Opinieblad Forum 23

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#23/22.12.11

Gerd Leers

‘Toelaten op kwaliteit, niet op zieligheid’ achtergrond

Zeven miljard monden te voeden: haal topsector van de rem 18

actueel

Europarlementariër Wim van de Camp: ‘Bedrijven moeten zich harder maken voor behoud euro’ 28

actueel

Rein Willems (Platform Biodiversi­ teit): ‘Ondernemen mag niet leiden tot uitsterven’ 26

inhoud #23 Rubrieken

38

4 Opinie vno-ncw • Hamer raakt met plan tegen offshoring alleen zichzelf • Biodiversiteit is zaak van natuurbeweging en ondernemers • Corporate governance kan wetgeving missen • Pak explosie zorglasten voor werkgevers aan • vno-ncw Midden: We redden ons prima

8 De foto Kerstlichtjes?

15 Groen goed Muisstil verhuizen

16 En broer 33 Vereniging • ‘Pas op voor verlies concurrentiekracht’ • Personalia • ddma: ‘opta geeft inzicht in klachten’ • Bernard Wientjes: ‘Het werk begint nu pas’ • Agenda • ‘Zorg gebaat bij ondernemerschap’ • Zorgen en optimisme op eindejaars­borrel • ict Personality Award 2011 voor Corien Prins, hoogleraar recht en informatisering • ‘Blankenburgtunnel logische keuze’ • Half miljoen voor Platform Bèta Techniek • Even bellen met Philip den Ouden, voorzitter fnli • Vervoerders: ‘Files kosten ondernemers dik 1 miljard’

25

‘We zijn enorm door de mangel gehaald’

21 Scheer Flex

22 Podium • Vijf vragen aan Jos Streppel, voorzitter Monitoring Commissie Corporate Governance • Uitspraken • Lichtpuntjes in een donkergrijs 2012?

25 Vreemde ogen ‘Het is heel comfortabel’

22

32 Buitenland De Zuid-Afrikaanse papierberg

46 Buitenland Indonesische ondernemers voor de klas?

47 Overlevers Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen

47 Colofon

2

FORUM #23/22.12.11

18 42

Artikelen 10 Gerd Leers: ‘Migranten zijn hard nodig’ De feiten. Daarover zou het moeten gaan tijdens de debatten over migratie, vindt Gerd Leers, minister van Immigratie en Asiel. Nu wordt zelfs over arbeidsmigratie al besmuikt gedaan. Onterecht, vindt Leers. ‘Niet iedere migrant is er een teveel.’

18 Zeven miljard monden voeden?

Hoera, we hebben het gehaald. De zeven miljardste aardbewoner werd dit najaar geboren.

En dat is handel voor ’s werelds grootste groentenexporteur. Zou je denken tenminste.

Wat kan Nederland doen om die zeven miljard te voeden?

26 Redt Rein Willems de natuur?

Hij stak zijn nek al eens uit door meer aandacht te vragen voor biodiversiteit. Oud Shelltopman Rein Willems is nu voorzitter van een platform waarin ondernemers, overheid en natuurorganisaties samenwerken. ‘Er mag geen soort meer verloren gaan.’

26

28 Europarlementariërs versus ondernemers Er is opluchting over de top van 9 december: voorlopig is de euro weer gered. Maar Europarlementariërs en ondernemers vinden dat de politieke leiders lang niet ver genoeg gaan.

‘Europese politici moeten vechten voor Europa.’

42 Bert den Ouden wil het maximale Hij was het slimste jongetje van de klas, een echte bèta. De eerste in het gezin die kon doorleren na de lagere school. Bert den Ouden is ceo van energiebeurs apx Endex. ‘Ik dacht yes, now it’s gonna work. Dat gevoel heb ik mijn hele leven gehad.’

3

FORUM #23/22.12.11

opinie vno-ncw

jeroen poortvliet

Taboes Een fors herstel van de economie en dus reden voor optimisme.

Dat waren vorig jaar december de vooruitzichten voor 2011. Veel sectoren konden dan ook met een gerust hart het glas heffen op het nieuwe jaar.

En het herstel kwam er ook. Maar helaas luidde het snelle aantrekken van de economie geen periode in van een jaar of vijf van stijgende conjunctuur, zoals gebruikelijk. Want binnen twee kwartalen werd het optimisme bruut verstoord door de Griekse schuldencrisis. Een probleem van relatief beperkte omvang, dat door het uitblijven van een snelle politieke oplossing echter tot een Europese vertrouwenscrisis van ongekende omvang wist uit te groeien.

De huidige recessie is daarom een politieke recessie. Dat betekent dat de oplossingen ook van de politiek moeten komen. Gelukkig is daar tijdens de top van 9 december door de Europese regeringsleiders een belangrijke aanzet voor gegeven. Een snelle uitwerking van de afspraken die daar gemaakt zijn, moet ervoor zorgen dat het vertrouwen in Europa zo snel mogelijk wordt hersteld.

Ook in Nederland ligt er een taak voor de politiek. Het kabinet staat voor de moeilijke klus om eventuele extra bezuinigingen als gevolg van de tegenvallende economie op zo’n manier vorm te geven dat de toch al kwetsbare economie er niet onder te lijden heeft. Structurele hervormingen hebben daarom mijn voorkeur boven kort-door-debocht bezuinigingen.

En ja, dan moeten alle taboes van tafel. Het is onontkoombaar dat er gesproken gaat worden over de fundamentele knelpunten in onze economie. Of zoals Maxime Verhagen, minister van el&i, onlangs zei: ‘De tijd van makkelijke maatregelen is voorbij. We kunnen niet meer volstaan met het voorlezen van onze verkiezingsprogramma’s.’

Het debat zal daarom moeten gaan over onze arbeidsmarkt, met zijn starre ontslagrecht en te lange ww-duur. Maar ook over de zorg, waarvan de kosten gierend uit de klauwen lopen. En zelfs de woningmarkt en de hypotheekrenteaftrek zijn wat mij betreft niet bij voorbaat uitgesloten van het debat. Het voorstel van Rabo-topman Piet Moerland is een goede aanzet. Stel aflossing van de hypotheek verplicht en compenseer de burgers via de afschaffing van de overdrachtsbelasting. Ook goed voor de banken die zich voor de taak gesteld zien om hun balansen te versterken.

Het komende jaar zal in het teken staan van het vinden van slimme hervormingen die het groeivermogen van onze economie versterken.

Daarbij zal iedereen moeten leveren: de politiek, de vakbeweging en ook de ondernemers. Laat 2012 het jaar worden dat we met zijn allen die verantwoordelijkheid oppakken.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw

Mariëtte Hamer raakt met plan tegen offshoring alleen zichzelf • PvdA wil ontslagbescherming nog verder opschroeven • En maakt bedrijven daarmee het leven onmogelijk • Plan van Mariëtte Hamer zal alleen maar banen kosten Terwijl ieder verstandig mens zich afvraagt hoe de arbeidsmarkt flexibeler kan, wil de PvdA de ontslagbescherming verder uitbreiden. Het PvdA-Kamerlid Mariëtte Hamer diende een voorstel in om ontslag te verbieden als Nederlandse bedrijven werk verplaatsen naar het buitenland. Daarmee maken de sociaaldemocraten het internationaal opererende bedrijven vrijwel onmogelijk om in te spelen op de economische dynamiek.

Bedrijven gaan niet weg omdat het vaderlandse weer hen niet aan staat. Bedrijven zoeken landen met geschikt personeel en lage kosten om zo goed mogelijk te kunnen concurreren. Soms is zo’n land niet Nederland. De wereldwijde economie brengt nu eenmaal arbeidsbewegingen zoals offshoring met zich mee. Er komen ook bedrijven náár Nederland. Een bedrijf dat flexibel is, kan groeien en daarmee banen creëren. Het voorstel van Hamer is een wettelijke verplichting om niet-flexibel te zijn.

4

FORUM #23/22.12.11

Hamer stelt dat bij offshoring ontslagen medewerkers vaak geen nieuwe baan vinden en in een uitkering terechtkomen. Zij gaat daarbij voorbij aan de dagelijkse praktijk. Werkgevers- en werknemersorganisaties maken bij verplaatsing van activiteiten steeds vaker afspraken over vervangende banen voor werknemers. De eerste reactie van bedrijven aan het begin van de crisis, zoveel mogelijk personeel aan het werk houden, heeft ook laten zien dat ondernemers het niet als hun core business zien om zo snel mogelijk van personeel af te komen.

Zoals zo vaak is de vraag: voor welk probleem wil de PvdA een oplossing? Bedrijven tegenhouden waarvoor het in Nederland te duur wordt om internationaal te concurreren? Dan moet ze er voor zorgen dat het vestigingsklimaat zo optimaal is dat meer bedrijven uit het buitenland zich hier vestigen dan er vertrekken. Dat levert netto banen op.

Een verbod op offshoring als grond voor collectief ontslag is onverstandig. Dat zorgt ervoor dat bedrijven hun bedrijfsvoering niet kunnen optimaliseren en dat gaat Nederland economische groei kosten.  www.vno-ncw.nl/ontslagrecht

wandelgangen

Pak biodiversiteit samen aan

kamer wil terug van het middelbaar beroepsondernaar de meester wijs heeft haar zegen.

• Gevarieerde natuur noodzakelijk • Ook als grondstoffenleverancier bedrijfsleven • Praktische benadering helpt ondernemers en natuurbeweging

Uit een onderzoek onder 32 ambachtelijke branches is al gebleken dat een meerderheid voor herinvoering van de meestertitel is. Volgens Van der Ham zou Van Bijsterveldt aan de eisen die aan meesters worden gesteld een officiële erkenning moeten geven. Zo blijft het meesterschap ‘waardevast’ en raakt het niet opnieuw in de vergetelheid. dijkstra

Vakmanschap is meesterschap.

Die oude slogan wil D66-Kamerlid Boris van der Ham weer van stal halen. Ambachtsmensen die eruit springen moeten in aanmerking komen voor de titel van meester, vindt hij. Die is op een of andere manier in de vergetelheid geraakt, maar zou nu dienst kunnen doen om waardering voor het echte handwerk uit te spreken en jongeren een mooi voorbeeld te geven.

Van der Ham maakt een vergelijking met de cum laude-prestaties in het universitair onderwijs.

De Tweede Kamer is het met hem eens, en vraagt minister Van Bijsterveldt van Onderwijs om in overleg te gaan met brancheorganisaties. De minister is ‘gecharmeerd’ van de gedachte en heeft overleg toegezegd. Alles wat kan bijdragen aan de verbetering van het imago

Van der Ham: goed voorbeeld

kamp plant geen arbeidsmarkt. Een herinvoering van de deeltijd-ww ziet hij mede nieuwe banen

5

om die reden dan ook niet zitten.

Een andere reden: als de crisis lang duurt, zorgt de deeltijd-ww ervoor dat ondernemers noodzakelijke reorganisaties uitstellen. Met grotere problemen tot gevolg, aldus Kamp.

dijkstra

Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil de stijgende werkloosheid niet tegengaan met een nieuw banenplan, zei hij tijdens een overleg met de Kamer.

Vooral oppositiepartijen PvdA, sp en GroenLinks wilden weten wat Kamp voor extra’s gaat doen tegen de werkloosheid.

Doorgaan met het banenplan dat regeerakkoord heet, was het antwoord van Kamp. Met daarin stimulerende maatregelen als minder regels, meer ruimte voor ondernemers, en het aantrekkelijker maken van werken. ‘Het bedrijfsleven is de banenmotor, niet de overheid.’

De werkloosheidsstijging heeft volgens de minister niet zozeer te maken met een ontslaggolf, als wel een groter aanbod op de

Sommige ondernemers zullen er ‘s nachts nog wel eens wakker van schrikken: de korenwolf, de zeggekorfslak en de rugstreeppad. Dat waren op zich onschuldige beestjes waarvan jarenlang niemand gehoord had, maar die er zo rond de eeuwwisseling in slaagden om de aanleg van bedrijventerreinen, wetenschapsparken en wegen flink te vertragen. Omdat ze op de lijst van beschermde dieren stonden, werden hun leefgebieden streng beschermd. En wel zo dat de aanwezigheid van een enkel exemplaar er al voor kon zorgen dat de economische ontwikkeling van een gebied voor geruime tijd op slot werd gegooid. Dat zorgde voor veel frustratie bij de betrokken bestuurders en bedrijven. En ook voor een slechte naam voor het begrip biodiversiteit. Dat laatste is onterecht. Het uitsterven van planten en dieren is iets waar ondernemers zich wel degelijk druk over moeten maken, simpelweg omdat het vroeg of laat flinke gevolgen kan hebben voor hun bedrijfsvoering. Niet alleen in de voedingsindustrie, die bijvoorbeeld nu al aanloopt tegen de overbevissing van de zeeën. Maar ook in tal van andere sectoren.

Productiebedrijven krijgen steeds vaker vragen vanuit de samenleving over wat zij doen om de natuur te beschermen. Of beter gezegd: wat ze doen om mogelijk negatieve gevolgen van hun bedrijfsvoering op de natuur te voorkomen of te compenseren. Veel bedrijven zijn daar natuurlijk al heel bewust mee bezig, voor andere kan het interessant zijn om hun voorbeeld te volgen. Daarom is het goed dat overheid, bedrijfsleven en natuur- en milieuorganisaties de handen ineen geslagen hebben.

De afgelopen jaren werkten ze al samen in een commissie, die onder leiding van oud-milieuminister Hans Alders, het biodiversiteitprobleem in kaart heeft gebracht. In het rapport dat vorige week gepresenteerd werd, hebben ze afgesproken dat een verder verlies aan soorten in 2020 tot staan moet zijn gebracht. Gelukkig willen ze dat wel op een verstandige manier doen. No net loss, is het Engelse begrip dat ze daarvoor gekozen hebben. Het is niet zo dat er helemaal geen natuur meer mag verdwijnen, wel moet er naar compensatie gezocht worden. Voor de verdere uitwerking zetten bedrijfs­ leven overheid en milieuorganisaties (zoals iucn Nederland, Natuurmonumenten en de Stichting Natuur en Milieu) hun samenwerking voort. Ze kijken hoe ze de ongeveer vijftig aanbevelingen van Alders’ commissie het beste in de praktijk kunnen brengen. Het is goed dat ondernemers en milieubeschermers heel praktisch kijken hoe ze het beste hun gezamenlijke belangen kunnen verdedigen. Dat levert een stuk minder frustratie op voor ondernemers en effectievere maatregelen voor natuurbehoud.  www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen en lees het interview met Rein Willems op pagina 26 en verder

Kamp: van de baan FORUM #23/22.12.11

vno-ncw midden

Pak explosie zorglasten voor werkgevers aan

We redden ons prima

• Sociale lasten werkgevers rijzen de pan uit • Zorgkosten grote boosdoener • Oplossing ligt in bevriezen zorgbijdrage Een tachtigjarige met staar, een zeventigplusser die een openhartoperatie moet ondergaan. Je zou het niet verwachten, maar Nederlandse werkgevers draaien via de zorgverzekeringspremie die zij afdragen voor hun personeel op voor een groot deel van die kosten.

Kosten waarop ze geen enkele invloed hebben. En dat komt hard aan. Al helemaal nu de vergrijzing in razend tempo doorzet. Want zoveel is wel duidelijk: ouderen ontvangen relatief de meeste zorg.

Bedroegen de sociale lasten voor werkgevers in 2002 nog 39,6 miljard euro, vorig jaar ging het al om 52,5 miljard. De werkgeverslasten voor de pensioenen stegen tussen 2002 en 2010 met net iets meer dan 40 procent, die voor de Werkloosheidswet (ww) met bijna 80 procent en die voor de Zorgverzekeringswet (Zvw) zelfs met dik 100 procent.

Vorig jaar waren werkgevers ruim 10 miljard euro kwijt aan inkomensafhankelijke zorgpremies. En terwijl ze geen enkele invloed hebben op de ontwikkeling van de zorgkosten, krijgen ze wél de rekening van kostenstijgingen op hun bordje. De internationale concurrentiepositie wordt er niet beter op. En werkgevers voelen de gevolgen van de crisis toch al dubbel en dwars in hun portemonnee.

Volgens onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de ontwikkeling van de arbeidskosten per eenheid product ondanks alles nog wel gunstiger uitgevallen dan waarmee eerder was gerekend. Desondanks lopen werkgevers tegen grenzen op. Snel ingrijpen is dan ook nodig. Bevriezing van hun zorgbijdrage op het niveau van nu, zou een prima optie zijn.  www.vno-ncw.nl/gezondheidszorg

Na 42 jaar als vrouwelijke ondernemer ben ik overstag gegaan.

Met alle ervaringen uit het verleden en met de kennis van nu heb ik mijn mening over de invloed van de sekse op zakendoen bijgesteld.

Ik wilde er nooit aan dat het verschil zou maken of je man of vrouw bent in het (internationaal) zakendoen. Een leider of manager is intuïtief, flexibel en houdt van mensen. En dat zijn toch geen specifieke vrouwelijke of mannelijke eigenschappen? Dat ik als topvrouw van een internationale onderneming in elektrische doe-het-zelfgereedschappen wel degelijk anders werd benaderd, stopte ik ver weg. Als mij werd gevraagd hoe ik me staande hield in deze typische mannenwereld, was mijn antwoord steevast: het maakt niet uit of je man of vrouw bent.

Dat ik in Japan in de jaren tachtig maar met moeite werd geaccepteerd als gesprekspartner, dat een Russische importeur mij (na teveel borrels) een compliment maakte dat ik zaken deed als een man en dat ik in China nooit werd uitgenodigd om mee te gaan stappen, vond ik niet belangrijk. Ik vond het veel belangrijker dat onze kinderen er niet onder zouden lijden dat hun ouders beiden soms meer dan fulltime werkten. Ter compensatie was ik voorleesmoeder op de basisschool, reisde ik mee naar Parijs met havo 3 en als er een beroep op me werd gedaan, nam ik maar weer teveel hooi op de vork. Carrièremoeders schipperen namelijk nogal wat tussen schuldgevoel en mogelijkheden.

De brief waarin minister Van Bijsterveldt van Onderwijs stelt dat werkende ouders meer tijd moeten besteden aan hun schoolgaande kinderen, desnoods ten koste van hun werk, heeft weer eens een gevoelige snaar geraakt bij vrouwen. Vroeger zou ik ook fel hebben gereageerd. Maar nu denk ik: ach, laten we er voor zorgen dat er goede leraren voor de klas staan die de jonge generatie voorzien van zoveel kennis, dat zij overal ter wereld inzetbaar zijn. Geef ouders (vrouwen) de ruimte door toegankelijke, kwalitatief goede kinderopvang en een hoge kwaliteit onderwijs. Daar help je ze echt mee.

Het heeft even geduurd, maar ik ben overstag. Ik durf nu hardop te zeggen dat er in het zakendoen een natuurlijk verschil is tussen mannen en vrouwen. En ja, er is ook een old boys netwerk.

Maar de overeenkomsten zijn nog veel groter: improvisatietalent, uithoudingsvermogen, communicatieve vaardigheden, geloof in jezelf en… met een grote dosis humor kom je als vrouw heel ver in de uitdagende mannenwereld.

Tineke Bakker-van Ingen Voorzitter vno-ncw Midden

6

FORUM #23/22.12.11

vno-ncw midden

opinie vno-ncw

wandelgangen

overname mag or niet overvallen

Atsma: wikken en wegen

sociale partners is hij van mening dat het huidige advies- en instemmingsrecht voldoet. Hij wil wel de informatieplicht van bedrijven uitbreiden. Het concernbeleid moet regelmatig onderwerp van gesprek worden tussen ondernemingsraad en bestuurder. Het is te hopen dat die laatste dan niet overvallen wordt door overnameberichten.

Ondernemingsraden van internationale concerns krijgen geen extra advies- of instemmingsrecht met het oog op overname, fusie, splitsing of verplaatsing van het bedrijf. Dat heeft minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geantwoord in reactie op de aangenomen motie van PvdAKamerlid Mariëtte Hamer. Zij wilde weten hoe ondernemingsraden intensiever betrokken kunnen worden bij dit soort ontwikkelingen.

Kamp erkent dat een or soms overvallen lijkt te worden door een voorgenomen besluit van een buitenlands moederbedrijf. Maar na consultatie van experts en Hamer: buitenspel 7

• Code corporate governance werkt ook in crisistijd • Wetgeving is niet nodig • Werkt zelfs contraproductief

dijkstra

Staatssecretaris Atsma van Milieu komt volgend jaar met nieuwe criteria voor het (duurzaam) inkoopbeleid van de overheid. Een eerste versie is, mede op aandringen van het bedrijfsleven, gesneuveld vanwege teveel rompslomp.

De Tweede Kamer mocht onlangs tijdens een overleg met de staatssecretaris een wensenlijstje inleveren. Zo wil de vvd dat Atsma zich beperkt tot de criteria van de International Labour Organization, en niet de ‘strakke’ criteria van organisaties als Fair Trade en utz hanteert.

Het cda wil dat producenten uit ontwikkelingslanden aan minder strenge criteria hoeven te voldoen dan westerse producenten. De ChristenUnie wil juist dat voor producenten uit ontwikkelingslanden scherpere normen gelden, om misstanden daar te voorkomen.

Corporate governance kan wetgeving missen

De PvdA zocht het dichterbij met een pleidooi voor de inkoop van streekproducten. Dat scheelt weliswaar transportbewegingen, maar Atsma wees erop dat streekproducten qua milieubelasting niet altijd goed scoren. GroenLinks en D66 benadrukten een grote rol voor innovatieve bedrijven in het inkoopbeleid.

Zoveel partijen, zoveel meningen.

En dan mag de stichting Natuur en Milieu ook nog eens aanschuiven bij de uitwerking van de nieuwe criteria, meldde Atsma.

FORUM #23/22.12.11

Ook in crisistijd mag de aandacht van bedrijven voor corporate governance niet verslappen. In 2010 is dat niet gebeurd, getuige de onlangs gepubliceerde rapportage van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code. De commissie noemt de code een succes, en terecht. De naleving van de code door beursgenoteerde bedrijven nadert op onderdelen de honderd procent.

Zelfregulering werkt, wetgeving is niet nodig. Terecht sprak minister Verhagen van Economische Zaken zich bij de presentatie uit tegen het verankeren van delen van de code in wetgeving. Hij heeft liever dat ondernemers handelen in de geest van de code dan dat zij braaf vinkjes zetten.

Het is daarom jammer dat her en der wetsvoorstellen opduiken die inspelen op maatschappelijk gevoelige onderwerpen uit de code. In plaats van de naleving van nieuwe bepalingen in de code op die terreinen af te wachten, worden wetsvoorstellen in elkaar gedraaid die soms zelfs contraproductief werken.

Zo bepaalt een wetsvoorstel van het ministerie van Financiën dat aandeelhouders met een ondernemingsbelang vanaf 3 procent moeten aangeven of zij wel of geen bezwaar hebben tegen de strategie van de onderneming. Het risico van dit voorstel is dat aandeelhouders zich juridisch gaan indekken en bij voorbaat aangeven bezwaar te hebben tegen de strategie. Zo is het nooit bedoeld door de Monitoring Commissie.  www.vno-ncw.nl/corporategovernance

dijkstra

duurzaam inkoopbeleid duurt even

de foto rubrieksnaam

Kerstlichtjes?

Rotterdam, 16 december - Burgemeester Ahmed Aboutaleb zingt mee met een kinderkoor tijdens het ontsteken van de kerstboom op de Coolsingel in Rotterdam. Een soort startschot voor de opening van het kerstseizoen. Nederland mag in een recessie zitten, de bestedingen voor de kerst lijken er niet onder te lijden. Detailhandel Nederland gaat er vanuit dat Nederlanders dit jaar 780 miljoen extra uitgeven aan kerstinkopen. Shoppen maar dus?

Ook de horeca doet goede zaken. Het Bedrijfschap Horeca en Catering meldde eind vorige week dat er ruim tweehonderdduizend boekingen meer zijn dan vorig jaar. Verkopers van kerstpakketten en kerstgeschenken hebben eveneens weinig reden tot klagen; hun handel verliep goed. Al zijn de pakketten en geschenken vaak kleiner uitgevallen. Toch nog een beetje de hand op de knip gehouden?

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Robert Vos/anp

8

FORUM #23/22.12.11

rubrieksnaam

9

FORUM #23/22.12.11

omslag

10

FORUM #23/22.12.11

‘Migranten zijn keihard nodig’ Nuchter en zakelijk, zo zou hij het migratiedebat het liefste voeren. Maar de politieke ruimte voor Gerd Leers, minister voor Immigratie en Asiel, lijkt miniem. ‘Ik moet die ruimte gewoon nemen.’

Tekst: Karin Bojorge | Foto’s: Rademaker/hh

Een makkelijke portefeuille kan het onmogelijk genoemd worden. Gerd Leers, voormalig cda-Kamerlid en burgemeester van Maastricht, wordt als minister voor Immigratie en Asiel bij voortduring door de mangel gehaald.

Hij vindt het niet erg, zegt hij, ‘al kost het wel ontzettend veel tijd.’ Tijd die hij liever zou willen besteden aan het nadenken over de naderende krapte op de arbeidsmarkt en de rol die migratie daarin zal moeten vervullen.

Meneer Leers, wanneer gaan we in Nederland weer eens normaal doen over migratie?

‘Hier spreek je iets uit wat mij zo in het hart ligt! Dat zou zó mijn wens zijn. Dat was precies mijn inzet bij de behandeling van mijn 11

FORUM #23/22.12.11

begroting in de Kamer: nuchter uitleggen hoe de feiten liggen. Dat beeld dat we hier overspoeld worden: we hebben het over vijftienduizend asielzoekers op jaarbasis. Een aantal dat bovendien daalt. Ik wil de zaken terugbrengen tot hun proporties.’

Toch gaat het in het debat alleen maar over de massa-immigratie en over de Mauro’s.

‘De Kamer vindt blijkbaar dat we alle individuele gevallen voortaan moeten gaan bespreken. Of het nu om een Mauro gaat of om een Jossef. Ik vind dat niet goed. Óf de Kamer vertrouwt mij, óf ze doet dat niet. Maar ik doe niets anders dan mij aan de spelregels houden.

En ik zal altijd in het voordeel van mensen

wiebe kiestra/hh

omslag

‘Niet iedere migrant is er een teveel’

beslissen als daar grond voor is. Maar kennelijk wil de Kamer tot het gaatje die discussie voeren.’

Waarom lukt het u niet om de discussie in een zakelijker vaarwater te krijgen?

‘De asieldiscussie ondermijnt de discussie over reguliere migratie. Mensen zien het verschil niet. Gewone arbeidsmigratie raakt besmet. Daar doen we ook al besmuikt over.

Dat is zeer onterecht, want het gaat om mensen die hier een waardevolle bijdrage komen leveren.’

Ondernemers maken zich zorgen over het anti-vreemdelingenklimaat.

‘Ik weet dat ze zich zorgen maken. Dat hoeft niet. Ik heb de afgelopen maanden met veel ondernemers gesproken: Siemens, TenCate, Otto. Ze hebben allemaal hier gezeten. Zij kijken naar de toekomst, zien de babyboomgeneratie afscheid nemen. Ook ik zie dat we afhankelijk zijn van goede mensen van buiten met nieuwe ideeën. We moeten geen oude, risicomijdende samenleving worden die alleen nog naar zijn eigen navel zit te staren.

We hebben nieuwe impulsen nodig. En dan gaat het niet alleen om kennismigranten maar ook om het topniveau van de handjes. Daarom 12

moeten we ook zo oppassen met het beeld dat we oproepen.’

Maar wat gaat u concreet doen?

‘Ik ben mij aan het oriënteren op een systeem zoals ze dat ook in Canada en Nieuw-Zeeland hanteren: een puntenstelsel, waarbij mensen die voldoen aan strenge criteria op het gebied van opleiding, ervaring en taalkennis in aanmerking komen voor een werkvergunning.

Dat zal gaan in goed overleg met ondernemers, maar ook met mijn collega’s Kamp en Verhagen. Want de volgorde is natuurlijk wel dat eerst de werklozen hier aan de beurt zijn en vervolgens die in andere eu-lidstaten.’

Ondernemers hebben al kennisgemaakt met de halsstarrigheid van minister Kamp op dit punt. Alsof de tekorten precies aansluiten op het aanbod in de bakken van het uwv.

‘Daarom moeten we een flexibel migratiemodel hebben. De schaarste die er is in bepaalde sectoren, moet meegewogen worden.’

Hebt u wel de politieke ruimte voor dit soort voorstellen? Het oog van gedoogpartner Wilders is altijd op u gericht.

‘Ik heb voor mezelf besloten dat ik die ruimte FORUM #23/22.12.11

gewoon moet nemen. Natuurlijk, ik heb getekend voor het regeerakkoord, en daar ga ik me ook aan houden. Maar dat mag mij niet beletten om de ogen open te houden naar de toekomst. Nederland heeft dat nodig.’

‘Ik snap de achterban van Wilders ook wel. We hebben in de afgelopen decennia teveel kansarme mensen binnengelaten. Het is te gemakkelijk om die problemen weg te stoppen als populisme. Het komt Wilders toe dat hij daar de vinger op heeft gelegd. We moeten de keten van kansarmen die via huwelijksmigratie binnenkomen, zien te stoppen. Maar dat betekent niet dat iedere migrant er een teveel is.’

Toen u onlangs zei dat vermindering van de immigratie niet uw uitgangspunt was, kreeg u meteen de wind van voren.

‘Het uitgangspunt van minder kansarme migranten deel ik zeker. Als Wilders daar het etiket niet-westerse allochtonen opplakt, moet hij dat weten. Waar het mij om gaat, zijn die vrouwen die onder een kleed drie hoog achter weggestopt worden. Die kunnen geen rol van betekenis vormen en niet meedoen in de samenleving. We hebben in Nederland lang de neiging gehad om vooral na te denken over wat wij moeten doen voor mensen van buitenaf. Hoe zieliger je was, hoe

Het ondernemersbloed van Gerd Leers

‘Soms kriebelt het’ Een rijk man had hij kunnen zijn, Gerd Leers. Als telg uit een echte ondernemersfamilie – grootvader en vader bestierden wasmachinefabriek Victoria in Brunssum – zat het ondernemen hem in het bloed. In 1989 richtte hij een handelsonderneming op, gericht op Oost-Europa. Qua timing een schot in de roos. Toch koos Gerd Leers nog geen twee jaar later definitief voor Den Haag. ‘Ik was door acht jaar als raadslid in Goirle een beetje besmet geraakt met het virus van de politiek.’

Als beginnend Kamerlid stootte hij zijn bedrijf af. Het was politiek niet verstandig en de Oost-Europese ‘ritseleconomie’ stond hem bovendien tegen. ‘Iedereen had wel een broer of een zus waarmee iets geregeld moest worden. Ik was daar het type gewoon niet voor.’

Toch kriebelt het nog wel eens bij de minister. ‘Eén van mijn dochters is heel ondernemend. Die heeft een eigen theater opgezet voor kinderen met problemen. Dat is fantastisch, ze verzint elke keer weer iets nieuws. En dan denk ik wel een beetje mee.

Zeker weten. Dat vind ik ontzettend leuk om te doen.’

Het gaat ook zoals het gaat. ‘Mijn vader is vroeg overleden. Hij is verongelukt in de fabriek toen ik 14 was. Mijn oom heeft het bedrijf toen voortgezet. Als mijn vader was blijven leven, had ik het nog niet geweten. Het was een fantastisch bedrijf en indertijd heel innovatief.’

Leers grootvader was mijnwerker in Zuid-Limburg. Door dubbele diensten te draaien had hij extra geld verdiend om een eigen bedrijf op te zetten. Omdat hij vrouwen elke dag met een wasbord aan het werk zag om al dat mijnstof uit de kleren te wassen, kwam hij op het idee van een wasmachine. ‘Die nieuwe Amerikaanse vinding werd in die tijd gepresenteerd op een Brusselse tentoonstelling. Mijn grootvader heeft zich daar ’s nachts laten insluiten en is toen onder die machine gaan liggen en heeft helemaal uitgezocht hoe hij werkte. In zijn schuurtje is hij die dingen toen gaan namaken.’

Probleem was dat de gemiddelde mijnwerker zich geen wasmachine kon permitteren. ‘Mijn oma kwam toen op het idee van een knipkaart. Zo kon men op afbetaling kopen. Al gaf mijn oma ook wel eens een gratis knipje, als iemand het heel moeilijk had. Dat vond mijn opa niet zo leuk. Maar het werd op deze manier toch een fabriek met honderd man. Zo heb ik dat ook meegekregen: kansen benutten, oog hebben voor mensen in de knel, maar vooral doorgaan.’

meer kans je had om binnen te komen. Dat is toch raar? Laten we het omdraaien. Wat kunnen zij betekenen voor ons? Mensen die krachtig zijn en grote kwaliteiten hebben, daarvoor moeten we de deur gewoon openzetten. Die hebben we ontzettend nodig.’

Is Nederland nog wel aantrekkelijk voor kennismigranten? De beste mensen komen niet vanzelf.

‘De kennismigrantenregeling die we hebben, is de beste van Europa.’

Maar het aantal mensen dat we ermee binnenhalen is niet overweldigend: zo’n zesduizend vorig jaar.

‘Dat is niet zo heel veel inderdaad, maar dat heeft ook te maken met de economie op dit moment. Kennismigranten komen omdat Nederland hen iets te bieden heeft: innovatieve bedrijven, een goed fiscaal klimaat.

Dankzij mijn collega Verhagen staat het economische beleid weer volop in de belangstelling. Dat doet hij goed. Ik kan vervolgens de condities creëren dat de mensen ook kúnnen binnenkomen.’

Bijvoorbeeld via de Wet modern migratiebeleid die allang ingevoerd had 13

FORUM #23/22.12.11

wiebe kiestra/hh

omslag

moeten zijn. Hoelang moeten ondernemers daar nog op wachten?

‘Die wet hebben we hartstikke nodig voor een snelle, efficiënte afwikkeling. Dan kunnen bedrijven die erkend zijn als referent, rechtstreeks inloggen in het systeem van ind en zelf hun aanvraag indienen. Maar het computerprogramma dat ervoor nodig is, functioneert nog niet. Maar ik heb de hoop dat in 2012 alles rond zou kunnen zijn.’

Zou kunnen zijn…

‘Ik ben optimistisch, maar natuurlijk kan het nog fout gaan. Het is een ingewikkeld ict-project. Het moet grote aantallen kunnen verwerken, koppelingen kunnen leggen. En op dit dossier krijg je af en toe sowieso het gevoel dat je achteruit aan het werken bent. Daarom ben ik ook zo blij dat ik onlangs mijn eerste wet door het parlement heb gekregen over de terugkeerrichtlijn. Ik beklaag me niet hoor, je moet als minister ook tegen een stootje kunnen.’

Bent u banger voor de techniek of voor de Kamer?

‘Voor de Kamer ben ik niet bang. Voor de techniek ook niet. Je hebt het alleen niet altijd in de hand. En ik wil dat het helemaal goed is.’

‘Die techniek gaat wel snel trouwens. Als jij 14

straks op Schiphol als eu-onderdaan binnenkomt, hoef je alleen nog maar je paspoort op de scanner te leggen en even in de camera te kijken en alles wordt meteen gecheckt. Het wordt veel minder bureaucratisch.’

Als je maar geen Roemeen of Bulgaar bent…

‘Nederland heeft de toetreding van deze landen tot de Schengen-zone inderdaad tegengehouden. Ik snap de Nederlandse bedrijven die daar ontzettend de pest over in hebben. Maar we hebben wel te maken met landen die aan de buitengrenzen van de Europese Unie liggen. Dan mag je ook eisen stellen. En dan gaat het niet alleen maar over hoe technisch geavanceerd de sloten zijn die op de deur zit­ ten, maar ook over hoe betrouwbaar de bewakers zijn.’

U doelt op de corruptie.

‘Ja, ik heb zorgen over de bestrijding daarvan.

En over de bestrijding van criminaliteit. Ik zeg niet dat er niets is verbeterd de afgelopen jaren. Maar er zitten nog een heleboel jonge onervaren rechters. Het is niet om te pesten.

Als ze voldoen aan de criteria, dan kijken we hoe we ze zo snel mogelijk kunnen laten toetreden. In februari is er weer een tussenrapFORUM #23/22.12.11

portage van de Europese Commissie.’

Nederland is ondertussen de kwaaie pier.

Ondernemers hebben daar last van.

‘Dat begrijp ik, maar we moeten af van het Europa van automatismen. Niet afspreken: in 2014 laten we je hoe dan ook wel toe. Of: als jij dit voor me doet, doe ik dat voor jou. Nee, afspraak is afspraak. En laten we eerlijk zijn: die landen zijn gewoon veel te vroeg toege­ laten.’

Waarom moet Nederland in zijn eentje de kastanjes uit het vuur halen?

‘Als ik in de Europese Raad in het debat zit, sta ik alleen met deze argumenten. In de koffiekamer na afloop krijg ik wel bijval. Dan blijken andere landen ook hun bedenkingen te hebben. Maar ja, maar dan blijken er al eentweetjes te zijn gemaakt. Daarom hebben we nu ook die Europese crisis. Omdat er nooit echt wordt vastgehouden aan afspraken.

Maar de Kamer staat unaniem achter me op dit punt. Het wordt niet meer trust me maar show me.’  www.vno-ncw.nl/arbeidsmigratie

groen goed

Muisstil verhuizen

bedrijf: Aad de Wit Verhuizingen innovatie: Elektrische verhuiswagen Je hoort de stilte, zegt Jan Laan, directeur-eigenaar van verhuisbedrijf Aad de Wit uit Castricum.

‘Een elektrische verhuiswagen rijdt fantastisch.

Het enige dat je hoort, is een soort gezoem net zoals in een tram of een metro. Je laat gewoon de radio uit omdat het zo lekker stil is. Zoiets moet je een keer ervaren om het te geloven.’

Laan en zijn mededirecteur Carel Kuijper begonnen in 2009 serieus na te denken over elektrisch vervoer, maar het duurde toch nog anderhalf jaar voor er een wagen stond. Het is de eerste elektrische verhuiswagen in Nederland en de enige elektrische vrachtwagen van deze grootte, een twaalftonner. Er zijn wel een paar andere, maar die zijn kleiner.

De verhuiswagen op stroom is geen showobject, maar moet dagelijks de kost voor zichzelf verdienen. ‘Hij is bedoeld voor onze ritten in Amsterdam en omgeving. In dat gebied hebben we elke dag wel drie auto’s rondrijden en die leggen nooit meer dan 100 kilometer af. Onze elektrische heeft een actieradius van 130 kilometer voordat hij weer een nachtje aan de krachtstroom moet, dus dat gaat perfect.’

Voor een bedrijf met zeven auto’s, waarvan dus één elektrisch, is dit een mega-investering geweest. ‘Het chassis is vier keer zo duur als een normale. Gelukkig heeft man Nederland zich er achter gezet en we hebben steun van honderd procent groene stroom­leverancier Greenchoice, de stichting doen en het Programmabureau Luchtkwaliteit Amsterdam. Door de zero-emissie hebben wij wel in één klap onze uitstoot met 14 procent verlaagd, dat kunnen niet veel bedrijven ons nazeggen.’

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Co de Kruijf/hh

15

FORUM #23/22.12.11

& broer Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam vestigingsplaats activiteit opgericht eigenaars

16

FORUM #23/22.12.11

Ikwilgraffiti Amsterdam Graffitikunstwerken voor binnen en buiten en graffitiworkshops 2004 Wessel en Stein Koning

‘We zijn enorm door de mangel gehaald’ Vroeger deden ze het illegaal, tegenwoordig verdienen ze er hun brood mee. De broers Stein en Wessel Koning begonnen hun graffitibedrijf nadat ze voor de vierde keer waren opgepakt door de politie. ‘De boete viel wel mee maar we moesten ook opdraaien voor de schoonmaakkosten.’

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet, Roeland Koning

Wessel Koning (30)

Stein Koning (27)

‘Al heel jong waren we actief in het illegale graffiticircuit. Op mijn 18de ben ik er even uit gegaan omdat ik rechten ging studeren. Het leek me niet handig om als jurist een strafblad te hebben. Toen ik na twee jaar met mijn studie stopte, zei Stein: ‘Dan kun je nu ook weer graffiti maken.’ Vanaf dat moment zijn we samen tekeer gegaan. ’s Nachts gingen we op pad om grote saaie muren langs het spoor of bij de metro onder handen te nemen. We hebben nooit particulier eigendom aangepakt, daar lag onze grens. De eerste drie keer dat we gepakt werden, kwamen we na een paar uur gewoon weer vrij. De vierde keer niet. De boete viel nog mee, maar ze lieten ons ook voor de schoonmaakkosten opdraaien en daarmee zijn we enorm door de mangel gehaald. Al het geld dat Stein gespaard had voor zijn rijbewijs en zijn auto, was hij kwijt. Ik heb nog jaren in een afbetalingsregeling gezeten.’

‘Het idee voor dit bedrijf kwam eigenlijk van mijn vader die fotograaf is en ook foto’s van ons werk op zijn site had staan. Via hem kwamen onze eerste opdrachten binnen. Ik zat nog op de Rietveld Academie toen we begonnen. Mijn broertje was al klaar met zijn opleiding tot sociaalpedagogische hulpverlener en werkte in een jeugdinrichting.

Het is regelmatig gebeurd dat ik hem ’s ochtends om een uur of 8 uit de nachtdienst moest ophalen als we samen naar een klus gingen.’

‘We hebben pas vier flats in Amersfoort gedaan die over een tijdje gesloopt worden. We waren gevraagd om iets groots te maken dat een positieve impuls aan die buurt zou geven. Stein kwam toen met het idee van een blokkendoos. Die staat nu op de eerste flat. Op de tweede en derde flat valt die uit elkaar en op de vierde maakt een buurtkindje er een mooie toren van. Veel mensen denken dat ik het creatieve brein ben omdat ik de kunstacademie gedaan heb, maar Stein is creatiever.

Hij is soms knettergek, denkt volledig out off the box en komt met rare, onverwachte ideeën. Ik ben er dan voor de uitwerking, ik ben veel technischer, kijk wat kan en wat niet en hoe je dat vorm geeft.’

‘Ik zat nog op de basisschool toen ik met graffiti begon. Dat Wessel mij er toen niet bij wilde hebben, kon ik wel begrijpen. Wie net begint, is minder goed en je wilt toch bekend staan als iemand die mooie dingen aflevert. Dan helpt het niet als er een klunsje naast je staat te werken.’

‘Wessel heb ik altijd gezien als mijn grote broer en dat is nog steeds zo.

Hij is heel gestructureerd, doet onze administratie. Als ik die zou doen, zou het een zootje worden. We hebben net een plan gemaakt om meer grote projecten te kunnen binnenhalen en zijn nu met ons pensioen bezig. Dat laatste was ook Wessels idee. Ik leef meer bij de dag.’

‘Graffiti-artiesten ondertekenen hun werk altijd en daarvoor gebruik je een alias die bij je past. Ik had daarvoor een werkwoord gekozen dat iets over mijn karakter vertelt. Wessel koos een woord zonder betekenis, gewoon omdat hij de lettercombinatie mooi vond. Dat symboliseert het verschil tussen ons beiden. Ik kijk meer naar de inhoud, hij let meer op de vorm. De laatste tijd zijn we steeds meer dingen samen gaan maken en daarbij zitten we zelfs in elkaars werk te werken. Dat is heel intiem, de meeste kunstenaars doen dat niet. Van tevoren overleggen we natuurlijk wel maar als we eenmaal aan het werk zijn, praten we niet meer. Als hij iets maakt dat ik niet goed vind, verander ik dat. Soms gaat hij daar dan weer overheen. Dat gaat super, dat geeft een grotere kick dan wanneer je iets alleen gemaakt hebt.’

‘Onze ouders waren het vroeger niet eens met wat we deden, maar wat konden ze doen? Wel hadden we de afspraak dat we het hen zouden laten weten zodra we weer veilig terug waren, ook toen we niet meer thuis woonden. Nu zijn zo trots als een pauw en dat is denk ik ook omdat we vroeger zo veel ruzie maakten. Mijn moeder had een heel puntensysteem bedacht. Als we ons een tijdje goed hadden gedragen, kregen we een punt en mochten we op vrijdag met onze punten een moorkop kopen. Dat werkte niet altijd: op vakantie in de auto naar Frankrijk moest altijd de koelbox tussen ons in.’ 

17

FORUM #23/22.12.11

achtergrond

hoe voeden we de zeven miljard?

18

FORUM #23/22.12.11

Zeven miljard eters op de aarde. En dat aantal groeit zeker nog veertig jaar door.

Dat klinkt als handel voor ’s werelds grootste groentenexporteur. Welke rol kan Nederland spelen om al die monden te voeden ?

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Bas Beentjes/hh

Gefeliciteerd, we hebben het gehaald. Binnen vijftien jaar een miljard extra bewoners netto erbij. Een niet geringe prestatie, aangezien de eerste miljard pas in 1804 werd geteld. De tweede al een eeuw later in 1927 en nu groeit de wereldbevolking elke minuut met 12 mensen, heeft een Amerikaans bureau berekend.

Maar om nu te zeggen dat dit najaar wereldwijd de vlag uit ging, nee. Best merkwaardig als je bedenkt dat al die mensen ergens moeten wonen en willen eten. Dat levert toch op zijn minst een luid hoerageroep op van de Nederlandse agrofoodindustrie, zou je denken. Zeven miljard monden voeden, is handel voor de grootste groentenexporteur ter wereld en de marktleider in de internationale professionele groentezadenhandel. Toch?

Op zich wel natuurlijk, maar er zit een addertje onder het gras: we hebben niet zoveel plek meer over om al dat extra voedsel op te verbouwen. De Wereldbank schat dat nu nog 10 procent van de geschikte landbouwgrond op aarde ongebruikt is, terwijl we over veertig jaar 70 procent meer nodig hebben om aan de vraag naar voedsel te kunnen voldoen. Niet alleen omdat er meer mensen zijn, door groeiende welvaart krijgen zij een steeds luxer eetpatroon met meer vlees. En voor 1 kilo vlees is gemiddeld ruim 2 kilo gewas nodig.

meer opbrengst De aarde is niet uit te breiden zoals een woning of bedrijfspand.

Een nieuwe vinden, zit er ook niet in. Dus is er maar een optie: er zal meer geproduceerd moeten worden per hectare.

19

FORUM #23/22.12.11

achtergrond

Daar zou Nederland wel eens een belangrijke rol bij kunnen spelen.

Het ontwikkelen van productievere gewassen is een kolfje naar onze hand. De ‘gouden driehoek’ van wetenschap (onder andere Wage­ningen Universiteit), overheid en bedrijfsleven is wereldwijd vermaard om de goede resultaten op landbouwgebied. En als het bedrijven lukt een nieuw ras te introduceren, hebben ze een voorsprong van ongeveer vier jaar op hun concurrenten, met alle verdiensten van dien.

Maar helaas: een belangrijke techniek om de productiviteit te verbeteren, genetische modificatie, is in de Europese Unie en dus ook in Nederland vrijwel verboden. Voor bedrijven die toch voedsel willen modificeren, zit er maar een ding op: zij verplaatsen hun onderzoekscentra naar landen buiten de eu, waar ze hun producten ook gemakkelijker kunnen verkopen.

Gentech in Nederland heeft zo’n achterstand op met name de vs, Brazilië en China dat Jan Bolhuis van het Landbouwkundig Economisch Instituut (lei) begin dit jaar in Forum twijfelde of het bedrijfsleven die nog kan inhalen. Terwijl de techniek volgens Bolhuis belangrijk is om gewassen te ontwikkelen die immuun zijn tegen ziektes of die tegen droogte kunnen. Bolhuis: ‘Wat doen we bijvoorbeeld tegen de invloed van klimaatverandering op de voedselproductie?’

onnodig moeilijk gemaakt In de Europese Unie mogen alleen gemodificeerde gewassen ontwikkeld worden als van tevoren is aangetoond dat ze niet schadelijk zullen zijn voor mens en milieu. Onder het motto ‘Eerst indekken, dan ontwikkelen’. Dat is bijvoorbeeld in de Verenigde Staten veel soepeler geregeld, waardoor de ontwikkeling van genetisch gemodificeerde gewassen in de vs niet alleen een veel hogere vlucht heeft genomen, maar er ook een grote voorsprong is ontstaan ten opzichte van Europa.

De soepeler Amerikaanse regelgeving zorgt er ook voor dat er al jaren wrijving is tussen de vs en de eu over toelating van genetisch aange-

paste gewassen. Zelfs Europese landen steggelen onderling over de toelating ervan. Nederland is een groot voorstander, maar Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Griekenland, Luxemburg, Oostenrijk en Bulgarije totaal niet.

‘Er zijn positieve kanten aan een streng beleid’, vindt Anke van den Hurk, senior beleidsmedewerker bij brancheorganisatie Plantum nl en van oorsprong veredelaar. ‘Veiligheid is heel belangrijk. Dat genetisch modificeren beperkt mag, maakt ons ook vindingrijk en gemotiveerd om bestaande andere technieken verder te ontwikkelen.’

Toch vindt Van den Hurk het wel jammer dat genetische modificatie in de praktijk helemaal niet mag. ‘Het is een veredelingstechniek die we graag zouden willen gebruiken in aanvulling op ons hele pakket aan methoden. Dat de Europese regels zo overdreven streng zijn, maakt het voor ons onnodig moeilijk om te veredelen naar een bepaalde eigenschap en dat geeft ons een achterstand op de markt.’

koudwatervrees De veredelaars wachten met smart op een modernisering van de regels en helderheid over de status van het gebruik van een serie nieuwe veredelingstechnieken, zegt Anke van den Hurk. ‘Sinds een jaar of drie is een commissie van de eu bezig om nieuwe veredelingstechnieken te beoordelen en het wordt tijd dat ze een beslissing nemen. Het gaat bijvoorbeeld over de methode die gebruik maakt van modificatie als tussenstap om sneller en doelgerichter het juiste ras te veredelen, reverse breeding. Na die stap gaan we verder met planten waar die modificatie niet in zit. In de eu lijken ze toch te vinden dat die nieuwe plant ook onder de wetgeving voor genetisch gemodificeerde gewassen hoort, terwijl in het uiteindelijke gewas absoluut geen gemodificeerd dna is te vinden.’

Door de koudwatervrees van de eu is de vergunningsprocedure om gemodificeerde gewassen op de markt te krijgen ook nog eens buitengewoon duur. Van den Hurk: ‘Het is niet voor niets dat er alleen ver-

Topsector wil meer ruimte De topsector Agro & Food heeft een ijzersterke uitgangspositie, concludeerde het topteam onder leiding van Cees’t Hart (FrieslandCampina) in juni van dit jaar. De sector is nummer 1 in de wereld, genereert in totaal 48 miljard euro aan toegevoegde waarde en is goed voor bijna 10 procent van de Nederlandse economie en werkgelegenheid. Nederland heeft succesvolle en innovatieve Agro & Food-bedrijven, beschikt over kennisinstellingen van wereldklasse en staat aan de Europese top van private investeringen, aldus het topteam.

De groei van de wereldbevolking van 6 naar 9 miljard creëert kansen voor de sector. Maar dan moet er wel geïnvesteerd worden in onder meer innovaties in duurzame voedselsystemen voor de productie van meer hoogwaardig voedsel met minder gebruik van grondstoffen. Goed gecontroleerde experimenteerruimte moet gecreëerd worden voor innovatieve ondernemingen en initiatieven. Huidige wet- en regelgeving is veelal de belangrijkste beperking voor het uitvoeren van de benodigde experimenten volgens het topteam Agro & Food.

20

FORUM #23/22.12.11

dik nicolai

column scheer

gunningen worden aangevraagd voor bulkgoederen zoals maïs en soja.

Voor kleinere gewassen en groenten is de procedure onrendabel.’ De Europese Commissie wil dat eu-lidstaten meer vrijheid krijgen om zelf te beslissen of ze het telen van genetisch aangepaste gewassen toestaan of verbieden. De Nederlandse oud-ministers Gerda Verburg en Jacqueline Cramer hebben zich daar indertijd hard voor gemaakt. Maar volgens Van den Hurk is de kans op willekeur dan groot en is het wel erg tegengesteld aan de idee van één Europese markt met gelijke regels voor alle lidstaten.

remt discussie

istockphoto

Telen en ontwikkelen is dan wel vrijwel onmogelijk, dat betekent niet dat gemodificeerde gewassen de eu niet in komen. Vooral voor veevoer worden op grote schaal gemodificeerde gewassen geïmporteerd.

‘En dan zijn we bij een andere ongerijmdheid’, zegt Van den Hurk. ‘De Europese gezondheidsdienst efsa heeft diverse gemodificeerde landbouwproducten veilig bevonden voor consumptie, maar toch vinden diverse lidstaten dat toelating niet automatisch mag. En als ze wel geïmporteerd mogen worden, mogen we ze niet zelf in de eu ontwikkelen of telen.’

Volgens de Wageningse hoogleraar Richard Visser is het hoog tijd de regelgeving over toelatingen en nieuwe veredelingstechnieken onder de loep te nemen. ‘Veel belangrijker is dat de wet- en regelgeving ook leert. Als na verloop van tijd technieken bewezen veilig blijken, zouden ze onder een milder regime moeten kunnen komen.’ Nu wordt de discussie teveel bepaald door emotie en overvoorzichtige politici die hun handen niet willen branden, vindt hij. In de discussie lijkt het alleen te gaan over de extremen zoals muizencellen in tomatenplanten, zegt Van den Hurk (Plantum nl). ‘Het zou al heel erg schelen als politici gemodificeerde gewassen vergeleken met gewone teelten. De eu staat toch ook kunstmatige kleur- en smaakstoffen toe, laat ze voor gentech ook op die manier kijken.’ 

Flex Wat doe je als je twee afspraken in dezelfde stad hebt met enkele uren ertussen? Dan zoek je een plek op met WiFi en klap je je laptop open. Ben je zomaar aan Het Nieuwe Werken.

Mijn flexplek was een grand café in Rotterdam. Het tafeltje waaraan ik zat, was groot genoeg voor mijn 10 inch laptop. Klein genoeg om mee te nemen in tas en trein. Ik heb er wel een draadloze muis bij gekocht, want voor dat gepiel met die ingebouwde muis ben ik te oud.

Ik was niet de enige die er zat te werken, getuige het sollicitatiegesprek links van mij en de zakelijke bespreking rechts. Niet de activiteiten die ik daar snel zou plannen. De twee dames van het sollicitatiegesprek bestelden bijvoorbeeld een lunch; moet je als sollicitant ook nog op je tafelmanieren letten.

Om niet weggekeken te worden door het personeel, bestelde ik ook maar een cappuccino.

Ooit heb ik op die manier een halve dag doorgebracht in een McDonald’s in Madrid. Tijdens een verregende liftvakantie naar Zuid-Spanje vonden mijn vriendin en ik troost in de café Americano die daar geschonken werd. Schuilend voor de regen lazen we onze vakantieboeken, terwijl we om het uur koffie bijbestelden om onze aanwezigheid te rechtvaardigen. Zuid-Spanje hebben we nooit gehaald. Maar mijn vriendin is wel mijn vrouw geworden.

In Rotterdam wilde Het Nieuwe Werken niet zo vlotten, omdat ik werd afgeleid door de heren van de zakelijke bespreking. Het ging er zo te zien verhit aan toe, met stemverheffing en blikken en gebaren van verontwaardiging. Je zult maar voor je lol naar een café gaan en aan de tafel ernaast terechtkomen.

Inmiddels had ik ook een lunch besteld, zodat het geheel iets weg kreeg van een lunchvoorstelling. Hoe de beide eenakters zijn afgelopen weet ik niet, want mijn volgende afspraak wachtte.

Die vond plaats in een andere eetgelegenheid, waar wij de enige gasten bleken.

Ditmaal liet ik mij afleiden door de vraag naar het waarom van de geringe klandizie. En ondertussen voelde ik me lullig door de karige bestelling van een cappuccino en een flesje fris voor mijn gesprekspartner. Wij zouden deze tent niet gaan redden.

Gelukkig kon ik de volgende dag weer naar kantoor. Terug naar Het Oude Werken.

Paul Scheer

21

FORUM #23/22.12.11

podium vijf vragen aan

jos streppel

‘Wetgeving ondergraaft governance code’ De Corporate Governance Code voor beursgenoteerde bedrijven is een succes, zegt de Monitoring Commissie op basis van het boekjaar 2010. Maar dat betekent niet dat bedrijven het over de hele linie goed hebben gedaan, stelt commissievoorzitter Jos Streppel. ‘Het percentage vrouwelijke commissarissen moet echt hoger.’

Een kwart van de bedrijven scoort minder dan in 2009. Hoe komt dat?

‘Een verklaring zou kunnen zijn dat nieuwe bepalingen om uitleg vragen. Voor het eerst moeten bedrijven bijvoorbeeld een relatie leggen tussen hun beloningsbeleid en het risicobeheer op de langere termijn. Bedrijven zijn daar nog niet aan toe gekomen. Het is de gewoonte om het beloningsbeleid om de vier jaar voor te leggen aan de aandeelhoudersvergadering. Als dat volgend jaar op de planning staat, kan ik me voorstellen dat ze dit punt ook meenemen. Maar dan moeten ze dat wel zeggen.’

Hoe staat het met de beperking van de vertrekvergoeding tot één jaarsalaris?

‘Van de groep nieuwe contracten zijn vorig jaar 34 bestuurders vertrokken. Zestien van 22

hen kregen een vergoeding. In vier gevallen was dat meer dan een jaarsalaris. In twee gevallen werd dat niet uitgelegd. Dat zijn er twee te veel, maar het aantal is nu ook weer niet schrikbarend hoog.’

‘Voor de groep bestuurders met bestaande contracten is in 2004 een uitzondering gemaakt. Na zeven jaar is het tijd dat commissarissen met die bestuurders gaan praten.

Het salaris van bestuurders is in de loop der jaren op Europees niveau gebracht. In die Europese beloning zit een risicopremie voor ontslag. Dan is het toch raar om ook nog eens de Nederlandse kantonrechterformule te hanteren.’

Is naming & shaming een optie?

‘We bekijken dat per geval, want je moet altijd oppassen voor reputatieschade. En als het om grote bedrijven gaat, staan de kranten er toch wel vol mee. Wij nemen contact op met ondernemingen die een aantal bepalingen uit de code niet volgen. Dan is het bedrijf gewaarschuwd. Want als de situatie niet verandert, blijven we natuurlijk niet contact opnemen.’

Komen er al meer vrouwelijke commissarissen?

‘Nee, helaas. In 2009 was er vooruitgang, maar vorig jaar bleef het aantal vrouwelijke commissarissen gelijk, zo rond 10 procent.

FORUM #23/22.12.11

Mij maak je niet wijs dat dat niet hoger kan.

Dan vis je in de verkeerde vijver of – erger – je wilt niet. Dat laatste kom ik overigens niet tegen. Maar er moet toch een shortlist van goede vrouwen te maken zijn die je naast de mannelijke kandidaten kunt leggen?’

‘We maken daar kabaal over omdat we vinden dat het beter moet. Het gaat om 50 procent van het aanwezige talent. Met het argument dat vrouwen in deeltijd willen werken, verklaar je iets, maar niet het gat tussen 10 en 50 procent.’

Zelfregulering blijft desondanks het devies?

‘Ja, de code is een succes. Problemen ontstaan als onderdelen uit de code tot wet worden gemaakt. Vaak wordt het kabinet daartoe aangezet door de Tweede Kamer. Of de Kamer dient amendementen in die het alleen maar erger maken.’

‘De code is flexibel. Hij kan worden gewijzigd, en we kunnen er zo nodig uitleg over geven. Wetgeving is star. Het draagvlak voor de code zal er ook door afnemen. Ondernemingen zullen niet meer met ons willen praten over de naleving van nieuwe principes, want voor je het weet komt er weer een Kamerlid die er een wet van maakt.’  www.vno-ncw.nl/corporategovernance

Tekst: Paul Scheer | Foto: Jeroen Poortvliet

podium uitspraken

‘Europa staat in brand, maar Nederland mag 130 kilometer per uur.’

D66-Kamerlid Kees Verhoeven, ad van 30 november

‘Het heeft weinig zin om tegen Europa te zijn. Dat is alsof je voor of tegen zuurstof bent.’

Staatssecretaris Ben Knapen van Europese Zaken, nrc Handelsblad van 12 december

‘Helaas is het bijhouden van statistieken in Griekenland een vechtsport.’

Andreas Georgiou, directeur van het Griekse bureau voor de statistiek Elstat, de Volkskrant van 29 november

‘Wij denken niet in sterren. Sterren staan aan de hemel.’

Jeroen Sirag, commercieel directeur Conservatorium Hotel (Amsterdam), de Volkskrant van 29 november

‘Het europroject wordt gemotiveerd door een mooi gevoel.

Maar bij mij geeft het nu helaas een onaangename bijsmaak.’

Econoom Arjo Klamer, De Groene Amsterdammer van 8 december

‘Bij Ajax denken de mensen nu met hun kloten, niet met hun hoofd.’

Ajax-coryfee Piet Keizer, ad van 30 november

‘Over vijf jaar staan alleen domme mensen nog in de file.’

Pieter Hofstra, oud-vvd-Kamerlid en nu voorzitter van het Nationaal Beraad Beter Benutten, Het Financieele Dagblad van 2 december

‘Het aardige van grijs haar is dat ze naar je luisteren.’

Stedenbouwkundige Ashok Bhalotra, Elsevier van 3 december

‘In ons vak geldt: vrouwen bloot, handel dood’.

Alex van Hooff, directeur Burgers’ Zoo, Elsevier van 3 december

‘Een diender moet Hassan van Hussein kunnen onder­ scheiden. Voor veel agenten lijken ze allemaal op elkaar.’

PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch, hp/De Tijd van 2 december

‘Ik ben al een paar keer glansrijk onderuit gegaan.’

Marlies Veldhuijzen van Zanten, staatssecretaris van vws, Vrij Nederland van 10 december 23

FORUM #23/22.12.11

podium belrondje

Lichtpuntjes in een donkergrijs 2012?

De toekomst van de Nederlandse economie ziet er niet inktzwart uit, maar wel donkergrijs. Zo waarschuwde directeur Coen Teulings van het Centraal Planbureau toen hij de vooruitzichten voor het komend jaar publiceerde. De economie krimpt en de werkloosheid groeit. Zien ondernemers nog lichtpuntjes in 2012?

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Christiaan Krouwels

Tom Lansink / Onderhoud, glas- en schilderwerk / Lelystad

‘Het wordt een overgangsjaar’ ‘Ik denk dat we in 2012 vooral moeten zorgen dat het vlammetje aanblijft. Veel bedrijven hebben de afgelopen jaren gesneden in het flexibele personeel. Nu moeten we voorkomen dat ook de goede, vaste werkkrachten wegvloeien.

Woningbouwcorporaties en lokale overheden moeten extra investeren zodat we hen aan het werk kunnen houden.’

‘Natuurlijk weet ik ook wel dat die niet veel geld hebben,

Phuong Do / Layergloss (apps) / Haarlem

‘Ik zie grote sterren’ ‘Ik zie eigenlijk alleen maar lichtpuntjes. Of sterker nog: het zijn zelfs grote sterren. We maken apps voor iPhones en iPads en de vraag daarna neemt alleen maar toe, zeker ook door de opkomst van de tablets. Aanvankelijk had ik een eigen ontwerpstudio maar in september ben ik met mijn compagnon van start gegaan als een bv in oprichting. In januari nemen we een parttimer in dienst. We richten ons vooral op digitaal uitgeven: magazines, sprookjesboeken. Daarin zit

dan statische en dynamische content.’

‘Voor bedrijven wordt het ook steeds interessanter om hun jaarverslagen als een app te presenteren. Innovatieve ondernemers hebben die nu vaak als een pdf op hun site staan, maar met een app kunnen ze dat veel mooier doen doordat ze er ook hyperlinks en video’s in kunnen integreren. Onze opdrachtgevers zijn bedrijven. Die zullen best last hebben van de crisis, maar ik merk niet dat ze hier minder aan uitgeven. Het enige dat we merken, is dat ze wat langer over hun besluiten doen.’

Tom Roefs / Munckhof Groep (personenvervoer) / Horst

‘Floriade zorgt voor veel werk’ ‘Over onze markt ben ik niet negatief. De vraag naar mobiliteit neemt alleen maar toe, ook door de vergrijzing. Ouderen die steeds langer zelfstandig blijven wonen, hebben vaak zorg nodig. Ze moeten naar de dokter, de fysio, de dagopvang. De marges voor dat vervoer nemen misschien wat af door de bezuinigingen, maar het volume neemt alleen maar toe. Op andere onderdelen van ons werk, zoals de zakenrei-

24

maar het is ook een kwestie van prioriteiten. Goede vaklui die werkloos worden, gaan echt niet thuis zitten wachten. Die zorgen wel dat ze wat anders vinden. Dat betekent dat ze uit de sector verdwenen zijn als er weer een opleving komt en we ze nodig hebben voor de Tweede Maasvlakte, de nieuwe kerncentrale en de bouw van nieuwe woonvormen die de vergrijzing nodig maakt. 2012 wordt een overgangsjaar. Als wij aan het eind van 2012 tevreden opdrachtgevers hebben, goed gegeten hebben en iedereen aan het werk hebben gehouden, ben ik heel tevreden. Winst hoef ik niet te maken, dan heeft Hare Majesteit het maar eens een jaartje wat minder.’

FORUM #23/22.12.11

zen, zien we sinds een maand of twee wel een afname. Met de vakantiereizen is het al sinds 2008 een stuk onzekerder geworden doordat klanten later boeken.’

‘Ons belangrijkste werk is het regisseren van vervoer. Voor mensen die zorg nodig hebben of naar school gaan, hebben we dagelijks zo’n elfhonderd voertuigen op de weg, waarvan driehonderd van onszelf. Komend jaar zijn we ook de exclusieve vervoerspartner voor de Floriade waar in 180 dagen zo’n 2,3 miljoen bezoekers verwacht worden. Die moeten we allemaal vervoeren met shuttlebussen van de parkeerplaatsen naar het expositieterrein.’

vreemde ogen

‘Het is heel comfortabel’

Yan/Viviane Liu (35) Nationaliteit: China Functie: executive recruitment consultant bij Shanghai jw Grace Consulting Hier sinds: 2011

‘Toen mijn man en ik bekendmaakten dat we naar Nederland gingen, waarschuwden vrienden ons: neem kookgerei mee, want dat is daar heel anders. Maar ik houd van de Nederlandse keuken, zelfs van haring. Het eten is simpel, vers en gezond. We proberen ook Chinees te koken met locale producten. Ik wil daar een kookboek voor schrijven.’

‘We hebben ons voorgenomen om flexibel te zijn en ons aan te passen aan de Nederlandse cultuur. Daarom heb ik ook een westerse voornaam gekozen, Viviane. Dat doen wel meer Chinese expats. Het is makkelijker dan steeds je naam moeten spellen.’

‘Mijn man doet hersenonderzoek en kon een onderzoeksbeurs krijgen bij het Erasmus Medisch Centrum, dat tot de top van neurologie hoort. Mijn bedrijf wilde net een kantoor in Nederland openen, dus dat kwam mooi uit. Ik werk voor klanten in de zonne- en windenergie die voor het grootste deel hun hoofdkantoor in China hebben.’

25

‘Ik wist vooraf een aantal dingen over Neder­ land. Jullie zijn lang en goed opgeleid, en werken hard. Verder ken ik de molens, klompen en de prachtige tulpen, Vincent van Gogh en Anne Frank. Ik houd van het open landschap, de kristalblauwe lucht in de lente en de zomer, en het feit dat het hier zo schoon is. Nederlanders zijn graag buiten om te kamperen, barbecueën, fietsen en wandelen. Zelfs in de regen zie je mensen, ook ouderen, joggen.’

‘Nederlanders houden in het begin afstand, als je ze vergelijkt met Zuid-Europeanen. Je moet ze min of meer aanmoedigen tot praten. Maar daarna kunnen het vrienden voor het leven worden. En ze zijn eerlijk: je kunt geen risico nemen als je zakendoet met een Nederlander.’

‘Ik ervaar geen kloof tussen Oost en West, maar ik zie wel de verschillen. Hier kun je bijvoorbeeld te maken krijgen met een staking in het openbaar vervoer. In China is het verboden om te staken. De arbeidsomstandigheden zijn hier beter, FORUM #23/22.12.11

meer gegarandeerd. Ik houd er niet van om iets slechts over China te zeggen, maar zo’n groot land zou wel meer ontwikkeld moeten zijn. Daar is tijd voor nodig. Dat is bespreekbaar in China, maar niet zo vrij en direct als Nederlanders gewend zijn. Je moet het systeem niet uitdagen.’

‘Het leven hier bevalt ons goed. Het is comfortabel. Als mijn man na zijn onderzoek een baan kan krijgen, zou ik wel voor langere tijd willen blijven. We hopen dat onze kinderen in Nederland kunnen opgroeien. De druk om te presteren op school is hier minder, en ze leren de westerse cultuur kennen. West-Europa is toch de bakermat van de moderne beschaving.’  Tekst: Paul Scheer Foto: Erik van der Burgt

actueel

‘geen soort mag meer uitsterven’ Het uitsterven van planten- en diersoorten kan onder­ nemers flink opbreken. Een platform onder leiding van voormalig Shell-topman Rein Willems gaat kijken hoe overheid, milieuorganisaties en bedrijfsleven dat samen kunnen stoppen.

Tekst: Jan Buevink | Foto: Marco Bakker/hh

‘Het is een van de grootste adelaars ter wereld’, zegt Rein Willems, terwijl hij zijn hand naast zijn hoofd houdt. ‘Als hij staat, is hij zo hoog en hij heeft een enorme spanwijdte.’ Toen hij in de jaren negentig de Shellvestiging op de Filipijnen leidde, maakte Willems zich sterk voor de Filipijnse adelaar. In het wild waren er nog maar zo’n negentig exemplaren die regelmatig door stropers uit de lucht geschoten werden. Om de soort voor uitsterven te behoeden, moest er een speciaal fokprogramma worden opgezet met steun van de overheid. Willems werd voorzitter van de stichting die daarvoor lobbyde. En met succes. Net nadat hij was vertrokken, ging de regering in Manilla overstag en op dit moment staat de adelaar er beduidend beter voor.

Willems (66) is nu voorzitter van het platform waarin ondernemers, overheid en natuurorganisaties samen kijken hoe ze de achteruitgang van de biodiversiteit kunnen 26

stoppen. Dat is de afgelopen jaren onderzocht door een commissie onder leiding van oudmilieuminister Hans Alders die vorige week een rapport afleverde met zo’n vijftig aanbevelingen. ‘Er ligt nu een stevige analyse’, zegt Willems.

Is biodiversiteit niet vooral een hobby van biologen?

‘Nee, er zijn ondernemers die zich hier echt grote zorgen over maken. Bedrijven als Nutreco, dsm, Friesland Campina en Unilever zeggen dat we op een groot drama afste­ venen als we doorgaan zoals nu. Veel soorten zijn al uitgestorven en we zijn letterlijk bezig de zeeën leeg te vissen. Waar de ene soort verdwijnt, heeft dat gevolgen voor de andere die dan misschien niks meer te eten heeft en vervolgens ook uitsterft.’

FORUM #23/22.12.11

Wat wilt u daar aan doen?

‘Ondernemers moeten hun processen zo inrichten dat er als gevolg van hun bedrijfsvoering geen soorten meer uitsterven. Dat is de belangrijkste aanbeveling van Alders: no net loss. Dat wil dus niet zeggen dat er niets aan natuur verloren mag gaan, maar je moet het elders wel compenseren. Het is een zaak van plussen en minnen. Zoiets kun je natuurlijk alleen serieus doen als je dat ook kunt meten. Als platform willen we samen met voortrekkersbedrijven zo’n meetsysteem opzetten.’

Hoe kan een bedrijf dat dan meten?

‘Ik heb nog geen flauw idee. Wel kan ik me van alles voorstellen bij een no net lossbeleid. Als je een oerbos kapt, weet je vrijwel zeker dat je schade toebrengt aan de biodiversiteit. Bij hernieuwbaar bos loop je veel minder risico. Soms kun je de natuur ook ver-

Green deal biodiversiteit en economie

plaatsen. Maar we willen veel meer dan alleen zo’n meetsysteem ontwikkelen. Alles ineens zal niet lukken, dus we moeten faseren. Binnenkort gaan we beginnen met masterclasses waarin bedrijven die voorlopen andere kunnen bijpraten.’

Voor veel sectoren speelt dit toch nauwelijks?

‘Voor een flink deel van de dienstverlenende sector waarschijnlijk niet. Voor de voedingssector is het van wezenlijk belang omdat het over hun grondstoffen gaat, voor andere productiebedrijven speelt het ook. Hoe run je je bedrijf zodanig dat je de natuur zo weinig mogelijk aantast? Gelukkig is daar ook steeds meer aandacht voor. Eind 2006 was ik een van de zeventig leiders uit het bedrijfsleven die de informateur om meer aandacht vroegen voor biodiversiteit. Toen hebben we onze nek uitgestoken en dat werd door veel andere 27

Per saldo mag er vanaf 2020 geen verder verlies meer optreden van biodiversiteit. Dat is de belangrijkste aanbeveling van de commissie onder leiding van oud-milieuminister Hans Alders, die in opdracht van het kabinet onderzoek heeft gedaan naar de afname van het aantal soorten planten en dieren. Zo’n vijftig aanbevelingen moeten leiden tot een efficiënter grond- en grondstoffengebruik, meer internationale samenwerking en meer bewustwording. Voor de uitvoering van deze maatregelen heeft het kabinet vorige week een green deal gesloten met bedrijfsleven en natuurorganisaties als iucn Nederland. Die werken hiervoor samen in een platform onder voorzitterschap van Rein Willems.

ondernemers niet gewaardeerd. Die vonden dat we ons uitleverden aan de milieulobby en zeiden: dat kost ons straks handenvol geld.’

Was die weerstand niet mede een gevolg van de korenwolf en zeggekorfslak die jarenlang bouwtrajecten wisten tegen te houden?

‘Precies, dat denk ik wel. Ik heb me daar in­­ der­tijd ook enorm aan geërgerd, maar je lost de problemen niet op door tegenover elkaar te gaan staan. Je hebt milieuorganisaties en miliFORUM #23/22.12.11

euorganisaties. Met sommigen valt niet te praten, en als voormalig Shell-man weet ik daar alles van, maar met andere wel. Het zijn betrokken mensen die goed op de hoogte zijn.

En als je dan een gemeenschappelijk belang hebt zoals hier, moet je ook in overleg gaan.’  www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen Bekijk ook de ForumVideo ‘Sterven onze grondstoffen uit?’ op www.vno-ncw.nl

actueel

‘Politiek moet vechten Opluchting over de uitkomst van de eurotop van 9 december. Maar Euro­parlementariërs en ondernemers vinden dat de Europese politieke leiders niet ver genoeg gaan om de euro te redden.

‘Zeggen ‘ik hou van je’ is niet voldoende.’

Tekst: Michèle de Waard

Ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf en Europarlementariërs vinden dat de recente afspraken van Europese politieke leiders om de euro te redden wel verder hadden mogen gaan. Juist nu Europese landen in een recessie terecht komen, is de noodzaak groot dat de Europese crisis snel wordt overwonnen.

Dat blijkt uit interviews met ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf en Europarlementariërs in Brussel. Diverse mkb-ondernemers gingen eerder deze maand op initiatief van de Kamer van Koophandel met Europarlementariërs in debat over de oplossing van de Europese schuldencrisis en verbetering van de interne markt.

‘Er moet een duidelijk en concreet contract komen’, vindt Cees Hack, bestuursvoorzitter van Sonneveld (bakkerijgrondstoffen) in Papen­ drecht. ‘Alleen zeggen ‘ik hou van je’ is niet genoeg’, zegt Hack. De politieke leiders uit de zeventien eurolanden spraken op de jongste Europese top af meer geld voor het reddingsfonds uit te trekken en strengere begrotingsdiscipline in acht te nemen. ‘Er worden hele kleine stapjes genomen. Maar het is telkens niet genoeg’, zegt Judith Merkies, Europarlementariër (PvdA) in Brussel. Zo heeft de Europese Commissie geen grotere rol gekregen om controle uit te oefenen op naleving van het Stabiliteitspact.

Nederlandse Europarlementariërs vinden ook dat ondernemers veel meer van zich moeten laten horen in de eurocrisis. ‘Werkgevers en vakbonden zouden veel prominenter moeten benadrukken wat de waarde van de euro is voor de Europese welvaart. Maar omdat men bangig is voor de gedoogpartner durft men niet te hard op de Europese trom te slaan’, stelt Europarlementariër Wim van de Camp (cda). www.vno-ncw.nl/eurocrisis 28

FORUM #23/22.12.11

dijkstra

cda

voor Europa’

nathalie mangus

wim van de camp (cda)

Noosa Amsterdam Fairtrade riemen, armbanden met Noosa-chunks (symbolen)

Europarlementariër sinds 2009

‘harder op europese trom slaan’

‘we hebben baat bij een sterk europa’

Bent u opgelucht over de redding van de euro?

Bent u opgelucht met de redding van de euro?

‘Volmondig ja.’

‘In elk geval is de richting van de besluiten goed. Het is belangrijk dat we doorgaan met Europa. De vooruitgang gaat langzaam, maar de klok wordt niet teruggezet. Politieke leiders willen doorgaan. Dat is belangrijk.’

Waarom?

‘Ik ben tevreden met de besluiten die de Europese politieke leiders genomen hebben om het Groei- en Stabiliteitspact te verstevigen. Ik houd wel mijn twijfels of het voldoende is. En ik vind het Engelse veto jammer want daardoor is er verdeeldheid. We gaan in elk geval stap voor stap vooruit, al duurt het veel te lang.’

‘Ondernemers steunen politici te weinig. Dat heb ik al een paar keer tegen de heer Wientjes gezegd. Werkgevers en vakbonden zouden veel prominenter moeten benadrukken wat de waarde van de euro is voor de Europese welvaart. Maar omdat men bangig is voor de gedoogpartner durft men niet te hard op de Europese trom te slaan. Nederlanders realiseren zich niet hoe rijk we geworden zijn van de export in Europa.’

Hebt u vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Ja. Deels uit noodzaak. Een vergrijzend Europa moet het met ruim 500 miljoen mensen opnemen tegen economische spelers in de wereld zoals China en India die 1,3 en 1,4 miljard mensen hebben. Ik vind het geen aantrekkelijk idee dat we met onze waarden straks aan alle kanten worden bedreigd door het Chinese casinokapitalisme. Europa moet sterker worden.’

29

FORUM #23/22.12.11

Waarom?

‘Ondernemers, ook burgers, hebben veel baat bij een sterk Europa met een grote markt en een munt. Al moet nog het nodige gebeuren om de interne markt beter te laten werken. Het beleid is niet consistent.

Landen houden zich niet aan sommige Europese afspraken of zetten de afspraken niet goed om in landelijke regels. Het ontbreken van een Europees octrooi is ondernemers een doorn in het oog. Op andere gebieden zoals namaak van producten is Europees weer niets geregeld.

Dat moet elke ondernemer zelf maar zien te regelen.’

‘Ondernemers moeten van zich laten horen. Er is natuurlijk wel een verschil tussen topondernemers van Unilever of Philips. Als zij zich laten horen heeft dat impact. Kleine ondernemers hebben hun handen vol aan het eigen bedrijf. Ik zou niet eens de juiste route weten in Brussel om iets gedaan te krijgen.’

Hebt u nog vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Zeker.’

toine manders (vvd) Europarlementariër sinds 1999

‘als je niet kunt delen, kun je niet vermenigvuldigen’

dijkstra

vvd

actueel

cees hack Sonneveld in Papendrecht Producent bakkerijgrondstoffen

‘ik hou van je is niet genoeg’ Bent u opgelucht met de redding van de euro?

Bent u opgelucht met de redding van de euro?

‘Er is eindelijk een besluit genomen, al duurde het lang. Ik ben zeer verheugd, maar ik wacht de Europese top begin volgend jaar af om te zien wat definitief de uitkomst is.’

Waarom?

‘Er wordt nu geregeld wat allang geregeld had moeten worden.

Afspraken over de begroting worden streng gecontroleerd en er volgen vrijwel automatische sancties als landen de regels overtreden. Een blokkade vanuit de politiek is nu heel moeilijk.’

‘Politici durfden aanvankelijk geen besluiten te nemen over de euro, ook omdat ze vanuit het bedrijfsleven nauwelijks steun kregen. Nu verschillende topondernemers in heel Europa een lans hebben gebroken voor de euro, durft de politiek te reageren.’

Hebt u vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Ik heb veel vertrouwen in de toekomst van Europa. Als we Europa sterker maken kunnen we de welvaart vergroten. Mijn lijfspreuk is ‘als je niet kunt delen, kun je niet vermenigvuldigen’. Ik heb Sir Richard Branson gevraagd binnenkort het publieke debat aan te gaan met ondernemers en politici over de interne markt als verdienmodel. Iedereen houdt van zijn succesverhaal van de interne markt. Dat slaat ongetwijfeld aan. Want behalve bezuinigen is het hard nodig dat bedrijven weer echt kunnen ondernemen.’

30

FORUM #23/22.12.11

‘Ik ben blij met de intenties. Maar we zijn er nog niet. Er moet een duidelijk en concreet contract komen. Er is verzuimd om dat vooraf te doen. Die fout moet hersteld worden. Alleen zeggen ‘ik hou van je’ is niet genoeg. Maak de afspraken over economische prestaties kwantificeerbaar. Als het lukt de prestaties van ons bedrijf met 70 miljoen omzet te meten, moet dat toch ook met de begrotingen van Europese landen kunnen. We mogen best eisen stellen aan elkaar.’

Waarom laten ondernemers weinig van zich horen?

‘Politici zitten er voor ons! Ondernemers zijn ook burgers, die verwachtingen van de politiek hebben. Politici moeten niet bang zijn om flinke stappen te zetten. Zeker nu we opnieuw in een recessie terecht komen.

Deze storm is niet over een half jaar voorbij zoals minister De Jager suggereert. Ondernemers zijn druk bezig alle zeilen bij te zetten. Dat moet de politiek ook doen en zorgen dat de Europese crisis snel wordt overwonnen.’

Hebt u nog vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Absoluut. Er moet wel hard gewerkt worden om de obstakels voor één Europese markt weg te ruimen. Teveel landen houden er eigen regels op na. Europese politici moeten voor Europa vechten.’

dijkstra

pvda

hassan elhadji

judith merkies (pvda)

De Jet Set Aalsmeer Groothandel in bloemen, planten, arrangementen & boeketten

Europarlementariër sinds 2009

‘ondernemer wil ik meer horen’

‘scepsis over de euro begrijp ik wel’

Bent u opgelucht over de redding van de euro?

Bent u opgelucht met de redding van de euro?

‘De grote oplossing is er nog niet. Het is kennelijk heel moeilijk voor politieke leiders werkelijk een grote stap vooruit te zetten. Steeds als er een implosie dreigt, wordt er op het nippertje iets besloten waardoor de euro boven water blijft. Maar het is telkens niet genoeg. Over drie weken staan de politieke leiders weer bij elkaar om over de Europese schuldproblemen te praten.’

‘De Europese leiders hebben in elk geval op papier een oplossing voor de begrotingscontrole gemaakt. Daarover ben ik tevreden mits de afspraken ook worden uitgevoerd. Maar ik begrijp wel dat burgers ook sceptisch zijn en terugwillen naar de veilige gulden.’

Krijgen politici genoeg steun van ondernemers?

‘Ze mogen wel meer van zich laten horen. Ondernemers hebben bij uitstek belang bij het goed functioneren van de Europese markt en de euro. Ze zijn de ruggengraat van de economie en hebben duidelijke opvattingen over de grote vraagstukken: duurzame energie, zorg op afstand, nieuwe technieken. Ondernemers en consumenten kunnen elkaar vooruit trekken.’

Hebt u nog vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Ja, maar de les van de afgelopen twee jaar is dat het beter is in één keer met een worst te komen die de honger stilt, dan elke keer een plakje salami uit te delen. We zullen keihard aan een agenda moeten werken voor economische groei in Europa. De nadruk ligt te eenzijdig op bezuinigen en begrotingsdiscipline. Dat is niet het enige antwoord.’

31

FORUM #23/22.12.11

Waarom?

‘Politici doen onvoldoende hun best de afspraken goed uit te leggen.

Het lukt ze niet in jip-en-janneketaal te vertellen wat er op het spel staat. Ze moeten de voordelen en nadelen van Europa goed uitleggen en dat deze maatregelen nodig zijn om Europa beter te laten functioneren. Burgers begrijpen niet wat er in deze crisis op het spel staat.’

‘Ondernemers hebben in deze moeilijke tijd de handen vol aan hun bedrijf. Wij hebben de laatste vijf jaar de helft van de omzet zien weglopen door valse concurrentie van Oost-Europa. Bij onze firma wordt vooral met de handjes gewerkt. De kostprijs is hoog omdat we ons moeten houden aan allerlei regels, maar Oost-Europese landen houden zich nergens aan.’

Hebt u nog vertrouwen in de toekomst van Europa?

‘Jawel. We moeten doorgaan. Daar hebben we economisch veel voordeel van. Maar politici moeten zorgen dat er in Europa zelf ook gelijke spelregels gelden zodat er sprake is van eerlijker concurrentie.’ 

buitenland

Tot de val van de Apartheid waren de meeste bedrijven en banen in handen van de blanke minderheid

De Zuid-Afrikaanse papierberg Hebben ondernemers in Nederland al last van regeldruk, in Zuid-Afrika is deze papierberg nog een stuk hoger. Werkgevers moeten er kunnen aantonen dat zij hun steentje bijdragen aan het rechttrekken van Zuid-Afrika’s racistische arbeidsverleden.

Tekst: Miriam Mannak | Foto: Davina Jogi /anp Twee maanden per jaar. Dat is wat Jaap Scholten kwijt is aan de voorbereidingen van de Broad Based Black Economic Empowermentkeuring (bbbee) van zijn internetbedrijf eNetworks. ‘Dit komt nog bovenop de andere administratieve zaken’, aldus de Kaapse ondernemer. De bbbee-keuring is in wezen een tweede audit voor een Zuid-Afrikaans bedrijf. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de evenredigheid tussen zwarte en blanke managers, het aantal niet-blanke aandeelhouders en zwarte personeelsleden.

Tot de val van de Apartheid in 1994 waren de meeste bedrijven en banen, met name de hoge en goed betaalde functies, in handen van de blanke minderheid. bbbee moet hier een einde aan maken. ‘In het begin was het wennen maar het hoort er, net als de belastingaangifte, 32

inmiddels gewoon bij’, zegt Scholten hierover.

‘Bovendien is bbbee noodzakelijk voor economische transformatie in Zuid-Afrika.’

Wat het vooral ingewikkeld maakt, is dat bedrijven ook precies moeten bijhouden met welke bbbee-geaccrediteerde bedrijven ze allemaal zaken doen. Wat daarnaast meetelt, is of bedrijven andere kleine ondernemers helpen om zich verder te ontwikkelen. Enterprise development, noemen ze dat, aldus Scholten: ‘Al dit soort zaken moet je kunnen bewijzen.’

In februari moet eNetworks zich opnieuw laten keuren. ‘We zijn deze maand begonnen met het verzamelen van de papiermassa’, aldus Scholten. ‘Het meest tijdrovende is het verkrijgen van de bbbee-certificaten van de bedrijven waarmee we zaken doen. Dat zijn er nogal wat.’

FORUM #23/22.12.11

Inmiddels zijn er initiatieven in het leven geroepen die het bbbee-proces iets eenvoudiger maken. Normaal gesproken scoort een bedrijf punten door 3 procent van de netto omzet te investeren in allerlei kleine bedrijven. Nu kan je deze punten verdienen door geld te steken in het Enterprise Development Portfolio (epd) van de Tourism Enterprise Partnership (tep). Dit samenwerkingsverband tussen de overheid, het bedrijfsleven en toerisme-instanties ondersteunt middelgrote en kleine toeristische ondernemingen met hun groeiplannen.

‘Investeer je in de epd, dan krijg je automatisch een certificaat met de punten’, aldus tep-voorzitter Salifou Siddo. ‘Het vereist maar één transactie. Daarnaast zorgen wij dat het geld naar verschillende kleine ondernemingen gaat en houden we in de gaten hoe deze het besteden. Dat scheelt ondernemers die zich willen laten keuren voor bbbee in de administratie.’

Scholten lijkt het wel wat: ‘Het is fijn wanneer bbbee minder tijdrovend wordt gemaakt voor ondernemers zoals ik. Zoals ik al zei: het is elk jaar een hele klus voor bedrijven zoals eNetworks met maar 21 werknemers. Wij hebben, in tegenstelling tot grote firma’s, dan ook geen gespecialiseerde bbbee-afdeling.’ 

rubrieksnaam

vno-ncw west

Rein Willems: ‘Pas op voor verlies concurrentiekracht’

‘Specialisatie ziekenhuizen goede ontwikkeling’ Complexe ziekenhuiszorg wordt steeds meer geconcentreerd bij een beperkt aantal ziekenhuizen. Een goede zaak volgens Tony Lamping, directeur Zorg van Zorgverzekeraars Nederland.

Provinciale en gemeentelijke bestuurders met manifest. Midden achter Rein Willems

De Zuidvleugel van de Randstad kan een Europese topregio worden. Maar dat vraagt wel om één economische agenda, één vervoerautoriteit en één organisatie voor het binnenhalen van buitenlandse bedrijven. Dat staat in een manifest, dat op 28 november is overhandigd aan gemeentelijke en provinciale bestuurders.

Het gebrek aan organiserend vermogen past niet meer bij de internationale economische dynamiek en schaadt de concurrentiekracht van de Zuidvleugel, valt te lezen in het document, dat de weerslag is van overleg met vijftig vertegenwoordigers van bedrijven en kennisinstellingen.

Rein Willems, voorzitter van het breed beraad bedrijfsleven Zuidvleugel vno-ncw West, zei zich zorgen te maken over de ontwikkeling van het gebied. ‘Zolang allerlei overheidsorganen komen met eigen economische agenda’s, komt van de uitvoering weinig terecht en zal dit gebied concurrentiekracht verliezen.’

Hij noemde als voorbeeld Den Haag en Rotterdam. ‘Goed als deze steden intensiever gaan samenwerken, maar laat ze geen nieuwe, eigen plannen maken. Er ligt een rapport, waarin precies staat wat nodig is om van de Zuidvleugel een economische topregio te maken.

Laten we dat uitvoeren.’

De Zuidvleugel moet volgens Willems bekend worden als een regio waar ondernemers, overheid en kennisinstellingen samen optrekken. Een regio ook waar nieuwe ideeën, producten en ondernemingen ontstaan. ‘Bestuurders moeten over hun grenzen heenstappen en samenwerken aan een krachtige Zuidvleugel. Dit vraagt om een cultuur van leiderschap, kiezen en verbinden.’

33

FORUM #23/22.12.11

De zorgverzekeraars hebben bij 92 ziekenhuizen de kwaliteit van een aantal complexe chirurgische ingrepen in kaart gebracht. Daardoor is nu duidelijk welke ziekenhuizen voldoen aan de normen die de wetenschappelijke verenigingen hebben vastgesteld. Er waren al ziekenhuizen die deze complexe chirurgische ingrepen niet uitvoerden.

Maar als gevolg van de inventarisatie hebben 23 ziekenhuizen aangegeven er volgend jaar alsnog mee te stoppen. Ziekenhuizen die wel voldoen aan de normen, zullen de ingrepen van de gestopte ziekenhuizen overnemen.

Door de concentratie van complexe zorg kunnen ziekenhuizen zich specialiseren en dat verhoogt de kwaliteit en doelmatigheid van de behandeling, stelt Tony Lamping, directeur zorg van zn. ‘De zorgverzekeraars willen dat mensen met een ernstige aandoening zijn verzekerd van de beste zorg.

Wij zullen daarom geen contracten meer afsluiten met ziekenhuizen die niet aan de norm voldoen of waarvan we verwachten dat ze de norm niet gaan halen.’ www.zn.nl

vereniging rubrieksnaam

personalia

De Glas Branche Organisatie gbo krijgt een nieuwe voorzitter: Robbert van den Broek. De benoeming is voor een periode van twee jaar. Van den Broek is directeur van Glasindustrie Ben Evers.

Hij volgt Bonny Heeren op die de voorzitterstaak vijfenhalf jaar vervulde. Tevens is Cor Wittekoek per 1 januari aangesteld als directeur van gbo. Wittekoek neemt de leiding over van algemeen secretaris Ben van Dorssen die per 1 april met pensioen gaat na een periode van 19 jaar bij gbo.

Paul Joosten wordt met ingang van 1 januari benoemd tot algemeen directeur van Lindeboom Bierbrouwerij. Momenteel is hij commercieel directeur bij Lindeboom.

34

Grontmij heeft per 1 december Frits Vervoort benoemd tot lid van de raad van bestuur en tot chief financial officer. Hij vervangt Mel Zuydam die 31 december afscheid neemt van de organisatie.

Algemeen directeur loyalty management Netherlands (Air Miles) Erik van Essen, is onlangs toegetreden tot het bestuur van de branchevereniging voor dialoogmarketing (ddma). Met zijn toetreding zijn het loyalty management en de retailbranche sterker binnen ddma vertegenwoordigd.

Per 18 januari start Lidwien Suur als algemeen directeur bij Unigarant Verzekeringen, de verzekeringsdochter van de anwb. Zij volgt de overleden Jan Hennekam op. Suur is afkomstig van ing Groep, waar zij bij ing Nederland

FORUM #23/22.12.11

it-leverancier Dell heeft Jeannine Peek aangetrokken als algemeen directeur van Dell in Nederland.

Peek vervangt Renzo Taal, die aan de slag gaat als director global sales operations en merger & acquisitions strategy in het hoofdkantoor van Dell in Texas. Van 2005 tot 2008 was Peek al werkzaam bij Dell. Daarna werd ze algemeen directeur van Content en Unique.

Frank Verhoeven heeft het voorzitterschap van de Vereniging van Waterbouwers overgedragen aan Peter van der Linde. Van der Linde combineert het voorzitterschap met zijn werkzaamheden als groepsdirecteur bij Koninklijke Boskalis Westminster.

en hem opnemen in de raad van bestuur. Enhus zal op 1 januari in dienst treden. Hij heeft een jarenlange ervaring in diverse financieel management functies en controlling in internationale ondernemingen, waarvan als laatste die van cfo van Geesinknorba aanbieder van huisvuilwagens en afvalpersen.

Directeur bij de Pensioenfederatie Frans Prins, gaat deze koepelorganisatie voor pensioenfondsen per 1 februari verlaten.

Prins treedt dan in dienst als directeur van het bestuursbureau van het Pensioenfonds Werk en (re)Integratie. Vanaf 2006 was Prins directeur van de Stichting opf, de koepel van ondernemingspensioenfondsen.

Jak Dekker is de nieuwe voorzitter van de Zelfstandige Klinieken Nederland, zkn. Dekker was al vicevoorzitter van zkn. Hij volgt Gerard Smith op. Dekker is algemeen directeur van Equipe Zorgbedrijven. Als vicevoorzitter van zkn is Yolande Mansveld gekozen. Mansveld is algemeen directeur bij Medinova. zkn

Hans Dröge Henk van Houtum

en Nationale-Nederlanden meerdere managementfuncties bekleedde. Naast algemeen directeur van Unigarant wordt Suur directievoorzitter van uvm en van Reis & Rechtshulp.

waterbouwers

Unilever Nederland heeft per 1 december Hans Dröge benoemd tot national manager. Hij zal deze rol vervullen naast zijn huidige functie als senior vicepresident Unilever r&d operations. Als national manager zal Hans Dröge eindverantwoordelijk zijn voor de externe relaties van Unilever in Nederland.

vnp

Mees Hartvelt, voormalig ceo van Crown Van Gelder, stopt na bijna vijf jaar met het voorzitterschap van de Branchevereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken. De nieuwe voorzitter wordt Henk van Houtum, ceo van producent van hygiënepapier Van Houtum.

Berthold Leeftink is benoemd tot directeur-generaal Bedrijfsleven en Innovatie bij het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Leeftink werkte eerder bij de Universiteit van Amsterdam en het ministerie van Financiën.

unilever

Alain Dufait is benoemd tot voorzitter van de Kring van Werkgevers in de Kanaalzone ZeeuwsVlaanderen. Hij volgt Marc Van Hijfte van kunstmestproducent Yara op, die sinds 2009 voorzitter was. Dufait is general manager Cargill sse Netherlands.

Peter van der Linde

vno-ncw Eemland heeft Loek de Rooij gekozen als nieuwe voorzitter van de regio. Hij neemt het voorzitterschap over van Jaco Uittenbogaard, die na vijf jaar aftreedt als voorzitter. Uittenbogaard zal aanblijven als bestuurslid en als provinciaal voorzitter Utrecht.

De Rooi is algemeen directeur Autorooij Soest, directeur Clean Look en directeur Invalescet.

Uitgeverij Wegener wil Bart Enhus benoemen tot financieel directeur

Jak Dekker

Hubert Vanhoe is per 1 december coo van wervings- en selectiebureau usg People. Vanhoe is sinds 2005 werkzaam bij het bedrijf. Eric de Jong is per 1 december binnen de raad van bestuur als coo verantwoordelijk voor de general staffing en Unique en Secretary Plus.

rubrieksnaam

Nieuwe leden algemeen bestuur vno-ncw Iris van Bennekom, voorzitter van Cedris, is per november lid van het algemeen bestuur van vno-ncw als opvolgster van Joan LeemhuisStout.

Frank Weening, eigenaar van Greenet Europe en Weening Communicatie & Public Affairs en vice­voorzitter van Jong Management, is per 13 oktober lid van het bestuur van vno-ncw. Hij volgt Marck Hagen op. jong management

Anton Doornmalen, voorzitter van de raad van advies van RijkZwaan, is per 27 oktober toegetreden tot het bestuur van vno-ncw namens Plantum NL. Hij volgt René le Clercq op.

cedris

De Nederlandse en Duitse justitie beginnen een onderzoek naar de opdrachtgevers achter de Somalische piraterij. Dit heeft het Landelijk Parket Tekst van url het Openbaar Ministerie bekendgemaakt.

Het onderzoek richt zich op de opsporing van opdrachtgevers, financiers en onderhandelaars. Het om en het Staatsanwaltschaft Osnabrück vormen een onderzoeksteam. Ook de Marechaussee, de Nationale Recherche, het Landeskriminalamt Niedersachsen, het Bundeskrimalamt, Eurojust en Europol nemen hieraan deel. www.kvnr.nl

rijkzwaan

Kop piratenonderzoek

vrachtautorijles helpt Transport en Logistiek Nederland (tln) wil dat alle aanstaande automobilisten en motorrijders ervaring opdoen met vrachtauto’s in het verkeer.

Als alle mensen die hun rijbewijs willen halen ook één uur rijles krijgen op een vrachtauto, ontstaat er volgens de organisatie meer onderling begrip tussen de medeweggebruikers. Dat zou de verkeersveiligheid op de weg ten goede komen. www.tln.nl

krachtenbundeling De brancheorganisatie van transportondernemers tln en expediteursorganisatie fenex gaan samen.

De organisaties verwachten zo de belangen van de leden nog beter te kunnen behartigen. De bundeling van activiteiten moet in de loop van 2012 een feit zijn. fenex blijft een zelfstandige vereniging onder de koepel tln, maar de beide werkorganisaties zullen worden samengevoegd. De nieuwe organisatie behartigt de belangen van ruim zesduizend bedrijven in transport, logistiek en expeditie. www.tln.nl | www.fenex.nl

samenwerking De Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën (fodi) en de Gegevensautoriteit Natuur (GaN) gaan samenwerken. Doel is het stimuleren van het gebruik van natuurgegevens door grondstofwinnende bedrijven. De gegevens worden via een abonnement beschikbaar gesteld in de Nationale Databank Flora en Fauna (ndff).

Die databank bevat informatie over waarnemingen van beschermde en zeldzame planten en dieren en bevat alleen gegevens waarvan de GaN heeft vastgesteld dat ze kloppen. www.cascade-zandgrind.nl

35

Anton Doornmalen

Iris van Bennekom

Frank Weening

ddma: ‘opta geeft inzicht in klachten’ De branchevereniging voor dialoogmarketing ddma is blij dat opta organisaties inzage wil geven in klachten die over hen binnenkomen via spamklacht.nl en Consuwijzer.nl. opta besloot hier onder meer toe na een gesprek met de commissie privacy van vnoncw, waarin ook ddma is vertegenwoordigd. ddma vraagt opta al langer organisaties inzage in klachten te geven en is verheugd over deze aanpassing van de werkwijze. ddma-leden geven al geruime tijd aan dat inzage in klachten voor hen belangrijk is om de interne processen tegen het licht te kunnen houden en aan te passen. opta verstrekt in beginsel geen gegevens van klagers aan partijen. Achterliggende gedachte hierbij is dat bedrijven een eigen verantwoordelijkheid hebben ten aanzien van het verzamelen en afhandelen van klachten. Uitzondering hierop zijn die zaken waarbij consumentenklachten deel uitmaken van de bewijsvoering in een besluittraject. opta kan er voor kiezen bedrijven inzicht te geven in het aantal klachten, de periode waarin die klachten zijn gemeld en indien mogelijk de aard van de klachten. Het verstrekken van deze informatie gebeurt alleen als dit bijdraagt aan de dialoog die opta met de betreffende partij wil voeren over het verminderen van ongevraagde verkooptelefoontjes. Het gaat er immers om dat bedrijven in actie komen om verbeteringen in hun processen aan te brengen, aldus opta.

Op 19 januari geeft opta een toelichting. Dat gebeurt tijdens een meet and greet die zij samen met de ddma organiseert. www.ddma.nl

FORUM #23/22.12.11

vereniging rubrieksnaam

‘Het werk begint nu pas’ jeroen poortvliet

fosag stapt in sbib­

Oud-premier Balkenende geeft een ontspannen minicollege over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Wat staat er nu eigenlijk in de richtlijnen over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen van de oeso en de Guiding Principals die John Ruggie opstelde voor de Verenigde Naties? vno-ncw hield op 11 december een conferentie, waar Ruggie zelf uitleg gaf.

‘Er zijn dan wel twee internationale sets met richtlijnen, maar het werk begint nu pas’, benadrukte vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes. ‘Er is één punt waar ik bezorgd over ben, en dat is de rol van de landen die niet zijn aangesloten bij de oeso. Toen elf jaar geleden werd begonnen met het ontwikkelen van de richtlijnen werd niet vermoed dat deze landen, die niet gehouden zijn aan de richtlijnen, een bedreiging konden vormen voor het concurrentievermogen van de oeso-landen.

Dat is nu anders. Het is belangrijk voor een gelijk speelveld, dat de oeso haar best doet om die landen ervan te overtuigen om gelijkwaardige richtlijnen te ontwikkelen.’ De bijeenkomst in de Malietoren was uitsluitend bedoeld voor het bedrijfsleven. Niet in de laatste plaats om de importantie te benadrukken van de beide gedragscodes voor ondernemingen. Behalve vn-vertegenwoordiger John Ruggie en Bernard Wientjes, spraken ook minister Maxime Verhagen, servoorzitter Rinnooy Kan, oud-premier Balkenende en fnv-voorzitter Agnes Jongerius. Opvallend was de grote eensgezindheid van de sprekers. ‘Ik ben heel trots op wat is bereikt’, zei Agnes Jongerius. vno-ncw organiseerde de conferentie met de ministeries van el&i en van Buitenlandse Zaken. Over de oeso-richtlijnen is door vno-ncw en de Duitse werkgeversvereniging bda een brochure gemaakt. Een exemplaar werd door Bernard Wientjes uitgereikt aan Maxime Verhagen.

De brochure staat ook op de website van vno-ncw. www.vno-ncw.nl/publicaties/dossiers/maatschappelijk verantwoord ondernemen

‘Stop wildgroei keurmerken’ Er zijn steeds meer online keurmerken. Vaak beloven ze veel, maar maken ze weinig waar, oordeelt Thuiswinkel.org. De belangenorganisatie van webwinkels pleit voor maatregelen.

Consumenten denken bij het zien van sommige keurmerken dat ze veilig en vertrouwd kunnen webwinkelen. Maar de realiteit is een stuk minder positief, oordeelt Thuiswinkel.org.

De namen van nieuwe keurmerken lijken vaak op die van Thuiswinkel Waarborg en wekken daarmee een vals gevoel van bekendheid op. En veel webwinkels die een keurmerk voeren, houden zich niet aan de regelgeving voor kopen op afstand. Thuiswinkel.org voelt zich in haar kritiek gesterkt door recente uitzendingen van de consumentenprogramma’s Kassa en Radar over de wildgroei aan keurmerken. De organisatie vindt dat de Consumentenautoriteit moet ingrijpen. Ook zou er een onafhankelijk loket moeten komen waar gevallen van misleiding en oplichting kunnen worden gemeld. www.thuiswinkel.org 36

FORUM #23/22.12.11

Na de bouwers (Bouwend Nederland), installatiebedrijven (Uneto-vni) en betonmortelindustrie (vobn) neemt nu ook de organisatie van schilders, glaszetters en afwerkingsbedrijven fosag deel aan de Stichting Beoordeling Integriteit in de Bouwnijverheid (sbib).

De sbib registreert bedrijven die een bedrijfscode hebben ingevoerd. Inmiddels gaat het om meer dan dertienhonderd bedrijven actief in de sector bouw- en infrastructuur. www.bouwendnederland.nl | www.fosag.nl

een grens verder De Oostenrijkse branchevereniging voor textiel, kleding, schoenen en lederwaren tbsl is een partnership aangegaan met modint GmbH, een dochterbedrijf van modint. De samenwerking omvat onder meer diensten op het gebied van debiteurenbeheer, factoring, betalingsgaranties, kredietinformatie en verzekeringen.

‘Oostenrijk is het belangrijkste exportland voor Duitse mode en daarom sluit dit mooi aan op onze activiteiten in Duitsland en onze internationale ambitie’, aldus Frans van der Hoorn, directeur modint, in een toelichting. www.modint.nl

niet overhevelen De geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen (Jeugd-ggz) hoort in de zorgverzekering. Dat stelt Zorgverzekeraars Nederland (zn) in reactie op het kabinetsplan om alle taken op het gebied van de jeugdzorg in 2016 over te hevelen naar gemeenten.

Niet de zorgverzekeraars maar de gemeenten worden dan verantwoordelijk voor de organisatie en inkoop van Jeugd-ggz. zn stelt dat door de overheveling de keuzevrijheid van klanten wordt beperkt. Volgens de organisatie heeft een verzekeringsmarkt met concurrerende zorgverzekeraars een positieve invloed op de toegang, kwaliteit en doelmatigheid van de zorg. www.zn.nl

bedrijven blij Het A2-Bedrijvenplatform waardeert de versnelde aansluiting van het bedrijventerrein Beatrixhaven in Maastricht op de snelwegen A2/A79. Dit betekent dat het belangrijke bedrijventerrein al veel beter bereikbaar wordt voordat de A2-tunnel door Maastricht daadwerkelijk wordt gegraven. In het A2-Bedrijvenplatform zijn ondernemers en winkeliersverenigingen uit Eijsden, Maastricht en Meerssen vertegenwoordigd, maar ook organisaties als de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). www.lwv.nl

rubrieksnaam

agenda vno-ncw West

18/1 Twente

Spreker is Ronald Plasterk,

4/1 Roosendaal

22/12 Noordwest-Holland

Nieuwjaarsbijeenkomst

woordvoerder Financiën van de

Nieuwjaarsborrel

Kerstborrel

18/1 Rivierenland

PvdA-fractie in de Tweede Kamer

9/1 Oosterhout

12/1

Nieuwjaarsbijeenkomst

Nieuwjaarsreceptie

30/1 Arnhem-Nijmegen

Kijk voor meer informatie op

Lagerhuisdebat

www.vno-ncwwest.nl

Kijk voor meer informatie op

vno-ncw noord

Nieuwjaarsbijeenkomst 10/1 Breda en Oosterhout Captainsdiner 16/1

www.vno-ncwmidden.nl

vno-ncw Midden

Entrepreneurial Lectures Kijk voor meer informatie op

4/1 Stedendriehoek

vno-ncw Noord

Nieuwjaarsbijeenkomst

12/1

Ronald Plasterk

5/1 IJsseldelta en Noordoost-Overijssel

Business Breakfast

Kijk voor meer informatie op

lwv

Gezamenlijke nieuwjaarsbijeenkomst

17/1

www.vno-ncwnoord.nl

9/1

5/1 Noord-Veluwe

Bedrijfsbezoek Stichting

Nieuwjaarsreceptie

Engineering Noord

bzw

10/1 Utrecht

24/1 jno

4/1 Zeeland

Kennismakingsbijeenkomst

Nieuwjaarsbijeenkomst

Themabijeenkomst

Nieuwjaarsbijeenkomst

Kijk voor meer informatie op

12/1 Achterhoek

30/1

4/1 Midden-Brabant

www.lwv.nl

Nieuwjaarsbijeenkomst

Borgenbijeenkomst Groningen

Nieuwjaarsbijeenkomst

www.bzw.nl

Nieuwjaarsreceptie 1/2 Roermond

jong management

‘Zorg gebaat bij ondernemerschap’

V.l.n.r. Rob Wolthuis (vno-ncw en mkb-Nederland), Erik van der Zijden (dok20), Gertjan van den Hazelkamp (Inno Metaal), Vincent de Schepper (De Zorgintermediair), Karin Straus (vvd-Tweede Kamerlid Volksgezondheid, Welzijn en Sport), Roel Voorwald (Maxima Medisch Centrum) en Abe Brandsma (Jong Management)

Ondernemerschap in de zorg is broodnodig.

Die boodschap bracht vvd-Kamerlid Karin Strauss tijdens een bedrijfsbezoek in NoordBrabant. Maar de aanwezige zorgondernemers, leden van Jong Management, zijn bang dat het nog wel even duurt voordat het zover is.

37

Ondernemerschap is de enige manier waarop de innovatiekracht tot stand komt die onmisbaar is om in de groeiende zorgvraag te kunnen voorzien, zei vvd-Kamerlid Karin Strauss.

Zij kreeg bijval voor haar pleidooi. Maar jm-lid en ondernemer in de zorgsector Erik van der FORUM #23/22.12.11

Zijden gaf aan dat nog een lange weg is te gaan voordat het zover is. ‘Veel zorginstellingen worden bestuurd door bestuurders, niet door ondernemers. Als ik mijn bedrijf net zo zou managen als een typische zorgbestuurder, zou het naar de maan gaan.’ Om zijn gelijk kracht bij te zetten, verwees hij naar de gang van zaken rond het elektronisch patiëntendossier (epd). ‘Daar zijn jarenlang honderden miljoenen euro’s in geïnvesteerd en vervolgens strandt het initiatief definitief in de Eerste Kamer. Zo’n besteding van schaarse middelen is binnen een onderneming ondenkbaar.’ Een ander punt van kritiek dat werd geuit, is de beperkte mate waarin de vrije markt z’n werk kan doen in de zorgsector. De zorgondernemers gaven Strauss mee dat ondernemers in de zorg bij een voorgenomen overname vaak lang moeten wachten op toestemming van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (nma).

Dat zet een rem op het creëren van marktefficiëntie en schaalgrootte. www.jongmanagement.nl

vereniging rubrieksnaam

Zorgen en optimisme op eindejaarsborrel Premier Rutte had afgezegd (hij bracht een bezoek aan Afghanistan), maar dat maakte de Eindejaarsborrel van vno-ncw niet minder levendig. Het was een zwaar jaar en problemen zijn er nog steeds was de algemene teneur, maar laten we niet teveel somberen. Bij een kordate aanpak van de crisis, zijn er nog voldoende mogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven. www.vno-ncw.nl/eindejaarsborrel Foto’s: Jeroen Poortvliet

Priva-directeur Meiny Prins (rechts): ‘Ik hoop op meer positieve berichten in 2012.

Ineke Dezentjé Hammink: ‘Politiek: besteed minder tijd aan de verdeling van de

Zo slecht als het soms wordt voorgesteld gaat het niet in Nederland. Het wordt

taart en meer aan het vergroten ervan.’ fnv Bondgenoten-voorzitter Henk van der

minder, maar minder van meer’

Kolk: ‘Uit onze crisis is een mooi kindje geboren. Of het levensvatbaar is, moet 2012 uitwijzen’

Een hartelijke begroeting van Bernard Wientjes voor minster Marja van Bijsterveldt

Bouwend Nederland-voorzitter Elco Brinkman: ‘Laten we de somberheid uit de

(Onderwijs). Minister Maxime Verhagen (el&i), en staatssecretaris Joop Atsma

zomer van 2011 niet meenemen naar 2012. Politiek, zorg dat er beweging komt in

(Sociale Zaken) staan er bij

de economie, blijf niet te lang puzzelen’

38

FORUM #23/22.12.11

rubrieksnaam

Oud-minister van Economische Zaken Joop Wijn, nu abnDe eindejaarsborrel was een uitgelezen moment voor ondernemers en politiek om de contacten nauwer

Amro: ‘We moeten laten zien dat we geleerd hebben van de

aan te halen

crisis en ons best doen voor onze klanten’

Harry Hendriks, ceo Philips Electronics Benelux: ‘In 2011 hebben ondernemers veel

Job Cohen (tweede van rechts): ‘2011? Schuivende panelen.’ Verder op de foto van

op zich genomen en in 2012 gaat het nog meer aankomen op de ondernemer’

links naar rechts: Alexander Pechtold (D66), Maxime Verhagen, Bernard Wientjes en Ronald Plasterk

Niek-Jan van Kesteren, Bernard Wientjes en Maxime Verhagen. Verhagen: ‘Ik ben enthousiast over het bedrijfslevenbeleid, vooral omdat het niet door ons is bedacht, maar door de bedrijven zelf’

Jan Kees de Jager: ‘Het was een zwaar jaar en ik kijk uit naar 2012’ 39

FORUM #23/22.12.11

vereniging rubrieksnaam

‘Blankenburgtunnel logische keuze’

de prijs ict~office

ict Personality Award 2011

Van links naar rechts: Henk Broeders (Cap Gemini, ict Personality 2010), Corien Prins (ict Personality 2011) en Sylvia Roelofs (algemeen directeur ict~Office)

Winnaar… …Is Corien Prins, hoogleraar recht en informatisering aan de Universiteit Tilburg. Prins vervulde onder andere bestuursfuncties bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onder­ zoek en de Nederlandse Juristen Vereniging en was lid van de Raad van Advies van ictRegie.

Daarnaast is zij onder meer lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr), lid van de Koninklijke Neder­ landse Academie van Weten­ schap­pen en lid van de Raad van Advies van de burgerrechtenbeweging Bits of Freedom (BoF).

Beloond met… …De ict Personality Award, een eerbetoon van de totale Nederlandse ict-sector aan diegene, die zich het afgelopen jaar bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de sector. Dit jaar werd de prijs voor de twaalfde keer uitgereikt door ict~Office, de branchevereniging van 550 it-, telecom-, internet- en officebedrijven in Nederland.

40

Uitgereikt tijdens… …Het Nationaal ict~Gala op 13 december 2011.

Reden… …Is haar bepalende bijdrage aan het onlangs verschenen wrr-rapport iOverheid over de veranderende rol en verantwoordelijkheid van de overheid in de digitale samenleving. Daarmee heeft Prins een wetenschappelijke basis gelegd voor een visie op een digitaliserende overheid.

Juryoordeel… …‘Het is de verdienste van Prins, dat het debat over de iOverheid en het daarbij geformuleerde perspectief van een publiekprivate samenwerking krachtig en voortvarend wordt opgepakt.

Het rapport iOverheid behoort tot een van de beste studies van de laatste jaren op het raakvlak van overheid, samenleving en informatisering.’ www.ictoffice.nl

FORUM #23/22.12.11

Na veel vijven en zessen is dan eindelijk een knoop doorgehakt. De Blankenburgtunnel wordt de nieuwe oeververbinding ten westen van Rotterdam. Tot tevredenheid van het bedrijfsleven.

Zeven organisaties, waaronder vno-ncw West, beoordelen de keuze van verkeersminister Schultz als ‘een logische stap’. Onderzoeken brengen in beeld dat de Blankenburgtunnel de meeste verkeerswinst oplevert tegen de laagst mogelijke kosten. Ook de Beneluxtunnel profiteert mee; deze krijgt dankzij de nieuwe tunnel een stuk minder verkeer te verwerken. Op de drukste momenten zou het tot 10 procent kunnen schelen. De komst van de Blankenburgtunnel heeft nog een prettig neveneffect: deze zorgt ook voor een betere bereikbaarheid van het haven- en industriegebied en de Greenport (het Westland) in geval van calamiteiten. De organisaties hopen dat de minister op korte termijn vervolgstappen zet, zodat de aanleg van de Blankenburgtunnel snel van start kan gaan en de oeververbinding rond 2018 kan worden opgeleverd. Ze benadrukken dat het van groot belang is dat de vervolgprocedures kunnen rekenen op een brede maatschappelijke steun. Een goede inpassing van de tunnel en voldoende maatregelen om het behoud en de kwaliteit van de natuur en recreatiemogelijkheden te borgen, achten ze daarvoor essentieel. www.vno-ncwwest.nl

Half miljoen voor Platform Bèta Techniek Google heeft de kas van het Platform Bèta Techniek gespekt met dik 550.000 euro. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst in het kader van de Internationale Wiskunde Olympiade, op 14 december in Den Haag.

De donatie van Google is een prachtige aanvulling op de vruchtbare initiatieven van overheid en bedrijfsleven zoals het programma Eerst de Klas en Jet-Net, zei Beatrice Boots, directielid van het Platform Bèta Techniek. Ze benadrukte nog eens het belang van ‘een betere balans op de arbeidsmarkt’. Die is nodig om de kenniseconomie en daarmee de concurrentiepositie van Nederland te versterken. ‘Op dit moment kiezen slechts twee van de tien jongeren voor bètatechniek, terwijl vier op de tien een betere balans is.’

Het Platform wil vooral talentvolle meiden en allochtone jongeren over de streep zien te trekken en meer jongeren interesseren voor vooral wiskunde en informatica. Die zijn (ook) hard nodig om aan de vraag te voldoen. ‘Vanwege de toenemende rol van technologie in onze samenleving zal het aantal vacatures op het gebied van informatica, technologie en wiskunde blijven groeien’, zei Pim van der Feltz, directeur van Google Benelux. ‘Er is voor Google een taak weggelegd om scholieren te laten zien welke kansen een bètatechniek-opleiding biedt.’ www.platformbetatechniek.nl

even bellen met…

fnli

Philip den Ouden, voorzitter fnli De Westerse mens verspilt enorme hoeveelheden voedsel en dat moet maar eens ophouden. Het gaat om miljarden. ‘Maar miljarden wát’, vraagt Philip den Ouden zich af. Hij is voorzitter van de fnli, de branchevereniging voor de levensmiddelenindustrie. ‘Niemand weet waar we het over hebben.’

Het is toch erg hoeveel voedsel er wordt verspild?

‘Dat is ook heel erg. Je moet het niet bagatelliseren. Maar als je er iets aan wilt doen, moet je weten hoeveel er waar verloren gaat.

PricewaterhouseCoopers heeft onderzocht waar politici en organisaties hun schattingen op baseren. Daaruit blijkt dat er nauwelijks goed onderzoek is naar voedselverspilling.’

Hoe bedoelt u?

‘De stelling circuleert dat één op de vijf boodschappentassen vol voedsel wordt weggegooid. Dat zou neerkomen op een verlies van 7 à 8 miljard euro. Wageningen Universiteit stelt dat het gaat om 4 miljard euro. Dat is wel even een verschil. Waar komen die bedragen vandaan?

Hoe zijn die berekend? Het is allemaal erg vaag. Gaat het om de euro’s van consumentenprijzen of de euro’s van de boer? Daar zit een verschil tussen. Oud-minister Verburg stelde onlangs dat de verspilling met 20 procent moet worden teruggebracht. Twintig procent van wat? Kilo’s?

Euro’s? Bij de consument? In de hele keten?’

Iedereen verzint maar wat?

‘Iedereen praat elkaar na en doet er een schepje bovenop. Er is alleen

een goed onderbouwde studie gedaan naar verspilling bij de consument.

Daar kunnen wij als bedrijfsleven weinig aan doen. Voorlichting, verpakkingsmateriaal, dat zijn zaken waar we in dat verband naar kunnen kijken. Maar wij besluiten niet wanneer de krop sla in de afvalemmer wordt gedaan. Dat doet de consument zelf. Net zoals de consument besluit om één keer in de week boodschappen te doen met het risico dat een deel bederft.’

Wat moet er dus gebeuren?

‘Laten we nu eerst goed onderzoeken waar in de keten de verspilling voorkomt en hoe je het meest effectief kunt ingrijpen. Aan de hand daarvan kun je instrumenten bedenken die ondernemers helpen verspilling te voorkomen. Die zullen in elke schakel van de keten tussen producent en consument anders zijn, want overal is de oorzaak anders.

Misschien moeten we nadenken over een ander gebruik van de tenminste-houdbaar-tot-aanduiding of is het mogelijk om in bijvoorbeeld slachterijen beter te calculeren wat de vraag zal zijn. Wat doe je met onverkochte waar?’

U hoopt toch niet dat uitstel leidt tot afstel van maatregelen?

‘Zeker niet, élke gram verspilling zou je moeten voorkomen. Daar zit ook een economische prikkel in. Een bedrijf wil zoveel mogelijk waarde halen uit zijn grondstoffen. We zullen steeds weer stap voor stap door de hele keten moeten om te kijken waar we reststromen kleiner kunnen maken of van waarde kunnen voorzien. Maar houd op met het tegen elkaar opbieden over de grootte van de voedselverspilling. Dat punt is echt wel gemaakt.’ www.fnli.nl

Vervoerders: ‘Files kosten ondernemers dik 1 miljard’ Files kostten het bedrijfsleven vorig jaar 900 miljoen tot 1,2 miljard euro. De directe schade voor het goederenvervoer kwam uit op ruim 400 miljoen euro. Dit blijkt uit een berekening van tno in opdracht van vervoerders- en verladersorganisaties tln en evo.

Het jaar 2010 kenmerkte zich door een licht aantrekkende economie, een groot aantal wegwerkzaamheden en extreem weer. De directe schade door files voor het vrachtverkeer was dan ook 6 procent hoger dan het jaar ervoor.

41

Uit voorlopige cijfers blijkt dat de filedruk dit jaar een stuk lager is dan in 2010. tln en evo schrijven dit onder meer toe aan de inmiddels gerealiseerde wegverbredingen. Volgens de organisaties het bewijs dat de aanleg van extra rijstroken helpt. Ze roepen het kabinet dan ook op om door te gaan op de ingeslagen weg en te blijven investeren in uitbreiding van de wegcapaciteit.

Aan de meeste knelpunten uit de file top-20 wordt inmiddels gewerkt. Maar tln en evo willen dat ook de resterende knelpunten worden aangepakt. En de duurste files moeten daarbij het eerste aan de beurt komen. De organisaFORUM #23/22.12.11

ties betreuren het dat er voor sommige van die knelpunten nog geen plannen zijn, zoals de A15, een van de belangrijkste verbindingen tussen de Rotterdamse haven en het (Duitse) achterland. www.tln.nl | www.evo.nl

portret

bert den ouden

‘je moet jezelf stilzetten’ Bijna elk jaar reist hij wel af naar Oostenrijk of Finland. Om mee te doen aan de alternatieve Elfstedentocht. Bert den Ouden is ceo van energiebeurs apx Endex.

‘Het mooie van sport is dat je heel erg in het nu leeft.’

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Erik van der Burgt

Bert den Ouden lijkt een man met twee gezichten. Als het over zijn persoonlijke opvattingen of politieke voorkeuren gaat, is hij uiterst voorzichtig. Bij zo’n beetje alles wat hij daarover vertelt, kijkt hij minstens even veel naar zijn voorlichter als naar de journalist die hem de vragen stelt. Wanneer het over zijn werk gaat, is Den Ouden die voorzichtigheid helemaal kwijt en raakt hij af en toe zo enthousiast dat hij zelfs een beetje begint te stotteren. ‘Ik heb nooit zo’n dramatisch moment gezien’, zegt hij met glinsterende ogen terwijl hij op zijn stoel een eindje naar voren schuift. Kort daarvoor is hij opgesprongen om een grafiek van de muur te pakken met daarop de energieprijzen in Frankrijk en Nederland van de afgelopen jaren. Lange tijd maken de lijnen eenzelfde beweging waarbij de onderlinge afstand nauwelijks afneemt. ‘De Nederlandse prijs lag altijd substantieel hoger dan die in Frankrijk’, zegt Den Ouden. ‘Dat scheelde wel 20 procent en onze industrie was daardoor een stuk duurder uit.’ Van de ene op de andere dag veranderde dat toen in november 2006 beide markten aan elkaar gekoppeld werden. ‘Wat zag je? Kaboem, één prijs.’ De Duitsers die aanvankelijk hun scepsis hadden over de levensvatbaarheid van de marktkoppeling hebben zich inmiddels ook aangesloten. ‘Ik had wel verwacht dat dit zou gebeuren, maar niet dat het zo mooi zou zijn.

Iedereen was flabbergasted.’ Het lijkt misschien vreemd dat iemand lyrisch kan worden over het succes van marktwerking, maar voor Den Ouden is dat juist logisch. ‘Ik vind het fantastisch dat ik mijn geld kan verdienen met iets waarbij mijn hart ligt.’

slimste jongetje Bert den Ouden is een echte bèta. Op zijn middelbare school in Rotterdam Zuid is hij het slimste jongetje van de klas. Zijn goede verstand zal hij ongetwijfeld van zijn voorouders hebben geërfd, maar die kunnen 42

FORUM #23/22.12.11

43

FORUM #23/22.12.11

portret

er weinig mee, althans niet in hun werk. Zij verdienen de kost als dagloners op de Zuid-Hollandse eilanden. ‘Het waren pure arbeiders zoals je die vroeger had in de agrarische sector: zonder eigen boerderij, ze mochten al blij zijn dat ze ergens aan de slag konden.’ Zijn vader breekt met die traditie door als timmerman aan de slag te gaan bij een betonfabriek waar hij zich opwerkt tot het kader. Bert is de eerste die na de lagere school kan doorleren. ‘Ik weet nog toen ik in de brugklas hoorde dat ik naar het atheneum kon. Daarvoor zou ik dan elke dag op en neer moeten reizen van Ridderkerk naar Rotterdam, maar dat deed me niet zoveel. Ik dacht yes, now it’s gonna work. Dat gevoel heb ik mijn hele leven gehad. Ik wil altijd gaan voor het maximale.’

Op school gaat hem dat ook makkelijk af. Voor vakken als wiskunde, scheikunde en natuurkunde hoeft hij vrijwel niks te doen. ‘Dat waaide me aan. Ik absorbeerde alles wat technisch was.’ Na het atheneum gaat hij naar Leiden om natuurkunde te studeren aan de universiteit, als eerste van zijn generatie. Zijn familie was er ‘groots’ op. Later zou zijn broer hetzelfde doen.

Tegen het einde van zijn studie raakt hij geïnteresseerd in energie en milieu. Hij volgt een bijvak milieukunde en via de plaatselijke afdeling van de PvdA, waar dan ook een jonge Ronald Plasterk actief is, raakt hij betrokken bij de discussie over de invoering van stadsverwarming. Het onderwerp boeit hem zo dat hij na zijn afstuderen gaat werken bij het Centrum voor Energiebesparing en Schone Technologie, een advies­ bureau dat nauw verbonden is met de milieubeweging. ‘Je gelooft het

44

FORUM #23/22.12.11

misschien niet, maar daar pleitten we toen al voor meer marktwerking in de energiesector. Dat was in de tijd dat er nog een centrale planning was en daar buiten mocht helemaal niets. Wij zeiden: ‘Weg met de centrale planning, laat de kleinschalige bedrijven bloeien.’ Meer concurrentie zou volgens ons leiden tot meer besparing, meer duurzame opwekking.’ Hij gniffelt als hij het vertelt. ‘Er zit een continue inhoudelijke lijn in wat ik doe, onafhankelijk van waar ik werk.’

Dat blijkt ook als hij een paar jaar later ambtenaar wordt op het ministerie van Economische Zaken waar hij de plannen met duurzame energie en energiebesparing gaat coördineren. Vreemd genoeg zijn ze daar dan nog niet zo ver als bij de Leidse milieubeweging. ‘ez was toen niet zo van de markt, althans niet wat betreft energie. Energieopwekking was in Nederland lange tijd een monopolie geweest. Kleinschalige initiatieven als warmtekrachtkoppeling werden wel gestimuleerd, maar van marktwerking was nog geen sprake. Vanaf het begin heb ik gezegd: laten we er een markt voor maken, maar daar wilden ze niet aan. Dat veranderde pas halverwege de jaren negentig.’ Kort daarna stapt Den Ouden over naar de vereniging van energiemaatschappijen (EnergieNed) waar hij de voorbereidingen doet voor het opzetten van een energiebeurs. Als die beurs in 1999 van start gaat, wordt hij meteen de eerste directeur.

Was dat geen reuzenstap, van ambtenaar naar ondernemer?

‘Dat viel eigenlijk wel mee. Er wordt vaak gedaan of het twee verschillende werelden zijn, maar dat is niet zo. Ondernemen zit in je

Drie stellingen Nederlanders klagen te veel over de ns ‘Helemaal mee eens. Ik reis elke dag met de trein van Ede naar mijn werk in Amsterdam Bijlmer. Natuurlijk klaag ik ook wel eens, maar over het algemeen leveren ze uitstekende service.

Vergeleken met tien jaar geleden is er enorm veel verbeterd. Die dubbeldekkers vind ik grandioos, er is altijd plek.’

bloed, in je karakter. Dat je ambtenaar bent geweest en een paar jaar op een ministerie hebt gewerkt, doet daar niets aan af. Ik was niet het prototype ambtenaar, ik wou vooral dingen veranderen. Als er iets veranderd moest worden, hadden ze veel aan mij. Soms moet je als ambtenaar natuurlijk ook gewoon dingen houden zoals ze zijn en daar was ik minder goed in.’

Dat lijkt me dan knap frustrerend voor iemand met ­ondernemersbloed.

‘Dat hoort er gewoon bij en dat moet je accepteren. Bij een beursorganisatie als de onze is dat ook zo. Ondernemen is voor een deel nieuwe dingen ontwikkelen, maar het is ook beheren en zorgen dat alles operationeel goed blijft gaan. Soms lijken we wel wat op een bank: je moet betrouwbaar zijn en degelijk, soms saai zelfs.’

De fusie van Utrecht, Flevoland en Noord-Holland wordt niks ‘Het zal best iets opleveren, maar je hebt natuurlijk enorme transitiekosten.

Heeft iemand die wel eens berekend?

Misschien dat je straks twee provinciehuizen minder hebt en dan denk ik: moet je daarvoor nou al die hassle maken?’

Was u achteraf niet liever politicus geworden?

‘Dat heb ik bewust niet gedaan. Ik houd niet van vliegen afvangen, debatteren alleen maar om debatten te winnen. Ik vind het leuk om te zien, maar ik zou er niet mijn beroep van kunnen maken. Ik ben veel te inhoudgedreven. Ik zoek altijd naar het technisch-economisch optimale. Bovendien is politiek een nogal verterende bezigheid. Ik zag mensen die er dag en nacht mee bezig waren. Dan kun je er geen gezin bij hebben, veel sporten, goed geld verdienen. Dat is niet gezond.’

Moet u nu minder werken dan?

‘Dat niet, ik maak intensieve weken. Wel is het zo dat ik ’s avonds na een bepaalde tijd niet veel meer doe. Na 9 uur ben ik nog wel goed als het gaat om informele dingen, maar dan moet ik geen productie meer draaien. Notities schrijven lukt niet meer, dat past niet in mijn bioritme. Ik heb pas op latere leeftijd ontdekt dat ik een ochtendmens ben.

Als student ben je gewend om ’s avonds lang door te leren en dan denk je dat dat normaal is. Dat dat niet zo was, ontdekte ik toen ik meeging op een zeiltocht voor de Turkse kust. Zeilen is een sport waarbij je helemaal op je fysieke zelf wordt teruggeworpen. Als we dan ’s avonds op het strand wat hadden gegeten, dommelde ik om 9 uur al in slaap, ook al was het heel gezellig. ’s Ochtends om 5 uur was ik als eerste weer wakker. Je moet altijd luisteren naar je lichaam. Als je weet wat je bioritme is, kun je dat gebruiken. ’s Ochtend vroeg kan ik het viervoudige doen van ’s avonds laat.’

Is gezondheid voor u belangrijk?

‘Heel belangrijk. Ik sport veel. In de winter ga ik minstens eens per week met vrienden schaatsen op de ijsbaan in Haarlem. Vrijwel elk jaar doen we mee aan de alternatieve Elfstedentocht in Oostenrijk of Finland. Een keer zijn we zelfs naar Mongolië geweest. Het mooie van sport is dat je heel erg in het nu leeft. Je denkt niet na over de problemen die je gisteren had of die morgen kunnen komen. Dat is enorm belangrijk, je moet je zelf af en toe stil kunnen zetten. Dat doe ik ook in de weekenden. Die zijn voor mezelf en mijn gezin. Dan ben ik ook erg in het nu. Soms vraagt mijn vrouw dan wel eens: wat ga je dinsdag doen? Dat weet ik dan echt niet. Dan moet ik eerst mijn Blackberry pakken.’  45

FORUM #23/22.12.11

Over een jaar is de euro weg ‘Wij waren de eerste energiebeurs ter wereld die in de euro handelde.

Het verdwijnen daarvan zou ik enorm betreuren en ik denk ook niet dat het zo ver komt. Onder hoge druk wordt alles vloeibaar. Geen enkele politicus zal verantwoordelijk willen zijn voor een tweede Lehman Brothers.’

bert den ouden

1957 G eboren Krimpen aan den IJssel 1969 Atheneum bèta 1975 Natuurkunde Universiteit Leiden 1981 Adviseur Centrum Energiebesparing en Schone Energie 1987 Ambtenaar ministerie van Economische Zaken 1996 EnergieNed 1999 Eerste ceo apx 2009 Ceo apx-Endex (na fusie ­ spot- en derivatenbeurs)

ert den Ouden is gehuwd B en heeft drie kinderen

buitenland

Niet alleen de rijke elite van Indonesië steekt miljoenen in onderwijs, ook ondernemers richten scholen op

Indonesische ondernemers voor de klas?

Te weinig, te duur en te slecht. Het gaat niet goed met het Indonesische onderwijs. Onder het motto ‘dan doen we het zelf wel’ schieten door ondernemers opgerichte scholen nu overal als paddenstoelen uit de grond. ‘We hebben een achterstand opgelopen.’

Tekst: Esther de Jong | Foto: Kemal Jufri/hh

Heipalen bepalen het ritme in de grote steden. Buitenlandse bedrijven bouwen fabrieken, ondernemers openen hippe cafeetjes: Indonesië is booming. Met de economische aanwas stijgt ook de vraag naar goed opgeleide werknemers, maar daaraan kan de archipel nauwelijks voldoen. Mankracht genoeg, miljoenen Indonesiërs zijn werkloos. Maar ondanks het lidmaatschap van de G20 en een groei van meer dan 6 procent per jaar, leven honderd miljoen mensen er van minder dan 1,50 euro per dag. De scholen zijn gratis, maar hebben vaak verborgen kosten waardoor veel arme ouders hun kinderen alsnog niet van een opleiding kunnen voorzien.

Het slechte Indonesische onderwijs is de oorzaak van het spaak lopen van de zoektocht 46

naar beter personeel. Niet alleen heeft de helft van alle leraren geen lerarenopleiding gedaan, de door de overheid gerunde scholen kunnen de enorme hoeveelheid kinderen niet aan.

Van de 240 miljoen Indonesiërs is 20 procent tussen de 10 en 19 jaar oud. Alleen in China en India zijn er meer scholieren. Daarnaast blijft veel van het toch al weinige geld dat door de regering aan onderwijs wordt besteed aan de strijkstok hangen. In internationale ranglijsten scoren Indonesische scholen extreem laag, vooral op het gebied van wiskunde en taal.

Daarom investeert de rijke elite in Indonesië miljoenen in onderwijs. Het opleidingscentrum van zakenman Aburiezal Bakrie, in het centrum van Jakarta, heet de Bakrie UniverFORUM #23/22.12.11

siteit en leidt op tot manager. Zakentycoon Mochtar Riady stuurt door hem opgeleide leraren over de hele archipel, in een poging om op die manier het onderwijs te verbeteren. Maar ook de niet-miljardairs investeren in beroepsonderwijs. Kapper Rudy Hadisuwarno heeft zijn eigen trainingscentra, waar mannen en vrouwen, oud en jong, tegen een niet al te hoge vergoeding leren knippen en kappen. De Rudy Hadisuwarno opleidingen zijn te vinden in heel Indonesië.

De zakenman is een van de meest bekende kappers, hij heeft in bijna alle provincies wel een kapsalon, zelfs in het verre Papoea. Met het oog op de hoge werkloosheid geeft dit jonge Indonesiërs in elk geval een kans toch iets te bereiken, zegt Hadisuwarno. Er is op het gebied van vakgerichte educatie een achterstand, vooral met omliggende landen, meent de flamboyante kapper: ‘Toch een van de belangrijkste fundamenten om op de banenmarkt een kans te maken.’ Het gebrek aan goed personeel maakt het voor Hadisuwarno meer nood dan deugd zijn eigen werknemers op te leiden. De investering in de Rudy Hadisuwarno scholen is dan ook niet zonder eigenbelang: ‘Na een opleiding in een van mijn trainingscentra zet ik ze aan het werk in een van mijn vele salons. Als ze goed zijn en als er plek is, natuurlijk.’ 

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen

opgericht in 1660 wat Klokkengieterij

Wie kent de klok op de Waalsdorpervlakte niet, die elk jaar op 4 mei met treurige slagen herinnert aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog? Deze klok is waarschijnlijk

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Jan Buevink, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

47

wel de beroemdste klok die gemaakt is door klokkengieterij Petit & Fritsen. Op de foto staat Henricus Fritsen, begin vorige eeuw eigenaar van de gieterij. Trots poseert hij tussen drie luidklokken die weldra in een kerk de gelovigen op zullen roepen voor de kerkdienst. Aan zijn smoezelige werkjas te zien, was hij niet bang om zelf de handen uit de mouwen te steken. Het schijnt dat hij via een

deurtje vanuit zijn woonhuis zo de gieterij in kon. Een man met hart voor zijn werk wordt gezegd. Heeft hij door met het hamertje op de klok te slaan net geluisterd of die wel helder klonk? Aan zijn tevreden blik te zien zit het wel goed.  Tekst: Marcia Timmermans Foto: Petit & Fritsen, 1937

Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Elro van den Burg (Polen), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Esther de Jong (Indonesië), Maurits Kuypers (Duitsland), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Hans Moleman (China), Maaike Veen (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië)

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Aan dit nummer werkten mee: Tineke Bakker- van Ingen, Alfred van Delft, August Mesker, Martin Noordzij, Ton Schoenmaeckers, Rob Slagmolen, Rob Wolthuis

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: Joost van den Broek/hh

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

FORUM #23/22.12.11

Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

Advertentie

48

FORUM #23/22.12.11