Opinieblad Forum 04

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#04/28.02.13

Wim van der Leegte

‘Europa laat China z’n gang gaan’ actueel Aardbevingen: kunnen we wel van het gas? 16x

actueel Quotum: gehandicapte ook zonder stok aan de slag 28

achtergrond Buitenlandse student: hoe houd je ze hier? 22

inhoud #04 Rubrieken

27

4 Opinie vno-ncw • Vakbondsleden niet voortrekken • Dijsselbloem heeft groot gelijk met afwijzen financiële transactietaks • Woonakkoord essentieel om economie weer op gang te krijgen • Invoering dertigurige werkweek wereldvreemd idee • lwv: Jong geleerd is oud gedaan

8 De foto Hamertje Tik

14 En zus ‘Mijn zus wordt op handen gedragen’

19 Scheer Cybercrime

14

20 Uitspraken 21 Buitenland ‘Iedereen op Cyprus is boos en depressief’

26 Ondernemerspanel Leve het woonakkoord?

27 Buiten beeld ‘Ik mis het glazen huis niet’

33 Vereniging 39 Buitenland Mini-jobs oplossing voor Spaanse megawerkloosheid?

41

40 Vijf vragen aan Jan Karel Lenstra, knaw

41 Mohikanen ‘Ik zie mezelf als een chef-kok’

46 Reacties Hulp en handel gaan zeker samen!

47 Overlevers Gispen

47 Colofon 2

FORUM #04/28.02.13

22 42

Artikelen 10 Wim van der Leegte wil geen muur om Europa Samen sterker staan tegenover de rest van de wereld. Daarvoor is de Europese Unie ooit opgericht, zegt Wim van der Leegte, directeur van vdl. Maar in de praktijk merkt hij daar als ondernemer niets van. ‘Europa is geweldig slecht bezig in de wereld.’

16 Van het gas af?

Na tientallen jaren onbezorgd produceren staat ineens de gaswinning in Groningen op het spel. Oppositiepartijen willen uit vrees voor meer en zwaardere aardbevingen dat het kabinet de winning (deels) stillegt. Wat zouden de consequenties daarvan zijn?

22 Houd meer van Holland alsjeblieft Aantrekken lukt wel, maar vasthouden niet. Nederland is in trek bij buitenlandse studenten.

Maar na hun afstuderen jagen we ze net zo hard het land weer uit. Zonde voor al die bedrijven die springen om buitenlands talent. ‘Nederland is zo de verliezer.’

28 Daar hebben we het Q-woord weer Werkgevers hebben een stok achter de deur nodig, vindt Jetta Klijnsma van Sociale Zaken.

Anders komen arbeidsgehandicapten nooit aan een baan. En dus komt er een quotum.

‘Belachelijk. Je zou werkgevers moeten stimuleren, niet dwingen.’

42 Mel Kroon volhardt Altijd doorgaan en niet klagen. Bestuursvoorzitter Mel Kroon van TenneT heeft leren omgaan met tegenslagen. Hij is de baas van 20.000 kilometer hoogspanningskabel en houdt niet van gemopper. ‘Nederlanders hebben moeite prestaties positief te waarderen.’

3

FORUM #04/28.02.13

16

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Goed nieuws De zaken van de zonnige kant bekijken? Niet onze sterkste kant, denk ik wel eens. Zelfs goed nieuws weten we altijd wel zo te keren dat er ergens een vlekje opduikt. Waar we dan enthousiast in gaan zitten wrijven, probate zwartkijkers als we zijn.

En dat lentezonnetje laat ook nog steeds op zich wachten…

Nu valt natuurlijk ook moeilijk te ontkennen dat onze economie door een lastige fase gaat. De cijfers spreken voor zich. Voor de derde keer in korte tijd verkeren we in een recessie. Het verlies aan werk­ gelegenheid is zorgwekkend. Iedereen snakt naar een beetje groei, een vleugje optimisme en vooral vertrouwen in de toekomst.

Gelukkig was er de afgelopen weken ook echt goed nieuws te melden.

Het kabinet bereikte een woonakkoord dat een stimulans betekent voor de woningmarkt. Verbouwingen worden fors goedkoper, er is extra geld uitgetrokken voor het energiezuinig maken van woningen en gebouwen. Starters krijgen de mogelijkheid om te kiezen voor een hypotheek waarbij ze in de praktijk minder dan 100 procent hoeven af te lossen. Als de doorstroom op de woningmarkt weer

op gang komt, is dat niet alleen goed voor de bouw maar voor de hele binnenlandse economie.

Meer goed nieuws voor ondernemers: op 1 april treedt (eindelijk) de nieuwe Aanbestedingswet in werking. Over de nieuwe regels is jaren gediscussieerd, maar met resultaat. Bedrijven krijgen een nieuwe, eerlijke kans om overheidsopdrachten binnen te halen. Opdrachten mogen niet meer nodeloos groot gemaakt worden. Ook mogen er geen onredelijke omzeteisen worden gesteld en wordt de hoeveelheid papierwerk ingedamd.

We kunnen erover klagen dat het nog niet genoeg is, maar het is allemaal vooruitgang. Vooruitgang die uiteindelijk zal leiden tot herstel van de economie. Want Nederland staat er in de kern uit­ stekend voor. En met die lente komt het ongetwijfeld ook wel goed.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw

Dijsselbloem wijst transactietaks terecht af • Dijsselbloem heeft gelijk met afwijzing • Financiële transactietaks blijft gevaar voor economie Op 14 februari kreeg de Europese Raad geen rode rozen of chocolade. Wel het nieuwe voorstel van de Europese Commissie voor een financiële transactietaks (ftt). Deze ftt betekent dat financiële instellingen, zoals banken, verzekeraars en pensioenfondsen, belasting moeten gaan betalen over de aan- of verkoop van aandelen, obligaties en derivaten.

Volgens de Europese Commissie is dat een goed idee: het is een manier om de financiële sector een eerlijke bijdrage te laten leveren aan de kosten van de financiële crisis. Ook harmoniseert het de belastingheffing op de financiële sector en het ontmoedigt schadelijke transacties. En o ja, het levert ook nog eens veel geld op voor de lidstaten (31 miljard). Al ligt er ook nog een voorstel van de Com­ missie om een deel hiervan rechtstreeks ten goede te laten komen van het budget van de eu.

Vorig jaar berekende De Nederlandsche Bank al dat de ftt Nederlandse banken, pensioenfondsen en verzekeraars 4 miljard per jaar zou kosten. Kosten die in de vorm van duurder krediet en hogere pensioenpremies uiteindelijk 4

terechtkomen bij gewone burgers en bedrijven.

In het nieuwe voorstel van de Commissie wordt de ftt alleen in lidstaten ingevoerd die dit willen. Het kabinet heeft in het regeerakkoord opgenomen dat Nederland zich alleen bij de ftt zal aansluiten als onze pensioenfondsen ervan gevrijwaard blijven, er geen disproportionele samenloop is met de bankenbelasting en de inkomsten ten goede komen van de Nederlandse schatkist. Aan deze voorwaarden wordt in het nieuwe voorstel niet voldaan. Minister Dijsselbloem van Financiën heeft al gezegd dat hij daarom geen aanknopingspunten ziet voor Nederland om zich aan te sluiten. Dat is goed nieuws maar daarmee zijn we er nog niet. In het nieuwe voorstel is opgenomen dat de ftt ook een uitgebreide ‘extraterritoriale werking’ krijgt. Zo zullen financiële instellingen die in een willekeurig ander land zijn gevestigd, maar zaken doen met een partij die wel is gevestigd in een ftt-lidstaat, bijvoorbeeld moeten gaan betalen.

Op die manier zal de Nederlandse economie alsnog getroffen worden. De regering moet er alles aan doen om het voorstel tegen te houden of in elk geval dit onderdeel uit het voorstel te laten schrappen.  www.vno-ncw.nl/belastingen

FORUM #04/28.02.13

opinie vno-ncw

• Vakbonden regelen voordeeltjes exclusief voor leden • Afspraken zetten solidariteit werknemers op scherp • Werkgevers doen er beter aan hier niet in mee te gaan Cadeautjes exclusief voor vakbondsleden. Ja echt, het gebeurt. Vakbonden De Unie en fnv Bondgenoten hebben met werkgevers afspraken gemaakt over voordelen voor hun leden. ‘Zie het als de eerste experimenten om als vakbeweging in de 21ste eeuw mee te kunnen’, zo verkocht Reinier Castelein, voorzitter van De Unie, de opzien­barende berichten over het bondsvoordeel.

Bleef het voordeel tot nu toe beperkt tot zoiets als een scherp geprijsde rechtsbijstandsverzekering, de afspraken die er nu liggen gaan een grote stap verder. De afspraken die nu bij cao-onderhandelingen zijn gemaakt, behelzen extra scholingsdagen voor vakbondsleden, evenals een extra vergoeding om vakbondsleden in het kader van een sociaal plan van werk naar werk te helpen. De bonden spreken enthousiast van toegevoegde waarde voor leden en werk­gevers. Maar in plaats daarvan wordt een tweedeling gecreëerd, waar niemand op zit te wachten. Daarom zouden werkgevers niet in deze ontwikkeling moeten meegaan.

Bij het aannemen van medewerkers maakt een ondernemer geen onderscheid of iemand wel of geen lid is van de vakbond. En dus moet hij dat ook niet doen als vakbonden later aan tafel komen om iets af te spreken. Goed personeelsbeleid is voor het hele personeel. Werknemers moeten worden beloond op basis van hun verantwoordelijkheden, competenties en prestaties en anders niet. Er speelt nog iets. Sinds jaar en dag betalen werkgevers per werknemer een bijdrage aan de bonden. Die bijdrage is bedoeld om er voor te zorgen dat alle werknemers een gelijke behandeling krijgen. Dan past het niet om via een achterdeur alsnog onderscheid te maken. 

Het Europees Agentschap voor Netwerk- en Informatiebeveiliging (Enisa) moet verhuizen van Kreta naar Brussel, vindt CDA-Europarlementariër Lambert van Nistelrooij. De reiskosten van het agentschap rijzen namelijk de pan uit met meer dan vijf ton. Volgens Van Nistelrooij is een Enisa-medewerker een dag per week 5

kwijt aan reizen. Zo is Kreta in de winter niet rechtstreeks met het vliegtuig bereikbaar.

Zijn voorstel is echter afgewezen door de Industriecommissie van het Europees Parlement. Elke EU-lidstaat heeft namelijk recht op een Europees agentschap, en mag zelf bepalen waar dat wordt gevestigd. Daar hebben andere lidstaten zich niet mee te bemoeien.

Van Nistelrooij is ‘boos en teleurgesteld. Voor een veilig internet is goede samenwerking tussen de lidstaten en de EU van groot belang.

Helemaal naar Kreta vliegen is dan niet FORUM #04/28.02.13

bevorderlijk.’ Gelukkig hoef je voor internet niet te reizen. joyce van belkom/hh

‘grieks agentschap is geldverspilling’

D66-Kamerlid Steven van Weyenberg is niet alleen tegen financiële voordeeltjes voor vakbondsleden, hij vindt ook dat vakbondsleden geen voorrang mogen krijgen bij het zich kandideren voor ondernemingsraden. Vakbonden mogen nu direct kandidaten naar voren schuiven. ‘Gewone’ werknemers moeten eerst dertig steunbetuigingen verzamelen of een derde van de niet-vakbondsleden achter zich krijgen.

Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil die drempel wel verlagen, maar dat vindt Van Weyenberg niet genoeg. Een Kamermeerderheid is het met hem eens. De D66’er vindt het belangrijk om de drempel helemaal weg te halen omdat veel bedrijven volgens hem niet voldoen aan de wettelijke eis om een ondernemingsraad in te stellen. Dat moet voor bedrijven met meer dan vijftig medewerkers.

Van Weyenberg: ledenwerving

www.vno-ncw.nl/arbeidsvoorwaarden

wandelgangen

niet-vakbondslid sneller in onder­ nemingsraad

dijkstra

Werkgever moet vakbondsleden niet voortrekken

wandelgangen

Van Nistelrooij: kapitaalvlucht

opinie vno-ncw

PvdA-Kamerleden John Kerstens en Roos Vermeij wilden van minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten of het klopt dat jongeren vaker het slachtoffer van ongevallen op de werkvloer zijn dan ouderen. Dat zou blijken uit het Letsel Informatie Systeem, dat

Woonakkoord essentieel om economie weer op gang te krijgen • Nederland in nieuwe recessie • Economie en vertrouwen gebaat bij woonpakket Geen double dip maar zelfs een triple dip. De cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek onlangs bekend maakte, logen er niet om. Ons land zit voor de derde keer in vier jaar tijd in een recessie. Geen wonder dat ondernemers in de laatste Conjunctuur-enquête aangaven weinig te verwachten van het eerste kwartaal van 2013.

Het akkoord over de woningmarkt dat het kabinet heeft bereikt met D66, de ChristenUnie en de sgp komt daarom geen moment te vroeg. Het pakket aan maatregelen om de woningmarkt vlot te trekken en de bouwsector te stimuleren is goed nieuws. Niet alleen voor de bouwsector zelf, maar ook voor de starters op de woningmarkt. De mogelijkheid voor mensen om hun hypotheek niet volledig af te lossen, betekent lagere maandlasten voor starters. Dat is een keuze die de starter af moet wegen tegen de (beperkte) restschuld die na dertig jaar overblijft, maar het kan desondanks een impuls zijn om een huis te kopen. Bovendien komen er meer startersleningen beschikbaar. Starters hebben dus meer mogelijkheden om hun woonwens in vervulling te laten gaan. Als de doorstroom op de woningmarkt vervolgens weer op gang komt, is dat niet alleen goed voor de bouw maar voor de hele binnenlandse economie.

Ook de verlaging van de btw op onderhoud aan huizen is goed nieuws.

Dat geldt eveneens voor de 150 miljoen euro die beschikbaar komt voor het energiezuinig maken van woningen en gebouwen.

Wel valt nog een belangrijke kanttekening te maken bij de verhuurdersheffing die de woningcorporaties krijgen opgelegd. Deze kan leiden tot een rem op de investeringen. Het zou goed zijn als de betrokken partijen hier nog eens goed naar zouden kijken. Een spreiding van de heffing in de tijd zou soelaas kunnen bieden.  www.vno-ncw.nl/woningmarkt

6

FORUM #04/28.02.13

minder kans op een ongeval dan jongeren met een vast contract. dijkstra

jeugd heeft niet vaker arbeidsongeval

werkt met gegevens over spoedeisende hulp.

Asscher baseert zich echter op de TNO Monitor Arbeidsongevallen, en die leert dat in 2011 van de werknemers van 15 tot 25 jaar 2,5 procent kans had op een arbeidsongeval, tegen 3 procent voor oudere werknemers.

De minister ziet ook geen verband tussen ongevallen en flexibele arbeidscontracten – een veronderstelling van Kerstens en Vermeij.

Of het moet een omgekeerd verband zijn: jongeren met een flexibel contract maken

Vermeij: jong geleerd…

wandelgangen

dijsselbloem zit banken op de huid Minister Dijsselbloem van Financiën vindt dat de banken nog te weinig werk maken van de aanpassing van salarissen aan de eisen van de tijd. In de afgelopen jaren zijn de bancaire caosalarissen nog doorgestegen, constateert hij. In de financiële sector wordt meer verdiend dan in andere sectoren, en dat is ‘slecht verteerbaar’, liet Dijsselbloem de Tweede Kamer weten. ‘Dat is toch onbegrijpelijk gezien het feit dat we er met z’n allen geld in hebben gestoken.’

De minister vindt ook dat de top van de banken­ wereld meer en opener moet meedoen aan het maatschappelijk debat over de sector. Dan kunnen ze het zelf uitleggen. dijkstra

wandelgangen

Dijsselbloem: zware kost

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Jong geleerd is oud gedaan Soms vraag je je af waarom dingen niet eerder bedacht zijn. Nou dit is er één van: het verplicht stellen van techniek­ lessen in het basisonderwijs. Het is een eenvoudige maatregel die veel rendement oplevert.

Je hoort het vaak: hoe eerder kinderen in aanraking komen met techniek, hoe beter. De leden van de Limburgse Werkgevers Vereniging gaven in een recente poll aan het hier volledig mee eens te zijn (meer dan 90 procent is voor). Logisch, er worden grote tekorten op dit terrein verwacht. Alleen al in Limburg wordt het tekort op dit moment op 2.200 technici per jaar becijferd. We zullen dus alle zeilen moeten bijzetten om de verwachte krapte zo klein mogelijk te houden.

Het primair onderwijs kan hier een belangrijke rol in spelen, maar pakt deze rol tot nu toe onvoldoende op. En de Onderwijsinspectie rekent niet af op dit onderwerp. Wat telt, is de Cito-score. Leerlingen worden gedrild in het maken van deze toets en daarmee is de kous af. Op de ruim zesduizend basisscholen die Nederland rijk is, hangt het dus sterk af van de individuele leerkracht of het onderwijsteam in welke mate aandacht wordt besteed aan dit onderwerp.

Vandaar ook mijn pleidooi dat een afgestudeerde van een pabo een

techniekaantekening moet hebben. Om dat te bereiken zou techniek structureel in het pabo-opleidingsprogramma moeten worden opgenomen. Ik vind dat de pabo’s ook een rol zouden moeten spelen in de bijscholing van bestaande docenten. Kijk naar de situatie in Finland.

Daar mag iemand alleen lesgeven op een basisschool na het volgen van een tweejarige universitaire masteropleiding.

Om kinderen zo vroeg mogelijk voor techniek te interesseren, is het dus van belang om hier al in het basisonderwijs mee te beginnen. Hier wordt namelijk de basis gelegd voor veel carrières in de techniek. Maar ook de bedrijven hebben een rol in het proces. Een stimulerende rol.

Bijvoorbeeld door het aanbieden van stageplaatsen, het faciliteren van bedrijfsbezoeken en een goede communicatie. Op deze manier vergroten we de instroom in de bèta-technische vervolgopleidingen en kunnen bedrijven weer vooruit.

Jan Zuidam Voorzitter Limburgse Werkgevers Vereniging

Dertigurige werkweek: wereldvreemd idee • Invoering dertigurige werkweek levert geen banen op We moeten met zijn allen dertig uur per week gaan werken. Dat vinden zo’n honderd Duitse economen en politici die hun wens via een open brief hebben gepubliceerd. ‘Een eerlijke verdeling van de arbeid door collectieve werktijdverkorting’, schrijven ze. De vermindering van werktijd is wél met behoud van salaris. Achter het geheel zit een ingewikkelde rekensom. De stijging van de arbeidsproductiviteit wordt gekoppeld aan de daling van de arbeidstijd. Op die manier worden de loonkosten per uur gelijk gehouden, aldus de bedenkers.

Het Duitse voorstel past binnen eerdere voorstellen die regelmatig rond crisistijd opduiken. Onlangs werd nog het idee van een 21-urige werkweek gelanceerd. Goed voor mens én milieu, meldde GroenLinks. GroenLinks was wel zo realistisch een inkomensdaling te voorspellen, maar dat werd positief uitgelegd. Ondanks het lagere inkomen had je wel meer tijd voor familie en vrienden of de mantelzorg.

Meer mensen aan het werk helpen, is op zich een mooi 7

streven. Alleen is het voorstel van een dertigurige werkweek behoorlijk wereldvreemd. Allereerst: mensen verplicht minder uren laten werken, levert geen extra werkgelegenheid op, maar trekt de economie juist verder in het dal. Arbeidsduur en arbeidstijden zijn immers steeds meer afgestemd op de behoeftes van bedrijven.

Hoe meer standaardisering, hoe minder adequaat de bedrijfsvoering. Mal is bovendien het idee dat de vermindering van werktijd géén financiële consequenties heeft.

De werkgever zou de kosten gelijk houden met een stijging van de arbeidsproductiviteit. Wie heeft dat bedacht? Daarnaast kampen de technische beroepen nu al met een tekort aan mensen. De invoering van de dertigurige werkweek maakt de zoektocht naar techneuten nog lastiger. En wat gebeurt er als de crisis voorbij is, terwijl de beroepsbevolking door de vergrijzing daalt?

Wat levert wél meer werk op in crisistijd? Innovatie, om daarmee de wereld te veroveren. Minder regels ook.

Of ondernemers niet maximaal belasten met allerlei heffingen. Dat zijn maatregelen die pas echt zoden aan de dijk zetten. 

FORUM #04/28.02.13

de foto rubrieksnaam

8

FORUM #04/28.02.13

rubrieksnaam

Hamertje Tik Den Haag, 25 februari – Met een paar stevige tikken probeert minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie een ruitje van een vitrine in te slaan. Hiermee geeft hij bij juwelier Prahladsingh in Den Haag het startsein voor een proef met speciaal antiovervalfolie. De proef moet bijdragen aan het verder terugdringen van het aantal overvallen op juweliers. Want door het stevige folie wordt het inslaan van de vitrineruit en daarmee het weggraaien van sieraden bemoeilijkt. Het aantal overvallen op juweliers neemt de laatste twee jaar af, nadat eerder sprake was van een stijging. In de eerste helft van 2011 werden 58 overvallen gemeld tegenover 28 in de eerste helft van vorig jaar.

Tekst: Marcia Timmermans | Foto: Koen van Weel/anp

9

FORUM #04/28.02.13

omslag

wim van der leegte

‘Minder praten, meer De industrie wordt onvoldoende in bescherming genomen in Europa, vindt Wim van der Leegte (65), directeur van de vdl Groep. China en andere opkomende landen hebben daardoor makkelijk concurreren.

Vorig jaar besloot hij zelf NedCar van de ondergang te redden.

‘Zonder industrie gaat Nederland failliet.’

Tekst: Paul Scheer | Foto: Jos Lammers/hh

‘Het allerbelangrijkste dat ik kwijt wil, is dat Europa geweldig slecht bezig is in de wereld’, valt Wim van der Leegte met de deur in huis, nog voor de eerste vraag is gesteld. ‘Landen als China en India heffen invoerrechten op onze producten, en kunnen hun eigen producten vrijuit kwijt in Europa. Op een Europese auto heft China 100 procent invoerrechten, omgekeerd kost het niets. In de World Trade Organization wordt regelmatig tegen China gezegd dat ze een stap moeten zetten. Daar denkt China dan een halfjaar over na en uiteindelijk gebeurt er niks omdat ze er niet uit zijn gekomen.’

‘De Europese Unie doet ook niks. Europa streeft naar vrijhandel. Dat vind ik op zich goed, maar dan moeten ze dat ook van de rest van de wereld eisen.’

Het zit hem duidelijk hoog. Hoog genoeg om 10

een opkomende griep uit te zitten voor het interview. ‘Maar ik ga straks wel naar huis’, zegt hij tegen zijn voorlichter en nicht Carolien van der Leegte. Elders in de vdl Groep (82 bedrijven, negenduizend man personeel) zijn ook nog twee zoons en een dochter werkzaam. Want hoe groot ook, het blijft een familiebedrijf. Met aan het hoofd een Brabander die ‘gewoon’ wil overkomen en dat uitdraagt met zijn inmiddels klassieke lunchpakket van boterhammen in aluminiumfolie op de venster­ bank van zijn werkkamer. Daarop ook schaalmodellen van vrachtwagens, bussen, een Fokker-vliegtuig en Mini’s van bmw, de auto’s die vanaf volgend jaar bij vdl NedCar worden gemaakt.

NedCar is zijn laatste aankoop. Hij redde het bedrijf vorig jaar van de ondergang vanwege de ‘fantastische’ fabriek en behoud van werk-

FORUM #04/28.02.13

doen’

11

FORUM #04/28.02.13

vi-images/hh

omslag Wie is Wim van der Leegte?

Op 19-jarige leeftijd onderbrak Wim van der Leegte (65) zijn studie hts werktuigbouwkunde om zijn vader bij te staan in het metaalbedrijf. Hij nam het bedrijf over en begon eind jaren zeventig aan een serie overnames die uiteindelijk leidden tot de huidige vdl Groep. Zijn studie heeft hij een aantal jaren gelden alsnog afgemaakt. Naast zijn werk heeft hij een stoeterij met topspringspaarden en -ruiters.

gelegenheid voor de vijftienhonderd werknemers. Nederland moet de industrie en daarmee werkgelegenheid koesteren, is zijn motto. Want anders gaat de bv Nederland failliet. Vandaar ook zijn strijd tegen de buitenlandse importtarieven. ‘Landen beschermen hun eigen markt en halen op grote schaal werkgelegenheid weg uit andere landen. Philips begint bijvoorbeeld een vestiging in China en hoeft daar dan geen invoerrechten meer te betalen. De producten die ze daar maken, kunnen ze vervolgens makkelijk naar Europa exporteren. Als ze daarvoor ook in Europa invoerrechten moesten betalen, zouden ze zich nog wel eens achter de oren krabben voordat ze naar China gaan.’

Krijg je zo geen tarievenoorlog?

‘Dat is makkelijk gezegd van jou, maar als er niks gebeurt, loopt de werkloosheid in Europa alleen maar op. Er zijn nu bijna 30 miljoen mensen werkloos. Hoever wil je gaan?

Als ik aan politici vraag waarom de Europese Unie is opgericht, zeggen ze: ‘Om makkelijker met elkaar te kunnen handelen, of om dezelfde munt te hebben.’ Maar de eu is opgericht om samen sterker te staan tegen de rest van de wereld.’

Is dat ook een verwijt aan de Nederlandse politiek?

‘Ook Nederland praat er te weinig over in Europees verband. Ik sprak mevrouw Ploumen, 12

de minister van Handel. Die zei: ‘Ik ben uw man in Brussel.’ Waarop ik zei: ‘Dan zou ik eens flink op de tafel slaan daar.’ Laatst is er een handelsdelegatie naar Brazilië geweest.

De invoerrechten – 60 procent – zijn hooguit terzijde ter sprake gekomen, heb ik begrepen.’

‘Ik heb hierover ook wel eens met Bernard Wientjes gesproken. Die verweet mij dat ik een muur rond de eu wil bouwen. Dat is de verkeerde insteek. Ik wil geen protectionisme, maar een gelijk speelveld in de wereld.’

‘Europa en Nederland willen vaak het braafste jongetje van de klas zijn. Ontwikkelingshulp is tegenwoordig ongebonden, want dat is ouderwets, vindt Ploumen. Ik heb haar gezegd dat ze dan de enige moderne politicus is in Europa. Ongebonden hulp gaat ten koste van de werkgelegenheid in Nederland. En wie profiteert daarvan: China.’

Wat zegt u tegen ondernemers die naar China gaan?

‘Ik praat daar wel eens over met de directie van Philips. vdl en Philips werken op zich goed samen, maar hun politiek in deze vind ik verkeerd. Ze sluiten een vestiging in Roosendaal, terwijl ze daar een fantastische ledfabriek van kunnen maken. Het kan goedkoper in China, zeggen ze dan. Ja, dat is wel de makkelijkste weg, hè? ’ vdl is zelf honderd procent Nederlands?

‘Van het personeel werkt zevenduizend man FORUM #04/28.02.13

in Nederland. De rest werkt in productie­ vestigingen in België, Roemenië, Singapore en China. Die laatste drie vestigingen maakten deel uit van overnames die we hebben gedaan.

Ik heb geen plannen om daar uit te breiden.

Onze strategie is: produceren in Nederland en België, en verkopen over de hele wereld.’

‘Klanten willen wel eens als eis stellen dat je in een lagelonenland produceert. Dat past dan bij hun strategie. Zo hebben we het in Roemenië gedaan, puur om die order binnen te krijgen. Terwijl, als het om de prijs gaat, kunnen we met behulp van automatisering en robotisering net zo goedkoop in Nederland produceren.’

Van der Leegte werd vorig jaar beloond met de Koning Willem I Prijs voor bewezen diensten aan de Nederlandse economie. Een groot spandoek aan de gevel van het hoofdkantoor, duidelijk te zien vanaf de A2, herinnert daaraan. Begin dit jaar is Van der Leegte ook benoemd tot ereburger van Brabant. Hij was het al van Eindhoven.

Welke prijs is het mooist?

‘De Koning Willem I Prijs, want die heeft landelijke uitstraling en is een prijs voor het bedrijf. Die andere prijs is meer persoonlijk.’

De redding van NedCar heeft bij die laatste meegespeeld. Hebt u dat op gevoel of op ratio gedaan?

‘Op gevoel. We zijn een tijd lang toeleveran-

‘dit kabinet is te veel bezig met bezuinigen en te weinig met werkgelegenheid’

cier geweest. Ik ben ook wel eens in de fabriek gaan kijken omdat ik het zo interessant vond.

Toen ik op het nieuws hoorde dat NedCar ging sluiten, maakte dat indruk. ‘s Nachts kon ik de slaap niet kon vatten en heb ik een sms gestuurd naar de directeur. Die had van bmw te horen gekregen dat NedCar te redden zou zijn als hij een goede aandeelhouder kon vinden. Dat mocht geen Aziatisch bedrijf, hedge fund of investeerder zijn. Het moest een degelijk bedrijf zijn. Bij de eerste kennismaking met bmw klikte het meteen.’

Wat gebeurt er nu bij NedCar? ‘We hebben het personeel ontslagen met de garantie dat zij volgend jaar terug kunnen keren. Zo’n 350 man hebben we meteen weer aangenomen om te helpen bij de ombouw van de fabriek. Nog eens vierhonderd man wordt bijgeschoold in andere bmw-vestigingen, en de rest moet worden uitgezonden. Ze krijgen een ww-uitkering, die wij aanvullen tot 100 procent. Dat zie ik niet als afschuiven op de overheid, want de ww is een pot geld die werkgevers bij elkaar leggen.’

‘Het liefst zou ik een permanente deeltijdww hebben. Landen om ons heen hebben die al, daar maakt de regeling deel uit van het sociaal stelsel. In Nederland wordt deeltijdww als kostenpost gezien.’

En als uitstel van noodzakelijke sanering.

‘Dan kijk je alleen naar de nadelen. Wat bereik 13

je met saneren? Dat er nog meer mensen werkloos worden. We moeten gewoon de opslag op de ww-premie gebruiken om deeltijd-ww definitief te regelen. Dit kabinet is toch al te veel bezig met bezuinigen en te weinig met het creëren van werkgelegenheid.’

maar vervolgens wordt de noodzakelijke verbreding van de A67 tussen Eindhoven en Antwerpen weer op de lange baan geschoven.’

Wat moet het kabinet dan doen?

‘Het moet makkelijker worden om oudere werklozen aan te nemen. Ik neem nu geen 62-jarige aan vanwege alles wat erbij komt kijken als hij ziek wordt of ontslagen moet worden. Je zou oudere werklozen aan moeten kunnen nemen met een onvoorwaardelijke opzegtermijn van een maand. Sollicitanten willen op die basis komen werken, maar wettelijk mag het niet. Daar heb ik verschillende ministers over aangeschreven, maar er is niets mee gebeurd.’

En hierna, als Eerste Kamerlid?

‘Nee, dat is niks voor mij. Politiek, dat is allemaal praten. Ik ben van minder praten en meer doen. Ik ben ook gewend dat alles snel wordt doorgevoerd, want dat kan in een familiebedrijf. In de politiek niet, dus daar zou ik gefrustreerd van worden.’

Weet Den Haag wel wat er in het land leeft?

‘Nou, ik heb hier voor de verkiezingen Rutte, Samsom en Buma langs gehad, dus ik kan mijn verhaal wel kwijt. Maar in de politiek gaat het altijd om hoe partijen er zelf uitkomen. En in de peilingen zijn de vvd en de PvdA sinds het aantreden van het kabinet gezakt.’

‘Ik ben niet ontevreden over dit kabinet. Maar Noord-Brabant moet wel op de agenda blijven in Den Haag, gezien onze rol in de industrie en de export. De regio krijgt, onder meer met Brainport, meer aandacht de laatste tijd, FORUM #04/28.02.13

Moet u zelf niet politiek actief worden?

‘Ik heb het hier druk genoeg.’

Hoe lang gaat u nog door?

‘Nog een jaar of drie, vier. Dan vier ik mijn 50-jarig jubileum in de zaak, dat zou wel een mooi moment zijn.’ 

& zus Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam GWS dĂŠ schoonmaker activiteit Professionele schoonmaak vestigingsplaats Rosmalen aantal medewerkers 160 opgericht 1985 eigenaren Gaby en Gert-Jan Westelaken

14

FORUM #04/28.02.13

‘Mijn zus wordt op handen gedragen’ Drie kapiteins op één schip, zou dat goed gaan? Het was spannend. Maar inmiddels runnen Gaby, Gert-Jan en Laurette Westelaken alweer zo’n anderhalf jaar schoonmaakbedrijf gws. ‘Ik hoef niet zo nodig de baas te spelen.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet, familie Westelaken

Gaby Westelaken (46)

Laurette Westelaken (44)

‘Ik liep al langer met het idee om een dame in het bedrijf te halen.

Iemand met een leuk uiterlijk én inhoud. Laurette was na de verkoop van haar horecazaken in België naar Thailand verhuisd. Kort daarna strandde haar huwelijk. Toen ik bij haar was, vertelde ze me dat ze terug wilde naar Nederland. Waarop ik zei dat ze dan maar bij ons moest komen werken. Inmiddels werkt ze hier alweer zo’n anderhalf jaar. En het gaat goed. Ze kan overal over meepraten, spreekt haar talen. En of het nu een netwerkborrel is of een andere bijeenkomst, je merkt dat mannen graag met een leuke vrouw praten.’

‘Een jaar of acht geleden had ik mijn broer duidelijk gemaakt dat twee kapiteins op één schip niet werkte. Sindsdien was ik gewend te doen wat ik dacht dat goed was. Zoals vorig jaar nog bij de overname van een ander bedrijf. Pas toen het echt concreet werd, betrok ik mijn broer er bij. Maar nu we met ons drieën zijn, kan dat niet meer. Ik moet nu veel meer delen. Dat is wel even wennen geweest. Voordeel is dat je heel andere gesprekken krijgt. En het levert ook goede ideeën op.’

‘We hebben het vooraf niet over onze rolverdeling gehad. Maar de herverdeling van het werk is eigenlijk heel natuurlijk gegaan. Het aansturen van het personeel is nooit mijn sterkste kant geweest. Ik ben daar te ongeduldig voor. Laurette doet dat nu. Ze is daar veel beter in.

Ze kan mensen heel anders naar hun werk laten kijken en daardoor motiveren. Dat merkte ik al in de tijd dat ze haar horecazaken in België nog had. Haar medewerkers droegen haar daar op handen. En dat heeft ze hier ook weer.’

‘M’n zus is ook sterker in het onderhouden van relaties. Relaties moet je continu aandacht blijven geven. En dat zit niet in mijn karakter.

Ik vind het leuker om met veel verschillende dingen bezig te zijn.

En als ik moet kiezen tussen een paar uurtjes netwerken tijdens een borrel, of in een commissie meepraten over zoiets als de opzet van een nieuwe opleiding, ga ik voor dat laatste. Inmiddels is Laurette volop aan het netwerken. Het is goed dat ze dat doet. Want als mij wat overkomt, moet de zaak wél door.’

‘Mijn man en ik woonden nog maar kort in Thailand toen ons huwelijk strandde. Toen Gaby tijdens z’n vakantie bij me op bezoek kwam, vertelde ik hem dat ik terug wilde naar Nederland. En ik vroeg ‘m op de man af of ik kon terugkomen in het familiebedrijf. Ik wilde toch wat om handen hebben. Hij vond het super. Hij heeft het niet eens meer met m’n andere broer besproken. Dat bleek een paar maanden later.

Gert-Jan belde me op en vroeg of hij het goed had gehoord: Kom je bij óns werken?’

‘Ik had me voorgenomen om drie jaar in Nederland te blijven en daarna verder te kijken. Ik had zoiets van: laat mij mijn ding maar doen, dan zien we wel wat er uit komt. Ik had ook niet het vooropgezette plan om aandeelhouder te worden. Maar ik het is me nu al duidelijk: ik hoef hier niet meer weg. Ik heb het reuze naar mijn zin. Mijn kinderen denken er anders over. Zij zouden het liefst direct weer verhuizen, liefst naar een warmer oord.’

‘Op het moment dat mijn vader zijn zaak verkocht, had ik mijn eigen leven in België. Gert-Jan vond twee kapiteins op één schip al moeilijk.

Laat staan dat er nog een derde bij zou komen. Het was dus niet zo logisch dat ik in de zaak zou gaan. Maar het is er uiteindelijk dan toch nog van gekomen. En eigenlijk gaat het als vanzelf. Het scheelt dat ik niet zo nodig de baas hoef te spelen. En het helpt ook dat ik het niet voor het geld hoef te doen.’

‘Ik ben een mensenmens. Ik lijk wat dat betreft wel een beetje op Gaby. Hij is heel sociaal, kan zich goed verplaatsen in andere mensen.

Hij plooit zich wel wat sneller naar een bepaalde situatie, geeft sneller toe dan ik dat doe. Ik kan wat harder, wat rechtlijniger zijn. Dat heb ik dan weer van Gert-Jan. Als ik vind dat iets op een bepaalde manier moet, hou ik daar ook graag aan vast. Tenzij iemand met argumenten komt om het toch anders te doen. Gert-Jan zei nog weleens: ‘Het kan niet, dus dan houdt het op.’ Ik ben minder rechtlijnig. Ik hoef ook niet zo nodig mijn gelijk te halen.’ 

15

FORUM #04/28.02.13

actueel

Nederland op de w Het rommelt in de Groningse bodem. En inmiddels ook in de Haagse politiek. Moet de gaswinning worden stopgezet uit vrees voor meer en zwaardere aardbevingen? Of gaat dat zomaar niet?

Tekst: Paul Scheer | Foto: Dinodia/anp

16

FORUM #04/28.02.13

de waakvlam? gaat de gaskraan dicht?

dan exporteren we toch wat minder?

Nee, zo’n vaart zal het niet lopen. Minister Kamp van Economische Zaken neemt pas eind dit jaar een besluit over vermindering van de gaswinning in Groningen, als de uitkomst van een aantal lopende onderzoeken binnen is.

Ongeveer de helft van de productie in Slochteren is voor eigen gebruik, de rest gaat naar het buitenland.

Dat zal moeilijk gaan, al is het maar omdat buitenlandse contracten meerdere jaren belopen, tot twintig jaar toe. Die kun je niet zomaar openbreken. In geval van nood zou Nederland een beroep kunnen doen op force majeure (overmacht), maar daar moeten de contractpartners dan wel voor openstaan. Anders dreigen schadeclaims.

GasTerra sluit de buitenlandse contracten af. Het is een misverstand dat de minister van Economische Zaken daarover gaat. De energiemarkt is geliberaliseerd: het is een zakelijke wereld waarin grote bedragen omgaan en met een langetermijnplanning wordt gewerkt.

Het niet kunnen voldoen aan contracten zou de Nederlandse reputatie niet ten goede komen.

We hebben juist de naam in het buitenland een betrouwbare gasleverancier te zijn. Vooral ook omdat het hier in politiek opzicht rustig is. Als Nederland een internationale gasrotonde wil zijn, moet betrouwbaarheid vooropstaan.

dus minder gas treft vooral onszelf?

Ja, het gas moet dan ergens anders vandaan worden gehaald. Naast het Groningse veld, één van de grootste ter wereld, beschikt Nederland on- en offshore nog over een aantal kleinere gasvelden (zie kader Waar zit ons gas?). Een complicerende factor is de samenstelling van het gas. Het Groningse gas is laagcalorisch, en daar is de Nederlandse gasvoorziening op ingesteld. Het overige Nederlandse gas is hoogcalorisch. Dat betekent dat het met behulp van stikstof moet worden omgezet naar laagcalorisch gas.

anders importeren we toch gas?

Dat kan en gebeurt al, maar buitenlands gas is ook vaak hoogcalorisch. Als import op grote schaal nodig is, vergt dat extra investeringen voor energiebedrijven en mogelijk aanpassingen van de installaties van gasverbruikende bedrijven. Die moeten mogelijk ook meer voor hun gas gaan betalen. Dat zou zuur zijn, aangezien de Nederlandse gasprijs al vele malen hoger is dan bijvoorbeeld de Amerikaanse. En dat heeft weer consequenties voor de concurrentiepositie van bedrijven.

kunnen we geen andere bronnen aanboren, zoals schaliegas?

Op termijn misschien, maar nu nog niet. Een Brits bedrijf heeft een vergunning voor proefboringen in Brabant. Die moeten uitwijzen of het rendabel is om gas uit schaliegesteente te winnen, wat een stuk moeilijker is dan ‘gewone’ gaswinning. Het project is echter voorlopig in de ijskast gezet, in afwachting van een onderzoek van Economische Zaken naar de risico’s van de winning van schaliegas. Dat moet rond de zomer klaar zijn.

17

FORUM #04/28.02.13

actueel

Waar zit ons gas?

haalt nu stoppen überhaupt iets uit?

Nee. Dat leidt om te beginnen niet tot minder bevingen. De ondergrond heeft namelijk ongeveer een jaar nodig om ‘bij te komen’ van gaswinning.

Nu stoppen zou dus pas over een jaar kunnen resulteren in minder bevingen. Waarmee nog niets is gezegd over de sterkte daarvan. Minister Kamp laat nu onderzoeken wat het verband is tussen verdere winning en nieuwe bevingen. Ook wordt onderzocht of een alternatieve manier van winning minder bevingen oplevert.

wat is het probleem?

Gasveld bron: tno

0

25

50

100 Kilometer

Aardgasvelden in Nederland

De beving vorig jaar augustus bij Huizinge bracht een ommekeer. Die duurde relatief lang en had een magnitude van 3,4 op de schaal van Richter. Onderzoek van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, naar deze beving leidde tot de conclusie dat toekomstige bevingen wel eens boven 3,9 zouden kunnen uitkomen – tot dusver het veronderstelde maximum. Een magnitude van 4 tot 5 kan leiden tot lichte schade aan schoorstenen en kleine scheuren in wegdek en oude huizen. De zwaarste aardbeving in Nederland vond in 1992 bij Roermond plaats: 5,8 op de schaal van Richter. Dan heb je het over instortingsgevaar bij oude gebouwen, en dat is toch van een andere orde.

bevingen zijn toch niet nieuw?

Nee. Aardgaswinning gaat nu eenmaal gepaard met aardschokken. In Groningen waren dat er tot dusver zo’n zeshonderd. Met gaswinning verlaag je de druk in de ondergrond, en moet de aarde zich weer ‘zetten’ naar de nieuwe situatie. Vooral op breukvlakken – en daar zijn er veel van in Groningen – gaat dat schoksgewijs. Lange tijd werden de ‘bevinkjes’ die zich regelmatig voordoen in Noordoost-Groningen niet eens genoemd in de media. vno-ncw Noord, met leden die gevestigd zijn in de regio, riep onlangs nog op de huidige problematiek nuchter en zakelijk te bekijken. Ook het bedrijfsleven in het noorden is namelijk gebaat bij gaswinning.

Gaat minister Kamp op de knieën voor de Groningse bevolking tijdens zijn bezoek aan de regio?

18

FORUM #04/28.02.13

column scheer

SodM kijkt alleen naar de veiligheidsaspecten, terwijl de minister ook rekening houdt met de economische en maatschappelijke gevolgen van het stilleggen van de gaswinning. De beschikbaarheid van voldoende gas voor burgers en bedrijven tegen redelijke tarieven is van groot belang. Daarnaast verdient de Nederlandse Staat hier jaarlijks 12 miljard euro mee, en dat is een bedrag dat erin hakt ten tijde van begrotings­tekort en bezuinigingen.

als we het groningse veld nu eens vullen? bijvoorbeeld met co2-gas?

Dat zouden dan twee vliegen in één klap zijn: de onderaardse druk blijft constant (minder bevingen) en het co2-vraagstuk wordt opgelost. Dat klinkt mooi in theorie, maar de praktijk is complexer. Zo is het maar de vraag of je een gasveld met co2 kunt vullen zolang er nog gaswinning plaatsvindt. En voor een jaarlijkse productie van 50 miljard kubieke meter gas heb je wel heel veel co2 nodig ter compensatie. En gezien het maatschappelijk debat over het ondergronds opslaan van co2 in bewoonde gebieden, zal de Groningse bevolking niet staan te trappelen om de proef op de som te nemen.

wat moet minister kamp dan doen? catrinus van der veen/anp

Hij voelt wel iets voor het voorstel van de coalitiepartijen om technische en juridische voorbereidingen te treffen voor een eventuele vermindering van de productie. Dan gaat er geen tijd verloren als dat besluit genomen zou moeten worden. Ondertussen biedt de Nederlandse Aard­olie Maatschappij (nam) een schaderegeling aan voor mensen die gevolgen ondervinden van de aardbevingen (bijvoorbeeld scheuren in huis). Het lijkt daarnaast niet gek om nog eens goed naar de kleine gasvelden te kijken. Ooit zijn ze aangeboord om het gas in Slochteren als appeltje voor de dorst te kunnen houden.

Het Groningse veld raakt na 2020 langzaam leeg. Met de kleine velden en eventueel schaliegas kan Nederland het dan nog een tijdje uitzingen.  www.vno-ncw.nl/energie 19

FORUM #04/28.02.13

jeroen poortvliet

kamp luistert dus niet naar zijn eigen sodm?

Cybercrime Deze week werd ik gebeld door een Engelsprekende dame. Op de achtergrond hoorde ik callcenter-geluiden. Ze was van een of ander ‘department’ en belde over mijn computer, ‘you know?’ Ik zei nee, waarna de verbinding werd verbroken.

Dit was waarschijnlijk een poging tot cybercrime, waarbij zij me zogenaamd zou helpen bij een probleem met mijn computer, ik het nummer van mijn computer zou geven, en zij ‘m vervolgens van afstand kon overnemen. Door geld over te maken zou ik weer toegang tot mijn computer kunnen krijgen. Denk ik. Hoop ik.

Cybercrime is in. Laatst werd bekend dat 150 duizend computers in Nederland zijn besmet met een virus dat bestanden in handen van Oost-Europese criminelen doet belanden. Daar zit gevoelige informatie van bedrijven en overheden bij. Niet van mij, want dat heb ik gecheckt.

Op zich vind ik het wel een gezellig woord, cybercrime. Het doet denken aan een gezelschapsspel of een tv-spelletje (‘Welkom bij Cybercrime!’). Een tijdje terug was er een tv-spot over phishing.

Snode types stonden op je dak via de schoorsteen te hengelen naar jouw computergegevens. Een soort omgekeerde Sinterklaas: niet brengen maar halen.

Daar werd je niet echt bang van. Dat geldt ook voor de mailtjes die ik regelmatig in mijn spam-fuik vind. Vage verhalen over een grote som gelds die afgezette Nigeriaanse prinsen het land uit willen smokkelen met mijn – goed betaalde – hulp. Of ik even mijn contactgegevens wil doorsturen. Of mijn bank – of een andere bank – die een ongewone transactie wil checken.

De berichten zijn vaak in krom Nederlands opgesteld. Dan weet je als argeloos burger al genoeg: de oorspronkelijke tekst is door Google Translate gehaald. Daar kun je niet blindelings op vertrouwen, dat zou een internetcrimineel toch moeten weten. Je voelt je bijna beledigd dat je als potentieel slachtoffer zo weinig serieus wordt genomen.

Hoe serieus cybercrime kan zijn, wordt getoond in tv-serie Bellicher: Cel, die dezer dagen wordt uitgezonden. Hoofdpersoon raakt identiteit kwijt aan computercriminelen. De serie speelt zich af in ‘mijn’ Westland, met achtervolgingen tussen en in kassen. Als cybercrime het Westland heeft bereikt, weet je dat het menens is.

Paul Scheer

uitspraken

‘In alles wat ik doe, wil ik de beste zijn. Dus als ik zeg: ik ga nu lui zijn, zal ik ook de beste luiaard zijn die er is.’

Atilay Uslu, Quote van maart

‘Er zijn denk ik weinig mensen die ’s ochtends naar hun werk gaan met het idee: ik ga vandaag eens even lekker aandeelhouderswaarde creëren.’

Commissaris Hans Wijers, Management Scope nr. 2

‘Nergens anders in de wereld kan een dag van te voren nog besloten worden de hele dienstregeling aan te passen.’ ns-directeur Bert Meerstadt, nu.nl van 14 februari

‘Zwevende kiezers houden niet van zwevende partijen.’

Oud-cda-voorzitter Hans Helgers, de Volkskrant van 11 februari

‘We zijn vijftien jaar dronken geweest van geleende welvaart.

Dit is de kater. Als de val van Van Keulen ons dit doet beseffen, is hij niet voor niets geweest.’

Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie, nrc Handelsblad van 8 februari

‘Je zult maar in Groningen wonen. Het hele land heeft de baten, jij de lasten.’ cda-Kamerlid Agnes Mulder, de Volkskrant van 12 februari

‘Ook voor een niet-christen is het een wonderlijke gedachte dat de systeembank het eeuwige leven krijgt, als beloning voor mismanagement. Gun ook deze banken daarom de straf van het failliet mogen gaan.’

Insolventieadvocaat Robert Verdonk, nrc Handelsblad van 11 februari

20

FORUM #04/28.02.13

buitenland

Aanhangers van de conservatieve presidentskandidaat Nicos Anastasiades vieren zijn overwinning.

Bij de verkiezingen van 24 februari nam hij al de leiding met 56,8 procent van de stemmen nadat ongeveer 10 procent van de stemmen was geteld

‘Iedereen op Cyprus is boos en depressief’ Lege winkels, een snel groeiende werkloosheid en banken zonder geld. Cyprus is bijna bankroet. Onder­ nemers op het eiland hebben hun hoop gevestigd op de nieuwe president Nicos Anastasiades. ‘Slechter dan zijn voorganger kan hij niet zijn.’

Tekst: Jessica Maas | Foto: Yorgos Karahalis/Reuters ‘Hij is de man die ons land uit de crisis kan halen’, stelt Elena Tanou, directeur van reisorganisatie Top Kinisis Travel en bestuurslid van de Kamer van Koophandel in de hoofdstad Nicosia stellig. Ze is blij met de overwinning van Anastasiades afgelopen zondag. ‘Hij hecht veel belang aan samenwerking met ondernemers. Totaal anders dan zijn voorganger, de communistische Demetris Christofias.

Die zag de private sector als een stelletje kapitalistische schurken.’

Tanou prijst de goede relaties die Anastasiades met Europa en met name met de Duitse bondskanselier Angela Merkel onderhoudt.

Belangrijk, want de nieuwe president mag meteen met het imf en de Europese Unie om de tafel om te onderhandelen over het steunplan om Cyprus uit het slop te trekken.

21

Ruim 17 miljard is er nodig.

Maar Europa is huiverig en staat niet te springen om miljarden in de Cypriotische banken te injecteren. Op die banken staat niet alleen spaargeld van Cyprioten, maar ook van Russische oligarchen en maffia, die het eiland gebruiken om geld wit te wassen. Anastasiades moet nu Europa ervan overtuigen dat Cyprus wel degelijk een betrouwbare partner is en dat hij aan die witwaspraktijken een einde gaat maken. Zakenvrouw Tanou gelooft dat het allemaal goed komt. ‘Natuurlijk zullen er veel onplezierige maatregelen genomen moeten worden. Maar wij Cyprioten zijn harde werkers en hoog opgeleid. Het tij gaat keren.’

Polyvios Polyviou van oeb, de Cypriotische werkgeversorganisatie stelt dat veel ondernemers hun hoop hebben gevestigd op de FORUM #04/28.02.13

nieuwe regering. ‘De meeste werkgevers vinden dat de huidige regering te weinig heeft gedaan om de crisis het hoofd te bieden.

Ondanks waarschuwingen van ons, van de eu en andere internationale instanties.’

Onder de nieuwe regering zal een andere wind gaan waaien, zo is de verwachting.

Volgens de oeb is het van groot belang dat de overheidsuitgaven in de publieke sector aan banden worden gelegd. ‘En bedrijven moeten worden gesteund – met goedkope leningen – om zo te zorgen voor economische vooruitgang en nieuwe banen.’

‘Slechter dan zijn voorganger kan hij in elk geval niet zijn’, oordeelt directeur Christos Zahariou van het cosmeticabedrijf zxfami.

Maar veel vertrouwen in de nieuwe president heeft hij niet. ‘Hij luistert te veel naar Merkel en kijkt niet naar de belangen van het eiland.’

Ook Andrie Penta, directrice van Penta Marketing Art, maakt zich zorgen. ‘Ons debiteurenbestand groeit met de dag.

Klanten hebben gewoonweg geen geld om ons te betalen’, verzucht ze. ‘Iedereen is boos en depressief.’ Of Anastasiades het tij kan keren? ‘Iedereen verwacht dat het na de verkiezingen beter zal gaan, maar de problemen van dit land zijn groot, heel groot.’ 

achtergrond

Please stay

22

FORUM #04/28.02.13

in Holland Is het bindingsangst of speelt er meer? Veel internationale studenten verlaten Nederland na hun studie weer. Jammer, zeker als je bedenkt dat bedrijven in ons land nog steeds zitten te springen om hoog­­op­geleid personeel.

Tekst: Frank den Hoed, Jiska Vijselaar Foto: Rene van den Burg/anp

23

‘Onbegrijpelijk. In plaats dat we de rode loper uitleggen voor buitenlands talent, werpen we hindernissen op.’ Rob Hartman, hr-manager bij chipfabrikant asml, verwijst naar een bezoek dat Neelie Kroes bracht aan het bedrijf. De Eurocommissaris wilde graag horen waar asml – met mensen van 74 verschillende nationaliteiten in dienst – tegenaan loopt bij het werven van medewerkers van buiten de landsgrenzen. ‘We hadden met het oog op haar komst een klein forum georganiseerd met acht jongere medewerkers uit diverse landen. En weet je wat daar als grootste probleem uit naar voren kwam? Dat die mensen na het afronden van hun promotie of master, vóórdat ze op zoek mogen naar een baan eerst 600 euro moeten neertellen voor een verblijfsvergunning.’

Afgezet tegen een jaarsalaris gaat het maar om een relatief klein bedrag. Maar het kan mensen volgens Hartman net dat zetje geven om hun geluk dan maar elders te beproeven. ‘Zonde, want je hebt het hier wel over een groep goed opgeleide mensen. Mensen die al min of meer thuis zijn in ons land, weten hoe het hier reilt en zeilt. Mensen die je met alle egards moet behandelen, in plaats van ze in de gordijnen te jagen. Geef die mensen gewoon die verblijfsvergunning met de boodschap: ga kijken of u in Nederland ergens terecht kunt, in plaats van ze het land uit te jagen.’

lucratief Het binnenhouden van buitenlands talent is de moeite waard. En niet alleen omdat deze mensen hard nodig zijn om de tekorten in bepaalde sectoren op te opvangen. Als je het Centraal Planbureau (cpb) mag geloven pakt het nog lucratief uit voor de overheid ook.

De cijferaars van deze organisatie berekenden onlangs dat de schatkist er op jaarbasis 740 miljoen euro op vooruit gaat als één op de vijf buitenlandse studenten na de studie in Nederland zou blijven hangen.

Maar dan moeten nog wel de nodige hindernissen worden geslecht. Zo kan de integratie van het internationale talent beter. Snuffelen aan de Nederlandse taal en cultuur kan daarbij een handje helpen. Maar ook deelname aan sociale activiteiten en medezeggenschap. Dat vraagt alleen al om een andere vorm van huisvesting. Buitenlandse studenten FORUM #04/28.02.13

achtergrond

worden nu nog te vaak bij elkaar gezet op een campus, ver weg van het ‘echte’ studentenleven.

En dat maakt mengen met ‘lokalen’ er niet gemakkelijker op. Oriëntatie op een toekomst in het Nederlandse bedrijfsleven gebeurt ook nog te weinig.

Rosalie Greven, managing director bij International Top Talent (een Nederlands bedrijf dat actief Chinees toptalent werft), benadrukt dat het helpt als op dat vlak voorwerk wordt gedaan in het land van herkomst. ‘Nederlandse bedrijven die samen optrekken met universiteiten om de carrièremogelijkheden na de studie in het buitenland onder de aandacht te brengen zijn succesvoller.’ De gedachte daarachter is simpel: buitenlandse studenten die vooraf goed op de hoogte zijn van hun mogelijkheden, kiezen bewuster voor de gang naar ons land en zullen ook sneller geneigd zijn om na hun studie hier te blijven. Hartman sluit zich hier bij aan. Hij ziet een rol weggelegd voor de Topsector hightech systemen en materialen (htsm). ‘Het moet buitenlands talent duidelijk zijn dat er enorm veel mogelijk is in Nederland. En veel meer dan alleen bij asml.’

Dat de voorlichting niet stopt na het binnenhalen van het talent, blijkt uit onderzoek van International Top Talent onder in Nederland studerende Chinezen. Dat brengt in beeld dat maar weinigen in hun studietijd in contact komen met Nederlandse bedrijven. Complicerende factor is dat deze groep studenten vaak een vorm van ongelijkheid ervaart. Greven: ‘Ze hebben het idee dat ze niet dezelfde kansen hebben als Nederlanders op de Nederlandse arbeidsmarkt.’

afspraken Misschien dat het Deense voorbeeld navolging verdient. Bedrijven in Denemarken hebben de krachten gebundeld om de binding van buitenlands talent te vergroten. In samenspraak met de universiteiten in het land hebben ze afspraken gemaakt op drie deelgebieden: het binnenhalen en binden van buitenlands talent, de soepeler overgang van studie naar werk en de verbetering van de situatie van buitenlands talent en familie. Alles om ervoor te zorgen dat het buitenlands talent voor Nederlandse bedrijven behouden blijft.

Van één categorie buitenlandse medewerkers staat vast dat ze niet snel zullen vertrekken: de talenten die bij asml een Henk-Bot-beurs in de wacht hebben weten te slepen. Rob Hartman verklapt waarom: ‘Voorwaarde om voor deze beurs van 35.000 euro in aanmerking te komen is dat studenten na de afronding van hun studie minimaal drie jaar bij asml in dienst blijven.’  24

FORUM #04/28.02.13

Goede naam Behouden van buitenlands talent voor Nederland is één ding. Maar daarvoor zal je ze eerst moeten binnenhalen. De keuze voor ons land is namelijk helemaal niet zo vanzelfsprekend. Chinezen die over de landsgrenzen kijken voor een studie, richten hun pijlen vaak op de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Ze laten zich daarbij leiden door de taal (Engels), maar ook door de goede naam van instituten als Oxford en Cambridge. Instituten als de tu Eindhoven doen het niet slecht in internationale ranglijstjes. Maar buiten de landsgrenzen zijn ze minder bekend dan hun buitenlandse collega’s. Wat is de reden dat er zo veel buitenlands talent aan ons land voorbij gaat? En vooral: wat kunnen we er aan doen om hierin verandering te brengen? De SociaalEconomische Raad (ser) mag zich daar de komende maanden over buigen.

koen van weel

lizzy li

humanyun chowdhury

‘vs zijn aantrekkelijker

‘Als ik de kans krijg, blijf ik’

voor Chinezen’ ‘Nederland is niet echt heel bekend in China. Ik kende het eigenlijk alleen als het land van de tulpen en het voetbal. Waarom ik dan voor Nederland heb gekozen? International Top Talent (een Nederlands bedrijf dat actief Chinees toptalent werft voor bijvoorbeeld promotieonderzoek in Nederland; red.) hield in China speciale voorlichtingsbijeenkomsten voor werk en promotieonderzoek in Nederland.

Zo vond ik het project waaraan ik nu werk op de Technische Universiteit in Eindhoven.’

‘De tue heeft veel ervaring met buitenlandse studenten en promovendi. Ze hebben me prima geholpen bij het rondkrijgen van mijn verblijfsvergunning en het vinden van huisvesting. Dat scheelt. Contact ging allemaal makkelijk via e-mail en Nederlanders reageren snel.’

‘Een echte cultuurschok was het niet om hier te komen wonen, maar wennen zeker wel. Geen familie, geen vrienden hier en ik ken de taal niet. Dat was moeilijk in het begin. Mijn collega’s op de universiteit zijn heel internationaal; dat scheelt. Ik heb inmiddels veel leuke mensen ontmoet, dus ik denk wel dat ik hier wil blijven als ik de kans krijg. Ik start volgende maand met een cursus Nederlands.’

‘Ik ben echt onder de indruk van Nederland. Het is maar een klein land, maar Nederlanders zitten overal en het technisch onderwijs is hier echt goed. Dat zo’n piepklein land zo’n bijdrage kan leveren aan de wetenschap, vind ik bijzonder. Het is wel belangrijk dat de Nederlandse overheid blijft investeren in onderzoek, vind ik. Voor de meeste Chinezen zijn de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk toch aantrekkelijker vanwege de programma’s die daar zijn. En iedereen kent Harvard of Cambridge. Toch zonde want Eindhoven staat wel in de wereldwijde Top-10, dus aan de onderwijskwaliteit ligt het niet.’

komt uit China is promovendus Scheikundige technologie aan de Technische Universiteit Eindhoven hier sinds september 2012

25

FORUM #04/28.02.13

‘In juni ga ik afstuderen en me dan een jaar lang suf solliciteren. Zolang mag ik nog in Nederland blijven op mijn studentenvisum. Ik hoop echt dat ik een baan vind bij een internationaal bedrijf. Want als ik de kans krijg, blijf ik in Nederland. Het is plezierig hier: een open samenleving, tolerant, en een goede levensstandaard.’

‘Een vriend van me is het niet gelukt in Nederland een baan te vinden. Die woont en werkt nu in de Verenigde Staten. Dat ga ik ook doen als het hier niet lukt. Of ik ga naar Canada bijvoorbeeld. Daar is de Nederlandse kennis wel geld waard. Nederland is de verliezer als het buitenlandse studenten laat gaan. Er wordt in je geïnvesteerd, maar het levert het land zelf dan niets op. Dat is toch zonde?’

‘Het was dat een nicht van me studeerde aan de Universiteit van Amsterdam. Anders had ik misschien nooit gehoord van Nederland. Zij bracht me op het idee hier ook eens te gaan kijken.’

‘Taal is wel een barrière, merk ik. Op zich spreekt iedereen hier Engels, maar het is niet de hoofdtaal.

Niet zo lang geleden stimuleerde de Nederlandse overheid buitenlandse studenten Nederlands te leren door gratis cursussen aan te bieden. Nu moet ik ervoor betalen. Dat is lastig. Als niet eu-ingezetene betaal ik al extra collegegeld, zo’n 7.300 euro. Ik krijg geen beurs uit Bangladesh of in Nederland én ik mag – als ik tenminste een werkvergunning krijg – maar een bijbaantje nemen voor maximaal tien uur in de week. Sommigen van mijn medestudenten moeten zelfs terug omdat ze het financieel niet rondkrijgen allemaal. Als je als land buitenlands talent wilt houden, moet je het wel aantrekkelijk maken natuurlijk.’

komt uit Bangladesh studeert International business and management studies aan InHolland hier sinds 2008

ondernemerspanel

Leve het woonakkoord?

Het woonakkoord dat na behoorlijk wat overleg op het nippertje kon worden afgesloten, moet de woningmarkt stimuleren. De btw gaat omlaag, huren minder omhoog, terwijl starters het makkelijker krijgen. Een mooi akkoord toch?

Tekst: Walter Devenijns | Foto’s: Nout Steenkamp, Sam Rentmeester

Marja Nevalainen / dn Urbland (stedenbouw) / Delft

‘Niet doeltreffend’ ‘Dit kabinet had misschien wel betere maatregelen kunnen nemen. Maatregelen die echt doeltreffend zijn. Dit woonakkoord zet geen zoden aan de dijk. De kern van het probleem wordt niet aangepakt. Het grote probleem is de financiering van projecten. Niet alleen gewone mensen hebben er last van, maar ook bedrijven en woningbouwcorporaties. Ik spreek wel eens met de ‘betere’ woningcorporaties. Zelfs die krijgen hun

Karin Ossendrijver / Bouw- en aannemingsbedrijf Ossendrijver / Amersfoort

‘Alles helpt’ ‘Op zich ben ik er blij mee. Alles helpt. Het is beter dan niks doen. Alleen of het effect zal hebben, is de vraag.

Ik denk van niet. Het grootste probleem is niet dat het allemaal zo duur is, maar dat we niet voldoende geld kunnen lenen. Ik verwijt het de banken niet, want zij hebben ook hun reden.’

‘Het woonakkoord helpt alleen mensen die geld op een

spaarrekening hebben staan. Die denken, laten we nu maar verbouwen, want dan krijgen we die korting van 15 procent op de btw. Mensen zonder spaargeld en die dus voor de verbouwing een tweede hypotheek moeten vragen, worden niet geholpen.’

‘Een tweede hypotheek wordt moeilijk als je eigen huis ‘onder water staat’. En er stáán veel huizen onder water. Ik heb klanten met een behoorlijk inkomen, die geen tweede hypotheek krijgen. Hoogstens een kleine hypotheek of een persoonlijke lening. Het stokt voort­ durend op de financiering van de verbouwing.’

Arno Snellen / Sloop- en recyclebedrijf Gebr. Snellen / Rijsbergen

‘Een begin’ ‘Voor renovatie en sloopwerk geldt straks een lager btwtarief. Dat zal wel even helpen. Maar het is een tijdelijke maatregel. Over een jaar is het al weer afgeschaft. Ik betwijfel of de woningmarkt helemaal wordt geholpen.

Het is in elk geval een begin.’

‘Misschien kan het kabinet nog een ander probleem aanpakken. In de bouw zijn onze eigen mensen met de

26

financiering niet rond. De banken doen gewoon niet mee.

Er is toch nog steeds een bankencrisis.’

‘Het Rijk zou als eigenaar van zoveel banken meer kunnen doen. Zouden die staatsbanken niet móeten investeren?

Meer risico nemen, natuurlijk wel op een verantwoorde wijze. Wij, de burger, zijn eigenaar van al die banken.’

‘Met dit woonakkoord wordt alles nog ingewikkelder.

Het duurt gewoon te lang voordat het überhaupt iets oplevert.’

FORUM #04/28.02.13

handjes bruto te duur en houden ze netto te weinig over.

Dat betekent dat verschillende bedrijven buitenlandse bouwvakkers inschakelen.’

‘De bouw-cao is al een van de duurste van Nederland.

Ik zeg wel eens gekscherend, haal nou eens 20 procent van het brutoloon bij de handjes weg, doe er 10 procent netto bij. Per saldo weet ik zeker dat bv Nederland erop vooruit gaat. Dat is ondanks de inkomstendip voor de overheid per saldo toch beter. Meer mensen gaan aan het werk, waardoor ze genegen zijn om meer geld uit te geven.’

buiten beeld

‘Ik mis het glazen huis niet’

Frank Heemskerk (43) Was: Is:

staatssecretaris Economische Zaken bestuurslid Royal Haskoningdhv

‘Op 1 april vlieg ik met twee koffers en m’n racefiets naar Washington dc. Mijn vrouw en kinderen volgen in de zomer. Ik word bewind­voerder bij de Wereldbank namens Nederland en nog twaalf andere landen.

Het vorige kabinet heeft me voor die functie benaderd. Ik vind het een ontzettende eer om een bijdrage te mogen leveren aan een eerlijker wereld met minder armoede.

Ondertussen zal ik proberen het werk van de Wereld­bank zichtbaarder te maken in Nederland, om ook zo het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking te vergroten.

De bezuiniging daarop is fors, maar gelukkig wel een stuk minder dan de draconische afbouw die de vvd voorstond.’

‘Gevolg van deze stap is wel dat ik te kort, sinds begin 2011, bij Haskoning heb gewerkt.

Ze vinden het erg jammer dat ik wegga. Maar

27

ik voel me gerustgesteld door het feit dat de raad van bestuur na de fusie tussen Haskoning en dhv uit zes mensen bestaat; mijn taken worden nu verdeeld over de andere vijf.’

‘Ik vind het uitdagend om tussen de werelden van de politiek en het bedrijfsleven te switchen. Na abn amro kwam ik onverwacht in de Tweede Kamer terecht voor de PvdA. Dat had ik gepland als ik ergens achter in de 50 zou zijn, ouder en wijzer dan op mijn 34ste, maar door de verkiezingsoverwinning onder Wouter Bos liep dat anders. Na vier jaar in de Kamer en drie jaar als staatssecretaris wist ik niet zeker of ik opnieuw voor vier jaar de Kamer in wilde. En dat moet je wel zeker weten als je je verkiesbaar stelt.’

‘Haskoning zocht een econoom met overheidservaring, nationaal en internationaal.

Wat mij vooral aanspreekt is de constructieve houding van ingenieurs: nadenken, bouwen, problemen oplossen. Het is de reële economie waarin minder vanuit conflict of geld wordt gedacht. Niet dat ik nu anders tegen de politiek en de bankensector aankijk. De politiek wil ook problemen oplossen, en bankiers – de klassieke althans – staan middenin de samen-

FORUM FORUM#04/28.02.13 #04/28.02.13

leving, leveren rendement op spaargeld en verstrekken kredieten voor groei aan bedrijven en burgers. Alleen zijn zowel politici als bankiers op dit moment niet zo populair.’

‘De politiek was boeiend vanwege het onverwachte en de grote diversiteit. Wat ik niet mis uit die periode is het glazen huis waarin je verkeert. In de politiek mag je niet langer dan tien minuten mobiel onbereikbaar zijn. Ik had dan ook niet de ambitie om terug te keren als bewindspersoon in het huidige kabinet. Dat vond ik ook niet kunnen, vanuit Haskoning bekeken. Maar ik wil ooit nog wel een keer terug als backbencher in de Tweede Kamer.’  Tekst: Paul Scheer | Foto: Sam Rentmeester

actueel

Is Jetta nog in te halen? alternatieven voor een quotum

Werkgevers hebben een stok achter de deur nodig om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen, vindt Jetta Klijnsma. Daarom wordt vanaf 2015 een quotum ingevoerd dat hen verplicht 5 procent arbeidsgehandi­ capten in dienst te hebben. ‘Zo’n quotum is belachelijk.’

Tekst: Sang-Ah Yoo | Foto: Robin Utrecht/anp

28

FORUM #04/28.02.13

In het Haagse bedrijf GreenFox liggen stapels oude energieverslindende tl-lampen te wachten om gerecycled te worden. Medewerkers van regionale sociale werkplaatsen door heel Nederland bouwen bestaande milieuonvriendelijke lichtbakken om, zodat ze geschikt zijn voor nieuwe, energiebesparende tl-lampen. De werkzaamheden worden uitgevoerd op de locatie van de opdrachtgever.

‘Het gaat hier om repetitieve werkzaamheden’, vertelt GreenFox-eigenaar Renzo Deurloo. ‘Je zou verwachten dat het moeilijk zou zijn om hier geschikte mensen voor te vinden, maar dat is niet zo.’ Van de honderd medewerkers die bij GreenFox op locatie werken, bestaat zo’n 70 procent uit mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Het bedrijf werkt al drie jaar met mensen met een arbeidsbeperking – op eigen initiatief. Dat kan dus ook. Het kabinet wil in 2015 een gehandicaptenquotum invoeren. Dat betekent dat elk bedrijf met meer dan 25 werknemers 5 procent arbeidsgehandicapten in dienst moet hebben. Zo niet, dan krijgt het een boete van 5.000 euro per ‘gemiste’ 29

FORUM #04/28.02.13

werknemer. Er geldt een overgangsperiode van zes jaar. Het quotum is onderdeel van de Participatiewet, die volgend jaar moet ingaan. Hierin worden de bijstand, een deel van de Wajong voor jonggehandicapten en de sociale werkplaatsen samengevoegd tot een regeling.

Volgens Jetta Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken, hebben werkgevers deze ‘stok achter de deur’ nodig om de onderkant van de samenleving aan het werk te helpen. Klijnsma wil wel nadenken over het schrappen van deze ‘stok’, maar dan moeten de sociale partners eerst met lumineuze ideeën komen.

in cao’s of zelf geregeld Die ideeën en initiatieven zijn er al lang. Zo heeft Philips al 25 jaar arbeidsgehandicapten in het vizier. De multinational leidt bijvoorbeeld autistische Wajongers op tot testengineers. ‘Een autistische testengineer kan in sommige situaties beter functioneren dan een ‘gewoon’ iemand’, aldus Frank Visser, manager werkgelegenheidsplan

peter hilz/hh

actueel

bij Philips. ‘Een testengineer moet soft- en hardware testen volgens een strak protocol. Hij moet kunnen focussen, zich houden aan strenge procedures. Die voorwaarden passen goed bij autisten. Die hebben juíst structuur nodig.’

Het Philips werkgelegenheidsplan is vastgelegd in een cao met de vakbonden en houdt in dat de multinational werkervaringsplaatsen aanbiedt aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Na afloop vindt gemiddeld 70 procent van de deelnemers regulier, betaald werk. Werkgevers maken inmiddels in 37 procent van alle cao’s in Nederland zulke afspraken.

‘Het plan is niet bedoeld om Philips-medewerkers te rekruteren’, aldus Visser. Wel lijkt zo’n 30 procent een vervolg te krijgen bij de multinational. ‘Dat is mooi, maar geen must.’ Het bedrijf is, net als GreenFox, partner van De Normaalste Zaak. Dit is een netwerk van ondernemers dat als doel heeft iedereen een kans te geven om naar vermogen deel te nemen aan de arbeidsmarkt, en een initiatief van awvn, mvo 30

FORUM #04/28.02.13

Nederland en Start Foundation.

Nicolette Mak is oprichter van koeriersdienst Valid Express, een bedrijf dat alléén maar werkt met mensen met een lichamelijke beperking.

Vorig jaar nam Postnl het bedrijf over.

‘Een gehandicaptenquotum is belachelijk’, zegt Mak onomwonden. ‘Je zou werkgevers moeten stimuleren, niet dwingen, om mensen met een beperking aan te nemen. Straks nemen ondernemers alleen deze groep mensen aan omdat ze dan een wettelijk ‘vinkje’ kunnen afkruisen. Het quotum is een uitvloeisel van de verzorgingsstaat. Zo motiveer je arbeidsgehandicapten niet om voor eigen verantwoordelijkheid en gemotiveerd een baan te zoeken.’

Dat er ‘creatief’ met papierwerk kan worden omgegaan, blijkt uit de Duitse praktijk. Visser en Deurloo zijn beiden net terug van een werkbezoek in Duitsland, samen met organisaties als de vereniging van managers van sociale diensten Divosa en een aantal andere bedrijven, om te zien hoe het in ons buurland werkt. In Duitsland bestaat name-

bastiaan gramser

Bastiaan Gramser is 32 jaar en heeft een mbo diploma als

‘Stilzitten kan ik niet’

administratief medewerker op zak. Hij is slechtziend.

‘Een rotwoord vind ik het: arbeidsgehandicapte. Misplaatst - alsof zij niets kunnen.

Arbeidsbeperkte is correcter.’

‘Sinds 2001 zoek ik werk. Tussendoor heb ik tijdelijke banen gehad bij de dierenbescherming en bij een advocatenkantoor. Ik schrijf sollicitatiebrieven, ben aangesloten bij een LinkedIn-groep van arbeidsbeperkten. Ik werk als vrijwilliger voor cnv Jongeren, geef Nederlandse taalles. Stilzitten kan ik niet.’

‘Het zogeheten gehandicaptenquotum had het kabinet veel eerder moeten instellen.

Vanzelfsprekend moeten ondernemers deze groep in dienst nemen. Zonder dwang doen ze het niet. Er bestaan zoveel vooroordelen jegens arbeidsgehandicapten waardoor de deur dicht blijft. Ondernemers denken dat zij dom zijn of traag. Terwijl er velen zijn die, net als ik, een opleiding hebben afgerond. Ook weten ondernemers vaak niet hoe ze met arbeidsbeperkten moeten omgaan. Ze zijn bang voor het onbekende.’

‘Waarom werkgevers mij in dienst zouden moeten nemen? Ik ben ontzettend gemotiveerd.

Ik ga ervoor. Werk is belangrijk voor mij, voor mijn sociale contacten, voor mijn ontwikkeling. Zonder werk voelt het alsof ik heb geleerd voor de kat z’n viool. Af en toe heb je geluk nodig om een goede baan te vinden, dat geldt voor iedereen. Ik moet gewoon die éne kans krijgen om te laten zien wat ik kan. En ik kan zoveel.’

lijk al een quotum. Vier procent van het arbeidsbestand in de private sector bestaat uit arbeidsgehandicapten. In de publieke sector is dit percentage zelfs 6,4 procent.

‘Op basis van die cijfers zou je zeggen: Het werkt in Duitsland’, zegt Visser. ‘Maar de praktijk is anders. Duitse bedrijven hebben soms ‘moeiteloos’ 7 procent arbeidsgehandicapten in dienst. Dat aantal is echter niet te danken aan een nieuwe instroom van arbeidsgehandicapten, maar vooral aan het feit dat langdurig zieke medewerkers of ouderen met belemmeringen binnen het bedrijf ook als schwer behinderten, arbeidsgehandicapten, worden geregistreerd. De regels schieten het doel voorbij.’

quotum nodig of niet?

Deurloo vindt het quotum wel een goed idee. ‘Bedrijven kunnen echt beter hun best doen om mensen met een beperking in dienst te nemen.’ Wel twijfelt hij of een boete een oplossing is. ‘Het kabinet zou 31

FORUM #04/28.02.13

een deel van het geïnde geld kunnen gebruiken om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te helpen’, oppert hij. Of, zoals het in Duitsland gebeurt, voorlichting te geven aan bedrijven die het quotum niet halen.

Deurloo is in elk geval blij met zijn medewerkers, en de dynamiek die zij meebrengen op de arbeidsvloer. Mooi is ook dat de klanten van GreenFox enthousiast reageren op zijn initiatief. ‘Wij laten onze klanten weten dat we met arbeidsgehandicapten werken. Ze zijn positief over het geleverde werk.’

Het in dienst nemen van arbeidsgehandicapten kent ook de nodige haken en ogen. Zo heeft Mak (Valid Express) behoorlijk wat geld moeten investeren om de bestelbussen aan te passen, zodat mensen met een lichamelijke beperking erin kunnen rijden. Een investering die ze deels terugkreeg via subsidies van – met name – ideële organisaties, dat wel.

Ook is het niet zo eenvoudig om arbeidsgehandicapten in het vizier te krijgen. Visser (Philips): ‘Vaak hebben bedrijven wel een plek voor

actueel

marieke de koning

Marieke de Koning is 32 jaar, afgestudeerd sociologe en proces/ ketenmanager bij kpn. Ze is spastisch.

‘Op mijn eerste werkdag bij kpn, nu twee jaar geleden, stelde mijn collega me aan de afdeling voor als ‘de Wajongere.’ Ik voelde me opgelaten. Nu vergeet ik op mijn werk dat ik in een rolstoel zit. Ook mijn collega’s zijn er helemaal aan gewend.’

‘Ik ben door het bedrijf aangenomen omdat ik arbeidsgehandicapt ben. In de cao zijn daarover afspraken gemaakt. Maar mijn contract is wel verlengd omdat ik mijn werk goed doe.

Daar ben ik trots op. Het voelt uniek dat ik zo’n baan heb, op mijn niveau. Dankzij mijn werk kan ik meepraten op verjaardagen. Het doet mijn zelfvertrouwen goed.’

‘Via cap100 ben ik in contact gekomen met kpn. cap100 is een stichting, opgericht door de Lucille Werner Foundation. Mensen met een lichamelijke handicap kunnen zich inschrijven op de website. Vervolgens worden er honderd mensen intensief begeleid naar een baan. kpn is partner van cap100; zo zijn we aan elkaar verbonden.’

‘Uit principieel oogpunt vind ik het gehandicaptenquotum geen goed idee. Je moet uiteindelijk worden aangenomen op basis van wat je kunt, je kwaliteiten. Aan de andere kant zitten veel mensen thuis, met misschien een beperkte opleiding en weinig kansen. Dan kan een quotum wel helpen.’

‘Als ik tijdens mijn werk tegen problemen aanloop, denk ik: ‘Vervelend, maar hoe gaan we dat oplossen?’ Je wordt creatief als je een beperking hebt. Als het niet lukt via A, dan via B en anders C. Doorzettingsvermogen; ja, dat heb ik wel.’

deze groep mensen. Maar er moet ook ‘geleverd’ worden door het uwv, de gemeente, sw-bedrijven, re-integratiebureaus. Er zit altijd een extra laag tussen. Dat maakt dat het inhuren van arbeidsgehandicapten veel tijd, energie en papierwerk kost.’

Deurloo vindt dat mensen met een arbeidsbeperking beter moeten worden gepositioneerd. ‘Wat dat betreft kun je misschien ook, zeg, 10 miljoen euro investeren in een reclamecampagne om deze beroepsgroep en hun specifieke kwaliteiten onder de aandacht te brengen.’

geen schoonheidsprijs Bernique Tool herkent een deel van deze klachten van ondernemers wel. Zij is directeur van cnv Jongeren. Deze vakbond heeft De Realisten helpen opzetten, een netwerk van jonge mensen met een arbeidsbeperking die zichzelf goed willen profileren bij werkgevers. Tool: ‘De Realisten zoeken werk via hun eigen LinkedIn-groep en via hun eigen contacten. Ze geven adviezen aan elkaar, tips. Veel werkgevers moppe32

FORUM #04/28.02.13

‘Je wordt creatief als je een beperking hebt’

ren over de vindbaarheid van arbeidsgehandicapten, maar tegen hen wil ik zeggen: Beter zoeken. Ze zijn er.’ Jongeren hebben ook een eigen verantwoordelijkheid, vindt Tool. ‘Daar helpen we ze bij.’

Volgens haar verdient het quotum geen schoonheidsprijs, maar past het wel bij deze tijd. ‘De arbeidsparticipatie van Wajongers is al laag en we zitten nu ook nog in een recessie met een stijgende jeugdwerkloosheid. Kijk, mensen met een arbeidsbeperking zijn er op alle niveaus en met allerlei kwaliteiten. Maar er bestaat ook een groep mensen die gedragsproblemen hebben, of een laag verstandelijk niveau. Drastische maatregelen zijn dan nodig om ze aan het werk te helpen. Anders blijven ze altijd in een isolement zitten.’  www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt

vereniging quotum arbeids­gehandicapten

ties stam

‘Werkgevers nemen zelf hun verantwoordelijkheid’

34 mens • Personalia • De prijzenkast

35 branche • Tuinbranche gaat samen­werken met Mode- en woonondernemers • Woonakkoord goed ontvangen • fme wil meer vrouwen in de technologie • ‘Horeca blijft melkkoe van gemeenten’

37 regio • Schrappen verbreding A58 en A67 kost Brabant geld • Limburgse bouw werkt goed samen De nieuwe Participatiewet die op komst is, schrijft grotere werkgevers een quotum arbeidsgehandicapten voor. Een slecht idee, oordeelde vno-ncwvoorzitter Bernard Wientjes tijdens de Tafel van 10, op 14 februari in Apeldoorn.

Tijdens de door de PvdA Apeldoorn georganiseerde bijeenkomst gaf Wientjes aan dat hij samen met vakbonden en overheid doelen wil stellen. ‘Als we die over vier tot vijf jaar niet hebben gerealiseerd, mogen daar consequenties aan worden verbonden.’

Wientjes en zijn vakbondscollega Ton Heerts (fnv) pleitten voor een uitwerking van de wet via de diverse arbeidsmarktregio’s. Het zogenoemde Pact van Beekbergen is daarvan een voorbeeld.

Diverse partijen in de Stedendriehoek (grofweg het gebied tussen Apeldoorn, Deventer en Zutphen) sloten op 11 januari een regionaal ‘sociaal akkoord’ gericht op het tegengaan van mismatches op de arbeidsmarkt. Dat gebeurde tijdens een nieuwjaarsbijeenkomst van vno-ncw Midden in Beekbergen. Tijdens de Tafel van 10 liet staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken weten dat al het aan haar ligt deze regionale afspraken worden uitgevoerd als nationaal proefproject.

Het Pact van Beekbergen is gericht op het dichten van de kloof tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in de Stedendriehoek. Dat moet onder meer gebeuren door een betere afstemming tussen bedrijfsleven en onderwijs. De ondertekenaars van het pact streven ernaar dat de Stedendriehoek in 2015 de regio met de laagste werkloosheid van Nederland is. Verder gaan ze er vanuit dat meer gehandicapten aan werk worden geholpen. www.vno-ncwmidden.nl

33

FORUM #04/28.02.13

38 duurzaam • ‘Samenwerking zorgt voor doorbraak op arbeidsmarkt’ • ‘Energieconsumptie kan omlaag dankzij woonakkoord’

vereniging mens

personalia

Per 1 maart is Ron van Gent de nieuwe directeur van werkgeversvereniging vno-ncw Midden.

Van Gent heeft ruime ervaring opgedaan als directeur mkbNederland Noord en daarvoor als leidinggevende aan projecten en teams, zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven.

Kees Jan de Vet is waarnemend voorzitter van de directieraad van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (vng) geworden. Jan Willem Weck is aangesteld als waarnemend lid van de directieraad. Beiden vervullen deze rol per 1 februari en tot de nieuwe voorzitter van de directieraad benoemd en in dienst getreden is.

Per 1 februari is Ivo Weekenborg interim directeur van tno Inter­ national. Hij zal alle internationale business-to-business-activiteiten van tno aanjagen, verbinden en coördineren. Hiervoor was hij onder andere directeur van de Rotterdam Investment Agency.

Stephan Nanninga, lid van de raad van bestuur van shv Holdings, is vanaf 5 februari lid van het algemeen bestuur van vno-ncw.

Namens shv Holdings volgt hij Joop de Rooij op.

nfv

nieuwe bestuursleden vno-ncw Will van den Hoogen

Voorzitter van de raad van bestuur van Delta Lloyd Niek Hoek, is sinds 6 februari lid van het dagelijks en algemeen bestuur van vno-ncw. Hij volgt Ronald Latenstein van Voorst op, namens het Verbond van Verzekeraars. delta lloyd

Marjan Oudeman

lto Nederland heeft Ger Koopmans per 1 februari benoemd tot voorzitter van de vakgroep Vleeskalverhouderij. Hij is de opvolger van Bert Loseman, die ruim acht jaar leiding heeft gegeven aan deze vakgroep.

shv

akzonobel

Marjan Oudeman verlaat per 30 juni de raad van bestuur van chemieconcern AkzoNobel, waar zij verantwoordelijk is voor organizational development en human resources. Zij wordt voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit Utrecht. Bij AkzoNobel is de procedure voor het vinden van een opvolger gestart.

Stephan Nanninga

Per 13 februari is Will van den Hoogen lid van het algemeen bestuur van vno-ncw. Het betreft een nieuw ingestelde verenigingszetel. Van den Hoogen is voorzitter van de Nederlandse Franchise Vereniging (nfv).

Niek Hoek

de prijzenkast Aangemoedigd?

Diversiteit promoten. Het roept toch altijd een beetje weerstand op, zegt diversiteitsmanager Alma Krug van Bouwbedrijf Heijmans. ‘Alsof je aan discriminatie doet. Daar gaat het niet om. De meeste mensen hebben de neiging iemand aan te nemen die op ze lijkt. ’t Is juist goed voor een bedrijf als je eens verder kijkt.’ Een beetje aanmoediging kan ze dus altijd wel gebruiken. Krug is trots dat Heijmans half februari de Direction Diversiteit Aanmoedigingsprijs 2012 won. ‘Ik heb het meteen op ons intranet gezet en op mijn LinkedIn-pagina. Zoveel leuke reacties gehad.’ Een bouwbedrijf is een ‘doe-bedrijf’. Volgens Krug is dat het geheime recept: ‘Gewoon doen. Laten zien dat werken in de bouw heel leuk is. Niet rauw en ruw, maar leuk en lekker praktisch.’ Lastig is het wel om midden in de crisis grote stappen te maken. ‘Talent wil bij een modern bedrijf werken, dus we zetten gewoon door.’

34

FORUM #04/28.02.13

en verder vielen onlangs ook nog in de prijzen …

Raoul Groenewoud werd de eerste winnaar van de Van Duuren Scriptieprijs Logistiek. ‘Een afstudeerscriptie van formaat’, volgens juryvoorzitter Jack van Veen. Dat mag ook wel als je cum laude afstudeert met een cijfer 9. Zijn scriptie schreef Groenewoud naar aanleiding van een stage bij de Duitse vestiging van Captrain, een railgoederenvervoerder.

De Moderne werkgever 2012 is Carglass geworden. Werkgevers­ vereniging awvn reikt deze prijs jaarlijks uit aan bedrijven die zich onderscheiden met een vooruitstrevend personeelsbeleid. Carglass won vanwege de gezonde arbeidsverhoudingen en het flexibele belonings­beleid, aldus awvn. Andere genomineerden waren CocaCola en afp Holland.

vereniging branche

Tuinbranche gaat samenwerken met Mode- en woonondernemers cbw mitex

Het glas werd donderdag 14 februari in Zeist geheven op de samenwerking van Tuinbranche Nederland en branche­organisatie cbw-mitex.

Per 1 maart gaan ze intensief samenwerken.

De vijfhonderd leden van Tuinbranche Nederland (fabrikanten, importeurs en groothandelaren in tuinartikelen en groen- en tuincentra) profiteren van de lobbykracht van cbw-mitex (de brancheorganisatie voor ondernemers in Mode, Wonen, Schoenen en Sport). Ook kunnen zij de kennis en adviesdiensten gaan benutten die cbw-mitex haar ruim zevenduizend leden beschikbaar stelt. cbwmitex op haar beurt kan nog effectiever optreden in de belangenbehartiging, dankzij het grotere aantal ondernemingen dat zij vertegenwoordigt in Den Haag en Europa. Op ondernemersonderwerpen als lokale lasten, betalingsverkeer, (Europese) regelgeving en rompslomp en veiligheid voor ondernemers en hun klanten zijn de doelen voor beide organisaties identiek.

De intensieve samenwerking tussen de twee

consument centraal Voor levensmiddelenfabrikanten staat dit jaar de relatie met de retail bovenaan de agenda. Dat blijkt uit het Top Topics brancherapport 2013 dat voor het vierde jaar op rij is gepubliceerd door de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (fnli) en GfK. De fabrikanten én retailers willen ook meer aandacht schenken aan consumentenmarketing. Want in tijden van terug­lopende koopkracht is het meer dan ooit belangrijk om de consument centraal te stellen. www.fnli.nl

35

banaan favoriet

Van links naar rechts: Jan Dirk van der Zee, directeur cbw-mitex, cwb-mitex-voorzitter Jan Meerman, Nellie Verbugt, voorzitter Tuinbranche Nederland en Peter Paul Kleinbussink, penningmeester Tuinbranche Nederland

organisaties gaat voor Tuinbranche Nederland gepaard met een fysieke verhuizing. Per 1 maart trekt de brancheorganisatie in bij cbw-mitex in Zeist.

De backoffice wordt volledig geïntegreerd.

De bereikbaarheidsgegevens van Tuinbranche Nederland blijven ongewijzigd. www.cbw-mitex.nl

De banaan is een gewilde snack. Hij strijdt met de appel om de titel meest gegeten fruitsoort. Dit blijkt uit de Groente- en Fruitmonitor van het Productschap Tuinbouw.

Dagelijks eet één op de vijf Nederlandse consumenten een banaan. Duitse consumenten doen niet voor hen onder.

De meeste bananen worden weggehapt als tussendoortje: in Nederland 60 procent, bij onze oosterburen rond de 50 procent. Mannen eten relatief meer bananen dan vrouwen.

De Europese Unie importeerde de afgelopen jaren ruim 4,5 miljard kilo bananen, vooral uit Zuid- en Midden-Amerikaanse landen. www.frugiventa.nl

Woonakkoord goed ontvangen Installateurs, bouwondernemers, onderhouds­ bedrijven en verzekeraars hopen dat het woonakkoord ‘de impuls is die Nederland nu nodig heeft’, zoals minister Stef Blok (Wonen) het noemde. In elk geval ‘wordt de pijn hierdoor verzacht.’

De btw voor verbouwingen en renovatie gaat per 1 maart omlaag naar 6 procent, voor de duur van één jaar. Ook komt er een energiebesparingsfonds voor de bouw. Dat zijn hoofdpunten uit het woningmarktakkoord dat het kabinet onlangs met D66, sgp en de ChristenUnie heeft gesloten.

Volgens dat akkoord gaan de huren voor sociale woningen minder omhoog dan eerder aangekondigd. Ook de verhuurdersheffing, die corporaties moeten betalen, stijgt wat minder snel en valt wat lager uit. Daarnaast wordt de rijksbijdrage aan startersleningen verhoogd. Niet op alle FORUM #04/28.02.13

onderdelen van het woonakkoord wordt even enthousiast gereageerd door installateurs, bouwondernemers, onderhouds- en afbouw­ bedrijven en verzekeraars. Maar bijvoorbeeld het besluit om een nationaal fonds voor energie­ besparing op te richten, kan wel rekenen op steun van de installatiebranche, uneto-vni, en Bouwend Nederland.

Onderhoudsbedrijven aangesloten bij fosag maken zich zorgen over de investerings­capaciteit van woningcorporaties. ‘Talloze bedrijven zijn al geconfronteerd met uitgesteld of zelfs geannuleerd werk. Dat is een rechtstreeks gevolg van de verhuurdersheffing’, aldus fosag. Verzekeraars denken dat het woonakkoord in elk geval de scherpe kantjes van eerdere voorstellen heeft afgehaald. www.uneto-vni.nl, www.bouwendnederland.nl, www.fosag.nl, www.verzekeraars.nl

vereniging branche

fme wil meer vrouwen in de technologie fme

‘Horeca blijft melkkoe van gemeenten’

Sybilla Dekker (voorzitter Talent naar de Top) en fme-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming

fme-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming zette op 14 februari haar hand­tekening onder het charter Talent naar de Top. Daarmee zegt fme toe zich ook in de komende vijf jaar in te spannen om meer talentvolle vrouwen in het (sub) topmanagement van de organisatie te benoemen.

‘Ik vind dat elke organisatie, van welk type ook, een afspiegeling van de samenleving moet zijn’, stelde fme-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming bij de ondertekening van het charter Talent naar de Top. ‘Dat betekent dat we allemaal een inspannings­ verplichting hebben ervoor te zorgen dat er meer vrouwen aan de top komen.

Om met Madeline Albright (voormalig minister van buitenlandse zaken van de vs) te spreken: There is a special place in hell for women who don’t help other women.’

Dezentjé is geen voorstander van het verplichte quotum (van 30 procent vrouwen in raden van bestuur en raden van commissarissen) in het bedrijfsleven. ‘Dat woord verplicht stoort me. Ik zou geen quotumvrouw willen zijn. Het gaat altijd om kwaliteit en dan kom je op: Bij gelijke geschiktheid gaat onze voorkeur uit naar een vrouw.’

De fme-voorzitter ziet het ondertekenen van het charter vooral als een goed signaal aan de sector in het kader van de inspanningen meer vrouwen in de technologische industrie te krijgen. ‘Als er niets gebeurt, komen we in 2016 155 duizend mensen tekort. Daarom moet worden gestimuleerd dat nog meer meisjes voor studies bètatechniek kiezen en dat vrouwen zoveel mogelijk fulltime werken.’ www.fme.nl, www.talentnaardetop.nl

bierambassadeurs Achttien mensen hebben de bieropleiding met goed gevolg afgerond.

Zij mogen zich nu bierambassadeur noemen. Theo Flissebaalje, voorzitter van de Stichting Bieropleidingen Nederland (Stibon), overhandigde hen het diploma. ‘De Nederlandse biercultuur zit in de lift. Op steeds meer plaatsen zijn lokaal gebrouwen bieren verkrijgbaar’, zei Henri Reuchlin, coördinator van de opleiding, bij de overhandiging van de diploma’s. ‘We merken dat steeds meer mensen zich willen verdiepen in de ruime keuze in smaken en soorten.

En we zien een groeiende belangstelling voor de rol van bier aan tafel.’ www.nederlandsebrouwers.nl

36

FORUM #04/28.02.13

Gemeentelijke vergunningen en belastingen zijn ook in 2012 met meer dan de inflatie gestegen.

Dat blijkt uit onderzoek van Koninklijke Horeca Nederland (khn). Directeur Lodewijk van der Grinten: ‘Dat is zeker in deze tijden onverantwoord.’

Koninklijke Horeca Nederland doet jaarlijks onderzoek naar de tariefontwikkeling van gemeentelijke leges en belastingen. Uit het onderzoek over 2012 blijkt dat ook nu de gemeentelijke leges voor horeca-gerelateerde vergunningen zijn gestegen.

Zo is een Drank- en Horecawetvergunning over heel Nederland gerekend gemiddeld 7,5 procent duurder geworden. De leges voor een exploitatievergunning stegen met gemiddeld 5,8 procent in prijs en ook die voor een terrasvergunning zijn met 6,5 procent omhoog gegaan. De precariobelasting op een horecaterras kostte in 2012 gemiddeld 2,2 procent meer dan in 2011 en komt op 1.708 per jaar voor een terras van 50 m2. ‘De overheid wil de lastendruk voor ondernemers verlagen en toch blijkt het mogelijk dat de kosten weer meer stijgen dan de inflatie’, reageerde khn-algemeen directeur Lodewijk van der Grinten. ‘Dat is zeker in deze tijden onverantwoord.’

Koninklijke Horeca Nederland heeft minister Kamp van Economische Zaken een brandbrief gestuurd over de tariefontwikkeling. Niet alleen om de minister de bezorgdheid over de stijging over te brengen en de grote verschillen in lasten tussen gemeenten. Maar ook om een oplossing aan de hand te doen. Zo wordt voorgesteld om het verstrekken van tijdelijke vergunningen zoveel mogelijk tegen te gaan. Verder moeten vergunningen voortaan zaaks­gebonden zijn. Meer vrijstellingen én meer regelen in algemene regels in plaats van bij vergunning is ook noodzakelijk, aldus khn. Volgens directeur Van der Grinten gebruiken gemeenten de horeca als melkkoe.

Minister Kamp moet nu een einde te maken aan de wildgroei in leges, aldus directeur Van der Grinten. www.khn.nl

vereniging regio

Schrappen verbreding A58 en A67 kost Brabant geld

milieuzon(d)e

Het besluit van verkeersminister Schultz om de plannen voor verbreding van de A67 en de A58 te schrappen, dwarsboomt de ontwikkeling van Brainport. Dat zegt de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw). ‘Een ongeoorloofde bezuiniging voor een regio waar Nederland goud geld aan verdient.’ dijkstra/hh

Brainport is een van de paradepaardjes van de Nederlandse economie, stelt bzw. Daarom moeten zowel de A58, als de A67 volgens de ondernemersorganisatie op de agenda blijven.

Verbreding van de A67 levert niet alleen de hoognodige reistijdwinst op, maar is vooral noodzakelijk voor een betere veiligheid, aldus bzw.

De A67 is het verlengstuk van de A58 en beide wegen vormen samen de slagader van Brabant.

Vanuit de regio wordt al jaren benadrukt wat de toegevoegde waarde is van de verbreding voor de regio én voor Nederland. bzw-secretaris René Mens: ‘Het is niet te begrijpen dat het Rijk hier nu ingrijpt. In deze regio wordt het geld verdiend en onze onderhandelingen met de minister over de verbreding van de A58 waren al in een ver gevorderd stadium. Er is hard gewerkt aan een projectplan waarin wij namens het bedrijfsleven participeren. Via een uniek concept denkt het bedrijfsleven mee in innovaties voor de exploitatie van de weg en de provincie is bereid tot voorfinanciering. De minister was enthousiast, we hadden een deal en zij zag dit concept als een uitstekende proeftuin voor Nederland. Dat kun je niet ongestraft terugdraaien.’ bzw laat het er niet bij zitten, meldt Mens en zal alles doen om de Tweede Kamer op andere gedachten te brengen. www.bzw.nl

Limburgse bouw werkt samen Begin februari werd in Limburg gestart met de zogenoemde Versnellingstafels Ketensamenwerking. Een initiatief van het Platform Ketensamenwerking Zuid om bouw- en installatiesector, opdrachtgevers en overheid beter te laten samenwerken.

Gevoed door de voortdurende crisis wil Limburg laten zien dat er een transitie naar een vernieuwende bouwsector op gang komt. De bouwsector in de provincie Limburg is daarom gestart met de zogenoemde Versnellingstafel Ketensamenwerking. Een onderdeel van het uitvoeringsprogramma van het convenant pps-Ketensamenwerking Bouwsector dat op 4 oktober vorig jaar getekend is door de provincie Limburg, Bouwend Nederland, lwv, uneto-vni en een aantal Limburgse woningcorporaties om meer ruimte te geven aan samenwerking in de bouwketen.

De versnellingstafels zijn bedoeld als een kraamkamer voor nieuwe praktische kennis op het gebied van Ketensamenwerking. Overheid, bouwsector en vastgoedbezitters willen een antwoord geven op de veranderende vraag van klanten, eindgebruikers en de maatschappij.

En om meer ruimte geven voor innovatie, hoge duurzame ambities voor de gebouwde omgeving en procesverandering binnen de keten. www.lwv.nl

37

FORUM #04/28.02.13

Rotterdamse ondernemers zijn ongerust over de plannen van de gemeente om de milieuzones voor vrachtwagens te vergroten en een nieuwe milieuzone in te voeren voor bestelauto’s. Daarmee wordt wel heel makkelijk een nieuw offer gevraagd van ondernemers, stelt het bedrijfsleven aangesloten bij Transport en Logistiek Nederland, evo, vno-ncw West, mkb-Nederland regio Rotterdam en de Rotterdamse Kamer van Koophandel. Zonder extra maat­ regelen wordt in 2020 overal in de stad al aan de luchtkwaliteitsnormen voldaan, blijkt uit cijfers waarover de organisaties beschikken. De investeringen die ondernemers moeten doen, zijn bovendien voor velen financieel onhaalbaar. De organisaties roepen de gemeente daarom op eerst met hen in overleg te gaan over effectieve maatregelen, voordat een besluit genomen wordt. www.vno-ncwwest.nl

dubbel getroffen Het voornemen van verkeersminister Schultz om de investering in de A1 en de N35 op de lange baan te schuiven, heeft ondernemers in Oost-Nederland onaangenaam getroffen. Dat zegt vno-ncw Midden. ‘Onacceptabel.’

Het uitstel treft de werkgelegenheid in de bouw- en infrasector dubbel, aldus de ondernemingsorganisatie.

Extra zuur is dat de bezuiniging van 250 miljoen euro op infrastructuur was bedoeld om geld vrij te maken voor de ‘sociale agenda’. ‘De keuze die het kabinet nu maakt levert juist het tegenovergestelde effect op. Nog meer werknemers in de bouw- en infrasector komen hierdoor in de ww of een uitkering terecht.’ www.vno-ncwmidden.nl

vereniging duurzaam

‘Energieconsumptie kan omlaag dankzij woonakkoord’

‘Samenwerking zorgt voor doorbraak op arbeidsmarkt’

De ondernemersorganisatie voor de technologische industrie fme-cwm is blij met de plannen voor een Fonds energiebesparing uit het woonakkoord. fme-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming: ‘Dit fonds kan bijdragen aan een daling van de nationale energieconsumptie.’

Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken stelt 5 miljoen euro beschikbaar voor regionale projecten, waarin arbeidsmarktregio’s met uitzendbureaus samenwerken aan het verbeteren van dienstverlening aan werkzoekenden en werkgevers.

arthur vriend/hh

In het woonakkoord dat het kabinet twee weken geleden sloot is afgesproken dat het Rijk 150 miljoen euro inlegt in een zogenoemd revolverend fonds voor energiebesparing. Dat fonds wordt aangevuld met vermogen van institutionele beleggers en banken en moet een omvang krijgen van minimaal 600 miljoen euro. fme is verheugd over dit besluit, waar het zich al tijden hard voor maakt. fme-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming: ‘Het energiebesparingsfonds kan substantieel en kosteneffectief bijdragen aan een daling van de nationale energieconsumptie. In het meest gunstige geval kunnen 921 duizend woningen met dit fonds energiezuiniger worden gemaakt.

Dat biedt bovendien circa vijftienduizend manjaren aan werkgelegenheid in de bouw-, installatie- en technologiesector.’

Voor het revolverend energiefonds ligt sinds begin dit jaar een blauwdruk klaar: Het Nationaal Fonds Energiebesparing (nfeb), dat is voortgekomen uit een Green Deal tussen industrie, banken, energiesector en overheid. Namens de industrie zijn de Vereniging fme-cwm, uneto-vni en de fme-branches vla (ventilatie), nvkl (koude en lucht), fedet (elektrotechniek), Huis en Klimaat en Holland Solar (Duurzame Energie Koepel) betrokken. De komende weken wordt de totstandkoming van het fonds verder uitgewerkt. fme wil graag dat het fonds een publiekprivate samenwerking wordt, waarbij het nfeb als uitgangspunt wordt genomen. www.fme.nl

Arbeidsmartkregio’s en uitzendbureaus kunnen projecten indienen die gericht zijn op een betere ontsluiting van de werkzoekendenbestanden, waardoor meer mensen aan het werk kunnen worden geholpen. De voorstellen worden be­ oordeeld door de Programmaraad (waarin Cedris, vng en uwv samenwerken) en de Algemene Bond Uitzendondernemingen (abu). Daarbij wordt onder meer gekeken of het project bijdraagt aan de duurzame verbetering van de werkgeversdienstverlening in de arbeidsmarktregio.

Het is de bedoeling dat gemeenten, uwv-vesti­ gingen en uitzendbureaus van elkaar leren en kennis en ervaring uitwisselen. Aart van der Gaag, directeur van de abu, noemt het samenwerkingsproject een doorbraak, omdat uit dit initiatief blijkt dat er een sterk vertrouwen en besef is dat juist de publieke en private wereld samen een slag kunnen maken op de arbeidsmarkt. www.samenvoordeklant.nl, www.abu.nl

minder water gebruikt

dierproefvrij

Ondanks de groei van de bevolking en de economie stijgt het gebruik van leidingwater niet meer. Door efficiencymaatregelen daalde het gebruik van leidingwater per persoon sinds 1990 met gemiddeld 0,7 procent per jaar. Het bedrijfsleven verbeterde de efficiëntie van het leidingwatergebruik in dezelfde periode met gemiddeld ruim 3 procent per jaar. Ook grondwater wordt steeds efficiënter gebruikt. Sinds de jaren ‘70 is het industriële grondwatergebruik met ruim 60 procent afgenomen. Dit blijkt uit onlangs gepubliceerde gegevens van het cbs. De cijfers tonen aan dat bedrijven steeds meer aandacht hebben voor waterbesparing en waterhergebruik én investeren in duurzaam watergebruik. Dat is voor steeds meer bedrijven dé manier om te anticiperen op een verminderde beschikbaarheid van zoet water van de juiste kwaliteit. Bovendien gaan duurzaam watergebruik en verbetering van energie-efficiën­ tie vaak hand in hand waardoor kostenbesparingen kunnen worden gerealiseerd. www.vemw.nl

Vanaf 11 maart is alle cosmetica dierproefvrij, meldt de Nederlandse Cosmetica Vereniging (ncv). Op die datum treedt het handelsverbod volledig in werking, dat de verkoop verbiedt van cosmetica als het product is of de ingrediënten zijn getest op dieren. De cosmetica-industrie heeft altijd veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van alternatieven voor dierproeven, stelt ncv, om de veiligheid van haar producten te kunnen waarborgen. www.ncv.nl

38

FORUM #04/28.02.13

buitenland

De rij voorhet arbeidsbureau wordt almaar langer.

In januari telde Spanje officieel 4,98 miljoen werklozen

Mini-jobs oplossing voor Spaanse megawerkloosheid?

Wat Duitsland kon, kan Spanje ook, vinden Spaanse ondernemers. Honderdduizenden Duitsers vonden werk dankzij mini-jobs. Die moeten er nu ook in Spanje komen.

Tekst: Maaike Homan | Foto: Cesar Manso/ANP De werkloosheidscijfers in Spanje zijn zo ‘depressief’ en ‘wanhopig’ dat er volgens Juan Rosell, voorzitter van werkgeversorganisatie ceoe, maar één ding op zit: de invoering van mini-jobs. Deze Duitse uitvinding houdt een baan in voor vijftien tot soms dertig uur tegenover een salaris van maximaal 450 euro.

Vaak gaat het om laaggeschoold werk, waarover geen inkomstenbelasting wordt betaald.

Pensioen wordt niet opgebouwd.

Honderdduizenden Duitse werklozen, met name jongeren, kwamen zo aan een baan.

Tien jaar na de invoering overheerst vooral kritiek. Mini-jobs zouden voor ongelijkheid zorgen, de kloof tussen arm en rijk doen groeien.

Toch valt in Spanje steeds vaker het woord miniempleo. De kritiek die er op deze contract­ vorm is, wuift Rosell van de Spaanse werkgeversorganisatie dan ook weg. ‘Mini-jobs zijn 39

een alternatief voor werkloosheid’, zei hij onlangs op een bijeenkomst. ‘Hebben we liever dat al die jongeren thuis blijven? Vraag het ze zelf maar. Zij willen zo graag werken dat de voorwaarden waaronder er bijna niet meer toe doen.’

Vijf jaar crisis heeft er ingehakt op de Spaanse arbeidsmarkt. Was in 2006 nog 18 procent van de jongeren onder 25 jaar werkloos (tegenover 8 procent onder 25-plussers), dit jaar komt dat volgens Eurostat uit op ruim 57 procent. Politici uiten voortdurend hun zorgen over de ‘verloren generatie’ maar aan geld voor speciale programma’s ontbreekt het. En ook de arbeidsmarkthervorming doet zijn werk nog niet.

Goed nieuws kwam er onlangs uit Brussel.

Er komt een speciaal fonds met 6 miljard euro ter bestrijding van jeugdwerkloosheid. Een derde van dit geld zal de komende jaren naar FORUM #04/28.02.13

Spanje gaan. Of mini-jobs deel van de oplossing zijn durft Joaquín Almunia, vicevoor­ zitter van de Europese Commissie op bezoek in Madrid, niet te zeggen: ‘Ik wil voor iedere jongere de beste baan die er is.’

De Spaanse regering is nog altijd verdeeld over een eventuele invoering van mini-jobs.

Premier Rajoy noemt het een mogelijkheid om te bestuderen. Minister voor Werk, Fatima Bañéz, is tegen. Zij wil niet onder het minimumloon van 641 euro per maand gaan zitten en overlegt nu met bonden en werk­ gevers over een nieuwe contractvorm, een eenmalig werkervaringscontract, dat er op korte termijn moet komen.

Hoewel werkgeversorganisaties fanatiek lobbyen voor de mini-jobs, vrezen arbeidseconomen voor het ergste. ‘Jongeren betalen al een hoge prijs voor de crisis en zijn meer gebaat bij oplossingen op maat en trainingen’, aldus econoom Marcel Jansen. ‘Mini-jobs betekent voor Spanje een stap terug.’ Toch denkt de 25-jarige Carlos dat hij zo’n baan wel aan zal nemen. Nu werkt hij zwart als fysiotherapeut in een privaat medisch centrum in Madrid, twintig uur per werk voor 600 euro. ‘Mijn baas wil mij geen contract geven dus rechten heb ik nu ook al niet.’ 

vijf vragen aan

jan karel lenstra

‘Breng jongeren bij hoe het web werkt’ Jongeren zijn digitaal ongeletterd. Dat zegt Jan Karel Lenstra, voorzitter van een werkgroep bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (knaw).

Hij bracht advies uit en pleit voor beter informaticaonderwijs. ‘Het woord web

te kunnen draaien in het bedrijfsleven en in de maatschappij. Het centrale element in het bedrijfsleven is niet meer de lopende band, maar de informatieverwerking. Een Schiphol-directeur zei laatst: ‘Als mijn monitor in de vertrekhal het niet doet dan wordt er over getwitterd.’ Een innoverend land is digitaal geletterd.’

komt nu niet eens in examentermen voor.’

Jongeren digitaal ongeletterd? Dat mag u uitleggen.

‘Kinderen en jongeren zijn heel handig in knoppen drukken, maar ze hebben vaak geen idee wat de gevolgen ervan kunnen zijn. Of hoe je je in de digitale wereld moet gedragen op gebied van veiligheid, privacy en intellectuele eigendom. In deze digitale wereld is digitale geletterdheid vereist. Je moet weten hoe iets functioneert. Als je een rotbericht naar iemand schrijft en je hebt er spijt van, dan kun je het weghalen van je laptop, maar ondertussen staat het wel op tienduizend andere plaatsen. Papier is geduldig, maar het web is nog veel geduldiger.

Dat moet je snappen. Je moet weten hoe zoekmachines werken, inschatten wat de waarde is van de gevonden informatie.’

Waarom is dat belangrijk?

‘Digitale geletterdheid heb je nodig om mee

40

U bent niet tevreden over het huidige informaticaonderwijs?

‘We werden benaderd door mensen uit de lerarenopleidingen van de Open Universiteit en de Nijmeegse Radboud Universiteit. Die zeiden dat het verkeerd gaat met het vak informatica. Toen het vak in het voortgezet onderwijs in 1995 werd ingevoerd, was het modern. Het aantal uren is in de loop van de tijd verruimd, maar de inhoud is gelijk gebleven. Het is volstrekt achterhaald. Tijdens de examens gaat het over projectmatig werken en naar je baas luisteren, niet over sociale netwerken en het web. Het woord web komt niet eens in de examentermen voor.’

Dat is toch een blamage?

‘Er wordt weinig aandacht aan informatica­ besteed. Het is een keuzevak dat door maar 5,3 procent van de leerlingen wordt gevolgd.

Tendens: dalend. We zijn naar het ministerie van Onderwijs (ocw) geweest en ze zeiden:

FORUM #04/28.02.13

‘We weten dat het vak niet deugt, maar verandering heeft even geen prioriteit.’ Ze steken hun geld in rekenen, taal, wiskunde en Engels.

Dan is het geld op. Ze wilden wel een advies hebben over 21st century skills zoals digitale geletterdheid. We spreken binnenkort weer over dit onderwerp met ocw.’

Wat moet er gebeuren?

‘Het moet van twee kanten komen. Het onder­wijs­veld wil het vak vernieuwen. Ze staan te popelen. Maar er moet ook een stimulering zijn van ocw om het vak te moderniseren.

Zorg dat er daarnaast interactie is tussen informatica en de andere vakken op school. Er moet een nieuwe generatie docenten opgeleid worden met nieuwe vaardigheden. Laat hbo en universiteiten bij de opleiding ervan meer samenwerken. Het bordje van ocw is al vol, maar als het van overheidswege niet wordt gestimuleerd, moet het veld het zelf maar doen. In het Verenigd Koninkrijk lopen ze net als Nederland ook achter op dat gebied.

De minister daar zei dat hij de vernieuwing aan het veld overliet. Hij vertrouwde meer op een chaotisch vernieuwingsproces dan op een formele moderniseringsprocedure.’  Tekst: Walter Devenijns | Foto: knaw

mohikanen

‘Ik zie mijzelf als een chef-kok’

‘Nog

20

in Nederland’

beroep: Orgelintonateur ‘Ik was al geïnteresseerd in orgels toen ik 80 cen­ti­­meter groot was’, lacht orgelintonateur Jan Koelewijn bij Orgelmakerij Reil. ‘Mijn eerste herinnering is namelijk dat ik precies tegen het klavier aan keek. Mijn kleuterschool in Spakenburg zat bij de kerk in. Niet gek dat je dan al snel een kerkorgel hoort en ziet.’

41

Koelewijn heeft altijd orgelmaker willen worden, al had zijn vader liever een zekerder beroep gezien: elektricien. Nog voor vader kon regelen dat zoon bij hetzelfde bedrijf als hij aan het werk kon, had de jonge Jan al een baan geregeld bij een orgelmaker. Nu leidt hij bij Orgelmakerij Reil een intonatieteam van vijf man.

‘Ik zie mijzelf als een soort chef-kok. In een restaurant wil je niet dat iedere kok een gerecht FORUM #04/28.02.13

anders klaarmaakt. Iedere intonateur maakt zijn eigen klank. Het is mijn verantwoordelijkheid dat de klank van een orgel samenhang vertoont.’  Tekst: Remko Ebbers | Foto: Ilya van Marle

portret

mel kroon

‘ik duw door’ Hij is de baas over 20.000 kilometer hoogspanningskabel. Mel Kroon is bestuursvoorzitter van TenneT. Een Nederlander met Afrikaanse roots.

‘Afrika geeft me een thuiskom-gevoel.’

Tekst: Walter Devenijns | Foto’s: Jeroen Poortvliet

‘Hoe vind je het uitzicht?’ Met een wijds gebaar wijst Mel Kroon (56), bestuursvoorzitter van de elektriciteitstransporteur TenneT én baas over 20.000 kilometer hoogspanningskabel, naar buiten. Vanuit zijn Arnhemse kantoor is de Nijmeegse elektriciteitscentrale die tientallen kilometers verder op ligt, goed te zien. De ondergaande zon zet de om­geving in een zacht licht. Mel Kroon werkt in een soort adelaarsnest.

Zijn hoofdkantoor, omgeven door een parklandschap, staat op een heuvel die dicht tegen de Rijn aankruipt. ‘Als er rook uit die centrale komt dan gaat het goed met Nederland’, zegt hij. Enkele weken na het interview ontploft de centrale door een technisch mankement, maar dat kan Kroon moeilijk verweten worden.

Kroon oogt rustig. Als hij praat, leunt hij achterover in zijn stoel. Je zou hem ontspannen kunnen noemen en dat is opmerkelijk want de kabelbaas werd tot voor kort bedolven onder felle kritiek vanuit Duitsland.

TenneT moet in het buurland kilometers kabel aanleggen en koppel­ stations op de Noordzee bouwen om de Energiewende, waarbij duurzame energie de energie uit de Duitse kerncentrales moet vervangen, mogelijk te maken. Geschatte investeringskosten: 8 miljard euro.

Dat zo’n gigantische operatie niet zonder slag of stoot zal gaan, is duidelijk. TenneT speelt daarbij regelmatig de ondankbare rol van een Duitse kop-van-jut. De aanleg van de nieuwe kabelnetwerken om de energie van Noord- naar Zuid-Duitsland te krijgen, zou te langzaam verlopen, mede door de schuld van TenneT. Kroon: ‘Het enige dat we als TenneT kunnen doen is ons werk goed doen. De mensen laten zien wat we aan het doen zijn.’

zwart schaap Hij kan goed omgaan met de kritiek, zegt Kroon. ‘Dat is vooral onderdeel van een politiek spel.’ Het gaat om de feiten. ‘De Duitse onder­ neming waarvan wij het Duitse netwerk hebben gekocht, heeft in de afgelopen tien jaar 4 kilometer aan nieuwe kabelnetwerken aangelegd.

Ik heb daar nog niemand in Duitsland over horen piepen. TenneT geeft in een enorm tempo invulling aan die Energiewende. Daarmee zijn we in Europa de grootste investeerder in groene energie.’

42

FORUM #04/28.02.13

43

FORUM #04/28.02.13

portret

Toch zult u zich af en toe het zwarte schaap voelen.

‘Tuurlijk is die negatieve pers niet leuk, zeker niet als je trots bent op wat TenneT daar doet. Laatst kregen we zware kritiek van de Duitse werk­ geversorganisatie. Dan denk je: ‘Wow, wat is dit?’ Vervolgens ga je met ze praten en geven ze ruiterlijk toe ernaast te zitten. Het lastige is wel dat hun kritiek al groot in de krant heeft gestaan.’

Hij onderbreekt zijn betoog en begint enthousiast te vertellen over de offshore converterstations, waarvan er enkele worden gebouwd op een scheepswerf in Zwijndrecht. ‘Het wordt een ee-normmmm ding’, vertelt hij. ‘Zeventig bij 70 meter en dat nog zes verdiepingen hoog.’ Zijn ogen glimmen, terwijl hij vertelt over de windmolens op zee die straks hun stroom gaan afleveren bij die ‘stopcontacten op zee’. Om ver­volgens de energie naar het vasteland te brengen. Al gaat het interview vooral over hem als persoon, hij weet veel van wat hij vertelt meteen te ver­ binden met ‘zijn’ bedrijf.

koeltjes Kroons carrière-pad is bijzonder. Hij verkocht Fokker-vliegtuigen, eerst in Afrika en later als algemeen marketingmanager in de hele wereld.

De enige Nederlandse vliegtuigfabriek ging in 1996 failliet, een feit dat Kroon emotioneel niet lijkt te raken. Opvallend: want na de ondergang zwiepten de oranjegekleurde emoties in ons land omhoog. De ondergang van Fokker is ‘jammer, maar het betekende voor mij dat ik een nieuwe richting insloeg’. En ja de vliegtuigen waren mooi, maar er moest wel jaar in, jaar uit geld bij, zegt hij koeltjes. Kroon stapte over naar het elektrotechniekconcern Holec, om later in de top van de verzekeringsdivisie van het inmiddels genationaliseerde sns reaal terecht 44

FORUM #04/28.02.13

te komen. Van techniek naar een verzekeraar, en weer terug naar de techniek? Dat is een zo niet logische lijn, wat Kroon verklaart uit het feit dat hij van verandering houdt. Dat hij ooit Fokkers verkocht in Afrika, kwam mooi uit, want Kroon is geboren in het toen nog blanke Rhodesië, nu bekend onder de naam Zimbabwe.

Hij houdt van het zwarte continent. ‘Mijn vader werd na de Tweede Wereldoorlog uitgezonden door een Nederlands aannemersbedrijf naar Zuid-Afrika. Daarna ging hij naar Mozambique om uiteindelijk in Rhodesië terecht te komen.’ Veel herinneringen aan Afrika heeft Kroon niet, want hij was 5 toen hij met zijn familie terugkeerde naar Nederland. ‘Als ik er kom, heb ik een thuiskom-gevoel.’

Waar komt dat vandaan?

‘De mensen zijn anders. Het levenstempo is er lager. Dat is anders dan hier in Europa, en zeker in de Randstad. Het is er niet alleen rustiger, maar ook persoonlijker. ’ Wat hebt u ervan meegekregen?

‘Misschien heeft Afrika me geleerd te relativeren. Toen mijn ouders terug gingen naar Nederland lieten ze bijna alles achter. Ze moesten helemaal opnieuw starten.’

De terugkeer naar Nederland noemt Kroon ‘een bijzonder intensieve periode’ voor het gezin. Desondanks kijkt hij terug op een ontspannen jeugd. ‘Ik was de jongste in het gezin, de nakomer en daarmee had ik een heel ontspannen jeugd. Alle opvoedingsdiscussies waren al geslecht.

De optimistische levenshouding, altijd doorgaan en niet klagen, je eigen weg gaan en volharden ondanks tegenslagen, dat heb ik van mijn ouders

wel meegekregen. Ik houd van veranderingen, van wisselingen. Ik ben Nederlander, maar ik zou zonder enige moeite in een ander land kunnen wonen. Dat zou dan een land zijn zonder voortdurend gemopper over halflege glazen.’

Drie stellingen Stop de uitstoot van broeikasgassen ‘Ik kan door de hoeveelheid studies niet beoordelen of er een klimaatverandering is. Maar als zoiets als energiebesparing bijdraagt aan de vermindering van de CO2-uitstoot dan ben ik voor extra stappen om die besparing mogelijk te maken.’

Staat u dat tegen in Nederland?

‘Ik vind het een nadeel in onze Nederlandse cultuur dat wij moeite hebben prestaties positief te waarderen. Bedrijven die het goed doen wantrouwen we eigenlijk. We bekijken ontwikkelingen hier meteen vanuit een kritische houding, vanuit een oordelende houding, maar vaak zonder de feiten te kennen. Het vraagt daarom soms wel heel veel doorzetten en doorduwen voordat een project hier van de grond komt.

Dat stoort me wel eens.’

Sporten moet worden verplicht ‘Sporten moet puur op vrijwillige basis gebeuren. Ik stimuleer het wel.

Als onze personeelsvereniging een hardloopwedstrijd organiseert, krijgt iedereen die mij inhaalt een taart.’

Zorgt uw Afrikaanse achtergrond ervoor dat u uw bedrijf anders leidt?

‘Ik denk het niet. Ik heb wel een les uit mijn Fokker-tijd geleerd. Binnen de Fokker-top was veel onenigheid. Dat vormde een splijtzwam voor het hele bedrijf. Daar heb ik ervaren dat je in de top van de organisatie grote verschillen van inzicht kunt hebben, maar dat het belangrijk is om die discussies op een moment af te ronden en vanuit één visie en als eenheid het bedrijf te besturen. Als je niet als eenheid stuurt, laat je verschillen bestaan en de organisatie vergroot die uit, en dat is slecht.

Ik heb toen tegen mezelf gezegd: als ik ergens de leiding krijg dan moet er aan de top een hecht team staan.’

Help, we worden te dik ‘We lachen er om, maar het probleem is dat mensen hier en in het buiten­land te zwaar worden. Het is toch plezierig als je als werkgever een kleine bijdrage levert aan de gezondheid. En het is ook goed. Via de sport is er interactie met collega’s.’

Lukt dat altijd?

‘Soms gaat het niet goed.’

En dan vloekt u wel eens.

‘Natuurlijk vloek ik wel eens, maar binnensmonds. Een hecht team begint met het besef dat een ruzie met je collega-directeur echt niet verborgen zal blijven binnen het bedrijf. Dat splijt je bedrijf. Dat betekent niet dat je het altijd met elkaar eens moet zijn, ook niet dat je elk week­einde bij elkaar op bezoek gaat, maar je weet wel elkaars bijdragen te waarderen. Dat maakt het bedrijf veel krachtiger en zorgt er ook voor dat ik het leuk vind om een bij een bedrijf te werken waar een uitdaging is.’

Stilzitten om een boek te lezen, zal Kroon niet snel doen. ‘Ik lees wel, als ik naar verre bestemming vlieg.’ Liever is hij bezig. ‘Ik ben nogal actief, zegt mijn omgeving. In het afgelopen weekeinde heb ik een dode iep omgezaagd van 35 meter. Ik vond het wel leuk om die boom zelf weg te halen. Ben er met alle veiligheidsgordels zo ingeklommen tot in de top.’ Of loopt hij hard.

Vraagt u nu aan sollicitanten of ze sporten?

Lacht. ‘Nee hoor, zo erg is het niet. Maar tijdens een assessment zeg ik wel: ‘Goh, ik vind het wel leuk als je een mogelijkheid ziet om mee te sporten.’ Maar het gebeurt puur op vrijwillige basis.’ 

45

FORUM #04/28.02.13

mel kroon 1957 G eboren in Zimbabwe (toen: Rhodesië) 1976 Lucht- en ruimtevaart­ techniek, tu Delft 1988 mba, Erasmus Universiteit Rotterdam 1984 Directeur marketing Fokker Aircraft 1996 Directeur Holec 1997 Algemeen directeur Hooge Huys Verzekeringen (sns reaal) 1998 Algemeen directeur nog Verzekeringen 2002 Algemeen directeur TenneT

reacties Brieven van lezers (de redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten)

Hulp en handel gaan zeker samen!

In Forum van 31 januari stelt minister Ploumen dat hulp en handel hand in hand gaan. Dezelfde minister is echter van plan het lidmaatschap van unido, de vn-organisatie voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven, op te zeggen. Opmerkelijk, vinden Lalith Goonatilake en Sarwar Hobohm van unido.

In een verhelderend interview in Forum van vorige maand stelde minister Lilianne Ploumen terecht dat hulp en handel samen moeten gaan. Dat Nederland er voor kiest om één ministerpost te creëren voor Buitenlandse Handel én Ontwikkelingssamenwerking is een logische invulling van dit beleid. De vn-organisatie voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven (unido) richt zich al decennia lang en met toenemend succes op deze vorm van ontwikkelingssamenwerking.

Des te opmerkelijker is daarom het voorgenomen besluit van de minister om het lidmaatschap van unido te beëindigen.

Net als Nederland onderschrijft unido het belang van duurzame handel als instrument voor ontwikkelingssamenwerking. Daarom werkt unido aan het verbeteren van de concurrentiepositie van ontwikkelingslanden, om zo duurzame handel tussen lokale- en internationale bedrijven te stimuleren. Onze samenwerking met ngo’s, overheden en het bedrijfsleven is hierin essentieel.

Ook Nederlandse bedrijven werken samen met unido. In 2011 werd een overeenkomst met Philips getekend om de private sector te betrekken bij de ontwikkeling en toegankelijkheid van duurzame energie. Maar ook met bedrijven als Ahold en Unilever worden gesprekken over samenwerking gevoerd.

De overweging van de Nederlandse regering om zich terug te trekken als lid van unido is in deze context moeilijk te verklaren. unido is zich er van bewust dat de huidige financiële crisis landen dwingt tot bezuinigen. Naast de grote verbeteringen in ontwikkelingslanden, is unido echter ook van grote waarde voor de Nederlandse economie.

De financiële bijdrage vloeit door de samenwerking met Nederlandse

46

FORUM #04/28.02.13

partners direct terug in de Nederlandse economie. Bovendien laat unido zien dat het als kleine, gespecialiseerde organisatie goede resultaten boekt, zoals blijkt uit onderzoek van het Noorse Agentschap voor ontwikkelingssamenwerking (norad).

De Nederlandse terugtrekking zou nadelige gevolgen hebben voor ontwikkelingslanden, het Nederlandse bedrijfsleven en zelfs voor de positie van Nederland binnen de internationale gemeenschap als voorvechter van efficiëntere internationale samenwerking binnen de vn.

Wij hopen van harte dat het Nederlandse parlement het belang van unido voor Nederland en dat van Nederland voor unido zal bevestigen. Door onze gezamenlijke doelstellingen op het gebied van hulp en handel zijn Nederland en unido samen meer dan de som der delen.

Lalith Goonatilake, directeur handelscapaciteitsopbouw en Sarwar Hobohm, directeur strategische planning unido

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Gispen

opgericht in 1916 wat Ontwerper, meubelpro­ ducent en kantoorinrichter

Gelukkig is het paard te oud, anders hadden de Duitsers het vast ook nog meegenomen. Net als de twee vrachtwagens waarmee meubel­ fabrikant Gispen de bestellingen tijdens de

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

47

Tweede Wereldoorlog rond rijdt. Een ervan krijgen ze terug, hoewel ze daar niet veel meer aan hebben wegens gebrek aan benzine.

De oorlog maakt inventief. Een boek lezen zonder extra verduisteringsmaatregelen kan met de speciaal ontwikkelde Giso-verduisteringslamp. En als in 1941 de fabricage van stalen meubelen wordt verboden omdat al het ijzer en staal moet worden gespaard voor de oorlogs­ industrie, brengt Gispen onder de naam Pelko

meubelen van hout uit. De naam Gispen mag er niet meer op staan. Oprichter en industrieel ontwerper Willem Hendrik Gispen schaamt zich voor de ‘staalarme’ meubelen.

De werknemers op de foto kunnen nog wel het kenmerkende stalen buismeubilair afleveren.

En het paard is al lang blij dat het voor de wagen mag lopen.  Tekst: Marcia Timmermans | Foto: Gispen, 1940

Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Olaf Koens (Moskou), Maurits Kuypers (Duitsland), Michel Maas (Indonesië), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Joost van Mierlo (Verenigd Koninkrijk), Hans Moleman (België), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Remko Tanis (China), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië)

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Aan dit nummer werkten mee: Erik te Brake, Guusje Dolsma, Paul van Kempen, Jeroen Lammers, Ton Schoenmaeckers, Sang-Ah Yoo, Jan Zuidam

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: Marco Bakker/hh

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

FORUM #04/28.02.13

Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

Tijdens NLdoet krijgen we het voor elkaar!

Doe mee met de grootste vrijwilligersactie van Nederland. Vind een leuke klus op nldoet.nl.

NLdoet. 15 en 16 maart.