debat
Blijft ons medisch Eldorado betaalbaar? stand van zaken
Nieuwe belastingen op uw vermogen ARTSEN ZONDER VAKANTIE
Tropendokters met een missie het goedE leven
Tips voor de winter auto
Vision EfficientDynamics van BMW mode
La Dolce Vita
ja argang III
februari 2011
HOWARD GUTMAN – Amerikaans ambassadeur in België –
“Van The Bronx naar Brussel.”
capital10 optima magazine
C L AU S A. F R O H
bulthaup
Kwaliteit die blijft. bulthaup innovaties zijn de mooiste investeringen in de toekomst. Neem nou het universeel inzetbare inrichtingssysteem bulthaup b3. Dat biedt alles wat een mens mag verwachten van een perfecte keuken. Maak kennis met perfectie, duurzaamheid, degelijk materiaal en een zorgvuldige afwerking. En met de bijzondere voordelen die de unieke, variabele lade-inrichting biedt. Breng een bezoek aan de specialist voor de nieuwe keukenarchitectuur van bulthaup. www.bulthaup.be
e d it o
capital10 Samen met mijn beste nieuwjaarswensen aan het adres van onze lezers, maak ik graag van dit forum gebruik om de poli t ieke onderhandelaars een spoedige doorbraak toe te wensen. Het is immers om moedeloos van te worden. De gigantische financiële uitdagingen waar we met zijn allen voor staan worden nu al maanden compleet ondergesneeuwd door het communautaire getouwtrek in ons land: de tikkende tijdbom van de vergrijzing, de torenhoge staatsschuld, de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg, en ga zo maar door. Terwijl wij – bij het ter perse gaan van dit nummer – het West-Europees record van de langste regeringsonderhandelingen ooit breken, zijn onze buurlanden op zijn minst in actie geschoten: zowel Nederland als het Verenigd Koninkrijk kregen in het afgelopen jaar een nieuwe regering die meteen het mes zette in de overheidsuitgaven. Frankrijk bevroor zijn ambtenarenlonen, en ook Duitsland bespaarde. Waar de overheid in België maar niet in slaagde, deden de vooruitziende burgers dan maar zelf: sparen voor een veilige toekomst.
houden met de taksen op inkomsten uit vermogen en op de overdracht ervan, staan we in Europa nu al op de vierde plaats.
En net die groep van burgers – die nog maar net de financiële crisis verteerd heeft – dreigt nu geviseerd te worden. Onze fiscalisten achten het in deze tiende editie van Capital vrijwel zeker dat er na de regerings vorming hogere of nieuwe belastingen aankomen, en wel op het bijeengespaarde vermogen en de inkomsten die mensen daaruit halen. En dat terwijl we al gelden als belastingkampioen. Ook wat vermogen betreft. Als we ook rekening
met achtingsvolle groet, Jeroen Piqueur CEO Optima
verantwoordelijke voor uitgave: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent Verantwoordelijke magazine en advertentieregie: Soetkin Borryn, soetkin.borryn@optima.be, tel. 09 225 25 71 Format: Optima NV. Hoofdredactie en realisatie: Optima Financial Planners. ontwerp en layout: Veerle Verbrugge, veerle@eastvillage.be. redactiecoordinatie: Soetkin Borryn – redactie consultancy: Duval Guillaume/Jan Pieter Mateusen. Redactie-adres: Capital p/a Optima NV Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent.
Cert no. CU-COC-809718-DJ
Werkten verder mee aan dit nummer: Soetkin Borryn, Jeroen Lissens, Luk Coupé, Guy Kokken, Lies De Mol, Jan Verstraete, Veerle Symoens, Bart Lenaerts, Thomas Weyts, Jan Gillis, Jan Stevens, Jonas Roosens, Lieven Dirckx, Alexander Popelier, Xavier Piqueur, Nils De Vriendt, Jo Viaene, Luc Van den Bossche, Dieter Bossuyt, Kristof Vanderbeke. Copyrights: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. Druk: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering.
Cert no. CU-COC-809718-DJ
[ CAPITAL 10 ]
1
Steeds meer van die vooruitziende burgers vatten dan ook de koe bij de horens, en laten een duurzaam financieel-fiscaal plan maken op maat van hun situatie en verwachtingen. Ik wil hen bij deze danken voor het gestelde vertrouwen in onze onderneming. Als marktleider en pionier in financiële planning investeert Optima meer dan ooit verder. Pas wanneer we begrijpen wat mensen drijft, waarom ze investeren, wie ze willen beschermen, waar hun ambities liggen; pas dan kunnen we voor hen een plan uittekenen dat alle aspecten van hun situatie overziet. Dat noemen wij, bij Optima: financial planning. We investeren dan ook niet alleen in een eigen Franstalig kenniscentrum in onze nieuwe, uitgebreide kantoren te Waterloo. Achter de schermen werken onze specialisten ook keihard aan de verdere uitbreiding en vervollediging van ons dienstenaanbod. Alleen zo staan we samen klaar voor de uitdagingen van morgen.
CONT ENT
21 VAN KAPITAAL BELANG 3 professionals over wat hen drijft.
Kaasaffineurs Michel Van Tricht en zoon, Topchoreograaf en danser Akram Khan en orchideeënkweker Hendrik Verstraete van Petrens & Co.
32
54
reportage
SOCIAL RESPONSIBILITY
Speuren naar sporen in Arctica.
Artsen Zonder Vakantie.
Boodschap-in-een-fles van bekende poolreiziger.
Tropendokters met een missie.
04
AUTO
De Vision EfficientDynamics van bmw.
nice to know, nice to have
60
Some like it hot.
07
MIJN PLAN
71
belgen met een plan Patrick van der Vorst.
Peter de Caluwe.
40
spraakmaker
Howard Gutman.
75
VRIJE TIJD
De dingen des levens.
84
MODE
La Dolce Vita.
[ CAPITAL 10 ]
2
INHOUD
CONT ENT
capital10 debAt
Tout commence par des efforts, mais n’aboutit qu’avec un plan.
le poInt sur lA sItuAtIon
Nouveaux impôts patrimoniaux
medecIns sAns vAcAnces
www.optima.be
En mission sous les tropiques loIsIrs
Des conseils pour l’hiver voIture
Vision EfficientDynamics BMW
DEBAT
Annee III
Hoe houden we ons medisch Eldorado betaalbaar?
Your future is capital
fevrIer 2011
HoWaRD gutman
Nous commençons par étudier comment optimaliser vos revenus et vos moyens disponibles, tout en réfléchissant déjà à la façon de répondre à vos attentes à plus long terme, comme votre pension et votre héritage. Ne vous contentez plus de conseils épars, exigez un plan ! Pour votre vie, pour aujourd’hui et pour demain.
– Ambassadeur Américain en Belgique –
“Du Bronx à Bruxelles.”
www.optima.be
CAPITAL_10_COVER_FR.indd 1 Adv. Optima_Capital FR_efforts def.frtekst.indd 1
08-01-2011 13:41:04
19/11/10 11:40
66
COVER: Howard Gutman FOTO: Lieven Dirckx
STAND VAN ZAKEN
Indien U in de toekomst liever de Franse editie ontvangt, gelieve zich te wenden tot info@optima.be
Nieuwe belastingen op uw vermogen in de maak.
28 nieuws
Alsberghe & Van Oost. Een vastgoedproject in Optima-stijl.
50
analyse Hoe het familiaal karakter van uw bedrijf bewaren?
92
Opinie
82
events Financiële planning, een kunst op zich.
Vlucht uit het dilemma dat geen toegevingen duldt.
[ CAPITAL 10 ]
3
optima magazine
La Dolce Vita
Optima Financial Planners
Plus vos ambitions sont grandes, plus importants sont vos besoins de conseils en matière fiscale et de placements. C’est pourquoi Optima prend vraiment le temps de vous écouter. Ce n’est que lorsque nous avons compris d’où vous venez et où vous voulez aller que nous pouvons vous proposer un plan sérieux. Un plan qui vous donne une vision claire de tous les aspects de votre situation.
capital10
mode
op tima mag a zine belgique troIsIeme A nnee fev rIer 2011
08
Comment préserver notre Eldorado médical ?
li f e st y l e
n i c e t o k n o w, n i c e t o h av e
Some like it
hot
Met Valentijn en nog heel wat koude nachten in het vooruitzicht kunt u vast wel wat hot stuff gebruiken. Maak uw keuze uit de hartverwarmende tips die Capital speciaal voor u selecteerde. Leg uw partner extra zacht in de watten, of geef gewoon toe aan uw eigen winterse buien en grillen. Wedden dat het werkt? tekst valerie du pre
de ideale assistent 2
communicatie
met handschoenen
1
iPHONE GLOVES www.dotsgloves.com
Een iPhone bedienen met verkleumde handen leidt meestal tot slechte communicatie. Gelukkig zijn er nu iPHONE GLOVES: heerlijk warme handschoenen van 100% lamswol, met superzachte vezels die ervoor zorgen dat uw duimen en wijsvingers maximaal contact maken met uw mobiel toestel. Hot én handig.
[ CAPITAL 10 ]
4
H OT EL M A XC LUS I V E www.hotelmaxclusive.com
Bent u een levensgenieter maar hebt u geen tijd om zelf op zoek te gaan naar originele verwenideeën? Check dan in bij HOTEL MAXCLUSIVE, de online personal assistant die op basis van uw profiel inspirerende collecties selecteert en die in uw persoonlijke suite deponeert. Geen doordeweekse dingen maar exclusieve mode-, design- en lifestyle-items van Chanel, Cartier, Porsche, Moët & Chandon en nog veel meer gerenommeerde merken. Let wel: gast worden van dit luxueuze onlinehotel kan enkel op uitnodiging.
li f e st y l e
CARL ASHES www.carlashes.com
3
3
oogv erblindend
Verleiden in het verkeer wordt een koud kunstje met deze CARLASHES. De weelderige wimpers zijn makkelijk te bevestigen en te verwijderen. Ze passen op verschillende soorten koplampen en zijn bovendien carwashbestendig. Ook verkrijgbaar met kristallen eyeliner voor extra impact aan drukke op- en afritten.
5
“My Morgan was a great babe magnet”, zei de Britse autocoureur Stirling Moss ooit over zijn MORGAN THREE WHEELER. Goed nieuws voor liefhebbers van het goede leven: The Morgan Motor Company lanceert in 2011 een moderne versie van de legendarische driewieler. Met respect voor het klassieke ontwerp, maar ook met een 1800 cc Harley Davidson-benzinemotor, een topsnelheid van 185 km/u en een comfortabele lederen cockpit voor twee personen. Pure klasse voor snelle jongens.
hart van hout 4
w e wa nt morga n
LUCK Y LOVE CHAIR www.joine.nl
De LUCKY LOVE CHAIR van Maarten Baptist is handgemaakt en lijkt al wie zich erin neervlijt liefdevol te omarmen. De stoel uit multiplex van gebogen en gestoomde berken heeft een zwart metalen frame. Geen geluk in de liefde? Met de Lucky Love Chair haalt u alvast een uniek stuk in huis.
A L E X A N DE R M C Q U EE N www.therugcompany.info
6
5
M O R G A N T H R EE W H EE L E R www.morgan-motor.co.uk
couturetapijt Rode wijn, een open haard en een couturetapijt van ALEXANDER MCQUEEN: dat zijn de ingrediënten voor een tête-à-tête met stijl. Wijlen McQueen ontwierp speciaal voor The Rug Company een collectie van zes imposante tapijten met alleen de allerbeste wol, het fijnste kasjmier en de zachtste zijde. Warm aanbevolen voor koude winteravonden. Tip: de versie met de doodshoofden bewaart u beter voor een andere gelegenheid.
[ CAPITAL 10 ]
5
li f e st y l e
zet hem
8
uit
7
MICHA www.houseofmicha.com
8
K at in de k ijk er
P H O N E K E R C H I EF www.myphoneisoff.com & www.uncommongoods.com
Een zwarte kat kan best goed nieuws brengen. Bewijs daarvan is deze beestige creatie van Kuntzel + Deygas. MICHA – half lamp, half kat – bootst de bewegingen van uw favoriete viervoeter na en is verkrijgbaar in vier verschillende posities. Een cadeau met een hoge aaibaarheidsfactor, voor design- en dierenvrienden.
Hot date of een andere belangrijke afspraak? Met de PHONEKERCHIEF van ‘The Way We See The World’ houdt u alle ongewenste bellers buiten. In de zakdoek zijn namelijk zilvervezels verwerkt die telefoonsignalen blokkeren. Wikkel de Phonekerchief rond uw mobieltje of pronk ermee in uw hemdzak en geniet intussen van uw telefonische onbereikbaarheid.
9
Raakt uw laptop oververhit van al te vurig e-mailverkeer? Door de horizontale hoek van uw notebook te vergroten, kan de hitte ontsnappen en daalt de temperatuur in uw toestel 15 tot 20%. De FRESCKO NOTEBOOK COOLER houdt uw laptop netjes in de juiste stand, vraagt geen extra energie en is dus ook nog eens milieuvriendelijk. Cool toch?
wie het sexy schoentje past 10
Cool voor de l a ptop
NI AGR A www.jimmychoo.com
U gelooft allang niet meer in sprookjes maar raakt wel nog betoverd door schitterende muiltjes? Dan bent u vast weg van de NIAGRA killer heels uit de nagelnieuwe Crystal Collection van Jimmy Choo. Met hun duizelingwekkend doorkijkdesign, 13,5 cm hoge hak en perfecte peeptoe, het gedroomde opstapje van elke wereldvrouw.
9 [ CAPITAL 10 ]
6
D e F R E S C K O N O T E B OO K C OO L E R www.frescko.net
MIJN PL AN
P e t exrx d xex x Cx ax lu w e
Ik streef naar de beste voorstellingen en de beste onderneming Peter de Caluwe (47) is directeur-generaal van de Koninklijke Muntschouwburg in Brussel. Hij dirigeert hiermee de meest prestigieuze cultuurinstelling van België die ook Europees tot één van de meest vernieuwende operahuizen behoort. De excellentie die De Munt artistiek al lange tijd verwierf, wil hij nu ook op organisatorisch vlak bereiken. Een duidelijke strategie en financieel plan zijn hierbij aangewezen. tekst veerle symoens foto jonas roosens
Wat betekent geld voor u? Op internationaal niveau staat De Munt op dezelfde lijn als operahuizen in Londen, Parijs, Madrid en Berlijn. Op de ranking van de meest geziene operahuizen zitten we Europees in de top 10, maar in de financiële ranking staan we onderaan qua subsidie. Ik wil onze middelen ver beteren, dus in dat opzicht interesseert geld me enorm.
Was het een bewust carriereplan om directeur van De Munt te worden? Deze job voelt eerder als een roeping. Mijn passie en kennis hebben me hier gebracht. Ik studeerde literatuur- en theaterwetenschappen. Lange tijd was ik niet overtuigd van mijn eigen kwaliteiten, maar gelukkig had ik mensen die poten tieel in mij zagen. Naast de passie en kennis, deed ik bij andere operahuizen veel ervaring op omtrent leiding geven. Wie inspireerde u? Wij zoeken artiesten en plaatsen die dan in de juiste functies. Ik ontwikkelde dat talent dankzij Gerard Mortier, de vroegere intendant van De Munt. Maar ik haal mijn inspiratie ook bij ondernemers zoals Diaghilev. Als stichter van de Ballets Russes en als impresario slaagde hij erin ballet verkoopbaar te maken. Ook Rolf Liebermann voerde grote vernieuwingen in de opera door. De Munt krijgt een subsidie van 33,6 miljoen. Daarmee betaalt u het gebouw, de medewerkers en de werkingskosten. Waar haalt U het geld vandaan om een voorstelling op scene te brengen? Het artistieke luik komt jaarlijks op 13 à 14 miljoen euro waarvan we 80 à 85%
moeten financieren uit eigen middelen. Om alles in betere banen te leiden, stelde ik in eerste instantie een onklopbaar directieteam samen waarin ik rotsvast geloof. Ik richtte ook een nieuwe afdeling development op. Die genereert extra inkomsten via bedrijfssponsoring en grote persoonlijke investeringen door privépersonen.
[ CAPITAL 10 ]
7
Bent u een planmatig bedrijfsleider? Ik plan graag 3 à 4 jaar op voorhand. Maar ik ben ook zeer intuïtief. In mijn positie heb je de twee hersenhelften nodig. Je moet de middelen tegenover de dromen zetten en je moet ook kunnen omgaan met de creatieve en emotionele werknemers in dit operahuis. Vroeger werd er in De Munt vooral zeer kort op de bal gespeeld, maar plannen schenkt rust en het voordeel om tijdig bij te sturen. Het laat alle medewerkers ook duidelijker zien waarom we de dingen doen zoals we ze doen en dat schenkt vertrouwen en samenhorigheid. Mijn grote plan in dit mandaat is om de excellentie die De Munt artistiek al lange tijd verwierf, ook in het organisatorische bereiken. Ik streef naar de beste voorstellingen en de beste onderneming.
deelnemers Dokter Marc Moens, de eerste deelnemer aan het panelgesprek, moet even slikken bij het binnenkomen in het voormalige ziekenhuis De Bijloke. In wat vandaag een cultuurcentrum in het centrum van Gent is, kreeg hij op het einde van de jaren zestig nog een deel van zijn opleiding geneeskunde. “Histologie (weefselleer) was dat”, herinnert hij zich. “En het moet blijven hangen zijn, want ik ben heel mijn verdere carrière blijven hangen in laboratoria.” Hiermee doet de klinisch bioloog zichzelf tekort. Meer nog dan met zijn carrière in het Imelda-ziekenhuis van Bonheiden, raakte hij immers bekend met zijn andere fulltime job: die van gedreven voorzitter van BVAS/ABSyM, de grootste artsenvereniging van het land. Dokter Moens geldt daarmee zowat als de vurigste verdediger van het vrije beroep in België. Naast hem laten we professor Lieven Annemans (Vrije Universiteit Brussel/ Universiteit Gent) plaatsnemen. Als gezondheidseconoom en fellow aan de denktank Itinera Institute geldt Annemans als een kritische waarnemer van het gezondheids beleid. Via onderzoek en opiniestukken in de kranten laat hij regelmatig zijn licht schijnen over de medisch-financiële vraagstukken van vandaag. Aan de andere kant van de tafel posteerden we dokter Hugo Vanermen, hartchirurg in het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis van Aalst. Hugo Vanermen, die onder meer Koning Albert opereerde, staat bekend als een pionier en grote voorstander van het gebruik van nieuwe technieken in de cardiochirurgie. Zijn uitgesproken visie op het gevoerde beleid, gecombineerd met de praktijkervaring van duizenden hartoperaties, maakt ook van hem een niet te missen gesprekspartner. De vragen lieten we afvuren door David Desmet, gespecialiseerd medisch redacteur en journalist voor vakbladen als De Huisarts/ Le Généraliste. Voormalige ziekenboeg in ziekenhuis De Bijloke, vandaag een moderne concertzaal.
d e bat
gezon dhei dszorg
Hoe houden we ons medisch Eldorado betaalbaar? FinanciEle uitdagingen voor de gezondheidszorg
Ons gezondheidssysteem geldt nog steeds als één van de beste ter wereld, maar de kosten ervan zijn verdubbeld in tien jaar. We moeten dus dringend een aantal risicofactoren aanpakken om ervoor te zorgen dat het op lange termijn betaalbaar blijft. Topexperts stellen samen een plan op voor de toekomst van onze gezondheidssector. tekst jeroen lissens foto’s lieven dirckx | eric demildt (bijlokegebouw) met dank aan bijloke bistro by coeur d’artichaut en muziekcentrum de bijloke gent
[ CAPITAL 10 ]
9
DE B AT
De vergrijzing, de grotere mondigheid van patiënten en vooral de medische (r)evolutie van de jongste jaren doen de kosten van onze gezondheidszorg de pan uit swingen. De 24,5 miljard euro die we in 2010 aan de gezondheidszorg uitgaven, betekende een verdubbeling tegenover tien jaar geleden. De paarse regering-Verhofstadt legde enkele jaren geleden al bij wet vast dat de jaarlijkse groei van de uitgaven niet meer dan 4,5% mag bedragen. Maar met de nasleep van de financiële crisis, de grote overheidsschuld en de diepe gaten in de federale begroting, komt ook die 4,5 procentnorm onder zware druk te staan.
“We werken soms
niet gericht genoeg.” Marc Moens
Lieven Annemans (gezondheidseconoom):“De gezondheidskosten stijgen sneller dan de welvaart, zelfs als we zouden uitgaan van een jaarlijkse welvaartsgroei met 4,5%. Dat is op lange termijn niet vol te houden, zeker niet als je ziet dat mensen nu al een steeds groter deel van de medische zorgen uit eigen zak moeten betalen. We moeten dus inderdaad opletten.”
We leven met zijn allen langer, en er zijn ook relatief steeds meer ouderen. Is de vergrijzing de hoofdoorzaak van die kostenstijging? Lieven Annemans: “Helemaal niet, de vergrijzing is goed voor amper 1% van die kostenstijging. Vergrijzing betekent immers niet alleen dat we met zijn allen steeds ouder worden, maar ook dat we steeds langer gezond blijven en dus minder zorg nodig hebben, ook al zijn we ouder. De grootste hap van de stijgende kosten gaat naar nieuwe technieken en technologieën. Daar stoot je meteen ook op een tegen stelling: aan de ene kant zorgen ze voor een hogere levensverwachting, maar tegelijk doen ze dus de kosten enorm stijgen.”
[ CAPITAL 10 ]
10
Maakt innovatie niet juist heel wat processen goedkoper? Lieven Annemans: “De praktijk bewijst het tegendeel. Technologie is vaak te duur. Vaak past men ze toe terwijl het niet nodig is, of terwijl het niet zeker is dat het beter is.”
DURE ANALYSES Speelt hier ook niet de medische aan sprakelijkheid van de arts, die soms een patiënt krijgt met een vage klacht en dan sneller naar een (dure) scan grijpt om geen risico te lopen op een verkeerde diagnose? Marc Moens (voorzitter BVAS/ABSyM): “Dat klopt, maar ik ga ook akkoord met de stelling dat we soms gerichter moeten werken. Zo is het bekend dat we in België meer ioniserende stralen gebruiken voor medische beeldvorming dan in de buurlanden. Als klinisch bioloog kan ik me er bovendien soms over ergeren als men eerst een doorgedreven – maar dure – bloedanalyse laat uitvoeren, alvorens bij wijze van spreken nog maar te kijken naar de patiënt. We werken soms niet gericht genoeg.” Hugo Vanermen: “Met andere woorden: de financiële verantwoordelijkheid ligt bij de voorschrijvende arts?” Lieven Annemans: “Je merkt inderdaad zeer grote variaties tussen artsen on derling: de ene schrijft vaak veel meer onderzoeken voor dan de andere.” Marc Moens: “Maar verschillen zijn ook normaal. De artsen staan in voor de zorg aan hun specifieke patiënten, niet voor het beheer van het federaal gezondheidsbudget.” Lieven Annemans: “Toch kan men er niet omheen dat een groep artsen teveel dure onderzoeken laat uitvoeren, meer dan nodig is. Patiënten vragen ook vaak niet
Optima
expertise
Ziek zijn als ondernemer: wat zijn de gevolgen en hoe dekt u zich het best in? Ons land mag dan al beschikken over een goed uitgebouwd sociaal vangnet voor zieke werknemers, voor zelfstandigen en uitoefenaars van vrije beroepen is de realiteit een stuk minder rooskleurig. Studies tonen aan dat de beperkte uitkeringen mee aan de oorzaak liggen van de hoge armoedegraad (liefst 14 procent leeft onder de armoedeg rens) onder zelfstan digen. Zelfstandigen hebben daarmee vijf keer meer kans op armoede dan werknemers. Om rampen te vermijden, is het dan ook raadzaam om uzelf en uw omgeving verstandig in te dekken via de juiste verzekeringen. Een kort overzicht. Verzekering tegen geneeskundige verzorging
Indien u aangesloten bent bij een ziekenfonds en uw bijdragen betaalde tijdens het tweede voorafgaande kalenderjaar, dan bent u evenals uw echtgeno(o)t(e) en uw kinderen ingedekt tegen de zogenaamde kleine en grote risico’s. ‘Kleine risico’s’ houdt in dat u een tegemoetkoming krijgt van de ziekteverzekering voor onder andere raadplegingen van huisarts of specialist, kleine heelkundige ingrepen, laboratoriumonderzoeken, tandverzorging, kinesi therapie en fysiotherapie, verpleegkundige zorg thuis, brilglazen vanaf een bepaalde sterkte, hoortoestellen, orthopedische zolen, toestellen en andere prothesen, en tenslotte ook voorgeschreven geneesmiddelen.
“ We leven in België in een medisch Eldorado. De medische zorg is hier tegelijk zeer betaalbaar, zeer modern, en van een enorme kwaliteit.”
Onder ‘grote risico’s’ vallen onder meer heelkundige ingrepen, verlossingen, röntgenopnamen, bestralingen, reanimatie, verblijfkosten in het ziekenhuis, logopedie, synthesemateriaal (pacemakers, heupprothesen en dergelijke), rolwagens en toestellen voor hulp bij het lopen.
Hugo Vanermen (hartchirurg, Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis, Aalst)
g [ vervolg pagina 12 ]
Optima
expertise
De ziekteverzekering betaalt evenwel niet alles! Zelf dient u een persoonlijk aandeel te dragen, het remgeld. De wetgever wilde zo de al maar stijgende uitgaven uit de ziekteverzekering ‘afremmen’. Bovendien verhoogden sinds 2008 ook al de te betalen sociale bijdragen voor de uitbreiding van de indekking naar de grote risico’s. Verzekering tegen ARBEIDSONGESCHIKTHEID
Naast de zuiver medische kosten, hebt u als zelfstandige ook recht op een gedeeltelijke compensatie (in de vorm van een uitkering) voor de arbeidsongeschiktheid als gevolg van ziekte of ongeval. U hebt recht op de uitkering als u uw zelfstandige werkzaamheid volledig hebt stopgezet omwille van gezondheids redenen, en indien u voldoet aan de volgende voorwaarden: 1. U bent aangesloten bij een ziekenfonds; 2. U hebt een wachttijd van zes maanden volbracht en u kan gedurende deze tijd de betaling van uw sociale bijdragen bewijzen; 3. U kan aantonen dat er geen onderbreking was van meer dan dertig dagen tussen het begin van de arbeidsongeschiktheid en het laatste kwartaal waarvoor u bijdrage betaalde; 4. U laat binnen de 28 dagen uw arbeidsongeschiktheid erkennen via aangifte bij uw ziekenfonds van een ‘Verklaring van arbeidsongeschiktheid’ door uw behandelende geneesheer; - gebeurt dit te laat dan verminderen uw uitkeringen met 10% vanaf de 1ste dag waarop u recht hebt op uitkering tot en met de dag van ‘laattijdige’ aangifte; - bij opname in een erkende verpleeginstelling, wordt deze termijn geschorst en kan deze in geen geval verstrijken vóór de tweede dag volgend op het einde van opname. U zal pas ziekte-uitkeringen ontvangen vanaf de 2de maand van arbeidsongeschiktheid. De 1ste maand is namelijk een ‘carensmaand’,
“Het uiteindelijke doel van een goed beleid is niet de kosten minimaliseren, maar de gezonde levensverwachting van de bevolking verlengen.”
g [ vervolg pagina 15 ]
Lieven Annemans (prof. Vrije Universiteit Brussel/Universiteit Gent)
[ CAPITAL 10 ]
12
d e bat
anders. Vandaag is het nog altijd mogelijk dat een patiënt bij zes artsen een foto laat nemen van dezelfde pijnlijke knie. En er zijn chirurgen die van hun ziekenhuis directie te horen krijgen dat hun prestatiecurve minder operaties laat zien. Dit soort overconsumptie moeten we toch kunnen vermijden. Ik ben daarom een voorstander van evidence-based medicine: een behandelingskeuze op basis van bewezen effectiviteit in medische onderzoeken. Zo vermijden we dat er geld over de balk gegooid wordt.”
NEDERLAND Hoe staan we ervoor in vergelijking met het buitenland? Iedereen kent wel de verhalen van de Nederlanders die zich in België laten opereren. Zo slecht kan het hier dan toch niet zijn? Hugo Vanermen: “Schrijf maar gerust op dat we op dat vlak in België in een Eldorado leven. De medische zorg is hier tegelijk zeer betaalbaar, zeer modern, en van een enorme kwaliteit. De vraag bij uitstek voor de toekomst is echter: hoe houden we het betaalbaar als we inderdaad zien dat de kosten sneller stijgen dan de welvaart?” Even terug naar de oorzaken. Betekent de forse kostenstijging in de gezondheidszorg ook dat de artsen hun inkomsten hebben zien verdubbelen in de jongste tien jaar? Marc Moens: “Wij geven vandaag zowat 10,2% van het bbp – uit aan gezondheidszorg. Voor 2011 wordt 25,8 miljard voorzien. Slechts een deel van dat geld – 7,1 miljard – gaat naar de artsen, die daar ook al hun personeel, infrastructuur en afschrijvingen – vaak van dure apparatuur – van moeten betalen. Het zou verkeerd zijn om te zeggen dat artsen steeds meer verdienen omdat de gezondheidskosten stijgen. Integendeel zelfs: specialisten bijvoorbeeld, zullen dit jaar 0,59% inleveren. Dat is ongezien in onze sector, en het toont perfect aan dat niet de artsen verantwoordelijk zijn voor de sterke kostenstijging. In 1970 bedroeg het aandeel van de artsen in het
geheel van de gezondheidszorguitgaven nog 42%. In 2011 nog slechts 27,5%.” Hugo Vanermen: “Het is zeker niet per definitie zo dat artsen grootverdieners zijn.” Lieven Annemans: “Wel is er vaak een zeer groot verschil tussen de verschillende specialisaties onderling.”
PATIeNTEN
“Het shoppen tussen verschillende ziekenhuizen en artsen is absoluut uit den boze, al werkt het huidige systeem dat natuurlijk in de hand.” hugo vanermen
Zijn patiënten niet steeds mondiger geworden? Gaan ze niet – gesteund door al dan niet correcte informatie van het internet – meer en meer zelf op zoek naar wat ze denken dat voor hen het beste is? Hugo Vanermen: “Ook de patiënt zal zich moeten aanpassen. Het shoppen tussen verschillende ziekenhuizen en artsen is absoluut uit den boze, al werkt het huidige systeem dat natuurlijk in de hand. Die houding van het publiek illustreert het enorme mentaliteitsverschil tussen een patiënt uit de 20ste eeuw, en een patiënt uit de 21ste eeuw. Vroeger besefte een patiënt terdege dat een zware operatie gevolgen heeft: het kost geld, er zal een litteken zijn, er zal wat pijn mee gemoeid zijn, en er komt een revalidatieperiode aan te pas. No gain without pain, kortom. Een patiënt uit de 21ste eeuw verwacht een operatie zonder litteken, zonder pijn, wil de volgende ochtend bij wijze van spreken terug gaan werken, en alles moet liefst ook nog eens gratis zijn.” Het is dus niet alleen de arts die naar dure technieken grijpt, de patiënt vraagt die ook? Marc Moens: “Wij zijn voorstander van een algemene responsabilisering. Zowel naar de zorgverlener als naar de patiënt, die moet beseffen dat tegenover een bepaald soort behandelingen ook een bepaalde prijs zal staan.”
[ CAPITAL 10 ]
13
d e bat
Lieven Annemans: “Men creëert in het huidige systeem bijna een zogenaamde moral hazard: men gaat denken dat men er als arts maar op los mag doen, want de patiënt is toch verzekerd. Dat leidt onherroepelijk tot uitwassen.”
Hoe worden artsen dan het best geresponsabiliseerd? Marc Moens: “Artsen moeten steeds de reflectie maken of ze wel de beste en meest efficiënte techniek gebruiken. Fetisjisme om de nieuwste, duurste techniek toe te passen en een mentaliteit van opbod tussen sommige instellingen en hun artsen zijn tegenaangewezen. Concreet ben ik geen voorstander van een systematische, mogelijks be straf fende controle van iedere behandeling, omdat dit – niet alleen voor de artsen trouwens – een enorme hoop administratie met zich mee zou brengen. Ik ben eerder te vinden voor een systeem waarbij men de artsen beloont die het goed doen.”
“Studies tonen aan:
hoe minder sociale cohesie, hoe lager de gemiddelde gezondheid.” lieven annemans
“Een andere piste is het stimuleren van meer samenwerking tussen de artsen en de instellingen onderling. Ik geef een voorbeeld: ik stel vast dat er in heel Nederland drie toestellen voor robotchirurgie zijn. In België staan er achttien, waarvan alleen al in OostVlaanderen zeven! We hebben daarmee de hoogste concentratie robots ter wereld. Als je weet dat zo’n toestel twee miljoen euro kost, zou het toch te verwachten zijn dat men het zo efficiënt mogelijk inzet.”
WAANZIN Hugo Vanermen: “Hetzelfde
geldt voor onze concentratie aan gespecialiseerde centra voor hartchirurgie. Op tien miljoen Belgen hebben we er liefst 29, terwijl de West-Europese standaard ongeveer één centrum op één miljoen inwoners is. Dat is
XXXXXXXXXXX xxxxxxxx
David Desmet (medisch redacteur en journalist)
[ CAPITAL 10 ]
14
financieel-economische waanzin, en een resultaat van de versnippering in ons land schap: er bestaan volledig gescheiden circuits van katholieke en vrij zinnige ziekenhuizen, van Franstalige en Nederlandstalige centra. En dan zijn er nog de regionale politici die wat graag een zeer gespecialiseerd ziekenhuis in hun achtertuin hebben. Iedereen weet dat dit overaanbod aan infrastructuur peperduur is, en niet efficiënt. Als we niet snoeien in deze wildgroei, stevent onze gezondheidszorg af op een faillissement.” Marc Moens: “Men denkt nog te vaak dat dure technologie alleenzaligmakend is, terwijl je niet per definitie alle nieuwste snufjes in huis moet hebben om toch innoverend te zijn. Kijk naar de IVFbehandelingen, die zijn uitgevonden in een omgebouwde schuur in Schotland.” Wat met e-health, een overheidsinitiatief om een aantal gegevens over de sector elektronisch op te slaan op centrale databanken. Zo komen we toch automatisch te weten wie goed werk levert, en wie minder goed of te duur is? Lieven Annemans: “Meten is weten. Alleen door de situatie in kaart te brengen, kunnen we een juiste analyse maken. Het is echter mijn indruk dat de artsensyndicaten die boot wat afhouden.” Marc Moens: “Zeker niet. Wel maken wij ons zorgen over de complexiteit van het beheer van al die informatie, en vooral over de beveiliging van medische privacy die daar uit voortvloeit. Het kan toch niet de bedoeling zijn om de vertrouwelijke patiënt endossiers uit handen te geven?” Hugo Vanermen: “Laat die privacy alsjeblieft ook gelden
Optima
expertise
een niet-vergoedbare maand. Vanaf de 2de maand ontvangt u een vast dagbedrag in functie van uw gezinssituatie. Dat bedrag is verschuldigd voor alle dagen van het jaar behalve de zondagen. Met gezinslast
Alleenstaande
€ 48,39/dag
€ 37,10/dag
Samenwonende € 30,23/dag
€ 1 258,14/maand
€ 964,60/maand
€ 785,98/maand
Verzekering tegen invaliditeit
Hebt u de tegenslag om na een jaar arbeidsongeschiktheid nog steeds niet aan de slag te kunnen, dan belandt u officieel in de invaliditeit. U moet dan erkend worden als invalide. Dit houdt in dat u niet enkel onbekwaam bent om uw eigen beroepsactiviteit verder uit te oefenen, maar ook elke andere beroepsactiviteit die overeenkomt met uw stand, gezondheidstoestand en beroepsopleiding. Op basis van het verslag van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds beslist de Geneeskundige raad voor invaliditeit van het RIZIV hierover. Opnieuw hebt u recht op een vast dagbedrag. Maar bij voortzetting van uw onderneming door een tussenpersoon in uw naam en voor uw rekening, zal er impact zijn op het bedrag van deze daguitkering, met name: Invaliditeit Met gezinslast Alleenstaande Samenwonende voortzetting onderneming
stopzetting onderneming
€ 48,39/dag
€ 37,10/dag
€ 30,23/dag
€ 1 258,14 /maand
€ 964,60 /maand
€ 785,98 /maand
€ 49,26/dag
€ 39,42/dag
€ 33,80/dag
€ 1 280,76 /maand
€ 1 024,92 /maand
€ 878,80 /maand
Moederschapsuitkering
Tenslotte hebben vrouwelijke zelfstandigen, meewerkende echtgenotes of partners en helpsters op het einde van hun zwangerschap recht op moederschapsrust en -uitkering. De periode van moederschapsrust omvat acht weken, waarvan een verplichte rustperiode van één week voor en twee weken na de bevallingsdatum, en nog een facultatieve rustperiode van vijf weken vrij te bepalen binnen een zekere tijdsspanne. De periode van facul-
[ CAPITAL 10 ]
15
g [ vervolg pagina 16 ]
Optima
expertise
tatieve rust mag worden verlengd met een week in geval van een meerling. Bij een hospitalisatie van uw pasgeborene langer dan een week is een verlenging mogelijk met de periode van hospitalisatie van de pasgeborene tot maximaal 24 weken. Tenslotte bedraagt de moederschapsuitkering € 383,24 per week moederschapsrust. Dek uzelf in via bijkomende verzekeringen!
Het zal intussen duidelijk zijn dat de uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen in België niet bepaald royaal te noemen zijn. U kan daarom een bijkomende verzekering gewaarborgd inkomen afsluiten. Interessant is dat deze premies gewaarborgd inkomen fiscaal aftrekbaar zijn als beroepskosten. Deze verzekeringspolis dekt u in tegen arbeidsongeschiktheid door ziekte en/of ongeval. Bent u hiervan het slachtoffer, dan voorziet dergelijke polis in een jaarlijkse rente. Om u ook te beschermen tegen inflatie, opteert u voor een jaarlijks stijgende rente. Uiteraard ontvangt u niet vanaf dag één de dekking. Hier is eveneens sprake van een carenstijd. Afhankelijk van de voorwaarden van uw polis bedraagt die vaak 30, 60, 90 of 180 dagen. Het is evident dat een constante jaarrente, een langere carenstijd en een korte dekkingsperiode (tot 60 jaar in plaats van 65 jaar) de verschul digde premie van uw polis verlagen. Naast een gewaarborgd inkomen bieden verzekeringsmaatschappijen vaak ook nog een ongevallenverzekering aan. Zoals de naam doet vermoeden, dekt dergelijke polis arbeidsongeschiktheid en/of overlijden maar enkel door een ongeval (soms enkel arbeidsongevallen). Invaliditeit wegens ziekte is hierdoor dus niet gedekt. Voordelig bij dergelijke polis is de afwezigheid van een carenstijd. De uitkering begint dus onmiddellijk na het ongeval. Bij blijvende invaliditeit of overlijden ontvangt u dan een eenmalig kapitaal, geen jaarlijkse rente. Eventueel wordt ook voorzien in een in de tijd beperkte dagvergoeding bij tijdelijke invaliditeit. Nadelig is wel dat premie voor een ongevallenverzekering niet aftrekbaar is, omdat ze een privékarakter heeft.
“De medische wetenschap
kan vandaag veel meer dan wat de maatschappij zich wil of kan veroorloven.” Marc Moens (voorzitter BVAS/ABSyM)
g [ vervolg pagina 19 ]
[ CAPITAL 10 ]
16
d e bat
voor de zorgverstrekker. Anders komen we in Amerikaanse situaties terecht, waar op de voorpagina van de krant een ranglijst staat met de succes ratio van chirurgen bij operaties. De complete leek gaat die informatie – juist of niet – dan gebruiken bij zijn keuzes. Maar algemeen ga ik wel akkoord met het principe: meten is weten.” Lieven Annemans: “Jammer genoeg is niet alles even gemakkelijk te meten. De efficiency van bepaalde behandelingen is bijvoorbeeld enkel op de lange termijn meetbaar. Vaak duurt het jaren eer zo’n behandeling door de overheid erkend wordt als zijnde efficiënt, en dus in aanmerking komt voor terugbetaling.”
CATCH 22 Lopen we daardoor geen vertraging op? Hugo Vanermen: “Absoluut. Een goed voorbeeld is het gebruik van percutane hartkleppen, die we inplanten als levens reddende optie bij een bepaald soort patiënten. Er is geen terugbetaling, terwijl iedereen weet dat ze efficiënt zijn. We verzeilen daardoor in een soort catch 22: we zitten vast aan twee kanten. Er is geen geld om een efficiënte technologie te gebruiken, zodat we ook nooit zullen kunnen aantonen dat ze efficiënt is. In de praktijk moet je dan als arts de keuze maken wat het beste is voor jouw individuele patiënt. Dus wat doen we? We betalen die kleppen zelf. Niet alleen omdat de voordelen voor de patiënt evident zijn, maar ook omdat we anders achterop gaan lopen op inter nationaal niveau. Mijn boodschap zou dus zijn: betaal deze techniek terug, maar maak daar in één beweging gebruik van om de sector te reguleren: beperk het gebruik bijvoorbeeld tot zes centra, die dan een erkenning zouden krijgen. Anders gaat de peperdure wildgroei gewoon verder.” “Het beperken en reguleren komt trouwens niet alleen de prijs ten goede, maar ook de kwaliteit van de behandeling. Een chirurg die jaarlijks 400 hartkleppen vervangt met een bepaalde techniek, zal die allicht beter onder de knie hebben dan een chirurg die zo’n operatie slechts vijf keer in een jaar uitvoert.”
Dus: wel kiezen voor toptechnologie, maar niet meer eender waar? Lieven Annemans: “Meer samenwerking, en het centraliseren van competenties over verschillende centra heen, zou verplicht moeten worden om het budget binnen de perken te houden. Anders dreigen we te evolueren naar een Amerikaans systeem.” Hugo Vanermen: “Ik deel de schrik voor een evolutie naar een Amerikaans systeem van moordende concurrentie tussen commerciële instellingen op hoog niveau, en een onderlaag van de bevolking die compleet uit de boot valt omdat ze geen enkele vorm van ziekteverzekering heeft.” Marc Moens: “Ik ken het Amerikaans systeem ook, en ik weet dat het niet goed is. In het Amerikaanse gezondheidszorgsysteem draait alles rond winst. Er is geen verschil tussen het verkopen van auto’s of het verkopen van gezondheidszorg. In Amerika verdienen ziekenhuismanagers miljoenen per jaar. Maar ze verplichten hun artsen wel de goedkoopste geneesmiddelen en therapieën voor te schrijven. Anders liggen ze eruit. In Amerika hebben 42 miljoen mensen geen recht op zorg. Dat is 1 op 6 Amerikanen. Daar wil ik absoluut niet naar toe. Ik blijf erbij dat het Belgisch systeem zeer goed is, zowel inzake kwaliteit, toegan kelijkheid als betaalbaarheid. Ik stel alleen vast dat het zijn limieten bereikt heeft.”
INDIVIDUELE VERZEKERING Wat met de individuele aanvullende verzekeringen? Marc Moens: “Ik ben voor brede, kwaliteitsvolle solidaire verzekering. Maar de feiten zijn nu eenmaal zoals ze zijn: het Parlement zal nooit toestaan dat het budget van de ziekteverzekering jaarlijks met meer dan 4,5% groeit. Tegelijk
[ CAPITAL 10 ]
17
“De artsen staan in voor de zorg aan hun patiënten, niet voor het beheer van het federaal gezondheidsbudget.” Marc Moens
DE B AT
stellen we vast dat de medische wetenschap veel meer kan dan de maatschappij zich wil of kan veroorloven. De overheid zal dus wel beperkingen moeten inbouwen in het wettelijke systeem, anders blijft het niet betaalbaar. Maar ze moet ook toelaten dat mensen die zich meer kunnen veroorloven, en er extra voor betalen, dat ook mogen. Dat is overigens geen revolutionaire theorie. De helft van de mensen heeft al een aanvullende ziekteverzekering.” Lieven Annemans: “Toch hebben we nood aan een gezondheidszorg die voor de hele bevolking op hoog niveau staat. Ook vanuit economisch perspectief. De gezondheidssector is immers niet alleen maar een kostenpost. Het is evengoed een productieve sector die gezondheid van de bevolking oplevert. Meer gezonde mensen betekent meer mensen die productief aan het werk zijn, en dus meer economische groei. Het is aan ons om vandaag te investeren in sectoren die onze economie op de lange termijn kunnen wapenen. En de gezondheidssector is er daar absoluut één van.” De boodschap lijkt duidelijk: de sector moet op een verstandige manier rationa liseren en de juiste prioriteiten leggen bij investeringen? Marc Moens: “Zelfs door superrationeel te werken, maak je niet genoeg middelen vrij om alle behoeften te dekken. Ik blijf dus voorstander van een tweede pijler in de verzekering. Versta me niet verkeerd: ik ben niet de boeman die een goede ziekteverzekering wil voorbehouden aan de gegoede laag van de bevolking. In mijn ideale wereld groeien de inkomsten voor de ziekteverzeker ing automatisch met de stijgende be hoeft en. Maar ik ben realistisch. De bomen groeien niet meer tot in de hemel, en dus moeten we keuzes maken. Ik ga er tegelijk mee akkoord dat de misbruiken in de sector moeten worden weggewerkt. Mijn generatie artsen werd niet kostenbewust opgeleid, maar de nieuwe generatie is dat wel.” Lieven Annemans: “Een tweesnelheden systeem van beter en minder goed verzekerden, breekt de sociale cohesie af. En studies tonen aan: hoe minder sociale cohesie,
hoe lager de gemiddelde gezondheid.” Hugo Vanermen: “In plaats van een systeem met twee snelheden voor de patiënt, moeten we naar een gulden middenweg voor de sector zelf. Ik keer nog even terug naar mijn vergelijking met Nederland, dat in verhouding even veel uitgeeft aan de gezondheidszorg. Daar is alles veel meer geregeld. Je hebt er ellenlange wachtlijsten, en geen enkele vorm van competitie tussen instellingen. Het is er dus zeker niet beter dan bij ons, maar we kunnen er wel iets van leren: de ongebreidelde wildgroei in het aanbod afstoppen bijvoorbeeld, oorzaak nummer één van de stijgende kosten. Moeten we naar een Nederlands systeem? Helemaal niet, want het is juist door een vorm van competitie dat je beter en innovatiever gaat werken. We moeten op zoek naar het evenwicht tussen een volledig gereguleerd systeem en een chaotisch en duur overaanbod.”
NIET ALLEEN OM GELD Lieven Annemans: “De discussie mag
bovendien niet alleen om geld draaien. Zwaarlijvige mensen en rokers kosten de samenleving op lange termijn minder, omdat ze niet zo lang leven. Het uiteindelijke doel van een goed beleid is niet de kosten minimaliseren, maar de gezonde levensverwachting van de bevolking verlengen. Dat we die doelstelling bereiken, is trouwens cruciaal. Om onze toekomstige financiële verplichtingen te dragen, is het essentieel dat we met zijn allen langer aan het werk blijven, en dus langer gezond zijn.” Zijn we als Belgen te lang verwend geweest op gezondheidsvlak? Marc Moens: “Wellicht wel. Toen ik in 1988 begon in de beroepsverdediging van de artsen was bijna alles mogelijk. Dat is vandaag niet meer het geval, maar we ondervinden wel nog steeds de gevolgen van die gouden jaren. De Belgische patiënten vinden het normaal dat ze het beste van het beste in een zo kort mogelijke tijd voorgeschoteld krijgen. Maar het is niet houdbaar om met de huidige budgettaire middelen dat zeer hoog niveau van medische zorg en verzorging te handhaven.”
[ CAPITAL 10 ]
18
Optima
expertise
Daarnaast bestaat ook de mogelijkheid om te opteren voor een ‘sociaal vrij aanvullend pensioen’. Het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) is een flexibel systeem in het kader van pensioenopbouw, waarbij u jaarlijks bijdragen kan storten afhankelijk van uw netto belastbaar inkomen met een maximum van € 2 781,06 voor 2010. De gestorte premies kan u eveneens fiscaal volledig aftrekken als beroepskosten. In geval van optie voor een sociaal vrij aanvullend pensioen kan u naast pensioenopbouw ook voorzien in solidariteitsprestaties. Dit zijn meestal een overlijdensdekking, premievrijstelling, een gewaarborgd inkomen en moederschapuitkering. Hierin wordt voorzien zonder medische selectie. Deze ingebouwde solidariteit laat een 15% hogere fiscaal aftrekbare premie toe met een maximum van € 3 199,76 voor 2010. Geconventioneerde artsen, apothekers, tandartsen en kinesitherapeuten kunnen bovendien hun jaarlijkse RIZIV-toelage benutten voor ofwel pensioenopbouw ofwel om zich in te dekken tegen arbeidsongeschiktheid. Tenslotte kan u als zelfstandige bedrijfsleider naast uw wettelijke ziekte- en invaliditeitsuitkeringen door uw onderneming ook bijkomende ‘extrawettelijke’ arbeidsongeschiktheidstoezeggingen laten financieren. De door de onderneming betaalde premies zijn fiscaal aftrekbaar maar e nkel voor zover deze premies samen met de wettelijke ziekte- en invaliditeitsuitkeringen een vervangingsinkomen genereren dat niet hoger is dan 100% van uw normale bruto jaarbezoldiging. Besluit: ‘Beter voorkomen dan genezen’
Indien u als zelfstandige getroffen wordt door een ernstige ziekte of een ongeval rekent u best niet louter op de wettelijke tussenkomst in geneeskundige zorgen en de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen. Deze zijn te beperkt om te voorkomen dat u hierdoor naast de lichamelijke gevolgen van uw ongeval of ziekte ook nog een ernstig inkomensverlies lijdt. Uiteraard kan u het noodlot tarten, maar het is beter dat u deze risico’s nu al zelf of via uw onderneming verzekert. Beter voorkomen dan genezen is dus de boodschap!
NILS DE VRIENDT Fiscalist
XAVIER PIQUEUR Fiscalist
DRONGEN Mariakerksesteenweg 197 | 9031 Drongen-Gent 09 226 25 01 | info@depuydthaarden.be KNOKKE NatiĂŤnlaan 215 | 8300 Knokke 050 34 24 44 | info@depuydthaarden.be www.depuydthaarden.be [ CAPITAL 10 ]
20
van kapitaal b e lang
3 professiona l s ov er h u n dr i v e
van
kapitaal
belang akram khan
mich e l van tricht
h e n d rik v e rstra e t e
Michel Van Tricht, Akram Khan en Hendrik Verstraete over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles. TEKST jan stevens en veerle symoens | foto’s guy kokken
[ CAPITAL 10 ]
21
van kapitaal b e lang
Kaasaffineurs
Michel Van Tricht & Zoon “Ik wou niet achter de toonbank staan, dus begon ik een groothandel.”
“Mensen vragen me weleens: “Kaasaffineur, wat houdt dat precies in?” Wel, wij selecteren jonge kazen met de beste basis en verfijnen die verder. We bewaren de kazen op een speciale manier, bij een bepaalde temperatuur of luchtvochtigheid, om specifieke schimmels te kweken. Soms voegen we kruiden toe en sommige kazen wassen we. Wij werken hoofdzakelijk met boerderijkazen en rauwe melk. Fabriekskazen op basis van gepasteuriseerde melk vermijden we. We kennen ongelooflijk goede kaasmakers. Ik rij nog steeds om de 2 weken naar de Parijse vroegmarkt Rungis om de kazen eigenhandig te selecteren. Ik werkte vroeger als delicatessen-prospecteur voor Campbell Foods en deed dat ontzettend graag. Mijn vaders kaaswinkel overnemen kwam dan ook niet in me op. Tot ik een nieuwe baas kreeg. Het boterde niet tussen ons. Mijn vader vertelde me bovendien dat hij iemand op het oog had om in zijn zaak te komen. Ik nam snel een beslissing en besloot om in de zaak van mijn vader te stappen.
meesterschap. Samen met mijn vrouw stond ik vanaf dan dagelijks in onze kaaswinkel. Die draaide goed maar ikzelf voelde me minder goed. In mijn vorige job reed ik heel België rond. Ik miste dat. Achter de toonbank voelde ik me gevangen. Daarom kocht ik een bestelwagentje. Ik begon restaurants in België en Nederland te bezoeken met onze kazen. Een duidelijk businessplan had ik niet: elke reden om niet de hele dag achter de toonbank te moeten staan was goed. (lacht) Ik geef toe, ik heb lange tijd veel – en misschien ook wel ondoordacht – geld geïnvesteerd. Zo vroeg een restauranthouder me bijvoorbeeld of ik kaas in Zwolle kon leveren. Ik zei meteen ja. Toen ik op de kaart keek, bleek Zwolle 220 km verder te liggen. De benzine die ik verbruikte, kostte meer dan de verkoop opbracht, en toch bleef ik maanden in Zwolle leveren. Ach, door die contacten leerde ik weer andere mensen kennen en zo is mijn groothandel uiteindelijk gegroeid.
Samen met zijn vrouw nam Michel Van Tricht (58) in 1978 de kaaswinkel van zijn vader over op de Antwerpse Fruithoflaan. Hij bouwde de winkel uit tot een internationaal gerenommeerde kaasspeciaalzaak. Ondertussen werkt ook zoon Frédéric (28) mee in de zaak. Van Tricht & Zoon levert aan de toprestaurants van België en Nederland. Door de Amerikaanse Wall Street Journal werd Van Tricht & Zoon uitgeroepen tot beste kaasspeciaalzaak van Europa.
Kazen werden mijn passie en de Franse kaasmeester Philippe Olivier mijn mentor. Hij leerde me ontzettend veel. Ik sloot me aan bij veel vakverenigingen en bouwde zo mijn netwerk uit. Later werkte ik samen met Pierre Androuet. Hij was toen dé bekendste kaasaffineur van Frankrijk en ver erbuiten. Ik was de dwerg en hij de reus naar wie ik opkeek. Ondertussen lever ik zelf aan de toprestaurants van België en Nederland. Wereldwijd loopt mijn groothandel over landen als Ierland, Dubai, de Malediven, Bali... Maar voor de heerlijkste kazen moet je nog steeds in Europa zijn. Frankrijk, Italië, Engeland en ook België doen het zeer goed. Sinds 9 jaar werkt mijn zoon officieel in de zaak. Ik moet eerlijk zijn: ik had het niet beter kunnen treffen. Frédéric is een ongelooflijke kaaskenner en commercieel zeer sterk. Ik besef dat ik veel geluk heb en dat het voor andere vader-zoon ondernemingen soms moeilijker loopt. Je bent en blijft tenslotte familie. Toch vind ik dat je hard moet zijn. Als je zoon niet 100% deugt dan ben je daar beter duidelijk over. Dan moet je ermee stoppen. Voor mij geldt nu echter het omgekeerde. Mijn zoon doet het zo goed, mocht hij op een dag zeggen: “Papa, ik stop ermee.”, zou ik een groot probleem hebben.”
[ CAPITAL 10 ]
22
van kapitaal b e lang
Topchoreograaf en danser
AKRAM KHAN “Als kleine jongen wist ik niet wat ik wou worden. Ik denk dat ik van plan was ‘niets’ te worden. Maar mijn moeder was de drijvende kracht achter mijn eerste stapjes in de wereld van de dans. Na de onafhankelijkheid van Bangladesh is zij in 1973 naar Londen geëmigreerd. Mijn moeder wou dat haar kinderen in Londen verbonden bleven met haar cultuur. Ik was pas drie toen ze me volksdansen uit Bangladesh aanleerde. En toch vond ze het niet leuk toen ik er later voor koos om een professionele danser te worden. Ze vroeg zich af of ik wel zou kunnen overleven. Toen ik precies tien jaar geleden Farooq Chaudhry ontmoette, wist ik het zeker: met hem wil ik verder in zee om een eigen dansgezelschap uit te bouwen. Farooq danste bij Rosas van Anne Teresa De Keersmaeker. Hij werd mijn partner in crime en producer.
“Ik kan niet verdragen dat mensen me zeggen dat iets me niet zal lukken.”
Ik was een hyperactief kind. Ik moést bewegen. Op mijn zevende volgde ik lessen kathak, dat is klassieke Indiase dans. Mijn dansleraar Sri Pratap Pawar zette me op het juiste spoor. Hij was mijn gids, als danser en als filosoof. Hij leidde me op tot de man die ik geworden ben.
discipline. Toen ik mijn diploma ‘Hedendaagse Dans’ haalde, was mijn moeder opgelucht. Dat universitaire diploma sterkte haar in de overtuiging dat ik het wel zou maken in mijn latere leven. Ik ben wel geen natuurtalent. Mijn enige talent is dat ik heel erg toegewijd en gedisciplineerd ben. Ik kan niet verdragen dat mensen me zeggen dat iets me niet zal lukken. Dan wil ik voor mezelf bewijzen dat ik dat wél kan. Mijn vier jaar jongere zusje was bijvoorbeeld een veel betere danser. Zij was ontzettend talentvol. Maar als je getalenteerd bent, riskeer je lui te worden. Hard werken en discipline overstijgen na verloop van tijd altijd talent. Ik was zo gedisciplineerd dat ik uiteindelijk veel beter geworden ben dan mijn zus. Londen heeft me zoveel mogelijkheden gegeven. Mijn vreemde roots waren nooit een probleem. Integendeel, ik werd omhelsd. De Londenaars vieren hun verschillen. Nu vind je over de hele wereld smeltkroezen, maar Londen was de pionier. In hoeveel andere steden of landen kan iemand van vreemde origine een belangrijke, leidende choreograaf worden? Ik ben daar ontzettend dankbaar voor. Wel ontstaat er een conflict omdat we slaven zijn van de lineaire, mannelijke, westerse tijd. De klok is uitgevonden om mensen te controleren en geld te verdienen. De oosterse tijd daarentegen loopt niet lineair, maar vormt een spiraal. Hij is meer filosofisch, religieus, cultureel, natuurlijk. Die twee tijdsbegrippen botsen in onze moderne multiculturele samenleving. Dat maakt de periode waarin we nu leven heel erg interessant voor een artiest zoals ik. Het is niet gemakkelijk om met dans je brood te verdienen. Net als andere Europese landen torst Engeland een grote schuld. In tijden van bezuiniging zijn de kunsten jammer genoeg altijd het eerste slachtoffer. Maar misschien zijn we wel te verwend. Britse artiesten hebben alles wat hun hart verlangt. Zou het kunnen dat ze daardoor vervreemd zijn van de basis waaruit ze gegroeid zijn? De blauwe hemel is alleen waardevol als je weet hoe de aarde, het stof en de modder eruitzien.”
[ CAPITAL 10 ]
25
Akram Khan (36) geldt als een van de belangrijkste Britse dansers en choreografen. Samen met zielsverwant en producer Farooq Chaudhry leidt hij in Londen het dansgezelschap Akram Khan Company. Akram werkte samen met onder anderen actrice Juliette Binoche, schrijver Hanif Kureishi en zangeres Kylie Minogue. Van 31 maart tot en met 4 april 2011 is hij de centrale gast op het Kathak & Akram Khan Festival in het Gentse Muziekcentrum De Bijloke. Tickets op www.debijloke.be
van kapitaal b e lang
orchideeenkwekers Petrens & Co
Hendrik Verstraete
“De schoonheid van een orchidee zou een seksuele prikkel opwekken bij mannen.”
“Alles begon met de obsessie van een baron uit de 19de eeuw. Vroeger hield men nauwelijks kamerplanten, laat staan tropische, maar na de kolonisatie kwam daar verandering in. Baron de Hemptinne uit Sint-DenijsWestrem begon gepassioneerd orchideeën te kweken in zijn victoriaanse serres. Vooral edellieden, bankiers en rijke industriëlen wilden toen uitpakken met deze exotische planten. Vandaag schitteren onze orchideeën nog steeds in de gerestaureerde serres van deze baron. Wij hebben momenteel 1 100 verschillende orchideeënsoorten, van de meest courante zoals de gekweekte Phalaenopsis tot wilde en zeer zeldzame exemplaren. Ik groeide op vlak achter de kwekerij van Petrens. Als kind kwam ik hier vaak spelen. Na mijn studies en mijn legerdienst kluste ik hier bij. Toen ik in Parijs de oudste kwekerij van Europa bezocht, sloeg de vonk echt over. Gepassioneerd las ik elk boek over orchideeën en Dirk Petrens werd mijn leermeester. Tijdens al mijn vakanties reisde ik naar exotische oorden. Samen met een lokale gids trok ik de jungle en de bergen in, op zoek naar zeldzame orchideeën. Thailand deed het tot 10 jaar geleden ontzettend goed maar nu is vooral Zuid-Amerika in. Zo bezocht ik in Ecuador misschien wel de grootste kwekerij ter wereld. Ze neemt een volledige vallei in en is zo groot als een stad. Toen ik de eigenaar enkele dagen geleden aan de lijn had, vertelde hij me dat ze nu ook al op de bergflanken orchideeën kweken. Ze hebben meer dan 7 000 verschillende soorten in de kwekerij en wel 4 770 wilde orchideeën in de natuur. Het Andesgebergte en ook Colombia zijn waanzinnige plaatsen wat orchideeën betreft. Er zouden daar wel 5 000 verschillende soorten bloeien.
verleiding. Dirk Petrens (63) en Hendrik Verstraete (39) runnen samen met enkele andere familieleden orchideeënkwekerij Petrens en co. Hendrik Verstraete staat momenteel aan het hoofd van het bedrijf. Wie van schoonheid en exclusiviteit houdt, kan wilde en gekweekte orchideeëncollecties uit de hele wereld bewonderen in de authentieke victoriaanse serres in Sint-Denijs-Westrem.
Wij werken nauw samen met die lokale kwekerijen en leveranciers. Maar we laten de planten wel overkomen als ze nog zeer jong zijn. Zo hebben we er totale controle over. We kweken, klonen en kruisen ze. Geduld moet je daarbij hebben, want bij een doorsnee-orchidee duurt het 6 tot 8 jaar vooraleer ze voor het eerst bloeit. Bij de zeer exclusieve soorten kan dat zelfs 10 jaar of langer zijn. Elke soort heeft ook nood aan een specifieke luchtvochtigheid, warmte, hoeveelheid zon en water. Veel van onze klanten zijn gepassioneerde verzamelaars. Zij komen voor de meest speciale en exclusieve soorten. Het klinkt misschien raar, maar de meeste orchideeënverzamelaars zijn mannen. Een psychologische verklaring daarvoor? De geraffineerde schoonheid van de bloem en haar speciale vorm en bladstructuur zouden een onbewust seksuele prikkel opwekken bij mannen. Vrouwen zouden de bloemen enkel om hun schoonheid bewonderen. Of dit klopt weet ik niet, (lacht) maar ik vind orchideeën wel ongelooflijk fascinerend. Zeker als ik zelf begin te klonen en kruisen. Mijn passie voor het kweken van orchideeën is zo groot dat het voor mij een constante uitdaging blijft om die passie in evenwicht te houden met het commerciële aspect. Soms heeft een bepaalde soort extra verzorging nodig, maar daarvoor mag ik mijn zakelijke meetings niet verwaarlozen natuurlijk. We werken met de natuur en met een prachtige maar kwetsbare bloem. Die balans behouden zal altijd koorddansen blijven.”
[ CAPITAL 10 ]
26
ni e uws
e e n va s t g o e d p r o j e c t i n o p t i m a - s t i j l
Alsberghe & Van Oost Aan de Gentse stadsrand verrijst binnenkort het ambitieuze vastgoedproject Alsberghe & Van Oost. De site van een voormalige industriële blekerij krijgt daarmee een tweede leven als investeringsproject voor klanten van Optima. Of hoe vastgoed en een duurzame financiële planning perfect hand in hand kunnen gaan. tekst jeroen lissens
In 1879 richtten de industriëlen Jozef Alsberghe en August Van Oost in Gent een blekerij op aan de weg naar Drongen. Het voor die tijd enorme project, met onder meer een gigantische stoomturbine, ademde de sfeer uit van het vooruitgangsoptimisme dat de industrie in die jaren kenmerkte. Maar het bleef niet goed gaan met de blekerij. Precies een eeuw later zou het bedrijf na een faillissement de deuren sluiten. Wat achterbleef was een terrein van 22 hectare groot, tussen de stadskern en de snelweg, en omringd door een natuur gebied en het recreatiedomein Blaarmeersen. Al snel zag men in dat het waardevolle terrein veel mogelijkheden bood. Maar tal van hindernissen stapelden zich op, zodat Alsberghe & Van Oost achterbleef als een wat vergeten locatie aan de groene rand van de stad. Het verval van de ooit zo prestigieuze gebouwen deed zijn intrede. In 2008 – na dertig jaar verwaarlozing – nam de vastgoedd ivisie van Optima het terrein over van de vorige eigenaars. Voor bereidingen werden getroffen voor de instandhoudingswerken van een aantal – intussen als stadsgezicht beschermde – oude industriële panden die op de site achterbleven. Het terrein werd ook gesaneerd. Maar de plannen gingen verder dan dat. Een ambitieus vastgoedproject moest de site een tweede leven geven: dat van groene woonzone aan de stadsrand van Gent. Intussen zijn de vergunningen goedgekeurd voor de eerste fasen van het project, dat in zijn totaliteit meer dan 300 wooneenheden
“De vraag naar
betaalbare en goede woongelegenheid in onze steden blijft op een zeer hoog niveau.”
[ CAPITAL 10 ]
28
Optima
expertise zal herbergen. Er werd ook extra grond bijgekocht, om een g roene buffer te creëren met de nabijgelegen natuurgebieden.
Vragen voor iedere vastgoedinvesteerder
Investering Alsberghe & Van Oost wordt niet alleen een aantrekkelijk woongebied, het is – precies om dezelfde redenen – ook een interessante investeringsopportuniteit. Het project past perfect in de visie van de vastgoedafdeling van Optima, voor wie een spreiding tussen roerend en onroerend goed een essentieel onderdeel van iedere gezonde financiële planning vormt.
Objectiviteit of sexappeal?
Net als alle investeringen, houdt een vastgoedinvestering een zekere mate van risico in. Weet dus wat u koopt, en baseer u daarbij op objectieve criteria en keiharde cijfers. Heel wat investeerders die vastgoed kochten uit emotionele overwegingen (investeringsvastgoed in de eigen straat, vastgoed als tweede verblijf) werden de jongste tijd immers flink teleurgesteld. De locatie waarop ze investeerden – appartementen in een dorpsomgeving en het overaanbod hiervan zijn een klassiek voorbeeld – bleek dan toch niet zo ‘top’ als ze zelf wel dachten. Dit soort verhalen is mee verantwoordelijk voor de prijsdaling in sommige marktniches.
Meer dan 15 jaar is Optima al actief op de Belgische vastgoedmarkt. Als financiële planner begeleidt de onderneming in de hoedanigheid van vastgoedmakelaar een deel van haar vermogende klanten bij verstandige vastgoedinvesteringen. Gemiddeld, door de jaren heen, beslist 19% van de klanten om via Optima te beleggen in investeringsvastgoed. De projecten bevinden zich voornamelijk op toplocaties in Gent en Brussel. Die steden bieden volgens Optima een duurzame waardevastheid op langere termijn.
Een gevolg van die mislukte doe-het-zelfinvesteringen is de consolidatie op de markt die vandaag op gang komt. Grotere, gespecialiseerde ontwikkelaars met oog voor de juiste locatie en het goede beheer nemen een groter deel van de koek voor hun rekening.
Het kan daarbij gaan om projecten die we samen met a ndere spelers realiseren, denken we maar aan de succesvolle samen werkingen met bijvoorbeeld Atenor, Bouygues, Codic en Immogra. Andere projecten worden door ons eigen team van ingenieurs en vastgoedspecialisten gerealiseerd, telkens op vraag van de klanten die willen investeren in vastgoed.
Conclusie: in de vastgoedsector primeert objectiviteit van marktcijfers op sexappeal. Ligging is inderdaad cruciaal, maar dan wel de juiste ligging. Objectief onderzoek moet primeren op buikgevoel. Wie er de marktcijfers op naslaat, ziet dat appartementen in de grote steden bijvoorbeeld vrij goed standhouden. Studenten, ouderen (vergrijzing) en het toenemend aantal eenoudergezinnen ondersteunen de appartementenmarkt in de grote steden structureel.
Stabiliteit De recente financiële crisis heeft aangetoond dat we goed zitten op de weg die we jaren geleden zijn ingeslagen. In tegenstelling tot heel wat financiële waarden, bleef residentieel vastgoed immers meer dan ooit overeind als een stabiel vermogensbestanddeel.
Korte termijn of lange termijn?
Een andere cruciale vraag die iedereen met interesse in vastgoed zich op voorhand moet stellen: wat zijn mijn verwachtingen en op welke termijn? Een vastgoedinvestering staat of valt immers met de doelstellingen van de eigenaar: wie vandaag investeert om morgen snel een hoog rendement op te strijken, is allicht niet gebaat bij een vastgoedinvestering waarvan de meerwaarde historisch optimaal pas naar boven komt na verschillende jaren. Wie het globale plaatje in het oog houdt, zal vastgoed bekijken als een termijn investering. Niet alleen met stabiele huuropbrengsten (bijvoorbeeld als aanvulling op een karig zelfstandigenpensioen) die door de indexering beschermd zijn tegen inflatie, maar ook met bijvoorbeeld fiscale voordelen, mogelijkheden bij de successieplanning, enzovoort.
Waarom profileert Optima zich nu juist op de markt voor huurappartementen? Daar zijn een aantal redenen voor. Zo zijn de klanten door het unieke Belgische systeem van de index ervan verzekerd dat hun huurinkomsten beschermd zijn tegen inflatie.
Twee logische conclusies: ten eerste moeten vastgoedinvesteringen een onderdeel zijn van een financieel plan op lange termijn. En ten tweede: hoe langer de tijdshorizon om te investeren in vastgoed, des te hoger de kansen op een mooie en stabiele opbrengst. Vastgoed is
[ CAPITAL 10 ]
29
g [ vervolg pagina 30 ]
Optima
expertise Daarbij komt nog dat de Belgische residentiële vastgoedmarkt stabieler is dan in andere landen. Zowel de banken als de gezinnen zijn in België traditioneel voorzichtig met vastgoed: de Belg verhuist relatief weinig, en de prijzen zijn hier de voorbije jaren veel minder snel gestegen dan in andere landen. Daarmee zijn vastgoedbubbels en instortingen van de prijzen zoals in Spanje, zeer onwaarschijnlijk. Integendeel zelfs: in vergelijking met onze buurlanden blijft België voor residentieel vastgoed een zeer goedkoop land.
overigens nooit een korte termijninvestering geweest, wat sommige spelers in de voorbije jaren ook mochten beweren.
Alles of niets, of gezonde spreiding?
Alle middelen investeren in één beleggingscategorie is nooit goed. Niet in vastgoed, maar ook niet in andere investeringen. Bovenaan veel lijstjes met beleggingstips prijkt dan ook het advies om uw vermogen te spreiden. Goed gezien, ware het niet dat de meeste tipgevers in hun adviezen enkel ingaan op roerend vermogen. Ze gaan op die manier voorbij aan de essentie van de spreiding van vermogen: de spreiding tussen roerend en onroerend goed. Die vaststelling is opmerkelijk, zeker als we even terugblikken op de voorbije financiële crisis. Het leek wel of ons geld, hoe goed ‘gespreid’ het ook zat, zowat nergens meer veilig was. Wie een deel van zijn vermogen in vastgoed investeerde, zal dat alvast tegenspreken. Conclusie: vastgoed kan een manier zijn om – in het kader van een globaal financieel plan – uw vermogen structureel te spreiden en dus de impact van een tegenslag op uw totale portefeuille te verkleinen. De kunst bestaat erin om de stabiliteit en zekerheid van vastgoed te combineren met een investeringsstrategie die toelaat om toch te profiteren van een eventuele heropleving op de beurzen.
Binnen die markt gaat Optima op zoek naar de beste opportuniteiten. We kiezen resoluut voor toplocaties. Demografische trends zoals het groeiend aantal alleenstaanden en eenouder gezinnen, de vergrijzing en de stijgende populariteit van de stadskern als woongebied staven die keuze. Omdat we niet a lleen mikken op huurinkomsten maar ook op meerwaarde voor onze klanten, gaan we resoluut voor betere materialen en een hoogwaardige afwerking, zowel wat betreft de inrichting van iedere individuele unit als wat betreft het totaalconcept (energieefficiency, aanwezigheid van licht en groen, gebruik van duurzame kwaliteitsmaterialen, respect voor de omgeving, enz.).
Risico of stabiliteit?
De stelling dat de Belg geboren wordt met een baksteen in zijn maag, geldt meer dan ooit. In de eerste plaats kopen Belgen vastgoed nog steeds om er zelf in te wonen. Bovendien verhuizen we met zijn allen heel weinig, zodat de schommelingen op de vastgoedmarkt sowieso beperkt blijven. Daar komt bij dat we conservatieve investeerders zijn: een Belg overtilt zich niet bij het afsluiten van een hypotheek, en onze banken voeren een harde politiek op kredietniveau: daardoor zijn betalingsproblemen zeldzaam. De prijzen zijn hier bovendien de voorbije jaren veel minder snel gestegen dan in andere landen, wat maakt dat België internationaal nog steeds gezien wordt als een ‘goedkoop’ vastgoedland. Doordat we conservatiever en minder speculatief investeren, is een crash zoals in sommige landen (cfr. Ierland, Spanje) hier dan ook uitgesloten.
Om het concept te vervolledigen, bieden wij aan onze klanten ook een full-service verhuur- en beheersdienst aan. Het vastgoed wordt voor de klant op die manier een puur financiële investering, los van alle praktische beslommeringen, en toch met de verzekering van een stabiele opbrengst.
Conclusie: België, hoewel spotgoedkoop in vergelijking met het buitenland, is voor de rest een ‘saai’ vastgoedland. Historisch stijgt de waarde van het Belgisch vastgoed gestaag, zonder dat de markt zich vergaloppeert. Tegenover die ‘saaiheid’ staat dat de markt ook in tijden van crisis stabiel blijft. Of hoe saaiheid dus ook een veilige haven kan zijn. Sommige beleggers die zich aan de beurs hadden verbrand, herontdekken vandaag de waarde van vastgoed.
Wilt u meer weten over dit onderwerp, mail naar info@optima.be
Onze resultaten tonen aan dat we goede keuzes gemaakt hebben met onze strategie. Zo’n 2 000 wooneenheden zijn intussen opgeleverd. Nog eens evenveel zijn gepland, in ontwikkeling of in aanbouw. Logisch, want de vraag naar betaalbare en goede woongelegenheid in onze steden blijft op een zeer hoog niveau. Alsberghe & Van Oost is één van de projecten die daar een duurzaam antwoord op bieden.
[ CAPITAL 10 ]
30
San Marco Village biedt u een mooie locatie voor uw evenement. Het gezellige marktplein dompelt uw gasten meteen in de zuiderse sfeer. Achter de geveltjes bevinden zich de gethematiseerde zalen die geschikt zijn voor zowel een seminarie als een bedrijfsfeest, personeelsfeest of productvoorstelling zoals een nieuwe wagen, luxe-artikelen, of een beurs met vakantiebestemmingen, ...
San Marco Extra! Wenst u van onze aanpak en service te genieten op verplaatsing? Dan stellen wij u
Algemeen winnaar in de categorie betere feestzalen!
Door continu kwaliteit en originaliteit voor te schotelen heeft San Marco Village intussen een onberispelijke culinaire reputatie opgebouwd, die letterlijk smaakt naar meer. Vers en authentiek zijn de codewoorden van onze politiek en meteen ook de sleutel tot succes van uw feest of evenement. Het San Marco plein met de zalen erbij, geeft een capaciteit tot 2000 personen !
San Marco Extra voor. Van kleine party’s tot grote events, van twee tot tweeduizend man, in een tuin of op een boot,… Wij verzorgen dit van A tot Z: uitnodigingen, signalisatie, tenten, vestiaire, decoratie, bediening, cate-
San Marco Village Boomsesteenweg 31 - 2627 Schelle T +32 3 844 89 77 - F +32 3 844 89 79 - E info@sanmarcovillage.be
ring, muziek, animatie,…
www.sanmarcovillage.be
R E P O R TA G E
B o o d s c h a p - i n - e e n - f l e s va n b e k e n d e p o o l o n t d e k k e r
Speuren naar sporen Arctica Enkele maanden terug stootte een groep landgenoten met een ijsversterkt schip door tot Ile de France op zo’n 77 graden noorderbreedte. In deze onbewoonde Arctische wildernis komen in principe enkel wetenschappers. Bijna dag op dag 105 jaar geleden ontdekte de Belgische poolreiziger baron Adrien de Gerlache het eiland en liet daar een boodschap-in-een-fles achter onder een stapel stenen of cairn. tekst Johan Van Praet foto’s Yan Verschueren en Asteria expeditions
[ CAPITAL 10 ]
32
Ontdekking Ile de France, 1905.
105 jaar na de ontdekking van Ile de France, tweede poging, 2010.
De houten driemaster Belgica in Groenlandse wateren, 1905.
Plancius in Groenlandse wateren, 2010.
Franse vlag bovenop een cairn, 1905.
In het spoor van hun (over)grootvader, 2010.
“De snelste weg door het pakijs is de route eromheen.”
[ CAPITAL 10 ]
34
De ijsbreker Polar Star zoekt zich een weg tussen het pakijs.
r e p o rtag e
“Het pakijs kent geen
genade.”
De houten driemaster Belgica in Groenlandse wateren, anno 1905.
Ile de France Bij de ontdekking dacht de expeditie dat het land deel uitmaakte van de Groenlandse kust en de hertog noemde het ‘Terre de France’. Toen enkele dagen later duidelijk werd dat het om een eiland ging, werd het omgedoopt tot ‘Ile de France’. In 2004 kreeg het een nieuwe naam: Qeqertag Prins Henrik of Prins Henrik Eiland. Hij is de echtgenoot van Koningin Margrethe van Denemarken en het eiland werd hem op 11 Juni 2004 geschonken ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag.
Hertog Philippe van Orléans
Ile de France, 1905
In 1905 navigeerde commandant Adrien de Gerlache de houten driemaster Belgica langs de noordoostkust van Groenland. Hij ontdekte ongeveer 200 kilometer nieuw gebied, waaronder Ile de France. Zijn opdrachtgever, de Franse hertog Philippe van Orléans, ging mee om op groot wild te jagen. Samen bouwden ze een cairn. Daarin verstopte Adrien de Gerlache zijn boodschap-in-een-fles. 105 jaar later schepen elf telgen van de familie de Gerlache in op de Plancius. Onder hen vier klein kinderen van Adrien: de broers Bernard, Jean-Louis en François en hun zus Henrianne. “De poolgebieden zijn niet meer uit ons leven weg te denken”, vertelt baron en fregatkapitein Bernard de Gerlache, de eerstgeborene. “Behalve toeristische reizen, ondernamen verschillende familiegeneraties – onze vader Gaston op kop – expedities naar zowel het hoge noorden als het uiterst diepe zuiden. We zijn als het ware met de poolgebieden opgevoed en beleefden als kind elke expeditie mee, soms van ver, soms van heel dichtbij. Als de kans zich dan aanbiedt om terug te keren naar de gebieden die je grootvader en vader hebben geëxploreerd, is dat een groot plezier en een eer. Voor de familie, ons land en de wetenschap.”
de reisexpeditie kreeg na jaren voorbereiding een vrijgeleide. Voor de tweede keer al, want in 2005 ondernam het team reeds een poging om het eiland te bereiken. Maar toen kende het pakijs geen genade. De expeditie moest zich gewonnen geven op amper 15 km van Ile de France. “The ice is the boss!” Met die woorden gooide Bernard de Gerlache, die er vijf jaar geleden ook bij was, de handdoek in de ring: het metersdikke pakijs liet geen veilige doorgang toe. “Doorgewinterde expeditierotten weten dat je de natuur niet kunt kraken.” De fles bleef waar ze al honderd jaar lang lag te wachten om herontdekt te worden.
Eerste poging strandt in het ijs
Dat was 2005. Vandaag 27 augustus 2010 stomen we met een snelheid van 11 knopen of zo’n 20 kilometer per uur richting Ile de France. Ook poolavonturier Dixie Dansercoer is aan boord. Met nog 500 zeemijl voor de boeg kunnen we in pakweg twee dagen tijd de Groenlandzee dwarsen. Dr. Jozef Verlinden, biograaf van Adrien de Gerlache, doet nauwelijks een oog dicht. Landen zou het orgelpunt betekenen van tien jaar minutieuze voorbereiding en doordacht lobbywerk. “Als we slagen, is het de vijfde keer in de geschiedenis dat een schip voor Ile de France ankert. En de allereerste keer dat er poolreizigers voet aan land zetten op het eiland.”
Zonder toestemming van de Deense en Groenlandse overheid mag je niet landen op Ile de France. Maar dat was buiten het doorzettingsvermogen van Asteria Expeditions gerekend. De organisator van
Op de radar doemen intussen de eerste stippen op van de kilometersbrede ijsgordel waar de Plancius zich door wil worstelen. In poolnavigatie bestaat
[ CAPITAL 10 ]
35
“Zonder expliciete toestemming van de Deense en Groenlandse overheid
mag niemand landen op Ile de France.� [ CAPITAL 10 ]
36
Omstreeks zes uur in de ochtend landt de eerste zodiac op het keienstrand van Ile de France.
er geen absolute wet, behalve die van ontdekkingsreiziger Amundsen: de snelste weg door het pakijs is de route eromheen. Hij krijgt gelijk. Het duurt nog vele uren vooraleer eindelijk de kust van Groenland, Hochstetter Forland, uit de mist opdoemt. Expeditieleider Rinie van Meurs neemt ons lot in handen: deze namiddag strekken we de benen op Store Koldewey eiland. In 1870 ontdekt door een Duitse expeditie onder leiding van Carl Koldewey. Adrien de Gerlache landde 35 jaar later op kaap Arendts, aan de oostkant. Onder wapenbegeleiding – ijsberen! – wandelen we door een halfwoestijn van ‘Trollenbrood’, zoals de door de vrieskou gebarsten en gespleten stenen in de volksmond worden genoemd. Terwijl ik 195 meter hoog van het indrukwekkende vergezicht geniet, vang ik toevallig het radiogesprek op tussen Rinie en de kapitein: “Volgens de net binnengelopen ijskaart moet het lukken om vannacht en morgenochtend door te stoten tot Ile de France.” Nu moet het gebeuren want de weersvoorspellingen beloven gunstige en kalme wind in het gebied.
Bernard de Gerlache zet voet op Ile de France.
Eiland in zicht “Het was kiezen tussen ’s nachts op de brug onze vorderingen volgen of met de kippen op stok om als fris man te landen op Ile de France.” Jozef Verlinden gokte en won. Of hij rustig kon slapen is een retorische vraag. De Plancius ligt op drift voor het zuidpunt van het door pakijs ingesloten eiland (77° 35,9’ Noord -, 17° 45,9’ West). “Dankzij een gunstige wind kwam er een smalle corridor vrij en konden we tot net onder het eiland doorstoten”, beschrijft kapitein Tiemes de afgelopen uren. “Starting zodiac boarding in 10 minutes”, weergalmt het door de intercom. De zenuwen staan gespannen. Sinds vijf uur deze ochtend al scannen Bernard de Gerlache en zijn zus Henrianne met de verrekijker van op de brug de kustlijn van het eiland, speurend naar een gedenkheuvel van amper een meter hoog. “Volgens het logboek van mijn grootvader bouwde hij twee cairns: een op het keienstrand bij kaap Saint-Jacques en een grotere op het hoogste punt van Ile de France. De fles zit in de kleinste. Voor zover plunderaars ons niet voor waren.” Niemand kan dat met zekerheid ontkennen, noch bevestigen. Wilde verhalen voeden de speculatie, maar in een manuscript van geoloog A. K. Higgins lees ik
Op de top van Maroussia Eiland liet Bernard de Gerlache in de voetsporen van zijn grootvader een boodschap na in een cairn: “Na twee pogingen om Ile de France te benaderen, (...) landen we vandaag op het eiland Maroussia, 100 jaren en 34 dagen na de hertog van Orléans, A. de Gerlache (...)”
In het kielzog van de Gerlache Elf nazaten van Adrien de Gerlache poseren in het spoor van hun (over)grootvader op Ile de France: vlnr.: staan: Myriam, Bernard, Thibaut, Aurélie, Bertrand, Jean-Louis, Tanguy, Henrianne. Zittend: Gaëtan, François en Anne-Claire.
“Het pakijs kent geen
genade.”
De Belg Adrien de Gerlache de Gomery zette de eerste wetenschappelijke expeditie naar Antarctica op touw. Tussen 1897 en 1899 maakte de toen 33-jarige marineofficier de eerste Belgische Zuidpool expeditie met de Belgica. Hij ontdekte er de Gerlache Straat en tal van nieuwe eilanden, baaien, bergen en... land. Nadat het schip gevangen raakte in het pakijs overwinterde de expeditie als eerste op de Zuidpool. Zeven jaar na die wereldprestatie trok de commandant in 1905 naar de noordoostkust van Groenland waar hij ongeveer 2 breedtegraden nieuw gebied ontdekte. Hij noemde het Terre du Duc d’Orléans. Het idee van die expeditie kwam immers van Philippe, hertog van Orléans, de achterkleinzoon van de laatste koning van Frankrijk. De hertog wilde op ijsberen jagen en nam contact op met Adrien de Gerlache. Die kon de hertog ervan overtuigen om er een wetenschappelijke expeditie van te maken.
Kaart Reisweg
r e p o rtag e
onder ‘Ile de France’: “In July 1905 the French flag was raised on the summit and a cairn built. The cairn message was recovered by Eigil Knuth in 1988.” Deze befaamde Deense archeoloog (19031996) maakte van het onderzoek naar PaleoEskimoculturen zijn levenswerk en had ook het verhaal van de hertog van Orléans gelezen waarin die vondsten van Inuit-overblijfselen rapporteerde. Tijdens verschillende campagnes eind jaren tachtig ontdekte de norse Knuth er de grootste concentratie aan oude Inuit-ruïnes ter wereld... en de grote cairn van de Belgica met daarin de fles met het geschreven document. “Knuth was een integer man en zou de fles nooit meenemen”, spreekt zijn collegaarcheoloog Henrik Elling het verhaal van Higgins tegen. Henrik deed in 1989 zelf onder leiding van Knuth onderzoek op Ile de France en is nu met ons mee aan boord als waarnemer in opdracht van de Deense overheid. “Ik moet erop toezien dat de fles
cairn trekt Dixie Dansercoer met twee metgezellen verder landinwaarts. “Geen enkel historisch document geeft de exacte coördinaten van de cairns aan. De ligging wordt enkel bij benadering omschreven. Bovendien is het terrein in de loop der jaren gewijzigd onder invloed van puinstromen van het gletsjerijs.” Na vijf kilometer botst Dansercoer op een meerjarige ijskap. “Wellicht ligt de grote cairn en de boodschap-in-een-fles onder het ijs verborgen.”
Dixie trekt met twee metgezellen landinwaarts op zoek naar de grootste cairn.
François de Gerlache komt naast Jozef staan die de klap verteert. “Het is op zijn minst een apart gevoel om 105 jaar nadat je grootvader hier aan land ging, zelf voet te kunnen zetten op het eiland. Het eerste deel van de missie is alvast geslaagd. Niet getreurd, ooit komt de fles wel boven. Ik ben net zoals jij even benieuwd of Adrien behalve de logboekgegevens nog een persoonlijke boodschap voor ons in petto had.”
“Onder wapenbegeleiding – ijsberen! – wandelen we door een halfwoestijn van gebarsten en gespleten stenen.” Dr. Jozef Verlinden, biograaf van Adrien de Gerlache.
ongeschonden blijft. We hebben wel de toelating om naast de originele fles een eigen boodschap-ineen-fles achter te laten. Die krijgt dan ook een beschermde status.”
Safety First! Om zes uur in de ochtend wring ik me in mijn thermisch ondergoed en voor ik het goed en wel besef, slinger ik mijn voeten uit de zodiac op het keienstrand van Ile de France. Er staat een stevige noordwestenwind en het voelt verdomd koud aan. Veel tijd om te speuren naar sporen van de historische prestatie van Adrien de Gerlache in 1905, krijgen we echter niet van de kapitein en master van het schip. “De weersomstandigheden wisselen soms razendsnel en dan is het zaak om je even vlug weer uit de voeten te maken. Zo niet raakt je schip onherroepelijk vast in het ijs.” Safety First! In allerijl wordt een noodscenario uitgewerkt: terwijl een groep op de kustlijn zoekt naar de kleine
“Hoed af voor de prestatie van de toenmalige expeditie”, zegt Jean-Louis de Gerlache. “Mijn respect is alleen maar toegenomen. Wij geraken hier met de hulp van satelliet, gps, gemotoriseerde zodiacs... toen moesten ze het vooral hebben van volharding en doorzettingsvermogen. Vandaag staan we hier zonder zorgen en permanent in radioverbinding met de Planciusbrug. Mocht het drijfijs gevaarlijk worden, dan kunnen we in recordtempo inschepen en ons uit de voeten maken. De bemanning van toen had hooguit met signaalvlaggen en in morse alarm kunnen slaan.” De woorden van Jean-Louis zijn nog niet koud of de kapitein sommeert ons terug naar de Plancius. Van de twee cairns jammer genoeg geen enkel spoor. “Toch is het voor ons land en onze familie een historische dag die we nog lang zullen koesteren”, klinkt het in koor bij de elf Gerlaches die fier poseren voor de foto, expeditievlag in de hand.
[ CAPITAL 10 ]
39
spraakmak e r
H o wa r d G u t m a n
“Ik ben toerist NR 1 van belgiE.” Net zoals zijn goede vriend Barack Obama belichaamt Howard Gutman The American Dream. Deze zoon van een Poolse immigrant is de eerste VS-ambassadeur die zich in de kijker werkt bij het grote publiek. Niet alleen politici zoals Herman Van Rompuy behoren tot zijn intimi, maar ook George Clooney. Zelf speelde de atypische diplomaat ook mee in films. In een exclusief gesprek met Capital, blikt hij terug op anderhalf jaar opgemerkt ambassadeurschap in ons land. tekst BERT VOET foto’s LIEVEN DIRCKX
[ CAPITAL 10 ]
41
spraakmak e r
Als ik om tien uur ‘s ochtends word binnengeleid in zijn ambtswoning, volgt Gutman zijn dagelijkse taalles. Hij wisselt Frans en Nederlands taalonderricht af, meteen een van de eerste wapenfeiten waarmee hij de Belgen charmeerde. Net als zijn relatief jeugdige leeftijd van 54 jaar onderscheidt het hem van zijn voorgangers. “Ik kwam hier aan op een vrijdag”, vertelt hij als hij wat later in het fraaie salon verschijnt. “De volgende dag bracht men mij naar Mechelen, waar sommigen Nederlands spraken, anderen Frans, nog anderen beide talen. En ik zat daar als een complete moron mijn land te vertegenwoordigen zonder dat ik wist wat er gezegd werd. Intussen kan ik in het Frans vrij goed een gesprek volgen, in het Nederlands begrijp ik op zijn minst waarover het gaat. Het is een aartsmoeilijke taal. De woordvolgorde is compleet anders, woorden zoals ‘ervan’ en ‘opbellen’ splitsen jullie voortdurend, negaties komen pas op het einde van een zin.... Verschrikkelijk, allemaal! Ik ben niet dom, niet lui en heb een goeie leraar, maar het zal twee tot drie jaar duren vooraleer ik een conversatie kan voeren.” U doet duidelijk heel wat moeite om zich aan te passen. Waarom? HOWARD GUTMAN: “Ik ben hier om het geschonden partnerschap tussen België en de Verenigde Staten te herstellen. Dat partnerschap wortelt in de wereldoorlogen, maar liep schade op door het beleid dat de VS de voorafgaande acht jaar voerde. Over die band kan je praten met ministers, maar je bouwt een band ook met de mensen. We wilden niet alleen een hand uitsteken naar de overheid, maar ook naar de Belgen.” Dat het u menens was, bewijst u met uw voornemen om alle Belgische steden en gemeenten te bezoeken. HOWARD GUTMAN: “En ik werd de toerist nummer één. (lacht) Ik ben naar het carnaval in Aalst en Binche geweest, naar het Krakelingenfeest in Geraardsbergen, en binnenkort ga ik naar Malmedy. Overal heb ik burgers en burgemeesters ontmoet. Op Youtube staat een filmpje van mijn bezoek aan de multiculturele school Serge Creuz in Molenbeek. Ik speechte er en bracht meisjes met hoofddoeken aan het juichen en schreeuwen. Ze zongen ‘The Star-Spangled Banner’ en daarna het Belgisch volkslied. Ze zijn zowat de enige groep in België die ik de tekst daarvan correct heb zien zingen. Vanuit het gegeven hoe moeilijk het was geworden om een Amerikaan te zijn in Europa, heeft hun warmte me enorm verrast.”
Van The Bronx naar Brussel
“We wilden niet alleen een hand uitsteken naar de overheid, maar ook naar de Belgen.”
Uw biografie leest als een roman: u lijkt een levend voorbeeld van The American dream. Wat heeft u gemaakt tot wie u nu bent? HOWARD GUTMAN: ”Mijn vader Gitman Mogilnicki overleefde de holocaust doordat hij in de bossen op het Poolse platteland vluchtte. Na de oorlog zocht hij overlevenden in zijn dorp, en werk. Hij vond geen van beide. Om vanuit Polen naar de VS te emigreren bestonden er quota. Hij zorgde voor een vals paspoort, verzon de naam Max Gutman en trok in 1950 naar New York. Ik werd geboren in The Bronx, in een klein appartement met twee slaapkamers waarin mijn ouders, mijn grootmoeder, mijn zus en ikzelf leefden. Vader en moeder hadden een klein winkeltje waar ze goedkope dameskleren maakten. Vader overleed toen ik zestien was. Ik ging naar een speciale openbare school voor slimmeriken, waarvoor ik ‘s ochtends en ‘s avonds anderhalf uur op de trein zat. ‘s Avonds was ik afwasser in een plaatselijk restaurant. Later werd ik er ober. Een van mijn collega’s was Steve Rubell, die in de jaren ‘70 zeer beroemd werd toen hij de legendarische nachtclub Studio 54 opende – een rebelse keet met veel fun en druggebruik. Op de openingsavond in 1977 zat ik aan de kassa. Uit mijn jeugd komt de drive om succesvol te zijn: ik wou de beste advocaat worden. Ik studeerde met de grootste onderscheiding af aan de Columbia University, aan de Harvard Law School met grote onderscheiding. Ik ging werken voor het federale Hof van Beroep en vervolgens voor het Hooggerechtshof. Daarna specialiseerde ik me bij het FBI in contraterrorisme en -spionage. Later volgde een carrière als advocaat en partner bij een van de topkantoren
[ CAPITAL 10 ]
42
spraakmak e r
Optima
expertise van Washington: Williams & Connoly LLP. We vertegenwoordigden bedrijven en individuen die diep in de problemen zaten. Om er enkele te noemen: Bill Clinton toen hij met afzetting bedreigd werd naar aanleiding van de Lewinsky-affaire, UBS en Bear Stearns tijdens de financiële crisis. Net voor ik ambassadeur werd, vertegenwoordigde ik de vorige president van Bolivië, Gonzalo Sanchez de Lozada. We waren de besten, de meest gerespecteerden.” Hoe kwam u als topadvocaat in de politiek terecht? HOWARD GUTMAN: “Politiek bedrijven stond buiten mijn advocatencarrière. Maar de notie van publieke dienstverlening draag ik mee van vroeger. Brood op de plank brengen was belangrijk – mijn ouders kwamen uit een tijd waarin dat geen zekerheid was. Maar toen ik nog een kleine jongen was, noemde mijn vader me in zijn Poolse accent al ‘de gouverneur’. Gouverneur van New York worden was het hoogst bereikbare voor de zoon van een Poolse immigrant. Mijn vader had er geen idee van dat ik presidenten zou leren kennen en ooit als ambassadeur naar Europa zou terugkeren. Maar tijdens mijn eerste twee weken vakantie werkte ik als vrijwilliger voor Gary Hart, die in 1984 presidentskandidaat was.
Fiscale aspecten van uw belegging in de Verenigde Staten
fiscale aspecten van uw
belegging in de verenigde staten
Volatiliteit blijft de financiële mark ten beheersen. De schulden van de westerse wereld zorgen her en der voor onrust en investeerders reageren bloednerveus op elke mo gelijke aantasting van het financ ieel systeem. Spreiding over verschillende activaklassen (aandelen, obligaties, alternatieve producten, cash) en over diverse regio’s wordt gepredikt als de enige manier om geen grote risico’s te lopen. Stel nu dat een verstandig Belgisch rijks inwoner een deel van zijn fortuin belegt in de Verenigde Staten, wat zijn daarvan de fiscale consequenties? De beslissing om te investeren in de aandelen van een Amerikaanse onderneming is op zich niet zo ongewoon. Binnen de top 10 van de aandelen met de grootste marktkapitalisatie ter wereld zijn er immers 6 van Amerikaanse origine. ExxonMobil, Apple, Microsoft en Walmart zijn ongetwijfeld de bekendste namen. Maar wat gebeurt er nu met de ontvangen dividenden vanuit de Verenigde Staten? Het gros van de beleggers werkt voor de aankoop van het aandeel en voor de inning van de dividenden met een Belgische tussenpersoon (bank of vermogensbeheerder). Naar aanleiding van de uitbetaling van een dividend zal een wakkere belegger even wel merken dat er tweemaal belasting wordt ingehouden. De Amerikaanse belastings wetgeving voorziet de inhouding van een bronheffing van 30% op dividenden betaald aan beleggers niet inwoners. Naast de Amerikaanse bronheffing van 30%, is er vanzelfsprekend
[ CAPITAL 10 ]
43
g [ vervolg pagina 44 ]
spraakmak e r
Optima
expertise
nog de Belgische roerende voorheffing van 25 (of 15)%. Dit is een schoolvoorbeeld van dubbele belasting. Het dubbelbelastingverdrag tussen België en de VS reduceert de Amerikaanse bronheffing wel tot maximaal 15%. De procedure om deze vermindering te bekomen, loopt dan via de Belgische financiële instelling, en is tijdrovend en niet kosteloos. Vooraleer dit te doen vraagt men zich dus best af of het sop de kool wel waard is.
Later zou ik ook andere gouverneurs, congresleden en de presidentskandidaten Al Gore en Barack Obama adviseren over beleid en fundraising. Ik schreef speeches en verscheen in naam van Obama regelmatig op Fox News. Vooral vanuit die gedachte van publieke dienst verlening, en omdat de principes van de Democraten me aanspraken. Tot een week voor ik in België aankwam, was ik advocaat. Daarnaast was ik zo’n twintig uur per week met politiek bezig. Pas op, nu zit ik hier niet als democraat of republikein, maar als ex-politiek adviseur. Bij de volgende presidentiële campagne mag ik als ambassadeur op geen enkele manier betrokken zijn.” U ontpopte zich ook tot een geducht fondsenwerver: u bracht meer dan een half miljoen dollar in het laatje voor de campagne van Obama, die in totaal 513 miljoen zou hebben gekost. HOWARD GUTMAN: “Ik schreef speeches, werkte aan mediastrategie en beleidsadvies. Ik was bezig met vakbonden, de Joodse gemeenschap en de hele achterban van een kandidaat. Dan help je waar je kan. Sympathisanten vroegen dan wel eens waar en
U kan er ook voor kiezen om zelf rechtstreeks in de VS in aandelen te beleggen. Als Belgisch rijksinwoner moet u dan wel zelf de ontvangen dividenden aangeven via de aangifte in de personenbelasting. Dit heeft tot gevolg dat er alsnog Belgische voorheffing wordt betaald. Daarbovenop betaalt men ook gemeente belasting, een extra belasting ten opzichte van die belegger die de roerende voorheffing liet innen via de tussenpersoon (deze is immers ‘bevrijdend’).
Een voorbeeld:
Vergelijking tussen beleggen in de USA via een Bank of rechtstreeks Dividend 100 Bruto Amerikaanse bronheffing Belgische RV* Gemeentebelasting (vb7%) Netto
Via Bank
Rechtstreeks
15%
15%
25% op 85
25% op 85
0
7% op 63.75
63.75%
62.16%
Vergelijking tussen beleggen in aandelen in binnenland of in de USA Dividend 100 Bruto Amerikaanse RV*
België
USA
0
15%
Belgische RV*
25%
25%
Netto
75%
63.75%
* RV = roerende voorheffing
g [ vervolg pagina 47 ]
[ CAPITAL 10 ]
44
spraakmak e r
anneer ze Obama konden ontmoeten. Als ik die mensen een inschrijvingsformulier gaf voor w fundraising-events en ze stortten centen, kwam dat onder mijn naam in de notulen. Maar het was niet mijn eerste opdracht. Wat ik wel belangrijk vind: in tegenstelling tot veel andere kandidaten weigerde Obama PAC money – geld van politieke actiecomités, opgericht door bedrijven of vakbonden. Dat corrumpeert de politiek, vindt Obama. Daarom nam hij enkel geld aan van individuen – maximaal 2 300 dollar tijdens de voorverkiezingen en nog eens tijdens de uiteindelijke presidentsverkiezingen.”
“Zevenentwintig jaar lang heb ik geld verdiend. Nu kan ik drie, vier jaar lang iets goeds doen voor de wereld en een verschil maken.”
In maart 2009 belde de president u op met de vraag of u de VS wilde vertegenwoordigen in België. Heeft u daar lang moeten over nadenken? HOWARD GUTMAN: “Lang heb ik niet getwijfeld, maar er zou wel een onderzoek van vijf maanden aan vooraf gaan. Mijn achtergrond werd zorgvuldig uitgeplozen. Het FBI, de Senaat, de federale belastingdienst en anderen checkten alles over mij. In die periode mocht ik enkel mijn vrouw op de hoogte brengen, want Obama wilde alle benoemingen zelf aankondigen. Niemand anders mocht iets weten. Best moeilijk: we konden niet eens op zoek naar een school voor de kinderen. Als je wist hoeveel deze job me kost, zou je hard lachen. Ik heb 94% van mijn inkomsten ingeleverd, maar vind mijn huidige job fantastisch. Zevenentwintig jaar lang heb ik geld verdiend. Nu kan ik drie, vier jaar lang iets goeds doen voor de wereld en een verschil maken.”
Belgische betrokkenheid Wat trof u toen u in België aankwam? HOWARD GUTMAN: ”De warme verwelkoming en de politieke betrokkenheid van de Belgen bij hun land. Bij onze laatste midterm-verkiezingen ging 38% stemmen, hier spreekt 99% van de mensen dagelijks over de regeringsformatie. Ze geven erom, volgen het nieuws, hebben opinies. Belgen zijn slim en bescheiden, grappig en hebben inzicht. Een stevig debat is gezond.” Wat delen Belgen met Amerikanen? HOWARD GUTMAN: ”Ik heb geleerd dat we dezelfde waarden delen omtrent klimaat, vrede, economische vooruitgang, sociale rechtvaardigheid, Oost-Westrelaties en veiligheid. We communiceren misschien anders, maar we geloven hetzelfde. En iedereen oppert hier altijd: we zijn maar een klein land, hoe kunnen we relevant zijn? Maar België heeft een enorme geloofwaardigheid op wereldvlak. Dat leerde ik al vóór Herman Van Rompuy voorzitter van de Europese Raad werd en Karel De Gucht Europees Commissaris. Als je in Europa bent, leer je het gauw. België spreekt niet vaak, niet luid, en nooit om zichzelf in de kijker te werken. Als België iets zegt, is het omdat het iets te zeggen heeft. En dus wordt er geluisterd. Daarom is België een machtige bondgenoot. Ik ken geen plaats ter wereld waar de mensen meer tegen de gevangenis in Guantánamo zijn. En ik ken niemand die er meer tegen is dan Barack Obama en ikzelf.”
[ CAPITAL 10 ]
45
spraakmak e r
Toch is Guantánamo een pijnlijke schandvlek. Zijn belofte om Gitmo binnen het jaar te sluiten, kon Obama niet houden. Het Congres – ook z’n partijgenoten – wil geen ex-gevangenen op eigen bodem. Vooral de Senaat lag dwars: senatoren worden door de staten afgeleverd en vrezen de publieke opinie. En op álle gevangenen rust een stigma. Ook op zij die niets ten laste kan worden gelegd maar niet naar hun eigen land terug kunnen wegens risico op vervolging of foltering. Die groep wil Obama overbrengen naar bondgenoten. Not in my backyard? HOWARD GUTMAN: ”Het is een probleem dat hij bij zijn aantreden aantrof. Zonder enig incident namen al meer dan twintig landen mensen op. België heeft er één. Nog een veertigtal zou verspreid over Europa een thuis moeten vinden. Individuele landen vragen om ze op te nemen, wordt steeds moeilijker. Maar als België het voortouw neemt, zullen anderen erkennen: they have a point. Dan kan Guantánamo onmiddellijk dicht. Maar het is nog niet gelukt om jullie te overtuigen. Ik erken dat de Verenigde Staten het probleem gecreëerd hebben, maar de oplossing van zo’n probleem is er een van partnership en gedeelde verantwoordelijkheid. Net zoals het klimaatprobleem, fundamentele veiligheid tegen bedreigingen zoals vanuit Iran en Noord-Korea of economisch herstel: we moeten het samen doen. En ja, mijn land heeft te lang gedacht: wij hebben niemand nodig. Barack Obama weet: we hebben iedereen nodig.” De vraag naar meer Belgische troepen in Afghanistan draaide uit op een njet. Wat verwachten de VS nu nog van België? HOWARD GUTMAN: ”Afghanistan is een groot probleem. Een bron van potentieel terrorisme in Detroit, Stockholm en Antwerpen. We moeten er zo snel mogelijk op een verantwoorde manier weg en er een civiele maatschappij achterlaten met een functioneel veiligheidssysteem, in handen van de Afghanen die we moeten opleiden. Obama en Europa denken er hetzelfde over. Ook hier hebben we elkaar nodig en zou België een machtig statement kunnen geven. Ik geloof niet dat we tegen elkaar kunnen zeggen: dat is jullie probleem, niet het onze.” Kan België eigenlijk wel een belangrijke rol spelen, als we zelf onder een politieke crisis lijden? HOWARD GUTMAN: “Het lijkt wat los te staan van elkaar. Overal heb je de democratische strijd met politieke breuklijnen die vreedzaam moeten opgelost worden. Dat is niets om beschaamd over te zijn. De grootste breuklijnen vind je in de Verenigde Staten. Kijk naar de Tea Party en de democraten, of de opinies over gezondheidszorg: 30% aanhangers voor beide uitersten van het spectrum. Ik geloof niet dat de stem van België op het internationale forum verzwakt is. Of het nu Reynders, Turtelboom, Leterme, De Clerck of Vanackere was: tijdens het jongste EU-voorzitterschap hebben ze met ervaring, doordachtheid en moderatie leiding gegeven, en ze werden zeer gerespecteerd.
“Ik geloof niet dat
de stem van België op het internationale forum verzwakt is.”
De impact op België als investeringsland inschatten is moeilijker. In 2009 was er een daling van nieuwe VS-investeringen in België – en elders. Vorig jaar was er een lichte stijging. Je zou kunnen afleiden dat er geen effect is. Anderzijds: die stijging was sterker in Nederland, Frankrijk en Duitsland. Je kan niet weten of die toename in België op hetzelfde niveau zou zijn zonder politieke crisis.” Ziet u België dan niet als een verdeeld land? HOWARD GUTMAN: “Ik zie minder regionale verschillen dan de Belgen denken. Er zijn er zeker minder dan in de VS. Ga naar The Bronx en ga naar Waco, Texas: allebei prachtige stukjes van de States maar je merkt er een veel groter verschil dan tussen mensen in Bergen en Gent. Als ik hier hoor dat jullie elkaar niet meer kennen, dan zie ik dat niet.”
Lekken Critici werpen weleens op dat Obama’s buitenlands beleid voornamelijk een voortzetting is van het beleid van zijn voorganger. Hoe repliceert u daarop?
[ CAPITAL 10 ]
46
spraakmak e r
Optima
expertise HOWARD GUTMAN: ”We zitten in een oorlog waarin we niet hadden moeten zitten. Obama beloofde eruit te stappen en de gevechtstroepen zijn weg uit Irak. De behandeling van onze gevangenen in Guantánamo is genormaliseerd. Met Rusland neigden we opnieuw naar de situatie aan het einde van de koude oorlog: hersteld. We hebben een actief engagement in het Midden-Oosten – maar zoals altijd is het daar twee stappen vooruit en één terug. Er is een warme relatie met Europa. En als voormalige klimaatontkenners die wegliepen van Kyoto nemen we de leiding in klimaatafspraken.” Eind vorig jaar sloot Obama een deal met de republikeinen, die bij de midterms de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden verwierven: de belastingverlaging voor hoge inkomens werd verlengd in ruil voor een verlenging van de werkloosheidssteun. Een boost voor de economie, maar wel een die de komende twee jaar wellicht 800 à 900 miljard dollar kost, waardoor de al torenhoge begrotingstekorten oplopen. Het anticrisisbeleid in de VS is gebaseerd op schuldopbouw, terwijl Europa massaal saneert en bespaart. Zijn de VS en Europa elkaars spiegelbeeld? HOWARD GUTMAN: ”Ik denk dat je dat overdrijft. De sociale uitgaven in Europa zijn veel
Discriminatie?
Uit deze voorbeelden kunnen er twee mogelijke vragen inzake discriminatie worden opgeworpen: 1. Is er sprake van discriminatie tussen dividenden van binnen- of buitenlandse oorsprong? 2. Is er sprake van discriminatie indien men buitenlandse dividenden int via een Belgische tussenpersoon of rechtstreeks? Uit de voorbeelden blijkt dat er wel degelijk in beide gevallen een verschillende behandeling is van de ontvangen dividenden. Er zijn dan ook al heel wat processen gevoerd (en nog hangende) omtrent deze vormen van ongelijke behandeling. Voorlopig is er alleen een doorbraak inzake dividenden die een Belgisch rijksinwoner ontvangt vanuit een andere EU lidstaat voor wat betreft de vrijwaring van aanvullende gemeente belasting (arrest Dijkman). Dit betekent dat de behandeling van dividenden vanuit een andere EU lidstaat identiek is indien men deze dividenden rechtstreeks ontvangt of int via een Belgisch tussenpersoon. De dubbele belasting as such werd echter niet weerhouden als zijnde discriminerend. Voor onze belegger in Amerikaanse aandelen is er helemaal geen oplossing. Gezien er hier überhaupt geen sprake is van een andere EU lidstaat, is er mogelijks zowel een dubbele belasting (roerende voorheffing in de USA en bijkomende roerende voorheffing in België) als aanvullende gemeentebelasting (indien onze brave burger rechtstreeks in de USA een participatie heeft).
“De politieke
betrokkenheid van de Belgen
bij hun land treft me.”
[ CAPITAL 10 ]
47
Het dubbelbelastingverdrag tussen België en de USA, dat vrij recent werd herzien, heeft dus een gouden kans laten liggen om het voor Belgische rijksinwoners echt interes sant te maken om in Amerikaanse bedrijven te investeren. Misschien een initiatief voor de volgende regering?
Jo Viaene Hoofd Competence Center
spraakmak e r
hoger dan in de VS. Werkloosheidsuitkeringen in België van eeuwigdurend terugbrengen naar drie jaar – nog steeds langer dan de VS – dát zou snijden zijn. Onze tekorten liggen in dezelfde lijn. We hebben veel aan infrastructuur besteed. We zouden gráág volledige werkgelegenheid zien en geen tekorten hebben, maar deze administratie heeft een gefaalde economie geërfd. De belastingverlaging was onder Bush expliciet bedoeld om vijf jaar te gelden, behalve als er nieuwe actie ondernomen werd. Als niemand iets deed hadden we dus een algemene belastingverhoging. Met 9,6% werkloosheid wilde Barack Obama niet dat de middenklasse meer belastingen zou betalen. Ideaal was enkel de belasting voor de allerhoogste inkomens verhogen. Maar dat kon niet: daar was een nieuwe wet voor nodig. Nu blijft de middenklasse functioneren, wat de essentie is. Als hij de werkloosheid terugdringt, zal het een zeer goedkope maatregel blijken. Bill Clinton werkte de tekorten ook niet weg door meer belastingen, wel door economische voorspoed te genereren. Voorspoed veegt alle tekorten weg.” Het is te hopen voor Obama. Zijn herverkiezing in 2012 zal vooral van het economisch herstel afhangen, toch? HOWARD GUTMAN: ”Dat lijkt me aannemelijk. President Obama is in de feiten de meest succesvolle president sinds Johnson. Door de hervorming van de gezondheidszorg hebben mensen nu dagelijks dekkingen die ze vroeger niet hadden. Hij trad aan met de grootste bedreiging sinds 1929: de werkloosheid ging van 4,8% naar 8,6% en was op weg naar 18%. Beeld je in: tijdens de campagne en de eerste twee maanden van zijn termijn gingen meer banen verloren dan België er hééft. Nu begint de werkloosheid af te nemen – al is ze nog veel te hoog – en zijn de banken, de beurzen en de handel stabiel. President Obama is massively succesful over de hele lijn – behalve in één ding: communicatie. Hij heeft zijn realisaties niet verkocht, dacht dat de mensen ze wel vanzelf zouden zien.”
“Mijn vader had er geen idee van dat ik presidenten zou leren kennen en ooit als ambassadeur naar Europa zou terugkeren.”
WikiLeaks bracht de Amerikaanse regering in nauwe schoentjes. Hebben we niet het recht om te weten dat Amerikaanse soldaten zich misdroegen in Irak en Afghanistan? Of dat Amerikaanse diplomaten de opdracht kregen om VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon te bespioneren? HOWARD GUTMAN: ”Klokkenluiders hebben een belangrijke rol inzake misbruik door de overheid, corruptie en mensenrechtenschendingen. We steunen en beschermen hen dagelijks. Het is een essentiële functie van de pers om hen te aanhoren. Maar zo zit WikiLeaks niet in elkaar. In landen waar klokkenluiders niet naar de pers kunnen stappen, praten ze vaak met diplomaten. Zij rapporteren dat en delen de informatie met bondgenoten. Als je die telexen ontbloot, breng je de klokkenluiders juist in gevaar. Dat is wat hier gebeurde. Ik zie rapporten van mensen die nu in gevaar zijn en elders onderdak moeten vinden omdat hun samenwerking met de vrije wereld is uitgelekt. Daardoor zal de volgende klokkenluider die een Amerikaanse of Belgische diplomaat wil zien, zich inhouden. En als je plaatsen die het meest kwetsbaar zijn voor zware terroristische aanslagen onthult, bevorder je de veiligheid van mensen niet bepaald. Het goeie nieuws was: de wereld heeft elke telex van het State Department gezien. En er was eigenlijk niets nieuws. Geen wanbeleid, geen geheime financiering, geen steun voor bepaalde politieke partijen, en géén spionage. Alleen diplomaten die hun job doen. En ik denk dat ze dat kunnen blijven doen. Dit was geen kwetsbaarheid in ons systeem, het was hacking: iemand die door z’n job toegang had tot geheime informatie heeft ze doorgespeeld aan WikiLeaks. Intussen is het onmogelijk om die info te kopiëren, en ook de hoeveelheid informatie waartoe analisten toegang hebben is ingedijkt. Natuurlijk kan een werknemer nog een memo stelen. Dat zal altijd gebeuren.”
[ CAPITAL 10 ]
48
Voor uw event of feest De juiste culinaire invulling met de juiste wijn
Koken is kunst en meer Koken is een kunst. Maar ook een ervaring en marktkennis. Gedreven partners die dagelijks kraakverse producten leveren. Producten door keukenchefs gekeurd naar smaak, textuur en oosprong. Traceability als kernwaarde van Outré. Koken is kunst. Maar ook wetenschap, kennis van de allernieuwste foodprocessen en technieken. Outré, een splinternieuwe, hypermoderne vacuümkeuken. Aroma’s, structuur, voedingswaarde. Niets gaat verloren. Met garantie op een constante hoge kwaliteit. Koken is kunst. Maar ook smaak, oog voor materie, stof, textuur, kleur; h et juiste bord, bestek, glas, ... En verbeelding, inzicht om van elk gerecht een kunstwerk te maken. Want eten is proeven, maar ook altijd een beetje zien. Koken is kunst. Levenskunst. Stijl, etiquette. En humor. Fijne mensen, efficiëntie met een lach. Bediening met respect. Respect voor gast en ... keuken. Koken is kunst. Koken is kunst en meer.
Industriepark ‘Klein Frankrijk’ 48 BE 9600 Ronse T. +32(0)55/20.65.90 F. +32(0)55/49.55.91 info@outre.be www.outre.be
analy s e
fa m i l i e b e d r i j v e n
Hoe het familiaal karakter van uw bedrijf bewaren? Heel wat KMO’s zijn sterk familiaal verankerd. De aandelen van het familiebedrijf zijn dikwijls in handen van een aantal broers en/of zussen of verschillende familietakken. Dit familiaal karakter is veelal de sterkte van het bedrijf, waardoor het behoud ervan de nodige aandacht verdient. tekst Dieter Bossuyt, fiscalist
Zolang de verstandhouding onder de verschillende familie leden-vennoten goed is, lijkt het evident dat de aandelen ‘in de familie blijven’. Ontstaat er evenwel onenigheid onder de vennoten en wil een vennoot zijn aandelenpakket aan een derde verkopen, dan kan de beslotenheid van het familie bedrijf in gevaar komen. Men kan zich hier echter tegen wapenen door in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst de overdracht van aandelen aan beperkingen te onderwerpen.
Wettelijke overdrachtsbeperkingen Voor een aantal vennootschaps vormen heeft de wetgever zelf reeds in een aantal overdrachts
bloedverwanten in de rechte lijn, echtgenoten en andere personen die specifiek door de statuten zijn aangewezen, is de toestemming van de overige vennoten niet nodig en geldt er in principe een vrije overdraag-
beperkingen voorzien. Zo kunnen aandelen in een BVBA pas worden overgedragen na goedkeuring van minstens de helft van de vennoten die ten minste 3/4 van het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen, na
“Het familiaal karakter is meestal de sterkte van het bedrijf.”
In een NV daarentegen zijn de aandelen in beginsel vrij overdraagbaar, ook aan derden. Verkoopt één van de vennoten zijn aandelen aan een buiten staander, dan worden de overblijvende vennoten geconfron teerd met een ‘vreemde’, zonder dat zij hiervan op de hoogte waren. Het hoeft geen betoog dat men dergelijke situaties in familiebedrijven best vermijdt.
Mogelijke clausules baarheid. De statuten kunnen evenwel strengere regels opleggen door bijvoorbeeld ook deze overdrachten aan de goed keuringsvereiste te onderwerpen. Een versoepeling van de wettelijke overdrachtsbeperkingen is niet mogelijk.
aftrek van de aandelen waarvoor de overdracht is voorgesteld. Deze toestemming is nodig voor zowel overdrachten onder de levenden (verkoop, schenking) als voor overgangen door overlijden. Enkel voor overdrachten aan andere vennoten,
[ CAPITAL 10 ]
51
De beslotenheid van het familiebedrijf kan men verder moduleren in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst. Dikwijls wordt geopteerd voor een ‘voorkooprecht’ waarbij de kandidaat-verkoper zijn pakket aandelen eerst aan de overige
analy s e
aandeelhouders moet aanbieden vooraleer het aan derden kan worden overgedragen. Op dit ‘voorkooprecht’ bestaan verschillende varianten. Bij een first-refusalclausule moet de kandidaat-verkoper, nadat hij een bod heeft ontvangen van een derde partij of medeaandeelhouder, dit aan de andere aandeelhouders melden. Die aandeelhouders kunnen vervolgens hun voorkooprecht uitoefenen aan dezelfde voorwaarden als in het ontvangen bod. Bij een first-offerclausule zal de kandidaat-verkoper zijn aandelen aan de overige aandeelhouders aanbieden wanneer hij de intentie heeft zijn aandelen te verkopen, ook al heeft hij nog geen bod van een andere partij ontvangen. Een combinatie van beide clausules behoort eveneens tot de mogelijkheden. Bij een ‘goedkeuringsclausule’ is de overdracht onderworpen aan de goedkeuring van een in de clausule aangewezen persoon of orgaan, meestal de algemene vergadering of het bestuursorgaan. Ter bescherming van de minderheidsaandeelhouders kan men in een ‘volgrecht’ voorzien, eventueel in combinatie met een goedkeuringsclausule. Verkoopt een vennoot zijn aandelenpakket, dan hebben de overige vennoten het recht om ook hun aandelen tegen identieke voorwaarden aan dezelfde partij te verkopen. Ook het inbouwen van een absoluut vervreemdingsverbod, een zgn. standstill-clausule,
is mogelijk, voor zover dit in de tijd beperkt en steeds verantwoord is op grond van het vennootschapsbelang.
Hiertoe zijn diverse mogelijkheden voorhanden. Vooreerst kan men zich baseren op de prijs die een kandidaat-koper voor de aandelen veil heeft. Deze formule biedt het voordeel dat de aandelen tegen hun werkelijke marktwaarde worden ingekocht, maar is anderzijds ook gevoelig voor geveinsde biedingen. De kandidaat-overdrager zou immers bij een derde partij een bod kunnen uitlokken om zo een hogere prijs te bekomen van de bestaande aandeelhouders.
Omtrent de inhoud van dergelijke overdrachtsbeperkingen schrijft de wet enkel voor dat de toepassing van een ‘voorkoop- of goedkeuringsclausule’ er niet toe mag leiden dat de overdracht van de aandelen langer dan zes maanden wordt geblokkeerd. Voor het overige beschikt men over een grote vrijheid om de inhoud zelf te bepalen. Zo kan men zelfs de personen die aandelen mogen
“De beslotenheid van het familiebedrijf kan men moduleren in de statuten of in een
aandeelhoudersovereenkomst.”
verwerven uitdrukkelijk met naam vermelden. Anderen kunnen dan in principe geen vennoot worden, ook niet door erfenis. In dit laatste geval hebben zij enkel recht op de uitbetaling van de waarde van hun aandelen. Hoe deze gewaardeerd worden kan men opnieuw in de statuten of aandeelhoudersovereenkomst bepalen.
Men kan ook de algemene vergadering jaarlijks de prijs van de aandelen laten vaststellen. Hieraan zijn echter verschillende nadelen verbonden. Laat de algemene vergadering na de prijs te bepalen, dan wordt de clausule zonder voorwerp. Bovendien kan de prijs met het oog op een mogelijke overdracht worden beïnvloed. Dikwijls wordt de prijsbepaling dan ook overgelaten aan een deskundige. Is deze, zoals meestal het geval is, niet met naam aangeduid, dan is een nauwkeurige omschrijving van de aanstellingsprocedure een absolute must. Verder kunnen
Prijsbepaling Bij de opmaak van dergelijke clausules is het van belang te bepalen hoe de prijs van de aandelen, waartegen de begunstigde zijn recht kan uitoefenen, zal worden vastgesteld.
[ CAPITAL 10 ]
52
er een aantal criteria of waarderingsmethoden omschreven worden die door de deskun dige moeten worden toegepast. Zo kan men bijvoorbeeld bepalen of de deskundige al dan niet rekening mag houden met de meer- of minderwaarde die het gevolg is van een meer- of minderheidsparticipatie.
Besluit Om het familiaal karakter van uw bedrijf te verzekeren, kunnen aandelenoverdrachten (zowel bij verkoop, schenking als bij overgang door overlijden) aan heel wat beperkingen worden onderworpen. Zelf beschikt u over een grote vrijheid om de inhoud van dergelijke clausules te bepalen. Een zorgvuldige redactie en de hulp van beslagen specialisten zal hierbij van groot belang zijn. Alleen zo komt u tot een oplossing op maat van uw unieke situatie.
Luxe zeiljacht Farfelu verrast met extravagante en stijlvolle verwennerij op maat op en rond de Griekse eilanden
Wie superieur wil genieten op het ritme van de golven, is welkom aan boord van het elegante zeilschip Farfelu. De schipper van deze luxueuze offshore cruiser, Yan Sax, pakt tijdens de Belgian Boat Show 2011 uit met 3 unieke formules ‘Wellness’, ‘Adventure’ en ‘Culinair’. Yan Sax speelt hiermee in op de specifieke behoeften en wensen van zijn passagiers en geeft zo een extra meerwaarde aan een zeilreis langs de Griekse eilanden.
Sail
Het ‘Wellness’ arrangement voorziet in een aangepast aanbod relaxatie en verzorging tijdens de trip. Met de formule ‘Adventure’ ligt het accent van de reis op sportieve zaken zoals diepzeeduiken, zeilinitiatie, waterski (achter de zodiac die mee aan boord is) of sportvisserij. En het arrangement ‘Culinair’ staat borg voor een culinaire verwenweek, inclusief een topchefkok uit het Waasland die net als Yan gepassioneerd is door het zeilen en die dagelijks de heerlijkste gerechten op tafel tovert. Bijkomende troef: Yan Sax maakt een verwenprogramma op maat ter gelegenheid van een verjaardag, een huwelijk of een jubileum.
to happiness
Voor informatie over onze tarieven of reservaties: info@farfelu.be, www.farfelu.be of +32 (0)475 27 65 43
s o cial r e sp o nsibilit y
t ropen dokter s m et een m issie
artsen zonder Dokter Lucien Lefevre droomde er als kind al van om tropenarts te worden. Toch koos hij voor de plastische chirurgie en haar veelzijdigheid. Tijdens zijn vakanties trekt hij met Artsen Zonder Vakantie naar Afrika om er kinderen met een gespleten lip te opereren. “Dan weet ik: hiervoor heb ik zoveel jaar gestudeerd�, klinkt het tijdens de aangrijpende getuigenis van een arts die zijn vakanties doorbrengt in Afrikaanse klinieken. tekst jeroen lissens foto’s lieven dirckx en archief dokter lefevre
[ CAPITAL 10 ]
54
“Een plastisch chirurg werkt met zijn handen. Dat maakt plastische chirurgie heel geschikt voor ontwikkelingssamenwerking.� Lucien Lefevre
s o cial r e sp o nsibilit y
Operatiekamer
U neemt toch geen vak antie? Lucien Lefevre vertrekt op missie met ‘Artsen Zonder Vakantie’, een ngo met 600 leden. Die leden zijn art sen en verpleegkun d igen die tijdens hun vakantie gratis in Afrika werken. Ze leiden er Afrikaanse collega’s op aan de operatiet afel, op de zieken zaal of in het labo. Het idee achter ‘Artsen Zonder Vakantie’ ontstond dertig jaar geleden. Johan Mattelaer, een uroloog op rust uit Kortrijk, trok in 1980 rond in Kameroen. Bij zijn vertrek uit het West-Afrikaanse land lieten twee gezondheidswerkers in het lokale centrum voor gehandicapten zich ont vallen: “U bent arts, dus u neemt toch geen vakantie? Hier moeten nog zoveel kinderen geopereerd worden.” Dokter Mattelaer sprak zijn schoonbroer Frans De Weer aan, een chirurg uit Bonheiden. Tijdens het voorjaar van 1981 trokken de twee samen naar Kameroen om er een veertigtal kinderen met polio te behandelen. Die pionierstijd betekende de aanzet tot talloze missies op het Afrikaanse continent. ‘Artsen Zonder Vakantie’ was geboren. Vervolg pagina 59
“Wereldwijd wordt 1 op de 750 kinderen geboren met een gespleten lip of gehemelte”, steekt Lucien Lefevre van wal. “In Europa zie je dat niet meer, omdat baby’s er al na een paar maanden aan geopereerd worden. In Afrika groeien jonge mensen wel op met een gespleten lip of gehemelte, gehandicapt en sociaal compleet geïsoleerd. Tijdens mijn studies werd ik met dat probleem g econfronteerd. In 2002 ben ik voor het eerst vertrokken. Naar Kimpese was dat, een missie in Kongo, ergens tussen Kinshasa en Matadi.” Wat zijn uw specialiteiten aan het thuisfront? LUCIEN LEFEVRE: “Hier in Aalst doe ik zowel aan re con structieve als aan esthetische plastische chirurgie. Van brandwonden over handchirurgie tot facelifts en borstvergrotingen. Maar ik geloof niet in de opvatting dat we daar wat ‘gaan oefenen bij de zwartjes’. Het tegendeel is waar. In Afrika werk je in omstandigheden die veel moeilijker zijn dan hier. De situatie kun je niet te vergelijken. Afrika leert me om out of the box te denken. Gewoon omdat je vaak naar andere oplossingen moet z oeken als het ‘normale’ niet voorhanden is. Dat is hier ook zo. Geen twee brandwonden zijn dezelfde.” Ontwikkelingssamenwerking en plastische chirurgie zijn twee begrippen die men niet direct met elkaar associeert... LUCIEN LEFEVRE: “Een plastisch chirurg werkt met zijn handen. Daar zijn geen grote machines voor nodig. Dat maakt plastische chirurgie juist heel geschikt voor ontwikkelingssamenwerking. Heel veel mensen denken het tegenovergestelde, omdat ze enkel het esthetische aspect kennen door de televisieprogramma’s die daarover gemaakt zijn. In Afrika komen bovendien veel meer brandwonden voor dan bij ons. Omdat de risico’s er groter zijn door de eenvoudige levensstijl van de bewoners. Denk maar aan primitieve kacheltjes of kookapparaten die er nog de norm zijn.” Kunt u als arts de plaatselijke bevolking echt voor uithelpen? LUCIEN LEFEVRE: “Ik geloof niet dat ontwikkelings samenwerking een druppel op een hete plaat is. Absoluut niet. Ons ultieme doel is onszelf over bodig maken. Dat klinkt misschien als een boutade, ik weet het. Maar wij bouwen iets op met de middelen van ter plaatse, en we geven heel praktische workshops waar mensen meteen iets van opsteken. Een extra voordeel van die aanpak is dat
[ CAPITAL 10 ]
57
“Als ik een meisje haar lach kan teruggeven, zijn daar geen woorden voor.”
“Afrikaanse dokters zijn eigenlijk nog grotere idealisten dan wijzelf.�
s o cial r e sp o nsibilit y
het onmiddellijk rendeert. Een missie heeft een blijvende impact. Ik zeg dat niet zomaar, ik weet het omdat ik verschillende jaren op dezelfde plaatsen kwam. Dan zie je echt dat men je technieken heeft overgenomen, en dat je daar iets in gang gezet hebt.” In welk omstandigheden werkt u daar? LUCIEN LEFEVRE: “Het is er keihard werken. Een gespleten lip is niet meteen een eenvoudige operatie. Niet iedere chirurg krijgt de nodige techniek in twee weken onder de knie. Maar Afrikanen zijn knappe koppen. Ze zijn tuk op nieuwe technieken, omdat ze anders amper de gelegenheid krijgen om iets nieuws aan te leren. Ze grijpen die gelegenheid echt aan. De Afrikaanse dokters zijn eigenlijk nog grotere idealisten dan wijzelf. De dokters waarmee wij werken, weerstaan om te beginnen al aan de lokroep van Zuid-Afrika. Dat land ligt niet veraf en daar kunnen ze soms tot tien keer meer verdienen. Wie blijft, voelt zich gedreven om er iets van te maken met de weinige middelen die er zijn. Ik zat drie keer in Tanzania, één keer in Zuid-Congo en drie keer in Kimpese. De jonge chirurg met wie ik daar samenwerkte, stuurt vandaag nog regelmatig e-mails met foto’s voor advies. Zo wordt het verhaal steeds verder uitgebouwd.”
Haalt u meer voldoening uit uw werk in de tropen? Of verkiest u Aalst? LUCIEN LEFEVRE: “Ik voel me bevoorrecht om een vak uit te oefenen dat ik doodgraag doe. Maar laat me stellen dat de voldoening in Afrika geconcentreerder is. Voor een patiënt is de miserie van de brandwond of de gespleten lip natuurlijk even groot, of die patiënt nu in Aalst of in Congo leeft. Alleen: in Aalst kan een patiënt gemakkelijker bij mij terecht. In Afrika werk je in een heel andere situatie. Zo’n missies helpen me om dat in perspectief te plaatsen. Ik heb het goed in België, en dat apprecieer ik ook. Maar als ik terug thuiskom van een missie in Afrika, moet ik soms wel even slikken als ik zie in welke luxe we hier leven. Een simpel glas melk – iets wat je in Afrika amper kunt krijgen – wordt pure verwennerij. Voor mij valt de vanzelfsprekendheid dat alles ter beschikking is, een beetje weg. Hetzelfde geldt voor mijn job. Mensen vinden het in België vanzelfsprekend dat de meest getrainde medische specialisten voor hen klaarstaan op ieder uur van de dag of de nacht, of de ingreep nu dringend is of niet. En het mag niks kosten. Wel, ik vind dat niet zo vanzelfsprekend meer.”
“De eerste dag is de allerzwaarste. Dan doe ik zo’n 150 consultaties.”
Wat doet u als u daar aankomt, in the middle of nowhere? LUCIEN LEFEVRE: “De eerste dag is vaak de allerzwaarste. Dan doe ik zo’n 150 consultaties. Ik kan ook niet anders. Mensen hebben via de tamtam gehoord dat je komt. Vaak zijn ze al dagenlang te voet onderweg alleen om je te kunnen zien. Dat betekent voor ons dus werken van zes uur ‘s ochtends tot tien uur ’s avonds. En maar hopen dat de plaatselijke medewerkers kunnen volgen... En toch komt het altijd goed, wonderwel.” Ervaart u elke missie als even succesvol? LUCIEN LEFEVRE: “Het persoonlijke verhaal speelt natuurlijk een belangrijke rol. Je moet terechtkomen bij plaatselijke dokters en verpleegkundigen die openstaan voor nieuwe kennis. Daarop screenen we ook de missies op voorhand. Een typische missie wordt gebouwd rond één specialisme, in mijn geval dus de plastische chirurgie. We vertrekken dan samen met een anesthesist en twee verpleegkundigen.”
Blijft u naar Afrika trekken? LUCIEN LEFEVRE: “De magie van Afrika laat je nooit los. Ik geloof dat ik de mooiste plekken op aarde gezien heb. Ook de warmte en de hartelijkheid van de mensen is iets wat mij als westerling meteen opvalt. Daarbij komt het medische verhaal: die mensen kunnen helpen is fantastisch. Als je een kind opereert aan een gespleten lip, geef je dat kind een nieuw leven. Of dat nu in Aalst is of in Burundi. Zo herinner ik me de blik van een vader die zijn dochter zag wakker worden na de operatie voor een gespleten lip. Het was een moeilijk geval, maar ik had het erg mooi opgelost. Die man was zo blij dat ik zijn gezicht nooit meer vergeet. Dat gezicht is het mooiste cadeau dat je als plastisch c hirurg kan krijgen. Ik had al gezien dat het een erg mooi kind was: als plastisch chirurg kijk je door die gespleten lip heen. Als je een meisje haar lach kan teruggeven, zijn daar geen woorden voor. Daarbij komt nog dat je plaatselijke mensen op een hoger niveau kan tillen met je kennis en ervaring, en dan weet je: hiervoor heb ik zoveel jaar gestudeerd.”
[ CAPITAL 10 ]
59
Kort na operatie
NGO Die eerste 40 ingrepen bij kinderen met polio werden er 100, maar er was wellicht hulp nodig voor 100 000 kinderen. Het bleef ook niet bij orthopedische ingrepen: er was nood aan hulp op andere medische domeinen zoals gynaecologie en pediatrie. De artsen spraken collega’s aan, familieleden, vrienden, vrienden van vrienden... Het initiatief bleef groeien en de behoefte aan een degelijke structuur drong zich op. In 1996 werd ‘Artsen Zonder Vakantie’ een ngo. Dat statuut vormde de basis voor subsidiëring door de overheid, maar toch blijft ‘Artsen Zonder Vakantie’ voor namelijk afhankelijk van private giften. ‘Artsen Zonder Vakantie’ behartigt projecten in Congo, Tanzania, Burundi, Kameroen, Rwanda, Benin en Burkina Faso.
‘Artsen Zonder Vakantie’ steunen? Dat kan op rekening 733-1000100-60. Alle info vindt u op www.azv.be
AUTO
d e v i s i o n e f f i c i e n t dy n a m i c s va n b m w
de stille
Vorig jaar toonde de Vision EfficientDynamics dat BMW ook in 2020 het befaamde Freude am Fahren niet wil laten doodknuffelen door het groene denken. Sindsdien is er echter veel veranderd... tekst Bart Lenaerts foto’s Lies De Mol
[ CAPITAL 10 ]
61
aut o
De laatste tien jaar moest de BMW-designafdeling vooral vanuit behoudsgezinde hoek bakken kritiek slikken. Omdat toenmalig designdirecteur Chris Bangle de traditionele vormtaal drastisch had hervormd, eisten morsige websites zelfs zijn ontslag. Geen wonder dat de opvolger van Bangle, Adrian van Hooydonk, zich vorig jaar op het autosalon van Frankfurt ontpopte tot een vat vol emoties bij de voorstelling van deze Vision EfficientDynamics. Hij was nerveus omdat deze showcar niet zomaar aandacht wil trekken met spectaculaire lijnen. Neen, de auto is volgens de charismatische Nederlander vooral een duidelijke boodschap aan de wereld. “Toen we aan dit project begonnen, hakte de crisis er keihard in. Een zeer pessimistisch beeld over de toekomst van de mobiliteit in het algemeen en van het sportief rijden in het bijzonder, overheerste. Freude am Fahren was plots taboe. We moesten het tij dringend keren, want rijplezier is onze core business. Eerst dachten we na over een kleiner autootje, maar we begrepen snel dat de proporties van een supersportwagen veel sterker contrasteerden met de boodschap die we wilden brengen.”
Toch waren Van Hooydonk en zijn team tegelijk heel trots op hun gedurfde toekomstvisie. “Bij de start van dit project leefden we zelfs in de overtuiging dat geen enkele conceptcar nog zo’n impact kan hebben als in de jaren ’60 of ’70. Toen heerste er immers nog een ongelimiteerd geloof in technologie.” Daarom ook stond Van Hooydonk goed voorbereid op de beursvloer te stralen. “Ik wist dat ik tot in het oneindige zou moeten herhalen dat deze auto niet voor morgen is, maar voor 2020. Tot mijn verrassing wilden pers en publiek echter maar één ding weten: wanneer kunnen we hem bestellen?” Dat stemde tot nadenken.
Adrian van Hooydonk
Een wereld van contrasten Nochtans laat BMW zich zelden verleiden tot paleisrevoluties. De Bayerische Motoren Werke wortelt nu eenmaal diep in Beierse grond, ’s werelds navel van het traditionele denken. BMW-hoofdstad München mag dan al eens flirten met opwindend avantgardisme, zodra je een stap buiten de metropool zet, is het Lederhosen-tijd. Het onbezoedelde landschap oogt als een uitvergrote treintjesmaquette met huizen als gigantische koekoeksklokken. Zowat overal lijk je
“In de stad stoort niemand zich aan deze sportwagen die geur- en
geluidloos rijdt.”
“Rijplezier is onze
corebusiness.” Bad Tölz
de familie Von Trapp uit de Sound Of Music tegen het lijf te lopen. Niet meteen de ideale ambiance om een revolutionaire conceptcar vorm te geven, toch?
Visuele impact Ook Bad Tölz manifesteert zich als een tot leven gebrachte postkaart. Behalve vandaag dan. Plots lijkt het alsof iemand de stekker uit het leven heeft getrokken, uitsluitend omdat één auto zijn nuffige snoet laat zien. Toch is het niet zijn woeste uitlaatbrul die de aandacht trekt. Neen, de geluid- en geurloze Vision EfficientDynamics heeft voldoende aan zijn wellustige lijf om iedereen in zoutpilaren te veranderen. Zelfs Adrian Van Hooydonk die op een terras van de laatste weldadige zonnestralen geniet, wordt er stil van. “Dit is heel bijzonder, want ook wij zien de auto voor het eerst in het dagelijkse leven.” Hoewel het van kasteel Neuschwanstein is geleden dat in deze streek nog zoveel extravagantie viel te smaken, vormt de auto eigenlijk het toppunt van uitgepuurde efficiëntie. Hij dankt zijn gulle, haast romige uitstraling uitsluitend aan zijn zwierige lijnenspel, want zijn levensfilosofie is uitgesproken krenterig. “We hadden dringend nood aan een positieve boodschap”, aldus Van Hooydonk. “Veel mensen geloven namelijk rotsvast dat we in de toekomst in broodroosters op wielen zullen rijden en dat alle plezier uit het autorijden zal worden weggefilterd. We wilden bewijzen dat nieuwe mobiliteit ook spannend en mooi kan zijn.” Van Hooydonks team is constant in de weer om de bestaande BMW-portfolio te vernieuwen. Alle piepkleine gaten in de markt, die tegen schrikwekkend tempo worden ontdekt door de marketeers, moeten
worden gevuld. Toch was er nog ruimte om deze Vision EfficientDynamics op de designafdeling bij elkaar te dromen. “Ik gaf mijn team een zeer duidelijke briefing, bijna totale vrijheid en slechts één criterium: de auto moest de mensen zo bij de strot grijpen dat ze er stil van worden”, aldus Van Hooydonk.
Stille revolutie Terwijl de meeste conceptcars slechts stijloefe ningen zijn voor op de catwalk, predikt dit vier wielige topmodel echt wel de revolutie. Hoe moeten we anders een BMW supercar interpreteren met een iele 1,5 litermotor die ocharme 163 pk naar de voorwielen stuurt? Daarmee kan hij amper naast een Seat Ibiza staan. Toch gelooft BMW rotsvast dat dit de toekomst is. “De auto-industrie zal grote veranderingen doormaken. Dat moet wel, anders verliezen auto’s simpelweg hun bestaansrecht”,
kijken diezelfde mensen reikhalzend uit naar die dag.” Tegen dan moet BMW echter wel nog één en ander verduidelijken. “Ons EfficientDynamics-programma is een pakket van kleine, maar slimme maatregelen dat het grootste deel van ons gamma zuiniger en dus CO2-vriendelijker maakt. Helaas weet het publiek dat niet en is het ook erg lastig om uit te leggen. Daarom wilden we een auto die pure e fficiëntie uitstraalt, maar tegelijk het hart doet overslaan en het bloed doet tintelen. Dat moet om de BMW-badge te verdienen, maar vooral ook omdat we radicale veranderingen uitsluitend kunnen doordrukken als we de juiste snaar raken. Nieuwe mobiliteit zal nooit aanslaan op basis van alleen maar kurkdroge, rationele argumenten. Niemand geeft vrijwillig dit goede leven op. Slechts een strenge wetgeving
“We wilden bewijzen dat nieuwe mobiliteit ook spannend en mooi kan zijn.” aldus Van Hooydonk die weigert om dat als een doemscenario te bekijken. “Films zoals Blade Runner hangen een erg pessimistisch toekomstbeeld op, waarbij mensen zich voortbewegen in klinische tijdmobielen. Daarom kreeg deze auto een sciencefictionrandje mee, maar wel overgoten met een positieve, levenslustige saus.” Van Hooydonk hoort vaak dat klanten de tijd niet meer willen meemaken dat elektrische auto’s de dienst uitmaken. “Maar sinds deze Vision EfficientDynamics
[ CAPITAL 10 ]
63
“De auto oogt futuristischer dan de Battlestar Galactica, maar past naadloos in de BMW-geschiedenis.”
of onbeschoft hoge brandstofprijzen kunnen ons gedrag fundamenteel veranderen.” Of een auto zoals deze.
Visuele lichtheid Ook al slaagt deze koppendraaier er in om heel Bad Tölz op zijn kop te zetten, toch hielden de BMW-designers een redelijk realistische lijn aan. “De auto moest stijlvol en premium zijn, maar ook
Niettemin zal BMW’s vormtaal niet meteen drastisch worden omgegooid omdat deze auto zoveel furore maakt. “Bij de start vroeg ik mijn team zeker niet om te verduidelijken hoe toekomstige BMW’s eruit zullen zien. Dat zou veel te complex geweest zijn. Toch vroeg ik me af of we hier iets mee z ouden aankunnen. Ja dus, al zal dat langzaam aan gebeuren. Kijk eens rond. Dit is Beieren. Hier moet je v oorzichtig evolueren.”
“In plaats van leder zit er op natuurlijke wijze gekleurde wol over de stoelen.”
licht en zuiver”, aldus Van Hooydonk die alleen duurzame materialen wilde. “Zo zit er op natuurlijke wijze gekleurde wol over de stoelen in plaats van leder. En voor ieder onderdeel informeerden we bij onze leveranciers naar het productieproces. Vaak vielen ze uit de lucht, maar ze grepen de uitdaging wel met twee handen aan. Nu, zowat anderhalf jaar later, is iedereen geëvolueerd. Blijkbaar hebben we een goede traditie gestart.”
[ CAPITAL 10 ]
64
Deze rijdende toekomstvisie kwam ook tot stand dankzij een Belgische bijdrage. Het interieur is van de hand van onze landgenoot Jochen Paesen die Van Hooydonks theorieën minutieus in praktijk bracht. “Bij ieder onderdeel vroegen we ons af of het de boodschap versterkt of verzwakt. Is het echt broodnodig of kunnen we de functie combineren met andere onderdelen? Daarom maken de ventilatieopeningen binnenin fundamenteel deel uit van
ru b rie aut ok
het chassis, terwijl de spiegelarmen tegelijk deurscharnieren zijn en de achterlichten tevens dienen als windgeleiders. Spoilers zijn er niet. Een goed ontworpen auto heeft geen spoilers nodig”, aldus onze sympathieke landgenoot.
Bron van inspiratie Hoewel de auto futuristischer oogt dan de Battlestar Galactica, past hij volgens Van Hooydonk naadloos in de BMW-geschiedenis. “BMW liet zich nooit meeslepen in de onzinnige race naar meer pk’s en steunde zelden of nooit op dikkere motoren om auto’s sneller te maken. Dat heeft geen zin. Als je een plezierige auto wilt met een gezond weggedrag, speelt de verhouding tussen vermogen en gewicht een veel belangrijker rol.” Daarom kreeg deze Vision EfficientDynamics, naast zijn compacte dieselmotor, ook twee bijkomende elektromotoren die worden gevoed door batterijen. De batterijen hang je thuis aan de stekker, maar net als bij een hybride worden ze ook opgeladen als de auto afremt. In optimale omstandigheden stuurt dat vernuftige trio samen 356 pk en een boomontwortelende trekkracht van 800 Nm naar de vier wielen. “Het beste van twee werelden”, volgens Van Hooydonk. “Want in de stad stoort niemand zich aan deze sport wagen die geur- en geluidloos is.” Buiten de stad kan je dan van BMW M3-waardige prestaties genieten als de verbrandingsmotor meespeelt. “Dan stoot hij natuurlijk wel emissies uit en verbruikt hij brandstof, maar nog steeds aanzienlijk minder dan andere auto’s met vergelijkbare prestaties.”
Tussen wal en schip Eén dame uit Bad Tölz heeft het namelijk niet zo op de zwierige sportauto begrepen. “Hoe kan je nog zo’n schaamteloze sportwagen bouwen nadat auto’s al zoveel kapot maakten?”, fulmineert ze. Hoewel ze duidelijk niet wordt gehinderd door enige kennis van zaken, biedt haar reactie toch stof tot nadenken. Duurzame ecologie wordt namelijk al te vaak op één lijn geplaatst met sober en zelfs ietwat zurig leven. Hoe kan BMW klanten overtuigen – echte klanten, niet alleen trendy early adopters die op iedere hippe trein springen – dat deze wellustige geweldenaar de toekomst is van het groene denken? En dat wanneer de goegemeente zelfs niet wil weten dat een ‘foute’ BMW 3-reeks met EfficientDynamics vaak zinvoller is dan een ‘politiek correcte’ Toyota Prius?
De wagen dreigt bovendien tussen wal en schip te vallen. Want ook al kan geen zinnig mens vandaag nog straffere prestaties verlangen dan die van een BMW M3, toch komen veel concurrenten veel straffer uit de hoek dan met een top van 250 km/u en een sprintje van 0 tot 100 km/u in zowat 5 seconden. Het belooft dan ook een communicatieve krachttoer te worden om vermogende, vaak traditioneel denkende klanten duidelijk te maken dat BMW’s antwoord op de Mercedes SLS, Audi R8 of Porsche 911 een dieselmotor heeft die kleiner is dan die van de Mini. Hoe sterk de Vision EfficientDynamics ook is, wellicht heeft men meer dan één stille predikant nodig om zijn complexe boodschap te prediken.
“De Vision EfficientDynamics zal al in 2013 worden gecommercialiseerd in het kader van BMW’s razend ambitieuze elektrische programma.”
Volgens BMW zou de auto met 3,7 liter 100 opwindende kilometers ver geraken. Dat BMW erin gelooft, werd onlangs pas echt duidelijk. Hoewel het initieel nooit de bedoeling was – een voorschot van 2020, weet u wel? – vertelde BMW’s CEO Norbert Reithofer pas tegen Angela Merkel en de hele wereld dat deze Vision EfficientDynamics wel degelijk al in 2013 zal worden gecommercialiseerd. En dat in het kader van BMW’s razend ambitieuze elektrische programma. Dat zoiets niet voldoende is om de wereld te redden, snapt BMW natuurlijk ook. Daarom is men nu druk bezig met de ontwikkeling van een megacity vehicle, een compact, elektrisch stadswagentje voor grootstedelijk gebruik dat in 2012 wordt afgetrapt. “Ik beweer niet dat de Vision EfficientDynamics als inspiratiebron diende. Daarvoor zijn beide auto’s te verschillend. Maar het motiveert ons wel dat deze auto zo positief onthaald wordt”, aldus Van Hooydonk. Meestal toch.
[ CAPITAL 10 ]
65
“De weg naar een hogere
roerende voorheffing op intresten ligt wijd open.�
stan d van z ak e n
OVERHEID MOET 2 2 MILJARD EURO ZIEN TE VINDEN
NIEUWE BELASTINGEN OP UW VERMOGEN IN DE MAAK Na ruim zeven maanden verkennen en bemiddelen, is een regeringsvorming nog ver weg. Ten onrechte lijkt het alsof België aan het begin van het nieuwe jaar 2011 zonder federale regering verder kan, en alsof begrotingsmaatregelen bij ons niet aan de orde zijn. Het is de stilte voor de storm. Ook bij ons moet 22 miljard euro worden gevonden. Door te besparen en/of door nieuwe belastingen te heffen. Maar welke belastingen, en hoe worden ze ingevoerd? Een kort overzicht. tekst Thomas Weyts, manager estate planning
Vooreerst het goede nieuws. Een verhoging van de tarieven van de vennootschapsbelasting lijkt ons uitgesloten. Dat zou ingaan tegen een Europese trend en economisch nefast zijn. Het is ook onwaarschijnlijk dat men inkomsten uit arbeid nog zwaarder zal belas ten. (Hoewel we aannemen dat de belastinggrondslag in de personenbelasting zal worden verruimd.) Horen we in België immers al niet tot de zwaarst belaste burgers van Europa?
Een vermogensbelasting in de zin van een jaarlijkse heffing op het nettovermogen van particulieren lijkt ons in België nog niet voor morgen.
Maar waar zal de overheid dan het geld halen om de financiële putten te dempen? Het is onwaarschijnlijk dat de overheidsfinanciën zullen worden gesaneerd door besparingen op de overheidsuitgaven, zonder dat daar extra belastingen tegenover staan. Daarom is het vrijwel zeker dat er hogere of nieuwe belastingen zullen worden geheven, en wel op het ver mogen van particulieren en op de inkomsten uit dat vermogen.
Maar een verhoging van de roerende voorheffing op inte resten en dividenden of het afschaffen van een aantal vrijstellingen en het belasten van een aantal meerwaarden, lijken ons zeker niet denk beeldig in de huidige constellatie.
[ CAPITAL 10 ]
67
Hogere roerende voorheffing Dat de roerende voorheffing op interesten wordt verhoogd tot minimum 20%, is zelfs vrijwel zeker. 20% is immers het tarief van de bronheffing die een aantal landen zoals Oostenrijk, Luxemburg, Zwitserland, Monaco en Liechtenstein heffen, als gevolg van de Europese Spaarrichtlijn, op rente-inkomsten van nietrijksinwoners woonachtig in de Europese Unie (EU). Vanaf
stan d van z ak e n
1 juli 2011 stijgt deze bronheffing zelfs tot 35%. De Europese Spaarrichtlijn vermindert het risico op kapitaalvlucht, zodat een verhoging (anno 2011) van de belasting op de spaarinkomsten tot 25% niet ondenkbaar is. Dat blijkt ook uit een rapport van de Hoge Raad van Financiën van augustus 2007. Dat rapport betreft de gevolgen van de hoge belasting op het loon uit arbeid, op de werkgelegenheid en op het concurrentievermogen. In dat rapport worden ook een aantal scenario’s besproken, mogelijke compensaties voor een vermindering van de belasting op arbeid. Het rapport van de Hoge Raad van Financiën is ongetwijfeld een dankbaar instrument van de huidige regeringsonderhandelaars, en meteen ook een inspiratiebron voor een overheid die op zoek is naar extra inkomsten. De compenserende scenario’s betreffen vier domeinen: de belasting op het verbruik (BTW & accijnzen), de fiscaliteit op het sparen, de verruiming van de belastbare grondslag in de personenbelas ting en heffingen op milieu ver vuilende activiteiten. Wat betreft de belasting van de inkomsten uit sparen, wordt een uniforme belasting van 25% of een verhoging van het belastingtarief tot 30%, als een realistisch scenario overwogen.
Meerwaarden op aandelen Een algemene meerwaarde belasting op aandelen is wellicht niet voor meteen. Vandaag zijn meerwaarden die een natuurlijk persoon realiseert op
vrijstelling van meerwaarden op aandelen in de vennootschapsbelasting, tenzij de ven nootschap deze aandelen gedurende een ononderbroken periode van één jaar in volle Wanneer zou deze heffing dan eigendom heeft gehad. Eind wel in voege treden? De invoe- oktober 2010 is er al een ring later op het jaar van een wetsvoorstel in die zin inge‘aanmerkelijk belangheffing’ diend door de kamerleden die met terugwerkende kracht Van der Maelen, Tobback en in werking treedt op 1 januari Vanvelthoven (sp.a). Als ver2011, achten wij alvast weinig antwoording stellen zij dat waarschijnlijk. Zo’n retroac- speculatieve winsten – in tetieve inwerkingtreding zou genstelling tot in onze buurimmers het beginsel van de landen – helemaal niet worden belast in de vennootschapsrechtszekerheid schenden. belasting, terwijl productieve Wellicht zal men er eerder winsten worden belast tegen voor opteren om (bijvoorbeeld 33,99%. België zou het enige na het afsluiten van het poli- land zijn binnen de EU waar tiek akkoord hierover) in het aan de meerwaardevrijstel Belgisch Staatsblad een be - ling geen enkele vereiste qua richt te publiceren waarbij de minimumparticipatie of benakende wijziging van de belas zitsduur is gekoppeld. In Frankrijk bijvoorbeeld moet men de aandelen minimum 2 jaar ononderbroken in porte feuille hebben gehad en is een een minimumparticipatie vereist van 5%. of aan rechtspersonen gevestigd binnen de EER. Ook zoge naamde interne meerwaarden zullen mogelijks worden belast.
aandelen in beginsel niet belastbaar, tenzij er speculatief inzicht was op het ogenblik van de verwerving van de aandelen. Ook meerwaarden op aandelenparticipaties in een Belgische vennootschap van meer dan 25% (het zogenaamde aanmerkelijk belang) zijn belastbaar (aan 33%), doch enkel wanneer zij worden gerealiseerd naar aanleiding van een overdracht (onder bezwarende titel) aan een rechtspersoon die gevestigd is buiten de Europese Economische Ruimte (EER). Om uit te maken of aandelen deel uitmaken van zo’n belangrijke deelneming (> 25%) neemt men de aandelen van de overdrager samen met die van zijn echtgenoot, afstammelingen, (groot) ouders of zijverwanten in de tweede graad. Dat geldt voor alle aandelen die zij op enig tijd-
“Het invoeren van jaarlijkse taks op het nettovermogen van de Belgen zou ingaan tegen een
internationale trend.”
tingwet wordt aangekondigd. In dat geval zou slechts een beperkte retroactieve werking gerechtvaardigd zijn. Na de parlementaire goedkeuring zou de wet dan retroactief in werking kunnen treden op de dag van de (eerdere) aankondiging in het Belgisch Staatsblad.
stip in de loop van vijf jaar voora fgaand aan de overdracht (middellijk of onmiddellijk) bezaten. Er zijn hardnekkige geruchten dat men in politieke kringen overweegt om het toepassings gebied van deze heffing te ver r uimen. Concreet zouden meer waarden op belangrijke deelnemingen (> 25%) steeds worden belast, ook bij verkopen aan natuurlijke personen
De aanmerkelijk belangheffing is niet de enige fiscale optie die circuleert. Een andere denkpiste is het opheffen van de
[ CAPITAL 10 ]
68
vermogensbelasting Zoals gezegd is het niet onze verwachting dat op korte termijn een heuse vermogens belasting wordt ingevoerd. Onder een vermogensbelasting verstaan we dan een jaarlijkse heffing op het bezit van (roerend en onroerend) vermogen, bovenop het belasten van de inkomsten en de overdracht van vermogen. Een dergelijke belasting op het nettovermogen wordt in Europa vandaag geheven in Zwitserland, Frankrijk (op nettovermogens > 790 000 euro), Noorwegen
stan d van z ak e n
en Liechtenstein. De groep van landen met een vermogensbelasting daalt. Het invoeren van een jaarlijkse taks op het nettovermogen van de Belgen zou dan ook ingaan tegen een internationale trend. Oostenrijk (1994), Denemarken (1997), Duitsland (1997), Finland (2006), Zweden (2007), Spanje (2008) en Nederland hebben zo’n vermogensbelasting afgeschaft. In Nederland wordt vandaag wel een eenvormige belasting geheven op het voordeel uit sparen en beleggen. Niet op basis van de inkomsten of de meerwaarden, maar op basis van een fictief rendement. De belasting bedraagt 30% op een verondersteld rendement van 4%, wat eigenlijk neerkomt op een vermogensbelasting van 1,2%. Nefast aan het Nederlandse systeem is de loskoppeling van de belasting en het effectieve rendement. Hoe lager de interestvoeten, hoe hoger de effectieve belasting. Zelfs wanneer men minwaarden realiseert, wordt men belast. Hoewel de PS, sp.a, Groen! en Ecolo het idee niet ongenegen zijn, achten wij de tijd niet rijp voor een vermogensbelasting in België. Op langere termijn achten we de kans evenwel reëel dat ze er onder één of andere vorm toch komt. Zowel op nationaal vlak, als op het Europese niveau zijn reeds een aantal ingrijpende initiatieven genomen, denk maar aan de Europese spaarrichtlijn, aan de afschaffing van effecten aan toonder en aan het fiscaal bankgeheim dat in België vrijwel totaal is uitgehold.
Ook zonder vermogensbelasting in de enge zin van het woord, is België al een belastingkampioen. Ook wat vermogen betreft. Als men rekening houdt met de belastingen op de inkomsten van vermogen en op de overdracht ervan, dan staat België in Europa vierde op de ranglijst van landen met de zwaarste vermogensbelasting. Alleen het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Cyprus
ver mogenscategorieën: (i) arbeidsinkomen, (ii) tantièmes, (iii) pensioenen, (iv) eigendom van en inkomsten uit onroerend goed en (v) levensverzekeringsproducten die niet vallen onder andere communautaire rechtsinstrumenten inzake uitw isseling van inlichtingen. Dividenden, meerwaarden en royalty’s vallen (nog) niet binnen het toepassingsgebied van de nieuwe richtlijn.
“Dat de roerende voorheffing op interesten wordt verhoogd tot minimum 20%, is vrijwel zeker.”
gaan ons voor. Tot die vaststelling komt de Nationale Bank in een studie die zij in december 2010 publiceerde.
Vanaf 1 januari 2015 dient elke EU-lidstaat automatisch inlichtingen te verstrekken over minimum 3 van de 5 categorieën. De Luxemburgse minister van Financiën heeft evenwel reeds laten weten dat Luxemburg geen inlichtingen zal verstrekken over levensverzekeringsproducten.
Nieuwe Europese richtlijn De gestegen mobiliteit van kapitaal aan de ene kant, gecombineerd met anderzijds de beperkte informatie-uitwisseling op Europees vlak is vandaag nog dé grote praktische belemmering voor een vermogensbelasting. Er zijn evenwel nieuwe evoluties. Zo hebben de EU-ministers van Financiën op 7 december 2010 een akkoord bereikt over een nieuwe richtlijn betreffende de administratieve samenwerking tussen de belastingdiensten van de 27 lidstaten. Het akkoord betreft o.a. een verplichte automatische uitwisseling van inlichtingen over maximum 5 van de volgende inkomsten- en
Een uitbreiding van de Europese Spaarrichtlijn stond niet op de agenda van de jongste Ecofin Raad, waarin de Europese ministers van Economie en/of Financiën overleg plegen. Het standpunt van Luxemburg en Oostenrijk is echter duidelijk. Zij zullen niet overstappen van de huidige woonstaatheffing naar het systeem van automatische informatie-uitwisseling zolang niet-EU-landen zoals Zwitserland of Liechtenstein dat ook niet doen.
[ CAPITAL 10 ]
69
Het beste advies dat we je kunnen geven, is om een goed plan te maken. Optima Financial Planners
Als je echt iets wil bereiken, heb je geen advies nodig, maar een plan. Dat geldt voor onze klanten, die hun financiële toekomst optimaal willen veiligstellen. Maar dat geldt ook voor onze medewerkers, die hun carrièrestappen heel doelbewust kiezen. Ben je een financiële professional met veel expertise en gezonde ambitie? Maak dan je carrièreplannen waar bij Optima, dé referentie op het vlak van financiële planning.
Senior Financial Planner m/v Financial Planning Consultant m/v Junior Auditor m/v Deeltijds werken is ook een carrièreplan. Optima is steeds op zoek naar gemotiveerde part-time Contact Center agents.
Your future is capital
[ CAPITAL 10 ]
70
www.optima.be
b e lg e n m e t e e n plan
pa t r i c k va n d e r v o r s t
kunst
op het
net
In Londen sprak Capital met de Vlaming Patrick van der Vorst, die met een nieuw internetconcept Groot-Brittannië en de Verenigde Staten aan het veroveren is. Patrick maakte carrière bij Sotheby’s London en startte vorig jaar zijn eigen bedrijf Valuemystuff.com. Die website evalueert uw waardevolle ‘spullen’. In het businessprogramma Dragon’s Den haalde Patrick als enige niet-Engelsman twee multimiljonairs binnen als investeerders. tekst joost houtman
[ CAPITAL 10 ]
71
b e lg e n m e t e e n plan
“Teveel risico nemen is niet per se de snelste weg naar succes.”
Deborah Meaden Deborah Meaden trok op haar achttiende naar Italië. Daar haalde ze enkele contracten binnen en begon Italiaans glas en keramiek in Engeland in te voeren. Op korte tijd richtte ze nog enkele andere zaken op. Daarna stapte ze in het familiebedrijf, een pretpark. Tien jaar geleden verkocht ze haar aandelen voor £ 33m en legde ze zich toe op een nieuwe carrière als fulltime investor.
Theo Paphitis Op zijn vijftiende, kwam Theo Paphitis van Cyprus naar Londen. Paphitis runde al snel het schoolw inkeltje; werd theejongen bij een beurshandelaar van Lloyds en stapte op zijn achttiende zelf in de detailhandel. Paphitis was acht jaar lang voorzitter van voetbalclub Milwall, die hij redde van de ondergang. Nu zetelt hij in de raad van bestuur van meerdere bedrijven en runt hij ook zijn eigen Charitable Trust.
Patrick van der Vorst woont in een heerlijk appartement in Carlisle Place, een straat die samen met Victoria Station werd opgetrokken in 1860. De hal van het appartement hangt vol prachtige foto’s, die hij zelf maakte. In het appartement prijkt zelfs nog een parlementaire bel. Als die bel ging, konden de parlementairen rustig naar het parlement wandelen om te gaan stemmen. “Ik heb de bel wel afgezet”, vertrouwt Patrick ons toe. We nemen plaats in de woonkamer. Naast een schilderij van de Vlaming Adam Frans van der Meulen, huisschilder van Louis XIV, hangen twee Banksy’s. Voor werken van deze graffitikunstenaar die erin slaagt om anoniem te blijven, telt men tegenwoordig karrenvrachten geld neer. “Ik was er gelukkig vroeg bij”, klinkt het.
must vind om carrière te maken in de bedrijfs wereld, is rondkijken en praktijkervaring opdoen. Na anderhalf jaar kwam ik terecht in het departement waarin ik zelf het meest geïnteresseerd was: de meubels. De interesse in meubels dateert van mijn zestiende. Toen reisde ik mee met mijn moeder naar een antiekcursus in Frankrijk. Sindsdien heeft die interesse me niet meer losgelaten. Eigenlijk pas ik perfect in het Angelsaksische systeem waarbij je jezelf opwerkt. Hoewel ik zelf een universitair diploma heb, apprecieer ik dat systeem toch meer. Het is ook fundamenteel eerlijk. Op mijn eenendertigste werd ik vennoot en op mijn drieëndertigste was ik al hoofd meubelen. Na vijf jaar dacht ik: wil ik dit nog vijfentwintig jaar doen?”
Valt ondernemen als buitenlander in Londen mee? Patrick van der Vorst: “Het voordeel is dat er heel veel buitenlanders ondernemen in Londen. Men bekijkt je niet in termen van autochtoon/ allochtoon. Men kijkt wel of je op zakelijk gebied interessant bent. Vergeet ook niet dat ik hier al vijftien jaar zit. Bijna al mijn vrienden hier zijn Britten, dus ik val wat dat betreft ook niet meer op. Een week nadat ik mijn diploma rechten had behaald, ben ik naar Londen getrokken. Ik vond een job als porter bij Sotheby’s. Een porter is een soort manusje-van-alles: hij moet bijvoorbeeld schilderijen en tapijten ophangen. Na een paar maand vroegen ze mij of ik als Belg ook een beetje Frans kon. Ik mocht vertalen op het kantoor. Van het een kwam het ander en zo kon ik overal een beetje ervaring op doen. Wat ik trouwens een absolute
En dan gaat een ondernemer op zoek naar nieuwe zakelijke opportuniteiten. Maar is dat zo eenvoudig als u slechts voor één bedrijf hebt gewerkt? Patrick van der Vorst: “U moet weten dat ik me wel wat vragen stelde over de veranderende politiek van Sotheby’s – maar ook van een concurrerend huis als Christie’s. Beide huizen verlegden hun focus naar nieuwe landen als India, China en het Midden-Oosten. Daar viel bijzonder veel geld te verdienen. Bijgevolg werd er bespaard in Europa om meer te investeren in die nieuwe landen. Van de zes zilverexperts bleef er bijvoorbeeld nog één over, van de vijf porseleinexperts ook maar één... Jaarlijks verhandelde men ongeveer 160 000 items. Nadat de focus naar die nieuwe landen was verlegd, kromp dat aantal tot 45 000. Toch maakten de veilinghuizen meer winst. Alle begrip daarvoor
[ CAPITAL 10 ]
72
b e lg e n m e t e e n plan
op zakelijk vlak. Zelfs de grotere focus op hedendaagse kunst kon ik volgen. Maar wat met al die experts? Al die mensen die bijzonder veel kennis en expertise hebben? Enerzijds had je dus dat aanbod van experts. Anderzijds had je het feit dat heel veel mensen thuis iets van waarde hebben staan – of dingen waarvan ze dénken dat het iets waard is. Maar er zijn weinig mensen die dergelijke voor werpen laten schatten. Ze zijn te gegeneerd om zelf naar een veilinghuis als Sotheby’s te gaan.” En zo ontstond het idee voor Valuemystuff.com, een site waarop men een foto kan uploaden van een kunstwerk en waar een expert binnen 48 uur een waardering met richtprijs over schrijft... Maar had u voldoende ervaring met internet? Patrick van der Vorst: “Ik ben geen internet ondernemer, of ik was dat toch niet. Ik heb dus veel moeten leren en heb bijzonder veel advies ingewonnen. ‘Durf advies inwinnen’ is bijgevolg mijn derde tip voor ondernemers, na ‘werk jezelf omhoog’ en ‘kijk rond en doe praktijkervaring op’.” “Ik werk nu samen met 48 experts. Op twee na hebben ze allemaal voor Sotheby’s, Christie’s of Bonhams gewerkt. Ze krijgen per beoordeling een kleine som (£1.80), maar zo’n schatting neemt niet zo veel tijd in beslag. Immers, schatten is hun tweede natuur. (lacht) Klanten van de site betalen ofwel eenmalig voor een schatting of ze nemen een abonnement. Ik ben begonnen in september 2009 en investeerde al mijn geld in dit project. Na vier maanden had ik al 4 000 vaste klanten.” Na die vier toch al succesvolle maanden wilde u nog meer... Patrick van der Vorst: “Ik voelde dat de site nog kon groeien. Het internet is een massamedium en ik mik ook op een groot publiek. Dus vond ik dat ik alle mogelijke massamedia moest gaan bespelen. Daarom deed ik mee aan het BBC-programma Dragon’s Den. Eenvoudig verwoord: vijf multimiljonairs willen investeren in nieuwe ondernemingen. Je moet ze dus overtuigen van je idee en van je
“Durf advies inwinnen is mijn derde tip voor ondernemers.” [ CAPITAL 10 ]
73
b e lg e n m e t e e n plan
onderneming, in de hoop dat ze daarin willen mee stappen. Want zij brengen natuurlijk niet alleen centen, maar ook een heel netwerk mee. En dat doen ze in ruil voor een deel van je bedrijf. Les vier: ‘zorg voor een uitgebreid netwerk’!” “30 000 kandidaten schreven zich in voor het programma. Daarvan bleven er na een eerste inter viewronde nog 200 over. Na een tweede ronde nog 70. En die zijn dan allemaal voor de inquisitie mogen verschijnen. (lacht) To add insult to injury zoals ze dat hier zeggen, werd het allemaal uitgezonden! De lat lag dus bijzonder hoog.” Was die deelname uw moeilijkste opdracht ooit? Patrick van der Vorst: “Behoorlijk beangstigend, zeg maar! Ik werd door de dragons maar liefst twee en half uur gegrild. Daarvan zenden ze maar tien minuten uit. Uiteindelijk kreeg ik twee dragons aan boord – Deborah Meaden en Theo Paphitis. Daardoor heb ik nu zelf 60% en zij elk 20% van mijn bedrijf in handen. Na de uitzending was ik blij dat mijn idee aansloeg en dat ik extra expertise had binnengehaald. Maar ik was ook kwaad op mezelf: ik had 40% van mijn bedrijf weggegeven. Dat was meer dan ik had gewild. Ik had 100 000 pond gevraagd voor 25% en had rekening gehouden met 30%. Toch is die extra 10% echt wel de moeite waard geweest. Immers, mensen engageren zich nu eenmaal meer als ze een vijfde van een bedrijf in handen hebben dan wanneer ze maar een tiende hebben. Hun advies is goud waard. Na de uitzending ga je dan een periode van due diligence in. Je wordt dan helemaal binnenstebuiten gekeerd. Dat is maar goed ook, want dan wordt het duidelijk waarvoor je staat. Zowel Theo als Deborah vonden dat ik eerst en vooral mijn marketing en pr moest uitbouwen. Bijna dagelijks bel ik met Deborah. Zij koppelde me aan haar zus die marketingmanager van AOL is geweest. Haar adviezen werken fantastisch. Theo zet dan weer een heel team in. We gaan ook de Amerikaanse markt beter exploiteren. Nu ja, beter... zonder ook maar enige vorm van marketing komt een derde van onze klanten uit de VS. Dus daar zit zeker nog een groeimarge. Opvallend ook is dat Theo en Deborah er op hameren om te blijven focussen op de corebusiness, het schatten. Mijn ideeën om het bedrijf uit te breiden hebben ze om heel gegronde redenen afgeblokt. Zo zie je dat te veel risico nemen niet per se de snelste weg naar het succes is. Ik ben hen bijzonder dankbaar voor hun zeer praktische adviezen.”
[ CAPITAL 10 ]
74
Dragon’s Den Op bbc.co.uk/dragonsden vindt u alle informatie over het programma, met de profielen van de vijf multimiljonairs. Ook de pitch van Patrick van der Vorst kunt u er herbekijken. In oktober zond de BBC een opvolgprogramma uit “What happened next?” Zo kwam Patrick voor de tweede maal op de televisie in een programma dat de nadruk legt op de combinatie van interessante ideeën en investeringen. Niet elk goed idee is immers ook een goed business-idee. De dragons stellen genadeloze vragen en gaan maar zelden over tot een investering.
VRIJE TIJD
e x perts selecteren
de betere des dingen levens gastr o n o mi e
reizen
cultuur
De Belg lijkt op veel te besparen, maar allerminst op ontspanning. Vandaar vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme wintertips. Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden. Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over gastronomie, reizen of cultuur gaan – ook geld waard!
[ CAPITAL 10 ]
75
gastronomie
TI P S VAN PETER GOOSSENS , HOF VAN CLEVE
www.lamerebrazier.fr
Zoa ls in de goeie oude tijd
La Mère Brazier in Lyon La Mère Brazier is een mythisch restaurant, waar de legendarische Eugénie Brazier vanaf 1921 het kruim van politici en artiesten culinair verwende. Er kwam een zaak bij en Eugénie Brazier schreef geschiedenis als de eerste vrouw die twee keer drie Michelinsterren ontving. In 2008 bezorgde chef Mathieu Viannay het restaurant een tweede adem. Hij respecteerde de rijke geschiedenis van het restaurant, maar combineert de traditionele keuken met moderne gastronomie. Klassiekers zoals ‘La volaille de Bresse Demi-deuil’ en ‘L’ artichaut au foie gras’ krijgen zo een tweede culinaire leven.
A msterda m ligt a a n u w voeten
www.cielbleu.nl
Le Ciel Bleu Creatief koken met de klassieke Franse keuken, daar maakt sterrenchef Onno Kokmeijer kunst van in het Amsterdamse Le Ciel Bleu. Zijn eigenzinnige en vernieuwende keuken werd bekroond met twee Michelinsterren. Op het menu vindt u zeevruchten, ganzenlever, duif of Wagyu entrecôte, met een smaakvolle twist. De eigenzinnigheid vindt u ook terug op de wijnkaart, die naast klassieke wijnen ook ontdekkingen uit de jonge wijnlanden aanbiedt. De ligging op de 23ste verdieping van het Hotel Okura zorgt voor een adembenemend panorama. Wie privé of zakelijk wil dineren kan terecht in de ‘Starlight Room’, ‘Salon Panoramique’ of aan de Chef’s Table.
[ CAPITAL 10 ]
76
© Le Ciel Bleu
vrij e tij d
www.hotelartsbarcelona.com
De kunst va n het logeren
Hotel Arts Barcelona Woody Allen, The Rolling Stones, Madonna of Gwyneth Paltrow... Misschien loopt u deze sterren wel tegen het beroemde lijf in Hotel Arts Barcelona. Allemaal zijn ze immers fan van het hotel, een wolkenkrabber die kan uitpakken met een spectaculair zeezicht. Even adembenemend is de kunstcollectie, die bestaat uit meer dan 1 000 schilderijen en beeldhouwwerken. De kunst om hotelgasten te verwennen hebben ze er eveneens onder de knie. U heeft keuze uit: Arola en Enoteca, allebei tweesterrenrestaurants. Ook de spa op de 43ste verdieping en de gepersonaliseerde service de klok rond, staan wereldwijd heel hoog aangeschreven. Puur Ja pa ns
Swaffood Japanse topproducten zijn een schaarse luxe, ook in het Land van de Rijzende Zon. Enkel gerenommeerde Japanse toprestaurants kunnen de meest verfijnde eigen producten aankopen. Zelfs voor westerse topchefs blijven ze onbereikbaar... Luc Hoornaert van Swaffood brengt daar verandering in. Hij slaagde erin om een vertrouwensband op te bouwen met Japanse leveranciers, die zweren bij traditioneel eeuwenoud culinair erfgoed: producten die beantwoorden aan de ryotei-norm. Swaffood biedt enkel die allerpuurste producten aan: sake, wasabi, rijst, noedels en zoveel meer... A dellijk e stijl
www.schlossbensberg.com/en/hotel-koeln
Vendôme in Bergisch-gladbach ‘Restaurant van het jaar’ en ‘Chef van het jaar 2005’. De Vendôme, gelegen in een imposant gerestaureerd landhuis nabij Keulen, behoort met zijn drie sterren en talrijke bekroningen, tot de absolute culinaire top. Chef Joachim Wissler veroorzaakte in Duitsland een culinaire revolutie door resoluut te kiezen voor regionale producten, die hij op onnavolgbare wijze combineert en presenteert. Ook op de wijnlijst kunt u ontdekkingen doen, u hebt namelijk keuze uit maar liefst 900 selecties.
[ CAPITAL 10 ]
77
www.swaffood.com
reizen
TI P S VAN f r i e da r yc k a e r t, s t y l i s t e e n w e r e l d r e i z i g e r
www.belugareizen.nl
Op ex peditie met een ijsbrek er
© Beluga Reizen
Noord In 2011 vaart de ijsbreker Kapitan Khlebnikov in grote stijl in twee maanden rond de Arctis, het gebied rond de Noordpool. De Noordoost Passage boven Rusland is één van de 3 onderdelen van dat traject en kan apart geboekt worden. Vanuit Anchorage in Alaska vliegt u naar Anadyr, hoofdstad van het Russische Tsjoektsjen. Daar begint de Kapitan Khlebnikov aan de ruim 7 000 km lange tocht. Regelmatig wordt er aangelegd voor bezoeken aan bijzondere plekken. U bezoekt Uelen, bekend om zijn walvisvangst en het bevroren eiland Wrangel, waar veel ijsberen en walrussen te vinden zijn. Kaap Tsjeljoeskin is het noordelijkste punt van het Europese continent. Daar kunnen hoogarctische walvissen zoals beluga’s opduiken. Bij Nova Zembla maakt u een helikoptervlucht. Tijdens de reis zal het pakijs steeds dikker worden. De ijsbreker zal steeds harder moeten werken om zich een weg te banen door het méérjarige ijs. Spectaculair!
www.sofitel.com
K loosters, de eerste hotels
The Grand Amsterdam ‘The Grand Amsterdam’ maakt deel uit van de Sofitel Legend hotelcollectie. Het hotel ligt aan de Oudezijdse Voorburgwal, het oudste kanaal van Amsterdam. The Grand heeft een traditie van 450 jaar. ‘De Prinsenhof’ bood het onderdak aan historische figuren zoals Willem de Zwijger en Maria de Medici. Koningin Beatrix sloot er zelfs haar burgerlijk huwelijk. Sinds 1998 werd dit legendarische gebouw getransformeerd tot het huidige luxueuze vijfsterrenhotel, dat nog steeds een geheimtip is voor levenskunstenaars in de ware zin van het woord.
[ CAPITAL 10 ]
78
© Sofitel
vrij e tij d
www.ck www.cookislands.travel
Een onbezoedelde bestemming
© Sean O'Brien
De Cook Islands Een net van 15 eilanden in het hart van de Stille Zuidzee. De eilanden liggen verspreid over een oppervlakte die even groot is als India, maar met een gezamenlijk bewonersaantal van een Nieuw-Zeelands provinciestadje... Welkom op de Cook Islands! James Cook, kapitein van de legendarische Bounty, bracht in de 18de eeuw de eilanden in kaart. De overlevering wil dat de Polynesiërs al in de 6de eeuw, aan boord van enorme kano’s en geleid door de sterren, hun weg vonden naar de eilanden. Tot op heden houden ze hun typische vriendelijkheid en authentieke cultuur in stand. Traditionele dans, zang en kunst leven nog voort in het dagelijks leven op Aitutaki. Rarotonga, het hoofdeiland, doet zijn reputatie als één van de mooiste eilanden van de Pacific alle eer aan. Het wordt volledig omringd door koraalriffen en lagunes. Ontdek deze paradijselijke eilanden, die nog onbezoedeld zijn door toerisme en beleef er een authentieke vakantie!
W elkom a a n boord
Boeing 747-200 Dit hotel-restaurant in Zuid-Frankrijk verwel komde ooit Picasso, Miró, Braque, Matisse en Chagall. De artiesten betaalden er hun rekeningen met kunstwerken. Daardoor groeide La Colombe d’Or uit tot een echt kunstinstituut. Als gast bewondert u er een muurschildering van Fernand Léger, een mobiel van Calder boven het zwembad, alsook talrijke tekeningen en aquarellen van de grootste modernisten. De keuken met locale producten en regionale specialiteiten is even authentiek als de locatie. Parijse beroemdheden zakken nog elke zomer af naar deze unieke pleisterplaats. www.jumbostay.com
© Jumbo Stay
Exclusief sk ien
www.slh.com
© Small Luxury Hotels of the World
In Spanje of New York Van Abu Dhabi tot Anguilla, van Mozambique tot Mongolië en van Buenos Aires tot Barcelona... Onder de noemer ‘Small Luxury Hotels of the World’ vindt u een unieke selectie van hotels die net die extra persoonlijke toets hebben. Wat dacht u bijvoorbeeld van een pied-à-terre in Londen of een privé-eiland op de Seychellen? De uitgekozen hotels worden onafhankelijk beheerd en horen vaak thuis in een familietraditie. U mag er een hartelijk onthaal, persoonlijke service en een intieme luxesfeer verwachten. Nog op zoek naar een bijzondere skibestemming? Het ‘Mirror Lake Inn Resort & Spa’ ligt aan de oevers van Lake Placid in de majestueuze Adirondack Mountains van Upstate New York. U ervaart er het beste wat een traditie van 85 jaar gastvrijheid te bieden heeft en u kunt kiezen uit een waaier aan ontspannings mogelijkheden. Het Spaanse ‘La Pleta Hotel’ ligt in Baqueira-Beret, het ultieme skigebied in de P yreneeën. Het hotel heeft een hedendaagse rustieke inrichting, met het lokale hout en leisteen als basis.
[ CAPITAL 10 ]
79
cultuur
TI P S VAN c l au d e b l o n d e e l , m e d e w e r k e r k l a r a
www.demunt.be
De (her)ontdek k ing va n Moz a rt
© Hana Smejkalova
‘La Finta Giardiniera’ in de Munt “Wij hebben een nieuwe Mozartopera ontdekt!” In 1986, bij de première van deze productie in de Munt was de pers unaniem. ‘La Finta Giardiniera’ is dan ook een heerlijk staaltje muziektheater over liefde en afgunst, in een verfijnde en poëtische mise-en-scène van het duo Karl-Ernst en Ursel Herrmann. Deze legendarische voorstelling is een lust voor het oog en voor het oor, met karakters die een universele draagwijdte hebben. Het begint allemaal heel veelbelovend: een zuiders populierenbosje, fluitende vogeltjes... alles is klaar voor een heerlijke idylle, maar het pad der liefde loopt niet altijd over rozen. Zelden was opera zo schalks en zo fris. Van 13 tot 30 maart in de Koninklijke Muntschouwburg, Brussel.
www.virgin.be
C astr atena ri a’s door Ja roussky
Cd ‘Caldara in Vienna’ De vergeten toondichter Antonio Caldara (1671 – 1736) werd geboren in Venetië en verkeerde ooit in het gezelschap van groten als Händel en Vivaldi. Na omzwervingen via Rome en Barcelona belandt Caldara in 1716 te Wenen, waar hij zijn grootste triomfen zal oogsten. Tot zijn dood is hij kapelmeester aan het hof van Karel VI. Deze vorst beschouwt muziek niet alleen als een esthetisch genot maar ook een teken van macht. Van de schatrijke vorst krijgt Caldara ‘carte blanche’ en hij componeert zo’n vijftig opera’s in twintig jaar tijd. De Franse contratenor Philippe Jaroussky haalde de castratenaria’s van Caldara van onder het stof voor deze sublieme cd.
[ CAPITAL 10 ]
80
vrij e tij d
Z woele v rou w enstemmen
‘Sophisticated Ladies’ met Charlie Haden
Het ritueel va n het k ijk en
www.bozar.be
De dames op deze cd zijn niet alleen gesofisticeerd, zij kunnen ook nog fantastisch zingen. Melody Gardot, Norah Jones, Diana Krall en Cassandra Wilson vertolken op deze heerlijke, zwoele, jazzy cd de mooiste songs uit de rijke Amerikaanse traditie. Voor ‘All Wind’, ‘My love and I’ en ‘Sophisticated Lady’ worden de dames begeleid door Charlie Haden en zijn sublieme Quartet West. Deze muziekopname klinkt zo ‘klassiek’ dat zelfs de sopraan Renée Fleming zich liet verleiden om mee te zingen. Deze cd brengt puur muzikaal genot, bij voorkeur te beluisteren in het gezelschap van een ‘Sophisticated Lady’.
Expo Luc Tuymans in Bozar Na een tournee in de Verenigde Staten palmt Luc Tuymans van 18 februari tot 8 mei het Brusselse Bozar in met ‘Retrospective’. Op de expo kunt u niet minder dan 75 sleutelwerken, uit de periode 1978 tot vandaag, bekijken. De thema’s zijn: de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog, de aanslagen van 11 september, het postkolonialisme in Congo en de macht van de katholieke kerk. Luc Tuymans manifesteert zich als een hedendaagse kunstenaar met de kunde van een ‘oude meester’. Hij doet niet enkel de schilderkunst herleven, maar smeedt haar om tot een universeel wapen van zijn politiek en sociaal engagement. Wie naar het werk van Tuymans kijkt, kijkt ook een beetje naar zichzelf en de wereld.
www.veen.nl
h a rd w erk en voor a ppl aus
Zie Mij. Filosofie van de ijdelheid. In zijn boek ‘Zie mij. Filosofie van de IJdelheid’, beschouwt Frank Meester de ijdelheid als een deugd. De eerste zin van dit vrolijke essay liegt er niet om: “Ook ik hoop met dit boek beroemd te worden”. Meester geeft aan dat het begrip ijdelheid verschillende betekenissen kent: het staat voor leegte, maar ook voor het opvullen van die leegte. De mens gaat de ijdelheid aankleden, hij gaat zich mooi kleden en zijn huis stijlvol inrichten. Volgens Meester is de mens ijdel omdat hij het talent heeft om ijdel te zijn en omdat hij graag door de anderen gewaardeerd wordt. Toch heeft ijdelheid ook een prijs. Als u zo ijdel bent dat u succesvol wilt zijn, moet u volgens Frank Meester vooral hard werken. Managers, kunstenaars, rocksterren... zij doen het allemaal voor dat beetje applaus.
www.universal.be
[ CAPITAL 10 ]
81
e v e nts
gu y pieters
Wat is een optimale financiële planning waard zonder dat men daarvan kan genieten en van gedachten wisselen met gelijkgestemden? Daarom organiseert Optima regelmatig evenementen voor haar relaties, om te netwerken, en vrijuit over financiële en andere kwesties te praten. Enkele sfeerbeelden geven u inzicht in de wereld van Optima. Tekst jeroen lissens foto’s lieven dirckx
financiele planning Een kunst op zich.
Wie spreekt over exclusieve kunstcollecties, kan niet om de naam van Guy Pieters heen. Vanuit Sint-Martens-Latem leidt hij een internationaal netwerk van galerijen, waarmee hij één van de drijvende krachten was achter het succes van kunstenaars als Niki de Saint Phalle, Jan Fabre, Yves Klein en Wim Delvoye. Bij hoge uitzondering opende Guy Pieters de deuren van zijn hoofdkwartier voor een select aantal Optima-genodigden. Ze kregen er een exclusieve blik achter de schermen van het kunstuniversum, de collectie en de opslagruimtes van één van de meest opgemerkte galerijhouders van het moment.
[ CAPITAL 10 ]
82
Guy Pieters
Roger Raveel en Arne Quinze
Fotografie LIEVEN DIRCKX ALEXANDER POPELIER postproductie ALEXANDER POPELIER CONCEPt & art direction STEVEN RAES STYLING YVES LUEL PRODUCTIE SOETKIN BORRYN haar en make-up STEVEN RAES AT TOUCH BY DOMINIQUE, REDKEN ET GUERLAIN Models DOLORES MELIA, MO KIDDO, TAMARA VAN DER PERREN, AUDREY RUYSSCHAERT, CLARA DE DECKER, DADI VERHAEGE, SIMON GILLARD, MAGALI lybeert, BRUNO VERMOOTE MET BIJZONDERE DANK AAN MO KIDDO, HUIS DE KEYSER SINT-MARTENS-LATEM, DE CEREMONIE ANTWERPEN, VITIS VIN DRONGEN EN JUWELIER NYS KORTRIJK
la dolce vita VAN LINKS NAAR RECHTS
Mo Bedrukt hemd ESSENTIEL, Tamara Totale look PINKO, Magali Jurk SANDRINA FASOLI, Dolores Jurk PAULE K, Audrey Jurk RUE BLANCHE, Dadi Kostuum en hemd BOSS SELECTION, Clara Jurk PINKO, Simon Vest LES HOMMES, Singlet LE FABULEUX MARCEL, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO. bijzondere dank aan HUIS DE KEYSER te SINT-MARTENS-LATEM voor alle patisserie.
[ CAPITAL 10 ]
84
MODE
[ CAPITAL 10 ]
85
MODE
VAN LINKS NAAR RECHTS
Clara Body LELEU, Simon VINTAGE, Dadi Totale look HACKETT, Audrey Cardigan LES ATELIERS DE LA MAILLE, Rok PATRIZIA PEPE, Dolores Jas met plooien PATRIZIA PEPE, Mo Hemd VANDENVOS, Tamara Jurk PINKO, Magali Pull en rok PAULE K, Schoenen BOSS, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO.
[ CAPITAL 10 ]
86
Dolores Jurk JEAN PAUL KNOTT, Magali Jurk PAULE K, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO. [ CAPITAL 10 ]
87
Clara Jurk PINKO , Simon VINTAGE, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO.
MODE
Bovenaan links
Tamara Totale look PINKO. Bovenaan rechts
Audrey RUE BLANCHE, DADI Hemd en kostuum BOSS SELECTION.
onderaan links
Dolores Jurk in leer in koordenwerk PAULE K, Bruno Grijze jacquet bij DE CEREMONIE (Antwerpen), Champagne TREPO LERIGUIER exclusief te verkrijgen bij VITIS VIN DRONGEN, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO. Bijzondere dank aan HUIS DE KEYSER te SINT-MARTENS-LATEM voor alle patisserie. onderaan rechts
Magali Jurk PAULE K.
[ CAPITAL 10 ]
89
zit neer
Dolorès Jurk PAULE K. links
Tamara Grijze jurk SANDRINA FASOLI. rechts
Audrey Jurk tuniek DIESEL Panty’s CETTE, Juwelen PASQUALE BRUNI & CASATO, Bijzondere dank aan HUIS DE KEYSER te SINT-MARTENS-LATEM voor alle patisserie.
verkoopsinfo les ateliers de la maille 03 231 50 67 Patrizia Pepe 02 217 35 22 rue Blanche 02 481 50 81 Paule K 02 347 28 85 Boss & boss selection 02 711 06 00 lenny leleu 0479 95 54 99 Vandenvos 03 231 89 93 Pinko 03 231 00 06 Jean Paul Knott 02 514 18 35 Les Hommes 03 485 56 64 boutique@leshommes.com Essentiel 03 201 13 80 Le fabuleux marcel 0474 80 88 09 Sandrina Fasoli 02 343 33 86 Diesel 03 608 40 55 Hackett 02 411 14 14
o pini e
l u c va n d e n b o s s c h e
De kiezer heeft de kaarten gedeeld. Alleen zijn die zo verdeeld dat het niet onmogelijk is om een solo slim te spelen, en dat zelfs een blote miserie op tafel niet kan op het matje neergelegd worden. Er moet dan maar gezocht worden naar een verarmd spel zonder echte winnaar, en zonder droef ogende verliezer. “Compromis van het onverzoenbare”, orakelen politicologen in dikke boeken. Schuldig aan dit verarmd spel kunnen de spelers niet geoordeeld worden. Anderen hebben immers de kaarten gedeeld.
De nagloed van de zomer is weggeschaatst, en de zonnewende heeft – in al haar verraderlijke witheid – haar feest in gala gevierd. Nu dicteert de Justiniaanse kalender, daterend uit de tijd dat pausen nog rekenden, dat de tijd aangebroken is om balansen te schrijven. We doen dat nu al over het tiende jaar van deze eenentwintigste honderdjaargang. In dit korte bestek is er evenwel papier t ekort om grondig te inventariseren en af te schrijven. Hoogstens kan ik mijn pen even, bijna schuchter, laten glijden over hier en daar een impressie. Met andere woorden: de stroefheid en de strakke schoonheid van de poëtische cijfers vervangen door enkele p enseelstreken. Aanzet voor verder gemijmer, voor kalkoenen na Kerst. Begin ook van een schilderij dat de lezer naar godsvrucht en vermogen zelf mag vol kleuren, zelfs vol kliederen. Conform wat elkeen van me verwacht, enkele woorden over de langdurige dans van zeven knapen en meiden rondom de hete brij, de mix van begrotingstekorten wegwerken, schulden braafjes afbetalen en verdere stappen in de staatshervorming. Het lijkt wel op een slecht geschreven soap met mislukte scenaristen, die wanhopig een seizoen moeten volmaken, en met een punthoofd telkens weer een nieuwe episode dienen te verzinnen, maar in hun voorraadkamer geen pasklare vondsten, noch spetterende vuurwerkideeën liggen hebben. Misschien ben ik wel tegendraads geboren, maar toch wil ik niet meehuilen met de wolven in het bos. Wil ik pleiten tegen de succeszinnen van ontelbaren: “een regering is niet nodig want alles loopt nog, geen toren stort in en geen pensioen wordt te laat betaald, zelfs de treinen komen getrouw te laat”. Schande, ze zetten ons land te kijk – stuur ze allen naar Canossa, Frederik Barbarossa achterna.
vlucht uit het dilemma dat geen toegevingen duldt Misschien verbaast het sommigen, maar voor financiële planners bestaat het leven niet alleen uit cijfers. Daarom maken we ook graag plaats voor onderbouwde opinies die leven binnen onze onderneming. In deze bijdrage geeft Optimavoorzitter en oud-minister Luc Van den Bossche van aan de zijlijn een goede raad aan de regeringsonderhandelaars.
[ CAPITAL 10 ]
92
En als toemaatje, kers op wat een taart zou moeten lijken: ze zijn naar de stembus getogen met een kar vol beloftes. Stemmen hebben ze gesprokkeld op vele gronden, maar vooral op andere dan de keurige programma’s waarin zij en hun leden geloofden. Gevolg: hun congressen willen scoren in het verlengde van hun heilige mening. En een groot deel van hun kiezers stemde voor hen om redenen die daar zelfs geen familie, laat staan buren van zijn. Wat ze ook mogen uitknobbelen, ze hebben twee kansen: of hun achterban met lidkaart is boos, of een groot deel van hun glijdende kiezers zijn vergramd. In deze tijden van winners en losers durft niemand het aan met opgeheven hoofd de nederlaag in huis te halen. Ook al zou blijken dat de geschiedenis hen jaren l ater met een lauwerkrans siert. Het journaille leeft immers van dag tot dag, zonder zicht op morgen, en kleurt elke nederlaag tot een ontslag. Een raad van aan de zijlijn: vlucht uit het dilemma dat geen toegevingen duldt, en toch een oplossing eist, sluit een akkoord met blutsen, en wandel rustig een nederlaag tegemoet. In het besef dat de verliezers van vandaag de winnaars van morgen zijn. Want ook in 2011 staan er op de kalender vier seizoenen gedrukt.
WONEN AAN DE GROENE RAND ROND BRUSSEL RESIDENTIE EL TILO In Oudergem, midden in de residentiële stadsrand in het zuidoosten van Brussel, komt een uniek woonproject tot stand: de residentie ‘El Tilo’ in de Invalidenlaan. De fantastische ligging van dit project – aan de ene kant tegen de metropool Brussel, en tegelijk op een boogscheut van het Ter Kamerenbos en het majestueuze Zoniënwoud – toont als geen ander aan hoe wonen dichtbij de stad opnieuw aantrekkelijk wordt. Nabijgelegen sportterreinen en de universitaire campus van de ULB en VUB, accentueren verder de dynamiek van deze omgeving. Maar er is meer dan alleen een goede ligging: van op de tekentafel stond bij residentie ‘El Tilo’ de bewoner centraal. Steeds meer vragen mensen immers naar woningen die beschermen tegen het drukke leven en anderzijds toch uitnodigen tot sociaal contact en ontspanning. De constructie, met duurzame en energiezuinige materialen en veel licht en ruimte, speelt vandaag al in op de woontrends van morgen.
optima financial planners nv hoofdzetel gent
Keizer Karelstraat 75 B-9000 Gent
optima financial planners nv kantoor braine - l’alleud t f e
Your future is capital
www.optima.be
+32 9 225 25 71 +32 9 225 14 27 info@optima.be
rue de la Fosse au Sable 29 B-1420 Braine - l’Alleud
t f e
+32 2 389 15 50 +32 2 389 15 69 info@optima.be
Alles begint met inzet, maar reikt pas verder met een plan. Optima Financial Planners
Hoe verder uw ambities reiken, hoe vaker u merkt dat fiscaal en beleggingsadvies u op uw honger laten zitten. Optima luistert daarom wél echt naar u. Want pas wanneer we begrijpen waar u vandaan komt en waar u heen wilt, kunnen we een sterk plan voor u maken. Eén dat u een duidelijk overzicht geeft over álle aspecten van
Your future is capital
uw situatie. We bekijken hoe u uw inkomen en uw beschikbare vermogen kunt optimaliseren. Maar tegelijkertijd denken we ook al mee na hoe we uw verwachtingen op langere termijn kunnen inlossen, zoals uw pensioen en uw nalatenschap. Vraag geen advies, maar eis een plan. Voor u, voor nu en voor later.
www.optima.be