Opinieblad Forum 12

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#12/20.06.13

Vergeten slachtoffers?

Onderzoek: ondernemers niet tevreden over politie en justitie interview Cor van Zadelhoff: ‘Leegstand moet gewoon afgewaardeerd’ 32

achtergrond Regeldruk: het kwaad komt van steeds meer kanten 36

afscheidsinterview Elco Brinkman:‘We praten veel, maar maken moeilijk afspraken’ 10

inhoud #12 54

Rubrieken 4 Opinie VNO-NCW • Feiten over brievenbusfirma’s niet in de wind slaan • Stevig hervormen, rustig bezuinigen • Eén toezichthouder voor risicovolle bedrijven • Niet iedereen heeft evenveel beveiliging nodig • VNO-NCW West: Hoezo, techniek niet sexy?

8 De foto De boot in

14 En zoon ‘Ik denk iets te weinig aan de centen’

24 Vijf vragen aan

14

Titia Siertsema, voorzitter van UNETO-VNI

29 Scheer Rokjesdag

30 Uitspraken 31 Buiten beeld Aad Veenman

40 Ondernemerspanel Handhaaf de begrotingsnorm

41 Vereniging 49 Mohikanen

31

‘Ik geniet als ie weer loopt’

54 Buitenland Ondernemersopstand tegen Erdogan?

55 Overlevers Koninklijke Joh. Enschedé

55 Colofon

2

FORUM #12/20.06.13

rubrieksnaam

10

Artikelen 10 Elco Brinkman: ‘We praten eindeloos met elkaar’ In de polder, in de politiek. We praten eindeloos met elkaar, zegt Elco Brinkman.

‘Maar het is verbazingwekkend hoe moeizaam we tot afspraken komen.’ Deze week neemt hij afscheid als voorzitter van Bouwend Nederland. ‘Het wordt tijd om te zeggen: En zo gaan we het doen.’

16 Petje af voor de politie?

Deskundige crimefighters of amateuristische prutsers? Hoe oordelen ondernemers anno 2013 over de politie? Tien jaar geleden sloeg de balans nog negatief door: ‘Onder­nemers zijn het zat!’ Forum deed onderzoek. Zijn ze beter te spreken over politie en justitie?

36

26 ‘Ik ben nog lang schrikkerig gebleven’ Bestolen, overvallen, beroofd. Zo’n één op de twee ondernemers is dat de afgelopen drie jaar overkomen. Vaker dan ‘gewone’ burgers zijn zij slachtoffer van criminaliteit, blijkt uit onderzoek van Forum. ‘Ik voelde me vernederd, was zo kwaad.’

32 Cor van Zadelhoff hád het al voorspeld Dat het een bloedbad zou worden, had Cor van Zadelhoff jaren geleden al voorspeld.

Maar ‘mister vastgoed’ hoopte dat hij geen gelijk zou krijgen. De leegstand op de kantorenmarkt is een probleem. En dat moet de sector zelf oplossen. ‘Mensen die er geweldig aan hebben verdiend, moeten nu niet klagen.’

36 Wie temt de regeldraak?

Vechten tegen lasten- en regeldruk is als vechten tegen een duizendkoppige draak.

Twintig jaar al worden beloften gedaan om de regeldruk te verminderen. Maar wanneer mérkt de ondernemer daar nu eens iets van?

50 Heleen Dura-van Oord is niet meer naïef Ze komt uit een van de grote ondernemersgeslachten van Nederland. Heleen Dura-van Oord kwam niet in het familiebedrijf maar in de internetwereld terecht. Midden in de internethype. ‘Te gek.’ Tot de bubbel barstte. ‘Ik laat me minder snel gek maken nu.’

3

FORUM #12/20.06.13

50

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Crime scene ‘En ineens keek ik recht in de loop van een pistool.’ Een ondernemer die het overkwam, vertelt zijn verhaal in deze Forum. De impact van criminaliteit jegens het bedrijfsleven is groot, levensgroot. In de vorm van persoonlijk letsel en leed voor talloze medewerkers in bedrijven. En in de vorm van miljarden aan economische schade, jaar in jaar uit.

Ondernemers verwachten daarom – terecht – van politie en justitie dat zij voldoende aandacht besteden aan criminaliteit gericht op het bedrijfsleven. Dat hun aangiftes serieus worden genomen, dat er werk gemaakt wordt van het opsporen van de daders, dat ze geïnformeerd worden over de voortgang van het onderzoek, dat ze hulp krijgen bij het achterhalen van de buit.

Tien jaar geleden deed Forum hier onderzoek naar en de resultaten waren schrikbarend. Want nee, ondernemers waren zeker niet tevreden over politie en justitie. En nee, ze vonden absoluut niet dat er voldoende werd gedaan aan criminaliteit waarvan onderne­ mingen het slachtoffer werden. ‘Waar maakt u zich druk om? U bent toch verzekerd?’, kreeg een ondernemer te horen die aangifte

kwam doen van inbraak in zijn bedrijf.

De harde kritiek maakte heel wat los destijds. Er kwamen actieplannen, de samenwerking met de politie werd geïntensiveerd, bedrijven gingen zelf ook meer doen aan preventie. Heeft het geholpen? Voelen ondernemers zich nu serieuzer genomen door de politie dan tien jaar geleden? Ja en nee, blijkt in deze Forum. Een meerderheid vindt nog altijd dat de politie te weinig doet om de daders op te sporen. ‘Het blijft bij een aangifte, dan is de zaak afgehandeld.’

Toch is er ook vooruitgang geboekt. Minder – maar nog steeds veel te veel – ondernemers rapporteren de afgelopen drie jaar slachtoffer te zijn geworden van criminaliteit. En het percentage ondernemers dat zich tevreden toont over de inspanningen van politie en justitie is over de hele linie toegenomen. Het is een begin. En hopelijk blijkt de nieuwe nationale politie nog tot meer in staat. We rekenen er op.

Bernard Wientjes Voorzitter VNO-NCW Lees ‘Politie stelt ondernemers nog steeds teleur’ op pagina 16 en verder en ‘Ik keek recht in de loop van een pistool’ op pagina 26 en verder

Stevig hervormen, rustig bezuinigen • Nederland moet stevig blijven hervormen • Maar eerste doelstelling kabinet moet economische groei zijn Alle ramingen wijzen het uit: nog eens vele miljarden bezuinigen om de begrotingsafspraken voor volgend jaar te halen, is fnuikend voor het economische herstel. De Nederlandsche Bank, het Centraal Planbureau, de Rabobank: de cijfers wijzen maar één kant uit.

Aanvullende bezuinigingen zullen het economische herstel in de kiem smoren.

Daarom zou het kabinet zich moeten committeren aan zijn aller­ belangrijkste doelstelling, te weten: economische groei. Met de belofte van 6 miljard tekortreductie verliest het kabinet deze hoofd­ doelstelling uit het oog. De economie van Nederland moet centraal staan in het kabinetsbeleid, niet de tekortreductie op zich. Dat dit tekort, ondanks de hervormingen, bezuinigingen en lastenverzwa­ ringen uit het regeerakkoord, volgend jaar hoger uit dreigt te komen dan 3 procent, heeft alles te maken met het gebrek aan groei. Zolang de werkloosheid blijft oplopen, nemen de uitgaven aan WW-uitkeringen immers toe, terwijl de belasting- en premieopbrengsten dalen.

Hoogste tijd dus dat het kabinet om de tafel gaat met de Europese Commissie en de ratingbureaus om hen ervan te overtuigen dat het terugdringen van het overheidstekort in een rustiger tempo moet.

Het belangrijkste instrument voor tekortreductie is immers groei van 4

FORUM #12/20.06.13

de economie. Door wéér nieuwe belastingverhogingen dreigt het omgekeerde. Door de Commissie en ratingbureaus hierin mee te nemen, kan het kabinet Europese boetes en lagere ratings voorkomen.

Die kosten de overheid en het bedrijfsleven immers nog meer geld.

De argumenten die het kabinet naar voren kan brengen, zijn dat de slechte situatie van de Nederlandse economie veroorzaakt wordt door een historisch laag consumentenvertrouwen. Nieuwe lasten­ verzwaringen maken dat alleen nog maar erger. En er zijn, zoals Brussel en de kredietbeoordelaars nadrukkelijk vragen, hervormingen in uitvoering of op til, zoals de modernisering van het ontslagrecht, de WW, het aflossen van hypotheekschulden en een hogere pensioen­ leeftijd. Deze hervormingen zullen het tekort op termijn vanzelf reduceren. Ook is er heel veel pensioengeld gespaard, met een enorme toekomstige belastingclaim van de overheid.

Mocht Brussel een rustiger landing toch blijft blokkeren, dan mag het kabinet niet opnieuw grijpen naar lastenverzwaringen. Nog hogere belastingen betekent dat de werkende Nederlander opnieuw de rekening krijgt gepresenteerd. Ook loopt het consumentenvertrouwen wéér zware klappen op. Beter is het als de overheid dan in de eigen uitgaven snijdt. De werkgeverslasten en koopkracht moeten buiten schot blijven. Bezuinigingen mogen ook het sociaal akkoord niet raken. Het moet mogelijk zijn om in de honderden miljarden aan overheidsuitgaven voldoende geld te vinden. 

opinie vno-ncw

• Toezicht op meest risicovolle bedrijven hopeloos versnipperd • Tegenstrijdige uitleg verhoogt kosten en onzekerheid • Controle bundelen in één provinciale toezichthouder Een praktijkgeval. Een Nederlands bedrijf werkt al jaren met risicovolle stoffen.

Geen probleem, want de provincie heeft een omgevingsvergunning voor het bedrijf afgegeven. Alles kits toch? Niet dus. De inspectie van het mini­sterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SWZ) verschijnt jaren later op het terrein. Wat wordt er gecon­ stateerd? De controlekamer staat op het midden van het terrein! Dat mag niet met het oog op de arbeidsveiligheid. De controlekamer moet op stel en sprong verhuisd worden, anders wordt het bedrijf onmiddellijk stilgelegd.

Twee toezichthouders; twee visies. Om het beeld compleet te maken; het bedrijf wordt ook nog eens gecontroleerd door het bestuur van dé Veiligheidsregio. Drie controleurs dus, met misschien wel drie visies.

Formeel gezien is de provincie de hoofdcontroleur die al het veiligheidsbeleid coördineert. In de praktijk wordt het controlespel anders gespeeld. Elke instantie voert een eigen beleid, waardoor de voorschriften voor het bedrijfsleven tegenstrijdig zijn.

Gevolg: een versnipperd beleid. Bedrijven, maar ook de controleorganen zelf worden op extra kosten gejaagd. De overheid spreekt niet met één mond.

En dat kan beter. Per provincie moet er één toezichthouder zijn die de vierhonderd meest risicovolle bedrijven controleert. Eén aanspreekpunt en controleur per bedrijf dus.

Dat scheelt kosten en verhoogt de duidelijkheid. De veiligheid zal er zeker mee gebaat zijn als controleorganen elkaar niet meer tegenspreken.

Deze oplossing voorkomt dat kostbare jaren verloren gaan waarin de versnippering van het toezicht blijft bestaan. Uiteindelijk moeten we toe naar een wettelijke en bestuurlijke bundeling. Het toezicht wordt dan uitsluitend uitgeoefend door de provincie en de minister van Infrastructuur en Milieu is hoofdverantwoordelijk.

Deze wettelijke bundeling kan zijn beslag krijgen in de nog vorm te geven Omgevingswet. 

sp wil plastic snel afbreken Staatssecretaris Mansveld van Milieu moet ‘harde’ afspraken met het bedrijfsleven maken over het gebruik van biologisch afbreekbaar plastic. Dat is de strekking van een motie van SP-Kamerlid Henk van Gerven waarmee een meerderheid van de Tweede Kamer akkoord is gegaan. Van Gerven richt zich daarbij op de voedsel- en frisdrankfabrikanten en de verpakkingsindustrie. Volgens hem is nu ‘nog maar’ 1 procent van al het plastic biologisch afbreekbaar. ‘Dat moet heel snel meer worden.’ De SP’er, onlangs uitgeroepen tot Groenste Politicus van het jaar, ziet het versneld invoeren van bio-plastic als een antwoord op de afschaffing van het statiegeld op plastic flessen met ingang van 2014. Waar hij dus tegen was. dijkstra

Eén toezichthouder voor risicovolle bedrijven

wandelgangen

Van Gerven: bespreekbaar

wandelgangen

binnenvaart krijgt tweede keer uitstel

www.vno-ncw.nl/omgevingswet

wandelgangen

bussemaker wil volwassen jongeren niet dwingen Minister Bussemaker van Onderwijs voelt er weinig voor om jongeren tot hun 23ste op school te houden om te zorgen dat ze een diploma halen. De gemeenten Amsterdam en Rotterdam willen een proef nemen met dat idee omdat daar bijna 80 procent van de voortijdig school­verlaters ouder dan 18 is. Volgens Bussemaker is zo’n proef echter duurder dan de beide gemeenten stellen, en zitten er ook juridische haken en ogen aan.

‘Jongeren van 18 jaar kun je moeilijk dwingen naar school te gaan omdat zij volwassen zijn.’

De minister wil met de gemeenten om de tafel gaan zitten om te bespreken wat wél zou helpen om jongeren aan een diploma te helpen.

5

FORUM #12/20.06.13

Vanaf 6 juli 2013 hadden vervoerders en verladers in de binnenvaart zelf afspraken moeten maken over laad- en lostijden en overliggelden. Dan namelijk eindigt de periode van twee jaar waarin de tijden en de vergoeding voor wachttijd door de overheid waren vastgesteld. ‘Niet meer van deze tijd in een markt­ sector’, oordeelt minister Schultz van Infrastructuur.

De afgelopen twee jaar vormden een overgangsregeling. Maar de crisis die ook de binnenvaart treft, noopt de minister tot een extra verlenging van de regeling met twee jaar. Dit op verzoek van de binnenvaartsector, waarover de Tweede Kamer vervolgens een oordeel wilde. Schultz geeft aan dat het tijdelijk besluit ‘regelend recht’ betreft: markpartijen mogen er in onderlinge samenspraak van afwijken. En over twee jaar moet het het dan ook echt afgelopen zijn.

Het liefst ook met de crisis.

kamp wil geen caraïbische regels Minister Kamp van Economische Zaken is geen voorstander van regel- of belastingvrije zones. Die doen hem te veel aan Caraïbische toestanden denken. ‘Als we bepaalde bedrijven vrijstellen van regels, halen we het evenwicht uit ons land en het bedrijfsleven’, zei hij tijdens een Kamerdebat. Hij reageerde daarmee op een suggestie van PvdA-Kamerlid Jan Vos.

Kamps ministerie werkt met dat van Binnenlandse Zaken en met de gemeenten samen aan het project Van regels naar ruimte. Daarin kunnen burgers, bedrijven en andere organi­ saties regels voordragen voor afschaffing.

Als eerste stap zou een regel tijdelijk buiten werking kunnen worden gesteld. Maar Kamp schaft hem dus liever meteen helemaal af.

Kamp: rechtdoorzee

Niet iedereen heeft evenveel beveiliging nodig • Harmonisatie privacy-regels EU kan ondernemers ruim miljard kosten • Elk proces onder het strengste regime doet geen recht aan risico’s • Meer maatwerk beperkt onnodige overkill aan kosten Wie denkt dat harmonisatie hetzelfde is als efficiency en dat zoiets kostenbe­ sparend kan zijn, heeft geen rekening gehouden met de Europese Commissie.

De herziening van privacy-regels gaat Nederlandse bedrijven 1,1 miljard euro kosten, ruim vijftien keer zoveel als nu. Dat komt doordat Europa alle bedrijven hetzelfde ultrastrenge regime op wil leggen. De buitensporige lastenverzwaring is een schatting van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie.

Het grote-stappen-snel-thuis-beleid, van de Europese beleidsmakers is gecom­ bineerd met een ongelijke-monniken-gelijke-kappen-benadering die zijn weerga niet kent. Het voorstel van de Europese Commissie maakt nauwelijks onderscheid naar de soort verwerking van persoonsgegevens. Bedrijven die weinig risicovolle gegevens verwerken worden ook gedwongen zware maatre­ gelen te nemen. Deze one-size-fits-all-benadering is vermoedelijk de grootste veroorzaker van de kostenstijging.

Het zou veel beter zijn als de EU er een risicogerichte benadering op na zou houden. De verplichtingen voor bedrijven moeten afhankelijk worden gemaakt van de context van de dataverwerking en het daadwerkelijke risico voor klanten en consumenten. Op die manier zijn de kosten beheersbaar te houden. Zo zullen bedrijven in de metaalindustrie die hoogstens een HR-database hebben doorgaans met minder maatregelen toe kunnen dan de patiëntenadministratie van een ziekenhuis.

Goede privacybescherming mag niet onderschat worden en het is zeker een belang van het bedrijfsleven. Harmonisatie van de 27 privacy-regimes in Europa is ook geen overbodige luxe. Maar de verplichtingen om gebruikersgegevens te beschermen moeten wel in balans zijn met andere belangen, zoals de mogelijk­ heid tot innovatie en algehele economische belangen. 

wandelgangen

is de jeugd digitaal genoeg?

VVD-Kamerlid Karin Straus wil weten wat staatssecretaris Dekker van Onderwijs vindt van de ‘digitale geletterdheid’ in het voortgezet onderwijs. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen stelt in een gelijknamig rapport dat het vak informatica op havo en vwo tekortschiet qua inhoud, kwaliteit en positie. Dekker vindt echter niet dat het vak er ‘erbarmelijk slecht’ voor staat, zoals Straus beweert. ‘Maar het onderwijs in dit vak moet wel actueel en stimulerend worden gemaakt.’

Dekker is niet van plan om initiatieven te nemen om meer leerlingen voor het vak te trekken.

Vorig jaar heeft 11 procent van de leerlingen het vak gekozen als examenvak. Na aardrijkskunde en management & organisatie is informatica het meest gekozen keuzevak. En daar is Dekker tevreden mee. dijkstra

wandelgangen

dijkstra

opinie vno-ncw

www.vno-ncw.nl/ict Straus: geïnformeerd 6

FORUM #12/20.06.13

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

vno-ncw west

Hoezo, techniek niet sexy?

Eind mei hadden we astronaut André Kuipers op bezoek in Den Haag. Wij hingen aan zijn lippen toen hij vertelde over zijn ruimtereis. Zijn verhalen zaten vol informatie over techniek. Zo vertelde hij dat hij van de zeshoofdige bemanning verantwoordelijk was voor de recycling van water. In het ruimteschip haalde hij met geavanceerde apparatuur onder andere drinkwater uit urine. Fascinerend wat er allemaal al mogelijk is.

Als je André Kuipers over techniek hoort spreken, begrijp je niet waarom zo weinig jongeren voor een technische opleiding kiezen.

Regelmatig word ik aangesproken door ondernemers, onze leden van VNO-NCW West, over hun grote zorg over het stijgend tekort aan technisch personeel. Gelukkig is André Kuipers ambassadeur van het Nationaal Techniekpact 2020 geworden. In mei dit jaar werd het pact gesloten tussen overheid, onderwijs en werkgevers en het omvat meer dan twintig afspraken om het technisch onderwijs te verbeteren en het aantal jongeren met een technisch diploma te vergroten.

Veel van deze afspraken zullen op regionaal niveau vorm moeten krijgen. Vanuit VNO-NCW West zijn wij daar al druk mee bezig in Noord- en Zuid-Holland. Zo willen wij onze leden helpen bij het

verbeteren van het imago van technische opleidingen onder jongeren.

Ook zullen wij onze leden mobiliseren om zoveel mogelijk stage- en leerplaatsen te realiseren en om eigen medewerkers in te zetten in het technisch onderwijs.

Deze week kwam er een persbericht uit, waar ik dan even heel blij van word. Ondernemer Jan Berendse heeft in 2010 een particuliere bedrijfsvakopleiding Metaal en Techniek in Delft opgericht. Bedrijven in de regio Haaglanden betalen deze opleiding. Inmiddels zijn veertig mkb-ondernemingen aangesloten. Dit jaar zijn álle studenten (55) geslaagd en hebben een erkend diploma van ROC Mondriaan ontvangen.

De vraag naar de bedrijfsvakopleiding neemt snel toe. Ouders willen hun kind op die school hebben en bedrijven willen een leerling in een leer-werktraject plaatsen. Het gaat zo goed dat Berendse de naam van zijn opleiding zelfs wil veranderen in mts. Hoezo, techniek niet sexy?

Dit voorbeeld is een mooie opsteker. De grotere betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het technisch onderwijs, dat nu met het Techniekpact gerealiseerd wordt, zal zeker zijn vruchten afwerpen. Daarvan ben ik overtuigd met onze held André Kuipers als boegbeeld .

René Klawer Voorzitter vno-ncw West

Feiten over brievenbusfirma’s niet in de wind slaan • Rapport ’s toont economisch belang brievenbusfirma’s aan • Maatregelen alleen effectief in internationaal verband • Bij internationale consensus moet Nederland bereid zijn verdragen te herzien Dat Nederland een goed klimaat heeft voor internationale ondernemin­ gen is bekend. Nederland heeft de zaken goed op orde als het gaat om onder meer de fiscaliteit, een betrouwbaar belastingstelsel, goede advocatenkantoren en gespecialiseerde accountants. Daar profiteert onze economie van. De dienstverlening rond brievenbusfirma’s levert de Nederlandse economie ruim 3 miljard euro op aan belastinginkomsten, zo bleek vorige week uit het onderzoek naar de feiten en cijfers rond brievenbusmaatschappijen en non-bancaire financieringsactiviteiten door het bureau SEO Economisch Onderzoek. Het SEO-rapport laat hiermee zien dat het economisch belang van deze ondernemingen veel groter is dan tot nu toe werd beweerd.

De afgelopen maanden is er wereldwijd veel discussie over internatio­ nale ondernemingen en belastingen. Doordat Nederland over een zeer concurrerend klimaat beschikt, wordt door sommige landen – niet geheel gespeend van eigenbelang – ook naar ons land gewezen. Moet Nederland daarom zijn best doen om minder aantrekkelijk te worden als 7

FORUM #12/20.06.13

vestigingsplaats? Nee, valt op te maken uit het rapport van SEO. Als het gaat om de discussie over belastingontwijking is internationale coördi­ natie de enige manier om te komen tot effectieve maatregelen, zo laat het rapport zien. ‘Aanpassing van de Nederlandse regels leidt niet tot vermin­ dering van belastingontwijking, louter tot verplaatsing’, aldus SEO. Nederland moet zich dus vooral niet gek laat maken en geen eenzijdige maatregelen treffen. Wel zou Nederland in OESO-verband moeten werken aan de algemeen geaccepteerde ordening van het internationale fiscale kader. Nederland moet een internationale aanscherping van het beleid, als het gaat om landen die geen of heel weinig belasting heffen en niet doen aan automatische informatie-uitwisseling, niet uit de weg gaan. Bij internationale consensus daarover zal Nederland bereid moeten zijn verdragen met dit soort landen te herzien. Dat geldt ook voor belastingverdragen met ontwikkelingslanden. Het moet duidelijk zijn dat zowel de ontwikkelingslanden als Nederland hier baat bij moeten hebben. Daarom is het een goede zaak dat minister Ploumen en staats­ secretaris Weekers een aantal van deze belastingverdragen met ontwik­ kelingslanden tegen het licht gaan houden.  www.vno-ncw.nl/belastingen

de foto rubrieksnaam

8

FORUM #12/20.06.13

rubrieksnaam

De boot in Enniskillen (Noord-Ierland), 17 juni – Demonstranten met maskers van de leiders van de G8 staan op een boot op Lough Erne.

Het is de eerste dag van de top van de G8 in het Noord-Ierse Enniskillen. Er wordt gesproken over de situatie in Syrië. Maar ook over een handelsakkoord tussen de VS en Europa. In potentie gaat het om het breedste en meest verstrekkende handelsakkoord ooit. Een die de Europese economie met zo’n 100 miljard euro per jaar kan oppeppen. ‘Dit is het goedkoopste stimulerings­ programma dat je kunt bedenken’, zei voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie. De Britse premier Cameron zit de G8 dit jaar voor. Hij gaf het ‘startschot’ voor een akkoord dat een game changer kan zijn voor de wereldeconomie. ‘De kans komt maar één keer per generatie voorbij en we zijn vastbesloten die ook te grijpen.’

Tekst: Jiska Vijselaar | Foto: Sasha Mordovets/Getty Images

9

FORUM #12/20.06.13

10

FORUM #12/20.06.13

actueel

‘Ik durf vuile handen te maken’ In het begin werd hij met wantrouwen bekeken. Elco Brinkman werd weggezet als de oud-politicus die niets begrijpt van ondernemers. Deze week neemt hij na achttien jaar afscheid als voorzitter van Bouwend Nederland en vicevoorzitter van VNO-NCW. ‘Een beetje weemoedig stemt het wel.’

Tekst: Jiska Vijselaar | Foto: Witte/HH

De dozen zijn nog niet ingepakt. Alleen het schilderij van de koningin dat rechts naast de deur hing, is van de wand gehaald. Maar verder verraadt niets in zijn kamer dat Elco Brinkman (65) deze week afscheid neemt als voorzitter van Bouwend Nederland en vicevoorzitter van VNO-NCW. ‘Tja, afscheid. Een beetje weemoedig stemt het wel’, zegt hij.

U staat straks niet meer in de schijn­ werpers.

‘Nee, maar daar leer je wel afstand van nemen hoor. Ik word over een paar weken ook niet meer geleefd. Hoe dat zal voelen, weet ik niet.

Dat moet je me over een tijdje maar eens vragen. Er ligt thuis in elk geval al een hele stapel klusjes klaar voor na mijn afscheid hier. Ik kan moeilijk stilzitten, maar in een zwart gat zal ik ook niet vallen. Het eerste kopje koffie 11

‘s morgensvroeg in de keuken met de krant erbij zal niet meer zo gehaast zijn.’

Achttien jaar was hij het boegbeeld van de bouwers en plaatsvervanger van de VNONCW-voorzitter. Aan zijn entree was een roerige periode voorafgegaan. Bij de verkiezingen het jaar ervoor was hij lijsttrekker van het CDA én beoogd premier. Maar alles verliep anders. De verkiezingen liepen uit op een nederlaag voor de christendemocraten en Brinkman nam afscheid van de politiek.

Maar om nou te zeggen dat hij in een warm bad terecht kwam bij het Algemeen Verbond Bouwbedrijf (nu: Bouwend Nederland) en VNO-NCW. Brinkman: ‘In het begin had ik het gevoel dat ik werd gedoogd als oud-politicus. Dat ik met een zeker wantrouwen werd bekeken.’

FORUM #12/20.06.13

‘we durven geen risico meer te nemen’

Want een politicus heeft geen verstand van ondernemen?

‘Ondernemers kijken altijd een beetje met gemengde gevoelens naar de politiek. Ze weten wel dat ze de politiek nodig hebben, maar de politiek snapt hen niet is hun idee.

Die weerstand heb ik moeten overwinnen.’

actueel

Hoe hebt u dat gedaan?

‘Gaandeweg is die verdwenen. Ik heb altijd het belang van ondernemen gezien. Ik sta met mijn voeten in de klei. De boterham moet eerst verdiend worden. Ik kan best vergezichten schetsen, maar ik hou vooral van concreet bezig zijn. Doen, de handen uit de mouwen steken. Ik durf vuile handen te maken.’

Toch hebt u regelmatig de kritiek gekre­ gen dat u vooral politicus bent gebleven.

‘Die discussie was er toen ik aantrad, die discussie was er weer toen mijn opvolger (oud CDA-minister Maxime Verhagen; red.) werd gekozen. Heel logisch. Een ondernemersorganisatie wil een boegbeeld waarin de leden zich kunnen herkennen. Tegelijkertijd moet een voorzitter ook weten hoe de hazen lopen in Den Haag. Ondernemers hebben de neiging om – als het water hen aan de lippen staat – te zeggen: ‘We gaan met zijn allen naar Den Haag, rollen asfalt uit tot aan het torentje en metselen de deur dicht. De premier komt er niet uit tot hij met ons heeft gesproken.’ Begrijpelijk, maar ik geloof niet dat heteffectief is.’

Die kritiek doet u niets?

Fel: ‘Als ik er niet tegen zou kunnen, had ik het niet veertig jaar volgehouden in een publieke functie. Dus ik verscheur de krant niet waarin kritiek op me wordt geleverd.

12

Maar ik negeer het ook niet. Ik kijk of ik er iets mee moet doen.’

kant op. Niets is meer zeker, alle risico’s moeten afgedekt zijn, kortom: we overacten.’

Met welke verwachtingen bent u destijds bij VNO-NCW aan de slag gegaan?

‘Waar ik veel op gepuzzeld heb en waar ik tot op de dag van vandaag nog op puzzel, is: hoe krijgen we dit land een andere richting uit?

Nederland is heel ingewikkeld. Decentraal opgezet, veel verschillende bevolkingsgroepen met allemaal andere opinies. We hebben een cultuur van elkaar laten uitpraten, niet te drammerig zijn. En we moeten vooral niet de keizer willen zijn die het land ’s ochtends vroeg als hij slecht geslapen heeft een andere kant uitstuurt. We praten ein­ deloos met elkaar, in de polder, in de politiek, maar het is verbazingwekkend hoe moeizaam we tot afspraken komen.’

Wie verwijt u dat? Is er te weinig politieke moed?

‘Ja, nee. Je kunt dat niet één persoon of één instituut verwijten. Het gaat om de hele institutionele bovenlaag. De elite moet voorop gaan, maar die is beklemd geraakt in procedures, formulieren en risicoaansprakelijk­ heden.’

En het woonakkoord dan? Het sociaal akkoord?

‘Ja, maar aan de andere kant zit ik al zeven jaar aan allerlei ‘groene’ tafels zonder dat we iets zijn opgeschoten. Er is zo’n wantrouwen ontstaan. Door de opeenhoping van crises durven we geen risico meer te nemen.’

De les uit de crises was toch ook dat we voorzichtiger moeten zijn?

‘Nu schieten we alleen enorm door de andere FORUM #12/20.06.13

Daar maakt u toch zelf deel van uit?

‘Ik ben er inderdaad net zo goed onderdeel van geweest. Dat is ook mijn boodschap aan Maxime: ‘Zorg dat er een beslissing wordt genomen.’ Als ik even terugkijk naar mijn jongensjaren: toen zagen we dat de kolen­ mijnen dicht moesten. Destijds is er de moed geweest om te zeggen: ‘En nu gaat Nederland aan het aardgas.’ Dat is gewoon afgekondigd.

Natuurlijk was het niet na een hamerslag geregeld, maar het heeft een enorme impuls gegeven en veel werk opgeleverd.’

Rekent u uzelf dat aan?

‘Ik zeg telkens: Jongens, de polder loopt onder water. Het wordt tijd om te zeggen: En zo gaan we het dus doen.’

Foto: Jacqueline de Haas/HH

‘ik heb hele bange nachten gehad’

Zoveel tijd hebt u niet meer om dat voor elkaar te krijgen.

‘Ik ben nog niet weg. Als het niet linksom kan, dan doen we het maar rechtsom. Ik was vurig voorstander van een soort nationaal crisis­ kabinet. Ik sluit ook niet uit dat dit er nog van komt als we in de blubber raken na de gemeente­ raadsverkiezingen volgend jaar. Niet dat zo’n kabinet tien jaar lang als een verlicht despoot kan regeren, maar het heeft dan wel de kans om de prop eens uit de buis te blazen.’

Dat klinkt alsof uw handen jeuken dat zelf te doen.

‘Nee nee, dat meen ik echt: je moet de nieuwe generatie een kans geven. Ik weet wanneer het tijd is om weg te gaan en ik ambieer ook geen rol als mastodont. Hooguit een rol aan de zijlijn als een soort toezichthouder. De opa die waarschuwt dat water nat is. Ik wil nu wel eens het gezicht van mijn kinderen en kleinkinderen op de voorpagina van de krant zien. Niet meer het mijne.’

U bent niet ijdel genoeg om het leuk te vinden er zelf op te staan?

‘Ja, ik ben ijdel genoeg en ik geef toe dat ik dolgraag minister-president had willen worden. Iedereen die me kent, weet dat. Maar de politieke situatie was er niet naar. Je moet het leven nemen zoals het komt.’

13

Goudhaantje, werd hij vaak genoemd. Tot zijn eigen ergernis. Jong al hoog in de ambtelijke top, op zijn 34ste minister. Het leven was lang vriendelijk voor Brinkman. Tot hij eind jaren negentig ziek werd. Kanker. Hij doorstond kuren en bestralingen, kwam weer terug in het gewone leven. Begin 2002 kwam de ziekte terug. Weer vechten. En uiteindelijk weer de terugkeer in het leven van alledag.

Heeft u dat veranderd?

‘Jazeker. Ik ben relativerender geworden, minder cynisch en afstandelijk. Milder.’

‘Ik heb echt slechte maanden gehad met mezelf. Na mijn terugtreden uit de politiek, na twee keer kanker. Maar ik heb een enorme overlevingsdrift. Ik ga niet ergens weggestopt zitten in Rottemerzijl of alleen maar thuis zitten grienen. Daar schiet ik niets mee op.’

U hebt ook een kleinkind verloren, las ik in een interview.

‘Inmiddels heb ik het nodige meegemaakt.

Heb hele bange nachten gehad: dadelijk kom ik hier nooit meer uit. En wat dan? Ja, ik ben verwend. En ja, ik heb veel geluk gehad. Maar ook ongeluk.’

‘Ik begrijp de ondernemers die mensen hebben moeten ontslaan. Het is een drama. Een echt drama. In de bouw zijn zestigduizend mensen hun baan verloren. Maar hoeveel we FORUM #12/20.06.13

er ook over vergaderen en hoeveel ministers we ook spreken, uiteindelijk zal je als ondernemer tegen je medewerkers moeten zeggen: ‘En toch gaan we door.’ Je zult zelf aan de slag moeten. Dat kan ik uit eigen ervaring zeggen.’

Als u de film van uw leven nu terugdraait, wat voor film ziet u dan?

Brinkman valt een tijdje stil. ’Hmmm, hij is op zijn minst kleurrijk. Geen thriller, herkenbaar, met ups en downs. Een beetje romantisch. Ik vind het wel een mooie film.’

Wat maakt hem zo mooi?

‘Ik heb het echte leven gezien. De goede en de slechte tijden. Ik had een heleboel dingen anders willen doen. Ik had burgemeester willen worden bijvoorbeeld. Maar het is anders gelopen. En kijk zonder spijt terug. Dass war einmal. Ik leef nu en ben heel ge­lukkig.’

Een happy end dus.

‘Met een redelijk happy end, ja. Nou ja, ik hoop dat het nog wel even doorgaat natuurlijk.’ 

& zoon Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam Tony de Bruijn Stofferingen activiteit IndustriĂŤle stoffering, bekleden auto-interieurs vestigingsplaats Roosendaal aantal medewerkers Negen opgericht 1953 eigenaar Tony de Bruijn

14

FORUM #12/20.06.13

‘Ik denk iets te weinig aan de centen’ Vorig jaar heeft hij het heel zwaar gehad. En de moeilijke periode is nog niet voorbij.

Tony de Bruijn wil zijn auto- en meubelstoffeerderij eerst veilig door de crisis loodsen voor zijn zoon Stefan hem zal opvolgen. ‘Ik ben trots op wat hij kan.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet, familie De Bruijn

Tony de Bruijn (58)

Stefan de Bruijn (27)

‘Het creatieve zat er bij mij al vroeg in. Toen ik een jaar of zes was, stuurden m’n ouders me naar de hobbyclub in het plaatselijke dorpshuis. Kreeg ik een zakje mee, met daarin een hamertje en een zaagje.

Moest ik verplicht allerlei dingen maken waar ik niks mee had. Nee, het liefst sloop ik de werkplaats in en was ik bezig met lapjes leer en stukjes hout.’

‘Mijn vader deed incidenteel al wat met klassieke auto’s. Maar toen ik in het bedrijf kwam, heb ik me echt op dat werk geconcentreerd. Ik heb een jaar of acht op een klassiekerbeurs in Antwerpen gestaan om mijn werk te promoten. Stond ik daar met een of twee auto’s om te laten zien wat ik kon. Stefan was daar dan graag bij. Hij was ook erg leergierig.’

‘Hij heeft nog een tijdje ervaring opgedaan bij andere bedrijven. Ik niet.

Daardoor heb ik de kans gemist om te weten hoe het bij een andere baas is. Ik ben trots op wat hij kan. Helemaal als je bedenkt dat hij nog maar vier jaar ervaring heeft in dit werk. Hij heeft gevoel voor dit werk: wat zijn ogen zien, maken zijn handen. Hij heeft nooit uitgesproken dat hij zijn standaard op mijn niveau wil leggen. Maar ik zie wel dat hij een aardig eind in dezelfde richting komt.’

‘Natuurlijk probeer ik mee te gaan met de moderne tijd. Maar je moet ergens een grens trekken. En die ligt bij mij bij de computer. Ik heb geprobeerd de cursus voor de cad cam-machine te volgen, maar ik ben afgehaakt. Ik vond het veel te ver gaan en meer iets voor de volgende generatie. Ik doe wel íets met computers. Zo actualiseer ik elke week de facebookpagina. Ik heb zelfs speciaal een cursus gevolgd om de mogelijkheden van de camera in het bedrijf optimaal te benutten.’

‘Ik ga er vanuit dat Stefan de zaak van me overneemt. Maar ik wil het bedrijf eerst door deze moeilijke periode heen loodsen. Ik hoop dat het over twee, drie jaar zover is. Nu in ieder geval nog niet. Vorig jaar hebben we het heel erg zwaar gehad. Ik heb toen heel veel steun gehad aan de woorden van Stefan. Hij zei: Pa, als het fout loopt, dan is het niet anders. Maar je hebt wel je uiterste best gedaan. Ik kom wel aan een baan, maar ik vind het veel erger voor jou.’

‘We doen in ons bedrijf industrieel werk en autostofferingen. Dat laatste vind ik het leukste onderdeel van het werk. Het is veel custom made werk. Elke auto is weer anders. Je bent elke keer weer bezig met het maken van dingen die niet op papier staan. Je moet creatief zijn, je fantasie de vrije loop laten om tot een zo goed mogelijke oplossing voor de vraag van een klant te komen.’

‘Ik kan echt warm lopen voor nieuwe ontwikkelingen. Zoals voor de geautomatiseerde snijtafel die we nu hebben op de industriële af­deling. Ik werk graag met dat apparaat, maak ook tekeningen in autocad ter voorbereiding op het snijwerk. Dat heb ik geleerd tijdens mijn opleiding aan het HMC college. Mijn vader kan er niets mee. En van hem hoeft het ook niet zo nodig. Hij vindt het wel best zo. Als het eindproduct dat van de snijtafel komt maar goed is.’

‘Mijn vader kan terugvallen op ruim veertig jaar expertise in het vak, ik zit hier nog maar twee jaar. Maar ik heb wel de ervaring uit mijn vorige baan meegenomen. Ik mag dan nog maar kort bij hem in het bedrijf zitten, hij luistert wel naar me. We staan over het algemeen open voor elkaars mening. Alleen als het om klassiekers gaat, merk ik dat het hem soms wat meer moeite kost om te accepteren dat ik ergens anders tegenaan kijk.’

‘Ik ben minder zakelijk ingesteld dan mijn vader, denk misschien iets te weinig aan de centen. Ik ben nu vooral nog bezig met het zoeken naar oplossingen om klanten tevreden te stellen. Maar ik begrijp dat ik het zakelijke deel van het werk nog in de vingers moet krijgen. Want dat is nodig om het bedrijf te kunnen runnen.’

‘Ik heb nog niet echt nagedacht over de toekomst. Het idee is dat ik een keer de baas word. Maar zover is het nog niet. Ik wil me niet overhaasten. Dan ga je maar fouten maken. Ik vind het ook wel lekker dat ik van mijn vader de kans krijg om in rustig tempo alle facetten van het bedrijf te leren kennen. Het zal nog wel een jaar of vijf, zes duren voordat hij minder wil gaan werken. Dat is prima. Ik zou nu nog niet zonder hem kunnen. Maar ik denk ook niet dat hij kan zonder zijn werk.’ 

15

FORUM #12/20.06.13

omslag

forum-onderzoek:

Politie stelt ondernemer nog steeds teleur (maar wel een beetje minder) 16

FORUM #12/20.06.13

Breek me de bek niet open, zeggen ondernemers die te maken krijgen met politie en justitie nadat ze slachtoffer zijn geworden van criminaliteit. Toch is er sprake van vooruitgang.

Tien jaar geleden klaagden ondernemers nog veel harder.

Tekst: Karin Bojorge, Miran de Groot | Foto’s: Robin Utrecht/ANP | Infographics: Link Design

‘Prutsers!’ Een onderzoek naar de ervaringen van ondernemers met het optreden van politie en justitie bij criminaliteit tegen het bedrijfsleven rakelt behoorlijk wat frustratie op. ‘Aangifte gedaan met daderindicatie. Bewijzen geleverd zoals video, bandopname, vingerafdrukken en getuigen. Een maand later nog niets gebeurd. Geen navraag, geen getuige verhoord, dader niet opgepakt. Prutsers!’

Tien jaar geleden toen Forum eveneens onderzoek deed onder ondernemers was dat niet veel anders. ‘Ondernemers zijn het zat!’, was de knallende kop bij het artikel. Ondernemers vonden dat er te weinig werd gedaan om criminelen op te pakken en dat er te weinig aandacht was bij de politie voor criminaliteit waar bedrijven het slachtoffer van worden. Het onderzoek maakte heel wat los in de wereld van politie en justitie, maar ook bij het bedrijfsleven. Er kwamen actieplannen, de samenwerking met de politie werd geïntensiveerd, bedrijven gingen zelf ook meer doen aan preventie. Hoogste tijd om de balans op te maken.

Zijn ondernemers anno 2013 beter te spreken over de inspanningen van politie en justitie?

onvrede Eerst het slechte nieuws: veel ondernemers staan nog steeds niet te juichen over het optreden van politie en justitie. Maar liefst 37 procent is ronduit ontevreden over de aandacht die zij besteden aan de criminaliteit tegen het bedrijfsleven. De politie doet te weinig om

17

FORUM #12/20.06.13

omslag

De aandacht die politie en justitie besteden aan criminaliteit waarvan bedrijven het slachtoffer worden is…

6%

goed

19%

38%

voldoende

redelijk

daders op te sporen, vindt 54 procent. ‘Het blijft bij een aangifte, dan is de zaak afgehandeld.’ Veel klachten ook over sporenonderzoek. ‘Bij de kluiskraak lagen alle inbraakgereedschappen nog voorhanden. Ze zijn nimmer langs geweest!’ De politie houdt ondernemers amper op de hoogte over de voortgang van het onderzoek, stelt 49 procent. Ze surveilleren te weinig in de buurt, aldus 45 procent. ‘Even een kijkje nemen ter geruststelling is er al tijden niet meer bij.’ En de buit achterhalen ho maar, stelt 39 procent. ‘Bij een geval van ladingdiefstal hebben wij de daders opgespoord via internet en de goederen teruggekocht.

Werden wij beschuldigd van heling!’

Dan het goede nieuws: in vergelijking met tien jaar geleden is de onvrede op veel punten afgenomen. Ondernemers zijn duidelijk positiever over politie en justitie dan in hetzelfde onderzoek dat Forum in 2003 uitvoerde. Zo was tien jaar geleden maar liefst 47 procent van alle ondernemers ontevreden over de aandacht van politie en justitie voor criminaliteit jegens het bedrijfsleven: 10 procentpunten verschil met nu dus. Het percentage ondernemers dat zich tevreden toont over de inspanningen van politie en justitie, of het nu gaat over opsporing, aangifte, deskundigheid, strafmaat of communicatie, is bijna over de hele linie gestegen (zie infographic op pagina 22 en 23). Wat nog niet wil zeggen dat de politie in de ogen van ondernemers meteen een voldoende scoort. Het aandeel ontevreden ondernemers blijft nog altijd hoger dan het aandeel tevreden ‘klanten’. Ook over justitie blijven ze

18

FORUM #12/20.06.13

37%

onvoldoende

Forumonderzoek Forum benaderde bij VNO-NCW aangesloten brancheorganisaties met het verzoek om een internetenquête naar het functioneren van politie en justitie onder de aandacht te brengen van ondernemers. Daarnaast stuurde Forum de leden van de vijf regionale ondernemersverenigingen een e-mail met een uitnodiging om deel te nemen aan het onderzoek. In totaal namen 416 ondernemers de moeite om de uitgebreide vragenlijst in te vullen. In 2003 waren dat er bij een vergelijkbare schriftelijke enquête 420.

Van de deelnemende bedrijven is 37 procent actief in dienstverlening, 15 procent in industrie, 14 procent in handel, 11 procent in bouw en installatie en nog eens 11 procent in vervoer en logistiek. Deze zijn afkomstig uit heel Nederland, met als zwaartepunt Zuid-Holland (19 procent) en Noord-Brabant (16 procent). De bedrijfsgrootte varieert van minder dan tien medewerkers (28 procent), tussen de tien en de vijftig (32 procent), tussen de vijftig en 250 (25 procent) en groter dan 250 (15 procent).

In het onderzoek is ondernemers gevraagd naar hun eigen ervaringen met criminaliteit en het optreden van politie en justitie, voor zover ze meenden dat ze zich daarover een oordeel konden vormen. Bij het bepalen van de volgorde van de mate van ‘tevredenheid’ en ‘ontevredenheid’ op de pagina’s 22 en 23 is gebruik gemaakt van een saldomethode. Het aantal geënquêteerden dat ‘zeer tevreden’ of ‘tevreden’ had ingevuld werd verminderd met de geënquêteerden die ‘ontevreden’ of ‘zeer ontevreden’ hadden ingevuld. De grootste min- en pluspunten zijn dus de vragen die grootste saldi opleverden. Het Forumonderzoek vond plaats tussen 21 mei en 3 juni.

24 % van de ondernemers is de afgelopen drie jaar een of meerdere keren het slachtoffer geweest van interne criminaliteit, dat wil zeggen criminaliteit door eigen medewerkers. In die gevallen ging het om:

2%

14%

2%

ing

9%

Is er aangifte gedaan?

Is er aangifte gedaan?

79%

79% 15%

6% 15%

6%

ja inniet ja niet neein nee alle gevallen alle gevallen

46%

30%

ja

nee

30%

ja

FORUM #12/20.06.13

24%

niet in alle gevallen

46%

19

9%

a Fra l Ve ude Fra rn Ve ude B ieling rni ed rei eli g ng Be Afp ing dre ers ig ing Afp ing 31%

al

75%

fst

fst Die

14%

fst

3%

Die

7%

31%

Die

54% 30% 15% 13% 7% 62% 54% 30% 15% 13%

75%

4%6% 3% 4%

a Inb l D r Ve iefstaak rn a Inbielinl B r g Veedre aak rni igin Ge wa Be Felingg pe drerau nd igi de Int e o ng Geern wa et v pecri Fraeurva D Int ru ndmi de l ern gs e ona et cri velrite Dr crimmi ina valit ug scr Analiltitei im fp eit t inaers li in Afp teitg ers ing

62%

6%

ers

51 % van de ondernemers is de afgelopen drie jaar een of meerdere keren het slachtoffer geweest van externe criminaliteit, dat wil zeggen criminaliteit door buitenstaanders. In die gevallen ging het om:

niet in alle gevallen

24%

nee

omslag

Strijd tegen criminaliteit Bedrijfsleven en politie werken al jaren samen in de strijd tegen criminaliteit tegen het bedrijfsleven. Zo geeft de politie ondersteuning en advies aan bedrijven die maatregelen willen nemen. Ruim 70 procent van de ondernemers geeft aan hiervan op de hoogte te zijn en bijna 40 procent heeft hier daadwerkelijk ervaring mee. Ruim tweederde van hen zegt tevreden te zijn over de manier waarop de politie deze taak uitvoert.

Een kleiner deel van de respondenten heeft ervaring met specifieke initiatieven zoals de Taskforce Overvallen, het Keurmerk Veilig Ondernemen, Live View, het programma Gewelddadige Vermogenscriminaliteit en het programma Aanpak Cybercrime. Vooral over het Keurmerk Veilig Ondernemen, de Taskforce Overvallen en de Aanpak Criminaliteit Transportsector zijn ondernemers te spreken. kritisch. ‘Er gebeurt vrijwel nooit iets! We hebben meerdere keren te horen gekregen dat een zaak geseponeerd is door gebrek aan bewijs.

Belachelijk, justitie geeft geen prioriteit aan criminaliteit of is overbelast.’ Ook de strafmaat kan veel ondernemers nog niet bekoren: ‘We zijn in dit land te lief voor criminelen die willens en wetens aan zelfverrijking doen ten koste van mens en maatschappij.’

slachtoffer De frustratie van ondernemers is ook niet zo verwonderlijk. Bedrijven zijn – vaker dan burgers – geregeld het slachtoffer van criminaliteit, al lijkt ook hier sprake van een kentering. Bijna een kwart van alle ondernemers (in 2003 nog een derde) meldt dat het bedrijf de afgelopen drie jaar het slachtoffer is geweest van interne criminaliteit, oftewel criminaliteit door eigen medewerkers. Daarbij ging het met name om diefstal, fraude en vernieling. Een nog veel groter percentage, een op de twee ondernemers (in 2003 zelfs driekwart), is de afgelopen drie jaar het slachtoffer geweest van externe criminaliteit. Diefstal en inbraak komen het vaakst voor, maar ook vernieling, bedreiging en gewapende overvallen (zie grafiek op pagina 19).

De impact is vaak enorm en toch doen ondernemers niet altijd aangifte. Meer dan de helft laat dat altijd of soms na bij interne criminaliteit en 20 procent bij externe criminaliteit. ‘We zijn gestopt met aangifte te doen’, meldt een ondernemer. ‘De reden is dat er toch niets gebeurt. Er is geen enkele interesse bij politie en justitie.’ Anderen melden dat het teveel tijd kost en geen toegevoegde waarde heeft. ‘Als duidelijk wordt dat ze er niets mee doen, ben je niet gemotiveerd jouw medewerker weer een paar uur te laten verspillen alleen voor de statistieken.’ Ook de ondernemers die wel aangifte doen, zijn niet altijd te spreken over de politie: ‘Het lijkt wel of ze het zo langzaam mogelijk doen, in de hoop dat ik ook zou begrijpen dat dit wel erg zonde van hun tijd was.’ Aangifte doen kan ook risico’s opleveren: ‘Bij een aangifte wegens geweld tegen een medewerker zijn, ondanks expliciet verzoek om het kantooradres in het proces-verbaal te zetten, later toch aan de 20

FORUM #12/20.06.13

verdachte stukken verstrekt met het privéadres van deze medewerker. Uiterst kwalijk en het was helaas ook niet de eerste keer.’

nationale politie De klachten van ondernemers over haperende computersystemen en moeizame aangiftes bij de politie komen niet uit de lucht vallen. Ook bij de politie zelf en in de politiek wordt erkend dat de organisatie beter kan. Daarom is er sinds januari een begin gemaakt met de vorming van één nationale politie. Voor de vorming van het landelijke korps wordt twee jaar uitgetrokken. Het is de bedoeling dat de verschillende onderdelen van de politie beter en sneller gaan samenwerken. Agenten moeten meer tijd krijgen voor straatwerk en recherchewerk, omdat ze minder tijd kwijt zijn aan papierwerk. Er komt minder bureaucratie, bijvoorbeeld door het vereenvoudigen van het doen van aangifte.

In het Forumonderzoek is ondernemers gevraagd naar de effecten die de vorming van de nationale politie volgens hen zal hebben. Sommigen zijn hoopvol gestemd. Bij anderen leeft de vrees dat de nationale politie ‘net als andere fuserende instellingen de eerste vijf jaar enkel met zichzelf bezig zal zijn’. Optimisme is er ook: ‘Ik verwacht echt positieve stappen als de organisatie strak wordt geleid en de politiek waar dat niet nodig is zich er niet mee bemoeit.’

ho ger er eac tie Mi nd sne er lhe bu id rea ucr ati e

68%

58%

44%

42%

Een

73%

53%

49%

nee

de

Me e elt r des err k en ein und tra en igh nsp als eid ort int op cri ern mi M na ettus ee lite sen r sa it reg men ion we Me ale rki er ko ng sam rps ko en rps enwe rki en ov ng er de met gre op ns spo rin Een gsp h erc oge en r tag Me e er sla gkr ach t

ja

Foto: Remko de Waal/ANP

Vorming nationale politie zal leiden tot..

Want ondernemers verwachten wel het een en ander van de nieuwe nationale politie. Zo gaat 73 procent ervan uit dat de vorming van de nationale politie zal leiden tot meer deskundigheid als het gaat om zaken als internetcriminaliteit, faillissementsfraude en transportcriminaliteit. Nog eens 68 procent verwacht meer samenwerking tussen regionale korpsen en 58 procent gaat uit van meer samenwerking met korpsen over de grens.

opsporing Of de nationale politie echt korte metten zal maken met de bureaucratie is nog maar de vraag volgens ondernemers. Een derde van hen verwacht dat dit het geval zal zijn. ‘Meer bureaucratie en vergaderen, minder blauw op straat’, vrezen anderen. In een hogere reactiesnelheid gelooft maar 28 procent. Een hoger opsporingspercentage en meer slagkracht verwacht ruim 40 procent. De prioriteit moet in elk geval komen te liggen bij de opsporing: ruim de helft van alle ondernemers wil dat de nationale politie zich daar meer op gaat richten. ‘Zorg voor een goede databank’, adviseert een ondernemer.

Ondernemers hebben nog wel meer tips in de aanbieding voor de nationale politie. Investeren in ict om te beginnen, zodat verbanden eerder gesignaleerd worden en administratieve handelingen sneller kunnen.

‘Doe centraal wat met informatietechnologie en callcenters gecentrali21

FORUM #12/20.06.13

seerd kan worden, doe lokaal waar kennis van omgeving en cultuur voor nodig zijn.’ ‘Zorg ervoor dat je online aangifte kunt doen van internetcriminaliteit. Nu kan dat niet en dat is natuurlijk belachelijk.’

Kennis en kunde meer delen met de particuliere beveiligingsbranche, wordt ook gesuggereerd. ‘Zoek meer samenwerking met bonafide beveiligingsorganisaties.’ En maak ook gebruik van burgers, stelt een ander: ‘Door nieuwe online technieken is het eenvoudiger om de burger te betrekken bij de opsporing.’

De productiviteit opvoeren, vinden veel ondernemers ook een logisch idee: ‘In plaats van 800 uur productief voor een agent zoals in het bedrijfsleven minimaal 1.400 uur productief.’ En: ‘Alleen met twee man op stap als nodig, anders niet!’ ‘Hoogste rangen meer op straat, zodat die ook weten wat zich daar precies afspeelt.’ En vooral: verlies het contact met het bedrijfsleven niet. Ondernemers die persoonlijk of vanuit de ondernemersvereniging nauwe contacten onderhouden met de politie, melden dat ze goed geholpen worden. ‘Maar heb je dat niet dan is de medewerking niet altijd goed.’ ‘Creeër voor diverse sectoren contactpersonen om bij een onbevredigend contact met politie te deescaleren. Werkt in Amsterdam heel prettig en creeërt ook begrip voor keuzes die de politie maakt.’  www.vno-ncw.nl/criminaliteitsbeheersing

omslag

MINPUNTEN

Waarover zijn ondernemers ontevreden?

Ac tie om s die dad de ers poli te tie o vin den nder Inf nee orm mt on a der tie o zoe ver k d vo oo ort r p gan oli Hu tie g lp d ach oo ter r po ha len litie e van n ju de stit bu ie b it ij Ho og te van de str aff en Ac tie om die ju v te erda stitie bre cht on d ng e en n vo erne or de emt rec Inf hte orm r ove ati r vo e va ort n ju gan sti g v tie erv olg ing

DE GROOTSTE IN 2013 ÉN 2003

59% 54%

56% 49% 41% 36%

32%

28%

31%

10%

Er hangen tegenwoordig overal boven de snelweg camera’s. Het moet toch mogelijk zijn om iemand die twee weken met een gestolen auto kriskras door Nederland rijdt te signaleren en te pakken?

Na mijn aangifte nooit meer iets van de politie gehoord of vernomen.

22

03 20

13 20

20

Er komen maar heel weinig zaken voor de rechter. De rest wordt afgedaan met een schikking of minder.

Hulp bij het achterhalen van de buit? De politie haalt de schouders op en zegt: 'Die is toch al lang naar het oosten vertrokken.’

FORUM #12/20.06.13

13

17%

18%

03

13

10%

20

15%

20

13 20

03 20

03 20

13 20

20

03

20%

13

16% 21%

03

13%

5% 12%

20

8%

20

Tev red

en

On

tev

red

en

36%

43%

39%

Als er een proces komt, zorgt met name slachtofferhulp ervoor dat er goed geïnformeerd wordt. De brieven van het OM zelf komen soms erg laat of helemaal niet.

Straffen mogen strenger, zeker waar het geweldsdelicten betreft of recidive.

PLUSPUNTEN

DE GROOTSTE IN 2013 ÉN 2003

Om g bed ang rijf met sge ve gev rtro ens uw

De m aan etho gif de te o te m do en Be re ste ikbaa llin rhe g p id oli en tie op bu enrea u

elij

ke Ho u bij ding v he t o an p o pn em litiea en m van bte aan nare De gif n sku tes nd igh eid van de po liti e Sn elh ter eid pla waa ats rm e is ee po liti e

Waarover zijn ondernemers tevreden?

56% 47%

45%

44%

39% 41%

52% 46%

46%

42%

36%

Tev red

en

34%

en

6%

7%

tev

red

14%

13

Ik ben met name tevreden over de deskundigheid van het speciale ladingdiefstallenteam in Zuid-Nederland.

Op het schelden op het computersysteem na, zijn de politieambtenaren zeer goed en vriendelijk.

Bij geweldsdelicten is de politie zeer snel ter plaatse.

Bij het ophalen van een aangehouden winkeldief kan dat tot een uur duren.

Foto: Michael Kooren/ANP

FORUM #12/20.06.13

20

03 20

13 20

20

Vertrouwelijkheid tevreden.

Bedrijfsbelang slecht. Diefstal wordt gezien als bedrijfsrisico.

Internetaangifte is nog niet optimaal.

Het meezenden van foto’s is nog niet mogelijk. Aangifte doen op het bureau is zeer tijdrovend en bij winkeldiefstallen met een buit tot 150 euro niet rendabel.

23

03

13 20

13

03 20

20

De politie is alleen bereikbaar tijdens kantooruren terwijl de misdaad vaak buiten kantooruren om wordt gepleegd of ontdekt.

20

13 20

03 20

13 20

03 20

32% 33%

03

34% 38%

37%

23%

23% 25%

On

28%

vijf vragen aan

titia siertsema

‘Kopers worden zó onrustig’ Worden er in Nederland steeds meer zonnepanelen geïnstalleerd, stelt de Europese Unie een heffing in van ruim 11 procent op de invoer van Chinese zonnepanelen. Die worden gedumpt in Europa, aldus de EU. Voorzitter Titia Siertsema van branchevereniging UNETO-VNI hoopt op een oplossing van het handelsconflict. ‘Voor je het weet staan er zo weer duizenden banen op de tocht.’

verhoogd. Dat maakt potentiële kopers onrustig. Er wordt langer nagedacht over het aanvragen van offertes. De installateurs zeggen dat ze ook aarzelingen zien bij grote orders en constateren al dat prijzen van panelen omhoog gaan. Soms zijn er projecten voor de aanleg van zonnepanelen die een omvang hebben van een paar miljoen euro. Door die heffing gaan de kosten in een klap met enkele tonnen omhoog.

Dan zie je iedereen kijken: ‘Wat gaan we doen?’

Het is gewoon niet handig die heffing.’

Hebt u al zonnepanelen?

‘Ja, op een zonovergoten dag draaien mijn meters terug. Ik ben nog niet zelfvoorzienend op elektriciteitsgebied, maar ik merk wel al dat ik thuis speur naar nog meer mogelijkheden om het stroomverbruik terug te brengen. Zeker als de zon schijnt en mijn meter níet terugdraait.

Zonnepanelen zijn heel zichtbaar. Ik heb gemerkt dat er daardoor een discussie met je buren loskomt over het nut van zonne-energie en mogelijke besparingen. En ze ontdekken de lol als hun meter terugdraait.’

Hoe belangrijk zijn zonnepanelen voor u?

‘Het is belangrijk voor de héle branche. Dus niet alleen voor de elektrotechniek, maar ook voor de dakdekkers en loodgieters. De installatiebranche heeft de aanleg van de zonnepanelen goed opgepakt, waardoor er werkgelegenheid behouden bleef. In onze branche werken ongeveer 125 duizend mensen. Dat daalt nu wel door de crisis. De opdrachten vertonen een dalende lijn. Als ook die ene succesvolle tak wordt aangepakt dan wordt het wel heel moeilijk om mensen aan het werk te houden. Voor je het weet staan er weer duizenden banen op de tocht.’

Dan is een bescheiden verhoging van het importtarief toch geen probleem?

‘De heffing is in eerste instantie aan de lage kant, dat klopt. Maar de lage heffing geldt slechts voor twee maanden. Daarna wordt hij

Maar als China zijn panelen onder de kostprijs dumpt, is dat toch niet goed?

‘Als China het goedkoper produceert… Ik ben voor de vrije markt. Negen van de tien panelen komen uit China. Daar zit ook hele goede

24

FORUM #12/20.06.13

kwaliteit tussen. Dat zorgt voor een uitdaging bij andere producenten om wat aan kun prijskwaliteitverhouding te doen. Ik vraag me af of die tarieven wel zo’n goede maatregel zijn. Ik heb ook nog nooit gezien dat het heeft geholpen bij andere dumpingzaken. Ik hoop dat de partijen eruit komen. De onzekerheid moet uit de markt genomen worden. Ik zou wat dat betreft een beroep willen doen op Europa en China om aan tafel te gaan zitten om het probleem op te lossen. Duitsland en Engeland hebben al gezegd dat ze tegen de antidumpingheffing zijn.’

Hoopt u dat het nakende Energieakkoord wel een positief effect heeft op de branche?

‘Zeker. UNETO-VNI is groot voorstander van een versnelde omslag naar duurzame energie.

Het energieakkoord kan daarvoor de randvoorwaarden creëren. Dat kan ook een impuls betekenen voor zonne-energie. Er zijn sowieso enorme kansen om gebouwen en woningen in ons land veel zuiniger te maken.

Dat levert niet alleen nieuwe, groene banen op, maar ook hoogwaardige kennis in cleantech-technologie die we kunnen exporteren.

En we helpen de planeet een handje door de CO2-uitstoot te reduceren.’  www.vno-ncw.nl/energie Tekst: Walter Deveijns | Foto: UNETO-VNI

advertentie

omslag

‘Ik keek recht in de loop van een pistool’ De helft van ondernemers is de afgelopen drie jaar het slachtoffer geweest van criminaliteit. Dat blijkt uit onderzoek van Forum. Vaker dan ‘gewone’ burgers worden ze bestolen, bedreigd of zelfs gewapend overvallen. Is de politie er ook als je haar nodig hebt?

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Jeroen Poortvliet

Jan Paul Kerkhof (links op de foto) Exploitant tankstation en autowasserettes B. Kerkhof en Zn Verliest maandelijks zeker 1.000 euro door benzinediefstal

‘ik moet leren leven met criminaliteit’ ‘Er wordt hier zeker vijftien keer per maand getankt zonder te betalen. Het kost me al gauw 1.000 euro per maand. Het is te belachelijk voor woorden.

En wat zeggen ze dan? Plaats maar een slagboom. Nou, dat heb ik geprobeerd. Reden ze gewoon via de inrit naar buiten. Je moet leren leven met cri26

FORUM #12/20.06.13

minaliteit. Dat klinkt misschien niet goed. Maar als je je er niet overheen kunt zetten, heb je geen leven meer.’

‘Ik doe altijd aangifte. Helaas met weinig resultaat. Natuurlijk frustreert dat.

Maar het is het enige dat ik kan doen. Het lucht ook wel weer op. Ik kan hier tegen een deur aan gaan staan schoppen, mijn medewerkers de huid vol schelden of met piepende banden naar huis rijden, maar daar heb ik alleen mezelf maar mee. Gelukkig kan het doen van aangifte tegenwoordig digitaal; vroeger moest je er voor naar het bureau en was je daar al gauw een uur of anderhalf mee kwijt.’

‘De meeste doorrijders zijn beroepscriminelen. Mensen die van klus naar klus trekken. Die rijden met een gestolen auto met ‘gratis’ brandstof naar Utrecht om daar een inbraak of overval te plegen en gaan dan weer verder. Alles

Marco Honsbeek Franchisenemer fast food restaurant Is slachtoffer van een gewapende overval

‘ik voelde me zo vernederd’ wordt nu wel geregistreerd. Maar dan moet er wél recherchecapaciteit voor worden vrijgemaakt. En daar schort het nogal eens aan. Het is niet leuk om te horen dat ze even geen tijd voor je hebben omdat ze zich op iets anders moeten concentreren.’

‘In de zeldzame gevallen dat doorrijders wél worden opgespoord, zijn het vrijwel altijd mensen van de domme soort die denken dat ik niet zoveel moeite doe voor een tank brandstof. Het type calculerende burger met legale kentekenplaten op zijn auto. Zo iemand wordt dan thuis opgezocht.

En dan krijg ik vervolgens een keurig briefje waarin staat wat voor straf de persoon in kwestie heeft gekregen. Leuk, maar daarmee heb ik mijn geld niet terug.’

27

FORUM #12/20.06.13

‘Ik had ik weleens nagedacht over de risico’s van een overval. Maar ik werkte midden in een winkelcentrum. Er liepen daar altijd mensen rond, dus ik rekende er totaal niet op. Het was tegen sluitingstijd. Ik stond alleen in de zaak. Ik belde net met mijn vrouw om haar te vertellen dat ik op schema lag en op tijd thuis zou zijn. En ineens keek ik recht in de loop van een pistool. Toen ik nogal abrupt ophing, had mijn vrouw gelijk in de gaten dat er iets niet goed ging; zij belde direct met het landelijk alarmnummer. Maar de politie kwam te laat.’

‘Ik kreeg een tas onder mijn neus geduwd. Of ik ‘m wilde vullen met het geld uit de kassa. Shit, vergeten de kas af te romen, dacht ik nog. Wat een vernedering om zo de dagopbrengst te moeten afgeven. In een reflex pakte ik de lade uit de kassa en schudde ‘m leeg boven de tas. Ik

omslag

Adrie van Arendonk Directeur transportbedrijf P. van Arendonk & Zn Raakte een vrachtwagen kwijt door diefstal

hoopte dat er zo nog wat zou achterblijven. De overvaller was niet blij met mijn actie. Ik moest op mijn buik op de grond gaan liggen, met mijn handen in mijn nek. Ik had geen oogcontact meer en wist niet meer wat er ging gebeuren. Ik had het gevoel dat er maar weinig voor nodig was om het wapen te laten afgaan.’

‘De overvaller was even ongezien verdwenen als ie was binnengekomen. Kort daarna had ik iemand van het landelijk alarmnummer aan de lijn. Ik vertelde m’n verhaal. Waarop ze zei: ‘Blijf maar aan de lijn, we komen er aan.’ Toen de agenten er eenmaal waren, kwam de emotie.

De afhandeling op het bureau duurde tot diep in de nacht. De volgende dag ben ik gewoon weer aan het werk gegaan. Maar ik voelde me zo vernederd, was zo kwaad, dat ik bij iedereen die binnenkwam stond te kijken of hij of zij misschien de dader was. Er zijn dagen overheen gegaan voordat ik zover was dat ik de knop kon omzetten, er een streep onder durfde te zetten. En toen belde Slachtofferhulp.’

‘De eerste opvang door de politie was goed. Ook daarna ben ik prima begeleid. De politie heeft de dader snel gegrepen, na een overval op een horecazaak hier in de regio. Ik ben nog lang schrikkerig gebleven. Dat overkwam me vooral als er iemand achter mij stond. Het voelt een beetje hetzelfde als na een aanrijding. Dan denk je als je op de rem trapt ook nog lang: Het gaat toch wel goed?’

28

FORUM #12/20.06.13

‘ik heb zelf maar hulptroepen gemobiliseerd’ ‘Eind vorig jaar werd een auto van ons bedrijf gestolen. De chauffeur meldde me ‘s morgens vroeg dat zijn trekker weg was. Alleen de trailer stond er nog. Ik heb direct de politie gebeld om aangifte te doen. Maar de dame die ik aan de lijn kreeg, zei dat ik daarvoor naar het bureau moest. Dat kon alleen op afspraak. En de eerste mogelijkheid was pas de volgende dag. Nou, dan weet je dat je de auto allang de grens over is. Maar ik kon er niets aan veranderen.’

‘Nog dezelfde dag belde een chauffeur van een ander bedrijf me. Hij had onze auto zien staan op een industrieterrein in Best, voorzien van Duitse kentekenplaten. Ik belde gelijk met de politie in Eindhoven. Of ze mijn auto wilden veiligstellen. Vroeg de vrouw in de meldkamer me doodleuk of ik zelf even naar de auto wilde gaan om te bevestigen dat deze van mij was. Ik probeerde haar duidelijk te maken dat de auto tegen de tijd dat ik in Best kon zijn, allang weg zou zijn. Maar ze volhardde; dit was nu eenmaal hun procedure.’

jeroen poortvliet

column scheer

Rokjesdag In Zweden hebben de machinisten van Arriva bedongen dat ze voortaan in de zomer weer een korte broek in de cabine mogen dragen. Het kan daar namelijk nogal warm worden, zelfs in Scandinavië. Het actiemiddel dat ze hebben ingezet, was een rok. Onder het motto: als vrouwen die mogen dragen, dan wij ook.

Arriva heeft zich bij dat argument neergelegd, want seksediscriminatie weegt zwaar in geëmancipeerd Zweden. Ook als mannen eens het slachtoffer zijn. En zeg nou zelf: een man in korte broek is beter te verdragen dan een man in rok, met ongeschoren benen.

Hooguit een Schot kan daarmee wegkomen.

‘Ik besloot zelf maar hulptroepen te mobiliseren. Maar toen die in Best aankwamen, was de auto verdwenen. Ik heb het politiebureau gebeld met vraag of ze de KLPD wilden vragen of zij bij de grens wilden posten.

Maar ik kreeg te horen dat ze daar niet aan konden beginnen. Later die avond deed mijn vader aangifte bij het bureau in Eindhoven. De man die de aangifte opnam snapte niets van de gang van zaken. Als de aangifte bij hem was binnengekomen, had hij direct een paar auto’s naar het industrieterrein gestuurd om de boel te blokkeren. Dan had ik mijn auto terug gehad en had hij waarschijnlijk de daders kunnen pakken.

Dat is toch niet te geloven?’

‘In een van de politierapporten die ik later onder ogen heb gekregen, stond dat mijn melding is behandeld als de melding van een gestolen fiets. En daar is de regel dat iemand eerst zelf moet gaan kijken of het zijn fiets is. De politie ziet deze zaak als leermoment. Het heeft ons wel veel geld gekost. De waarde van de gestolen auto, 85.000 euro, heb ik vergoed gekregen. Maar niet de schade doordat ik het dertig dagen met een auto minder heb moeten doen. Ik ben nu bezig met een claim tegen de politie. Dat zal wel een kwestie van een lange adem worden.

Maar het is het proberen waard. Deze kwestie heeft me tien jaar van mijn leven gekost.’  Naschrift: inmiddels loopt er een proef in Oost-Brabant, waarbij politie en RDW zijn

Bij de NS is geen tijd voor dit soort fratsen, die hebben het te druk met de Fyra. Staatssecretaris Mansveld moet haar mannetje staan tegenover Italiaanse macho’s, dus ook hier speelt wel iets van een strijd der seksen.

Mansveld zal in elk geval geen last hebben van salarisdiscriminatie, want alle staatssecretarissen verdienen evenveel. De PvdA, Mansvelds partij, wil dat bedrijven voortaan in hun jaarverslag aangeven wat de beloningsverschillen tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers zijn. Uit cijfers blijkt namelijk dat vrouwen gemiddeld 18 procent minder verdienen, waarvan 7 procent onverklaarbaar is.

Emancipatieminister Jet Bussemaker (ook PvdA) probeert op haar manier vrouwen weerbaarder te maken door ze financieel los te weken van hun echtgenoot. Ze moeten hun eigen broek (of rok) ophouden, want voor je het weet zit meneer in een midlifecrisis en is hij er met een groen blaadje vandoor.

Vanuit een andere invalshoek krijgt zij bijval van D66-Kamerlid Pia Dijkstra. Zij vindt dat de zogenoemde aanrechtsubsidie zo snel mogelijk van tafel moet. Die zorgt er namelijk voor dat het vrouwen te makkelijk wordt gemaakt om thuis te blijven en voor het huishouden en de kinderen te zorgen. Buitenshuis werken zullen ze! Want we hebben zoveel mogelijk vrouwelijke handjes nodig.

Om dat mogelijk te maken, moeten mannen volgens Bussemaker (waar zijn de mannen in dit debat?) wel meer zorgtaken op zich nemen. Als vrouwen dan – desgewenst in rok – als machinist op de trein gaan werken, slaan we twee vliegen in één klap.

betrokken. In het kader van die proef worden auto’s gesignaleerd als gestolen ongeacht

Paul Scheer

of er al aangifte is gedaan.

www.vno-ncw.nl/criminaliteitsbeheersing

29

FORUM #12/20.06.13

uitspraken

‘Ik verwacht dat de crisis over is als jullie volwassen zijn.’

Premier Rutte tijdens een kinderpersconferentie op 12 juni

‘Dat iedereen overal zijn smoel maar laat zien is een vorm van raamprostitutie.’

Schrijfster Wanda Reisel, HP/De tijd van 5 juni

‘Rustig en verantwoord bezuinigen moet niet worden verward met even op de handen gaan zitten.’

VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra, het Financieele Dagblad van 6 juni

‘De economie heeft tegenwoordig steeds meer weg van een permanente val naar voren.’

Filosoof Peter Sloterdijk, De Groene van 12 juni

‘Onze koning is een sympathieke en energieke man.’

Geert Wilders twittert op 13 juni

‘Syrië staat in brand, maar wapens leveren aan de rebellen is hetzelfde als blussen met benzine.’

Kees van der Staaij twittert op 13 juni

‘Als ik me altijd lief en aardig zou opstellen, zou dat een hoop gedonder in mijn inbox schelen.’

PvdA-kamerlid Myrthe Hilkens in Opzij van juni

‘Als de VVD opnieuw met lastenverzwaringen aankomt, dan is de VVD voor mij ‘ondernemerspartij’-af.’

Hans Biesheuvel, voorzitter MKB-Nederland in de Telegraaf van 14 juni

‘Nu krijg ik niet langer het verwijt een onbenul te zijn, maar een halve dictator.’

EU-president Herman van Rompuy in de Telegraaf van 15 juni

30

FORUM #12/20.06.13

buiten beeld

‘Niet meer de last resort’

Aad Veenman (66) Was: bestuursvoorzitter Stork en NS Is: commissaris Achmea, Draka en TenneT ‘Natuurlijk vraag ik me over de Fyra af: ‘Had ik het kunnen weten?’ Het contract is immers afgesloten toen ik bestuursvoorzitter van de NS was. Het is dramatisch als niet wordt geleverd wat je hebt besteld. Met de kennis van vandaag zou er ongetwijfeld een ander besluit zijn genomen. Dat is logisch, want anders zou er in de tussentijd niets zijn gebeurd.’

‘Ik wil er niet te veel over zeggen. De periode na 2008 heb ik niet meer meegemaakt, en in de regel praat ik niet over vroegere activiteiten waarvoor nu een ander verantwoordelijk is.

Wel wil ik erop wijzen dat het altijd moeilijk opereren is op een markt voor bijzondere producten waarvan er niet veel worden gemaakt.

Het klopt dat we destijds maar uit twee ge­gadigden konden kiezen, maar dat komt vaker voor in dat soort situaties. En omdat de technische eisen hoog zijn, gaat er altijd

31

wel eens iets fout. Dat gebeurt ook bij andere treinenbouwers.’

‘Op mijn 59ste vroegen de commissarissen van de NS of ik nog eens vier jaar bij wilde tekenen, maar ik vond twee jaar erbij genoeg.

Ik heb daarna niet overwogen om nog een nieuwe bestuursfunctie aan te nemen. Ik was toe aan een ander soort rol, die van toezicht houden en ervaring overdragen. Als bestuursvoorzitter ben je toch de last resort, degene die dag en nacht bereikbaar moet zijn voor het geval dat.’

‘Op de dag van mijn vertrek ben ik meteen zeven weken op wereldreis gegaan met mijn vrouw. Want ik ken mezelf: afstand nemen van je werk is makkelijker als je dat ook letterlijk doet. We zijn onder meer met de trein een stuk door Australië gereden. Na terugkeer was ik weer in de markt, en kon ik een breed pakket aan toezichtfuncties samenstellen.

Techniek, logistiek en energie kom je daarin tegen, maar de omgang met mensen heb ik altijd het leukst gevonden. Machines draaien toch wel door.’

‘Ik houd me natuurlijk als burger aan het huidige wettelijk maximum van vijf toezicht-

FORUM #12/20.06.13

houdende functies, en heb nu zelfs ruimte voor één extra. Dat moet misschien een familiebedrijf worden, dat heb ik nog niet gehad.’

‘Het plan om mijn vliegbrevet weer te gaan halen, heb ik laten varen. In plaats daarvan ben ik gaan golfen, wat mijn vrouw al langer deed. Mijn zeilboot heb ik omgeruild voor een motorjacht; mijn vrouw wilde niet meer mee op reizen overzee. Motorrijden doe ik ook nog steeds. Ik heb hem wel om­geruild voor een toermotorfiets. Maar die is ook spannend.’ 

Tekst: Paul Scheer | Foto: Sam Rentmeester

actueel

‘Vastgoedsector moet leegstand zelf oplossen’ De aanpak van leegstand op de kantorenmarkt lijkt nog niet te vlotten, maar van sloopfondsen wil vastgoedgoeroe Cor van Zadelhoff (75) niets weten. ‘Dit is een probleem van de vastgoedsector. Laat de markt haar werk doen.

Ondertussen moet de overheid wel weer kordater de regie gaan voeren over de bestemmingsplannen.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Peter Brom/ANP

Hij is al een tijdje met pensioen, maar Cor van Zadelhoff geldt nog altijd als ‘mister vastgoed’.

Vanuit zijn kantoor in Amsterdam Oud-Zuid bestookt hij de overheid en de rest van de samenleving met brieven en meningen. Tijdens het interview blijft de sigaar nooit lang uit. Halverwege klinkt gehinnik: zijn ringtone, die verwijst naar zijn liefde voor paarden. Hij heeft een stalhouderij (‘De Zadelhoff’) waar hij koetsen verhuurt ‘voor rouwen en trouwen’.

Nog voor de eerste vraag is gesteld, steekt Van Zadelhoff van wal met een nieuwsbericht over de plannen van de provincie Noord-Holland om bedrijfsterreinen in het Noordzeekanaalgebied te transformeren tot woonwijken.

32

‘Paniekvoetbal’, noemt hij dat. ‘Het is een prima gebied voor scheepvaart en industrie, buiten de bebouwde kom. Gaan we daar nu, omdat er even geen vraag is naar industrieterrein, woningen bouwen? Er is toch een langetermijnplanning voor dat gebied?’

Is leegstand geen probleem dan?

‘Jawel. Ik heb zeven jaar geleden al voorspeld dat het een bloedbad zou worden. Het systeem van vraag en aanbod functioneerde op een gegeven moment niet meer op de kantorenmarkt. Je had bijvoorbeeld vastgoedcv’s, fiscale constructies die beleggers weinig risico’s op zouden leveren. Een prima vehikel voor beleggers, maar dan wel opgezet en FORUM #12/20.06.13

33

FORUM #12/20.06.13

actueel

‘ik accepteer niet dat mensen zeggen: wie had deze crisis kunnen voorzien?’

beoordeeld door vastgoeddeskundigen, en niet alleen door financiële en fiscale whizzkids.’

Hoe werd daar destijds op gereageerd?

‘Woedend! Want iedereen in de branche verdiende eraan. Ik maakte daar geen vrienden mee. Ook onze eigen makelaardij was er niet blij mee, maar ik vond dat je toch een keer de markt moest waarschuwen. Ik hoopte dat ik geen gelijk zou krijgen. Ik accepteer niet dat mensen over de huidige situatie in het vastgoed zeggen: wie had deze crisis kunnen voorzien? Die heeft er hooguit een scheppie bovenop gedaan. Net als het Nieuwe Werken, waarvan ook ik de impact heb onderschat.

Kijk naar de vestigingen van Philips in Amsterdam. Die zaten in twee gebouwen van 15.000 m2, en trekken zich nu terug in één gebouw, waar meer werkplekken zijn gecreëerd dan voorheen in die twee samen.’

Wat is de echte oorzaak van de leegstand?

‘Het aanbod van vastgoed moet gebaseerd zijn op een realistische vraagverwachting, en niet op oneigenlijke motieven, fiscaliteiten en ondeskundigheid. Bij beleggers, banken en pensioenfondsen zat te weinig vakkennis.

Financiële mensen kijken heel anders tegen stenen aan dan vastgoedmensen.’

‘Banken gingen ook ineens aan projectontwikkeling doen, en leenden gemakkelijk geld uit. Als financiering zo eenvoudig is, houd je bijna niemand tegen, want iedereen verdient 34

eraan. Het probleem is dat de eigenaarslasten van vastgoed onvoldoende werden meegenomen in de rekensommetjes. Als jij elke tien jaar je huis schildert, moet je elk jaar 10 procent van de kosten reserveren voor onderhoud. Onroerend goed is een bedrijfsmiddel waarop je moet afschrijven. Dat deden beleggers niet. Hun idee was: onroerend goed wordt altijd duurder. Daar hebben ze dertig jaar gelijk in gekregen. Maar nu is de centrale vraag: voldoet een pand nog wel aan de huidige eisen van de gebruikers?’

De officiële leegstand is 13 procent. Op een normale vastgoedmarkt is de leegstand 5 procent. Volgens adviesbureau AOS Studley moeten we bij die 13 procent nog 14 procent verborgen leegstand optellen. Het gaat dan om panden die nog wel worden verhuurd, maar gedeeltelijk leeg staan. ‘Alsof er iets nieuws onder de zon is’, zegt Van Zadelhoff daarover.

‘Dat weten vakmensen allang.’

Is de leegstand dan geen maatschappelijk probleem?

‘De leegstand is een sectorprobleem dat de sector moet oplossen. Laat de markt zijn werk doen. Mensen die jarenlang geweldig hebben verdiend in dit metier, moeten nu niet gaan klagen. Ik moet dan ook niks hebben van een sloopfonds met een verplichte bijdrage. Daarmee honoreer je degenen die in het verleden verkeerde beslissingen hebben genomen. De FORUM #12/20.06.13

goeden zouden er dan ook aan meebetalen. Ik heb minister Schultz geschreven dat het zonde van de tijd is om onderzoek te doen naar zo’n sloopfonds. Ik ben er ook niet rouwig om dat een eerste poging om een fonds op te zetten in Amsterdam is mislukt.’

De overheid moet zich er niet mee bemoeien?

‘De overheid heeft wel een rol. Godzijdank neemt zij de regie weer een beetje over bij bestemmingsplannen. Hier en daar wordt de winkelontwikkeling in de periferie van steden tegengehouden. Ik heb het dan over megaprojecten. Je moet er toch niet aan denken dat er bij Tilburg ineens een paar honderdduizend m2 retail bij komt? Dan ligt de hele Brabantse middenstand op zijn gat.’

‘De overheid heeft die rol laten lopen. Elk bedrijf kon terecht langs de snelweg, want dat bracht de gemeente geld op en was prestigieus. Maar kantoren langs de snelweg leiden tot autoverkeer en files, en uiteindelijk tot de aanleg van nieuwe wegen. Ik vind dat kantoren in het centrum, bij een station horen te staan. Daar is het gezellig tussen de middag. Je kunt beweren dat het openbaar vervoer niet functioneert, maar dat is geen excuus. Dan moet je zorgen dat het wel goed functioneert.’

Gaan gemeenten niet altijd voor de grondopbrengst?

‘Daarom zeg ik: ‘Planologie is centrale over-

Wie is Cor van Zadelhoff?

Cor van Zadelhoff (75) studeerde economie aan de VU in Amsterdam en richtte in 1968 Zadelhoff Makelaars op, gespecialiseerd in kantoren en bedrijfspanden. In 1990 kwam een samenwerkingsverband met vijf Europese makelaarsorganisaties tot stand onder het merk DTZ. Dat is internationaal verder uitgebouwd. Van Zadelhoff is nog als ambassadeur en adviseur aan DTZ Zadelhoff verbonden. Daarnaast heeft hij een eigen beleggingsgroep.

heid.’ Dus provinciaal, misschien zelfs op rijksniveau. Ik ben niet voor regelgeving of betutteling, maar ik vind wel dat gemeenten toestemming moeten krijgen van de provincie voor een bestemmingswijziging.’

‘De ontstane situatie is bevorderd door een idiote wetgeving. Speculanten hebben agrarische grond gekocht zodra bekend werd dat daar Vinex-locaties waren gepland. De meerwaarde kwam na verkoop van die grond grotendeels bij de speculanten terecht, terwijl de overheid toch degene is die de gebieden aanwijst en de kosten draagt van de aanleg van infrastructuur.’

De markt moet het doen, zegt u. Maar gebeurt dat dan ook?

‘Ik verwacht dat de situatie er over vijf jaar heel anders uitziet. En als het niet gebeurt en gebouwen verkommeren, dan moet de gemeente ingrijpen. Als een pand tien jaar niet meer wordt gebruikt, moet de gemeente zeggen: ‘Breek maar af.’ De overheid moet daarnaast mede creatief zijn in het kijken of je een andere bestemming kunt geven aan kantoren.

Maar voor het overige vind ik dat de risico’s moeten worden gedragen door degenen die het gebouw hebben neergezet en gefinancierd.

Zij inden in het verleden ook de winsten.’

De PvdA stelt voor om panden na één jaar leegstand verplicht af te boeken.

‘Dat lijkt me tamelijk onzinnig. Afwaarderen 35

is reëel, afboeken gaat veel te ver. Bovendien houden taxateurs van kantoren nu ook al rekening met het leegstandrisico. Daar zijn geen nieuwe regels voor nodig.’

Gaat het afwaarderen niet leiden tot een nieuwe financiële crisis?

‘Het afwaarderen van leegstaande kantoren moet gebeuren, dat voorkom je ook niet met een sloopfonds. Bij de vastgoedpoot van SNS Reaal zie je nu de harde werkelijkheid. Maar we moeten ook weer niet overdrijven met dat afwaarderen. Als er nu geen koper is voor een pand, betekent dat nog niet dat het niets meer waard is. Je moet de tijd nemen, want we zitten nu wel in een erge vraagdip.’

‘Belangrijk is of panden nog voldoen aan de moderne wensen. Je hebt kansrijke, kansarme en kansloze gebouwen. Die laatste moet je slopen. Het gaat om de kansarme gebouwen: kun je die nog ombouwen voor hergebruik?

Een bedrijf als Merin is daar actief in. Dat probeert huurders te behouden en binnen te halen door het verbouwen en verbeteren van kantoorpanden.’

Transformatie is vaak duurder dan nieuwbouw.

‘Dan moet je het afbreken. Het moet wel economisch verantwoord zijn. De locatie moet geschikt zijn. Je kunt studenten niet huisvesten in een kantorenwijk waar verder niks is.

Ondertussen blijft nieuwbouw nodig. Je kunt FORUM #12/20.06.13

geen bouwstop van vijf jaar instellen. Er zijn altijd bedrijven die geen bestaand gebouw kunnen vinden dat aan hun nieuwe eisen voldoet. Daar komt bij dat de vraag naar een gebouw sneller ontstaat dan de vervaardigingstermijn. Stel dat een buitenlands bedrijf een centraal magazijn wil in Nederland, dan is het mooi als zo’n ding klaar staat. Je moet altijd enige voorraad hebben.’

Zou het niet helpen als er sneller gebouwd kan worden?

‘Ik weet niet of die termijn korter kan. Je hebt inspraakprocedures, die zijn niet altijd slecht.

De winst zit ‘m volgens mij in gedegen langetermijnplanning.’

En als dat leidt tot minder nieuwbouw, wat betekent dat dan voor de bouwsector?

‘Er is nog genoeg vraag naar woningbouw. Ook kan de herontwikkeling van bestaande gebouwen voor opdrachten zorgen. Maar laten we niet vergeten dat de bouwsector is meegegroeid met de boom in het vastgoed. Een normaal denkend mens kon verwachten dat het eens weer minder zou worden.’ 

Gaat Rutte II de draak wĂŠl temmen?

36

FORUM #12/20.06.13

achtergrond

Een tik op de vingers. Die kreeg het kabinet onlangs van regeldrukwaakhond Actal. Want mooie plannen om de administratieve lasten te bestrijden zijn er al twintig jaar. Maar wanneer gaan ondernemers er nu echt iets van merken?

Tekst: Walter Devenijns | Foto’s: Paramount/Courtesy Everett Coll

Regeldruk? Het woord alleen al is voldoende om ondernemers rood aan te laten lopen. ‘Achter mij staat ruim twee meter regelgeving’, brieste bierbrouwer Harry Meens uit Limburg vorig jaar aan de telefoon. Schamper deed hij over de aankondiging dat de overheid de regeldruk probeert te verminderen. Er wordt veel beloofd, maar de resultaten zijn bedroevend, luidde zijn conclusie. Al jaren voert hij een soort oorlog tegen de volgens hem verstikkende regelgeving. Het is toch te idioot voor woorden dat ondernemers zich in bochten moeten wringen om het ambtenaren naar de zin te maken, vindt hij.

Meens staat niet alleen. Als het kabinet in april bekend maakt dat de lasten voor bedrijven omlaag gaan doordat ze aan minder regels hoeven te voldoen, reageren ondernemers in Forum met ongeloof. ‘Ik merk in mijn bedrijf niet dat er een afname van de regeldruk zou zijn’, vertelt bloemenkweker Ruud Berbee. In de financiële sector stijgt de regeldruk zelf fors, meldt directeur Paul de Goed van het accountant- en adviesbureau Stighter & Partners.

traditie Het kabinet-Rutte II wil tot 2017 de regeldruk voor bedrijven én burgers met 2,5 miljard 37

FORUM #12/20.06.13

verlaagd hebben. De bedrijven kunnen een min tegemoet zien van 2,1 miljard. Het goede nieuws: 1,3 miljard is al ingevuld. De regeldruk moet verminderd worden door een betere digitale dienstverlening, slimmer toezicht en betere samenwerking binnen de Rijksoverheid. Het slechte nieuws: onduidelijk is hoe het kabinet aan deze besparing komt. De doelstelling is op zich goed, de programmaonderdelen zijn prima, maar een actieplan met concrete targets onderbreekt.

De kabinetsaanpak op het gebied van regeldruk vertoont gebreken, zo luidt de reactie van de Haagse toezichthouder Actal. Actal staat voor Adviescollege toetsing regeldruk.

Het bescheiden bemande orgaan geeft adviezen aan onder meer regering en parlement met als doel de regeldruk zo laag mogelijk te maken. In september wordt er in het parlement gesproken over de doelstellingen van de regering en de kritiek van Actal.

Het gevecht tegen regeldruk lijkt een strijd met een duizendkoppige draak. De Staatscourant Online turfde hoeveel nieuwe wetten, Algemene Maatregelen van Bestuur, ministeriële regelingen, beleidsregels en circulaires begin dit jaar werden ingevoerd. Het was met

achtergrond

282 een record; ten opzichte van dezelfde periode in 2012 een verdubbeling.

Twintig jaar mooie voornemens Dat elk kabinet de regeldruk wil verminderen is onder­ tussen een hele traditie geworden, zo blijkt uit een recent overzicht van het Zoetermeerse onderzoeks­ bureau Panteia. Dit laat zien dat al vanaf het kabinetKok I (1994) de verlaging van de regeldruk een prioriteit is. Kok I wil de administratieve lasten met 10 procent verlagen. Kok II is nog wat ambitieuzer: 15 procent. In de vier periodes met Balkenende (2002-2010) wordt gesproken over het reduceren met 25 procent en ‘minder hinderlijke regels’. Rutte I gaat eveneens voor 25 procent minder administratieve lasten; Rutte II hanteert een concreet getal, namelijk2,5 miljard euro.

John Boog, Panteia-onderzoeker, heeft alle doelstel­ lingen eens bij elkaar opgeteld: ‘Er zijn al heel veel doel­stellingen geweest, daarbij aangetekend dat niet elk kabinet de rit heeft uitgezeten. Als je alle ambities bij elkaar optelt, dan zou nog maar 30 tot 35 procent van alle lasten overgebleven mogen zijn.’

38

FORUM #12/20.06.13

irritaties Eigenlijk vindt Actal-collegevoorzitter Jan ten Hoopen het niet eens zo belangrijk hoeveel wetten en regels Nederland telt. ‘Het gaat er meer om: hoe functioneren ze? Worden ondernemers belemmerd? Levert de handhaving irritaties op? Dit kabinet wil de lasten als gevolg van wetten en regels verlagen, niet het aantal wetten of regels’, tekent Ten Hoopen aan.

Zijn Haagse regelwaakhond heeft een meldpunt voor ondernemers ingesteld als regels verstikkend of gewoon stompzinnig zijn. Hij vertelt met enige verbazing het verhaal van een metaalbedrijf dat cyanide gebruikt. Dat is een uiterst giftige stof. Mocht er brand uitbreken dan moet er geblust worden met schuim en niet met water, want dan wordt het probleem nog vele malen groter. ‘De ondernemer moest desondanks van de brandweer een waterput slaan, ondanks de vele verklaringen dat water het gevaar alleen maar versterkt’, vertelt Ten Hoopen. Naar de ondernemer werd niet geluisterd, een beeld dat hij bij het handhaven van regelgeving wel vaker ziet.

Gewurgd door regeldruk Regelgeving kan verstikkend werken voor ondernemers.

Actal geeft een voorbeeld. Wie een ondernemer is in de kinderopvang, moet de volgende zaken netjes bijhouden: een logboek speeltoestellen, een registratielijst ongevallen, een koelkastregistratie, een speelgoedlijst en een schoonmaaklijst. En dat is nog niet alles. Op de toch wel simpele vraag hoeveel begeleiders er per kind moeten zijn, heeft de gemiddelde ondernemer een speciaal softwarepakket nodig om dat uit te rekenen.

Het programma legt alle bestaande regels naast elkaar, waarbij gekeken wordt naar de maximale omvang van de groep waarin het kind speelt, het maximaal aantal uren voor een medewerker, de maximaal te gebruiken ruimte die een kind mag gebruiken, en jawel, het maximum van vaste begeleiders per kind. En moeten de schoonmakers die buiten de openingstijden de ruimtes schoonmaken per se ook een Verklaring Omtrent Gedrag hebben? Actal heeft zijn twijfels.

Het gevecht tegen de lasten- en regeldruk is geen gemakkelijke strijd, erkent hij: ‘Het is een hard en taai gevecht.’ Als er een incident is geweest zoals de vuurwerkramp in Enschede of de cafébrand in Volendam dan draait het vliegwiel van de regelmachine op volle toeren. Er is bijna geen houden meer aan.

waterbed Dit kabinet mag dan wel zeggen dat ze regeldruk fors wil verminderen, maar mag het aub concreter, vraagt Ten Hoopen. Wat er nu op tafel ligt, is in zijn ogen te vaag. ‘Je krijgt straks de rare situatie dat de centrale overheid zegt: we hebben zoveel gerealiseerd, maar dat de ondernemer er niks van heeft gemerkt.’ Dat effect wordt versterkt door de lopende decentralisatie waarbij allerlei nationale taken worden overgeheveld naar de gemeentes en lokale uitvoeringsorganisaties. De jeugdzorg, AWBZ en het beleid voor arbeidsgehandicapten komen op het bordje van lokale instanties te liggen. Toezichthouders als AFM en DNB krijgen steeds meer taken.

De regelgeving verschuift dus, waarbij Ten Hoopen als voorbeeld het waterbed aanhaalt.

Als je hier drukt, komt het water dáár omhoog.

39

En laat de centrale overheid die verschuivende regelstroom nou net niet meenemen in de actuele regeldruktelling, aldus Ten Hoopen.

Ook de gevolgen van invoering van Europese regelgeving worden niet meegenomen.

‘Regels die afkomstig zijn van andere veroorzakers dan het Rijk blijven buiten beschouwing. Het maakt de ondernemer niet uit of hij met de EU, het Rijk, de provincie, de gemeente, de toezichthouder of een inspectie wordt geconfronteerd’, aldus Ten Hoopen. Als je nieuwe wetten maakt zoals de Omgevingswet, maak ze dan toekomstbestendig, waardoor ze de komende tien jaar niet meer veranderd hoeven te worden. Want ondernemers, weet hij, kunnen de wijzigingen op wijzigingen soms niet bijhouden. Zijn advies: ‘Beperk nou die veranderingen in de wet- en regelgeving tot een minimum. Reken eens uit wat al die veranderingen een ondernemer kosten.’

draagvlak De overheid zou bij het maken van een wetsvoorstel of regel vaker de samenleving moeten consulteren. ‘Je kunt de voorstellen op internet zetten, waarop iedereen kan reageren. Dat kost geen geld en je krijgt input uit de FORUM #12/20.06.13

praktijk, waardoor de nieuwe wet beter aansluit bij de sector. Ook wordt zo het draagvlak vergroot’, denkt de voorzitter. ‘Dan is het wel zaak om aan te geven wat je met die input doet.’

Voor alle duidelijkheid: de collegevoorzitter heeft, net als bijna alle Nederlanders, niets tegen wetten en regels. Die zijn nodig om de maatschappij op orde te houden. Maar de overheid dreigt met zijn borstklopperij op gebied van lastenverlaging ongeloofwaardig te worden. ‘Het beeld dat geschetst wordt, klopt niet met de werkelijkheid en is dus ongeloofwaardig. Het vorige kabinet-Rutte claimde een verlaging van 1 miljard. Maar welke ondernemer ik ook sprak, ze zeiden allemaal: ‘Niets van gemerkt.’ Dit kabinet heeft als doelstelling de regeldruk ook echt merkbaar te verminderen. Daar gaat het om: merkt de ondernemer in de dagelijkse praktijk dat het minder wordt? Als dat zo is dan kun je het als een succes claimen. Eerder niet.’  www.vno-ncw.nl/regeldruk

ondernemerspanel

Handhaaf de begrotingsnorm Extra bezuinigen of niet? Dat is de grote vraag die in Nederland leeft. Moet het overheidstekort volgend jaar terug naar 3 procent, 2,8 of gaan we in een rustiger tempo snoeien? Wat vinden ondernemers: opnieuw de broekriem aantrekken ongeacht de consequenties?

Tekst: Walter Devenijns | Foto’s: Sam Rentmeester

Henri de Jong / Mijndomein.nl / Lelystad

‘Norm moet blijven’ ‘Die norm van 3 procent kan wat mij betreft wel blijven. Ik zou twee dingen doen. Allereerst zou ik in de toekomst investeren door heel Nederland vol te leggen met glas­ vezel. Die techniek komt er toch aan, dan kun je die investering beter naar voren halen. Dat is goed voor ons land en de bedrijvigheid. En het is ook goed voor de bouw­ sector. Met zo’n stap worden we er allemaal beter van.

Ook onze concurrentiepositie wordt ermee versterkt.’

Arjan de Jong / Crolox / Enschede

‘Breek de opleving niet’ ‘Het belangrijkste is dat de economie op gang gaat komen.

Die begrotingsnorm van 3 procent mag wat mij betreft wel verdwijnen. Daar hoeft ons land zich niet aan te houden hoor. Als je door gaat met die bezuinigingsmaatre­ gelen dan val je op economisch gebied steeds verder terug.

En dat zou heel erg jammer zijn, want ik zie nu wel een opleving komen.’

‘We maken onder meer softwareprogramma’s voor de transportsector. Daar is weer investeringsruimte.

De bedrijven denken na over hoe ze hun werkprocessen nog verder kunnen optimaliseren. Als je opnieuw bezui­ nigt, zou je die kostbare opleving in de knop breken. Dan wordt ook de portemonnee van de consument nog verder geraakt. Als je het niet doet dan herstelt het vertrouwen zich. Gaan de mensen weer dingen kopen.’

Bas Gravendeel / Early Minute / Schiedam

‘Anderen doen het ook niet’ ‘Ik heb niet zo’n heel sterke kijk op de economie hoor.

Maar we liepen jarenlang te veel achter de economen aan, totdat de crisis kwam. Toen raakte iedereen in paniek.

Diezelfde economen vertellen ons nu dat we die 3 procent aan moeten houden.’

‘Ik vind dat we maar eens de andere kant op moeten gaan;.

Misschien moeten we extra geld in onze economie stoppen.

40

‘Daarnaast zou ik structurele veranderingen doorvoeren zoals de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, de werknemersbescherming en ik zou de pensioenen moderniseren. Daarmee pak je de pijn in één keer en smeer je het niet over vele jaren uit. Dan doen onder­ nemers ook, nietwaar. Neem je verlies, dat schept ruimte.

Want waar willen we heen met dit land in dertig jaar tijd?

Dat is de vraag die we moeten beantwoorden.’

FORUM #12/20.06.13

We moeten wel, denk ik, om de economie gaande te houden.’

‘Als zoveel andere landen om ons heen zich ook niet aan die 3-procentsnorm houden, wie zijn wij dan om dat toch te blijven doen? Waar zijn we dan mee bezig? Ik snap wel dat er afspraken zijn gemaakt, maar je kunt ook met elkaar nadenken over hoe nuttig die afspraken nog zijn.’

vereniging Willem-Alexander: ‘Op oude liefde en nieuwe kansen’ robin utrecht/anp

42 mens • Personalia • Staal zegt NVB vaarwel • Een jaar later: Arko van Brakel, de Baak • Rectificatie

44 branche • ‘Draagvlak bouwcao’s kalft af’ • Opstelten: ‘Veiligheidsrisico’s snel in kaart gebracht’ • Verzekeraars willen reddingsplan pensioenen • Even bellen met Hiske Beemsterboer, winnaar Techniekscan • Kennisakkoord moet logistiek aan mensen helpen • ‘Schaf Europese suikerquota af’ • Tijdelijke btw-verlaging stimuleert bouw ‘We komen hier om zaken te doen’, zei koning Willem-Alexander tijdens zijn kennismakings- en handelsbezoek aan Duitsland in de deelstaten Hessen en Baden-Württemberg.

Willem-Alexander riep ondernemers op om nieuwe partners en mogelijkheden te zoeken en kansen te pakken. Hij deed dat aan het einde van een netwerkbijeenkomst van bedrijven uit Nederland en de Duitse deelstaat Hessen in het Kurhaus van Wiesbaden. Daarop toostte hij: ‘Op oude liefde en nieuwe kansen.’

De handelsmissie naar Zuid-Duitsland met het koninklijk paar leverde meteen een concreet resultaat op. Het Nederlandse netwerkbedrijf Alliander ondertekende een memorandum of understanding (MoU) met het Duitse bedrijf Fichtner IT Consulting. De partijen willen samenwerken op gebied van smart grids.

Het koninklijke paar schoof, samen met onder meer minister Ploumen van Buitenlandse Handel, ook aan bij een gesprek tussen Nederlandse en Duitse vertegenwoordigers uit de technologische industrie. Doel was om te komen tot oplossingen voor ‘maatschappelijke uitdagingen’ rondom energie, mobiliteit en gezondheidszorg. Deze IndustrieTafel, wordt wat Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink van de Nederlandse techniekbrancheorganisatie FME-CWM betreft ook in andere landen opgezet. www.fme.nl

41

FORUM #12/20.06.13

47 regio • ‘Woningbouw op een industrieterrein levert alleen maar klachten op’ • Limburgse ondernemers willen meer lokale economische samenwerking

48 duurzaam • ’Werkgevers kunnen quotum arbeidsgehandicapten zelf voorkomen’ • Infrasector en Rijk gaan samen voor duurzaam

vereniging mens

personalia

cbm

Per 3 juni is Kees Hoogendijk directeur van de Koninklijke branchevereniging voor interieurbouw en meubelindustrie, CBM. De laatste zes jaar was hij partner en meewerkend directeur bij onderwijsadviesbureau EB management.

Kees Hoogendijk

Gerard van Harten is benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen van chemiebedrijf Dow Benelux. Hij volgt Bart Groot op, die vanaf 1 juni 2002 deel uit heeft gemaakt van de raad. Van Harten is sinds 1 januari lid van de raad van commissarissen, na zijn terugtreden als bestuursvoorzitter van Dow Benelux medio 2012.

Martin Verwoert treedt per 1 juli terug als directievoorzitter van AM Real Estate Development/ IPMMC. Hij wordt opgevolgd door Paul Trip, die al bij de organisatie werkzaam is.

Dick Molman treedt aan het eind van het jaar terug als bestuursvoorzitter van mediabedrijf Sanoma in Nederland. In totaal werkte hij 38 jaar bij VNU en Sanoma, waarvan de laatste zeven jaar als ceo van Sanoma Media Netherlands. Er is nog geen opvolger benoemd.

Timo Huges wordt per 1 oktober president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen. Hij volgt Bert Meerstadt op die deze functie sinds 1 januari 2009 vervult. Huges is op dit moment directievoorzitter van Koninklijke Bloemenveiling FloraHolland.

Directeur-bestuurder Joep Thönissen vertrekt bij de RECRON, de vereniging van

nieuw bestuurslid vno-ncw Yvonne van Rooy, bestuursvoorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, is sinds 1 mei lid van het algemeen bestuur van VNO-NCW. Zij volgt Roelf de Boer op namens de NVZ. De Boer blijft lid van het algemeen bestuur van VNO-NCW namens RAI Vereniging.

Yvonne van Rooy

Bram van der Wal is per 1 juni algemeen directeur van Olympia Uitzendbureau. Van der Wal was eerder onder andere werkzaam als algemeen directeur van Start People Nederland en Creyf’s.

Toon Naber is voor een tweede termijn van drie jaar benoemd als voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland, KHN.

Boele Staal (rechts) met zijn opvolger Chris Buijink

Staal neemt afscheid

‘Banken hebben moeten wennen aan terechte verwijten. De sector is terug op de weg naar haar publieke functie en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar het vertrouwen is nog niet herwonnen.’ Dat zei Boele Staal bij zijn afscheid als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), op 30 mei in Amsterdam. Chris Buijink, voormalig secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken en kersvers NVB-voorzitter, zei dat er nog veel is te doen.

‘We moeten hard werken aan het herstel van het vertrouwen van de samenleving.’

Rabobank-bestuursvoorzitter Piet Moerland sprak Staal namens ‘zijn’ bank toe.

Hij prees diens ‘volhardende karakter en bijdrage aan de zelfreflectie van de

Toon Naber

sector na de crisis en de totstandkoming van de Code Banken’.

www.nvb.nl 42

recreatieondernemers. Op dit moment wordt hij waargenomen door secretaris verenigingszaken Marcel Tap, in samenwerking met de raad van toezicht.

dam/hh

Henk Broeders is de nieuwe voorzitter van de Economic Board Utrecht (EBU). De oud-directeur van Capgemini Nederland neemt het stokje over van commissaris van de koning Roel Robbertsen.

De EBU heeft als doel het het aanjagen van vernieuwing van de regionale economie.

ORTEC, aanbieder van softwareoplossingen en consultancydiensten, heeft haar raad van toezicht versterkt met twee nieuwe leden.

Beiden zijn als non-executives benoemd voor een periode drie jaar. De nieuwe leden zijn Jac Braat, voormalig cio en chief supply chain officer Philips Lighting en hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en Stefan Schulz, lid van de raad van toezicht van softwareleverancier SAP.

Peter Wakkie is per direct benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen van Wolters Kluwer. Wakkie was eerder vicevoorzitter van de raad. Hij volgt de in april overleden Adri Baan op.

christiaan krouwels

Aegon heeft Brenda Clancy per 1 juni benoemd als chief technology officer, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van informatietechnologie binnen het bedrijf.

Jeppe de Boer is de nieuwe directievoorzitter van OVG Nederland.

Hij neemt deze rol over van Coen van Oostrom, ceo en oprichter van OVG Real Estate. Hierdoor kan Van Oostrom zich beter richten op de strategische ontwikkeling van OVG in het buitenland.

khn

Manon Leijten wordt per 1 augustus secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën. Leijten is sinds 2011 directeur-generaal van de Algemene Bestuursdienst bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

FORUM #12/20.06.13

vereniging mens

advertentie

NU EEN KLEINE KLAS, STRAKS ’N GROTE CARRIÈRE?

DE KRACHT VAN AANDACHT ONTDEK HET VOORDEEL VAN EEN KLEINE KLAS Geen enkel kind is hetzelfde. Op Winford werken we met kleine klassen van 6 tot 12 leerlingen waardoor ieder kind de aandacht krijgt die het verdient. Hiermee komen doelen die uit het zicht verdwenen leken opeens weer dichterbij. Ezra, Alex en Nunzia maken hun ambities waar op Winford. Ligt uw kind om wat voor reden dan ook niet helemaal op koers? Kies voor het grote voordeel van een kleine klas.

KIJK OP WWW.WINFORD.NL ad_forum_Winford_185x126 1

11-06-13 12:33

de baak

een jaar later Arko van Brakel Was zelfstandig ondernemer Is sinds 1 september 2012 algemeen directeur van de Baak ‘Het werken hier is ontzettend leuk. Ik ben altijd zelfstandig ondernemer geweest, dus het is gek om dan ineens verantwoordelijk te zijn voor een bedrijf dat niet van jou is. Ik dacht dat het heel anders zou zijn, maar eigenlijk is dat niet zo. In mijn denken en doen blijf ik ondernemer. Ik run de Baak dan ook zo. Ik was bang dat ik niet de motivatie op zou kunnen brengen die ik voor mijn eigen bedrijf heb, maar dat is helemaal onterecht gebleken.

Ik voel misschien zelfs wel meer verantwoordelijkheid. En dat is een hele prettige constatering.’

‘Deze baan is een geweldige uitdaging. Ik wist niet zeker of het me wel zou lukken, maar het gaat me goed af. Ik denk dat ik een praktische invulling geef aan deze functie. Dat is wel nodig omdat we op dit moment toch in een andere tijd leven. Ik houd er niet van om het woord crisis te gebruiken. Ik denk eerder dat we in een nieuwe werkelijkheid terecht komen met nieuwe spelregels. We veranderen van een MEconomy naar een WEconomy. De afgelopen jaren vierde het individualisme hoogtij. Nu zie je dat de meest succesvolle ondernemingen veel meer rendement halen uit samenwerken en kennis delen. Ik denk dat ik in dit proces een goede rol kan spelen.’

43

FORUM #12/20.06.13

rectificatie In het artikel ‘Schoon genoeg?’ in Forum nummer 11 van dit jaar is de daarin geciteerde ambachtelijke bakker abusievelijk aangeduid als Ad Looijengoed.

Dit had moeten zijn Harrie van Looijengoed.

jongondernemen

vereniging branche

autoverkoop zakt verder Als de verkoop van nieuwe personenauto’s een indicatie is voor de ontwikkeling van het consumentenvertrouwen, is er weinig reden voor optimisme. Uit cijfers van BOVAG en RAI Vereniging blijkt dat in mei 30.089 nieuwe personenauto’s op kenteken zijn gezet, 37 procent minder dan in dezelfde maand het jaar ervoor. Vooral kleinere auto’s droegen bij aan de verkopen, grotere middenklassers deden het onveranderd slecht. In de eerste vijf maanden van dit jaar zijn in totaal 175.931 nieuwe personenauto’s geregistreerd, ruim 31 procent minder dan in dezelfde periode het jaar ervoor. www.bovag.nl; www.raivereniging.nl

bouwklant beslist trager Klanten van bedrijven in de bouw- en installatiesector beslissen veel trager over offertes dan een aantal jaren geleden.

Dit blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy.

Voor het nemen van een beslissing staat nu gemiddeld zo’n vier weken. Dat is twee tot soms drie keer zo lang als voorheen. Vooral installatiebedrijven voelen het gebrek aan doortastendheid. Uit het onderzoek blijkt ook dat offertes aanzienlijk minder vaak leiden tot orders dan drie jaar geleden. De ‘beslisvaardigheid’ is ook ten opzichte van vóór de recessie afgenomen. Klussers, timmerbedrijven en gespecialiseerde afbouwbedrijven geven aan dat vooral particuliere opdrachtgevers de tijd nemen. Het dalende consumentenvertrouwen speelt daarin een rol. www.bouwendnederland.nl

Lavavuur en mobiele oplader Entertainmentondernemer Joop van den Ende reikte op 10 juni in het DeLaMar theater in Amsterdam de prijs uit voor het beste studentenbedrijf van het jaar.

Freshmen van de Hogeschool Utrecht te Amersfoort (foto), won in de categorie hbo met een aanmaakblok van lavasteen voor openhaard en vuurkorf. Het Hoornbeeck college won bij de mbo-scholen. Zij ontwikkelden de S-Charger, een mobiele oplader voor de telefoon. Beide bedrijven gaan door naar de Europese finale die later dit jaar wordt gehouden. De wedstrijd Beste Studentenbedrijf van het jaar wordt ieder jaar georganiseerd door stichting Jong Ondernemen.

www.jongondernemen.nl, www.quickflame.eu, www.s-charger.nl

Een korte digitale vragenlijst waarmee ondernemers zicht krijgen op de risico’s op criminaliteit en onveiligheid. Dat is de Veilig Ondernemen Scan, die Justitieminster Ivo Opstelten op 4 juni presenteerde.

Het invullen van de gratis digitale vragenlijst vergt volgens de makers niet meer dan tien minuten. Direct na het invullen ontvangt de invuller een uitgebreid en onafhankelijk advies over organisatorische, bouwkundige en elektronische maatregelen die kunnen worden getroffen om beter gewapend te zijn tegen criminaliteit.

De Veilig Ondernemen Scan is een product van het Centrum voor Criminaliteits­ preventie en Veiligheid, Koninklijke Horeca Nederland, Transport en Logistiek Nederland, Verbond van Verzekeraars en Detailhandel Nederland. De organisaties zien de scan als aanvulling op bestaande hulpmiddelen, zoals de KHN Veilige Horeca App. Deze app brengt aan de hand van vragenlijsten risico’s in beeld en geeft veiligheidsadviezen. www.khn.nl; www.tln.nl; www.verzekeraars.nl Justitieminister Ivo Opstelten bij de presentatie van de Veilig Ondernemen Scan 44

FORUM #12/20.06.13

tln

Opstelten: ‘Veiligheidsrisico’s snel in kaart gebracht’

vereniging branche

Het alternatief van werkgevers en werknemers zou de aantasting van de pensioenopbouw als gevolg van de kabinetsplannen kunnen verzachten. En dat is volgens het Verbond de moeite waard. Want de gevolgen van de kabinetsingrepen worden nog fors onderschat. De kabinetsplannen beperken de pensioenopbouw tot 1,75 procent.

Dit leidt tot een terugval die bij pensionering kan oplopen tot minder dan de helft van het laatstverdiende salaris.

Vooral jongere generaties voelen dit. Hogere inkomens houden zelfs minder dan 30 procent van het laatstverdiende loon over. Het Verbond pleit voor een principiële discussie over de vraag wat een toereikend pensioen is. Tot voor kort werd nog uitgegaan van 70 procent van het eindloon, maar zonder maatschappelijk debat hierover heeft het kabinet deze ambitie verlaagd tot 70 procent van het gemiddeld verdiende salaris. Een debat kan er volgens de organisatie toe bijdragen dat deelnemers een realistischer beeld krijgen van het te verwachten inkomen na pensionering. Ze acht dit van groot belang om nieuwe teleurstellingen te voorkomen. www.verzekeraars.nl

minder werk in bouw De werkgelegenheid in de bouw daalt ook in 2014.

Maar na de ontslaggolf van 2013 is volgend jaar ‘slechts’ sprake van een lichte terugloop van de werkgelegenheid.

Dat voorspelt uitvoeringsinstantie UWV in zijn arbeidsmarktprognose. De tijdelijke btw-verlaging op renovatie, herstel en tuinonderhoud van woningen zorgt voor extra bouwactiviteit. Toch neemt de totale bouwproductie in 2013 opnieuw af met 3,3 procent. Vanwege die dalende productie kalft de werkgelegenheid in de bouw dit jaar met dertienduizend banen af, verwacht het UWV. Maar na een beginnend economisch herstel neemt de bouwproductie in 2014 weer licht toe. Ook dan nog verdwijnen er duizend banen (-0,3 procent). Maar daar staat volgens het UWV een toename van het aantal zelfstandigen tegenover. www.bouwendnederland.nl

45

Een juf die techniek zo leuk vindt, dat ze met de kinderen mee doet.

Daar schiet het techniekonderwijs tenminste wat mee op. Hiske Beemsterboer won de Techniekscan van TechniekTalent.nu, een samenwerkingsverband van werkgevers en werknemers in de technieksector.

Ze mocht een weekendje naar Londen met haar vriend.

Hoe was het in Londen?

‘Geweldig. We zijn naar het Science Museum geweest. Dat is vergelijkbaar met Nemo in Amsterdam, alleen kun je bij Nemo meer zelf doen. Mooi om te zien hoe de stoommachine is uitgevonden.’

Wat doet juf Hiske Beemsterboer eigenlijk?

‘Ik geef drie dagen per week les op openbare basisschool Torenven in Warmerdam aan groep 4. Dat zijn kinderen van 7 en 8 jaar. Ik ben daar de techniekcoördinator. Daarnaast ben ik een halve dag per week ict’er op de school.’

Wat is er zo leuk aan techniek?

‘Vooral het maken en ontdekken van dingen vind ik leuk. Een voorbeeld krijgen, dat namaken, kijken of ik het kan verbeteren. Het is al heel leuk om van papier een knikkerbaan te maken.’

En wat vinden de kinderen?

‘De één moet je wat meer stimuleren dan de ander, maar uiteindelijk doen

FORUM #12/20.06.13

torenven

even bellen met…

Verzekeraars willen reddingsplan pensioenen Hiske Een reddingsplan voor pensioenen is dringend nodig.

Beemsterboer, Een akkoord hierover van sociale partners verdient dan ook alle steun. Zo reageert het Verbond van winnaar Verzekeraars op het uitgelekte plan van werkgevers en werknemers om jaarlijks maximaal 2 procent belastingvrij Techniekscan pensioen op te mogen blijven bouwen. ze altijd allemaal lekker mee. Als ik ze bezig zie, wil ik altijd meedoen.

Dat maakt het ook leuk voor de kinderen, denk ik.’

Het idee is dat kinderen later sneller voor techniek kiezen als ze er jong mee in aanraking komen. Ziet u dat gebeuren?

‘Jazeker. Techniek komt ook wel om de hoek kijken bij handvaardigheid of biologie, maar technieklessen zijn specifieker. Die leren kinderen onderzoeken, wetenschappelijk denken.

Hoe maak ik van deze doos een auto?

En hoe zorg ik er voor dat die auto kan rijden?’

Kan iedereen techniekdocent worden?

‘Ik denk wel dat je affiniteit moet hebben met techniek. Bij mij is dat vanzelf gekomen. Ik vind het nu eenmaal leuk om uit te zoeken hoe dingen werken. Als je dat niet hebt, wordt het moeilijk. Dan doe je niet veel met de lesmogelijkheden die je ter beschikking hebt. Mijn rol is vooral om andere leraren enthousiast te maken. Je kunt dit niet in je eentje trekken als je wilt dat het op de lange termijn ook iets betekent.’ www.techniektalent.nu

vereniging branche

tln

Kennisakkoord moet logistiek aan mensen helpen Een versterking van de band tussen logistiek mbo-onderwijs en bedrijfsleven. Dat is het doel van het convenant MBO Kennisakkoord Logistiek dat vertegenwoordigers van bedrijfsleven en mbo-scholen op 4 juni hebben ondertekend.

Als de voorspellingen uitkomen, krijgt de sector transport en logistiek te maken met een tekort aan goed opgeleid personeel. Daarom moet er voor worden gezorgd dat voldoende gemotiveerde jongeren kiezen voor de sector en dat afstudeerders snel een passende baan kunnen vinden bij een logistiek bedrijf. En dat kan alleen als onderwijs en bedrijfsleven optimaal op elkaar aansluiten. Een permanente samenwerking in het platform MBO Kennisakkoord Logistiek moet daarvoor zorgen. De deelnemende partijen willen de komende jaren de docenten professionaliseren, de samenwerking in het onderwijs versterken en jongeren interesseren voor een logistieke opleiding. www.tln.nl; www.evo.nl

‘Schaf de Europese suikerquota af’ Suiker is te duur door Europese suiker(bieten)quota. Dat vindt de Europese belangenorganisatie voor suikerwarenfabrikanten CIUS, waar ook de Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie (VBZ) bij aangesloten is.

De Europese suikerprijs is sinds 2011 met circa 50 procent gestegen, tot ver boven de prijs voor suiker op de wereldmarkt. Dit wordt veroorzaakt door het Europese suiker(bieten)quotum, in combi­ natie met een gebrek aan concurrentie in de suikermarkt. In opdracht van CIUS Nederland onderzocht SEO Economisch Onderzoek de regulering, de prijsopbouw en de marktstructuur van de Europese suikermarkt.

CIUS Nederland roept politiek Den Haag en Brussel op tot versnelde afschaffing van de suikerquota. De vereniging vraagt de mededingingsautoriteiten toe te zien op marktwerking. In de Europese Unie wordt gepraat over het opheffen van het suikerbietenquotum door het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Raad van Ministers. Die hebben vooral de jaren 2017 of 2020 als einddatum in het vizier. www.vbz.nl

46

FORUM #12/20.06.13

Peter Sierat (midden), directeur van TLN tekent het convenant

Tijdelijke btw-verlaging stimuleert bouw Bijna twee op de drie huishoudens weet van de tijdelijke btw-verlaging op renovatie en onderhoud. Voor een substantieel deel van de consumenten is die verlaging een stimulans om werk te laten uitvoeren. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van een collectief van brancheorganisaties.

De afgelopen twee maanden heeft 13 procent van de mensen iets aan of rond de woning laten verbouwen, renoveren of onderhouden.

Uit het onderzoek blijkt dat voor 25 procent van de consumenten de btw-verlaging het benodigde zetje in de rug gaf.

De onderzoekers verwachten dat er na de zomer meer duidelijkheid zal zijn over de precieze effecten van de btw-verlaging. De maatregel is vrij snel ingegaan. Consumenten hebben wat tijd nodig om hun plannen op papier te zetten, offertes op te vragen, de opdracht te verlenen en vervolgens te laten uitvoeren, aldus de onderzoekers.

Het onderzoek was een initiatief van Aannemersfederatie Nederland, Bouwend Nederland, GBO, Hibin, OnderhoudNL-NOA, UNETO-VNI en VHG. www.vhg.org

vereniging regio

‘Woningbouw op een industrie­terrein levert alleen maar klachten op’ Duizenden mensen verliezen hun baan als de overheidsvisie op de ontwikkeling van het Noordzeekanaalgebied voor woningen wordt gerealiseerd. Dat vreest VNO-NCW West. ‘De visie perkt de bewegingsruimte van de bestaande bedrijven te ver in.’

De provincie Noord-Holland en de gemeenten Beverwijk, Zaandam, Amsterdam en Haarlemmerliede kondigden donderdag 23 mei een grootschalige transformatie aan van werken naar wonen in het Noordzeekanaalgebied. In de Visie Noordzeekanaalgebied 2040 beschrijven de overheden hoe zij diverse industrieterreinen wil transformeren naar woongebieden. Ze geven als argument dat er veel vraag is naar woningen op die locaties.

Het georganiseerde bedrijfsleven vreest dat de komst van woningen bedrijven ontmoedigt om te investeren. Woningbouw dicht bij bedrijventerreinen levert vaak lange klachtenprocedures op over overlast.

Dat kan wel eens duizenden banen kosten. De visie gaat volgens VNO-NCW West uitsluitend over ruimtelijke ordening en vergeet de economische structuren in het gebied als uitgangspunt te nemen.

Volgens de ondernemers in de regio, vraagt de overheid wel veel van bedrijven om de economie uit de crisis te helpen, maar laat ze hier zien dat ze zelf nog weinig heeft geleerd. ‘We weten sinds het uitbreken van de economische crisis in 2008 dat we niet allemaal in hoog-stedelijke woon-werkmilieus in de creatieve sector kunnen werken. We zullen ook gewoon wat moeten maken. Dat hebben ze in Duitsland goed begrepen.

Maar als onze overheid een visie maakt, dan is dat een visie die in 2009 al was achterhaald’, concludeert Marry de Gaay Fortman, voorzitter van VNO-NCW West regio Amsterdam. www.vno-ncwwest.nl

blij met schadevergoeding Transport en Logistiek Nederland is tevreden met de uitspraak van de Raad van State over schadevergoeding na de afsluiting van de Hollandse Brug. De Hollandse Brug verbindt de A1 bij Muiden met de A6 richting Almere. Deze brug was van april 2007 tot juli 2008 gesloten voor vrachtverkeer, waardoor menig transportonder­nemer flinke omrijdschade heeft geleden. Nadat het ministerie van Infrastructuur en Milieu vrijwel alle verzoeken om schadevergoeding had afgewezen, spande TLN namens haar leden een proces tegen het ministerie aan. De Raad van State vindt nu dat afsluiting zo lang duurde, dat het niet meer binnen het ondernemersrisico valt. Niet alle geleden schade komt voor vergoeding in aanmerking. TLN bekijkt of verdere actie in indivi­­duele gevallen nog mogelijk is. www.tln.nl

snellere A58 Het ministerie van Infrastructuur & Milieu, provincie NoordBrabant en het Brabantse bedrijfsleven hebben vorige week de samenwerking voor een versnelde ombouw van de A58 (Sint Annabosch-Galder en Tilburg-Eindhoven) officieel bekrachtigd.

De partijen gaven daarmee het startsein om met een publiekprivate aanpak eerder dan gepland een einde te maken aan de dagelijkse files op de A58. De verkeersdruk neemt op deze snelweg toe omdat de Brabantse economie – vooral in de regio ZuidoostBrabant – sneller groeit dan het landelijke gemiddelde. De inzet van het ministerie, de provincie en het bedrijfsleven is om van de A58 dé snelweg van de toekomst te maken. De provincie Noord-Brabant staat garant voor de voorfinanciering van de versnelde aanpak. www.bzw.nl

Limburgse ondernemers willen meer lokale economische samenwerking De Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV) is begonnen met de voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. In een brief aan de fractievoorzitters van de politieke partijen pleiten de ondernemers voor meer samenwerking in regionaal economisch verband door lokale overheden.

Hoewel het nog ver weg lijkt zijn de verschillende politieke partijen in de gemeenten 47

begonnen de verkiezingsprogramma’s samen te stellen. ‘In plaats van de passerpunt in het centrum van de eigen gemeente te plaatsen zou men in elk geval één economische visie en beleid op regioniveau moeten ontwikkelen’, vindt LWV-directeur Wim Weijnen. ‘Hoewel er in sommige regio’s schot in het verhaal komt, pleiten we voor versnelde uitvoering van dergelijke visies. We denken aan één economische visie op de regio, één niveau van OZB en FORUM #12/20.06.13

afstemming van de bestemmingsplannen.’

De Limburgse werkgevers pleiten ook voor het instandhouden en uitbreiden van de grotere en internationale verbanden in de drie regio’s (LED in Zuid-Limburg, Keyport in MiddenLimburg en Greenport in Noord-Limburg).

Overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven werken daarin succesvol structureel met elkaar samen, meent LWV. www.lwv.nl

vereniging duurzaam

united photos / toussaint kluiters

‘Werkgevers kunnen quotum arbeidsgehandicapten zelf voorkomen’

PvdA-Kamerlid John Kerstens (rechts) en ABU-adjunct-directeur Jurriën Koops (tweede van rechts) in gesprek met Wajongeren. Het gebeurde tijdens een werkbezoek op 27 mei, om de publiekprivate samenwerking in de bemiddeling van

Wajongers te ervaren.

In het nieuwe trainingscomplex van Vitesse op Papendal presenteerden USG Restart, Vitesse, UWV en Albert Heijn hun samenwerking om Wajongers arbeidsfit en aan het werk te krijgen via de Dutch Career Cup. De Dutch Career Cup werkt samen met USG Restart en een ruime meerderheid van de Nederlandse Eredivisieclubs om Wajongers te activeren voor de arbeidsmarkt. Zo ook bij Vitesse. Al drie jaar begeleiden een trainer van Vitesse en een coach van USG diverse voetbalteams, die bestaan uit Wajongers. Door het jaar heen worden verschillende toernooien en competities gespeeld tussen diverse vergelijkbare teams van Nederlandse voetbalclubs.

Naast de positieve uitstraling van het spelen bij een Eredivisieclub, brengt het de Wajongers ook structuur en sociale vaardigheden bij.

Dit vergroot hun kansen op een baan. Kamerlid Kerstens was positief over het initiatief.

Hij zei te hopen dat dergelijke initiatieven ertoe leiden dat meer werkgevers hun ver­ antwoordelijkheid nemen. Dit is voor hem bepalend voor de vraag of de overheid een quotum moet instellen voor de tewerkstelling van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. www.abu.nl

meer zonnepanelen

Infrasector en Rijk gaan samen voor duurzaam Meer duurzame innovatie, meer energie­ besparing en meer doen met minder budget.

Dat zijn enkele van de doelen van de Green Deal Grond-, Weg- en Waterbouw. De over­­­­eenkomst werd onlangs ondertekend door drie ministeries, ProRail en diverse brancheorganisaties.

Met deze Green Deal wordt de overgang naar een duurzame spoor, grond-, water- en wegenbouwsector versneld, is de verwachting.

Kern van de Aanpak Duurzaam GWW is dat vanaf een zo vroeg mogelijke fase in projecten zaken worden meegenomen als energiebesparing, leefbaarheid en beperking materialen en grondstoffen. Staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu): ‘Op deze manier worden de kansen voor duurzaam inkopen beter benut. Ik roep dan ook overheden en bedrijven op het voorbeeld van deze Green

48

Deal te volgen en ook dergelijke initiatieven te nemen.’

Aan deze Green Deal verbinden zich nu al de grote marktpartijen en de aanmeldingen blijven doorlopen; er zijn nog meer partijen die tot deze Green Deal willen toetreden. Daarom wordt er in de herfst een tweede ondertekenronde gehouden.

De Green Deal is door de volgende partijen ondertekend: Aannemersfederatie Nederland, Bouwend Nederland, Stichting CROW, FMECWM, gemeente Molenwaard, gemeente Rotterdam, Koninklijke Metaalunie, ministerie van Defensie, dienst Vastgoed, ministerie van EZ, ministerie van IenM en Rijkswaterstaat, MKB Infra, NLingenieurs, NVTB, ProRail, provincie Gelderland, provincie Overijssel, provincie Utrecht, Railforum Nederland, Stichting SBRCURnet, UNETO-VNI en de Unie van Waterschappen.

FORUM #12/20.06.13

Er zijn in Nederland veel meer zonnepaneel-installaties dan eerder werd aangenomen. Uit cijfers van Netbeheer Nederland blijkt dat in totaal zeventigduizend installaties van klanten staan geregistreerd bij de netbeheerders. Deze zijn samen goed voor een vermogen van 370 megawatt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte onlangs bekend dat in 2012 195 megawatt (MW) aan nieuwe zonnestroominstallaties is bijgeplaatst. Het totaal opgesteld vermogen zou hiermee op 1 januari zo’n 340 MW zijn geweest. Eind 2011 was dat nog 130 MW. Netbeheer Nederland spreekt van een opmerkelijke toename.

De groei is vooral op gang gekomen na de openstelling van de SDE-subsidie (subsidie op investeringen in duurzame energie). De netbeheerders hebben niet alle systemen geregistreerd. Zo staan veel oude zonnepanelen niet in het register van die bedrijven. Het werkelijke aantal installaties en dus het totaal opgesteld vermogen ligt dus zelfs nog iets hoger. www.netbeheernederland.nl

mohikanen

‘Ik geniet als ie weer loopt’

100

‘Nog

in Nederland’

beroep: naaimachinereparateur ‘Ik wilde wel bij mijn vader in de zaak, maar ik zei meteen dat ik dan de reparaties wilde doen.’

Lisette Schellekens is de derde generatie in de naaimachinewinkel. Het vak kreeg ze met de paplepel ingegoten. ‘De opleiding voor reparateur is in 1998 gestopt, het jaar dat ik in de winkel kwam, 49

maar mijn vader was examinator. Ik heb het dus thuis geleerd. Importeurs zorgen voor bijscholing.’

Het plezier zit hem in het weer aan de praat krijgen van een naaimachine met een onbekend probleem. Dat kan mechanisch zijn, maar ook elektronisch. ‘Dat zoeken vind ik leuk. Ik kan er van genieten als hij weer loopt als een… naaimachientje, ja.’

FORUM #12/20.06.13

Het wordt steeds lastiger om een reparateur te vinden die om het even welk merk weer in oude glorie kan herstellen. ‘De klanten komen van steeds verder weg. En naaimachines worden bij de importeur ingeleverd. Die hebben voor hun eigen merk reparateurs of ze sturen de machine op.’  Tekst: Remko Ebbers | Foto: Ilya van Marle

portret

heleen dura

‘mijn intuïtie is mijn kompas’ Achteraf noemt ze zichzelf naïef. Maar

Group en werd onlangs uitgeroepen tot

Ineens is Heleen Dura-van Oord overal, of het nu gaat om een bijeenkomst bij het ministerie van Economische Zaken op de Dag van Europa of een discussieavond over de voor- en nadelen van het Zweedse model voor vrouwenemancipatie. Het stoort haar helemaal niet dat ze interes­ santer wordt gevonden nu ze Zakenvrouw van het Jaar is. ‘Ik voel me niet beledigd, want zo werkt het. Daar moet ik mijn voordeel mee doen.

Ik merk dat er deuren opengaan die normaal minder gemakkelijk open gaan. Dat vind ik echt wel gaaf. Het is een nieuw netwerk buiten de online industrie. Bijvoorbeeld in de politiek, zoals mevrouw Kroes en meneer Kamp. Die kun je niet zomaar bellen. Nu ligt er een lijntje en dat geeft net even een haakje voor als je iets kwijt wilt.’

de Prix Veuve Clicquot Zakenvrouw van

de waarde van geld

midden in de internethype zag Heleen Dura-van Oord dat heel anders: ‘Ik was erbij. Te gek.’ Ze is de oprichter van het online marketingbureau DQ&A Media

het Jaar.

Tekst: Remko Ebbers | Foto’s: Jeroen Poortvliet

50

FORUM #12/20.06.13

Heleen Dura-van Oord groeit tamelijk beschermd op in Dordrecht als jongste van drie kinderen. Haar vader werkt in het baggerbedrijf van de familie Van Oord, moeder is onderwijzeres en de mater familias die de kinderen – en nu de kleinkinderen – in de smiezen houdt. Ze is weliswaar de jongste, maar krijgt zeker geen voorkeursbehandeling.

Haar ouders letten er bewust op dat alle kinderen gelijk worden behandeld. ‘Vooral mijn vader was daar erg kien op. Waarschijnlijk omdat hij zelf dat vroeger niet zo heeft ervaren. Dat ging van aandacht voor alle kinderen tot het type verjaardagscadeau. Heel strikt allemaal, niemand werd voorgetrokken. En dat vind ik alleen maar terecht. Beleefd zijn, was belangrijk. Als ik een grote mond had, kreeg ik het te horen. Reken maar. En niet van tafel voor mijn bord leeg was. Daar werd echt een ding van gemaakt. ‘ Dat haar vaders familie een van de grote ondernemersgeslachten van Nederland is, heeft Heleen als kind niet door. Er wordt veel gespeeld met de buurkinderen op de zolder boven de garage. Een spookhuis, een toneelstuk of een songfestivalquiz, waar de rest van de buurt tegen geringe betaling van mocht genieten.

Bewust of onbewust wordt ondernemingslust er wel bij de kinderen in gegoten. ‘Onze ouders stimuleerden ons om zelf zakgeld aan te vullen. Ze probeerden ons de waarde van geld mee te geven en we hadden

Heleen Dura -van Oord bij het beeld Scegli il Paradiso (Kies de hemel) van het Italiaanse kunstenaarsduo Bertozzi & Casoni op Beelden aan Zee in Den Haag 51

FORUM #00/00.00.13

portret

allemaal bijbaantjes. Toen ik 12 of 13 was, wilde ik per se kranten bezorgen. Ik weet achteraf ook niet wat daar de charme van was. Mijn ouders vonden me nog te jong om in alle vroegte door Dordrecht te lopen. Het mocht alleen als ik een oudere jongen mee zou nemen. Dat was zo ge­regeld. We verdeelden de opbrengst en het werk. Vanaf mijn 14de heb ik in een tearoom gewerkt. Croissantjes en kopjes koffie rondbrengen.’

Uiteindelijk kwam ze op de Olympische Spelen in Atlanta terecht. ‘In de main Olympic dining hall, het episch centrum. Echt te gek.’ Ze studeerde eigenlijk al niet meer, maar kwam via via toch aan een stempel en een handtekening voor het studentenprogramma. ‘Niet helemaal legaal, maar ik wilde per se die kant op. Eerst moest ik hamburgers flippen in een tent aan de rand van het complex. Dat was natuurlijk niet helemaal het idee. Met een ander Nederlands meisje heb ik een hele middag mensen aangesproken die er belangrijk uit zagen, met veel passen om.’

Uiteindelijk mochten ze in de main hall bedienen. ‘Daar kwamen Bill Clinton, Mohammed Ali, al die topsporters, iedereen was er. Inventief zijn, een tikkeltje brutaal zijn en niet bang om te vragen. Anders had ik de hele tijd burgers staan flippen.’

droom Er stond een compleet familiebedrijf uit de traditionele industrie te wachten, maar Dura-van Oord kwam in de internetwereld terecht.

Eigenlijk dankzij haar broer die medio jaren negentig al in de ict zat.

Hij had een computer voor haar geregeld met een inbelmodem. Dura: ‘Ik had een profiel gemaakt op Monsterboard, en nog geen twee uur later kreeg ik twee vacatures die helemaal op mijn lijf geschreven waren.

Eén ervan was bij Advalue, onderdeel van Newconomy, het beursvehikel van Maurice de Hondt. Het was midden in de internethype en zij 52

FORUM #12/20.06.13

vroegen een salespersoon. Ik had een ongekend brutale brief geschreven.

Zo van: ‘Stop maar met zoeken, want ik ben de ideale persoon’. Voor ik het wist, was ik in de internetwereld beland. Bij een start-up die de hype-droom beleefde en ik was erbij. Ik vond dat echt te gek. Het kon niet op. Mensen in onze omgeving snapten niets van ons werk, vonden wij. Als hij hoorde wat voor investeringen we deden en hoe snel dat ging, vroeg mijn vader wel eens: ‘Moet er geen winst gemaakt worden?’

Ik vond natuurlijk dat hij er niets van begreep. Heel naïef.’

Let je niet op als het allemaal zo leuk is?

‘Er was toen wel een revolutie gaande. De best presterende beursfondsen waren de internetfondsen. Financiers strooiden met geld. Er was echt een movement, een hele nieuwe wereld die toen opkwam.

Achteraf – ik zeg het weer – gebaseerd op lucht. Wij waren de jonge eagere generatie die wel even zou zeggen hoe het zou moeten gaan.

Je zit er zo in dat je er blijkbaar in gaat geloven.’

Wat zei u tegen uw ongeruste vader?

‘Hij had de connectie gemist met de nieuwe economie, vond ik.’ Ze lacht. ‘Achteraf wel grof eigenlijk. Het zette mij ook helemaal niet aan het denken. Zou dat winst maken eigenlijk niet eens moeten? Nu denk je: ‘Hoe kan het? Het is zo’n eenvoudig sommetje.’ Te eager, heel greedy.’

Hebt u er iets van geleerd?

‘Ik denk dat ik me minder snel gek laat maken. Ik ben niet voorzichtiger geworden, maar realistischer. Als ik nu prognoses zie, deel ik ze maar eens door twee.’

Als de hype ten einde loopt, begint Dura-van Oord met een groepje collega’s voor zichzelf. Met het nieuwe bedrijf, de DQ&A Marketing Group gaat het voorspoedig. Maar op het moment dat het een echt bedrijf wordt – met personeel, functioneringsgesprekken en strategieoverleg – laat ze de dagelijkse leiding over aan een ander. Het wordt haar te saai, het interesseert haar niet en dan is ze niet op haar bestweet ze van zichzelf. Haar hart ligt bij sales en marketing. Ze begint nieuwe projecten naast DQ&A, zoals het investeringsfonds Peak Capital. Dura-vanOord is een van de oprichters van de Leading Online Entrepreneur of the Year Award en ze bemoeit zich met het werven van fondsen voor Museum Beelden aan Zee. Om een paar voorbeelden te noemen. Vaak op de achtergrond, weg van de dagelijkse beslommeringen.Dura-van Oord: ‘Ik krijg mijn energie uit nieuwe dingen opzetten.

Dát vind ik gaaf. Ik ben niet zo moeilijk in delegeren. Als ik een keer miskleun kan ik gigantisch balen, echt waar. Daar kan ik letterlijk van wakker liggen. Maar ik blijf heel oplossingsgericht. Hoe los ik dit op en wat kunnen we hier van leren. Supervervelend natuurlijk, zeker nu ik zwanger ben, want geen slaap is natuurlijk funest.’

Drie stellingen Ondernemen kun je leren ‘Als je het helemaal niet in je hebt, is het lastig om het te leren. Maar als je al een beetje gevoel voor ondernemen hebt, kun je absoluut heel veel leren. Het is het waard om ondernemen en de karaktertrekken die je nodig hebt voor ondernemen op school te ervaren. Daarom zet ik me ook in voor Jong Ondernemen.’

Vrouwen zetten hun talent te weinig in omdat ze zich inhouden ‘Ja, ik denk zeker dat dat een punt is.

Vrouwen gaan gebukt onder schuld­gevoel en onder onzekerheid. We zijn heel bang voor wat anderen van ons denken. Angst is een heel belangrijke factor voor vrouwen.’

Weet u al wat het wordt?

‘Nee. Mijn man wil het heel graag weten, ik niet. Het lijkt me fantastisch om het echt een verrassing te houden. We hebben het wel laten opschrijven, het ligt in een envelopje. Mijn man brandt natuurlijk van nieuwsgierigheid, dus ik weet niet of we het toch een keer zullen openen. Misschien een week van tevoren. I don’t know. Toen ik zwanger was van onze dochter, ze is nu 4, hebben we de envelop twee maanden voor de bevalling geopend bij een etentje.’

Opvallend: u kunt prima van die enveloppe afblijven. En uw man is wel nieuwsgierig, maar opent hem ook niet. Hebt u thuis de broek aan?

‘Dat zou ik verschrikkelijk vinden. Bij ons is het redelijk gebalanceerd.

Bart staat zijn mannetje. Ik zou het echt helemaal niet fijn vinden als ik thuis een man had zitten waar ik overheen kon walsen. Dat lijkt me verschrikkelijk, dan ben je echt niet in balans. Ik vind het erg fijn als hij mij uitdaagt en me scherp houdt.’

Projecten opzetten en netwerken, daar is Dura-van Oord vooral goed in. Het gaat haar makkelijk af, is niet bang om een gunst te vragen en niet te beroerd om iemand bij een mogelijke partner te introduceren.

Het is een combinatie van karakter en haar sales-achtergrond, denkt ze. ‘Ik ben nooit bang om naar een opdracht te vragen.’ En ze werkt erg intuïtief. Er moet wel een feitelijke onderbouwing zijn, maar meestal heeft ze binnen vijf minuten wel een gevoel bij een persoon of idee.

En daar gaat ze op af.

Hoe belangrijk is intuïtie?

‘Echt heel belangrijk omdat het een soort kompas is. Ik denk dat het misschien iets is wat vrouwen versterkt doen, maar ik zie intuïtie echt als een soort gids. Een kracht die je niet moet uitsluiten, maar moet gebruiken.’ 

53

FORUM #12/20.06.13

Nederland moet zich gewoon inspannen om de Olympische Spelen te krijgen ‘Dat lijkt me echt te gek. Ik ben een groot OS-fan. Ben aantal keren geweest. Als ik zie wat dat doet, ook voor landen, hoe dat verbroedert en wat voor boost dat zou geven aan een land…’

heleen dura-van oord

1972 Geboren in Dordrecht 1997 Sales Rank Xerox 1998 Sales Advalue en Co-founder en board member Sculpture Club 2001 Founder DQ&A Media Group 2006 Partner investeringsfonds Peak Capital 2010 Member of the advisory board IAB, investor EVA Africa Fund, co-founder LOEY Awards 2011 Member of the supervisory board Catawiki 2012 Mentor Rockstart, mentor start-up Bootcamp Amsterdam, investor Hummingbird Ventures 2012 Board member Stichting Jong Ondernemen 2013 Veuve Clicquot Zakenvrouw van het Jaar

buitenland

Een Turkse demonstrant op een barricade bij het Gezipark

Ondernemersopstand tegen Erdogan?

Toeristen die met traangas worden bespoten, protesten door het hele land. Turkse ondernemers zijn alles behalve blij met de oplopende spanningen in Turkije.

Tekst: Jessica Maas | Foto: Ozan Kose/ANP ‘De hele wereld praat op het moment over Turkije, maar helaas niet in positieve zin’, zegt bestuurvoorzitter Ceylan Pirinçcioğlu van VIP Tourism, één van de grootste touroperators van Turkije. Het bedrijf heeft al een hotline geopend voor klanten die vragen hebben over de situatie in het land. Maar ondanks alle pogingen van de sector om toeristen gerust te stellen, is de schade groot, beaamt Pirinçcioğlu.

Congressen worden uitgesteld, toeristen cancellen hun vluchten. Meer dan de helft van de hotelreserveringen in het centrum werden al afgezegd. Beelden van toeristen die – op de vlucht voor traangas – redding zoeken in hotellobby’s helpen niet.

De 56-jarige ondernemer hoopt dat de rust snel weerkeert. ‘Mensen hebben het democratisch recht om te protesten, maar deze spanningen zijn niet goed. Niet voor het land, niet voor de economie en niet voor het toerisme.

Hoe langer dit duurt, hoe groter de schade.’

54

Turkije is de zesde populairste vakantie­ bestemming in de wereld en de diensten­ sector is goed voor 63 procent van het BNP. Wat begon als een klein vreedzaam protest tegen de kap van bomen in het Gezipark in Istanbul is uitgegroeid tot een massaal protest tegen de regering. Veel Turken zijn het autoritaire gedrag van premier Recep Tayyip Erdogan zat. Ook de nieuwe wetgeving die de verkoop van alcohol aan banden legt heeft veel kwaad bloed gezet. Liberale Turken zien hierin het bewijs van de verdere islamisering van het land.

Vanuit ondernemerszijde klinkt al geruime tijd kritiek richting de regering. De grootste werknemersorganisatie Tusiad, die keer op keer aandringt op democratische hervormingen, staat al lange tijd op gespannen voet met de AK-partij van Erdogan. De premier dreigde al met een boycot van de kritische werknemersorganisatie. In april riep de nieuwe FORUM #12/20.06.13

Tusiad-voorzitter Muharrem Yilmaz de overheid op in de nieuwe grondwet uit te gaan van drie principes. ‘We moeten een grondwet maken die universele rechten en vrijheden garandeert, die het principe van de scheiding der machten vervult en de justitiële onafhankelijkheid waarborgt.’

Eén van de bekendste zakenmannen, Cem Boyner, bestuursvoorzitter van de retailgigant Boyner, maakte helemaal een duidelijk statement. Hij voegde zich bij de demonstranten in het Gezipark. ‘Niet links, niet rechts, maar capulling’ stond er op zijn pamflet. Hiermee verwijzend naar de uitspraken van Erdogan die de demonstranten capulcu ofwel vandalen noemt. De actie van de zakenman viel bij de premier niet in goede aarde. Hij haalde in een speech uit naar de ‘vandalen, die jarenlang goed geld hebben verdiend aan het volk. Het is onze taak deze mensen die het land beledigen op hun plaats te zetten.’ 

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Koninklijke Joh. Enschedé

opgericht in 1703 wat Drukkerij van bankbiljetten, postzegels, waardepapieren en beveiligde documenten

Voordat de vellen met gedrukte postzegels in de perforeermachine worden geschoven tellen deze dames ze nog even na. Samen, om er zeker van te zijn dat het klopt. Het is oorlog,

Colofon

maar er is nog genoeg te doen bij drukkerij Joh. Enschedé. Er wordt vooral geld gedrukt, maar ook officiële bonnen en bonkaarten rollen in opdracht van het Centraal Distributiekantoor van de pers.

Begin achttiende eeuw treedt Izaak Enschedé toe tot het gilde van boekdrukkers in Haarlem. Hij is vooral actief als drukker van boeken met bijzondere tekens als Hebreeuws, braille en muziek. In 1769 drukt Enschedé obligaties voor de gemeente Haarlem. Al snel Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Olaf Koens (Moskou), Maurits Kuypers (Duitsland), Michel Maas (Indonesië), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Joost van Mierlo (Verenigd Koninkrijk), Hans Moleman (België), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Remko Tanis (China), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië)

Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Aan dit nummer werkten mee Ramona van de Bosch, Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers Guusje Dolsma, René Klawer, Jeroen Lammers tot veertig jaar is er Jong Management.

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 25 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement Forum op internet www.vno-ncw.nl kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn. (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

55

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@

FORUM #12/20.06.13

volgen meer waardepapieren. De eerste bankbiljetten drukt het familiebedrijf in 1814, na de oprichting van De Nederlandsche Bank.

Vanaf die tijd worden hier, op een paar uitzonderingen tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog na, alle Nederlandse bank- en muntbiljetten gedrukt. 

Tekst: Marcia Timmermans Foto: Hollandse Hoogte/collectie Spaarnestad, ± 1941 vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: Robin Utrecht/ANP Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort