Capital 13 by Optima Bank nv

DEBAT

Fiscaliteit in 2012 analyse

Successieplanning REPORTAGE

Medische zorg voor de allerkleinsten TENNISLEGENDES

Optima Open opnieuw groot succes MOBIEL

Een Jaguar op 220 volt

capital13

belgen met een plan

Xavier Damman, onze man in Silicon Valley

ja argang Iv

november 2011

jerome d’ambrosio – Belgische F1-piloot –

Nieuwkomer in een miljardencircus.

optima magazine

e d it o

capital13

audit van de situatie en verwachtingen van iedere klant afzonderlijk.

Optima Financial Planners streeft ernaar om altijd het beste plan te maken op maat van zijn klanten. We willen hen daarbij een zo compleet mogelijk gamma aan oplossingen aanbieden. In dat kader kan ik met grote tevredenheid melden dat wij door de recente overname van Ethias Bank ook werken aan een aanbod aan bancaire diensten om onze service binnen financial planning nog verder uit te breiden. Dit is zonder twijfel een mijlpaal in de 20-jarige geschiedenis van onze onderneming. We waren al verzekeringsmakelaar, kredietmakelaar en vastgoedmakelaar, maar met een bancair aanbod kunnen we onze klanten pas echt verzekeren van een aanbod dat 360 graden breed is. Wat betekent dit nu concreet voor onze klanten? Optima blijft in de eerste plaats

Ook op het vlak van kennis en expertise zitten we niet stil. Onze auditcentra in Gent en Waterloo breiden zich verder uit, en ook de nieuwe samenwerking met de Vlerick Leuven Gent Management School is een voorbeeld van hoe we de meest recente inzichten toepassen en integreren. Voortdurend een vinger aan de pols houden voor de klant, ook dat is financial planning. een financial planner. Alle dienstver le ning – ook het toekomstige bancaire aanbod – gebeurt in het kader van hun persoonlijk financieel plan. Dat plan maken we op basis van een gedetailleerde

met achtingsvolle groet, Jeroen Piqueur CEO Optima

verantwoordelijke voor uitgave: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent Hoofdredactie: Jeroen Lissens, jeroen.lissens@optima.be, 09/225.25.71. COoRDINATIE: Lara Van Ginderdeuren. EINDREDACTIE: Kiki Feremans. ontwerp en layout: Veerle Verbrugge, veerle@eastvillage. be. Redactie-adres: Capital p/a Optima NV Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Werkten verder mee aan dit nummer: Hendrik Braet, Saskia Broeckx, Philippe Buissin, Luk Coupé, Ingmar Criel, Lieven Dirckx, Iris De Feijter, Lies De Mol, Jan De Paepe, David De Vleeschauwer, Valerie Du Pré, Sven Everaert, Hugo Hannon, Jan Gilis, Peter Goossens, Brigitte Hendrickx,

Cert no. CU-COC-809718-DJ

Marc Holthof, Sven Hubrecht, Guy Kokken, Bart Lenaerts, Debbie Pappyn, Stijn Paredis, Jeroen Peeters, Xavier Piqueur, Ivan Put, Geoffrey Rinchon, Bram Vaes, Saskia Vanderstichele, Nick Vermoere, Lieven Van Assche, William Wright. Copyrights: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. Druk: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering. Cover: Jérôme D’Ambrosio door Ivan Put . Si à l’avenir vous désirez recevoir l’édition francophone/néerlandophone, veuillez en faire la demande sur info@optima.be

Cert no. CU-COC-809718-DJ

[ CAPITAL 13 ]

We gooien dus zeker het roer niet om in 2012, en blijven meer dan ooit trouw aan onze filosofie van het eerste uur, die we al twintig jaar met succes volgen: alleen een gedegen kennis van de klant is de juiste basis voor goede financiële dienstver lening. Vandaag, morgen en overmorgen nog meer.

CONT ENT



15 VAN KAPITAAL BELANG 3 professionals over wat hen drijft. Motorbouwer Fred Krugger, kleermakers Angélique, Saskia en Bruno Van Gils en slaatjesmaker Laurent Mercier.



ondernemen

reportage

Een modern managementboek van 15 eeuwen oud.

Bernard Claeys, Vlaming in Las Vegas.

belgen met een plan Xavier Damman, Onze man in Silicon Valley.

68 

nice to know, nice to have 

62 MOBIEL

Gejaagd door de wind. E-Type van het Duitse Classic eCars.

Tussen kunst en cognac.

MIJN PLAN

Eric Carnoy (CEO Samtech).

spraakmaker Jérôme D’Ambrosio, Belgische F1-piloot.

reportage Zorg voor de allerkleinsten. Belgian Kids’ Fund.

[ CAPITAL 13 ]

CONT ENT

capital13

actua

Bancaire diensten, een extra troef voor de Optima-klant.





tennislegendes Knokke-Heist opnieuw the place to be tijdens Optima Open.

12 / 22

STAND VAN ZAKEN Maakt de groepsverzekering deel uit van de huwgemeenschap? / Vastgoed bekeken door de bril van een financial planner.



ANALYSE Sterfhuisclausule: Een stap vooruit, twee stappen achteruit.

events Optima Rally, Optima Golf Cup, Players’ Dinner, Equestrian Clinic Day.

research

Optima Chair in Financial Planning Practice.

Opinie

VRIJE TIJD

Goede voornemens.

De betere dingen des levens.

[ CAPITAL 13 ]

li f e s t y l e

n i c e t o k n o w, n i c e t o h av e

kunst en cognac

tussen

Wat is er fijner tijdens deze donkere najaarsdagen dan kunst kijken en genieten van de goede dingen des levens? Installeer u in uw favoriete fauteuil, haal uw benen bril en meest kritische blik boven en keur onze kunstzinnige collecties, boordevol jong talent en tijdloze topstukken. tekst valerie du pre

materie en

meesterschap 2

Dai s y V e r h e y d e n www.vermandere-verheyden.be

Juweelontwerpster Daisy Verheyden viert dit jaar haar 40ste verjaardag en gaat voor de gelegenheid in dialoog met vier kunstenaars die haar inspireren: schilder Piet Raemdonck, juweelkunstenaar Peter Vermandere, kunstenaar Jean Decoster en textielontwerpster Hilde Metz. Resultaat van die kruisbestuiving is een gelimiteerde collector’s box met vijf unieke broches én de expositie Materie & Meesterschap met werk van de vier muzen.

bauhaus in zakformaat 1

B a u h a u s ba g s www.baggubag.com

Designer Caitlin Mociun liet zich voor haar nieuwste collectie draagtassen inspireren door de Bauhaus-school. Kleine of grote boodschap? Vergeet die saaie Big Shoppers: met hun opvallende kleuren, modernistische patronen en milieuvriendelijke stoffen zijn dit dé it-bags van het seizoen.

[ CAPITAL 13 ]

li f e s t y l e

Saatc h i Onlin e www.saatchionline.com

Online kunstmarkt

Wie artistiek talent wil ontdekken, hoeft niet noodzakelijk een atelier of galerij binnen te stappen. Via Saatchi Online – een initiatief van de gerenommeerde Saatchi Gallery in Londen – koopt u vanuit uw luie zetel originele schilderijen en art prints van veelbelovende artiesten uit meer dan 100 landen. Gewoon even surfen naar de grootste kunstmarkt ter wereld en de namen van morgen staan vandaag bij u thuis. 5

Dr a agba re a bstr actie

Pauline van Dongen is een up and coming Nederlandse ontwerpster met een unieke artistieke visie. Voor haar collectie S/S 2012 ‘Kinetic Landscapes’ liet van Dongen zich inspireren door de abstractie die ze ontdekte in de geërodeerde natuur. Dat vertaalt zich in een vloeiende vormentaal met architectonische designs, een uniek kleurenpalet en grafische lijnen en golvingen rond het lichaam. Een debuut met perspectief.

K A W S H e nn e s s y V S b o ttl e www.hennessy.com

Limited edition

cognac De New Yorkse KAWS begon als straatartiest, schopte het tot de betere kunstgalerijen en ontwierp onlangs een limited edition voor het luxueuze cognaclabel Hennessy. Elke fles is genummerd en getuigt van goede smaak, zowel vanbinnen als vanbuiten. Wie nu al begint te watertanden moet snel zijn: de 420 000 flessen KAWS Hennessy – sinds september op de markt – verkopen als zoete, euh, cognac. Cheers!

foto’s: Peter Stigter

5 DOttlin g C o ll e ct o r R o o m s www.doettling.com

Pa u lin e van D o n g e n www.paulinevandongen.com

stijlvol

achter slot en grendel Juwelen, schilderijen, sigarenbandjes… Welke schatten u ook verzamelt, met de ‘Collector Rooms’ van Döttling zit uw privécollectie stijlvol achter slot en grendel. U kiest een volledig beveiligde kamer met geavanceerd toegangssysteem, of een kamer die vrij toegankelijk is maar uitgerust met perfect geïntegreerde safes. Gedaan met geheime nissen achter stoffige schilderijen: deze collectiekamers combineren veiligheid, maatwerk en hoogwaardige materialen in een sublieme setting.

[ CAPITAL 13 ]

li f e s t y l e

E u r o p e an A r t T o u r Info: +352 26 26 86

European Art Tour – kortweg E.Art.T – is het kunstkompas bij uitstek voor iedere verwoede verzamelaar, pientere amateur of cultuurtoerist op zoek naar bruisende oorden in Brussel of een andere Europese cultuurstad. Via deze smartphone-applicatie vindt u in een handomdraai adres, telefoonnummer, website en routebeschrijving van elk kunstoord in Brussel en omstreken. Gratis te downloaden op uw smartphone én verkrijgbaar met VIP-module voor slechts 40 euro. Smart!

Koffie met een grote k 7

A s t o r ia D u al E s p r e s s o Mac h in e www.hammacher.com

10 Inspir atie voor u w interieur

Lekkere koffie maken is een kunst. Gelukkig hoeft u geen maanden te oefenen, zoals de traditionele barista, want met de Dual Espresso Machine van Astoria brouwt u in een paar minuten tijd het perfecte kopje koffie. Het toestel is hand gemaakt in Italië, vult de klassieke vormgeving aan met moderne functionaliteiten en wordt persoonlijk bij u thuis geïnstalleerd door een professional. Gemalen en goedgekeurd.

Marina Yee – artieste, bohemienne, creatieveling en een van de befaamde Antwerpse Zes – deelt haar passie voor textuur, kleur en kwaliteit met de Belgische stoffenfabrikant aristide. Samen brengen ze kunst en klasse in huis met ‘Marina Yee for aristide’, een nieuwe lijn interieurstoffen en -ideeën gebaseerd op vier karaktertrekken van Marina: ‘Indigo’ (rebels), ‘White light’ (elegant), ‘Alice’ (romantisch) en ‘Manhattan’ (avontuurlijk). Nu in kunstboekvorm, morgen in uw living?

ceci n’est pas une pipe 9

Kunst onder u w v ingertop

P o r s c h e P ’ 3 6 14 P ip e www.porsche-design.com

Zeg nooit zomaar een pijp tegen de P’3614. Dit pronkstuk uit de Porsche Design Smoking Collection doet zowel kenners als verzamelaars enthousiast naar adem happen. Dankzij de nieuwste technologie is Porsche erin geslaagd de eerste volledig gebogen pijp met koelribben te creëren. Met kleurvast mondstuk, 9 mm filter en hoogwaardig bruyèrehout voor een optimaal aroma. Chic & artistiek.

[ CAPITAL 13 ]

Ma r ina Y e e f o r a r i s ti d e www.aristide.be

MIJN PL AN

be dr i j v en f usi e

technologiedroom wordt realiteit Precies vijfentwintig jaar geleden startte Eric Carnoy met Samtech: een spin-off van de Luikse universiteit, die is gespecialiseerd in 3D-simulatiesoftware voor lucht- en ruimtevaart. Inmiddels heeft het Waalse bedrijf 200 man personeel en vestigingen in 9 landen. Eind augustus werd Samtech overgenomen door zijn Vlaamse sectorgenoot LMS uit Leuven. tekst Iris De Feijter

Samtech maakt simulatiesoftware. Wat houdt dat precies in? “Simpel gezegd? Wij maken virtuele prototypes. Wie een nieuw product op de markt wil brengen, moet dat eerst uitvoerig testen. Veel bedrijven bouwen daarom een proefmodel, maar wij simuleren alles eerst op computer. Zo kunnen we tegelijk het ontwerp – denk: materialen, gewicht, vorm – testen, modelleren en optimaliseren. Ons motto luidt dan ook Dream your model and model your dream.” Wat veranderde de overname voor uw bedrijf? “Samtech was als kmo vooral actief in Europa, China en Japan. Om te kunnen doorgroeien en onze positie in Amerika te verstevigen, moest er organisatorisch het een en ander veranderen. Dankzij de komst van LMS kunnen we die stap veel eleganter en efficiënter zetten. Het is een gedroomde partner.”

Dat is speciaal gericht op intelligente systemen, waarbij software interageert met mechaniek en omgekeerd.”

Eric Carnoy

Wat maakt van LMS zo’n droompartner? “Het is, net zoals wij, een spin-off van de universiteit. Daardoor is de bedrijfscultuur heel vergelijkbaar. Voorts zijn we vooral complementair. LMS is actief in de autosector, wij in de lucht- en ruimtevaart. Wij zijn gespecialiseerd in virtuele prototypes, terwijl zij vooral fysieke tests uitvoeren. Ten slotte specialiseert LMS zich sinds enkele jaren in 1D-simulatie.

[ CAPITAL 13 ]

Wat betekent geld voor u? “Het is noodzakelijk om het bedrijf gezond te houden, te ontwikkelen en uit te bouwen. Zonder middelen kun je niet innoveren. Maar het is nooit een doel op zich. Het is een beloning voor het geleverde werk.” Hoe zou u uzelf typeren? “Ik ben een echte optimist. En ik kan goed luisteren. Dat is nodig om de kunde van mijn team en de wensen van de klant zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Ik leid mijn bedrijf met passie en geduld. Ik ben bevlogen, maar besef ook dat je niet in één dag een bedrijf kan opbouwen. Samtech deed er zelfs 25 jaar over, maar we staan er nog altijd. En daar ben ik best trots op.”

act u a

D e o v e r n a m e va n E t h i a s B a n k d o o r O p t i m a

Bancaire diensten, een extra troef voor de Optima-klant Op 9 november keurde de Nationale Bank van BelgiĂŤ de overname van Ethias Bank door Optima goed. Daarmee is de eerste stap gezet van de bancaire ambities van Optima, een mijlpaal in de bedrijfsgeschiedenis. Toch is het ook een logische stap: een bancair aanbod is perfect complementair met het bestaande aanbod van Optima, dat absoluut trouw blijft aan zijn roeping als financial planner: alle begeleiding naar concrete oplossingen gebeurt en zal gebeuren na een doorgedreven audit van uw unieke situatie en verwachtingen. Capital vat de bancaire ambities van Optima samen in 6 vragen en antwoorden. tekst jeroen lissens | foto Lieven dirckx

[ CAPITAL 13 ]

act u a

1. Vanwaar Optima’s interesse in een bancair aanbod? De interesse van Optima in een bancair dienstenaanbod bestaat al langer dan vandaag. En dat is niet meer dan logisch: heel wat klanten vragen immers om een praktische begeleiding op basis van hun financieel plan. In die begeleidingsfase gaan we samen op zoek naar concrete oplossingen op maat van hun leven. Optima begeleidt dan ook al langer klanten vanuit zijn hoedanigheid als erkend en gereguleerd verzekerings makelaar, vastgoedmakelaar en krediet makelaar. Met die gecombineerde portfolio van (vermogens)verzekeringen, vastgoedoplossingen én kredieten is het aanbod van Optima vandaag al van een zeldzame veelzijdigheid in het landschap van de financiële dienstenaanbieders. Maar we willen nog verder gaan in ons aanbod op maat van de klant. De stap naar bancaire diensten is dan ook perfect complementair met het bestaande aanbod in het begeleidingstraject dat Optima desgewenst kan aanbieden. Met verzekeringen, vastgoed, kredieten én bank- en beleggingsdiensten kan het aanbod van Optima vier sterke pijlers bieden voor een stabiel en duurzaam privé-vermogen. Dit maakt van de Optima-dienstverlening een 360° service op twee niveaus: ten eerste bij de audit en het financieel plan, die uniek zijn in hun brede scope op de

“De klant kan zich gerustgesteld weten:

plannen maken op mensenmaat blijft onze core business.”

klant (inkomen, vermogen, pensioen én successie) en ten tweede bij de praktische begeleiding (verzekeringen, vastgoed, kredieten én bancaire diensten), die opnieuw een zodanig ruim aanbod kan leveren dat in België zijn gelijke niet kent. De combinatie van financial planning met een bancair aanbod wordt dan ook een primeur op de Belgische finan ciële dienstenmarkt.

2. Wordt Optima nu een bankier in klassieke zin? Het antwoord is neen. Laat ons duidelijk zijn: we blijven als financial planners trouw aan de oorspronkelijke filosofie. Het opstellen van een plan op basis van een gedetailleerde audit van de finan-

“De bank van Optima zal geen eigen producten verkopen. Wel zullen wij de verworven banklicentie en het performante platform aanwenden om binnen het kader van zijn persoonlijk financieel plan onze klant een aanbod te doen.”

[ CAPITAL 13 ]

cieel-fiscale situatie en verwachtingen van elke klant is én blijft de hoeksteen van onze dienstverlening. Dat is al 20 jaar de motor achter onze groei, en dat wordt in de toekomst niet anders. Pas vanuit die grondige kennis van de situatie van iedere klant, denken we dat er vandaag ook ruimte is voor begeleiding naar bank- en beleggingsdiensten op maat. De kennis van de klant wordt trouwens steeds belangrijker. De financiële crisis heeft jammer genoeg aangetoond dat niet iedereen investeerde in de financiële producten die het meest geschikt zijn voor zijn of haar persoonlijke situatie. Een adviseur die zijn klanten kent als geen ander, bijvoorbeeld door een audit te maken van zijn situatie en verwachtingen, is dan eerder een noodzaak dan een pure luxe. Deze werkmethode, die vertrekt vanuit de situatie van de klant, sluit trouwens naadloos aan bij de Europese MiFID-richtlijn (Markets in Financial Instruments Directive). Die spoort de financiële sector onder meer aan tot een betere kennis en begrip van de klantenprofielen. Logisch dus, dat Optima ook in de toekomst zijn vertrouwde manier van werken als financial planner blijft hanteren: audit>planning> begeleiding naar concrete oplossingen.

3. Wanneer kan ik dat nieuwe aanbod als Optima-klant gebruiken? Het spreekt voor zich dat we – zeker als het gaat om de duurzame bescherming van uw vermogen – niet over één nacht ijs gaan. Elke eventuele stap naar een verdere vervollediging van onze diensten bereiden we grondig voor. Zowel intern met de experten terzake, als extern met de bevoegde toezichthouders. Klanten worden, wanneer het aanbod volledig op punt staat, tijdig op de hoogte gebracht van de nieuwe mogelijkheden op maat van hun financieel plan.

act u a

4. Komt er nu een bank met Optima-producten? De bank van Optima zal geen eigen producten verkopen. Wel zullen wij de verworven banklicentie en het performante platform aanwenden om binnen het kader van zijn persoonlijk financieel plan onze klant een aanbod te doen. Concreet zal dit neerkomen op een aanbod aan bancaire beleggingsproducten, zoals fondsen en spaarrekeningen. Telkens zal de nadruk liggen op een goed risicobeheer, waarbij we bij de fondsen het voordeel van de open architectuur optimaal zullen laten spelen: producten OP MAAT van de klant, van gespecialiseerde (internationale) aanbieders die vandaag moeilijk of niet rechtstreeks bereikbaar zijn voor de vermogende particulier in België. We verkopen dus geen eigen producten, maar gaan voor onze klant op zoek naar wat het meest geschikt is.

5. Waarom heeft de overname zo lang geduurd? Toen Ethias Bank te koop kwam, was Optima al een tijdlang bezig met een strategische oefening in de richting van een bancair dienstenaanbod. Zo werd er een tijdlang gedacht aan het statuut van bankmakelaar, en werd de raad van bestuur versterkt met mensen met bancaire ervaring zoals Rik Donckels (ex-CEO en oud-voorzitter KBC Ancora) en Philip De Hulsters (ex-CEO van Ethias Bank). De opportuniteit van Ethias Bank, dat te koop werd gesteld door de moeder groep Ethias als antwoord op een Europese eis om een aantal activa af te stoten, was echter een unieke kans om die ambities in de praktijk te brengen. Inderdaad moest Optima daar een aantal organisatorische en technische hindernissen voor overwinnen. Ten eerste was er de niet-alledaagse constellatie van

“Pas vanuit een grondige

kennis van de situatie van iedere klant, denken we dat er vandaag ook ruimte is voor begeleiding

naar bank- en beleggingsdiensten op maat.”

een niet-bank die een bank overneemt: een zelden gezien scenario in de financiële sector. Op een aantal cruciale vragen moest, in nauwe samenwerking met de toezichthouders, te weten eerst de CBFA (nu FSMA) en later de Nationale Bank, een goed antwoord geformuleerd worden. Stabiliteit en duurzaamheid voor klanten en personeel van overnemer én overlater waren hierbij de hoofdbekommernis van alle partijen. Dat hele proces werd dan doorkruist door de ongeziene crisis waarin de financiële wereld tijdens de gesprekken verzeild geraakte. De crisis zorgde voor een dusdanige marktvers toring dat nieuwe gesprekken zich opdrongen, zowel met de toezichthouder als met de overlater, wat op zijn beurt enige tijd in beslag nam. Op 9 november gaf de Nationale Bank van België tenslotte haar goedkeuring voor de operatie.

6. De Optima-klanten krijgen er dus binnenkort een extra service bij. Wat met de klanten van Ethias Bank? Ethias Bank telt op vandaag zo’n 30 000 klanten. We zullen de syner-

[ CAPITAL 13 ]

gieën tussen de twee ondernemingen maximaal benutten, met de nadruk op de stabiliteit en de continuiteit voor alle klanten, van Optima én van Ethias Bank. De klanten van Ethias Bank zullen verzekerd zijn en blijven van een duurzame dienstverlening: woonkredieten, spaarrekeningen, zicht rekeningen. De bestaande interface, te weten het internet en geen netwerk van kantoren, wordt daartoe volledig mee overgenomen, zodat er voor de bestaande Ethias klant eigenlijk niets verandert. Ook de Optima-klant kan zich gerustgesteld weten: plannen maken OP MENSENMAAT blijft onze core business. We doen dit voortaan van a tot z, geholpen door een uniek bancair platform dat complementair is aan ons bestaand aanbod.

“Een niet-bank die een bank overneemt:

een zelden gezien scenario in de financiële sector.”

s tan d van z ak e n

groepsv er zek er i ng

Maakt de groepsverzekering deel uit van de huwgemeenschap? Het Grondwettelijk Hof heeft onlangs een belangrijk arrest geveld over groepsverzekeringen – en bij uitbreiding over de hele tweede pensioenpijler (IPT-verzekeringen, VAPZ, onderhandse pensioenovereenkomsten, …). Volgens het Hof behoort de groepsverzekering tot de huwgemeenschap, voor wie getrouwd is met gemeenschap van goederen. Na een echtscheiding moet er dan ook een ‘verrekening’ plaatsvinden. De ex van de aangeslotene heeft dus recht op de helft van de pensioenaanspraken of toch op een ‘compensatie’. Heeft dit arrest ook gevolgen voor de successie als het huwelijk wordt ontbonden door een overlijden? tekst Xavier Piqueur, Tax Advisor

Een oud zeer … De discussie bestond al bij de zogenoemde ‘beleggingsverzekeringen’ (tak 21 en 23). Stel dat meneer Janssens gemeenschappelijk geld in een levensverzekering op zijn naam stort en de polis loopt levenslang. Door een echtscheiding of een overlijden van mevrouw Janssens wordt het huwelijk ontbonden. Dan wordt de polis niet uitgekeerd, want de verzekerde, meneer Janssens, is nog in leven.

tingadministratie wel. Meneer Janssens moet, als het huwelijk wordt ontbonden na het overlijden van mevrouw Janssens, successierechten betalen op de helft van de afkoopwaarde. Nochtans had de rulingcommissie in 2009 een andere interpretatie.

… krijgt een vervolg Xavier Piqueur

Maakt de afkoopwaarde nu deel uit van de huwgemeenschap? Volgens de belas-

[ CAPITAL 13 ]

De hele discussie rond het gemeenschappelijke of eigen karakter werd opnieuw gevoerd. Deze keer ging het over een groepsverzekering, die nog ‘lopende’ was op het ogenblik van een echtscheiding.

s tan d van z ak e n

“Wat als de groepsverzekering deels vóór het huwelijk werd gefinancierd? Hoe wordt dat gecompenseerd en welke eindbelasting mag in rekening worden gebracht?”

Volgens het arrest van het Grondwettelijk Hof vormt de groepsverzekering in eerste instantie geen recht op een ‘eigen’ aanvullend uitgesteld pensioen. Ze wordt eerder als een ‘spaarverrichting’ beschouwd. De uitkeringen uit zo’n groepsverzekering zijn ‘gemeenschappelijke’ inkomsten uit een beroepsbezigheid. Het Hof ontkent dus volledig de pensioendimensie van een groepsverzekering. Een groepsverzekering wordt sociaal-fiscaalrechtelijk als een (aanvullend) ‘pensioen’ aangemerkt. Maar dat is blijkbaar huwelijksvermogensrechtelijk niet zo. Wellicht kan deze visie van het Hof uitgebreid worden naar andere pensioenvoorzieningen van de tweede pijler (IPT, VAPZ, …). De groepsverzekering, die hoort tot de huwgemeenschap, moet dus ‘gecompenseerd’ worden bij een echtscheiding. Dan kunnen we toch enkele praktische en fiscale vragen stellen: Wat als de groepsverzekering deels vÓÓr het huwelijk werd gefinancierd? Hoe wordt dat gecompenseerd en welke eindbelasting mag in rekening worden gebracht? Wat als u al een voorschot uit de groepsverzekering nam voor een vastgoedinvestering? Kan de polis worden opgesplitst tussen de ex-partners en bestaat hiervoor een wettelijk kader? Moet de verzekeringsmaatschappij en/of werkgever medewerking verlenen aan de ex-partner voor de vrij complexe berekeningen?

En na een overlijden? Het Hof stelt dat de afkoopwaarde bij echtscheiding tot de huwgemeenschap

behoort. Kunnen we deze visie doortrekken, als het huwelijk wordt ontbonden door een overlijden? Want bij een over lijden komt ook nog eens de successie problematiek om de hoek kijken. Als de titularis van het aanvullend pensioenplan zelf overlijdt, geeft dit weinig problemen, wat de successierechten b etreft. De begunstigden van het overlijdenskapitaal, meestal de echtgenoot of kinderen, moeten op het nettobedrag successierechten betalen. Er zijn twee uitzonderingen: • Valt er overlijdenskapitaal toe aan de echtgenoot met wie de overledene getrouwd was met gemeenschap van goederen? Dan betaalt de langstlevende in principe slechts successierechten op de helft. • Gaat het om een collectieve pensioen regeling en was de overledene een werknemer (lees: groepsverzekering personeel)? Dan betalen de langst levende partner (ongeacht het huwelijksstelsel) of kinderen jonger dan 21 jaar zelfs geen successierechten.

Maar wat als niet de titularis van het pensioenplan overlijdt, maar de echtgenoot overlijdt en zij getrouwd waren met gemeenschap van goederen? Als we vertrekken vanuit de visie van het Grondwettelijk Hof, dan zou de aan geslotene bij het overlijden van zijn echtgenoot successierechten betalen op de helft van de waarde van zijn eigen groepsverzekering. Bovendien komt de groepsverzekering, door het overlijden van de echtgenoot, niet tot u itkering en loopt die gewoon voort tot de pensionering. Merk trouwens op dat meeste pensioenaanspraken wettelijk of contractueel onafkoopbaar zijn vÓÓr 60 jaar. Ten slotte is het onduidelijk of er (para)fiscale eindbelasting in mindering gebracht mag worden van de belastbare grondslag betreffende successierechten. En in welke mate mag er rekening gehouden worden met een (virtuele) afkoopvergoeding, aangerekend door de verzekeraar? Dit huwelijksvermogensrechtelijk arrest kan dus ingrijpende fiscale gevolgen hebben, vooral in de sfeer van de successierechten. Maar zal het in de praktijk ook allemaal zo’n vaart lopen? Dat is maar de vraag. Laat dit arrest van het Hof een uitnodiging zijn voor de wetgever om een duidelijk en evenwichtig wettelijk kader te scheppen rond het huwelijksvermogensrechtelijk statuut van levensverzekeringen en tweedepensioenpijlervehikels. In afwachting daarvan kunt u deze potentiële geschillenhaarden contractueel opvangen. Maak vooraf de nodige afspraken via of buitenom het huwelijkscontract.

“U kunt al deze potentiële

geschillenhaarden contractueel opvangen. Maak vooraf de nodige afspraken via of buitenom het huwelijkscontract.” [ CAPITAL 13 ]

C LAU S

A. F R O H

bulthaup

Kwaliteit die blijft. bulthaup innovaties zijn de mooiste investeringen in de toekomst. Neem nou het universeel inzetbare inrichtingssysteem bulthaup b3. Dat biedt alles wat een mens mag verwachten van een perfecte keuken. Maak kennis met perfectie, duurzaamheid, degelijk materiaal en een zorgvuldige afwerking. En met de bijzondere voordelen die de unieke, variabele lade-inrichting biedt. Breng een bezoek aan de specialist voor de nieuwe keukenarchitectuur van bulthaup. www.bulthaup.be

van kapitaal b e lan g

3 professiona l s ov er h u n dr i v e

van

kapitaal

belang A n g e li q u e , Sa s kia e n b r u n o van g il s

Fred Krugger

L a u r e nt M e r ci e r

Fred Krugger, AngĂŠlique, Saskia en Bruno Van Gils, en Laurent Mercier over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles. TEKST Iris De Feijter | fotoâ&#x20AC;&#x2122;s guy kokken

[ CAPITAL 13 ]

van kapitaal b e lan g

Motorbouwer

fred krugger “Sinds 2002 heet ik Fred Krugger. Ik werd geboren als Frédéric Bertrand, maar ik was op zoek naar een betere bedrijfsnaam. Duitsklinkende namen zoals Porsche stralen serieux en kwaliteit uit. Krugger komt van de Duitse mecanicien Krüger die in 1905 naar Amerika trok, mee aan de wieg stond van Harley Davidson en vervolgens spoorloos verdween. In Europa ben ik niet zo bekend, maar in de States ben ik een ster.”

“ Negen van de tien keer geven mijn klanten me carte blanche.”

“De custom-branche – op maat gemaakte motors – is daar veel groter. Amerikanen zijn mijn beste klanten. Vier jaar geleden bouwde ik een motor voor een superbekende Hollywoodacteur. Neen, namen mag ik helaas niet noemen. Ik werk voor particulieren, professionals én bedrijven. Mijn laatste motor – waarmee ik het wereldkampioenschap voor custom bike building won – maakte ik in opdracht van een Noorse firma. Het is de allereerste motor ter wereld die met één druk op de knop verandert van chopper in racer.” “Al mijn motors zijn pièces uniques: volledig op maat van de klant. Ik doe alles zelf: ontwerp, onderzoek, ontwikkeling en bouw. Aan één motor werk ik zowat acht maanden. Klanten die mij benaderen, kennen mijn werk. Negen van de tien keer geven ze me carte blanche. Maar ik luister heel goed naar hun smaak, hun wensen en hun budget.”

pièces uniques. “Prijzen beginnen vanaf 45 000 euro. Voor sommige klanten is het een decoratieobject, maar pure siermotors maak ik niet. Ze kunnen allemaal rijden. Mijn ontwerpen zijn trendsettend. Twee jaar nadat ik mijn eerste motor gelanceerd had – een kaal model met een hightechtoets – zag ik vergelijkbare bobber-achtige types opduiken. En de vintage jaren ’70-trend die ik een paar jaar geleden lanceerde, domineert nu het straatbeeld.” “Motors zijn mijn leven: toen ik vijf was, kreeg ik een Honda CR50 en vanaf mijn zevende was ik een fanatieke motorcrosser. Later schakelde ik over op autorally. Ik werkte toen ook in de autobranche, maar ik was het beu om voor een baas te werken. Bovendien werd ik in die periode twee keer vader en wilde ik meer tijd met mijn gezin doorbrengen. In onze oude boerderij tussen Luik en Francorchamps was genoeg plaats voor mijn atelier. Ik zou meer geld kunnen verdienen door mijn ontwerpen in productie te brengen, maar ik wil geen bedrijfsleider worden. Mijn leven is fantastisch nu: elke dag ben ik creatief bezig, ik verdien voldoende om comfortabel te leven en ik zie mijn kinderen opgroeien. Ze zijn allebei dol op motors en auto’s. Samen doen we mee aan autotrials: een soort hindernissenparcours. Dat is opvoedkundig meer verantwoord dan racen.”

[ CAPITAL 13 ]

Na een carrière als motorcrosser, autoracer en oldtimerrestaurateur startte Frédéric Bertrand (41) zijn eigen bedrijf. Onder de naam Fred Krugger bouwt hij sinds 2002 motors op maat voor klanten over de hele wereld.

van kapitaal b e lan g

kleermakers

angelique, saskia en bruno

van gils

“Als familie heb je toch

een onvoorwaardelijke vertrouwensband.”

“Vijf jaar geleden zaten we alle drie in hetzelfde schuitje: we hadden een job, maar zochten een nieuwe uitdaging. En toen kwam Bruno met zijn idee voor Café Costume: hippe maatpakken tegen een democratische prijs. Vanaf het eerste moment voelde het supergoed om samen te werken als neef en nichten. En we konden de kunst een beetje afkijken van onze drie vaders die samen het mannenmodemerk Van Gils van hun vader overnamen. Toen dat twintig jaar geleden failliet ging, begonnen ze met The Makers: een bedrijf dat pakken maakt voor grote merken. We zagen hen lachen en ruzie maken, maar vooral goed samenwerken. Ook in mindere tijden. Als familie heb je toch een onvoorwaardelijke vertrouwensband.”

vertrouwen. “De eerste vijf jaar Café Costume waren een ontdekkingstocht: de eerste discussie, de eerste keer het geld tellen, het eerste personeelslid. Nu, dertien personeelsleden en drie winkels later, zijn we in de volgende fase beland, die van de internationale ambities. Een buitenlandse vestiging komt er zeker. Maar waar en wanneer? Dat is nog koffiedik kijken.” “Wie kostuum zegt, zegt kantoor. Toch zijn onze beste klanten niet alleen zakenlui, maar ook bruidegoms. De outfit van de trouwers is op zo’n dag gespreksonderwerp nummer één. Perfecte mond-tot-mond reclame. Verder kleden we veel artiesten: van Brussels Philharmonic tot Soulwax, Triggerfinger en Baloij. Dat zijn fantastische ambassadeurs.” De derde generatie van de Van Gils textieldynastie – Angélique (39), Saskia (34) en Bruno (32) – startte vijf jaar geleden Café Costume. Dankzij hun betaalbare tailoring à la carte-concept bereikt het maatpak opnieuw een jong publiek. Café Costume heeft winkels in Antwerpen, Brussel en Gent, maar het Antwerpse drietal broeit op uitbreiding in binnen- én buitenland.

”We wilden pakken van topkwaliteit maken. Maar we wilden zo’n pak wél voor 450 euro kunnen aanbieden. Die prijs is nodig om jonge klanten aan te trekken. Dus namen we genoegen met kleinere winstmarges.” “De samenwerking met onze vaders verloopt vlot. Door Café Costume zagen ze dat ze moesten verjongen in hun bedrijf. Het is tof dat onze vaders meegaan met de tijd. Die flexibiliteit hebben ze zeker van opa geërfd. Hij is 87, maar supermodern: hij tokkelt voortdurend op zijn iPad en draagt Café Costume. Elke week sturen we hem een mail met de omzetten en dan belt hij vol enthousiasme dat we samen moeten dineren om de goede cijfers te vieren. Superleuk natuurlijk, maar daar hebben we echt geen tijd voor.”

[ CAPITAL 13 ]

van kapitaal b e lan g

Slaatjesmaker

Laurent Mercier “StarMeal ontstond uit mijn eigen frustratie: jarenlang moest ik elke middag een smoske eten. Dus begon ik opwarmmaaltijden en slaatjes te leveren aan bedrijfskantines. Na een tijdje verdwenen de warme maaltijden uit het assortiment en investeerde ik in het slaatjesbedrijf. Dat was al vier generaties in handen van de familie Vanlommel. Zij verkochten hun slaatjes aan grote supermarkten die er hun eigen huismerk op plakten. De jongste telg Lieven stampte, onder mijn merknaam StarMeal, hun eigen label uit de grond. Als testcase stond hij op Rock Werchter. Toen de rockende pubers de frituur lieten staan voor StarMeal wist hij: dit zit goed. Twee jaar later stapte ik als investeerder terug in het bedrijf.”

“Onder lichte druk verkocht ik Frisk.”

“Tegenwoordig ligt StarMeal ook in Nederlandse, Duitse en Franse supermarkten. Deze maand openen we een nieuwe flagship store in Amsterdam waar we het volledige assortiment aanbieden op echte borden. Ook het StarMeal-assortiment blijft uitbreiden: sinds kort hebben we warme maaltijden naar recepten van Sonja Kimpen en Jeroen Meus. Zo vangen we onze financiële winterdip op.”

serial entrepreneur. “Studeren in het buitenland is een must voor wie droomt van een internationale businesscarrière. Daarom ging ik naar de gerenommeerde Amerikaanse Thunderbird School of Global Management. Snel daarna stapte ik in het bedrijf van mijn vader: Frisk. Ik was pas 23, maar reorganiseerde de firma grondig. Met succes: Frisk groeide als kool. Zo hard zelfs dat mijn vader zich zorgen maakte over zijn onervaren zoon. Onder lichte druk verkocht ik Frisk en verliet ik het in 2001. Jaren later – ik was al volop met StarMeal bezig – belandde ik per toeval opnieuw in de muntjesbusiness toen de oude Friskfabrikant een nieuw concept zocht. Dat werd One Second: minimuntjes die je met veel tegelijk in je mond stopt. Aanvankelijk wilde ik dit ‘tussendoor doen’, maar al snel leverden we aan acht landen en was het niet meer te combineren met StarMeal. Dus verkocht ik het.” “Er stroomt ondernemersbloed door mijn aderen. Mijn grootvader was mede-eigenaar van Continental Foods (onder andere Devos-Lemmens en Imperial) en mijn vader voorzitter van Continental Sweets (onder meer Lutti en Leo). Internationaal zakendoen werd me met de paplepel ingegeven. Zo verkoop ik sinds kort luxueuze VanDutch speedboten. Het idee voor mijn nieuwe bedrijf aan de Costa del Sol komt voort uit mijn liefde voor vaartuigen. Van mijn passie mijn werk maken: daar streef ik naar.”

[ CAPITAL 13 ]

Laurent Mercier (41) is een ondernemer in hart en nieren. Na Frisk muntjes en One Second ademverfrissers brengt hij nu verse en gezonde maaltijden aan de man. StarMeal is te koop bij supermarkten en benzinestations in België, Nederland, Duitsland en Frankrijk.

De Ark, Gent

â&#x20AC;&#x153;Spreiding tussen roerend en onroerend vermogen is bij ons de essentie van een gezonde vermogensspreiding.â&#x20AC;?

s tan d van z ak e n

va s t g o e d

vastgoed bekeken door de bril van een financial planner Vastgoed blijft meer dan ooit overeind als stabiel vermogensbestanddeel. Dat zegt Stijn Paredis, manager onroerende waarden bij Optima Financial Planners. “Door structurele tendensen, zoals de vergrijzing en het toenemend aantal eenoudergezinnen, zal de vraag naar betaalbare woningen op goede locaties de komende jaren alleen nog maar toenemen.” tekst JEROEN LISSENS

Heel wat Optima-klanten investeren in het kader van hun persoonlijk financieel plan in vastgoed. Dat is niet onlogisch in het licht van een gezonde vermogensspreiding tussen roerende en onroerende waarden. Voor de klanten die via Optima in vastgoed willen investeren, selecteert de vastgoeddivisie van Optima projecten in de markt, die ze volledig reserveert voor Optima-investeerders. Optima kan daarvoor een beroep doen op 20 jaar vastgoedexpertise en een ervaren team van ingenieurs en vastgoedspecialisten. Door de jaren heen kiest zowat 16 procent van de nieuwe Optima-klanten voor een vastgoedinvestering via Optima. En de recente volatiliteit op de financiële markten trok dit percentage de jongste twee jaar op in de richting van 20 procent.

“Vastgoed blijft overeind als veilige haven.” stijn paredis

[ CAPITAL 13 ]

Gezien het rendement in het verleden en de structurele groei op deze markt, kiest Optima resoluut voor nieuwbouwappartementen. Daarvan zijn er intussen ruim 2 500 opgeleverd en verhuurd, en zitten er nog eens een duizendtal in de pijplijn. De aanwezigheid van deze projecten in het straatbeeld maakt van de vastgoedpoot wellicht ook de meest zichtbare activiteit van Optima voor het grote publiek. Optima startte met de vastgoedontwikkeling in zijn thuisstad Gent, maar ging al snel grote projecten ontwikkelen in Brussel. Recentelijk kwamen daar Antwerpen en Namen bij.

Veilige haven Waarom moet ik per se in vastgoed investeren als ik op de beurs ook op zoek kan gaan naar ‘conservatieve waarden’?

s tan d van z ak e n

Of kan investeren in veilige havens als goud of de Zwitserse frank? STIJN PAREDIS: “De jongste jaren hebben helaas aangetoond dat het ‘goedehuis vaderaandeel’ op de beurs niet meer bestaat. De Bel20 noteert vandaag lager dan 10 jaar geleden. In dezelfde periode zagen we op de vastgoedmarkt jaar na jaar een mooie stijging, soms zelfs met meer dan 10 procent per jaar. Volgens de meest recente cijfers van de denktank Itinera Institute zijn de prijzen voor woonhuizen en appartementen tussen 2005 en vandaag gestegen met één derde.”

of appartementen. Tussen 1990 en 2007 is het aantal Belgische huishoudens gestegen met 15,4 procent. In de periode 2008-2010 steeg het aantal Belgische huishoudens jaarlijks met 45 000 tot 50 000 eenheden. Je ziet dus dat het aanbod nog veel te klein is. Van een overaanbod of zelfs van voldoende aanbod is hoegenaamd geen sprake. Door structurele tendensen zoals de vergrijzing en het toenemend aantal eenoudergezinnen, zal de vraag naar betaalbare woningen op goede locaties de komende jaren alleen nog maar toenemen.”

“En wat die andere ‘veilige havens’ zoals goud en de Zwitserse frank betreft: v eilige havens die het alleen goed doen als de beurs het slecht doet, gaan vaak zelf weer achteruit bij de minste opflakkering van het beursklimaat. Dat zagen we trouwens eind augustus gebeuren.”

Meerwaarde

“In een ideaal scenario geniet de klant van drie soorten rendement.”

Dreigt er geen overaanbod op de vastgoedmarkt, zodat de prijzen kelderen? In landen zoals Spanje spatte in 2008 een hele vastgoedzeepbel uit elkaar … STIJN PAREDIS: “De toename van het aanbod aan woningen is nog altijd veel k leiner dan de groei van de vraag. Ik citeer opnieuw het Itinera Institute, dat concludeert dat er jaarlijks 20 000 tot 24 000 nieuwe woningen te weinig bijkomen om aan de groeiende vraag te voldoen. Hoe komt het dan dat de vraag zo snel groeit? Door de vergrijzing en het toenemend aantal eenoudergezinnen, zijn er relatief meer en ook kleinere gezinnen. Die gaan dus op zoek naar kleinere wooneenheden

“Met ons aanbod mikken wij volledig op de groeiende markt van senioren en jongeren die naar de steden of de stadscentra komen wonen, en er op zoek gaan naar een betaalbaar aanbod dat toch kwaliteit biedt. Want naast schaarste is er ook gebrek aan kwaliteit op de woonmarkt: meer dan de helft van de Belgische woningen is ouder dan 50 jaar. Wij selecteren dus expliciet kwaliteitsvolle nieuwbouwprojecten in de omgeving van grote werkgevers, een goed aanbod aan scholen en openbaar vervoer, groen en ontspanningsmogelijkheden, enzovoort.” Voor alle duidelijkheid: de Optima-klanten kopen vastgoed dat ze dan verhuren? STIJN PAREDIS: “Inderdaad. Met onze speur t ocht naar toplocaties en het gebruik van duurzame materialen zijn we ook aantrekkelijk voor de huurdersmarkt, en staan we optimaal gepositioneerd om te profiteren van eventuele meerwaarde van het vastgoed op termijn. Onze typische klant verkoopt zijn appartement na een periode van 10 à 15 jaar. Statistisch gezien krijg je dan de mooiste meerwaardes op de verkoop, en blijft het pand nog gevrijwaard van grote kosten.”

Rendement Een geslaagde vastgoedinvestering levert dus twee soorten rendementen op:

[ CAPITAL 13 ]

huurinkomsten én een meerwaarde bij de verkoop? STIJN PAREDIS: “Meer nog. In een ideaal scenario geniet de klant van drie soorten rendement. Het eerste zijn inderdaad de huurinkomsten, die automatisch geïndexeerd worden en zo de klant beschermen tegen inflatie. De meerwaarde is het tweede rendement. Gezien de schaarste,

“Van een overaanbod of zelfs van voldoende aanbod is hoegenaamd

geen sprake.”

maar ook de stijgende bouwkosten en de strengere regelgeving, verwacht zowat iedere expert dat de vastgoedprijzen de komende jaren blijven stijgen. In vergelijking met het buitenland is vastgoed in Belgische steden nog altijd spotgoedkoop. Door de gestage, duurzame groei zijn er ook geen excessen ontstaan zoals aan de Spaanse costa’s, zodat een zeepbel zo goed als uitgesloten is. Ten slotte is er de derde vorm van rendement, en die is fiscaal: een klant die leent voor zijn vastgoed kan zijn fiscale situatie optimaliseren. Bovendien kan hij genieten van historisch lage rentevoeten. Sinds de Tweede Wereldoorlog was lenen zelden zo goedkoop. En in een wereld waar inflatie dreigt, wordt lenen natuurlijk dubbel zo interessant: de waarde van het vastgoed blijft behouden, terwijl de reële waarde van de schuld afneemt.” Jullie selecteren de vastgoedprojecten in de markt, en de klant koopt het vastgoed in het kader van zijn persoonlijk finan cieel plan. Maar wie verhuurt het appartement? STIJN PAREDIS: “Het vastgoedmodel van Optima bevat een fullservice aanpak: voor onze klant is vastgoed een puur

s tan d van z ak e n

nanciële investering, waar hij maxifi maal voordeel uithaalt. Onze klant is niet op zoek naar een doe-het-zelfinvestering om de hoek, een verhaal dat overigens vaak fout afloopt omdat het vastgoed dan toch niet zo ideaal gelegen bleek, en er van alles mis ging met de verhuring en de opvolging. Onze aanpak is professioneel: wij zorgen voor een goede selectie van de projecten, een goede opvolging – juridisch, bouwtechnisch, financieel, fiscaal en notarieel – en inderdaad ook een goed beheer. Dat alles in een transparante kostenstructuur. De klant hoeft dus nergens van wakker te liggen: hij laat zijn investering in alle rust werken.”

Les Jardins d’Artemis, Brussel

Financial Planning Kan ik bij Optima terecht als ik alleen in vastgoed wil investeren? STIJN PAREDIS: “Al je eieren in één mand leggen, dat is nooit goed. Bij Optima zien we vastgoed als de essentie van vermogensspreiding tussen roerende en onroerende waarden. Een vastgoedinvestering moet voor ons dan ook passen in de totale inkomens- en vermogenssituatie van onze klant, en wordt daar waar nodig fiscaal en op successievlak bijgestuurd. Ter voorbereiding van een doordachte vastgoedinvestering maken we voor iedere klant een uitgebreide rendementsberekening. Die kadert op

Chablis, Brussel

haar beurt in het omvattend financieel plan op maat van de klant, zijn financiële situatie en verwachtingen: inkomen, vermogen, pensioen én successie. We verkopen niet zomaar een appartement, omdat vastgoed nu eenmaal niet voor iedereen op elk moment de juiste keuze is. Eerst kijken we naar de volledige 360 graden van de situatie van de klant. Pas daarna kunnen er beslissingen volgen om te investeren, met het mooiste resultaat voor de klant in het achterhoofd. Een goede kennis van de situatie van de klant, is de eerste vereiste voor een juiste investering. Dat is voor ons de essentie van financial planning.”

Davis House, Brussel

[ CAPITAL 13 ]

r e p o r ta g e

Ber na r d C l a e ys

v LAS

laming in

VEGAS

Om het ver te schoppen in de culinaire wereld hoef je niet altijd achter het fornuis te staan. Bernard Claeys kookt geen Michelinsterren bij elkaar, maar hij is wel general manager van restaurant nummer één van Las Vegas én de Verenigde Staten. Hij ontvangt er, met veel egards en flair, de crème de la crème van Vegas. tekst Debbie Pappyn foto’s David De Vleeschauwer

[ CAPITAL 13 ]

Bernard Claeys

r e p o r ta g e

“Onlangs hadden we hier een steenrijke Chinees, die meer dan een miljoen dollar aan de speeltafel had verloren.”

We logeren in het bekende Wynn Hotel in Las Vegas. Voor het hotel staan tientallen blitse auto’s: gepimpte limousines, knalrode Corvettes en andere Amerikaanse sleeën. Bright lights, big city en de auto’s zijn nog groter.

nodig. Iemand die zijn gerechten vertaalt naar een uitzonderlijke en persoonlijke ontvangst en eindeloze klantvriendelijkheid. En net dankzij deze kunst staat Bernard waar hij moet staan: aan de top – maar wel low profile.

vlot Japans en ik voel me er thuis. In Japan draait alles, zeker in de horeca, rond waarden, service en klantvriendelijkheid. Vegas heeft alles te maken met vertier, plezier en kortstondig genieten. Maar dat wisten we op voorhand.”

Plots rijdt er een opmerkelijk anonieme en neutrale Mercedes voor. Een elegante man, strak in het pak, stapt uit. Aan zijn arm een Japanse schone met de looks van een model. Mensen kijken, vragende blikken. Is dit een bekend iemand, misschien een celebrity? Wanneer Bernard ons ziet, verschijnt er een grote glimlach op zijn gezicht. “Hey, welkom in Vegas!”, klinkt het, in een gezapig Nederlands met Engelse en West-Vlaamse accenten. Hij opent de deur van zijn auto voor ieder van ons, en rijdt zijn Mercedes de Strip op.

JAPAN VERSUS VEGAS

GLAASJE COGNAC VAN 1 600 DOLLAR

Bernard Claeys ontmoetten we voor het eerst in Tokio. Een pr-dame stelde ons voor aan de enige Belg die in het luxueuze Mandarin Oriental Hotel in Tokio werkte. Bernard was er vier jaar maître d’ hôtel van het met één Michelinster bekroonde Signature. Toen hij hoorde dat we al twee maanden van huis waren, liet hij een chef uiterst verfijnde frietjes voor ons klaarmaken. “De klant gelukkig maken, zijn wensen aanvoelen, op dingen anticiperen: daar draait het toch om? Als maître d’ hôtel fungeer je vaak als psycholoog en heb je weinig woorden nodig om situaties in te schatten”, vertelde hij toen.

De volgende dag ontmoeten we Bernard op zijn werkplek: Joël Robuchon at The Mansion in het MGM Grand Hotel. Eerst moeten we door het oorverdovende casinogeweld. Eindeloze rijen slotmachines. Overal bars en restaurants, waar iedere gokker zijn maag snel en goedkoop kan vullen. Plots stopt het sponzige en foute groene tapijt aan de chique deur van restaurant Joël Robuchon.

Dit toneeltje illustreert mooi het leven van Bernard Claeys, geboren en getogen in het West-Vlaamse Veurne. Hij werkt al heel zijn leven voor de grootste restaurants, maar in België weet niemand wie hij is. Nochtans zorgen mensen als Bernard er voor dat een restaurant met Michelinsterren zijn sterren ook kan behouden. Inspecteurs proeven niet alleen, ze kijken ook naar de zaal, het bedienend personeel, de ontvangst, de sfeer en de vriendelijkheid. Iemand moet dit waarmaken en dat is niet de chef achter het fornuis. Die chef heeft een goede ‘partner in crime’

En vandaag werkt hij in Las Vegas. “Het is een andere wereld, ja. Twee en een half jaar geleden ben ik hier beland. Ik voel me hier goed. Geen drukte, geen propvolle metro. Het mooie weer van Arizona. Het werk zelf is ook helemaal anders. In Tokio was het werken met een overwegend Japans team, hier is het een internationale verzameling.” “Maar we blijven Japan wel een tikje missen. Mijn echtgenote Kazumi is Japanse, en ik heb er zeventien jaar gewoond. Met veel plezier. Ik spreek

[ CAPITAL 13 ]

Achter deze deuren verdwijnt Vegas en stappen we een Parijse villa binnen. Gokkers in shorts en hawaïhemdjes komen hier niet binnen. Over een paar uur gaat het restaurant open en het zeventienkoppige team van Bernard is druk in de weer. Het decor heeft iets weg van een Parijs boudoir met oosterse accenten. Zwart, goud, donkerrood en fluwelen stoffen. De rust en de sereniteit staan in groot contrast met het casinogeweld buiten. Bernard Claeys: “Het restaurant is vanavond zo goed als volgeboekt, dus de stress stijgt. Tien jaar geleden had Vegas culinair niet meer te bieden dan de bekende buffetten, waar casino’s hun spelers gratis uitnodigden. Een paar jaar geleden openden

r e p o r ta g e

enkele bekende namen hier een restaurant, zoals Jean-Georges Vongerichten, Wolfgang Puck en Alain Ducasse. Geen driesterrenwalhalla’s, maar een toegankelijke versie van hun eettempel in de vorm van een bistro of steakhouse. Dat valt beter in de smaak van het Vegaspubliek.” Bernard vertelt dat Robuchon eigenlijk niet van plan was om de grote plas over te steken. Maar Gamal Aziz, directeur van het MGM Grand Hotel & Casino, kon hem overtuigen door hem carte blanche te geven. Het resultaat is een intiem restaurant met maar 75 plaatsen, waar zonder veel show menu’s van 80 tot 250 euro, zonder wijnen of fooi, worden geserveerd.

“Een Belg heeft het grote voordeel dat hij meestal veel talen spreekt en goed kan communiceren.”

“We hebben Amerikaanse klanten die speciaal naar Las Vegas reizen om hier te eten, vooral mensen van de west- en oostkust zetten het restaurant op hun must taste-lijstje. Ook veel koppeltjes die iets te vieren hebben en uiteraard ook internationaal volk en klanten van het casino zelf. Wie een tafeltje boekt, wordt met de limo van het MGM Grand opgehaald en teruggebracht. Klanten moeten ook niet door het drukke casino wandelen. Ze worden aan de ingang van The Mansion afgezet, het private en erg exclusieve gedeelte van het MGM Grand. Een villa huren kost ongeveer 14 000 euro per nacht. En er zijn zelfs private goktafels.” Ondertussen houdt Bernard zijn personeel nauwlettend in het oog. “Soms krijgen we een telefoontje van het management dat er een groepje genodigden op weg is naar het restaurant en krijgen we de opdracht om hen alles te geven wat ze willen. Onlangs hadden we zo een steenrijke Chinees, die meer dan een miljoen dollar aan de speeltafel had verloren. Of hij er triest uitzag? Niet echt. Het verlies werd snel weggedronken met enkele stevige

[ CAPITAL 13 ]

r e p o r ta g e

glazen cognac van Rémy Martin uit de bar van Robuchon. Die gaan voor 1 600 dollar per glas over de toog. Only in Vegas!”

IN SCHOK NA KOBE Bernard kent de wereld van Robuchon goed. Voordat hij maître d’ hôtel in het Mandarin Oriental Hotel werd, werkte hij negen jaar in het ‘Château’ van Joël Robuchon in Tokio. “Jarenlang was dit restaurant de top van de culinaire wereld in Japan, toch wat de Franse keuken betreft. Toen ik de kans kreeg om na enkele jaren onderbreking opnieuw met de grote chef samen te werken, was mijn beslissing snel gemaakt. Robuchon blijft ondanks zijn 25 Michelinsterren heel bescheiden.” Bernard vertelt dat de chef met een Frans team drie tot vier keer per jaar naar Vegas komt om de nieuwe menu’s samen te stellen en te kijken hoe alles verloopt. “Robuchon reist het hele jaar door naar zijn andere restaurants in Londen, Parijs, Monte Carlo, New York, Tokio, Hongkong en Macao. Hij neemt alleen pauze in de zomer. Dan rust hij enkele weken uit in zijn Spaanse villa in Calpe.” Bernard verstaat de denkwereld van veeleisende Franse chefs. Hij begon zijn carrière bij Alain Chapel in Lyon en toen hij de kans kreeg om voor Chapels Japanse restaurant in Kobe te werken, verliet hij Europa voorgoed. “In Japan was het wennen. De taal, de extreme hiërarchie op de werkvloer, geen vrienden, ver van de familie.” Het dieptepunt kwam in 1995, toen Kobe door de beruchte aardbeving werd getroffen. Het staat hem allemaal nog levendig voor de geest. “Ik werd ’s ochtends om dertien voor zes wakker, en dacht dat het einde van de wereld nabij was. Toen ik de schade in de stad ging opmeten, zag ik hoe mensen in de miserie zaten en ook hoe het restaurant eraan toe was, dat op de hoogste verdieping van een wolkenkrabber lag. Ik wist genoeg. Ik wilde wel in Japan blijven, maar niet in Kobe.”

FOOIEN VAN 500 DOLLAR Kort daarna verhuisde Bernard naar Osaka waar hij een tijdje in het Ritz Carlton werkte. Tokio was de volgende logische stap. De grote stad riep en de culinaire scene in Japan zat in de lift.

“Dit is een van de meest begeerde werkplekken in Vegas.”

Tijdens ons gesprek loopt Bernard onophoudelijk heen en weer. Nieuwe boekingen komen binnen,

[ CAPITAL 13 ]

r e p o r ta g e

er moet worden beslist over de tafelschikking voor de volgende service en misschien wordt het privézaaltje geboekt voor een grote groep mensen. Elke avond wordt er wel iets gevierd en zijn er extra attenties en presentjes. “’s Avonds neem ik bij elke tafel de bestelling persoonlijk op. Ik vertel de gasten over de verschillende menu’s en luister naar wat ze graag willen of verwachten. Het gebeurt heel vaak dat de gasten me vragen om voor hen te kiezen en ze vertrouwen me volledig. Een Belg heeft het grote voordeel dat hij meestal veel talen spreekt en goed kan communiceren.” Bernards team bestaat uit zeven ‘runners’, obers die de gerechten aanbrengen en afruimen, zeven chefs de rang en drie sommeliers. Of hij geen last heeft van personeelsverloop? Bernard Claeys moet erom lachen. “Absoluut niet. Dit is een van de meest begeerde werkplekken in Vegas. Ik denk soms dat het een beetje is zoals aan de kust in België, waar de jobs worden doorverkocht. Waarom? Voor de fooien natuurlijk. Het personeel verdient hier enorm goed, gewoon omdat de fooien soms zo royaal zijn. Vorig jaar, op kerstavond, verdiende het zaalpersoneel gemiddeld ieder 500 dollar meer, bovenop hun loon. Nochtans is hun basisloon zo slecht niet. Het minimumloon in de VS in de horeca is 7 dollar, hier krijgen ze minimaal 12 dollar met daarbovenop ten minste 15 procent van het totaalbedrag van de rekening.” “Hoewel het restaurant meestal vol zit en de prijzen naar Amerikaanse normen niet mals zijn, draait dit restaurant elk jaar toch maar net break-even. Voor MGM Grand is dit het paradepaardje, het juweeltje van hun business en hoeft het geen grote winsten te maken. Jullie blijven vanavond toch eten, hoop ik?”, vraagt Bernard. “Er staat een mooi tafeltje gereserveerd in ons binnentuintje.” Met in de verte de geluiden van de nieuwe show van Cirque du Soleil degusteren we een topmenu, van de amuse-gueule met kaviaar tot de delicate snoepjes bij de koffie. Bernard komt, tussen het begroeten, entertainen en uitwuiven van zijn gasten door, geregeld controleren of alles naar wens verloopt. Als we na het exquise diner bij Joël Robuchon naar buiten wandelen, de hete Vegasnacht in, beseffen we dat een toprestaurant meer is dan een topchef in de keuken. Voor het echte vipgevoel heb je mensen nodig als Bernard Claeys. Zelfs in Las Vegas.

[ CAPITAL 13 ]

â&#x20AC;&#x153;Vegas heeft alles te maken met vertier, plezier en kortstondig genieten.â&#x20AC;?

sp r aa k m a k e r

J e r o m e D ’A m b r o s i o, e e r s t e F 1- B e l g i n 18 j a a r

[ CAPITAL 13 ]

plankgas voor mijn ambities Achttien jaar. Zolang is het geleden dat er nog eens een Belg verscheen aan de start van het wereldwijde Formule 1-circus. Achttien jaar duurde ook de opkomst van Jérôme D’Ambrosio, van een simpele gocart tot de koningsklasse van de autosport. Een verhaal over ambitie, geld, snelheid en een plan om het te maken. tekst jeroen lissens | foto’s Ivan Put en Marussia Virgin

s p r aak m ak e r

Een druilerige dinsdagvoormiddag in augustus. Uit de bossen rond het circuit van SpaFrancorchamps klinkt een aanzwellende golf van oorverdovend gehuil. Het is geen sirene en ook geen raketaanval, het zijn de eerste testsessies voor de Grote Prijs van België Formule 1, die zondag naar hier komt. Vanachter een bocht komt een rood-zwarte bolide voorbijgevlogen met donderend geraas. De uitlaat knalt door onze oordopjes als de piloot terugschakelt voor een bocht. Wie snel genoeg zijn nek meedraait, kan zien dat het een wagen is van het nieuwe Marussia Virgin Racing Team. Aan het stuur, onder een imposante helm in kleuren van de sponsors: Jérôme D’Ambrosio, 25 jaar oud en 62 kilo ambitie.

“Ik ben niet heiliger dan de paus, maar ik heb wel

een voorbeeldfunctie voor jonge chauffeurs,

vind ik. Mij zal je niet met een rotvaart door de bebouwde kom zien scheuren. De enige

boetes die ik heb, zijn parkeerboetes.”

Het wordt een speciale editie van de Grote Prijs van België, en dat hebben de Belgen geweten. Dankzij het D’Ambrosio-effect zakken ze zondag 28 augustus – en de dagen daarvoor – massaal naar de Ardennen af om hun landgenoot aan het werk te zien op het circuit. Vorig jaar was nog geen vierde van de ticketkopers voor de GP Belg. Dit jaar is dat gegroeid tot ruim een derde.

Miljardencircus Acht maanden per jaar trekt het miljardencircus dat Formule 1 heet, de wereld rond. Elk raceweekend trekt meer dan honderdduizend bezoekers en vorig jaar besteedden televisiezenders er in 187 landen samen 16 000 uur aan. Ruim 500 miljoen tv-kijkers volgen een race. Die kijken dan wel niet allemaal voor D’Ambrosio, de Belg is er wél in een klap ontzettend beroemd door geworden.

[ CAPITAL 13 ]

s p r aak m ak e r

Bekend in het buitenland, wereldberoemd in eigen land, God in Francorchamps. Hier in de Ardennen supportert iedereen voor D’Ambrosio. Wie op momenten als deze het stadje binnenrijdt dat zijn naam aan het circuit gaf, voelt aan den lijve hoezeer deze regio én de lokale economie met de autosport vergroeid zijn, soms is het haast aandoenlijk. De provinciale weg naar Francorchamps is bezaaid met frietkramen met vlaggen en andere referenties naar het circuit. Het hotel in het centrum van Francorchamps is het Hotel du Circuit, de krantenwinkel is The Circuit Shop. Huismoeders gesticuleren op straat om het verkeer naar geïmproviseerde parkings op het grasland achter hun huis te leiden. Op de hobbelige weides vol kuilen verkoopt een kleine jongen in een fluorescerend jasje je een parkeerticket voor 5 euro. Ook dat is Francorchamps. Op het circuit zelf draait alles om asfalt, snelheid, benzine en adrenaline. En die krijgen de toeschouwers op zondag 28 augustus volop als de strijd in alle hevigheid losbarst. Na een spannende race gaat de Duitser Sebastian Vettel met de eerste prijs aan de haal. Aan het stuur van zijn Marussia Virgin koesterde D’Ambrosio dan wel geen hoop op een podiumplaats, maar met een verdienstelijke 17de plek rijdt de nieuwkomer toch maar mooi zijn allereerste F1-race uit voor eigen publiek. Sneller ook dan zijn teamgenoot én belangrijkste referentie, de Duitser Timo Glock. Mission accomplished voor D’Ambrosio in Spa. Maar er is nog een lange weg te gaan.

Ma en pa Een paar maanden later, in het najaar, zien we D’Ambrosio opnieuw, tijdens een van zijn zeldzame bezoekjes aan België. Eerst naar ma en pa in Grez-Doiceau, straks naar grootmoeder in Ukkel, tussendoor een gesprek met Capital. Door het jaar woont Jérôme D’Ambrosio in het Verenigd Koninkrijk, waar ook zijn team gevestigd is. Zijn agenda is strak, zeer strak. Als hij tenminste al niet de wereld rondvliegt om in de verste uithoeken van de planeet met zijn bolide te gaan scheuren. ‘Een leven als een rollercoaster’, die uitdrukking komt haast spontaan op. Jérôme D’Ambrosio heeft zijn zitje in de F1 niet voor niets gekregen. Het contrast tussen de eenvoudige jonge kerel in grijs T-shirt die ons de hand schudt, en het luide en schreeuwerige F1-circus kan moeilijk groter zijn. Jérôme D’Ambrosio staat met twee voeten op de grond. Wars van alle poespas, niet geïnteresseerd in uiterlijk vertoon, verontschuldigt hij zich met zachte stem. Hij is tien minuten te laat op de afspraak, en hij kan ook niet de hele middag blijven: grootmoeder vindt het niet leuk als kleinzoonlief te laat komt. Het zijn vreemde zinnen uit de mond van iemand die zijn dagen vult door tegen 340 kilometer per uur over snelle circuits te razen.

“Na het WK voetbal en de Olympische Spelen is de Formule 1 het meest bekeken

sportevent ter wereld.

En in tegenstelling tot de andere twee, is er elke twee weken F1. Je staat dus bijna het

hele jaar door in de aandacht.” No-nonsense

Die no-nonsensementaliteit van Jérôme D’Ambrosio komt ergens vandaan. Volgens de Formule 1-mythe kun je alleen met héél rijke ouders een zitje bemachtigen in het circuit. Maar D’Ambrosio is het levende bewijs van het tegendeel. Zijn vader Henri was een

[ CAPITAL 13 ]

s p r aak m ak e r

Saab-dealer en werkt vandaag voor een concessie van het Franse merk Renault. Een automan dus, dat wel. Maar geen puissant rijke zakentycoon. Bovendien was het zijn moeder die het snelheidsvirus deed ontsteken, door de jonge Jérôme op vakantie in Spanje een ritje in een kart cadeau te doen. We spreken 1994, het jaar nadat Thierry Boutsen een streep getrokken had onder zijn F1-carrière na de Grote Prijs van Francorchamps, en de Belgen definitief hun F1-illusies mochten opbergen.

Skype Uitgerekend Thierry Boutsen zal Jérôme D’Ambrosio zien rijden, en hem als piepjonge belofte introduceren in het racewereldje. Stap voor stap, en soms ook met een stap achteruit, doorloopt de jonge coureur een hele waslijst competities. In 2007 komt de Grote Sprong Voorwaarts, wanneer de toplui van Gravity Sport Management tijdens een diner hun oog laten vallen op die nuchtere, maar o zo hardwerkende en gedreven Belg. Gravity heeft diepe zakken. Het is het bedrijf dat de Luxemburgse vastgoedmagnaat Flavio Becca oprichtte met de twee investeerders achter het technologiebedrijf Skype, de Luxemburgers Eric Lux en Gerard Lopez. Met het geld van de Luxemburgers en de stuurkunsten van D’Ambrosio wagen ze samen de sprong. Eerst als testpiloot bij Lotus-Renault, vandaag als F1-piloot bij het nieuwe team Marussia Virgin. D’Ambrosio kaapte dat zitje overigens weg voor de neus van (onder meer) de Nederlander Giedo Van der Garde, die nochtans gesteund werd door het kledingmerk McGregor en zijn vermogende schoonvader, de investeerder Marcel Boekhoorn.

“F1 is zeker geen sport waar alleen rijke piloten uit grote landen aantreden omdat ze een groter commercieel potentieel vertegenwoordigen. Kijk maar naar het grote aantal Finnen en Zwitsers aan de start.

Of omgekeerd, naar de afwezigheid van Chinezen.” Chinezen Waarom koos Marussia Virgin uitgerekend voor een Belg? “Misschien kan ik dan toch goed rijden?”, lacht Jérôme D’Ambrosio. “F1 is zeker geen sport waar alleen rijke piloten uit grote landen aantreden, omdat ze een groter commercieel potentieel vertegenwoordigen. Kijk maar naar het grote aantal Finnen en Zwitsers aan de start. Of omgekeerd, naar de afwezigheid van Chinezen. Het sportieve aspect is wel degelijk nog belangrijk.” Dat was wellicht ook de mening van de eigenaars van het team, Virgin-baas Richard Branson en de Russische miljardair-sportwagenbouwer Nikolai Fomenko van Marussia. Twee topzakenlui met een stevig spaarvarken, die wellicht minder dan de andere teams moeten bedelen bij geldschieters.

Aandacht D’Ambrosio weet ook wel dat het marktpotentieel van de piloot en de sport geëxploiteerd wordt: “Na het WK voetbal en de Olympische Spelen is de Formule 1 het meest bekeken sportevent ter wereld. En in tegenstelling tot de andere twee, is er elke twee weken F1. Je staat dus bijna het hele jaar door in de aandacht.” “Ook de entourage is ongezien. De verantwoordelijkheid ten opzichte van je team is zeer groot. In mijn team werken 150 mensen, en er zijn zelfs teams met 700 mensen! In de klasse waar ik vroeger reed, telde een team maximaal 20 mensen. Mijn vrienden keken in Spa vooral hun ogen uit naar het mediacircus dat meereist met de F1. Voor mij is het intussen normaal geworden: fotografen en cameraploegen doen ook maar hun werk.”

[ CAPITAL 13 ]

â&#x20AC;&#x153;Misschien kan ik dan toch goed rijden?â&#x20AC;?

s p r aak m ak e r

Parkeerboetes Om de aandacht en de drukte te compenseren, gaat D’Ambrosio graag de natuur in, met de fiets. Naast de dagelijkse vier uur sporttraining natuurlijk, en de concentratieoefeningen. Hoe hard is het leven van een racer eigenlijk? “Een droom”, vindt Jérôme D’Ambrosio. En na enig nadenken: “Anders was ik wellicht piloot geworden, of iets met luchtvaart. Ik was van kindsbeen af gefascineerd door alles wat vliegt en snel gaat.” Niet op de openbare weg, zo blijkt. Jérôme D’Ambrosio: “Ik rijd heel braafjes met een heel gewone auto, een diesel trouwens. Heel anders qua ervaring dan de 330 of 340 kilometer per uur op een circuit. Ik ben niet heiliger dan de paus, maar ik heb wel een voorbeeldfunctie voor jonge chauffeurs, vind ik. Mij zal je niet met een rotvaart door de bebouwde kom zien scheuren. De enige boetes die ik heb, zijn parkeerboetes.”

Angst En op het circuit? Hoe gaat eens mens in hemelsnaam om met de stress aan boord van een peperdure raket op wielen, in dienst van een miljoenenteam? Jérôme D’Ambrosio: “Aan het stuur denk je gewoon helemaal nergens aan. Daar is ook geen tijd voor: de procedures zijn zo uitgebreid dat je altijd met heel veel dingen tegelijk bezig bent. Er is geen tijd voor wat dan ook.” Geen tijd. Ook niet voor angst, zo blijkt. “Schrik heb ik nooit gehad. Dan moet je een ander beroep kiezen, denk ik. Technische problemen met de auto – zoals in de Grote Prijs van Italië, toen ik na één ronde uitviel – zijn het ergste: dan baal ik echt.”

“Ik lever mijn prestaties achter het stuur. Daarop zal ik afgerekend worden.”

Geld Heel veel in de Formule 1 heeft met geld te maken: een goede auto bepaalt je kansen op succes. Jérôme D’Ambrosio mag dan bij het selecte groepje van de happy few horen die een zitje in de koningsdiscipline veroverden, zo’n feest blijft niet automatisch duren. De geldstromen in het F1-circus zijn om van te duizelen. Volgens cijfers van Formula Money, dat de omzetcijfers in de autosportklasse in de gaten houdt, zetten de teams in 2009 samen 1,9 miljard dollar om. De omzet van het gehele circus, inclusief tv-gelden, kaartverkoop en dergelijke, was zelfs 4,7 miljard dollar. Vakbladen becijferen het budget van Marussia Virgin, het team van Jérôme D’Ambrosio, op zo’n 50 miljoen euro per jaar.

Ambassadeur Behalve talent en geld heeft de eerste Belgische piloot in 18 jaar daarom een flinke dosis charisma nodig om zijn rol als ambassadeur te vervullen. Een rol die op zijn beurt nodig is bij de zoektocht naar nieuwe sponsors: Gravity liet immers verstaan dat de geldkraan na dit jaar onherroepelijk dichtgaat. En dat het ‘merk’ dat D’Ambrosio intussen geworden is, eigen sponsors moet aantrekken in pakketten van 50 000 tot 200 000 euro. Dat lijkt nu stilaan te lukken: sinds kort prijkt de naam van het Limburgse zonnepanelenbedrijf Soleco op zijn auto, naast die van de hamburgerketen Quick en de schokdemperfabrikant Monroe. Nog lang niet genoeg, maar wel een mooi begin. D’Ambrosio blijft er bloednuchter bij: “Ik lever mijn prestaties achter het stuur. Daarop zal ik afgerekend worden. Als ik dat zo goed mogelijk doe, komt de rest wel vanzelf.”

[ CAPITAL 13 ]

s p r aak m ak e r

Formule 1-kalender najaar 2011-voorjaar 2012 13 november 27 november 18 maart 25 maart 15 april 22 april 13 mei 27 mei 10 juni 24 juni

2011 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012

Abu Dhabi Brazilië Australië Maleisië China Bahrein Spanje Monaco Canada Europa

Anne-Britt Johansson

R e p o r ta g e

b e l g i a n k i d s f o u n da t i o n

Medische zorg voor de allerkleinsten Het Belgian Kidsâ&#x20AC;&#x2122; Fund helpt de medische zorg aan jonge kinderen op topniveau te houden door de financiering van onderzoek in het ziekenhuis zelf. Capital trok naar het grootste kinderziekenhuis van Brussel voor een beklijvende getuigenis door dokter Anne-Britt Johansson, diensthoofd neonatologie in het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (UKZKF). tekst JEROEN LISSENS fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Saskia Vanderstichele

[ CAPITAL 13 ]

R e p o r ta g e

Een doordeweekse dag op de afdeling neonatologie. Op de zaal klinkt een zacht geluid van bliepjes en belletjes van machines, doorsneden met babygeluidjes. Piepkleine mensjes liggen er in coconnetjes, soms met beademingsapparatuur, soms met allerlei draden. Ze worden er gemonitord, wachten of herstellen er van een ingreep. Nergens anders is de ongelooflijke kwetsbaarheid van pasgeboren kinderen zo voelbaar als hier. Dag en nacht, weekdagen en weekends, worden hier baby’s geopereerd, geholpen, verzorgd. Het afscheid van de ouders en de onvermijdelijke ongemakken voor de patiëntjes zijn vaak bijzonder emotioneel.

“We zijn een

openbaar ziekenhuis, dus is het sowieso vaak roeien met de riemen die we hebben.”

Toch houden de medewerkers, onder leiding van het diensthoofd neonatologie dokter Anne-Britt Johansson, de moed erin. Het UKZKF, een openbare instelling, staat niet voor niets aangeschreven als een ziekenhuis waar de kwaliteit van de zorg van een zeer hoog niveau is. Met 11 000 opnames per jaar over alle afdelingen heen is het bovendien het grootste kinderziekenhuis van België.

Energie “De hoge kwaliteit van onze zorg is voor een klein stukje te danken aan het Belgian Kids’ Fund, dat onderzoek financiert voor jonge, beloftevolle artsen”, zegt dokter Johansson. “Die blijven daardoor in België en vertrekken niet naar het buitenland, waar hogere lonen en onderzoeksbudgetten lonken. We zijn een openbaar ziekenhuis, en medische zorg is ontzettend duur. Dus is het sowieso vaak terugvallen op onze eigen energie, en roeien met de riemen die we hebben.” “En dan gebeurt het nog dat van ons budget te weinig overblijft om hier aan onderzoek te doen. Doodjammer, zeker omdat we een topziekenhuis zijn als het gaat over cardiologie, oncologie, nefrologie, pneumologie en intensieve zorg voor jonge baby’s en kinderen.”

Actie Juist daar komt het Belgian Kids’ Fund in actie. Het fonds betaalt het salaris van een aantal onderzoekers gedurende hun onderzoek op bovenstaande domeinen. “Alleen zo kunnen we aan de top blijven, en bijvoorbeeld de neonatologie aantrekkelijk houden voor jonge dokters”, stelt dokter Johansson. “Want er bestaat een groot tekort

[ CAPITAL 13 ]

aan neonatologen in België. Jammer, want het is wellicht een van de meest complete vormen van geneeskunde. Er is de relatie moeder-kind, de link naar de verloskunde, het menselijke aspect, het zien en het aanvoelen van de baby die zich nog niet kan uiten, enzovoort.” Een zeer complete vorm van geneeskunde, maar ook zeer complex en vaak enorm hard. “Het overlijden van een baby is vreselijk zwaar, elke keer opnieuw”, zegt dokter Johansson. “Daartegenover staat de vreugde voor ieder kind dat we kunnen helpen, en dat naar huis mag na een succesvolle behandeling. Het geeft ons energie om ons engagement te blijven opnemen.”

Hulp Een steuntje uit de buitenwereld is mooi meegenomen. “Alle hulp die de kwaliteit van onze zorg verbetert, is welkom”, vindt dokter Johansson. “Dan denk ik niet alleen aan het geld voor onderzoek, maar ook aan wat wij noemen ‘het meer menselijk maken van de ziekenhuisomgeving’: speelgoed voor de kinderen, een mooie ruimte voor het onthaal van de familie, kindvriendelijke decoratie op de muren van de kamers, en noem maar op. Zulke dingen zijn niet standaard. We weten wel dat dit een ziekenhuis is, maar kinderen blijven toch kinderen.” Voor die ‘vermenselijking’ kan het grootste kinder ziekenhuis van België terugvallen op een vrijwilligersorganisatie, de Vrienden van het UKZKF, die nauw samenwerkt met het Belgian Kids’ Fund. Samen zamelen ze fondsen in om de medische zorg voor kinderen in de vaak wat moeilijke buurt van Laken, toch op topniveau te houden. “Essentieel voor ons ziekenhuis, zeker in de huidige economische context waarin velen de buikriem aanhalen”, stelt dokter Johansson.

Optima Het UKZKF krijgt sinds kort ook de steun van Optima, dat een bijdrage levert in het kader van zijn maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. De marktleider in financiële planning stortte daarom net als vorig jaar een deel van de ticketinkomsten van het Optima Open-tennistoernooi door naar de rekening van het Belgian Kids’ Fund. Meer informatie over de werking van het Belgian Kids’ Fund vindt u op www.belgiankidsfund.be.

O N D E RN E M E N

een moder n m a nagem en t boek

een modern managementboek van 15

eeuwen oud

Optima-bestuurder Rik Donckels trok naar de essentie van goed kmo-bestuur, met Sint Benedictus als tochtgenoot. tekst Jeroen Lissens foto Hendrik Braet

[ CAPITAL 13 ]

O N DER N EME N

Het volatiele ondernemingsklimaat heeft de jongste jaren al heel wat managementtheorieën naar de prullenmand verwezen. Nieuwe visies volgen elkaar in steeds sneller tempo op. En uitgerekend vandaag publiceert Optima-bestuurder en kmo-specialist Rik Donckels een boek voor ondernemers waarvoor hij de mosterd liefst 1500 jaar terug ging halen: bij de Heilige Benedictus (480-547) en zijn Regel.

“Zowat tien jaar geleden kreeg Benedictus me te pakken”, verklaart professor emeritus Rik Donckels zijn opmerkelijke fascinatie voor de vader van het kloosterleven in de Latijnse kerk. “Op een studiedag aan de universiteit vroeg men me als econoom om een stuk van de Regel van Benedictus te becommentariëren. En ik was meteen onder de indruk van de toepasbaarheid op mijn vakgebied: de kmo’s. Hoe meer ik me erin verdiepte, hoe meer ik overtuigd geraakte van de actualiteitswaarde van deze Regel. Toen ik mijn memoires schreef over 50 jaar kmo-onderzoek, heeft Benedictus zelfs gaandeweg het laken naar zich toegetrokken. Vandaar de titel van het boek: De Regel Van Benedictus En Kmo’s: Wat Kmo’ers En Monniken Van Elkaar Kunnen Leren.” De oud-decaan van de Faculteit Economie aan de KUB is al van kindsbeen af gefascineerd door het monnikenleven. Recentelijk werd hij voorzitter van het Beschermcomité dat werd opgericht om de met instorting bedreigde abdij van de broeders van Westvleteren, deels te herbouwen. Ook vanuit Optima kwam er steun: als bedrijf waar kennis en informatie cruciaal zijn, vond de directie van Optima het belangrijk om een duurzame ruggensteun te geven aan het fysieke geheugen van de abdij: de bibliotheek. “Op het eerste gezicht liggen het bedrijfsleven van financiële planning en het abdijleven mijlenver uit elkaar. Maar wij zien onze steun als een raakpunt waar deze twee werelden elkaar toch ontmoeten, in wederzijds respect”, zo motiveerde de directie van Optima destijds haar inspanning. Het boek van Rik Donckels toont aan dat die twee werelden dan toch niet zo héél ver uit elkaar liggen. “De Regel is een soort van spelregel voor het samenleven in de abdij. En in heel wat opzichten kun je de abt daarbij vergelijken met de ondernemer,

die zijn abdij/familiebedrijf bestuurt in relatie met de brede gemeenschap daaromheen”, stelt Rik Donckels. “Ik heb de Regel van Benedictus bekeken door de bril van de kmo-analyse, en ik kon een aantal zeer grote raakvlakken onderscheiden.” Voorbeelden genoeg, vindt Rik Donckels: “Kijk alleen al naar de rol van de centrale figuur, de abt. Benedictus geeft een hele leidraad mee voor het omgaan met conflicten. Een ondernemer van vandaag hoeft dat niet klakkeloos over te nemen, maar het kan wel een mooie insteek zijn om er op een andere manier over na te denken. Dat hij moet en kan aangepast worden aan specifieke situaties, zit trouwens inherent in de Regel vervat. Een ander raakvlak? De centrale figuur moet bereid zijn om zijn eigen beperkingen te aanvaarden. Om zich te omringen met de juiste managers, met een raad van bestuur enzovoort. Er zijn werkelijk zeer veel parallellen, en ze geven stuk voor stuk stof tot nadenken.”

Rik Donckels

“Hoe meer ik me erin verdiepte,

hoe meer ik overtuigd geraakte van de actualiteitswaarde van deze Regel.”

En kunnen de 35 000 monniken die nog leven volgens de Regel van Benedictus dan omgekeerd ook iets leren van de hedendaagse bedrijfsleiders? “Absoluut”, stelt Rik Donckels. “Ik geef een voorbeeld: in hun contacten met de buitenwereld, de media enzovoort, kunnen veel ondernemingen een voorbeeld zijn voor kloostergemeenschappen. Soms zie je zelfs dat familiebedrijven en abdijen elkaar daarin vinden. Ik ken een Belgische familie van bedrijfsleiders die op dit vlak een Britse abdij

[ CAPITAL 13 ]

O N DER N EME N

coacht. Die dingen leven in het hedendaagse ondernemersklimaat.” “Niet alleen daar trouwens”, besluit Rik Donckels. “In een tijdschrift voor Zwitserse artsen las ik zelfs een artikel dat de Regel van Benedictus gebruikt om de spelregels in een ziekenhuis te verfijnen: de aanpak, de inzet van mensen en middelen, enzovoort. Perfect, want de Regel is uiterst geschikt om op korte termijn beter te worden in wat je doet. En welke ondernemer of arts wil dat eigenlijk niet?”

“In een tijdschrift voor Zwitserse artsen las ik zelfs een artikel dat de Regel van Benedictus gebruikt om

de spelregels in een ziekenhuis te verfijnen: de aanpak, de inzet van mensen en middelen, enzovoort.”

De bibliotheek van Westvleteren De abdij van Westvleteren koestert haar bibliotheek, die teruggaat tot het begin van de stichting in 1831. Heel wat werken zijn nog veel ouder dan die datum. Zo werd Westvleteren een rustplek voor kostbare werken uit kloosters die met de Franse revolutie verdwenen. Ook boeken uit het ‘oude’ klooster op 800 meter van de huidige abdij (een Birgittijnenklooster met een voorgeschiedenis tot de dertiende eeuw, dat in 1784 onder Jozef II geconfisceerd werd) kwamen bij de broeders van Westvleteren terecht. Tot vandaag wordt de biblio-

[ CAPITAL 13 ]

theek aangevuld met werken over spiritualiteit, geschiedenis, theologie en de leer van de kerkvaders. De monnik die in Westvleteren intreedt, stapt letterlijk in een traditie die acht eeuwen teruggaat. Generaties en generaties lang hebben monniken in deze boekwerken hetzelfde gezocht. De nieuwe abdijbibliotheek van Westvleteren moet ervoor zorgen dat ook de volgende generaties die zoektocht kunnen aangaan. Samen met het archief van het klooster krijgt ze haar plaats op de verdieping van de oude kerk, gebouwd in 1840-1842. Gezien het belang van een aantal historische werken, is het de bedoeling van de broeders om op termijn ook te zorgen voor een betere ontsluiting voor onderzoekers van buiten de abdij. Nu al bestaat er internationale belangstelling van specialisten voor de unieke collectie. www.sintsixtus.be Rik Donckels: “De Regel Van Benedictus En Kmo’s: Wat Kmo’ers En Monniken Van Elkaar Kunnen Leren”, Roularta Books december 2011

e v e nt s

n et wor k i ng

Wat is een optimale financiële planning waard zonder dat men daarvan kan genieten en van gedachten wisselen met gelijkgestemden? Daarom organiseert Optima regelmatig evenementen voor haar relaties, om te netwerken, en vrijuit over financiële en andere kwesties te praten. foto’s Jeroen Peeters, Hugo Hannon, Geoffrey Rinchon en Philippe Buissin

Optima Rally

Klassiekers op vier wielen Ook in de oldtimerwereld wordt de naam Optima stilaan een vaste waarde. Al een paar jaar sponsoren we de sympathieke Beerens Rally, en deze zomer gingen we ook resoluut voor ons eigen oldtimerevent: de eerste editie van de Optima Rally was daarmee een feit! Op zaterdag 27 augustus verzamelde een prachtige selectie klassieke wagens aan de start bij de Porsche-dealer Carrera Motors in Latem, voor een rit over prachtige en vaak vergeten groene wegen en weggetjes doorheen het Vlaamse landschap. Voor de organisatie gingen we in zee met de Belgische Porsche Club, voor de inwendige mens zorgden Het Patijntje en Het Godshuis. Ook de bubbels waren van de partij: de winnaar kon zich verheugen op een fles Dom Ruinart, én een bezoek plus degustatie aangeboden door het Ruinart-domein in Reims. Santé!

27 AUGUSTUS 2011

[ CAPITAL 13 ]

e v e nt s

optima cup

Golf en financiële planning, een mooi huwelijk

Rechts: Frank Vincent

10 JULI 2011

die hun prijs persoonlijk overhandigd kregen door Optima’s CFO Frank Vincent. Maar ook de andere deelnemers waren enthousiast. Waren het niet hun golfkarretjes die we een goede maand later geparkeerd zagen aan de ingang van de Optima Open?

Na de succesvolle golftoernooien van 2007, is Optima voor het eerst weer actief in de golfsport. In de prachtige Royal Zoute Golf Club nodigden we enkele adepten uit voor een prachtig toernooi op zondag 10 juli. Dat de deelnemers tevreden terugkeerden, spreekt voor zich. Dat geldt zeker voor de winnaars,

Brussel te paard… Equestrian clinic day

Op 5 minuten van de Louizalaan, aan de rand van het Zoniënwoud, ligt wellicht de mooiste manège van Brussel: Le Royal Etrier Belge. Het geklasseerde complex uit 1930 herbergt alles waar de hoofdstedelijke paardenlief hebbers van dromen. De ideale plek dus voor hippische activiteiten op topniveau. En die vinden er dan ook plaats: op zaterdag 24 september was het er verzamelen geblazen voor de Equestrian Clinic Day, een demonstratienamiddag voor ambitieuze beoefenaars van de

ruitersport. Gastheer van het event was niemand minder dan Nelson Pessoa (75), met vijf deelnames aan de Olympische Spelen en negen wereldkam pioenschappen op zijn palmares wellicht de meest gelauwerde ruiter ooit. Tussen de leerrijke sessies onder het goedkeurend oog van de Braziliaanse grootmeester, was er tijd en ruimte voor een informele ontmoeting met Optima, de hoofdsponsor van het gebeuren. Of hoe financial planning en ruitersport toch hand in hand kunnen gaan…

24 SEPTEMBER 2011

[ CAPITAL 13 ]

e v e nt s

Players’ Dinner

aan tafel met de tennislegendes

Op zaterdag 20 augustus, de vooravond van de finale, verzamelden de zes spelers van de Optima Open samen met John McEnroe in de Royal Zoute Golf Club voor het ‘Players’ Dinner’, een exclusieve avond met topgasten van het toernooi. Aan tafel met McEnroe, Borg of een van de andere tennislegendes: een droom die uitkwam voor de liefhebbers van sterke verhalen en wijze woorden uit het top tennis! De burgemeester van KnokkeHeist, graaf Leopold Lippens, toonde zich eens te meer een uitstekende gastheer. Nadat Optima-CEO Jeroen Piqueur hem bedankt had voor de schitterende samenwerking met het gemeentebestuur, drukte de burgemeester zijn tevredenheid uit over het event: “De Optima Open zet het tennis in Knokke-Heist opnieuw op de kaart”, klonk het. En wie zijn wij om hem tegen te spreken?

20 AUGUSTUS 2011

[ CAPITAL 13 ]

analy s e

successie

Een stap vooruit, twee stappen achteruit De sterfhuisclausule is een wat morbide naam voor een interessante techniek, die een serieuze besparing in de successierechten kan opleveren. Recentelijk werd nog eens duidelijk dat de fiscus maar een koele minnaar is van de sterfhuisclausule. Blijft de techniek de moeite? Of kiest u beter voor een alternatief? tekst Sven Hubrecht, responsible audit center FOTO Lieven Van Assche

erfenis in plaats van via het huwelijkscontract (art. 5 Wetboek Successierechten). Met andere woorden: wat de echtgenoot kreeg via het verblijvingsbeding in het huwelijkscontract is toch voor de helft belastbaar met successierechten.

Wat u erft en hoeveel successierechten u betaalt bij de dood van uw echtgenoot, dat hangt af van uw huwelijksstelsel. Bent u gehuwd onder een gemeenschapsstelsel? Dan kunt u in uw huwelijkscontract een verblijvingsbeding zetten, in de volksmond beter bekend als ‘langst leeft, al heeft’. Als een van de echtgenoten overlijdt, zal het volledige gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom ‘verblijven’ aan de langstlevende echtgenoot.

Achterpoortje Voor wat u via een huwelijkscontract verkrijgt, betaalt u in principe geen successierechten. Uiteraard zag de wetgever dat achterpoortje van ‘langst leeft, al heeft’ ook en heeft hij ingegrepen. Hij bepaalde het volgende: wat de langstlevende krijgt boven de helft van de gemeenschap wordt fiscaal gezien alsof hij het kreeg via de

“De fiscus is een koele

minnaar van deze vorm van successieplanning.” sven hubrecht

[ CAPITAL 13 ]

Een voorbeeld. Twee echtgenoten h ebben een gemeenschappelijk vermogen dat bestaat uit een beleggingsportefeuille ter waarde van 750 000 euro en een verhuurd onroerend goed ter waarde van 500 000 euro. Een van beide echtgenoten overlijdt. Dan betaalt de langstlevende volgende successierechten, al naargelang het gewest dat de belasting heft:

Vlaanderen

72 750 euro

Wallonië

123 750 euro

Brussel

122 800 euro

analy s e

Ziekbed Successieplanners vonden dan weer een achterpoortje in het achterpoortje dat de fiscus afsloot: de zogenoemde sterfhuisclausule. Er zijn een aantal wettelijke toepassingsvoorwaarden om het ‘langst leeft, al heeft’ beding voor de helft belastbaar te maken. Een ervan is dat het beding gemaakt is op voorwaarde van overleving. Met andere woorden: in het beding moet de clausule staan dat de begunstigde de langstlevende echtgenoot is. Een sterfhuisclausule zorgt ervoor dat die toepassingsvoorwaarde niet vervuld is. En zo vermijdt u successierechten. In de clausule staat dan bijvoorbeeld dat het v olledige gemeenschappelijk vermogen voor de echtgenoot is, die met naam en toenaam vernoemd wordt (‘Jan Janssen’), ongeacht de wijze waarop het gemeenschappelijk vermogen wordt ontbonden (overlijden of echtscheiding). Uiteraard gaat de facto de gemeenschap naar de langstlevende echtgenoot. Maar het verblijvingsbeding bevat géén overlevingsvoorwaarde. Dankzij de sterfhuisclausule betaalt de langstlevende echtgenoot dus geen successierechten. De fiscus had dit bevestigd in enkele administratieve beslissingen. Vanwaar de naam ‘sterfhuisclausule’? In de praktijk wordt deze techniek voornamelijk gebruikt in de laatste weken of dagen voor een overlijden. Er moet zo goed als zekerheid bestaan dat de terminaal zieke echtgenoot eerst overlijdt. Overlijdt de andere echtgenoot toch eerder, bijvoorbeeld door een verkeersongeval? Dan moet de langstlevende echtgenoot successierechten betalen op het volledige gemeenschappelijk vermogen, in plaats van op de helft van het vermogen zonder de sterfhuisclausule. Wat betekent de sterfhuisclausule voor het eerdere voorbeeld? Een belastingbesparing, afhankelijk van het bevoegde gewest, van:

Vlaanderen

72 750 euro

Wallonië

123 750 euro

Brussel

122 800 euro

Een sterfhuisclausule laat u via een notaris invoeren. Dat kost ongeveer 350 euro.

Een brug te ver En er is nog meer, de zogenoemde uit gebreide sterfhuisclausule. Stel dat de terminaal zieke partner eigen goederen heeft, die dus geen deel uitmaken van de huwgemeenschap. Voor zijn o verlijden verandert hij zijn huwelijkscontract en brengt hij die eigendommen in de gemeenschap. Na zijn dood krijgt de langstlevende partner via het sterfhuisbeding ook die goederen. Dat was een brug te ver voor de fiscus. Hij vond dat de langstlevende partner wel successierechten moest betalen voor de ingebrachte goederen. Volgens de fiscus ging het over een ‘contractuele erfstelling’, een schenking tussen echtgenoten van toekomstige goederen. En die wordt belast met successierechten. Het Hof van Cassatie gaf de fiscus ongelijk, in het arrest van 10 december 2010. Het Hof beschouwt de clausule niet als een contractuele erfstelling. En dus is ze niet belastbaar op grond van artikel 2 van het Wetboek der Successierechten. Enthousiasme onder juristen. Eindelijk was er rechtszekerheid over het sterfhuisbeding. Maar de euforie was van korte duur.

Een stap vooruit, twee achteruit Door een administratieve beslissing van 15 juli 2011 heeft de administratie haar standpunt drastisch herzien. De fiscus maakt handig gebruik van een bepaalde strekking in de rechtsleer. Hij grijpt nu terug naar een andere kapstok om álle sterfhuisbedingen te belasten, niet alleen de uitgebreide maar ook de gewone. Hoe redeneert de fiscus vandaag? De toebedeling via het sterfhuisbeding is altijd een ‘vrijgevigheid’ (of een schenking). En die is belastbaar op basis van artikel 5 Wetboek Successierechten. Hoe vermijdt u de kwalificatie van vrijgevigheid volgens de administratie? Als de toebedeling afhankelijk is van een

[ CAPITAL 13 ]

over levingsvoorwaarde. Maar als u een overlevingsvoorwaarde toevoegt aan het sterfhuisbeding, wordt het weer een gewoon ‘langst leeft, al heeft’-beding. En dat is dus belastbaar, zoals we eerder schreven. Nochtans vindt een meerderheid van de juristen dat een overlevingsvoorwaarde niet noodzakelijk is voor een huwelijksvoordeel ten bezwarende titel. Het is onduidelijk of de fiscus zijn nieuw standpunt ook zal volgen voor overlijdens van vóór 15 juli 2011, waarbij de successieaangifte na 15 juli 2011 wordt ingediend. Of zal het alleen gelden voor overlijdens na 15 juli 2011?

Exit sterfhuisclausules? Vandaag belast de fiscus dus elke toe bedeling boven de helft via een sterfhuisbeding. Toch denk ik dat wie met zo’n dossier naar de rechtbank trekt, een goede kans maakt om gelijk te krijgen van de rechter. Maar de meeste mensen vermijden liefst een slepende procedure en gaan op zoek naar andere oplossingen. Het sterfhuisbeding wordt vandaag soms optioneel gemaakt. Voordeel? Als de gezonde partner, tegen alle verwachtingen in, toch eerst sterft, kan de overlevende de optie niet lichten en de uitwerking van het sterfhuisbeding vermijden. Juristen menen, terecht denk ik, dat de administratie het niet uitoefenen van de optie niet kan belasten. Ook als de zieke echtgenoot eerst sterft, kan de langstlevende bij een optionele sterfhuisclausule nog beslissen of hij deze clausule inroept of niet. Hij houdt dan rekening met de concrete gegevens van het dossier en met de stand in wetgeving, rechtsleer en rechtspraak. Want het zal ons niet verbazen als de fiscus zijn standpunt zal doordrukken door de wet te laten aanpassen. Besluit? Wie de fiscale pil wil verzachten en gerechtelijke procedures wil vermijden, moet vandaag meer dan ooit alle mogelijke alternatieven checken.

research

Op t i m a C h a i r i n F i na nc i a l Pl a n n i ng Pr ac t ic e

TOPONDERZOEK voor een klantenservice op topniveau

Optima, pionier en marktleider in persoonlijke financiële planning, financiert sinds november een nieuwe academische leerstoel aan de Vlerick Leuven Gent Management School, één van de best scorende onderzoeksinstellingen ter wereld. De Optima-leerstoel steunt onderzoek in het Centrum voor financiële diensten, gelegen op een steenworp van de Gentse hoofdkantoren van ons bedrijf. Of hoe buren nog een beetje dichter bij elkaar komen. tekst Saskia Broeckx foto’s Sven Everaert

[ CAPITAL 13 ]

research

“Wij hebben

een boontje voor vernieuwers en ondernemers.” Decaan Philippe Haspeslagh

Financiële dienstverlening als thema is actueler dan ooit, aldus professor Philippe Haspeslagh (Decaan Vlerick Leuven Gent Management School): “Ondanks de financiële crisis blijft België een welvarend land met een hoge persoonlijke spaarquote. De financiële sector in België vertegenwoordigt 3,5 keer het bbp in termen van activa. Maar dat is aan het veranderen. Door de financiële crisis is de geloofwaardigheid van de sector flink gedaald. En kwamen er ingrijpende wijzigingen in de wet geving. De sector heeft nieuw talent n odig én vorming en opleiding.”

Boontje De leerstoel wil een beeld krijgen van de hiaten in de kennis over financiële planning, en die dan wegwerken. Voorts komt er onderzoek naar hoe mensen een keuze maken uit de ruime waaier financiële producten en diensten, en hoe zij beslissingen nemen in een onzekere omgeving. De financiële markt steunt op vertrouwen, en dat vertrouwen is voor een stuk weg. Deze leerstoel onder zoekt hoe dat vertrouwen kan worden hersteld. Opnieuw professor Haspeslagh: “Dit is een uitstekende kans voor academisch onderzoek op het vlak van strategie, marketing, besluitvorming, enzo voort. Het geeft een extra dimensie aan de programma’s van ons Centrum, die veel relevanter worden. Wij zijn verheugd dat Optima als een van de eersten financiële steun verleent. Het bedrijf is een van de meest vernieuwende en dynamische spelers in de sector van financiële diensten.” Hij voegt er glimlachend aan toe: “En bij Vlerick hebben wij een boontje voor vernieuwers en ondernemers.”

Waardevolle inbreng Jeroen Piqueur, CEO van Optima, beaamt dat het financiële landschap verandert.

[ CAPITAL 13 ]

Hij verwacht dat persoonlijk en privaat bankieren stilaan plaats zullen maken voor persoonlijke financiële planning. Het onderzoek van de leerstoel zal dan ook niet alleen van academisch belang zijn. “Competentie- en kennisbeheer is verankerd in onze strategie en cultuur. De bevindingen van dit onderzoek zullen van grote waarde zijn voor de uitbreiding van ons aanbod. Zodat wij nog beter kunnen inspelen op de behoeften van onze klanten in een veranderende omgeving. De top bereiken is niet eenvoudig, maar daar blijven is nog veel zwaarder. Samenwerken met een van de beste handelsscholen ter wereld: bestaat er een betere manier om je kennis te vergroten en op de hoogte te blijven van nieuwe beheertechnieken?” Als marktleider tracht Optima voortdurend topmensen aan te trekken die een carrière willen uitbouwen in de sector. “Dit partnership brengt ons in contact met talentvolle en bekwame studenten en deskundigen die doorgaans moeilijk te rekruteren zijn.”

Overlappende doelgroepen De leerstoel maakt Optima ook beter zichtbaar in de Vlerick-gemeenschap. Optima mikt op ondernemers en zelfstandige dienstverleners, en met 12 000 alumni in België alleen al biedt de Vlerickgemeenschap van ondernemers en toekomstige ondernemers een massa nieuwe netwerkkansen.

“De bevindingen van dit onderzoek zullen van

grote waarde zijn voor de uitbreiding van ons aanbod.” jeroen piqueur

research

Op t i m a C h a i r i n F i na nc i a l Pl a n n i ng Pr ac t ic e

Naar een optimale financiEle planning Veel bedrijven geven u financieel advies, maar marktleider Optima gaat net iets verder. Optima biedt een plan aan. Philip De Hulsters, bestuurder bij Optima, en Vlerick-professoren Marion Debruyne en Frank Goedertier praten over het nieuwe partnership en de research bij de Optima Chair in Financial Planning Practice. tekst William Wright FOTO Sven Everaert

Philip De Hulsters: “Waarom een leerstoel bij Vlerick? Omdat we zeer veel gemeen hebben. Ten eerste gelooft Optima, net als Vlerick, sterk in de combinatie van academische inzichten, managementtechnieken en bedrijfsrealiteit. De sleutel tot een goed financieel en fiscaal plan ligt dan ook in het samenvoegen van klantenkennis en wetgeving. Zo kunnen we aan iedere klant een alomvattende audit van zijn persoonlijke situatie en verwachtingen aanbieden binnen de uiterst complexe Belgische belastingwetgeving. En dat vergt een zeer nauwgezette academische aanpak.”

Stappenplan voor een ‘consumer-decision journey’ Professor Marion Debruyne: “Grof geschetst concentreert ons researchproject zich op de vraag hoe de consument beslist over zijn financiën. En waarom kiest hij voor een bedrijf zoals Optima? We toetsen onze bevindingen aan de praktijk en gaan na hoe Optima die inzichten kan gebruiken in de bedrijfsvoering.” “Belastingwetgeving en financiële planning zijn rationele zaken, maar voor de consument is geld ook een heel emotio-

ons researchproject uit drie fases. Eerst analyseren we intern hoe Optima zijn producten opbouwt en voorstelt. Daarna volgt het externe perspectief, de weg die de klant aflegt, zoals professor Debruyne vermeldde. En dan gaan we context toevoegen aan het bedrijf en de klant.” Frank Goedertier, Marion Debruyne en Philip De Hulsters

neel gegeven. Er kan veel onzekerheid bestaan over de beste manier om het te beheren, dus willen we de psychologische processen begrijpen die in een financiële beslissing meespelen.” “We willen ook inzicht krijgen in wat wij de ‘consumer-decision journey’ noemen. Dat zijn de stappen die een klant zet als hij een financiële partner kiest. Welke criteria hanteert hij bij elke stap? En hoe kunnen we hem op de juiste manier door dat proces leiden, zodat hij op het juiste tijdstip de juiste informatie voor zijn specifieke behoeftes ontvangt?”

Overaanbod aan informatie overwinnen Frank Goedertier, assistant professor Marketing: “In eerste instantie bestaat

[ CAPITAL 13 ]

“Een kritische factor in dit digitale tijdperk is het overaanbod aan informatie. Wat is de invloed daarvan op de psychologische mechanismen? En in welke mate kan dat zelfs leiden tot beslissings verlamming? We kunnen de context ook verruimen en gebruikmaken van goede ideeën uit andere sectoren.”

Dynamische dialoog Philip De Hulsters: “Op langere termijn willen we het management voort professionaliseren en de ondernemingszin bij Optima stimuleren via een permanente uitwisseling van kennis en inzichten. We willen ook weten hoe we de kennis waarover we beschikken optimaal kunnen benutten en verder evolueren. Onze kennis en ervaring delen met Vlerick, dat zal bijdragen tot betere strategische inzichten voor Optima en tot innovatieve researchinzichten voor Vlerick.”

t e nni s l e g e n d e s

K nok k e-H eist opn i eu w pl ac e to be voor Op t i m a Open

tennis, champagne en netwerken op het

hoogste

Onder een stralende zon was de Royal Zoute Tennis Club in het mondaine Knokke-Heist ook dit jaar het strijdtoneel van de Optima Open, de tweede editie van Optimaâ&#x20AC;&#x2122;s eigen ATP-toernooi voor spelers van 35 jaar en ouder. Liefst 8 000 bezoekers uit heel het land genoten er van 19 tot 21 augustus van toptennis met de legendes van weleer. tekst Jeroen Lissens | fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Bram Vaes en Philippe Buissin

[ CAPITAL 13 ]

t e nni s l e g e n d e s

 Cameraploeg Exqi Sport

De deelnemerslijst was weer imposant. Namen als Björn Borg, Mats Wilander, Henri Leconte, Richard Krajicek, Carlos Moya en Guy Forget zijn op zich al genoeg om de tennisliefhebbers naar Knokke-Heist te lokken. Maar de Optima Open is zoveel meer dan tennis. De Optima Open, dat is ook genieten van heerlijk eten en een fris glaasje champagne met vrienden en zakenrelaties. Nog meer dan anders is Knokke-Heist tijdens de laatste weekends van de zomer, vlak voor de start van een nieuw werkjaar, dé place to be voor ondernemers en vrije beroepers uit het hele land. Voeg daarbij het idyllische kader van de Royal Zoute Tennis Club, prachtig verscholen in het groen, en het plaatje is compleet. Of zoals een waarnemer het uitdrukte, terwijl hij een blik wierp op de viptribune: “Ondernemend België groet u.”

Vipdorp Logisch dus, dat Optima graag opnieuw van de partij was als hoofdsponsor en eigenaar van dit prestigieuze toernooi. De Optima Open is meer dan een sportevent van formaat. Het is een uitgelezen moment om direct en informeel contact te hebben met heel wat klanten en relaties van uw bedrijf. Gezellig bijpraten bij een glaasje champagne in het zomerse Knokke-Heist, dat is toch helemaal iets anders dan een ontmoeting op kantoor.

 Henri Leconte

Heel wat van onze klanten en relaties bleken bovendien echte tennisfanaten, vaak ook generatiegenoten van de spelers die we met de Optima Open naar Knokke-Heist halen. Verder was achter de schermen keihard gewerkt om de editie van 2011 zo mogelijk nog beter te maken dan die van 2010. Denken we maar aan de uitbreiding van het vipdorp voor nog meer comfort, en tal van andere kleine wijzigingen.

Competitie En natuurlijk was er ook tennis, opnieuw van een hoog tot zeer hoog niveau. De Optima Open is dan ook geen exhibitietoernooi, maar maakt deel uit van de ATP Champions Tour (www.atpchampionstour. com). Dat is een serie van internationale toernooien voor de ‘living legends’ van het tennis, die het professionele circuit ten minste 2 jaar verlaten hebben en 35 jaar of ouder zijn. Winnen is dus wel degelijk belangrijk voor de spelers die hun plaats in de ranking verzekerd willen zien. Al geven we graag toe dat het element ‘ambiance’ ook niet onbelangrijk is.

[ CAPITAL 13 ]

Dat werd op zaterdag mooi duidelijk, toen de Fransmannen Leconte en Forget het tegen elkaar opnamen als opwarmer voor het Zweedse onderonsje tussen Borg en Wilander. Vooral Henri Leconte stal de show met zijn grappen en grollen, tot groot jolijt trouwens van een dolenthousiast publiek.

Topevent De enige valse noot van het toernooi was de blessure die John McEnroe een week eerder opliep, waardoor hij niet kon spelen in Knokke-Heist. De Amerikaanse tennislegende gaf wel present in Knokke-Heist, al was het dan om goedkeurend langs de zijlijn toe te kijken naar wat zijn makkers ervan terecht brachten. Gewillig liet hij zich fotograferen en deelde hij handtekeningen uit. McEnroe bezocht voor Optima ook een Brussels kinderziekenhuis, in het kader van een actie met het Belgian Kids’ Fund die we koppelden aan het tennistoernooi (zie pag 42-45).

“De Optima Open is in twee jaar tijd uitgegroeid tot een klassieker aan de Belgische kust.” Een van de mooie dingen aan een event als de Optima Open? Tussen sponsors en spelers is een vrij direct contact mogelijk: na de match komen ze gewoon naar de vipruimtes om een babbeltje te slaan met het publiek, en om die laatste handtekening uit te delen.

En in 2012? De Optima Open is in twee jaar tijd uitgegroeid tot een klassieker aan de Belgische kust. Een volgende editie lijkt dan ook bijna vanzelfsprekend. Optima is niet de enige partij die daarop aandringt: ook onze medesponsors zijn unaniem overtuigd van de klasse van dit event. Dank daarvoor aan het gemeentebestuur en aan de Royal Zoute Tennis Club, van wie we keer op keer een uiterst hartelijke ontvangst kregen. Tot slot nog een goede raad voor de tennislief hebbers: reserveer tijdig uw kaarten voor de editie van 2012, de editie van dit jaar was op korte tijd volledig uitverkocht. www.optimaopen.be

 Graaf Léopold Lippens, Eric Drossart, Graaf Jean-Pierre de Launoit

 John McEnroe  Cheque voor Belgian Kids’ Fund

 Carlos Moya wint de tweede editie van Optima Open

MO B I E L

El ekt r isc h r i j den

gejaagd door de

Elektrische autoâ&#x20AC;&#x2122;s zijn de hype van de dag. Ze zijn helaas ook doodsaai en niet eens zo milieuvriendelijk als de meeste politici wel hopen. Een uitzondering? Deze bloedmooie en snelle E-Type van het Duitse Classic eCars. tekst Bart Lenaerts fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Lies De Mol

[ CAPITAL 13 ]

In Hollywood zijn elektrische auto’s hipper dan hip. Maar in Europa rollen politici, trendwatchers en modepopjes over elkaar heen om aan te pikken bij deze ecologische hoop in bange dagen. En toch blijft het op onze wegen verrassend … stil rond deze alternatieve mobiliteit. Omdat elektrische auto’s peperduur zijn. Omdat de autonomie ver achterblijft bij de reislust van de gemiddelde Europeaan. Maar vooral omdat de zeldzame uitingen die al in showrooms staan te blinken, minder opwindend zijn dan een notarisakte en bovendien ook nog eens gewoon lelijk zijn. Maar op dat laatste vond de eigenzinnige Uwe Koenzen van het Duitse bedrijfje Classic eCars uit Düsseldorf een flitsend antwoord.

Nostalgische toekomstvisie Zijn idee is even simpel als geniaal. Waarom niet het beste van twee werelden combineren door die moderne, ietwat zielloze technologie in een klassiek, karaktervol koetswerk te lepelen? Technisch is het een fluitje van een cent, zo leerde hij ruim vijftien jaar geleden tijdens zijn huwelijksreis in Californië. “Daar ontmoette ik een ingenieur van Solar Architecture die een oude Porsche op elektriciteit liet rijden. Opladen was doodsimpel en helemaal gratis via zonnepanelen in zijn tuin. Ik wist meteen wat ik zou doen met de oude Porsche met kapotte motor die al jaren in mijn garage stond te verstoffen.”

Sindsdien leerden Koenzen en zijn technische partner Jens Broedersdorff dat zo’n multicultureel huwelijk tussen een oud koetswerk en ultramoderne technologie eigenlijk is voorbestemd: “De ombouw is relatief simpel, omdat oude auto’s geen complexe elektronica aan boord hebben. Bovendien blijft het totale gewicht – vaak de achilleshiel van elektrische auto’s – binnen de perken, omdat de loodzware batterijen in een relatief licht koetswerk worden gemonteerd”, aldus Koenzen, die zo een piepkleine niche vult: “De laatste jaren construeerden we een fraaie Kever, een Porsche 912 voor eigen gebruik en nog een handvol andere oldtimers. En we verkochten ook een flink pak ombouwkits aan doe-het-zelvers.”

MO B I E L

“Toch is de

tijd van de vijandige reacties wel stilaan voorbij.”

Classic eCars boekt weinig spectaculaire omzetten. Dat heeft te maken met het stevige prijskaartje: “Minstens 20 000 euro, omdat batterijen en elektromotoren zo duur zijn, maar ook omdat dit puur handwerk is”, legt Koenzen uit. Wie de investering denkt terug te verdienen door te besparen op dure tankbeurten, is er aan voor de moeite. Qua onderhoud is een elektrische auto weliswaar spotgoedkoop, maar de dure batterijen hebben helaas niet het eeuwige leven. Koenzen laat er geen t wijfel over bestaan: een elektrische oldtimer werkt, is zo betrouwbaar als een hond en levert gulle porties rijplezier. Maar voor de centen moet je het niet doen.

[ CAPITAL 13 ]

Het keren van de jaren De eigenzinnige ondernemer is best trots op zijn nostalgisch geïnspireerde toekomstvisie: “De integrale auto-industrie praat nu al een eeuwigheid over elektrische auto’s. Maar concreet gebeurt er amper iets. Met ons piepkleine bedrijfje bewijzen we dat het wel degelijk kan. Dat het niet eens erg moeilijk is.” Toch is hij allerminst een groene ridder of een opportunistische zakenman. Koenzen heeft een complexe persoonlijkheid met veel hoeken en kantjes. Net zoals de auto’s die hij bouwt, en zijn antwoorden op het mobiliteitsvraagstuk. Om zijn dagelijks brood te verdienen runt deze milieu-ingenieur een middelgroot consultancy bureau dat vervuilde rivieren en overstromings gebieden weer tot leven wekt. Daar leerde hij dat elke poging om de wereld een beetje groener te maken a priori financieel rendabel moet zijn. Om de stress uit zijn lijf te schoppen, brengt hij zijn

MO B I E L

weekends meestal door als amateur oldtimerracer. In die kringen begreep hij dat milieuvriendelijke mobiliteit vooral spannend moet blijven.

momentum is daar. Nu moet het gebeuren.” Met deze wondermooie E-Type bijvoorbeeld.

E-lectrisch type Geen hokjesmens dus. Maar precies daarom is hij zo geloofwaardig, nu iedereen zich verliest in een emotionele discussie. De groene hoek brengt zurige, spaarzame alternatieven die bij niemand ooit een halve lach op het gezicht toveren. En in gepassioneerde autokringen proberen ze vooral alle problemen compleet te negeren. Daarom scoorde Koenzen tot vandaag weinig pers en zat op autosalons niemand te wachten op onverlaten die een Porsche castreerden en zijn heerlijk klinkende, lekker karakteristieke boxermotor inruilden voor een steriele elektromotor die ook van een wasmachine kan zijn. “Toch is de tijd van de vijandige reacties wel stilaan voorbij”, nuanceert Koenzen. Hij wil graag een versnelling hoger schakelen: “Het

Koenzen droomde al langer van zo’n elektrische E-Type. Omdat het een inspirerende auto is, en omdat het ultieme symbool van de glowing sixties dit jaar 50 kaarsjes mocht uitblazen. Maar vooral voor zijn fantastische naam. “Tegenwoordig zet iedere marketeer overal een e-tje of i-tje voor. Ik word gek van zoveel plat commercieel o pportunisme. Maar een Jaguar eE-Type, dat moest gewoon een keer gebeuren”, verduidelijkt Koenzen. Zijn droom werd plots heel concreet toen hij een jaar geleden Willi Balz tegen het lijf liep tijdens een oldtimerrace. Tijdens de weekends jaagt Balz er halve fortuinen door met oude Maserati’s, maar tijdens de werkweek verdient hij er hele met

“Ecologie hoeft niet verlammend

saai, kurkdroog of krenterig te zijn.”

Windreich, een bedrijf dat ruim 1 miljoen Duitsers van groene elektriciteit voorziet via windmolenparken. Balz weet een en ander van klassieke auto’s, maar nog meer over duurzame energie, en erg veel over zakendoen in de 21ste eeuw. Balz zag wel brood in zo’n E-Type om zijn complexe verhaal aan de goegemeente te slijten. Want de milieuvriendelijke vlieger gaat alleen op als de elektriciteit die je tankt, werd opgewekt op een duurzame manier. Wind- of zonne-energie dus, want veel andere alternatieven zijn er niet in onze contreien. En daar past Willi Balz en zijn Windreich perfect in het plaatje.

Het ideale dier Het lijkt wel alsof iemand de stekker uit het leven heeft getrokken als de bevreemdende Jag voorbij flitst. Hoewel zijn rauwe inborst en gespierde lijf

MO B I E L

“Probeer niet langer om een elektrische auto

dezelfde eigenschappen mee te geven als een auto met verbrandingsmotor.”

doen vermoeden dat deze metaalgrijze knapperd woest uit zijn uitlaten blaft, blijft hij zo stil als een metrostel. Niettemin ligt de E-Type als een blok op de weg, voelt hij zo sereen als een nonnenklooster en is hij net zo snel als zijn geboetseerde koetswerk uitstraalt. De elektromotor levert zowat 200 pk en voldoende koppel om plooien in het asfalt te trekken. Rijden met deze elektrische bom voelt nog het meest als een rollercoaster in een pretpark. Hij accelereert flitsend uit de startblokken, maar wel verbazend moeiteloos. Gewoon gas (nu ja) geven en gaan. Een kind kan de was doen. Je mist wel de spanning van een echte verbrandingsmotor die hoestend tot leven komt, gretig in toeren klimt en je inpalmt met zijn uitgesproken karakter. Maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door heel nieuwe sensaties. Zo heeft de elektromotor bij elk toerental zo’n grote hoeveelheid koppel paraat dat schakelen totaal overbodig is. Dat Koenzen niettemin een tweeversnellingsbak monteerde, dient uitsluitend om de aandrijflijn een beetje karakter mee te geven. In de eerste versnelling is de mechaniek zo stil als een muisje, terwijl de tweede daar een diep grommende, mechanische grol bovenop gooit die de auto extra panache geeft. Helaas heeft ook deze elektrische auto te kampen met een beperkte autonomie. Ondanks de peper-

[ CAPITAL 13 ]

MO B I E L

dure, hoogtechnologische lithium-ion batterijen, loopt de E-Type hooguit 200 kilometer vooraleer hij een uurtje of acht aan de stekker moet. Al kan die tijd beperkt blijven tot een half uurtje als je de batterijen slechts voor de helft laadt.

Volgens Koenzen kopen we in een ideale wereld auto’s zoals jassen of schoenen: voor elke gelegenheid eentje. Dat deze theorie mijlenver afstaat van de praktijk, snapt Koenzen ook wel. Maar hij doet tenminste iets.

Maar Koenzen vindt die hele discussie over de beperkte reikwijdte naast de kwestie: “We moeten daar eens mee ophouden. Probeer niet langer om een elektrische auto dezelfde eigenschappen mee te geven als een auto met verbrandingsmotor. Dat is een utopie. In het Duits noemen we dat een Eierlegende Wollmilchsau, een varken dat melk en wol geeft en eieren legt. Zo’n ideaal dier bestaat natuurlijk niet. Behalve in ons verkeer, want elke moderne auto moet perfect zijn in de stad, én ook geschikt zijn om met het hele gezin op skivakantie te gaan. Daarom rijden we massaal met enorme kisten die een grote druk op het milieu leggen”.

early adopters Hoeveel een elektrische oldtimer nu precies moet kosten, hangt helemaal af van de smaak van de klant. Deze Jag tikt af op verscheidene honderdduizenden, omdat hij volledig met de hand werd gebouwd op maat van een veeleisende klant die toptechnologie eist voor zijn rijdende uitstalraam. Eerdere projecten bewijzen dat het ook vele malen goedkoper kan, zonder in de koopjeshoek terecht te komen. Enkele tienduizenden bent u al snel kwijt als u op deze manier de wereld wilt verbeteren, zelfs als u kiest voor simpelere hardware en een minder tot de verbeelding sprekende vierwieler.

Zo werken Koenzen en zijn team hard aan een Citroën DS – nog zo’n mooi huwelijk tussen nostalgie en een blik op de toekomst – terwijl een Fiatje 500 ook mooi zou zijn. Bovendien droomt Koenzen luidop van een kleine reeks Porsches. Dat ideale compromis tussen een cool voorkomen en een aanvaardbaar prijskaartje is het perfecte alternatief voor iedere Berlijnse of Londense early adopter die graag stijlvol om de milieuregels en congestion zones heen wil rijden. Deze E-Type zal de wereld niet redden, dat snapt Koenzen ook wel. Bovendien roept de auto net zo veel vragen op als hij er beantwoordt. Maar het is tenminste een concrete oplossing die alvast uitdraagt dat niemand ooit in hokjes mag denken. Zeker niet over het milieuvraagstuk. Ecologie hoeft niet verlammend saai, kurkdroog of krenterig te zijn. De Jag bewijst dat de groene beweging best een spannend randje mag hebben.

b e l g e n m e t e e n plan

x av i e r da m m a n

Onze man in Silicon Valley

American van Dream Xavier Damman The

Wie droomt van een internetcarrière, moet naar Silicon Valley, het webwalhalla bij San Francisco. Dat besefte ook de Nijvelse ingenieur Xavier Damman. Na twee jaar mag zijn site Storify – een zoekmachine voor sociale media – het Witte Huis, The New York Times én de Verenigde Naties tot zijn fans rekenen. TEkst Iris De Feijter

[ CAPITAL 13 ]

b e l g e n m e t e e n plan

“Wij geven onze gebruikers een

21ste-eeuwse typemachine,

maar dat garandeert natuurlijk niet dat zij zich ontpoppen tot

21ste-eeuwse Shakespeares.”

“De tsunami in Japan, de tornado in New York of de Arabische lente in het Midden Oosten: wat er ook gebeurt in de wereld, er is altijd wel iemand met een gsm die twittert, een berichtje post of foto’s neemt en uploadt. Die content is essentieel om de wereld te informeren”, aldus Xavier Damman. De Nijvelse webondernemer (27) bedacht de internettoepassing Storify, die van de eindeloze stroom Twitter-berichten, Facebook-posts, YouTube-filmpjes en Flickr-foto’s samenhangende verhalen maakt. De service richt zich op nieuwssites die sociale media willen integreren in hun berichtgeving. “Toen de revolutie in Egypte losbarstte, programmeerde de Arabische tv-zender Al Jazeera ‘The Stream’: een talkshow die Storify gebruikte om in realtime berichten van de sociale media te tonen. Logisch, er zijn nu eenmaal veel meer socialemediagebruikers dan verslaggevers.” Sinds de site in april voor het grote publiek beschikbaar is, haalde hij al enkele prijzen binnen waaronder de Knight Batten Award voor de beste journalistieke innovatie. Storify won ook de SxSW Startup wedstrijd en werd door Time Magazine bestempeld als een van de 50 beste internetpagina’s van 2011. Een opsteker voor onze landgenoot, die al twee jaar in Silicon Valley woont en moest knokken om zijn start-up van de grond te krijgen.

Waneer is het idee voor Storify geboren? XAVIER DAMMAN: “Ik ben altijd into computers,

media en ondernemerschap geweest. Als tienjarig kereltje startte ik mijn eigen magazine: Tribal. Eerst was het niet meer dan een verknipte krant van mijn vader die ik voor 20 frank verkocht aan familie leden en buren. Maar later schreef ik zelf artikels en maakte ik het blad netjes op de computer. Toen ik 16 was, had Tribal een eigen site en een oplage van 30 000 stuks. Ik stopte ermee toen ik burgerlijk ingenieur ging studeren in Louvain-la-Neuve.”

“Ik kon in ruil voor een kop koffie bij

Starbucks de baas van Twitter om advies vragen.

Dat moet je bij de CEO van Belgacom niet proberen.”

“Het idee van Tribal – jongeren de kans geven om zich te uiten in een magazine – verschilt niet veel van Storify. Alleen het medium is anders. Ik ben dol op sociale media. Drie jaar geleden lanceerde ik Tweetag: een zoekmachine voor Twitter. Handig, maar om er geld mee te kunnen verdienen, schakelde ik over op Publitweet. Daarmee kun je Twitter-berichten – oftewel Tweets – zoeken én meteen publiceren. Storify is daar de uitgebreide versie van.”

[ CAPITAL 13 ]

b e l g e n m e t e e n plan

Waarom moest u daarvoor naar Amerika? XAVIER DAMMAN: “Ik probeerde eerst in België en Parijs geld bij elkaar te krijgen voor Publitweet. Maar investeerders vroegen keer op keer naar mijn businessplan en mijn strategie om geld te verdienen. Sociale media waren twee jaar geleden nog tamelijk nieuw in België. Investeerders konden moeilijk begrijpen dat daar een markt voor was. Dat was in Silicon Valley natuurlijk helemaal anders. Bovendien primeert in Amerika een goed idee boven het businessplan. Hier redeneren investeerders: ‘Als het een goed product is, volgt de vraag – en dus de winst – vanzelf’.” “Natuurlijk wil ik geld verdienen met Storify, maar ik ben niet geïnteresseerd in low-hanging fruit. Ik wil eerst en vooral zoveel mogelijk gebruikers. Grootheden zoals Twitter en YouTube sloegen ook niet vanaf het eerste moment munt uit hun idee.” Wat was uw plan toen u uit België vertrok? XAVIER DAMMAN: “Ik wilde het liefst een paar jaar blijven. Maar toen ik in de zomer van 2009 vertrok, boekte ik meteen een retourticket voor de kerst vakantie. Als ik in dat half jaar – precies de periode van mijn toeristenvisum – geen tekenen kreeg dat ik op de goede weg zat, zou ik definitief terugkeren. Ik had al wat Belgische en Franse klanten van

succesvolle en gevestigde ondernemers die starters helpen zonder daar iets voor terug te vragen. Logisch, de één heeft geen geld en de ander heeft er genoeg. Maar zodra die starter zelf is uitgegroeid tot een grote vis, helpt hij op zijn beurt een starter met advies en de juiste contacten. Ik had geen enkel besef van die genereuze mentaliteit toen ik hier kwam. In België is zoiets ondenkbaar. Ik kon in ruil voor een kop koffie bij Starbucks de baas van Twitter om advies vragen. Dat moet je bij de CEO van Belgacom niet proberen.” Storify startte u niet alleen, maar samen met Burt Herman. XAVIER DAMMAN: “Zes maanden lang had ik a lles uit mijn spaarpot betaald. En net voor ik terug naar België vloog, kreeg ik 10 000 dollar van een businessangel. Twee dagen later kreeg ik mail van de San Francisco Chronicle – een goede nieuwssite uit de Valley – dat ze Publitweet wilden gebruiken. Ik sprong een gat in de lucht, maar ik was het beu om altijd alles alleen te doen. Dus ging ik op zoek naar een Amerikaanse co-founder. Dat zou me ook helpen om een investeerder te vinden.” “Al snel kwam ik Burt Herman tegen. Hij was, net als ik, bezig met de link tussen journalistiek en technologie en hij was meteen enthousiast om mee te

“Wie bang is om te falen, begint nergens aan.

Voor mij is mislukken een fantastische kans om te leren. Maar tot nog toe ziet

het er goed uit voor Storify.”

Publitweet, waaronder Le Soir en Le Monde. In de States probeerde ik die gebruikersgroep uit te breiden, maar dat was niet eenvoudig. Op een van de vele netwerkbijeenkomsten, ontmoette ik een Franse ondernemer. Hij woonde al drie jaar in de Valley en maakte me er wegwijs. Zo’n gids is geen must, maar wel een shortcut.”

stappen in Publitweet. Maar al snel schakelden we over op Storify. In februari – we werkten toen nog met de bètaversie – investeerde de durfkapitalist Khosla Ventures maar liefst 2 miljoen dollar in ons bedrijf. Ondertussen hebben we een zevenkoppig team en gebruiken 18 van de 20 grote nieuwssites Storify.”

“Er heerst hier in Silicon Valley een heel krachtig mechanisme dat we forward payback noemen:

“Ik heb mijn doelen van twee jaar geleden bereikt. Maar nu komen er weer nieuwe uitdagingen aan:

[ CAPITAL 13 ]

b e l g e n m e t e e n plan

ons team blijft groeien en we moeten onze servers uitbouwen om alle data te kunnen verwerken.” Het gros van de start-ups falen. Beangstigt dat idee u? XAVIER DAMMAN: “Wie bang is om te falen, begint nergens aan. Voor mij is mislukken een fantastische kans om te leren. Maar tot nog toe ziet het er goed uit voor Storify. Ons ultieme doel is om een heel nieuw informatiesysteem te bouwen. Tegenwoordig is iedereen met elkaar verbonden via sociale netwerken, maar we hebben een filter nodig om wijs te geraken uit die eindeloze datastoom. Dat is precies de kracht van Storify.” “Ons succes staat of valt bij onze gebruikers. Wij geven ze een 21ste-eeuwse typemachine, maar dat garandeert natuurlijk niet dat zij zich ontpoppen tot 21ste-eeuwse Shakespeares. Gelukkig hebben we fantastische gebruikers die heel goede verhalen schrijven voor ons.” Alles lijkt u voor de wind te gaan. Hebt u geen enkele tegenslag gehad? XAVIER DAMMAN: “Mijn visum aanvragen was een helletocht. Ik dacht dat ik als ingenieur met open armen verwelkomd zou worden. Maar het kostte me bloed, zweet, tranen en 5 000 dollar. In plaats van eindeloos veel geld te pompen in een Europese kopie van Silicon Valley – die het toch nooit zal halen bij het Amerikaanse origineel – zouden de overheden beter investeren in een goed geolied uitwisselingsprogramma. Zoals het Erasmus-programma voor studenten.”

h acker is een computerwetenschapper die technologie gebruikt om nieuwe toepassingen te maken. De slogan van ons collectief luidt innovations for more democracy. Concreet willen we ambtenaren en hackers laten samenwerken.” “We staan aan de vooravond van een revolutie: digitale data verdringt het aloude papier. De papieren media zijn niet alleen duur en milieubelastend, maar ook te eenvormig. Ze kunnen niet aangepast worden aan onze individuele persoonlijkheid. De nieuwe tijd moet gedefinieerd worden door mensen die de nieuwe technologie meester zijn. Hackers dus.”

School er altijd een hacker in u? XAVIER DAMMAN: “Toen ik een jaar of 10 was,

kreeg ik van mijn buurman een oude Apple. Dat was mijn eerste contact met computers, maar ik was er meteen dol op. Een tijdje later ging ik voor het eerst op internet. Een hele onderneming: het moest na 7 uur ’s avonds gebeuren, je moest een telefoonnummer draaien en de modem was vreselijk traag. Mijn oom toonde me op internet de sites van Le Soir en Paris Match. Nu, 15 jaar later, gebruikt Le Soir Storify. De cirkel is rond.”

“Bovendien primeert in Amerika

een goed idee boven het businessplan. Hier redeneren investeerders: ‘Als het een goed product is, volgt de vraag – en dus de winst – vanzelf’.”

“Een paar generaties geleden trokken mensen van het platteland naar de stad om er zaken te doen. Nu doen we hetzelfde, alleen is de wereld groter geworden. Van jongeren die hun potentieel optimaal ontwikkelen, heeft iedereen profijt. Kijk naar mij. Silicon Valley is voor mij nu de allerbeste plaats om veel te leren, maar binnen 3, 5 of 10 jaar keer ik terug naar mijn thuisland en gebruik ik mijn kennis en ervaring om de Belgische gemeenschap te verbeteren.” Vorig jaar richtte u het collectief HackDemocracy op. Wat is er zo democratisch aan inbreken in andermans computer? XAVIER DAMMAN: “Veel mensen denken bij hackers aan iemand die met slechte bedoelingen andermans systeem kraakt. Dat klopt niet. Een

[ CAPITAL 13 ]

iPHONE & iPAD:

Trends waar en wanneer u maar wilt

DE TRENDS-APPLICATIE Vanaf nu kunt u overal ter wereld Trends op uw iPhone, iPad of iPod Touch lezen. De applicatie is gratis te verkrijgen in de App Store van Apple. Na het downloaden van de applicatie kunt u als abonnee wekelijks gratis de volledige inhoud van de magazines Trends en MoneyTalk lezen. Als losse koper kunt u van deze inhoud genieten voor 4,99 euro. Via de applicatie hebt u ook gratis toegang tot alle online-artikels van Trends.be en Moneytalk.be. Zo blijft u 7 dagen op 7 de klok rond op de hoogte van de actualiteit.

Voor meer info, surf naar www.trends.be/service en klik op FAQ.