder werden zoveel werken van deze ‘duivelskunstenaar’ getoond in zijn geboortestad ’s-Hertogenbosch. ISTA NBUL – A NT W ERPEN
Twee havens, twee steden In het kader van het kunstenfestival Europalia Turkije, dat dit najaar het land overspoelt met een veelvoud aan tentoonstellingen en voorstellingen, vindt tot 24 januari in het MAS / Museum aan de Stroom de tentoonstelling ‘Istanbul. Antwerpen. Twee havens. Twee steden’ plaats. Een tiental heden daagse kunstenaars focust op de rol die het water speelde bij de ontwikkeling van Istanbul, en legt de nadruk op de gelijkenissen met Antwerpen.
www.mas.be – www.europalia.eu
www.hetnoordbrabantsmuseum.nl
[ CAPITAL 25 ]
63
OPINIE
DA N N Y X DX E XRXAY X XM A E K E R
KEUZES MAKEN
een diepgravend financieel plan op maat en een invulling van dat plan met de beste producten die er in de markt te vinden zijn. Al de rest hebben we over boord gegooid. Wij bieden geen spaar rekeningen meer aan en wij zijn gestopt met kredieten.
Banken maken keuzes, vertelde Michel Vermaerke, CEO van de bankenfederatie Febelfin, begin dit jaar aan het weekblad Trends. Maar na de crisis is de échte vraag voor de sector: welke bankmodel len kunnen nog overleven? De wereld is voor banken grondig veran derd en niet alleen door de stroom nieu we taksen en strengere regels. De zeer lage rente en de vlakke rentecurve maken het moeilijker om met winst deposito’s om te zetten in kredieten. Bovendien wor stelen de meeste banken met hun duur kantorennetwerk.
“WIJ HEBBEN ERVOOR GEKOZEN OM ONS UITSLUITEND TE CONCENTREREN OP DAT WAARIN WE AL SINDS JAAR EN DAG UITBLINKEN.”
Wij maken zelf géén beleggingsproducten en beperken heel bewust ons aanbod. De selectie van leveranciers gebeurt op basis van geschiedenis en objectieve ratings. Producten met actief beheer hebben onze voorkeur, omdat die kort op de bal spelen als de financiële markten bewegen. Een ‘fonds van de maand’ hebben we niet, want we houden de portefeuilles van onze cliënten eenvoudig en overzichtelijk.
Grootste slachtoffer lijkt de klassieke bank die alle diensten nog zelf aanbiedt. Als het resultaat van een bank vooral afhangt van de rentemarge, zit ze in een weinig benijdenswaardige positie. Ze wordt gewurgd door kosten en haar inkomstenmodel ligt aan scherven. Dat is een zwaar probleem voor de meeste kleine universele banken, én ook voor sommige grote spelers.
vermogensbeheerders. Dat is niet alleen ongeloofwaardig. Het brengt ook nieuwe risico’s mee voor de bank én haar cliënten.
Wij staan dicht bij onze cliënten. We be zoeken hen thuis, wanneer hén dat past – tijdens de werkuren of daarbuiten. We torsen geen duur kantorennetwerk, maar hebben enkele ontmoetingspunten, waar de cliënt in alle discretie met een team experts over zijn vermogen kan praten.
Banken maken inderdaad keuzes, maar die zijn niet altijd even realistisch. Door snee depositobanken proberen zich bij voorbeeld plots te profileren als ervaren
Wij hebben ervoor gekozen om ons uit sluitend te concentreren op dat waarin we al sinds jaar en dag uitblinken: een vermogensbenadering die vertrekt vanuit
Dat zijn duidelijke keuzes. Wij gaan voor eenvoud en transparantie in een ingewik kelde wereld. Daaraan hebben onze cliën ten behoefte, dat is onze overtuiging.
DANNY DE RAYMAEKER CHIEF EXECUTIVE OFFICER OPTIMA BANK
[ CAPITAL 25 ]
64
Woonproject Fenix : de stad binnen handbereik Tussen veel groen en brede lanen bevindt zich het gloednieuw woonproject ‘Fenix’. Deze residentie, gelegen in het kloppend hart van Evere, omvat 208 moderne appartementen, 2 kantoorruimtes en 2 commerciële ruimtes. De strakke architectuur, de hoge afwerkingsgraad, het gebruik van kwaliteitsmaterialen en het lage energieverbruik maken van project Fenix een unieke en duurzame investering ! Het project is gelegen langs de Leopold III-laan, de invalsweg van de nationale luchthaven naar het centrum van Brussel, het openbaar vervoer bevindt zich op wandelafstand en het nieuwe NAVO-gebouw is slechts een steenworp verwijderd. Handelszaken en supermarkten vindt u vlakbij en aan de overzijde van het gebouw ligt een charmant parkje. Kortom, alles wat u nodig heeft om harmonieus en in alle comfort te wonen!
Ontdek het project op www.optimaglobalestate.be
Het is niet omdat u zich de grootste champagnefles kan veroorloven, dat het u gelukkig zal maken.
Plan uw ďŹ nancieel geluk Hebt u al nagedacht over uw financiĂŤle toekomst ? Daar begint u beter nu mee dan later. Onze experts helpen u met het opstellen van een evenwichtig financieel plan met aandacht voor uw inkomen, vermogen, pensioen en nalatenschap. Maak nu een afspraak met uw Optima-expert via www.optima.be.
Vraag geen advies, maar eis een plan.