Opinieblad Forum 13

rubrieksnaam

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#13/04.07.13

Korpschef Gerard Bouman

‘Politie kan nog veel beter’ achtergrond Anti-corruptiebeleid gaat verder dan fles wijn 18

achtergrond Grensgeval: kapitaal vlucht voor btw- en accijnsverhoging 24

portret Gerard van Olphen (SNS Reaal): ‘Niet voor het geld gegaan’ 42

inhoud #13 23

Rubrieken 4 Opinie vno-ncw • Dekker mag vmbo niet links laten liggen • Gemeenten te traag met aanpak overbodige regels • Vakmanschap is pijler voor Nederlandse economie • Eén Europees klimaatbeleid is zoveel beter • Innovatieprogramma EU essentieel voor groei • BZW: Kansen voor groei

10 De foto Berouw over slavernij

16 En broer ‘Mijn broer is een visionair’

22 Uitspraken 23 Buiten beeld Sabine Uitslag

27 Scheer Naslagwerk

34 Ondernemerspanel Liever een vmbo’er?

35 Vereniging

41

41 Mohikanen ‘Ik ben verschrikkelijk duur’

46 Vijf vragen aan Kick van der Pol, voorzitter OVAL

47 Overlevers Brabantia

47 Colofon

16 2

FORUM #13/04.07.13

28

Artikelen 12 ‘Gewapende overval en straatroof gaan voor’ Hij moet prioriteiten stellen. De politie kan nu eenmaal niet álle zaken oplossen, zegt de hoogste baas van de nationale politie, Gerard Bouman. ‘Ik snap heus wel dat winkeliers al moeite zat hebben om het hoofd boven water te houden. Maar doe wat je kunt.’

18 Roomser dan de paus?

Corruptie. Europese bedrijven zou het 120 miljard euro per jaar kosten. En ook Nederlandse bedrijven worden er regelmatig mee geconfronteerd. Het braafste jongetje van de klas?

‘Nederland was er met de Lockheed-affaire juist vroeg bij.’

24 Over de grens gejaagd

42

Even een ritje naar België of Duitsland? Het wordt steeds interessanter om drank, benzine en sigaretten in de buurlanden te halen. Dankzij de accijnsverschillen met Nederland.

Helemaal als de tarieven volgend jaar weer stijgen. Waar ligt de grens?

28 Bestaat het walhalla?

Gratis lunches, een schoonmaker van de zaak, geld voor je gezin. In de Verenigde Staten, Duitsland, Italië en Mexico staan jongeren in de rij voor een baan in de techniek. En ze worden er in de watten gelegd. Het walhalla bestaat dus echt?

42 Gerard van Olphen wil terug naar de basis Hij kreeg hatemail na zijn terugkeer bij SNS Reaal. En op de gevel was: ‘GvO oprotten’ gekalkt. Maar spijt heeft Gerard van Olphen niet. Hij gaat de bank er bovenop helpen en terugbrengen naar de basis. ‘Beschaving is een dun laagje in Nederland.’

24 3

FORUM #13/04.07.13

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Japanse toestanden Bijna iedere ondernemer maakt het wel een keer mee: dat ineens tot je doordringt dat het oude recept niet meer werkt.

Dat angstige besef dat je zorgvuldig opgebouwde en altijd tot prachtige resultaten leidende bedrijfsformule simpelweg niet meer aanslaat.

Dat het roer nu echt om moet. Ook al weet je nog niet precies hoe en wat, maar dat doorgaan op de oude weg geen optie meer is.

Ik vrees dat we in Nederland op dat punt zijn beland. De klassieke aanpak van een economische crisis – even doorbijten met bezuinigen en lastenverhoging, dan volgt het herstel vanzelf – gaat niet meer op.

De groei komt na een paar beroerde jaren niet vanzelf meer terug.

Sterker nog, we dreigen wat er nog rest aan economische opleving de nek om te draaien, met lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven.

Ik vind dat een extreem zorgelijke ontwikkeling. Het doet me denken aan de stagnatie waar Japan al sinds de jaren negentig mee kampt.

Zo’n scenario zullen we koste wat kost moeten zien te voorkomen. De negatieve spiraal van meer bezuinigingen, meer lastenverzwaringen, een nog diepere recessie moet doorbroken worden.

Als het oude recept niet meer werkt, zal het kabinet tot een nieuwe

crisisaanpak moeten komen. Ook als daarvoor opnieuw onderhandeld moet worden met Brussel. Want als er geen 6 miljard meer bezuinigd kan worden zonder de lasten te verzwaren, dan moet die 6 miljard van tafel. Valt daar over te praten met Brussel? Ik denk het wel, want Nederland blijft – en dat weten ze in Brussel ook – een sterke economie met een sterke exportsector. Bovendien gaat het land structurele hervormingen doorvoeren op het gebied van het ontslagrecht, de pensioenleeftijd en de WW. En wat betreft de Nederlandse staatsschuld: ook Brussel beseft dat daar zeer goed gevulde pensioenkassen en ook nog vele miljarden aan staatsbezittingen tegenover staan. Nog even los van de discussie die vorige week gevoerd werd over het moment waarop je overheidsbezittingen als ABN AMRO, GasUnie en Tennet geheel of gedeeltelijk te gelde zou kunnen maken.

Tijdig het roer omgooien is een van de grootste uitdagingen van het ondernemerschap. En ook van de politiek, zou ik willen toevoegen.

Bernard Wientjes Voorzitter VNO-NCW

Dekker mag vmbo niet links laten liggen • Vakmensen zijn hard nodig in Nederland • Straf scholen niet langer bij keuze voor vmbo Zou Nederland ineens veel intelligenter geworden zijn? Als je de cijfers mag geloven wel. Jongeren worden steeds hoger opgeleid.

Kiezen na de basisschool voor havo of vwo. En niet voor het vmbo.

Zouden er dan werkelijk steeds minder mensen zijn die liever met hun handen werken dan met hun hoofd?

Dat is maar de vraag natuurlijk. Het lijkt er eerder op dat praktische kennis en vaardigheden steeds minder worden gewaardeerd.

Ouders, leerlingen, scholen, allemaal laten ze het vmbo links liggen.

Want scoren dat doe je met havo en vwo. Die hebben een beter imago, daar wordt geld in gestoken, tijd en aandacht. Al vanaf de basisschool wordt het erin gestampt bij het onderwijs: cognitieve vaardigheden daar gaat het om.

Niet dus. Althans niet alleen. Alleen al door de vergrijzing komen er tot 2021 zo’n 229 duizend banen vrij voor vakmensen. Echte vaklui, die weten hoe iets wordt gemaakt en dat ook zelf kunnen. Creatieve, innovatieve, goed geschoolde vakmensen. De behoefte daaraan is echt heel groot. Het is niet voor niets dat ondernemers vorige week de noodklok luidden bij staatssecretaris Sander Dekker van Onder­ wijs met de aanbieding van het rapport Naar een versterking van het vmbo. Want meer aandacht voor het vmbo komt er niet vanzelf.

4

FORUM #13/04.07.13

Zolang praktische kennis en vaardigheden niet tenminste net zo hoog gewaardeerd worden als cognitieve vaardigheden, gaan we in Nederland de vakmensen waar het bedrijfsleven om springt niet krijgen. Daar heeft Dekker ook de hand in.

Basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs worden nu beoordeeld op een zo hoog mogelijke opleidingskeuze voor leer­ lingen. Dat helpt natuurlijk niet om de instroom in het vmbo te bevorderen. Zeker niet zolang scholen en leerlingen in feite worden afgestraft bij een keuze voor het vmbo. Dat zijn niet de goede prikkels en het vertaalt zich ook in de besteding van onder­ wijsgeld door middelbare scholen: geld dat bestemd is voor een vmbo-afdeling komt daar niet altijd terecht.

Dat moet veranderen. En dat kan als Dekker dat ook wil. Hij kan zorgen dat scholen niet langer een negatief vinkje achter hun naam krijgen als ze een leerling doorsturen naar het vmbo. Dat de citotoets niet alleen cognitieve maar ook praktische vaardigheden toetst. Dat scholen meer samenwerken met het bedrijfsleven, zodat een leer­ ling ook de vaardigheden heeft waaraan behoefte is. En dat scholen transparant maken waar zij het geld dat vanuit de overheid verstrekt wordt voor het vmbo aan besteden. Het bedrijfsleven wil graag haar steentje bijdragen. Praktische kennis en vaardigheden verdienen meer waardering en stimulans. Dat begint bij het ministerie.  www.vno-ncw.nl/onderwijs

opinie vno-ncw

• Lokale overheden beloven al jaren beterschap bij regeldruk • Maar maken er nauwelijks echt werk van • Juist nu zouden ze meer moeten doen om ondernemers te helpen Soms kun je je afvragen of het ooit nog tot gemeenten door zal dringen. Dat regels er vooral zijn om zaken in goede banen te leiden en uitwassen te voor­ komen, en niet om ondernemers dwars te zitten en de economie te frustreren.

Dat het dus bij uitstek de taak van gemeenten zou moeten zijn om regels te vereenvoudigen en overbodige regelgeving af te schaffen. Als je de uitkomsten van het onderzoek dat MKB-Nederland onlangs deed onder 163 gemeenten beziet, dan zou de moed je zomaar in de schoenen kunnen zakken.

Want waarom vraagt maar liefst 39 procent van de gemeenten ondernemers nog altijd naar een uittreksel van de Kamer van Koophandel? Terwijl ze zelf digitaal in het register kunnen? En waarom nemen gemeenten zo spaarzaam goede initiatieven van elkaar over, zoals de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen voor een activiteit op dezelfde dag per sms, bekend als het ‘Rotterdams verlaatje’? Ook de vrijstelling van de horeca-exploitatievergunning vindt maar weinig navolging bij andere lokale overheden. De helft van de gemeenten heeft nog een terrasvergunning.

Verder wordt duidelijk dat er op gebied van deregulering van welstand nog veel terrein te winnen is. Sinds dit jaar mogen gemeenten de Welstandscommissie (gedeeltelijk) vervangen door ambtelijke toetsing, maar slechts een derde overweegt dit.

De goede niet te na gesproken, is er reden tot zorg over de inspanningen van gemeenten. Elke dag gaan bedrijven failliet door de crisis. In plaats van onder­ steuning door gemeenten worden ondernemers geconfronteerd met bureau­ cratie en bijbehorende kosten. Hoogste tijd dat de lokale politiek de aanpak van regeldruk hoog op de agenda zet bij de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar maart. 

kamp geeft banken krediet PvdA-Kamerlid Selçuk Öztürk wil weten wat minister Kamp van Economische Zaken ervan vindt dat de helft van de banken de kredietvoorwaarden voor het mkb heeft aangescherpt.

Mkb’ers zouden uit angst voor afwijzing niet eens meer naar de bank durven voor een lening.

Kamp nuanceert dat: slechts 4 procent van het kleinbedrijf met een financieringsbehoefte ziet van een aanvraag bij de bank af.

De minister wijst erop dat het mkb in de ogen van banken nu eenmaal een groter risico vormt.

Het mkb opereert op de binnenlandse markt, en daar is het momenteel slecht mee gesteld.

Daar komt bij dat leningen aan grote bedrijven gemiddeld een ‘lager risicogewicht’ hebben.

Kamp is dan ook niet van plan om een nieuwe sessie met banken te beleggen. Tijdens zo’n sessie, die zijn voorganger wel belegde, zou Kamp de banken volgens Öztürk op hun maat­ schappelijke verantwoordelijkheid moeten wijzen. ‘Ook in een nieuw overleg zal de be­ drijfseconomische werkelijkheid niet veranderd kunnen worden’, aldus Kamp. dijkstra

Gemeenten te traag met aanpak overbodige regels

wandelgangen

www.vno-ncw.nl/regeldruk

wandelgangen

beloning moet overal top zijn Sterke loonstijging aan de top zijn is een ‘verkeerd signaal in tijden van crisis’. Dat zei minister Asscher van Sociale Zaken in reactie op nieuwe beloningscijfers van de Volkskrant.

De Tweede Kamer had hem om een reactie daarop gevraagd.

5

Volgens de minister zou het aandeelhouders, commissarissen en bestuurders van bedrijven sieren als de stijging van de beloning van de top in verhouding staat met de loonstijging van de gemiddelde werknemer van het bedrijf. Om dat te stimuleren, wil hij onderzoeken of het mogelijk is om bedrijven te verplichten in hun jaarverslag inzichtelijk te maken hoe de beloningsverschillen zich hebben ontwikkeld. Ook wil Asscher de ondernemingsraad een grotere rol geven in het beloningsbeleid.

FORUM #13/04.07.13

dijkstra

Öztürk: kleingeld

Asscher: trendvolgers

opinie vno-ncw

minister vecht voor windmolens Minister Kamp van Economische Zaken gaat gewoon door met de bouw van windmolens op land. Dat heeft hij in de Tweede Kamer gezegd in reactie op een rapport van het Centraal Planbureau. Dat adviseert de bouwplannen met vijf jaar uit te stellen. Windenergie is namelijk niet rendabel, gezien de huidige vraag naar en de prijs van energie.

Volgens Kamp moeten de windmolens pas in 2020 gaan draaien. De windmolens moeten bijdragen aan het streven om in 2020 16 procent duurzame energie op te wekken. ‘We kunnen de vergunningen zo organiseren dat voor de allermodernste techniek kan worden gekozen, met het meeste rendement.’ Zo wordt voorkomen dat de nieuwe windmolens met inmiddels verouderde techniek moeten draaien.

De suggestie uit de Kamer om meer molens op zee te bouwen, wees Kamp af. Windmolens op zee zijn volgens hem voorlopig nog drie keer zo duur als windmolens op land. De Kamer steunt

de plannen van Kamp, op de PVV na. Kamerlid Machiel de Graaf spreekt van ‘Greenpeacebeleid’.

dijkstra

wandelgangen

De Graaf: tegenwind

wandelgangen

• Ambachtssector nog steeds niet populair • SER-rapport geeft goede aanbevelingen om sector meer in beeld te krijgen • Wie kiest voor een ambacht, maakt goede kans op arbeidsmarkt Onbemind maakt onbekend. Die variatie op een oud gezegde is zonder meer van toepassing op de ambachtssector. Ouders en leerlingen kiezen vaak liever voor een algemene scholing dan voor een vakopleiding. De reden is dat ze denken dat ‘ambacht’ hetzelfde is als saai, ouderwets en zonder kansen op een goed inkomen.

Het tegendeel is waar. De behoefte aan geschoolde vakmensen is al groot. Met 290 duizend bedrijven, 865 duizend mensen en een jaarlijkse omzet van 110 miljard euro is de ambachtssector een belangrijke pijler van de Nederlandse economie. Door de vergrijzing komen tot 2021 ruim 200 duizend banen vrij.

En dus liggen er grote kansen voor mensen met vakmanschap. Dat concludeert ook de Sociaal-Economische Raad (SER) in een recent advies: Handmade in Holland: ondernemerschap en vakmanschap in de ambachtseconomie. Te vaak wordt niet gekeken naar wat een kind het beste kan, maar naar het imago van vakonderwijs. Weinigen realiseren zich dat het gaat om een breed palet aan opleidingen en beroepen: van klusjesmannen, slagers en bakkers tot tand­ techniekers en goudsmeden.

Het voorstel van de SER om een capaciteitentoets op de basisschool in te voeren, kan richting geven aan de ambities van ouders en kinderen. Als ambachtelijke vaardigheden jong herkend en gewaardeerd worden, kan het beroepsperspectief beter in beeld worden gebracht. Een meestertitel kan goed vakmanschap daarbij meer aanzien geven. En wil de ambachtseconomie zich ten volle kunnen ontwikkelen, dan moet er meer aandacht zijn voor onderne­ mersvaardigheden. 

niet te makkelijk lenen aan mkb Premier Rutte ziet erop toe dat de Europese Investeringsbank (EIB) niet te risicovol geld leent aan het midden- en kleinbedrijf in de EU. Want dan verliest de bank de AAA-rating en moet zij zelf meer rente betalen op de kapitaalmarkten.

De EIB heeft 10 miljard euro ter beschikking gekregen om daarmee een pakket van goedkope leningen ter grootte van 100 miljard euro te creëren. Maar daar zijn dus risico’s aan verbonden. Ruttes partijgenoot en Tweede-Kamerlid Mark Verheijen waarschuwde daar ook voor in een overleg met de premier. ‘De EIB mag doen wat we het private bankwezen niet meer toestaan.’ Hij maakt zich vooral zorgen over de leningen die verstrekt zullen worden aan bedrijven in Zuid-Europa.

Rutte beloofde de Kamer uit te laten zoeken hoe het komt dat het Nederlandse mkb zo weinig aanklopt bij de EIB voor leningen.

Geld is geld, immers. Of het nu uit Nederland of uit Europa komt. dijkstra

Vakmanschap is pijler voor Nederlandse economie

www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt Verheijen: rechtlijnig 6

FORUM #13/04.07.13

opinie vno-ncw

advertentie

NU EEN KLEINE KLAS, STRAKS ’N GROTE CARRIÈRE?

DE KRACHT VAN AANDACHT ONTDEK HET VOORDEEL VAN EEN KLEINE KLAS Geen enkel kind is hetzelfde. Op Winford werken we met kleine klassen van 6 tot 12 leerlingen waardoor ieder kind de aandacht krijgt die het verdient. Hiermee komen doelen die uit het zicht verdwenen leken opeens weer dichterbij. Ezra, Berend en Nunzia maken hun ambities waar op Winford. Ligt uw kind om wat voor reden dan ook niet helemaal op koers? Kies voor het grote voordeel van een kleine klas.

KIJK OP WWW.WINFORD.NL ad_forum_Winford_185x126 2

Eén Europees klimaatbeleid is zoveel beter • Europese ondernemers willen einde aan versnippering • Eén bindende CO2-doelstelling voor 2030 werkt efficiënter • Bedrijven moeten wel de ruimte hebben om in Europa te blijven investeren Om het klimaat heeft nog nooit een hekje gestaan. Des te onlogi­ scher dat het klimaatbeleid binnen de Europese Unie bestaat uit een lappendeken van nationale doelstellingen en maatregelen.

Daar moet een einde aan komen, stelt de Europese onderne­ mingsorganisatie BusinessEurope in een nieuwe toekomstvisie.

Het zou goed zijn als alle aparte bindende doelstellingen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie na 2020 worden afgeschaft. Beter is het om één bindende Europese klimaatdoel­ stelling voor 2030 te formuleren die de industrie en de energie­ sector investeringszekerheid biedt. De hoogte daarvan is mede afhankelijk van mondiale klimaatafspraken.

Hopelijk vindt deze oproep om het Europese energiebeleid beter af te stemmen gehoor in Brussel en in de lidstaten. Daar zouden zowel het klimaat als het bedrijfsleven bij gebaat zijn. Er kan dan immers efficiënter geïnvesteerd worden in het behalen van CO2-reductie.

7

FORUM #13/04.07.13

11-06-13 12:33

Het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) blijft daarvoor het belangrijkste instrument. Wel moet er oog zijn voor het risico van carbon leakage, dat wil zeggen het verplaatsen van bedrijfs­ activiteiten naar buiten de EU waar de kosten van CO2-uitstoot lager zijn. Wereldwijde koplopers op het gebied van CO2-arme productiemethoden moeten in Europa alle ruimte krijgen om te investeren en te produceren.

Dat kan als de toewijzing van gratis emissierechten wordt gebaseerd op de daadwerkelijke productieniveaus in plaats van op de historische. En op realistische benchmarks voor CO2efficiëntie.

Europa moet bovendien middelen vrij maken om extra te investeren in onderzoek, ontwikkeling en innovatie op het gebied van CO2-arme technieken. Daarnaast moet de EU haar energietoevoer diversifiëren. Bijvoorbeeld door in te zetten op verantwoorde winning van schaliegas. Maar ook door relaties te versterken met handelspartners. www.vno-ncw.nl/energie

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

bzw

Kansen voor groei De industriële bedrijven in Brabant en Zeeland leveren een onevenredig groot aandeel in de nationale export. Daarmee vormen zij de industriële motor van de Nederlandse economie en is onze regio één van de kurken waar het land op drijft. En nog altijd met een stijgende lijn. Daarom zetten wij vanuit de BZW sterk in op het begeleiden van ondernemers bij hun plannen voor export(groei).

We maken ons sterk voor het stroomlijnen van exportfinanciering en nodigen ondernemers uit om actief kennis te maken met de exportkansen naar landen als Japan, Duitsland en Amerika.

Inzetten op export loont. Onlangs presenteerde het onafhankelijke onderzoekbureau Panteia het rapport Topsectoren: beeld en ontwikkeling.

En wat blijkt: topsectoren zijn beter bestand tegen de crisis. Terwijl onze economie als geheel krimpt, groeien de topsectoren dit jaar met 0,25 procent. De verklaring: oriëntatie op innovatie én buitenlandse afzet. Samen zijn de topsectoren goed voor meer dan een kwart van de toegevoegde waarde van Nederland. Ook hierin spelen Brabant en Zeeland een ongelooflijk belangrijke rol want zeven van de negen topsectoren zijn hier stevig vertegenwoordigd.

Om de motor via innovatie en export draaiende te houden mag onze concurrentiekracht niet verder verzwakken door meer lastenstijgingen.

Sla er een willekeurige internationale ranglijst op na en constateer: Nederland keldert in positie. Landen als Zweden en Duitsland scoren veel beter omdat zij de focus leggen op de sterk exporterende maak­ industrie, met als beloning een hogere economische groei.

Als het gaat om stimuleren van innovatie, zijn we in Brabant onge­ looflijk blij met het recente besluit van de provincie om 125 miljoen euro in een MKB-innovatiefonds te steken. Dit geld is afkomstig van de zogeheten Essent-gelden, de opbrengst uit de verkoop van het gelijknamige energiebedrijf jaren geleden aan RWE. De Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij BOM gaat dit fonds beheren. Daarnaast zijn de ogen ook sterk gericht op Brussel voor nog meer geld voor innovatie. Onder het motto ‘Slimme specialisatie’ beschikt de Europese Unie over omvangrijke fondsen. Dat daar echte kansen liggen, blijkt wel uit het feit dat het Pivot Park in Oss 189 miljoen euro in Brussel wist op te halen voor onderzoek naar nieuwe medicijnen. Alle reden voor het zuidelijk bedrijfsleven dus om structureel aandacht te blijven geven aan innovatie en daarbij alle denkbare financiële bronnen te benutten. Ik roep langs deze weg mijn collega-ondernemers op in beweging te komen en kansen voor groei te benutten!

Peter Swinkels Voorzitter BZW

Innovatieprogramma EU essentieel voor groei • Eindelijk lijkt er een compromis over EU-budget te zijn • Met 70 miljard voor onderzoek en innovatie • Terecht dat het midden- en kleinbedrijf hierbij niet wordt vergeten De Europese Commissie en de lidstaten lijken, na jaren hard onder­ handelen, een compromis te hebben gevonden voor het meerjaren­ budget van de Unie. Belangrijk voor het bedrijfsleven daarbij is het oormerken van ruim 70 miljard euro voor onderzoek en innovatie.

Daarmee trekt de EU iets meer dan 7 procent van haar budget uit voor het innovatieprogramma Horizon 2020.

De Commissie en de lidstaten onderhandelen al jaren over het budget van 2014-2020. Vorige week werd een compromis bereikt waarvan wordt verwacht dat het brede steun krijgt. De Europese Unie neemt genoegen met een kleiner budget, enkele miljarden minder dan de afgelopen periode. Aan de andere kant krijgt Brussel meer te zeggen over het geld. Zo wordt het bijvoorbeeld makkelijker om fondsen voor­ uit te halen of naar achter te schuiven.

Het innovatiebudget van de EU is een belangrijk onderdeel van het totale pakket. Wil Europa concurrerend blijven dan is investeren in 8

FORUM #13/04.07.13

onderzoek en innovatie essentieel. Het helpt het bedrijfsleven sneller te innoveren om zo sterker uit de crisis te komen. Bovendien speelt het programma in op grand challenges (zorg, veiligheid, duurzaam­ heid) waar onderzoek en innovatie essentieel voor zijn. Dit zijn ook de groeimarkten van de toekomst. De Commissie vindt terecht dat er bij de toekenning van dit budget veel aandacht moet zijn voor het mid­ den- en kleinbedrijf. Twintig procent van het budget moet hier naar­ toe gaan.

Deze bedrijven kunnen heel innovatief zijn, maar hebben moeite met het financieren van hun ideeën.

De Commissie blijft samenwerking tussen grote en kleine bedrijven stimuleren binnen Horizon 2020. Dat is van groot belang. Innovatie vindt plaats in samenwerkingsverbanden tussen grote en kleine bedrijven. Als Horizon 2020 smeerolie is, moeten de kleine radertjes en de grote goed worden gesmeerd.  www.vno-ncw.nl/innovatie

advertentie

rubrieksnaam de foto

Berouw over slavernij Amsterdam, 1 juli 2013 – In het Oosterpark in Amsterdam wordt de afschaffing van de slavernij herdacht: deze week 150 jaar geleden. Tussen het einde van de 16de eeuw tot de 19de eeuw werden naar schatting 11 miljoen Afrikanen naar de koloniën in Amerika verscheept. Nederlandse slavenhandelaren vervoerden met de West-Indische Compagnie rond de zevenhonderdduizend Afrikanen als slaven naar de Antillen en Curaçao. De meeste eigenaren van deze slaven woonden in Paramaribo of de Antillen, een deel woonde in Nederland.

Namens de Nederlandse regering betuigde vicepremier en minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher in een toespraak diepe spijt en berouw over het Nederlandse slavernijverleden. Ook vroeg hij zich hardop af waarom Nederland niet veel eerder een eind heeft gemaakt aan de mensonterende praktijk van de slavernij.

Tekst: Karin Bojorge | Foto: Robin Utrecht/ANP

10

FORUM #13/04.07.13

rubrieksnaam

11

FORUM #13/04.07.13

omslag

korpschef gerard bouman:

‘Ik ben een ware gelovige’ Ondernemers zijn nog altijd kritisch over het functioneren van de politie, zo bleek twee weken geleden uit Forumonderzoek. Gaat de komst van de nationale politie daar verandering in brengen? Gerard Bouman, de hoogste baas van de nationale politie: ‘Er valt nog verschrikkelijk veel te doen.’

Tekst: Karin Bojorge | Foto: Nationale politie

Meneer Bouman, veel ondernemers zijn niet tevreden over de politie.

‘In jullie onderzoek lees ik dat het tien jaar geleden erger was dan nu. Dan kun je denken: ‘Mooi nieuws.’ Maar als 54 procent nog steeds vindt dat we niet genoeg aandacht besteden aan criminaliteit tegen het bedrijfsleven, kun je ook vaststellen dat je nog niet genoeg doet.’

Dus de politie moet meer doen?

‘Nou, in de eerste plaats is er de eigen verant­ woordelijkheid. Als je een woning hebt, moet je zorgen dat er een slot op de deur zit. Ook ondernemers hebben een verantwoordelijk­ heid. Daarnaast heeft de overheid die natuur­ lijk ook. Als er klachten zijn over justitie of over de capaciteit: daar ga ik niet over. Ik kan alleen iets zeggen over ons eigen aandeel.’

Wat kunt u daar over zeggen?

‘Dat er sinds begin dit jaar al veel zaken beter 12

FORUM #13/04.07.13

en sneller gaan. Neem de bvi, de basisvoorzie­ ning informatie, die allerlei koppelingen legt tussen systemen. Daarmee is het nu mogelijk om daderinformatie uit de Eenheid NoordNederland ook in Limburg te bevragen. Sinds 1 januari heeft de politie ook één website: politie.nl. Daar kun je schamper over doen, maar we hebben het nooit eerder gehad. Voor een heleboel delicten kun je daar via internet nu al aangifte doen. In Rotterdam heb je zelfs al de 3D-aangifte. Dan kun je live aangifte doen bij een agent via internet. ‘ Dat is mooi, maar veel ondernemers klagen dat daar vervolgens niets mee gebeurt.

‘Dat hangt er vanaf. Als het gaat om eenvoudige winkeldiefstal: het zal nooit zo worden dat we daar evenveel aandacht aan kunnen besteden als aan een gewapende overval of een straat­ roof. We moeten nu eenmaal prioriteren.’

13

FORUM #13/04.07.13

omslag Wie is Gerard Bouman?

Gerard Bouman begon op zijn 17de als motoragent bij de politie in Rotterdam. Hij was hoofdofficier van justitie in Middelburg en Den Haag, korpschef van politie Haaglanden en hoofd van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD). Sinds begin dit jaar is hij is de eerste korpschef van de nationale politie in Nederland.

Sinds januari: de nationale politie De regiopolitie bestaat niet meer: de 26 regiokorpsen hebben plaatsgemaakt voor één landelijk korps met tien regionale eenheden, een landelijke eenheid en een dienst voor bedrijfsvoeringstaken, zoals ict en personeelszaken. De nieuwe korpschef valt rechtstreeks onder de minister van Veiligheid en Justitie, die nu de baas is over de politie. Wel blijft de burgemeester de politie lokaal aansturen bij het handhaven van de openbare orde en hulpverlening in zijn gemeente. De officier van justitie blijft de politie aansturen bij de opsporing.

‘En zo’n winkeldiefstal. Ja, het stoort onderne­ mers, het kost ze geld, ze voelen zich onveilig, dat snap ik allemaal. Maar je kunt je capaciteit maar eenmaal uitgeven. Als iemand bijvoor­ beeld een pakje roomboter steelt en je doet aangifte zonder enige daderindicatie, dan gaan wij daar niet achteraan nee. Dan is die aangifte voor ons alleen belangrijk voor het volume en het begrip over het criminaliteitsbeeld.’

Voor de statistieken bedoelt u.

‘Ja, maar dat is niet alleen een weetje voor ons.

Daarmee kunnen we ook zien wat de graad van organisatie is van bijvoorbeeld een crimi­ nele bende die van het ene gebied naar het andere trekt.’

Maar voor de rest hoeft een winkelier dus nergens op te rekenen.

‘Zonder daderindicatie en een eenvoudige diefstal? De verwachting dat we daar gericht op kunnen opsporen, dat kunnen we nooit waarmaken. Maar als het om een overval gaat, of er is letsel, dat is hartstikke zwaar gepriori­ teerd. In 2011 werd 21 procent van de overval­ len opgelost, in 2013 31,5 procent. Dat is 50 procent méér. En daar ben ik nog steeds niet tevreden mee.’

14

Aangifte doen is nog altijd tijdrovend.

‘Er kan al heel veel via internet: inbraak, fiet­ sendiefstal, winkeldiefstal, et cetera.’

En vervolgens hoor je er nooit meer iets van.

‘Bij aangifte van woninginbraak zorgen we er nu voor dat mensen binnen twee weken geïn­ formeerd worden over de stand van zaken. De tevredenheid van burgers schiet met tiental­ len procenten omhoog.’

Maar ondernemers horen nooit meer iets.

‘Ja hoor eens, ik zou ook wel willen dat Keulen en Aken op één dag gebouwd zouden kunnen worden. We zijn begonnen op 1 januari. Je regelt zoiets niet zomaar. Je moet agenten erop aanspreken dat ze het ook echt doen, je moet het controleren. Maar de volgende slag is om hetzelfde te doen bij aangifte van over­ vallen, bij diefstal met geweld, bij straatroof.’

Ondernemers moeten nog even geduld hebben.

‘Er valt nog verschrikkelijk veel te doen. Onze ict heeft jarenlang in het slop gezeten, dat trek je er niet binnen één of twee jaar uit. Maar over een paar jaar hebben we een aangifte­ FORUM #13/04.07.13

volgsysteem. Dan kun je zelf precies zien wat de stand van zaken is.’

‘Weet je: Nederlanders hebben van alle over­ heidsinstanties nog steeds het meeste ver­ trouwen in de politie. Met welk willekeurig land zou je willen ruilen van politie? Ik denk dat je er niet één kunt vinden. En op dit moment zijn we bezig de politie nog beter te maken. Ik weet niet of de politie ooit de popu­ lariteitspoll zal winnen. Maar daarvoor zijn we ook niet op aarde. De vraag is oneindig. En als ik dan weer met mijn flauwe voorbeeld over dat pakje roomboter kom…’

Het gaat meestal niet over een pakje boter, maar bijvoorbeeld over een pompstation waar bijna dagelijks iemand zonder te betalen met een volle tank benzine wegrijdt.

‘Laat die pompstations eens naar de Ver­ enigde Staten kijken. Daar moet je gewoon eerst afrekenen voordat je kunt tanken. En de ophef om die filefuik van de politie vorig jaar, dat ging ook om benzinediefstal. Er zitten altijd twee kanten aan zo’n verhaal.’

Ondernemers doen niet genoeg vindt u?

‘Ik snap heus wel dat winkeliers op dit moment al moeite zat hebben om het hoofd

Arenda Oomen/HH

boven water te houden. Er is niet voor niks zoveel leegstand en het is niet voor niks dat de uitverkoop steeds vroeger begint. Ik zeg ook niet: ‘Winkeliers, het is jullie probleem.’ Ik begrijp dat alle oplossingen altijd geld kosten.

Maar doe wat je kunt.’

Ondernemers verwachten ook wel het een en ander van u en de nieuwe nationale politie.

‘De verwachtingen zijn torenhoog ja. En er kan ook veel beter. Net als bij andere organi­ saties overigens. Hoe zorgen we ervoor dat politieagenten efficiënter en effectiever hun werk kunnen doen? Aan het eind van het jaar hebben we dertigduizend blackberries op straat. Daar zitten apps op waarmee agenten 22 systemen kunnen bevragen. Dat soort ont­ wikkelingen gaat alleen maar sneller.’

‘Vervolgens moeten we de administratieve rompslomp gaan slopen. Dat is nodig ja. Maar noem mij eens één organisatie waar dat niet nodig is.’

Voor de hele omvorming staat twee jaar.

Waar staat u nu?

‘Voorheen hadden we een raad van korpchefs en daar zaten 26 mensen in en die wílden het 15

Forum-onderzoek Politie en justitie besteden te weinig aandacht aan criminaliteit tegen het bedrijfsleven.

Dat was de uitkomst van het onderzoek onder ruim vierhonderd ondernemers dat twee weken geleden werd gepubliceerd in Forum. Het onderzoek was een herhaling van een vergelijkbaar onderzoek dat tien jaar geleden werd gedaan. Toen was de ontevredenheid nog groter: 47 procent noemde de aandacht van politie en justitie toen onvoldoende, tegen 37 procent nu.

De klachten van ondernemers over politie en justitie zijn velerlei. De politie doet te weinig om daders op te sporen, vindt 54 procent. De politie houdt ondernemers amper op de hoogte over de voortgang van het onderzoek, stelt 49 procent. Ze surveilleren te weinig in de buurt, aldus 45 procent. Ook over justitie blijven ze kritisch.

Opvallend is wel dat het percentage ondernemers dat zich tevreden toont over de inspanningen van politie en justitie, of het nu gaat over opsporing, aangifte, deskundigheid, strafmaat of communicatie over bijna de hele linie gestegen is.

Ondernemers is ook gevraagd naar hun verwachtingen van de nationale politie. Die blijken redelijk hoog gespannen. Zo gaat 73 procent ervan uit dat de vorming van de nationale politie zal leiden tot meer deskundigheid bij de politie. Een ruime meerderheid verwacht ook meer samenwerking tussen regionale korpsen en met korpsen over de grens. Of de nationale politie ook korte metten zal maken met de bureaucratie is nog maar de vraag volgens ondernemers. Maar een derde van hen verwacht dat dit het geval zal zijn.

wel eens worden met elkaar, maar dat werden ze niet. En aan afspraken hielden ze zich, of niet. Sinds 1 januari is die hoofdstructuur al helemaal veranderd. Met een leeg vel papier ben ik begonnen. Daarop hebben we het inrichtingsplan getekend. Welke mensen hebben we nodig op strategische plekken?

Waar dat er eerst honderd waren, zijn er nu nog maar vijftig van over. Alles wat overhead is en wat we kunnen besparen, daar gaan we voor.’

‘De echte personele reorganisatie moet nog beginnen, daar trekken we anderhalf jaar voor uit. Maar de operationele prestaties blijven bovenaan staan. Dat is niet niks hoor. In andere landen zie je dat niet: daar liepen bij dit soort operaties de prestaties geweldig terug. Bij ons is het aantal overvallen de afge­ lopen jaren echt met tientallen procenten gedaald.’

Maar de echte reorganisatie moet nog beginnen.

‘Zo’n grote reorganisatie veroorzaakt altijd pijn en verdriet. Maar als dát gebeurd is, wordt het alleen maar sneller en efficiënter en beter.

Er wel van uitgaande dat de budgetten en de sterkte blijven wat ze nu zijn natuurlijk. Dan FORUM #13/04.07.13

hebben we echt één politie. Met minder admi­ nistratieve rompslomp. Met steeds vloeiender informatie-uitwisseling. Met hogere ophelde­ ringspercentages. Ik ben wat dat betreft een ware gelovige. Ik geloof in het model van een nationale politie.’

Zal de reorganisatie niet ten koste gaan van zaken die nu net goed draaien?

‘Voor ladingdiefstallen hebben we nu nog speciale teams. En ja, die houden op een gege­ ven moment op met bestaan. Maar het werk beleggen we in de regionale eenheden en de dienst Infra van de Landelijke Eenheid. Daar houden we dus aandacht voor. Het wordt absoluut beter. Al was het maar omdat ik altijd wil winnen.’  www.vno-ncw.nl/criminaliteitsbeheersing

& broer Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam activiteit vestigingsplaats aantal medewerkers opgericht eigenaren

16

FORUM #13/04.07.13

Gova Kweeklaurier (laurus nobilis) Nispen Achttien + oproepkrachten 1931 Charl (links op de foto) en Jack Goossens

‘Mijn broer is een visionair’ Charl Goossens wist al van jongs af aan dat hij in de ouderlijke laurierkwekerij wilde werken. Bij broer Jack kwam dat inzicht s na een paar jaar in de bankwereld. ‘Ik ben van driedelig grijs naar een spijkerbroek gegaan.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet, familie Goossens

Jack Goossens (44)

Charl Goossens (45)

‘Ik heb nooit het idee gehad om in het familiebedrijf te stappen. Na mijn studie bedrijfskunde ben ik bij de Rabobank aan de slag gegaan.

Toen kwam mijn broer met de vraag: ‘Ik wil het bedrijf overnemen. Hoe pak ik dat aan?’ Ik heb een jaar onbetaald verlof opgenomen om hem daarbij te helpen. Tijdens dat proces ontdekte ik dat ik het zelf ook erg leuk vond. Toen heb ik hem voorgesteld om het samen te doen.’

‘De overgang van driedelig grijs naar spijkerbroek voelt perfect. De vrij­ heid van het ondernemen spreekt me aan. Ideeën ontwikkelen en ze uitvoeren en daarbij je gevoel volgen. Dat is bij een grote organisatie toch anders. De samenwerking met mijn broer is prima. Hij heeft het nooit vreemd gevonden dat ik pas in tweede instantie de overstap naar het familiebedrijf heb gemaakt. En het verlicht zijn werkdruk.’

‘Ik ben ambitieus, creatief. Ik ga voor kwaliteit. Ik hoef niet het grootste bedrijf te hebben. Nee, het gaat er mij om dat ik achter mijn product kan staan. Of het nu gaat om de kweek of om zoiets als de marketing.

Mijn broer staat er hetzelfde in. Maar bij hem ligt de nadruk vooral op de teelt. Die moet technisch goed zijn, er moeten zo min mogelijk gewasbeschermingsmiddelen worden ingezet.’

‘Ik heb absoluut wat met het product. Ik weet niks van planten, behalve van laurier. Ik vind het een mooie teelt. Het is geweldig als je op een mooie zondag, als er niemand is, de vogeltjes in de kas hoort fluiten.

Maar ik vind het ook prachtig als in het voorjaar alles in beweging is.

Planten die in de kassen staan, moeten dan naar buiten. Dan is het net zo’n mierennest: karretjes, tractoren, mensen die op en neer rijden.

Het lijkt chaos, maar het is heel erg georganiseerd.’

‘We bespreken alles samen. Ik geef net zo gemakkelijk mijn mening over de kweek als Charl over de verkoop. Dat zijn dingen die we geza­ menlijk beslissen. Maar het primaat van de kwekerij ligt bij hem en dat van de commercie bij mij. Want het werkt niet als je met zijn tweeën over van alles en nog wat de discussie moet aangaan. Uiteindelijk moeten er toch een keer knopen worden doorgehakt. En tot nu toe gaat dat uitstekend.’

‘Ik ben eigenlijk nooit echt met plantjes bezig geweest. De techniek sprak me wel aan: kweektechniek, onderzoek naar vermeerdering, ziektenbestrijding. Maar ook het ondernemen, het verkopen. Van jongs af riep ik al dat ik het bedrijf wilde overnemen. Ik heb nog overwogen door te leren. Uiteindelijk heb ik twee jaar middelbare tuinbouwschool gedaan. Achteraf heb ik nog weleens gedacht: had ik maar doorgeleerd.

De praktische weg is toch langer.’

‘Mensen zeggen weleens dat je tegen planten moet praten. Maar daar groeit een plant niet van. Dat gebeurt pas als je met ze praat. Een plant communiceert. En het is de kunst dat te herkennen. Een plant maakt geen geluid. Maar aan het gewicht kun je afleiden of hij droog of nat staat. En aan de blaadjes kun je zien hoe het met de suikers in de plant is gesteld of met de groei. Dan praat je mét planten.’

‘Dat Jack ook in het familiebedrijf wilde stappen, kwam redelijk onver­ wacht. Mijn ouders hebben zich afgevraagd hoe dat bij mij zou vallen.

Maar eigenlijk is het heel gemakkelijk gegaan. We zijn rond de kantine­ tafel gaan zitten, hebben besproken hoe hij over bepaalde dingen dacht, afspraken gemaakt. En eigenlijk was het binnen een uurtje in kannen en kruiken. Ik had zoiets van: hij heeft er net zo veel recht op als ik.’

‘Jack is een visionair. Hij is de man die de lijnen voor de lange termijn uitzet. Ik heb snel de neiging om de zienswijze van de ander een kans te geven. Terwijl Jack meer iets heeft van: dat is de route, dit zijn de keuzes die je moet maken en dan is dat de lijn die je volgt. De combina­ tie van die twee denkwijzen pakt in de praktijk prima uit.’

‘Ik werk nu vijfentwintig jaar in het familiebedrijf, Jack iets korter. We zijn in die jaren zo goed op elkaar ingespeeld, dat we maar weinig woorden nodig hebben om elkaar te begrijpen. Afgelopen najaar waren we op bezoek op een kwekerij. Toen we daar wegreden, keken we elkaar aan en zeiden alle twee gelijk hetzelfde. We bleken beiden onafhankelijk van elkaar tot dezelfde conclusie te zijn gekomen. Terwijl die de hele dag nog niet aan de orde was geweest.’ 

17

FORUM #13/04.07.13

achtergrond

Hoe anti-corrupt kun je zijn?

Nederland doet te weinig aan de bestrijding van corruptie, vindt de OESO. Want ook Nederlandse bedrijven worden regelmatig geconfronteerd met pogingen tot omkoping. Wat moet je dan doen?

Het gaat wel om handel.

Tekst: Paul Scheer | Foto: Plainpicture/M. Docher/HH

Op een broeierige junidag komen dertig mensen samen in een zaaltje in Vlaardingen om over een broeierig onderwerp te praten: corruptie.

Het zijn vertegenwoordigers van grote bedrijven en banken, aangevuld met advocaten en adviseurs. Ze gaan het hebben over de ambtenaar die tegen betaling bereid is om de voorwaarden van aanbesteding aan te passen ten gunste van een van de mededingers. Over de douanebe­ ambte die bederfelijke waar tegenhoudt aan de grens als er niet extra wordt betaald. Over de leverancier die wil dat de contractmanager de tekortkomingen aan het geleverde product negeert.

Het zijn enkele van de 22 scenario’s die bij wijze van toolkit voor bedrij­ ven zijn verzameld door de International Chamber of Commerce (ICC), de organisator van de bijeenkomst. ICC wil van de aanwezigen weten wat een effectieve aanpak van corruptie is, en hoe die doorgevoerd kan worden. Corruptie verstoort volgens ICC het internationale speelveld van het bedrijfsleven, ondergraaft het vertrouwen in de politiek, en kost bedrijven gewoon veel geld. Voor Europese bedrijven zou het om 120 miljard euro per jaar gaan.

Anti-corruptiebeleid is nodig, zegt ook de Organisatie voor Econo­ mische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Zeker in Nederland, want dat doet daar nu te weinig aan, is te lezen in een evaluatie van het 18

FORUM #13/04.07.13

Anti-Corruptie Verdrag van 2002. Van de 22 officiële klachten over omkoping door Nederlanders in het buitenland zijn er maar acht onderzocht. Daarvan zijn er twee voor de rechter gebracht. Dat hadden er meer moeten zijn, gezien de omvang van de Nederlandse economie en het aandeel van export en buitenlandse investeringen daarin, zegt de OESO.

misstap Een deel van het probleem is de mankracht die Nederland steekt in de behandeling van corruptiezaken: slechts twee officieren van justitie houden zich ermee bezig. ‘We denken dat we het netste jongetje van de klas zijn’, zegt Paul Tijnagel, compliance officer van Siemens Nederland en deelnemer aan de bijeenkomst. ‘Terwijl Nederland er met de Lockheedaffaire juist vroeg bij was. De Amerikanen hebben nota bene op basis van die affaire in 1977 de nog steeds geldende Foreign Corrupt Practices Act opgetuigd.’

Siemens Nederland kan er niet over meepraten. Siemens wereldwijd wel. In het recente verleden heeft het moederbedrijf meer dan een miljard euro aan smeergeld betaald om opdrachten in Azië en Zuid-Amerika binnen te halen. Daar zijn de Duitse en Amerikaanse justitie achteraan

19

FORUM #13/04.07.13

achtergrond

Tomas Adel/hh

Strenger straffen In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen omkoping en begunstiging. Bij dat laatste krijgt een bedrijf tegen betaling bijvoorbeeld sneller een vergunning dan het normaal zou krijgen.

Begunstiging wordt minder zwaar bestraft dan omkoping. Sinds 2001 is omkoping door Nederlanders in het buitenland ook hier strafbaar. De boete voor omkoping is verhoogd naar 10 procent van de omzet.

De Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act en de Britse Bribery Act gaan nog een stap verder in reikwijdte. Alle bedrijven met zakelijke belangen in de VS zijn strafbaar volgens de Amerikaanse wet, dus ook Nederlandse.

In de anti-corruptiewetgeving wordt ketenverantwoordelijkheid steeds belangrijker. Bedrijven kunnen aansprakelijk worden gesteld als dochterondernemingen of bedrijven waarmee zij zakendoen zich met omkoping bezighouden.

gegaan. Na die affaire is een herstelprogramma doorgevoerd, waarbij personeel werd getraind en geïnformeerd over de regels tegen corruptie.

Ook de werknemers van Siemens Nederland moesten daaraan geloven, ook al hadden zij zelf geen misstap begaan.

Tijnagel: ‘Dat neemt natuurlijk niet weg dat medewerkers in het bui­ tenland nog wel worden geconfronteerd met verdachte situaties. Onze leidraad in dat soort gevallen is: meteen weglopen van de situatie en het contact verbreken. Zo’n geval melden we vervolgens bij het inter­ nationale hoofdkantoor, dat de zaak verder afhandelt. Siemens kan zich natuurlijk geen tweede misstap veroorloven.’

reputatieschade Ook bouwbedrijven moeten op hun tellen passen. Sinds de bouw­ fraude ligt de sector onder een vergrootglas. De omkoopaffaires in bin­ nen- en buitenland die zich nadien hebben voorgedaan, zijn breed uit­ gemeten in de media. Verhalen over een projectdirecteur die afspraken over hogere rekeningen maakte met onderaannemers, en het geld in eigen zak stak. Of over een bestuurder die miljoenen aan smeergeld zou hebben geïncasseerd bij bouwprojecten in het Midden-Oosten.

‘Allemaal reputatieschade’, zegt Simon Bijpost, sinds dit jaar coördina­ tor compliance & risk bij Ballast Nedam. ‘Zeker grote aannemers zijn kwetsbaar, want als het misgaat, krijg je alle aandacht. Zelfs als je een relatief een kleine rol speelt.’

Tegenwoordig geldt er daarom een zero tolerance-beleid ten aanzien van overtredingen van de gedragscode die binnen het bedrijf wordt gehanteerd. Voor geschenken geldt bijvoorbeeld een limiet van 50 20

FORUM #13/04.07.13

‘wij denken dat we het netste jongentje van de klas zijn terwijl nederland er met de lockheedaffaire juist vroeg bij was’

Minder aandacht voor corruptie Van de Nederlandse werknemers denkt 23 procent dat corruptie wijdverbreid is het eigen bedrijfsleven. Dat blijkt uit het tweejaarlijkse fraudeonderzoek dat Ernst & Young afneemt onder drieduizend werknemers in 36 landen. Vergeleken met die 23 procent is het opvallend dat slechts 4 procent denkt dat omkoping in de eigen sector gebruikelijk is. De beschuldigende vinger gaat dus vooral naar anderen.

Het anti-corruptiebeleid wordt minder actief uitgedragen door het hogere management dan twee jaar geleden (toen 47 procent, nu 32 procent). Ook het aantal Nederlandse werknemers dat een training krijgt, is gedaald (19 procent in 2011, 14 procent nu).

Dat zou te maken kunnen hebben met de crisis die veel aandacht opslokt. Maar het valt Ernst &Young ook op dat werknemers die over de schreef gaan, ‘mild’ worden bestraft door hun werkgever.

euro. Werknemers die daarvan afwijken, moeten dat melden aan de leiding, zodat die niet voor verrassingen komt te staan. Wie zich duide­ lijk niet aan de regels houdt, wordt ontslagen. Bijpost: ‘Maar we moe­ ten ook niet overdrijven. Er zijn nu opdrachtgevers en adviseurs die niet meer naar congressen gaan om de schijn te vermijden, of ambte­ naren die niet meer op openingsfeestjes van nieuwe gebouwen komen.

Dat is niet nodig.’

De nieuwe gedragscode moet gemeengoed worden binnen het bedrijf, zoals eerder veiligheid onderdeel is geworden van de bedrijfscultuur.

Onderaannemers en leveranciers worden gescreend op hun compliance-beleid. Bijpost ziet wel wat in certificering. ‘In het begin werd daar in de bouwsector tegenaan gehikt. Maar op een gegeven moment moest je een ISO-certificaat hebben om nog in aanmerking te komen voor een opdracht.’

Ballast Nedam zit een commissie voor die een norm voor compliance voor bouwbedrijven wil opstellen. Die kant moet het op volgens Bijpost.

‘Nu staat de discussie over het wel of niet aannemen van een fles wijn nog te veel centraal. Het gaat er veel meer om dat compliance en integer handelen concreet worden opgenomen in alle bedrijfsprocessen.’

ven kunnen raken. ‘Je hoeft daarvoor niet eens een vestiging in de VS te hebben. Als de back-up van de server daar staat, val je ook onder die wetgeving.’

Ondertussen bespeurt hij een afname van corruptiesituaties voor grote bedrijven als Siemens. Overheden zijn er alerter op en aanbesteders weten dat grote bedrijven omkoping niet meer toestaan. ‘Landen als China zijn afhankelijk van onze techniek en willen de relatie met ons niet op het spel zetten door over omkoping te beginnen.’

Niet iedereen kijkt er zo tegenaan. Een van de andere deelnemers aan de bijeenkomst in Vlaardingen wees erop dat opkomende landen als China en Brazilië een ander idee hebben van corruptie. ‘Wie zegt dat wij gelijk hebben?’ Bijkomend probleem is dat bedrijven uit die landen de directe concurrent vormen van Nederlandse bedrijven. Dus als een Nederlands bedrijf een deal in Afrika laat lopen omdat het geen smeer­ geld wil betalen, kan de Chinese concurrent ermee aan de haal gaan.

Met een strengere Nederlandse anti-corruptiewetgeving kan worden voorkomen dat Nederlandse bedrijven aan de verleiding toegeven, maar er zijn internationale afspraken nodig om corruptie écht terug te dringen. Anders blijft het vechten tegen de bierkaai. 

concurrentieslag

www.vno-ncw.nl/maatschappelijkverantwoordondernemen

Paul Tijnagel van Siemens ziet wel iets in de aanscherping van de Nederlandse anti-corruptiewetgeving. ‘Vooral bij lagere overheden komt corruptie nog regelmatig voor. Dat kun je ontmoedigen door sneller en strenger te straffen.’ Hij verwijst naar de Britse en Ameri­ kaanse wetgeving, die hij ‘extreem’ noemt en ook Nederlandse bedrij­ 21

FORUM #13/04.07.13

uitspraken

‘Er zijn twee dingen die ik niet kan worden. Ik kan me niet omtoveren in een vrouw en ook niet in een ondernemer.’

Oud CDA-minister Maxime Verhagen, nu voorzitter van Bouwend Nederland, het Financieele Dagblad van 22 juni

‘Ik sta nog steeds open voor het bewijs dat er wél een glazen plafond bestaat.’

Econoom Marike Stellinga, Opzij van juli/augustus

‘Hij moet leiderschap tonen. In plaats daarvan schrijft Mark Rutte dat hij met vakantie wil.’

D66-leider Alexander Pechtold, AD van 22 juni

‘Van een lager salaris word ik geen slechter mens.’

Wouter Bos, de nieuwe baas van het VUmc, de Volkskrant van 22 juni

‘Als er een politieke unie komt, gebeurt er met Nederland hetzelfde als met een klontje suiker in een pot thee.’

Journalist Jan Werts, Elsevier van 13 juni

‘Mijn dochters bestellen alles online. Ik heb mijn eigen marktonderzoekbureau in huis.’

Wehkamp-ceo Paul Nijhof, Management Scope nummer 6

‘Sinds 1995 werk ik met plezier voor mijn plezier.’

Sodexo-ceo Hans Rijnierse, het Financieele Dagblad van 24 juni

‘Nederlanders durven een andere taal te spreken. Zodra we die een beetje beheersen, blaten we erop los.’

RWE-ceo Peter Terium, Management Team van juli

‘Terwijl ik in mijn werk minder geloof in harde getallen, gebruik ik ze in mijn vrije tijd steeds meer.’

Lex Hoogduin, hoogleraar Economie, het Financieele Dagblad van 22 juni

‘Nederland heeft de blunder gemaakt te geloven in een diensteneconomie.’

FME-CWM-voorzitter Ineke Dezentjé, het AD van 21 juni 22

FORUM #13/04.07.13

buiten beeld

‘Politiek was nooit het doel’

Sabine Uitslag (40) Was: Tweede-Kamerlid CDA Is: voorzitter Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten, eigen bureau voor advies, dagvoorzitterschap en lezingen

‘Toen ik via mijn LinkedIn-netwerk begin dit jaar werd benaderd voor het voorzitterschap van de vereniging van huidtherapeuten, was ik de eerste om een grap te maken over mijn achternaam. Ik had er zelf nog nooit van gehoord, huidtherapie. Maar welbeschouwd is de huid het grootste menselijk orgaan met aandoeningen als huidkanker, eczeem, acne en psoriasis, waardoor mensen in een sociaal isolement terecht kunnen komen.’

‘Ik ben hier twee dagen per week aan kwijt. Het is besturen by driving around: als kersverse voorzitter ga ik regelmatig bij huidtherapeuten langs. Het ondernemerschap en de passie voor het vak die ik tegenkom spreken me aan, want ik kom zelf uit een ondernemersfamilie.’

23

‘De werkzaamheden van mijn eigen bureau zijn voor 70 procent zorg-gerelateerd. Als dag­ voorzitter op een congres probeer ik bijvoor­ beeld consensus te bereiken tussen specialis­ ten en de medische industrie. Dat doe ik ook twee dagen. De resterende dag is mijn mammadag, dan neem ik geen telefoon op.’

‘Ik doe alles door elkaar en maak makkelijk dagen van half 7 ’s ochtends tot half 12 ’s avonds, zelfs nu ik zes maanden zwanger ben van mijn tweede kind. Daar gedij ik bij. Het optreden met mijn band – normaal twee keer per maand – heb ik wel even stopgezet in verband met mijn zwangerschap.’

‘Zorg is de rode draad in mijn leven. De poli­ tiek ingaan was nooit het doel, maar een mid­ del om dingen in de zorg te veranderen. Want daar heb je ook wetten voor nodig. Het gaat mij daarbij vooral om de belangen van patiën­ ten en de mensen die zorg verlenen.’

‘In 2012 kreeg ik van de partij groen licht om vier jaar door te gaan als Kamerlid, maar ik was er zelf nog niet uit. Een teken aan de wand was de vraag van een meisje uit een groep ver­ pleegkundigen die ik rondleidde op het Bin­ nenhof: ‘Zit u hier nu op uw plek?’ Daar had ik

FORUM #13/04.07.13

geen goed antwoord op. Het is niet zo dat ik teleurgesteld ben in de politiek. Het is me wel opgevallen dat mensen de politiek om leider­ schap vragen, terwijl ze zich tegelijkertijd niks laten zeggen. De houding is vaak: not in my backyard.’

‘Ik ben uit de politiek, maar niet uit de zorg.

Achter de schermen kan ik ook veel invloed uitoefenen, zeker nu ik weet hoe het in Den Haag werkt. Zorg zit in mensen zelf. We moe­ ten ons zelf verantwoordelijk voelen voor de samenleving. Opa niet over de schutting gooien, maar een deel van de zorg voor hem op ons nemen. De overheid moet in laatste instantie worden ingeschakeld.’ 

Tekst: Paul Scheer | Foto: Sam Rentmeester

actueel

24

FORUM #13/04.07.13

Begint de grens al bij Utrecht?

‘Zes miljard bezuinigen? Dan verhoog je toch de accijnzen en belastingen’, is de laatste jaren al iets te vaak de kabinets­reactie geweest. Boodschappen doen in de buurlanden wordt zo steeds aantrekkelijker voor de consument. ‘Ik heb er winkeliers aan kapot zien gaan.’

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Marcel van Hoorn/ANP

Van Rotterdam naar België voor een volle tank. Of van Deventer of Utrecht naar Duits­ land. Als je ook nog een paar kratten bier mee terug neemt en wat slofjes sigaretten, heb je al een flinke ‘winst’ behaald. Allemaal dankzij de accijnsverschillen tussen Nederland en de buurlanden. Het kabinet heeft de tarieven begin dit jaar al verhoogd en heeft een tweede verhoging in petto voor volgend jaar. Het denkt daarmee extra inkomsten te krijgen.

Maar of dat gaat lukken, is maar de vraag. Als alles in Nederland duurder wordt, zal dat de consument niet uitlokken om meer te kopen.

Misschien verergert de kopersstaking zelfs wel. Of in elk geval wordt het steeds interes­ santer voor Nederlanders om drank, benzine en sigaretten in het buitenland te kopen. En 25

FORUM #13/04.07.13

als je er toch bent, neem je meteen een auto vol andere boodschappen mee. Waren Duits­ land en België tot de jaren negentig alleen dichtbij voor echte grensbewoners, nu ligt de grens veel verder het binnenland in. Het Duitse dorpje Kranenburg tussen Nijmegen en Kleve bijvoorbeeld dankt zijn voort­bestaan aan grensverkeer. Er verdwijnen zoveel Nederlandse euro’s in het winkelcom­ plex bij Kranenburg, dat de inwoners het ‘de Bermudadriehoek’ noemen. Naar schatting de helft van de dertigduizend klanten die super­ markt Rewe maandelijks binnen krijgt, komt uit Nederland. En dan zijn er ook nog een Aldi en een Penny Markt in een dorpje met nog geen tienduizend inwoners. De burgemeester erkent volmondig dat Kranenburg alleen maar

actueel

Ligt Utrecht in de grensstreek?

Of Zwolle of Den Haag?

Op een liter Duitse of Belgische benzine kunnen heel wat extra kilometers gereden worden met een twee jaar oude Volkswagen Polo (de meest verkochte auto in 2010) bij een gemiddeld gebruik van 1 op 17. En hoe meer inkopen er worden gedaan, hoe meer kilometers er gereden kunnen worden om een voordeeltje te halen.

Bij een prijsverschil van 6,30 euro op een volle tank benzine loont een bezoekje aan de buren tot een enkele reis van 34 kilometer. Voor een krat bier ligt de grens op ongeveer 15 kilometer van Duitsland en 7 kilometer van België.

Voor een slof sigaretten op 93,5 kilometer van Duitsland en 104 kilometer van België. Neem je een volle tank benzine, een krat bier en een slof sigaretten mee, dan ligt de grens op ongeveer 143 kilometer van Duitsland en 145 kilometer van België (zie arcering op de kaart).

Wie is de grootste graaier?

NL DE BE

Accijns en btw per liter benzine (euro super 95) 1,05462 0,090805 0,089013

Prijs aan de pomp

btwtarief

1,729 1,588 1,5935

21 % 21 % 19 %

Bron: Oil Bulletin van 17 juni 2013 van de Europese Commissie

bloeit door de boodschappentoeristen. Met hen verschijnen ook Nederlandse onderne­ mers in de winkelstraten en op het bedrijven­ terrein. Leuk voor de Duitsers. Maar elke euro die daar wordt verdiend, gaat af van de beste­ dingen in Nederland én de btw-opbrengsten.

En wie even naar de omzet in de Nederlandse detailhandel kijkt, weet dat die ongeveer net zo sterk gekrompen is als in Griekenland, Spanje en Portugal.

uit de pas

NL DE BE

Accijns per krat bier 2,66 euro 0,68 euro 1,48 euro

Prijs van een krat 11,60 euro 9,14 euro 10,26 euro

Bron: Stopbierbelasting.nl

NL DE BE

Accijns per pakje sigaretten 4,67 euro 3,14 euro 3,00 euro

Prijs van een pakje 7 euro 5, 20 euro 5, 05 euro

Bron: Stichting Sigarettenindustrie 26

Klaas Bangma van onderzoeksbureau Panteia boog zich onlangs al over de mogelijke gevol­ gen van het kabinetsbeleid voor het grensver­ keer. Hij schat dat de verhoging van accijnzen en btw de Nederlandse winkeliers 150 miljoen euro gaat kosten. Vooral het grensrijke Lim­ burg wordt getroffen: 50 miljoen Nederlandse euro’s gaan naar het buitenland.

Er zijn nu al beduidende verschillen tussen Nederland en de omringende landen, zegt Bangma: ‘Nederland zit met het accijnstarief en de pompprijs voor benzine vandaag de dag al ver boven het niveau van onze buurlanden.

Met de aangekondigde accijnsverhoging van FORUM #13/04.07.13

ruim 3 cent gaat Nederland nog verder uit de pas lopen.’

Cees-Jan Adema, voorzitter van brancheorga­ nisatie Dranken.org maakt zich zorgen. ‘De accijnsdruk is in Nederland vier keer zo hoog als in Duitsland’, zegt hij. ‘Gulpener bijvoor­ beeld betaalt dit jaar 3,3 miljoen euro accijns.

Na de geplande verhoging die volgend jaar in moet gaan, wordt dat 3,7 miljoen euro. Dat wordt doorberekend in de bierprijs. In Duits­ land zou die accijns nog geen 9 ton zijn geweest. Dat is geen gelijk speelveld en dat kost banen. Wij zouden graag zien dat die accijnsverhoging naar 14 procent op 1 januari niet doorgaat.’

Nu zouden brouwers en anderen drankprodu­ centen ook gewoon hun producten over de grens kunnen verkopen, maar zo eenvoudig ligt het niet, zegt Adema. Consumenten zijn minder merkentrouw dan je denkt. Daarnaast zien de bedrijven op tegen de effecten op de binnenlandse markt. Adema: ‘Je ziet in de grensstreek al dat er vrijwel geen slijters meer over zijn. Als we die trend gaan versterken, houden we geen goed binnenlands distribu­ tienetwerk over.’ De Koninklijke SlijtersUnie

jeroen poortvliet

heeft becijferd dat de accijnsverhoging in 2003 de slijters 20 procent omzet kostte. Als de regering de accijns op sterke drank op 1 januari 2014 opnieuw verhoogt, verdwijnen alleen al honderd slijterijen en zo’n 260 vol­ tijdbanen, voorspelt Panteia.

niet te dol

Naslagwerk

Nu zijn er ook nog steeds veel Belgen en Duit­ sers die grensoverschrijdend boodschappen doen in Nederland. Niet voor niets is er een grote outlet in de buurt van Roermond, die voornamelijk draait op Duitsers en Belgen die daar hun merkkleding goedkoper inslaan.

Maar hoe duurder Nederland wordt, hoe aan­ trekkelijk het eigen land voor hen is. En hoe aantrekkelijker België en Duitsland voor Nederlanders worden. Dat moeten de Neder­ landse beleidsmakers wel in de gaten houden, zegt onderzoeker Bangma. ‘Een beetje meer kopen in Duitsland, is een beetje minder ver­ kocht in Nederland. Wat afwijken van de buren kan wel, maar het moet niet al te dol worden. Bij elke procent dat boodschappen doen in Nederland minder interessant wordt voor Nederlanders, wordt het ook minder aantrekkelijk voor buitenlanders.’

Roel Blaauw, voorzitter van de winkeliersver­ eniging Winkelhart in Enschede kent de grensproblematiek van haver tot gort. Tegen­ woordig heeft hij een adviesbureau, maar hij verkocht in een vorig leven tabakswaar. ‘Er zijn ondernemers die kapot gaan aan het belasting- en accijnsverschil tussen Neder­ land en Duitsland’, zegt hij. ‘Het begon bij de tabakszaken, ik zie het nu ook bij slijters en wijnzaken. Het punt is dat je van een onderne­ mer nooit te horen krijgt hoeveel van zijn klanten nu bij een ander kopen. Een jaar of zes geleden stonden de Duitsers hier in de rij, nu is het andersom en gaan we voor benzine, tabak, koffie en drank naar Duitsland.’

Nu hebben PvdA en VVD tijdens het Kamerde­ bat van vorige week wel beloofd de btw niet verder te zullen laten stijgen. Maar de accijns­ verhoging is daarmee niet van tafel. En het is te hopen dat het kabinet zich de ‘btw-belofte’ na de zomer in elk geval nog wel herinnert als de bezuinigingen in de nieuwe begroting ingeboekt moeten worden. 

Tussen alle beraadslagingen door over wel of niet 6 miljard euro bezuinigen had de Tweede Kamer vlak voor het zomerreces ook nog tijd om zich met kleinere onderwerpen bezig te houden. Zoals het rijtje boeken dat Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg voor zich heeft staan in de grote vergaderzaal.

Dat zijn de Bijbel, de Koran, een humanistisch boek, woordenboeken en het reglement van orde. Grotendeels overbodig, vond Van Miltenburg, want met een tablet kun je al die informatie ook opzoeken. Alleen het Kamerreglement wilde ze bij de hand houden, want ze zit nog in haar leerperiode als voorzitter.

Maar dat ging zomaar niet. Met het verwijderen van de Koran zou Van Miltenburg de suggestie wekken te beantwoorden aan een verzoek van de PVV. Die wilde de Koran als on-Nederlands en haatdragend boek niet op tafel zien. Na protest van een aantal fracties besloot Van Miltenburg af te zien van haar opruimactie. De PVV zocht mokkend de bankjes weer op.

Toch: wat doet de Koran op tafel? Raadpleegt Van Miltenburg die als er islamitische thema’s aan de orde zijn? Checkt ze Koran­ spreuken die Kamerleden met een moslimachtergrond rondstrooien?

Of staat de Koran er omdat er al een Bijbel stond, en is er toen voor de volledigheid ook maar een heidens boek naast gezet?

Het zijn vragen die de aandacht – al is het maar voor even – afleiden van de economische en daarmee politieke crisis. Dan komt een kwestie die zich snel laat oplossen als geroepen. Hoewel: je kunt je afvragen of het handhaven van de status quo echt een oplossing is.

Misschien kan Van Miltenburg na het zomerreces tijdens een van die eindeloze Kamerdebatten de Koran naslaan op spreuken over bezuinigen en crisisbestrijding. Het schijnt bijvoorbeeld dat banken die volgens de sharia handelen (geld verdienen met geld mag niet), het niet slecht doen.

Je moet alles proberen als niemand het antwoord op de crisis weet. Laat de Kamervoorzitter er voor de volledigheid ook de Bijbel en dat andere boek op naslaan. Al is het maar omdat de PVV anders boos wordt.

Paul Scheer

www.vno-ncw.nl/belastingen 27

FORUM #13/04.07.13

achtergrond

Waar een Nederlandse jongere vaak nog de neus ophaalt voor een baan in de techniek, staan ze in de Verenigde Staten, Italië, Duitsland en Mexico in de rij. Wat maakt techniek wél sexy in het buitenland?

Foto: Spencer Platt/Getty

Medewerkers van Google werken op de ‘tech stop’ op het nieuwe kantoor van het bedrijf in New York

28

FORUM #13/04.07.13

gratis lunches, chef-kok en geld voor een gezin

Hier is

techniek echt 端bercool 29

FORUM #13/04.07.13

Sean Gallup/getty

Spencer Platt/getty

achtergrond

verenigde staten?

Ze staan al klaar in de gang: Google-medewerkers die even een rondje willen steppen, hoeven er alleen maar een te pakken

‘Lokken met celebritychefs en geld om níet te werken’ Phil Libin, oprichter van het Amerikaanse softwarebedrijf Evernote, vroeg zich een tijdje geleden af wat hij kon doen om het leven van zijn werknemers gemakkelijker te maken. Zijn vrouw aarzelde geen moment: gratis hulp in de huishouding.

Het resultaat is dat alle 250 medewerkers van het bedrijf sindsdien twee keer per maand thuis een schoonmaker over de vloer krijgen. De achterliggende gedachte is simpel, aldus Libin, wiens bedrijf een app maakt om mensen te helpen zich hun ingevingen te herinneren: ‘Gelukkige werknemers maken betere producten. De resultaten die we zoeken hebben alles te maken met hoe mensen zich voelen.’

Dit soort bedrijfsextraatjes zijn in de Verenigde Staten geen uitzondering meer. Met het aantrekken van de economie woedt er een ware oorlog om technisch talent. Standaardlokkertjes als in de conferentiekamer en een koelkast vol Red Bull voldoen dan ook allang niet meer. Een beetje IT-bedrijf onderscheidt zich inmiddels met een muziekkamer vol piano’s en gitaren, celebrity-chefs die zijn weggekaapt van San Francisco’s toprestaurants, of een glijbaan van een verdieping hoog 30

FORUM #13/04.07.13

waarover werknemers naar beneden kunnen roetsjen. Gamesontwikkelaar Zygna moedigt werknemers zelfs aan om hun honden mee naar het werk te nemen, waar ze net als hun baasjes in de watten worden gelegd.

Om het talent vast te houden worden sinds kort zelfs ook de gezinnen gepaaid. Zo geeft Facebook nieuwe ouders 4.000 dollar om babyspulletjes te kopen, en biedt het koppels die geen kinderen kunnen krijgen 15.000 dollar voor het adoptieproces. Alles om stress en andere onproductieve afleidingen tot een minimum te beperken, aldus een woordvoerder: ‘We richten ons niet op aromatherapie voor de hond. We willen alleen maar dingen die functioneel voor de werknemer en het gezin zijn.’

Andere dotcoms doen er alles aan om werknemers zo vrij mogelijk te laten. Online dvd-verhuurder Netflix heeft bijvoorbeeld geen regels omtrent het nemen van vakanties. In de woorden van medeoprichter Reed Hastings: ‘We focussen op wat mensen voor elkaar krijgen, niet op hoeveel dagen ze werken.’ Daar wordt nauwelijks misbruik van gemaakt, aldus

Elektrische auto’s rollen op de lopende band over de hoofden van kantoormedewerkers van BMW heen

duitsland

‘Hier word je als jongere serieus genomen’

een voormalig Netflix-medewerker: ‘Het laat zien dat je als een volwassene wordt behandeld.’

Sommige IT-bedrijven nemen hun personeelsbestand zo serieus dat ze hun sollicitanten zelfs betalen om níet te komen werken. Zo stelt online schoenenfabrikant Zappo’s elke potentiële nieuwe werknemer voor de keus: een baan, of een cheque van 3.000 dollar om te vertrekken. Zappo’s selecteert op die manier alleen mensen die écht een passie voor het bedrijf hebben. Het percentage dat het geld aanneemt? Twee à 3 procent, aldus een woordvoerder.

Tekst: Jeroen Ansink

31

Ongeveer twintig basisschoolkinderen zitten er in de klas. Ze zijn volledig gefixeerd op de opdracht van vandaag, de bouw van een houten kantoortoren. De groep journalisten die net is binnengekomen laat ze koud, want dit is precisiewerk waarbij de volste concentratie is vereist.

Het zijn op het eerste gezicht gewone kinderen die handvaardigheidsles krijgen. Maar toch is er iets aparts aan de hand. De kinderen zitten namelijk niet in een gewoon klaslokaal. Ze volgen een workshop bij KSB, een grote Duitse producent van pompen uit Frankenthal met 16.200 werknemers en een omzet van 2,3 miljard euro.

De leraren zijn zelf nog piepjong. Het zijn zogenoemde Auszubildende met een paar jaar durende leerwerk-overeenkomst. Hun opdracht is het om de kinderen lekker te maken voor een toekomst in de industrie, liefst natuurlijk bij KSB. Het geven van workshops aan kinderen, zelfs deze hele jonge, behoort volgens opleidingschef Franz Eller tot een vast onderdeel van de bedrijfsfilosofie. Doen ze het namelijk niet dan leggen ze het af tegen de concurrentie, want in het vergrijsde Duitsland is de strijd om talent moordend. Om die reden was KSB dit jaar ook betrokken bij de organisatie van de prestigieuze competitie Jugend Forscht, waarbij jongeren tot 21 jaar strijden om de eer van de beste Nachwuchswissenschaftler van Duitsland.

Tijdens de finale bij chemieconcern Bayer in mei werd de 14-jarige Lennart Kleinwort uiteindelijk uitgeroepen tot winnaar. Hij had een app ontwikkeld waarmee bewegende geometrische figuren op een mobieltje bij aanraking veranderen. Logisch dat Bayer-ceo Marijn Dekker de prijs zelf uitreikte begeleid door onderwijsminister Johanna Wanka.

Het zijn zomaar een paar voorbeelden van hoe serieus Duitsland het techniekonderwijs neemt, FORUM #13/04.07.13

en hoe nauw betrokken bedrijven daarbij zijn.

Het werkgeversverband Gesamtmetall draagt ook zijn steentje bij. Veelgeroemd is vooral het initiatief twaalf jaar geleden om een groep van gymnasiums op te richten die in plaats van Latijn en Grieks zich specialiseren in scheikunde, natuur- en wiskunde. ‘Een enorm succes’, zegt Wolfgang Gollub voorzitter van de vereniging van Mint-EC-scholen waarvan er inmiddels 165 zijn met 170 duizend leerlingen, die stuk voor stuk uitstekende kansen maken op de arbeidsmarkt.

Niet voor niets vinden jaarlijks honderdduizenden jongeren via een leerwerk-traject hun weg naar de industrie. Het Azubi-systeem is zo succesvol dat de minister van sociale zaken, Ursula von der Leyen, het nu ook wil exporteren naar landen als Spanje en Portugal.

Volgens haar is overigens een belangrijke factor aan het systeem dat nog wel eens over het hoofd wordt gezien dat de Duitse Azubi’s behandeld worden als gewone werknemers met een behoorlijk salaris. Veel jongeren bevestigen dat.

Ze voelen zich serieus genomen, een inkomen betekent onafhankelijkheid, en soms kunnen ze er al heel jong een autootje kopen. Dat vergoedt veel voor het vroege opstaan, want dat is wel een klein nadeel. Een Azubi in de industrie moet er niet vies van zijn om 6 uur naast zijn bed te staan.

Tekst: Maurits Kuijpers

edwin timmer

bloomberg/getty

achtergrond

Pieter de Korver (ITB Precisietechniek): ‘In Mexico groeien we bijzonder hard’

mexico

‘In de auto-industrie krijg je zo een goedbetaalde baan’ In de fabriekshal van Dooremalen Industries Mexico in Querétaro, op zo’n 250 kilometer van Mexico-Stad, rollen onophoudelijk plastic voorwerpen uit de matrijzen. Het familiebedrijf ITB Precisietechniek uit Boxtel maakt er honderd miljoen per jaar. Het gaat om complexe plastic onderdelen voor ABS-remsystemen, motoren voor elektrische ramen of brandstofsystemen.

‘In Mexico groeien we bijzonder hard’, zegt directeur Pieter de Korver. ‘Dertig procent per jaar.’ Het tekent de snelle ontwikkeling van de auto-industrie in het Noord-Amerikaanse land, waar Mazda, Nissan, Audi en Ford miljardeninvesteringen hebben aangekondigd. Maar al die fabrieken, én de toeleverende industrie, hebben wel de handjes

32

nodig om het werk voor elkaar te krijgen.

Oorspronkelijk was techniek geen geliefde studiekeuze in Mexico. ‘Medicijnen, rechten en bestuurskunde kwamen eerst’, zegt rector Salvador Lecona Uribe van de technische Universiteit UTEQ. ‘En we moeten nóg steeds trekken.’ Toch verandert die situatie.

Studenten begrijpen dat techniek, dankzij de stormachtige ontwikkeling, hen nu talloze kansen biedt.

De Korver: ‘Ik hield een voordracht voor studenten van de UTEQ waarin ik heb uitgelegd dat ze kunnen doorgroeien. Iemand die als technisch operator begint, en voldoende ervaring opdoet, kan verder komen in ons bedrijf. Want ook kandidaten voor middenmanagement met niveau

FORUM #13/04.07.13

mts of hts zijn uiterst schaars in Mexico.’

Het grootste probleem is dat scholen niet afleveren wat bijvoorbeeld ITB behoeft. ‘Het niveau is te laag. Er bestond wel een opleiding kunststof en spuittechniek, maar de inhoud schoot tekort.’ Mexico ontbeert een traditie in plastics zoals in Nederland of Duitsland. Zo worden de matrijzen, de mallen voor plastic voorwerpen, nog steeds allemaal in Nederland ontworpen en vervaardigd.

Samen met collega’s uit kunststofsector, zoals het ook in Querétaro neergestreken Aspel uit België, heeft ITB de UTEQ zover gekregen dat zij een verbeterde opleiding aanbieden. ‘Het instituut krijgt de juiste machines, de leraren worden bijgeschoold en studenten komen in onze bedrijven meedraaien.’

Een rode Ferrari F12 Berlinetta wordt aan de binnenkant afgewerkt

italië

‘Studenten komen voor een icoon als Ferrari’

Binnen twee jaar moeten de eerste zestig kunststofspecialisten zijn afgestudeerd.

Student Oscar Rodriguez bevestigt, net als jongeren om hem heen, dat hij voor techniek heeft gekozen vanwege de goede vooruitzichten. ‘Ik krijg straks makkelijker een baan dan vrienden met een andere opleiding.’ Ook het salaris van 8.000 tot 12.000 pesos (480-720 euro) per maand, vindt hij aantrekkelijk. Pieter de Korver weet zeker dat enkele van deze studenten straks voor ITB kiezen. Maar de concurrentie groeit.

Binnenkort openen alweer twee concurrenten in spuittechniek een Mexicaanse vestiging.

Tekst: Edwin Timmer

33

Italiaanse scholen leveren steeds minder technisch geschoolde mensen af. Terwijl de Italiaanse bedrijven als er nog nieuwe arbeidsplaatsen worden geschapen juist steeds meer technici zoeken. Bij het exclusieve sportautohuis Ferrari stromen de cv’s van techneuten en generalisten echter in groten getale binnen. Volgens Dennis de Munck, sinds begin dit jaar recruiter en carrièreontwikkelaar bij Ferrari, komen er jaarlijks zo’n dertig- tot veertigduizend open sollicitaties binnen op papier, via de mail en via sociale netwerken. ‘Mensen komen vaak op de historie af.

Op het icoon Ferrari. We zijn tenslotte altijd in het nieuws. Na overwinningen van Alonso of Massa bijvoorbeeld maar ook omdat we veel journalisten op bezoek krijgen.’

De Munck is met lang niet al die cv’s tevreden.

‘Dat mensen het stoer vinden om bij ons te werken, telt niet. Mensen die komen voor het product of de overwinning zijn vooral fans. Wij willen mensen die vaktechnisch competent zijn en met beide benen op de grond staan. En dat de student en een topingenieur op het moment dat hij zijn carrièrewensen overziet, aan Ferrari denkt.’

Een baan bij Ferrari betekent volgens De Munck in feite een manier van leven. De fabriek staat in Maranello, een dorpje waar behalve de Ferrari-fabriek en het heerlijke eten niet veel te zoeken is. ‘Het is een internationaal bedrijf in een heel locale omgeving. Ver weg van hippe steden als Milaan. Je moet het weten te waarFORUM #13/04.07.13

deren dat je ver van een metropool woont. En echt een teamspirit hebben. Dus naast technische vaardigheden culturele vaardigheden bezitten.

Het ‘cool’ vinden bij Ferrari te werken is ons te oppervlakkig.’

Ferrari zoekt dit jaar driehonderd nieuwe vooral technisch geschoolde mensen op een totaal personeelsbestand van 2.900. ‘Dat komt door onze groei. Het verloop is hier klein. We behouden mensen vanwege tailor made trainingen om je maximaal te ontwikkelen. Zo’n honderd man wordt nu omgeschoold van blue collar naar white collar. Omdat ze die ambities en capaciteiten hebben. Als je zoiets niet wilt, is het ook goed. Daarnaast is de werkomgeving heel groen, hebben we veel sportfaciliteiten, medische begeleiding voor het hele gezin en familiedagen. Het zorgt voor een fantastische werksfeer. En we noemen dat FormulaUomo.’

Waar Ferrari beter in wil worden is employer branding. De Munck: ‘Meer mensen moeten proactief aan Ferrari denken als het om hun baan gaat. Onze LinkedIn zichtbaarheid hebben we daarom verbeterd. En we creëren engagementkringen voor verschillende technische experts. Onze professionele geloofwaardigheid moet ermee verbeteren. We geven zo aandacht aan onze potentiële doelgroep. En nu of straks krijgen we de juiste mensen in onze database met cv’s. En uiteindelijk hier in Maranello.’

Tekst: Maarten Veeger 

ondernemerspanel

Liever een vmbo’er?

Scholen lijken het vmbo links te laten liggen, want er valt niet mee te scoren. Dat blijkt uit het rapport Naar een versterking van het vmbo dat vorige week werd gepresenteerd.

Hoe komen ondernemers straks nog aan jongeren die met hun handen kunnen werken?

Tekst: Jiska Vijselaar | Foto’s: Sam Rentmeester, Hans Stakelbeek, Nout Steenkamp

Hidde Frankena / Goudsche Machinefabriek / Waddinxveen

‘Graag een vmbo’er’ ‘De overheid moet veel meer sturen, zodat jongeren worden opgeleid voor beroepen waaraan behoefte is.

Want we willen toch geen duizenden vrijetijdkundigen hebben? Je kunt het scholen niet kwalijk nemen dat ze focussen op havo en vwo wanneer ze afgerekend worden op het aantal leerlingen daar. Geef ze liever een bonus als ze kinderen op het vmbo krijgen.’

Bas Kuypers / Kuijpers Installaties / Helmond

‘Doe wat je leuk vindt’ ‘Zelf wilde ik per se naar het vwo. Maar dat is niet voor iedereen de beste route. Kinderen die liever praktisch bezig zijn, moeten dat ook gewoon kunnen doen. Je hebt er veel meer aan als jongeren op het juiste niveau worden opgeleid en werk doen dat ze leuk vinden, dan zijn ze er ook goed in.’

‘Als technisch dienstverlener hebben we altijd vakmensen nodig. Het baart me echt zorgen dat de liefde voor

techniek zo afneemt. We doen er als installatiebranche van alles aan om jongeren te interesseren. Wij hebben – op 875 man personeel – elk jaar zo’n 25 tot dertig jongens rondlopen die nog in opleiding zijn. Negen van de tien krijgt na afloop van het leer-werktraject een contract.’

‘Er is niets mis met met je handen werken. Maar jongeren kiezen eerder voor de havo of het vwo. Alsof Nederland ineens stukken intelligenter is geworden. Als ze daar eigenlijk niet ‘thuishoren’, leidt dat tot teleurstellingen.

Zonde, want zo lopen ze onnodig deuken op.’

Ruud Berbee / Kwekerij Ludwig & Co / Voorhout

‘Kijk waaraan behoefte is’ ‘Ik heb niet het idee dat het vmbo wordt ondergewaardeerd. Het is wel zo dat het nu een hele brede opleiding is. Ik vraag me af of dat nou wel zo handig is. Ga liever samen met het bedrijfsleven kijken waaraan vooral behoefte is. In de bollensector hebben we bijvoorbeeld een tekort aan procesoperators. Een goede techniekopleiding op het vmbo zou dan helpen.’

‘Er zijn genoeg kinderen die goed met de handen kunnen

34

‘Een goede vmbo’er wil ik graag hebben. Vooral een technisch geschoolde natuurlijk. In feite is het een baan­ garantie als je die opleiding volgt. Daar moeten we ouders alleen nog even van overtuigen. Het helpt ook als er goede leraren voor de klas staan. Ik ben zelf ooit scheikunde gaan studeren omdat ik zo’n enthousiaste leraar had. Dat maakt een opleiding aantrekkelijk. En zorg ook dat er moderne machines staan.’

‘Het vmbo is nu een soort polderopleiding: te technisch voor de een, niet technisch genoeg voor de ander. Ik denk met weemoed aan de lts terug.’

FORUM #13/04.07.13

werken en ook met hun hoofd. Maar bij wie dat ‘werken met je hoofd’ er op school nog niet zo heel erg uit komt.

De oplossing zit in wat ik ‘de psychologie’ noem. Begeleid die jongens en meiden tijdens hun opleiding meer zodat ze weten hoe hun toekomst eruit gaat zien als ze een keuze maken. En vraag ze: ‘Wil je dat?’ Mijn ervaring is dat als ze een jaar of 18 à 25 zijn, ze zichzelf meer gaan ontwikkelen bij het bedrijf waar ze dan werken. Maar ouders, docenten en bedrijfsleven moeten meer begeleiden en sturen. Daar ligt een grote verantwoordelijkheid.’

vereniging Topvrouwen doorbreken 20 procentgrens

36 mens

jeroen poortvliet

• Personalia • Afscheidsfeest voor Elco Brinkman

37 branche • ‘Duizenden banen op de tocht door inbesteding overheid’ • Acrobatische toeren voor bouwesector • ‘Transportsector staat voor grote veranderingen’ • ‘Verbeter de concurrentiekracht van de Nederlandse staalsector’ • Samen in de Tuktuk • Even bellen met Richard Weurding, algemeen directeur Verbond van Verzekeraars

Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert nam de Monitor Talent naar de Top in ontvangst

39 duurzaam

‘Maak van je ambitieuze hart geen moordkuil’ was de oproep van Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert aan alle vrouwen tijdens de bijeenkomst Talent naar de Top in de oude zaal van de Tweede Kamer in Den Haag. Zij nam daar op 27 juni de Monitor Talent naar de Top 2012 in ontvangst van Gerdi Verbeet, voorzitter van de monitorcommissie.

• ‘Tekort stageplaatsen zet jongeren op 1 – 0 achterstand’ • Opbrengst eerste vaatje haring naar Cliniclowns • ‘Verder werken aan verduurzamen van de houtketen’ • ‘Groen is de rode draad’

De Monitor evalueert de prestaties van bedrijven die het Charter Talent naar de Top hebben ondertekend. Die 221 organisaties zetten zich in om meer vrouwen in topposities te krijgen en te houden.

Ondanks de recessie is het aantal vrouwen in de top van bedrijven de grens van 20 procent gepasseerd. Volgens het rapport is de stijging extra opmerkelijk omdat er sprake is van zowel een daling van het totaal aantal medewerkers van charterondertekenaars als een krimp van de top. ‘Ik denk dat de tijd voorbij is dat diversiteit gezien werd als een vervelend onderwerp, als gezeur van lastige types.’ aldus Verbeet. ‘Maar natuurlijk zijn we er nog lang niet’. Als het percentage vrouwen in de top in dit tempo doorgroeit, duurt het tot 2044 voordat de helft van de topfunctionarissen vrouw is.

En hoewel het aandeel vrouwen in de top is toegenomen is dat voor de subtop gelijk gebleven. Voor een stijging van het aandeel vrouwen is het essentieel dat die subtop vol­ doende groot is en tijdig aangevuld wordt, vindt Talent naar de Top. De kweekvijver moet goed gevuld zijn. Hennis is geen groot voorstander van quota om het aantal vrouwen in de top te vergroten. ‘Quota is voor de visvangst, dat siert vrouwen niet.’

35

FORUM #13/04.07.13

vereniging mens

personalia

Michiel Mol, oprichter van het onlangs aan Publicis Groupe verkochte LBi, en Harry van Dorenmalen van IBM zijn per 1 juni 2013 toegetreden tot de raad van advies van online reputatiemanagementadviseur Universal XS.

Jan Kars is sinds 27 mei voorzitter van het Koninklijk Actuarieel Genootschap en het Actuarieel Instituut. Hij volgt Rajish Sagoenie op, die de afgelopen vier jaar de functie van voorzitter heeft bekleed.

Casper Swaan is de nieuwe voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Flevoland.

Hij volgt Nico van Staveren op.

Swaan is werkzaam als regiodirecteur van Countus Accountants en Adviseurs en zit al sinds 2001 in het bestuur van de werkgeversorganisatie.

Onder andere premier Mark Rutte, minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Guido van Woerkom (ANWB) bezochten op 21 juni de afscheidsreceptie van Elco Brinkman in het Scheveningse Circustheater. Brinkman gaf de voorzittershamer van Bouwend Nederland door aan zijn CDA-partijgenoot Maxime Verhagen.

Het vertrek van Brinkman als voorzitter van de bouwbranche, is ook een einde van zijn vicevoorzitterschap van VNO-NCW. Vorige week maandag werd hij benoemd tot lid van verdienste van de ondernemingsorganisatie.

36

FORUM #13/04.07.13

nieuw bestuurslid vno-ncw Jan Hein Sträter, directeur van de Vereniging Nederlandse Kerftabakindustrie (VNK), is sinds 27 juni toegetreden tot het algemeen bestuur van VNO-NCW. Hij is lid namens VNK en volgt Alexander van Voorst Vader op.

Emma Marcegaglia

Bert van der Els is per 15 juni toegetreden tot de raad van toezicht van de Stichting Nederlandse Bouwregatta. Van der Els is voorzitter van de raad van bestuur

Afscheidsfeest voor Elco Brinkman

Bij Rabobank Nederland heeft Lense Koopmans de voorzittershamer van de raad van commissarissen overgedragen aan Wout Dekker. Dekker is sinds 2010 lid van de raad van commissarissen.

Piet Moerland treedt begin volgend jaar terug als bestuursvoorzitter van de Rabobank. Hij is vanaf 1979 - met een korte onderbreking - werkzaam in de top van de bank en is sinds juli 2009 bestuursvoorzitter. Er wordt nog gezocht naar een geschikte opvolger.

vnk

José Duarte volgt eind dit jaar Chris Ouwinga op als ceo van UNIT4. Duarte komt van software­ leverancier SAP, waar hij global president services en corporate officer was. Ouwinga blijft aan als nonexecutive director en voorzitter.

Europese werkgeversorganisatie BUSINESSEUROPE heeft een nieuwe voorzitter. Emma Marcegaglia, voorzitter van de Italiaanse werkgeversorganisatie Confindustria, is sinds 1 juli Jürgen Thumann opgevolgd.

Thumann is vier jaar voorzitter geweest. businesseurope

Günter Gülker is per 1 juli de nieuwe directeur van de Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) in Den Haag. Hij volgt Axel Gerberding op, die in verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zijn functie neerlegt. Gülker is sinds 2004 plaatsvervangend directeur van de DNHK.

van bouwbedrijf Heijmans en al geruime tijd betrokken bij de Nederlandse Bouwregatta. Hij volgt Gert Jan Woudenberg op.

Joeri Kamp wordt per 1 augustus cio van Eneco Groep. Kamp werkt sinds 1 juni 2005 bij Eneco en is sinds 1 januari 2012 directeur Eneco Services binnen Eneco Supply. Hij volgt Hadi Jassim op die per dezelfde datum met pensioen gaat.

rené van den burg

Bert Cornelese wordt cfo bij de non-food retailorganisatie Action Holding. Hij is nu nog in dienst bij Koninklijke Ten Cate. Daar zal hij per 1 september stoppen.

Jan Hein Sträter

vereniging branche

Werkgevers en werknemers moeten samen optrekken om te voorkomen dat de overheid haar facilitaire dienstverlening in eigen beheer gaat regelen. Dat is de boodschap van Hans Rijnierse, voorzitter van de Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca).

De overheidsplannen leiden volgens Rijnierse tot verlies van kwaliteit, vakkundigheid en veiligheid. Bovendien pakken ze slecht uit voor de werkgelegenheid in de bedrijven. ‘Als sector hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kwaliteit, voedselveiligheid en opleidingen.

Door inbesteding gaat de opgebouwde expertise verloren. Dat moeten we voorkomen.’

Uit onderzoek blijkt dat alleen al in de cateringbranche enkele duizenden banen op het spel staan. En ook in de andere facilitaire branches zoals schoonmaak en beveiliging dreigt banenverlies.

Tijdens de presentatie van de Veneca Focus, de jaarlijkse publicatie waarin Veneca terugkijkt en vooruitblikt op de trends en ontwikkelingen in de cateringbranche, vond Rijnierse FNVvoorzitter Ton Heerts aan zijn zijde. www.veneca.nl

de acrobatische toeren van leerlingen van circusschool CIRCASO tijdens de actiedag BouwNouOp.nl op 20 juni. Even daarvoor nam de

vincent bloothoofd

minister van Mieke van Veldhuizen van FNV Bouw en Nico Rietdijk

Steel Nederland, Theo

van NVB Vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers, een

Henrar overhandigde 26 juni

brief in ontvangst waarin de noodklok wordt geluid over de huidige

de zogenoemde Staalagenda

situatie in de bouwsector. De brief plus aanbevelingen zijn opgesteld

aan minister Kamp van

door organisaties uit en rond de bouw. Minister Blok beloofde de

Economische Zaken.

brief met aandacht te bestuderen.

is gepubliceerd. Op initiatief van Eurocommissaris Tajani van Industrie en Ondernemerschap wil de Europese Commissie de concurrentiekracht van de Europese staalsector versterken.

Het actieplan moet de sector door de huidige economische crisis heen loodsen door onder meer de vraag naar staal te stimuleren, te zorgen voor betaalbare energiekosten, de toegang tot buitenlandse markten te verbeteren, innovaties in de sector te stimuleren, verbetering van regels en vermindering van de regeldruk. Tata Steel in IJmuiden heeft in haar Staalagenda de belangrijkste korte- en langetermijnactiepunten benoemd om de concurrentiekracht van de Nederlandse staalsector te verbeteren.

37

FORUM #13/04.07.13

bouwnouop

De agenda is een uitwerking

door de Europese Commissie

FNV-voorzitter Ton Heerts

Minister Stef Blok voor Wonen en Rijksdienst applaudisseert voor

Directievoorzitter van Tata

staalsector dat op 11 juni

Hans Rijnierse, voorzitter van Veneca (links) en

Acrobatische toeren bij bouwsector

‘Verbeter de concurrentie­ kracht van de Nederlandse staalsector’

van het actieplan voor de

jeroen poortvliet

‘Cateringbanen op de tocht door inbesteding overheid’

Samen in de Tuktuk

verzekeraars

vereniging branche

even bellen met…

Richard Weurding,

jeroen poortvliet

algemeen directeur Verbond van Verzekeraars

Werkgevers maken zich zorgen over het vmbo. Het leerlingaantal

Het Verbond van Verzekeraars heeft zich als supportive organisation aangesloten bij de vorig jaar gelanceerde Principles for Sustainable Insurance (PSI) van de Verenigde Naties. Wie bij sustainable alleen denkt aan gerecyclede grondstoffen, denkt niet breed genoeg, vindt Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond.

daalt en steeds minder kinderen kiezen voor techniek of zorg & welzijn. Dat zijn naar verwachting de sectoren die de komende decennia blijven groeien. Hans Biesheuvel, voorzitter van MKB-Nederland, overhandigde namens VNO-NCW en zijn eigen organisatie een nota vol aandacht- en verbeterpunten aan topambtenaar André de Jong van het ministerie van Onderwijs.

De werkgevers willen graag meer promotie voor het vmbo en een betere aansluiting op de vervolgopleiding. Ondanks de kopzorg over het onderwijsbeleid was er wel tijd voor Biesheuvel en De Jong om samen een rondritje te maken door de hal van het VNO-NCW-hoofdkwartier in een Tuktuk.

zonder quotum Dwingende regels of een quotum om arbeidsgehandicapten of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans te bieden op werk zijn niet nodig.

Die boodschap spraken ondernemers, bestuurders en andere betrokkenen in de regio Zwolle uit tijdens een bijeenkomst in Ommen. De regio wil van staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken de pilotstatus om te kunnen experimenteren met maatregelen en regels die passen bij meer arbeidsdeelname. Of, zoals ze het zelf betitelt: een regelluwe invoering van de Participatiewet. www.vno-ncwmidden.nl

38

Hoe komt het Verbond ineens zo duurzaam?

‘Dit loopt al een tijdje. De Verenigde Naties hebben vorig jaar, tijdens de milieutop in Rio de Janeiro, de PSI gelanceerd. Bij de ontwikkeling daarvan waren grote internationale verzekeraars betrokken zoals ING, Achmea, Aegon en Delta Lloyd.

Daarnaast maakt de financiële wereld een grote cultuurverandering door.

Duurzaamheidsprincipes zijn daar een deel van. De VN zijn best blij met onze opstelling, want het geeft aan dat in Nederland de hele branche achter het programma staat.’

Duurzaam heeft toch niets met verzekeren te maken, maar gaat toch over productie?

‘Dat is een veel te enge interpretatie.

Onze core business is het bieden van zekerheid. Dat is een maatschappelijke rol. De principes zijn gericht op het wereldwijd verzekeren van risico’s op het gebied van klimaatverandering, vergrijzing, gezondheidszorg en

FORUM #13/04.07.13

verdeling van welvaart. We hebben in Nederland naar de toekomstvoor­ spellingen van het KNMI-gekeken en op basis daarvan een overstromingsverzekering ontwikkeld.’

Dat is gewoon handel.

‘Zeker, alleen je helpt mensen er mee die zorgen hebben. Het is al even geleden, maar we hebben een manier kunnen vinden om mensen met een Hiv-besmetting aan een hypotheek te helpen. Dat was voor hen erg moeilijk gezien de gezondheidsrisico’s die ze lopen. Bij duurzaamheid hoort voor ons bijvoorbeeld ook dat we kinderen helpen met omgaan met geld. Daar hebben we speciale programma’s voor.

En als institutioneel belegger met 4 miljard euro in onze portefeuille kunnen we ook in die rol aandacht vragen voor duurzame aspecten.’

Gaat er veel veranderen voor verzekerden?

‘Ik denk niet dat ineens het roer 180 graden om gaat. We zijn al langer bezig met die cultuurverandering en dit is een logische stap. Ik probeer die in Europees verband te maken, maar ik merk dat de Noordelijk landen er anders in staan dan de Zuidelijke.’ www.verzekeraars.nl, www.unepfi.org/psi

vereniging duurzaam

‘Tekort stageplaatsen zet jongeren op 1-0 achterstand’

De barometer van de Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) meldt een groeiend tekort aan stageplaatsen en leerbanen voor het mbo: er zijn nu dik twintigduizend leerbanen minder dan twee jaar geleden. ‘Een stage- of leerbaan is vaak verplicht om een diploma te behalen. Door het huidige tekort staan veel jongeren al met 1-0 achter’, zei Sterk.

De ambassadeur Aanpak Jeugdwerkloosheid gaf 20 juni ook de aftrap voor de campagne Word leerbedrijf, daar word je beter van. Sterk roept daarmee, samen met de SBB, ondernemers op om leerbedrijf te worden.

Zij wordt hierin ondersteund door lokale overheden en kenniscentra.

Ze benadrukte dat niet alle verantwoordelijkheid bij de werkgevers kan

Opbrengst eerste vaatje haring naar Cliniclowns Het haringseizoen 2013 is met de veiling van het eerste vaatje in Scheveningen op 19 juni officieel van start gegaan, twee weken later dan gepland omdat de haring vanwege het slechte weer nog niet de gewenste kwaliteit had. Het eerste vaatje haring werd aan wal gebracht door rederij Jaczon uit Scheveningen. De reder bood op de veiling vervolgens stevig mee op het zelf aangevoerde vaatje. De opbrengst, 66.500 euro, gaat naar Cliniclowns.

worden gelegd. ‘Het is ook belangrijk dat jongeren, samen met hun ouders, goed nadenken over de opleiding die zij kiezen en de banenkans die daarbij hoort.’

trek in kasgroente Nederlandse kasgroente voldoet steeds beter aan de verwachting van Duitse consumenten. Dit blijkt uit de Holland Imago Monitor Duitsland van het Productschap Tuinbouw.

Tomaat, paprika en komkommer uit Nederland krijgen een ruime voldoende als waardering en scoren vrijwel gelijk aan Spaanse. Met de koopintentie bij de Duitse consument ontlopen Nederlandse en Spaanse tomaten en paprika’s elkaar ook amper, terwijl Nederlandse komkommers duidelijk beter scoren. Nederland en Spanje zijn beide grootleverancier van kasgroenten aan Duitsland. www.frugiventa.nl

pvis

www.pvis.nl

sbb

De jeugdwerkloosheid is de afgelopen maanden vrijwel niet toegenomen. Maar met 137 duizend werkloze jongeren is er allerminst reden om achterover te leunen. Dat zei Mirjam Sterk, Ambassadeur Aanpak Jeugdwerkloosheid, op 20 juni in Rotterdam.

Sterk nam de SBB-barometer in ontvangst.

elektrisch rijden groeit Het aantal elektrische auto’s in Nederland is sinds begin dit jaar met ruim tweeduizend gestegen tot bijna tienduizend.

Ook het aantal oplaadpunten stijgt, zo blijkt uit cijfers van AgentschapNL. Netbedrijven plaatsen via de Stichting E-laad openbaar ‘toegankelijke’ laadpalen. Tegen het einde van dit jaar moeten het er zo’n drieduizend zijn. Als belangrijkste reden om de laadpalen te plaatsen, noemen de netbedrijven het meten van de effecten van elektrisch rijden op het elektriciteitsnet en het laadgedrag van de berijders van elektro-auto’s. www.netbeheer.nl

39

FORUM #13/04.07.13

vereniging duurzaam

‘Werk aan verduurzamen houtketen’ Hout uit duurzaam beheerd bos moet de norm worden in Nederland.

Dat is de ambitie van de Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer die op 20 juni in Den Haag is ondertekend.

De 27 partijen die 20 juni de Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer tekenden, gaan ervoor zorgen dat de keuze voor hout uit duurzaam beheerd bos voor publieke en private partijen zo gemakkelijk mogelijk wordt. In het document is vastgelegd hoe alle betrokkenen het gebruik van hout uit duurzaam beheerde bossen bij hun eigen leden of achterban gaan promoten. Dit varieert van bewustwording tot kennisoverdracht over praktische zaken als certificering en monitoring van resultaten. ‘Door de Green Deal is een relevant netwerk gevormd dat verder kan werken aan het verduurzamen van de houtketen’, zei toenmalig Bouwend Nederland-voorzitter Elco Brinkman. ‘Knelpunten kunnen wellicht eerder en beter worden opgelost omdat alle keten­ partners zijn vertegenwoordigd.’

‘Groen is de rode draad’ modint

straatwasverbod Het aantal mensen dat hun auto op straat wast, neemt toe. Dit blijkt uit onderzoek van BOVAG Autowasbedrijven. De organisatie vraagt in een brief aan de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) om de consument bewust te maken wat dit de gemeenschap kost. Veel gemeenten investeren in de aanleg van gescheiden rioolsystemen, vooral in nieuwbouwwijken. Maar na een wasbeurt op straat komen schadelijke stoffen direct in het oppervlaktewater terecht. En dat terwijl de gescheiden stelsels juist zijn bedoeld om via de straatputten alleen hemelwater af te voeren. In wijken met een gescheiden riool geldt vaak al een verbod op ‘straatwassen’ of een ontmoedigingsbeleid. Volgens de BOVAG hebben zulke maatregelen weinig effect.

De organisatie pleit dan ook voor betere naleving van het beleid. www.bovag.nl

Duurzaam bosbeheer is van belang voor het behoud van de biodiversiteit. In duurzaam beheerde bossen is geen sprake van illegale houtkap en wordt niet meer hout geoogst dan er weer bijgroeit. Zo blijft hout altijd beschikbaar als hernieuwbare grondstof en wordt de economische positie van bevolkingsgroepen die van het bos afhankelijk zijn beter beschermd. De Green Deal is onderdeel van de Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal, die binnenkort naar de Tweede Kamer wordt gezonden. Hierin staan zestien acties om de synergie tussen economie en natuurlijk kapitaal te bevorderen.

Naast drie ministeries en de houtsector hebben ook een groot aantal branches in de bouw-, meubel- en retailketen, FNV Bouw, CNV Vakmensen, het Initiatief Duurzame Handel en Tropenbos International de Green Deal getekend.

V.l.n.r. Jan Meerman (voorzitter Inretail), Han Bekke (voorzitter MODINT), minister Lilianne Ploumen en Pals Brust (voorzitter VGT). Brancheorganisaties Inretail, MODINT en VGT hebben namens de Nederlandse textiel- en kledingsector een gezamenlijk plan van aanpak voor verdere verduurzaming aangeboden aan minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Dat gebeurde tijdens de tweede editie van het mvo-congres Groen is de rode draad op donderdag 20 juni. Het plan bevat concrete doelen en plannen waarmee de sector in nauwe samenwerking met internationale ngo’s, vakbonden en overheden het proces van verdere verbetering inzet. Dat zijn onder meer een gezamenlijk en wereld­wijd beleid voor leefbaar loon in 2016 en hulp aan de aangesloten bedrijven om meer regie op de eigen keten te krijgen. Het plan van de kledingbranche sluit aan bij de richtlijnen van de OESO en het zogenoemde Ruggie-raamwerk van de Verenigde Naties.

www.modint.nl, www.inretail.nl

40

FORUM #13/04.07.13

mohikanen

‘Ik ben verschrikkelijk duur’

‘Nog

7

in Nederland’

beroep: Zadelmaker ‘Ik zou je niet aanraden om mij een zadel vanaf nul te laten maken. Dat is verschrikkelijk duur en het is maar de vraag of het zo veel beter is dan een fabriekszadel.’ Zadelmaker Gijs Weck windt er in elk geval geen doekjes om. Wie een zadel op maat wil, kan beter een fabriekszadel 41

door hem laten aanpassen.

Al is zadelmaker geen hip vak, Weck verdient er wel een goede boterham mee. Het is ook zinnig werk. ‘De belasting neemt steeds meer toe.

Vroeger waren er een stuk of zes concoursen per jaar in Nederland, nu zijn er 150 concoursdagen. Ik zeg altijd : Loop je ook lekker in de schoenen van je zus?’

FORUM #13/04.07.13

De modificaties gelden overigens niet zozeer het comfort voor de ruiter, maar dat voor het paard. ‘Het paard moet de ruiter dragen en daar zo min mogelijk last van hebben. De ruiter komt daarna in het plaatje.’  Tekst: Remko Ebbers | Foto: Ilya van Marle

portret

gerard van olphen

‘houd het simpel’ Gerard van Olphen (51) is teruggekeerd op het nest om SNS Reaal er bovenop te helpen. Het moet weer een ‘gewone’ bank worden. Hij is zelf ook geen man van veel poespas. ‘Een bedrijf is niet afhankelijk van één persoon.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Jeroen Poortvliet

Hij wil in het Vakbondsmuseum in Amsterdam op de foto. Niet van­ wege het vakbondsverleden van zijn vader, maar vanwege dat van Reaal. De verzekeringsmaatschappij is namelijk ooit opgericht door de FNV. De locatie sluit ook mooi aan bij het motto dat Gerard van Olphen voor SNS Reaal heeft bedacht: terug naar de basis. ‘Een bank voor het algemene nut, met simpele, transparante producten voor de modale Nederlander.’

Zelf is hij ook teruggekeerd naar de basis, want voor zijn overstap naar Achmea in 2002 was hij de financiële topman van SNS Reaal. Lang hoefde hij niet na te denken toen hij eind januari door het ministerie van Financiën werd benaderd voor de functie van bestuursvoorzitter, mocht de bank genationaliseerd worden. ‘Ik heb direct intuïtief gezegd: ‘Dat wil ik doen.’ Vervolgens heb ik me wel afgevraagd waar ik in zou stappen, en wat er allemaal aan de hand was binnen het bedrijf. Dan komt de ratio bij de emotie.’

Uw vrouw had twijfels.

‘Zij komt ook uit het bankwezen, maar zat altijd meer aan de kredietbe­ oordelings- en risicokant. Ze is een nuchtere Groningse dame, die zich in eerste instantie richt op wat er allemaal mis kan gaan. Ik zie eerder al het moois dat kan gebeuren. Dat houden we al dertig jaar in balans.’

‘Ze had het wel toegejuicht als ik een pauze van een half jaar had inge­ last na Achmea. Maar toen kwam SNS Reaal langs. Inmiddels is ze ook wel blij dat ik… dat we deze stap hebben gezet. Ik voel me als een vis in het water. Ik ben gevormd bij SNS Reaal. Het ergste dat had kunnen gebeuren, was dat ik zou ontdekken dat het bedrijf in zijn genen is ver­ anderd. Maar dat is niet zo.’

Hij heeft wel moeten wennen aan het systeem van flexibele werkplekken dat in zijn afwezigheid is ingevoerd op het hoofdkantoor in Utrecht.

Waar hij vroeger een eigen kamer had, zit hij nu met de andere bestuursleden aan een lange gezamenlijke tafel in een open ruimte.

Het interview vindt plaats in een vergaderzaaltje.

‘Het voordeel is dat je dingen snel met elkaar kunt afstemmen. Je moet bewust even een eigen plek zoeken als je aan het werk bent. Dat vond ik

42

FORUM #13/04.07.13

Gerard van Olphen in het Vakbondsmuseum in Amsterdam.

Terug naar de basis: Reaal is ooit opgericht door de FNV 47

FORUM #00/00.00.13

portret

wel lastig in het begin. Ik dacht dat dat niet mocht van het Nieuwe Werken, want dan onttrek je je aan de groep. Maar anders kom je nooit aan je eigen ding toe.’

Nee, hij vindt het niet overdreven om ook de raad van bestuur aan het Nieuwe Werken te onderwerpen. ‘Wat goed genoeg is voor de werkne­ mers, is goed genoeg voor ons.’ Hij heeft wel een oplossing moeten vinden voor zijn gewoonte om af en toe stoom af te blazen met muziek. ‘Als een vergadering niet helemaal is gegaan zoals ik wilde, mag ik graag AC/DC opzetten’, zegt hij. ‘Of als ik ga zitten om te schrijven voor mijn blog op het intranet, dan heb ik echt muziek nodig. Daar heb ik nu oor­ tjes voor. Ik luister het liefst naar bands als Queen en U2, maar heb een brede smaak. Zo zit ik ook op stijldansen met mijn vrouw.’

Hij moet SNS Reaal door een moeilijke fase loodsen, die is veroorzaakt door de vastgoedtak van het bedrijf. Na de aankoop daarvan in 2006 is die tak in de crisis onderuit gegaan, en dreigde de rest van het bedrijf mee te sleuren in zijn val. De nationalisatie moest dat voorkomen.

Wat waren de reacties op uw benoeming?

‘Positief en negatief. In het eerste geval zeggen mensen: ‘Hartstikke goed dat je deze verantwoordelijkheid neemt.’ In het tweede geval gaat het bijvoorbeeld over mijn salaris. Op de gevel hier heeft gestaan: ‘GvO oprotten’. Hatemail komt vooral bij het bedrijf terecht. En dat gaat ver, met verwijzingen naar de gaskamers. Je merkt dat de beschaving in Nederland een dun laagje is. Maar bij mij persoonlijk overheerst het plezier in het bedrijf.’

In de Tweede Kamer ging het ook over uw salaris.

‘Ik heb verheffender Kamerdebatten gezien. Als ik alleen voor het geld 44

FORUM #13/04.07.13

had gekozen, was ik naar een ander bedrijf gegaan. Er golden drie crite­ ria voor mijn salaris: de bankencode, het moest minder zijn dan mijn voorganger, en het moest in verhouding zijn met het salarisgebouw binnen het bedrijf. Daar kwam 550.000 euro uit, minder dan ik bij Achmea verdiende.’

Als u destijds cfo was geweest, had u de vastgoedtak dan gekocht?

‘Achteraf kun je zeggen dat het een acquisitie was met een ongelukkige afloop. Maar ik kan en wil er geen oordeel over vellen. Mijn taak is op 1 februari begonnen. Ik moet die tak afsplitsen en verdergaan met de kern van het bedrijf.’

Zijn poging om SNS Reaal van de ondergang te redden, zal zijn vader in elk geval deugd hebben gedaan, als die nog zou leven. Als oud-vak­ bondsbestuurder was hij ook te spreken over de eerdere keus van zijn zoon om bij Reaal te werken. ‘De generatie van mijn ouders is die van het verzuilde Nederland. Ze waren er trots op dat ze hun kinderen een goede opleiding hadden gegeven, en dat wij de kansen hebben gepakt die we kregen. Zeker als dat in een omgeving is die voor hen herken­ baar en waardevol is. Het is altijd mooi als je ziet dat kinderen door­ gaan op dat pad.’

Maar in eerste instantie koos u voor het grootkapitaal.

‘Dat was de redenering van mijn vader, niet de mijne. Ik wilde me niet afzetten tegen hem, maar was gewoon heel pragmatisch. Ik ben van de generatie die de Vara ziet als een gewone omroep, net als de Tros. Ik zag in de Amrobank een mogelijkheid om een carrière te beginnen.’

‘Vooraf heeft mijn vader daar nooit een punt van gemaakt, maar als we

het er over hadden, merkte ik wel dat hij dat niet helemaal de goede keus vond. Toen ik bij Reaal ging werken, had hij het gevoel dat hij toch iets goeds had gedaan in de opvoeding. Maar ik koos niet voor Reaal om mijn vader een plezier te doen.’

Van Olphen groeide als nakomeling op met een oudere broer en zus.

Zijn broer overleed op zijn 23ste als gevolg van een motorongeluk. ‘Ik was toen 13. Dat komt binnen in een gezin. Ik zag de impact die zijn dood op mijn ouders had. Het is een van de ergste dingen die je kan overkomen als ouders. Bij elke feestelijke gelegenheid – verjaardag, kerst – denk je eraan. Ze werden na het ongeluk niet extra bescher­ mend. Ze gingen wel meer relativeren. Als ik thuis kwam met een onvoldoende, was de reactie: Ach, dan doe je een jaartje langer over school, je bent gezond, daar gaat het om.’

Vier stellingen Het begrotingstekort is heilig ‘Nee, onder de strikte voorwaarde dat alleen kortstondig – hooguit twee jaar – het tekort wordt overschreden, en het geld wordt gebruikt voor de hervorming van de arbeids- en de woningmarkt.’

De VN moeten ingrijpen in Syrië ‘Nee. Het is lastig te overzien wat er gebeurt na de inzet van troepen. Het Midden-Oosten is een melting pot waarbij je niet weet wie of wat je aan de macht brengt. Ik ben wel voorstander van het instellen van een no fly-zone.’

piloot, brandweerman of cowboy Hij wilde ooit piloot worden, zoals andere jongens brandweerman of cowboy willen worden. Accountant stond niet in dat rijtje. ‘Ik wist niet eens wat dat was.’ Maar de opleiding sprak hem aan, met de mogelijk­ heid deels te werken en te studeren. De keuze om daarna in het bedrijfs­ leven te gaan werken, lag voor de hand. ‘Bij de overheid had je halver­ wege de jaren tachtig weinig carrièreperspectief, en ik was toch meer het ondernemende type. Tijdens mijn studie had ik een paar bedrijfjes opgericht. Het was de tijd van de introductie van de pc en we gaven computerles aan werknemers, op een ludieke manier om hun angst voor computers weg te nemen. Het was een gat in de markt, maar te klein om een toekomst op te bouwen.’

Die toekomst lag dus uiteindelijk bij Reaal, dat hem aansprak vanwege de nuchtere, toegankelijke en directe uitstraling. ‘Er zit iets van ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’ in de bedrijfscultuur.’

Hij herkent zich in die eigenschappen. Na zijn aantreden liet hij de ver­ melding ‘ceo’ op zijn visitekaartje veranderen in ‘bestuursvoorzitter’, want dat vond hij beter passen bij een middelgroot bedrijf.

De financiële sector moet nog meer op de knieën ‘Ja. De sector heeft zelf het gevoel klaar te zijn met de maatschappelijke verontwaardiging, maar de maatschappij is nog niet klaar met de sector. Het transitieproces naar dienstbaar en klantgericht loop je ook niet even af door wat vinkjes te zetten.’

De vakbeweging is passé ‘Nee. Werknemers moeten collectief een stem hebben om deel te nemen aan de sociaal-economische vormgeving van ons land. Alleen is de traditionele vorm van vakbeweging daar niet op toegerust.’

U wordt omschreven als bestuursvoorzitter zonder testosteron.

‘Ik geloof niet in een bedrijf dat afhankelijk is van de creativiteit en intel­ ligentie van één persoon. Er zijn hier zevenduizend medewerkers die op hun vakgebied meer weten dan ik. Ik moet ervoor zorgen dat zij zich hier thuis genoeg voelen om iets van zichzelf in het bedrijf te leggen.’ 

gerard van olphen 1962 Geboren in Amstelveen 1980 Opleiding bedrijfseconomie en register accountant in Groningen 1985 Controller bij de Amrobank 1991 Hoofd controlling bij Reaal 1994 Cfo bij Reaal 2001 Cfo bij NIB Capital 2002 Cfo Achmea 2013 Bestuursvoorzitter SNS Reaal

45

FORUM #13/04.07.13

vijf vragen aan

kick van der pol

‘Per saldo levert dit geld op’ Hoe bezorg je mensen met een arbeids­ beperking ondanks de crisis toch een baan? OVAL, de brancheorganisatie van onder meer re-integratiebedrijven, wil voor 2015 vijftienduizend Wajongers en arbeidsgehandicapten plaatsen. Voorzitter Kick van de Pol breekt een lans voor een inventief belonings­systeem: ‘Je wordt betaald als er een succes is geboekt.’

U wilt meer Wajongers en arbeids­ gehandicapten aan het werk helpen?

‘Op dit moment helpen we elk jaar zo’n tien­ duizend Wajongers en mensen met een arbeids­handicap aan een baan in het bedrijfs­ leven. OVAL denkt dat dat aantal voor 2015 om­ hoog kan naar jaarlijks zeker vijftienduizend en daarna nog meer. Dat kan door een betere samenwerking tussen onze leden, het UWV en de werkgevers. Als dat voor 2015 gelukt is, willen we weer met de partners aan tafel gaan zitten om dat getal nog verder te verhogen.

Hoe kunnen we nog meer mensen plaatsen?’

Een behoorlijke klus?

‘Daarmee wordt de doelstelling uit het Sociaal Akkoord om 125 duizend mensen met een ar­ beidsbeperking op termijn te plaatsen, haalbaar.

Nederland telt 230 duizend Wajongers. Bij het bedrijfsleven werken inmiddels dertigduizend Wajongers en al veel arbeidsgehandicapten.’

46

Is er tijdens de crisis wel geld beschikbaar voor die plaatsing?

‘Je kunt slimmer werken. De gemeentes krij­ gen - als de Participatiewet is aangenomen - meer ruimte om te kijken of mensen met een handicap geplaatst kunnen worden. Deze mensen krijgen nu een uitkering. Je zou een dienstverlener die een arbeidsgehandicapte duurzaam bij een reguliere werkgever plaatst een fee kunnen geven. Dan zijn werknemer en werkgever blij, en bespaart UWV of de ge­ meente op een uitkering. De dienstverlener krijgt alleen geld als de herplaatsing duur­ zaam gelukt is. Dat zorgt voor prikkels om een zo goed mogelijke match te realiseren.’

Bent u niet bang dat Wajongers de gewone werkzoekenden wegdrukken?

‘Wajongers zijn een onderdeel van de gewone maatschappij, van de normale beroepsbevol­ king. Ze hebben zoveel meer mogelijkheden dan nu worden gezien en benut. Bepaalde bedrijven komen er nu achter dat Wajongers of arbeidsgehandicapten heel goed ingezet kunnen worden voor bepaalde werkzaamhe­ den. Een autist bij een it-bedrijf zou wel eens een hogere productiviteit kunnen hebben dan een gewone werknemer. Alleen moet je het werk wel zo organiseren dat iemand met autisme zich ook kan concentreren. Als een Wajonger maar voor 60 procent productief is, dan betaalt de werkgever dat deel van het loon en krijgt de werknemer voor het resterende FORUM #13/04.07.13

deel een uitkering. Je kunt niet zeggen dat zo iemand een baan heeft omdat er subsidie op zit. Nee, de werknemer krijgt nog een gedeel­ telijke uitkering omdat hij of zij maar voor 60 procent productief is.’

Wat moet er nog gebeuren om meer plaatsingen mogelijk te maken?

‘Er moet wel een aantal zaken geregeld worden.

Om een betere match te kunnen maken tussen werkgevers en Wajongers en andere arbeidsge­ handicapten willen we toegang tot de bestan­ den van UWV en op termijn die van gemeen­ ten hebben. Dan kunnen onze leden mensen zoeken die passen bij het bedrijf van de werk­ gever en de werkzaamheden die daar gedaan moeten worden. De financiering van het hele traject is ook belangrijk. Een fee-systeem voor het duurzaam plaatsen van iemand met een arbeidshandicap zou de een juiste prikkel zijn. UWV en de cao-partijen, maar feitelijk de werkgevers, moeten gestimuleerd worden om vacatures open te stellen voor arbeidsgehandi­ capten. Dat betekent dat je soms het werk dat te vergeven is, eenvoudiger maakt, of wat aanpast voor een bepaalde groep.’  www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt Tekst: Walter Devenijns | Foto: OVAL

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Brabantia opgericht in 1919 wat Producent van huishoudelijke artikelen

Van Elderen & Co, zo heet het fabriekje waar melkzeven, gieters, trechters, emmers en siga­ renblikjes worden gemaakt. Eigenlijk is Johan van Elderen handelaar in ‘koloniale waren’, zoals hout, suiker en koffie. Maar na financiële steun te hebben verleend aan een zieltogend koper- en blikslagerijtje is de basis voor Bra­ bantia gelegd. Na de Tweede Wereldoorlog stijgt de vraag naar huishoudelijke artikelen.

Personeel genoeg, maar de grondstoffen ont­ breken. Van gebruikte conservenblikjes en afgedankte oliedrums worden kopjes en vloer­blikken gemaakt. De gestanste letter van de drums zijn nog op de vloerblikken te lezen.

De vrouwen van de inpakafdeling vervelen zich niet. De kunstig gestapelde dozen komen bijna tot aan het plafond. Twee vrouwen pak­ ken in en een is bezig met iets wat lijkt op het bewerken van dienbladen. Ze liggen om en om. Waarschijnlijk om te drogen. Maar wie heeft toch die dozen gestapeld? 

Tekst: Marcia Timmermans Foto: Brabantia, jaren veertig

Colofon

Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Frans van den Houdt (Kenia), Olaf Koens (Moskou), Maurits Kuypers (Duitsland), Michel Maas (Indonesië), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Joost van Mierlo (Verenigd Koninkrijk), Hans Moleman (België), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië)

Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Aan dit nummer werkten mee Joke van den Bandt, Ramona Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers van den Bosch, Erik te Brake, Guusje Dolsma, Gertrud van Erp, Thomas Grosfeld, Peter Swinkels, Marijke Wolfs tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

47

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 25 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informa-

FORUM #13/04.07.13

tie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto Merlijn Doomernik / hh Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort