Opinieblad Forum 04

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#04/23.02.12

NedCar verloren, rampspoed geboren?

actueel

Lokale lasten: bouwleges met 340 procent omhoog 10

interview

Grapperhaus: ‘Klantbelang nog niet centraal bij verzekeraar’ 20

achtergrond

Oud en (nog) zelfstandig: kost wat, levert meer op 28

inhoud #04 Rubrieken

33

4 Opinie vno-ncw • Pak belemmeringen langer doorwerken aan • Oost-Europeanen krijgen onverdiend stigma • Nieuwe Aanbestedingswet geeft ondernemers lucht • ‘Thuiswerkwet’ is oplossing voor niet bestaand probleem • bzw: Kampioen tonproaten

8 De foto sp versus vno-ncw

14 En broer ‘Mijn broer doet het assortiment, ik de mensen’

33 Vereniging • Tsjechische premier haalt banden aan • Personalia • Nederland wereldtopper in zaden • Ondernemers investeren in rondweg Voorschoten • Nog minder zout als het kan • Geldloket in mei van start • Agenda • ‘Overheid discrimineert door subsidiebeleid’ • Even bellen met Marcel Engels, voorzitter van uneto-vni • Militaire bijpraatsessie voor Wientjes • Nieuwe code tegen belangenverstrengeling • Norbert van den Eijnden (Alphabet International), automotive manager van het jaar • ‘We gaan de strijd tegen criminaliteit intensiveren’

2

46

23 Scheer Overlast

24 Podium • Boete als je bent gehackt?

• Vijf vragen aan Elro van den Burg, directeur van de Pools-Nederlandse Kamer van Koophandel • Uitspraken

27 Vreemde ogen ‘Meer risico nemen’

41 Groen goed Wilgen als werknemer

27

46 Buitenland Meer flexibiliteit voor Spaanse werkgevers

47 Overlevers heineken

FORUM #04/23.02.12

28

rubrieksnaam

42

Artikelen 10 Ondernemer melkkoe van gemeenten?

Gat in de begroting? Dan gooien we toch gewoon de tarieven omhoog. Nu het water ze aan de lippen staat, zoeken gemeenten naar middelen om hun inkomsten op te schroeven.

En de rekening? Die lijkt vooral bij ondernemers neer te slaan. ‘Dit is krankzinnig.’

16 Exit auto-industrie ‘Het zou doodzonde zijn als NedCar dicht gaat.’ vno-ncw-voorzitter Wientjes vindt dat er alles aan gedaan moet worden om dat te voorkomen. Maar betekent het einde van NedCar nu ook echt de doodsteek voor Nederland als autoland?

20 ‘Verzekeraars stellen klantbelang onvoldoende centraal’ Zijn boodschap was niet mals: verzekeraars lijken nog niet echt werk te maken van de Governance Principes Verzekeraars. Ferdinand Grapperhaus is voorzitter van de Monitoring Commissie. ‘Er moet nog het nodige gebeuren.’

28 Creatief met bejaarden Het zou de gemeenschap zomaar miljarden kunnen schelen: ouderen langer zelfstandig laten wonen. Als een half miljoen woningen wordt aangepast, is dat mogelijk. Technisch kan het, ouderen willen het. Waarom komt het dan niet van de grond?

42 Henk Broeders is een rasoptimist Hij ontwikkelde zijn eigen filosofie, de Broedersstijl: pak je kans en denk niet uitvoerig na of je het wel kunt. Henk Broeders is voorzitter van de directieraad van Capgemini Nederland. Een kwartje dat een dubbeltje werd, zoals hij het zegt.

3

FORUM #04/23.02.12

16

opinie vno-ncw

Nog een week en we weten het. Dan komt het Centraal Planbureau met de cijfers van het Centraal Economisch Plan. Vallen die mee, dan betekent dat een meevaller voor de extra bezuinigingen die nodig zijn om het huishoudboekje weer op orde te krijgen. Vallen ze tegen, dan krijgt het kabinet er een extra harde dobber aan om het overheidstekort binnen de perken te houden.

Welke uitkomsten de statistische modellen van het cpb ook zullen uitspugen, aan verdere bezuinigingen valt helaas niet te ontkomen.

Die zijn nodig om aan de Europese begrotingseisen te voldoen en de aaa-kredietstatus van Nederland te behouden. Het Nederlandse begrotingstekort bedraagt nu ruim 4 procent, terwijl de Europese Commissie maximaal 3 procent voorschrijft. Als Nederland dat niet haalt en zijn aaa-kredietstatus verliest, zullen we tegen een steeds hogere rente geld moet lenen. Dat kost ons veel geld en is dus het paard achter de wagen spannen. Maar miljarden bezuinigen in een tijd dat de economie onder druk staat, is geen ideale situatie. De discussie moet daarom ook niet eindigen in lastenverzwaringen voor ondernemers en burgers, zo is mijn stellige overtuiging. Ondernemers zullen ons uit de recessie moeten helpen, en burgers moeten weer vertrouwen krijgen. Dat doe je niet door elke verdiende euro nog zwaarder te belasten. Een betere en snellere manier om te bezuinigen, is de nullijn. Dan heb ik het niet over een nullijn die alleen voor de onderkant van de arbeidsmarkt geldt, zoals de kritiek is. Nee, dan heb ik het over een totale nullijn voor iedereen, van de koningin tot de caissière. En van overheid tot marktsector.

Zo’n nullijn kan op korte termijn de overheidsfinanciën weer gezond maken, samen met een uitgavenstop voor de overheid. Door de amb-

jeroen poortvliet

Nullijn

tenarensalarissen te bevriezen, stijgen ook de daaraan gekoppelde uitkeringen niet. Ook de tarieven die overheden in rekening brengen aan burgers en bedrijven moeten dan worden bevroren.

Een harde grens aan de stijging van de lokale lasten is sowieso geen slecht idee. ‘Krankzinnig’ noemt Remmert Honig, directievoorzitter van Kanters Bouw en Vastgoed in deze Forum de verhoging van de bouwleges met honderden procenten tegelijk door de gemeente Rotterdam. Honig vreest dat één op de vier van de toch al schaarse bouwprojecten hierdoor geen doorgang kan vinden. Als we het nu met elkaar eens zijn dat ondernemerschap de motor van onze economie is, laten we daar dan alsjeblieft geen zand in strooien.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw Lees het artikel ‘Gemeenten drijven ondernemers tot wanhoop’ op pagina 10 en verder. Bekijk ook het debat over de toekomst van de Nederlandse economie tussen Bernard Wientjes en Emile Roemer op www.vno-ncw.nl/forumvideo

Pak belemmeringen langer doorwerken aan • Werkgevers willen mensen langer aan het werk houden • Aanpak van ontslagrecht blijft nodig • Niet om rechtszekerheid af te breken, maar om banen te scheppen Het Sociaal Cultureel Planbureau presenteerde 14 februari het rapport Vraag naar Arbeid aan vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes. Uit het rapport blijkt dat de cultuur bij ondernemers rond het doorwerken van oudere werknemers echt is omgeslagen. Dat is nodig en onvermijdelijk. Daarbij tekent driekwart van de door het scp ondervraagde ondernemers aan, dat ze graag een versoepeling van het ontslagrecht wil.

Werkgevers zijn er duidelijk op gericht om werknemers langer aan het werk te houden, zegt het scp. Om die trend te verstevigen, moet nog wel met de stofkam door cao’s en andere regelingen om belemmeringen uit de weg te ruimen, vinden ondernemers. Belangrijke eerste stap is een versoepeling van het ontslagrecht. De hoge potentiële ontslagvergoeding van oudere werknemers met een lang dienstverband maakt hen kopschuw om mobiel te blijven op de arbeidsmarkt.

4

FORUM #04/23.02.12

Bij de aanpak van het ontslagrecht gaat het niet om het verlagen van de rechtsbescherming voor werknemers, maar om het verminderen van bureaucratie en kosten. Daarnaast moeten cao’s en andere regelingen goed uitgekamd worden op elk punt dat belemmerend werkt voor het langer doorwerken van ouderen. Het gaat dan om maatregelen die specifiek oudere werknemers ontzien, maar ook om starre beloningsystemen en functiestructuren.

Er is veel kritiek op het inzetten van zzp’ers en uitzendkrachten om conjuncturele schommelingen op te kunnen vangen in de personeelsbezetting. Maar de arbeidsmarkt staat er tamelijk goed voor en de (jeugd)werkloosheid is relatief laag. Ergens gaat er dus iets goed in die flexibele schil.  www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt, www.vno-ncw.nl/ontslagrecht

Oost-Europeanen krijgen onverdiend stigma

wandelgangen

verhagen blijft hopen op verzoening Minister Verhagen van Economische Zaken heeft de hoop op een gedragscode voor inkoopmacht nog niet laten varen. Eerder liet hij het Tilburg Institute for Interdisciplinary Studies of Civil Law and Conflict Resolution Systems (en dan ook nog eens afgekort tot tisco) een poging doen om grote en kleine bedrijven met elkaar te verzoenen. tisco richtte zich daarbij op de sectoren agrofood en mode, textiel en schoeisel. Dat is niet gelukt.

Verhagen wil op basis van de ‘ijkpunten’ die volgens tisco moeten terugkomen in een gedragscode nog een poging wagen. Daartoe gaat hij in gesprek met bestuurders van bedrijven. Stok achter de deur is wetgeving als zelfregule5

• Klachtensite pvv schaadt imago van Nederland • Komst van Oost-Europeanen juist goed voor Nederland • Politiek moet hier afstand van nemen

dijkstra

PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch wil van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie weten of deze een vuurwerkverbod voor particulier vuurwerk ook ‘onafwendbaar’ vindt. Hij baseert zich daarbij op een recente enquête waaruit blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders een verbod wil en driekwart overlast ervaart van vuurwerk.

Opstelten stelt dat ‘de jaarwisseling een feest moet zijn waar mensen, ook door het afsteken van vuurwerk, veel plezier aan beleven’.

Hij baseert zich op een tns nipoonderzoek uit 2008, waaruit blijkt dat precies 50 procent van de Nederlanders positief staat tegenover vuurwerk, en 47 procent negatief.

Hij wil dit onderzoek opnieuw laten uitvoeren.

De minister overweegt ‘op dit moment’ geen verbod. Hij verwacht dat een verbod ertoe zal leiden dat een deel van de consumenten het vuurwerk in het buitenland zal gaan halen. ‘Een verbod in Duitsland en België is zeker niet te verwachten.’ Opstelten heeft het vuurwerk liever boven- dan ondergronds.

Marcouch: geen gehoor

ring niet van de grond komt. Een Kamermeerderheid is daar voor.

Eerder is de Wet versterking positie leveranciers in werking getreden.

Die geeft kleine bedrijven meer mogelijkheden om inkoopkartels te vormen.

Verhagen geeft niet op FORUM #04/23.02.12

Je bent hard aan het werk en dan wordt iedereen opgeroepen om over je te klagen omdat je je zou misdragen of iemands baan hebt ingepikt. De pvv-website om te klagen over Midden- en OostEuropeanen is onverantwoord. De politiek moet hier afstand van nemen. Niet alleen worden werknemers die de Nederlandse economie goed kan gebruiken kopschuw, het goede imago van Nederland staat ook ter discussie.

De pvv doet ten onrechte alsof de komst van Oost-Europeanen slecht is voor Nederland. Het tegendeel is waar. Bedrijven hebben deze werkkrachten nodig. Bovendien is Polen lid van de eu en hebben ze alle rechten die daarbij horen. Wat zou de reactie zijn als Polen zou zeggen: ‘Nederlanders zijn bij ons niet meer welkom?’

De Poolse ambassadeur heeft al protest aangetekend tegen dit meldpunt, de eu heeft om opheldering gevraagd en ook bij het bezoek van de Tsjechische premier aan minister-president mark Rutte, vorige week, kwam de kwestie ter sprake.

Waar overlast bestaat moet die worden aangepakt. Welke nationaliteit de veroorzakers ook hebben. De positieve effecten van arbeidsmigratie zijn nog altijd vele malen groter dan de problemen. Het verlies van banen aan Polen is al talloze malen onderzocht en telkens blijkt dat er van verdringing geen sprake is. Ondertussen krijgt een groep werknemers wel een stigma dat hij niet verdient.  www.vno-ncw.nl/arbeidsmigratie Lees ook het interview met Elro van den Burg, directeur van de PoolsNederlandse Kamer van Koophandel op pagina 25

dijkstra

knallen blijft toegestaan

opinie vno-ncw

• Aanloop naar nieuwe Aanbestedingswet was lang • Maar resultaat mag er zijn • Ondernemers krijgen nu eindelijk de ruimte De voortekenen waren gunstig, toen minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (el&i) vorig jaar maart zijn voorstel voor een verbeterde Aanbestedingswet presenteerde. De doorbraak richting een meer ondernemersvriendelijk aanbestedingsbeleid leek dichterbij dan ooit.

Leek, want de Kamerbehandeling van het wetsvoorstel liet uiteindelijk nog erg lang op zich wachten.

Sinds april lag de nieuwe Aanbestedingswet ter behandeling bij de Tweede Kamer. In september werd de behandeling nog voor onbepaalde tijd opgeschort. Maar krap een half jaar later is het er dan eindelijk toch van gekomen. Met de nieuwe wet krijgen ondernemers bij overheidsaanbestedingen eindelijk een eerlijke kans.

Elk stukje lucht of ruimte dat ondernemers krijgen, is goed voor de economie. Zeker nu. Het gaat er niet om dat de overheid meer geld uitgeeft. Maar wél dat ondernemers een eerlijke kans maken op het geld dat wel wordt uitgegeven en dat tegen een faire inspanning. En dat lijkt met de nieuwe Aanbestedingswet nu eindelijk te gaan gebeuren.

Vooral de achterstand van het midden- en kleinbedrijf kan worden ingehaald. Nu delven mkb-ondernemers nog vaak bij voorbaat het onderspit. Zo worden opdrachten nodeloos groot gemaakt. Ook worden er onredelijke omzeteisen gesteld. Dit zijn allemaal zaken die dankzij de nieuwe wet tot het verleden gaan behoren.

Ook de bureaucratie wordt aangepakt. In plaats dat een ondernemer een berg papierwerk moet meezenden met de inschrijving komt er nu een eigen, uniforme verklaring. De ondernemer kan hierin aangeven dat hij aan de eisen voldoet.

De feitelijke bewijsstukken hoeven pas na het winnen van de opdracht te worden overlegd.

De Tweede Kamer is akkoord met de Aanbestedingswet. Nu de Eerste Kamer nog. Deze wet verdient het. 

bzw

Kampioen tonproaten Jazeker, daar zijn wij goed in: tonproaten. Beneden de rivieren hebben velen de afgelopen dagen weer gestreden om het kampioenschap. Maar laten we de cabareteske betogen alstublieft beperken tot carnaval. Zeker het soms bedenkelijke niveau van tonproaten van politici ondergraaft het vertrouwen van consumenten en private beleggers. En het ergste is: je kunt er niet eens om lachen.

De Nederlandse economie daalde in het vierde kwartaal met 0,7 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het cijfer op zich is niet zo interessant. De echte vraag moet zijn waarom onze economie niet groeit zoals de grootste en sterkste Europese economie: Duitsland. Een deel van het antwoord ligt bij de consument. Die geeft veel minder uit wegens gebrek aan vertrouwen in de toekomst. Herstel van het consumentenvertrouwen is belangrijk voor het herstel van de economie. Er zijn stevige hervormingen van de Nederlandse economie nodig om het land klaar te maken voor de toekomst. Iedereen zal dat toejuichen. Maar de plannen moeten wel goed worden uitgelegd en het kabinet moet zich niet laten gijzelen door één partij of zich af laten leiden door politieke peilingen. Wat is een goede aanpak van het kabinet, zodanig dat ze ook de burgers meekrijgt?

Geen gemakkelijke opgave, maar één ding staat voor mij vast: bij het vaststellen van de prioriteiten zou de overheid in elk geval doordrongen moeten zijn van het belang van investeringen in r&d. Nederland steeg deze maand weliswaar van de achtste naar de zevende positie op de EU-ranglijst Innovatie, maar blijft een volger in plaats van een koploper. De politiek roept Nederlandse bedrijven op meer te innoveren. Een goede zaak en het bedrijfsleven – zeker hier in het Zuiden – voldoet aan de ooit vastgestelde afspraken in het kader van de Lissabon-doelstelling. Maar de gewenste verhouding van twee derde investeringen door het bedrijfsleven en een derde deel door de overheid, loopt in de praktijk behoorlijk scheef. Het aandeel van het bedrijfsleven in de totale investeringen is vele male groter. De nationale overheid blijft dus in het Zuiden nog steeds in gebreke en benut haar vliegwielfunctie nauwelijks.

Investeringen in het Zuiden staan garant voor een groot nationaal effect.

Waarom laat de overheid het bij tonproaten en geeft ze niet zelf het goede voorbeeld zoals in Duitsland? Focus niet alleen op bezuinigingen, maar durf ook te investeren en te faciliteren!

www.vno-ncw.nl/aanbesteden

Peter Swinkels Voorzitter bzw

6

FORUM #04/23.02.12

bzw

Aanbestedingswet geeft ondernemers eindelijk lucht

wandelgangen te zoeken. Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zei in reactie dat wijzigingen in de premiesfeer om voorzichtigheid vragen. ‘We moeten oppassen dat deze niet leiden tot lastenverzwaringen voor de werkgeversgroep als geheel. De ww-premie is een belangrijk onderdeel van hun financiële positie.’ Dus eerst nog maar even verder experimenteren.

cda-Kamerlid Eddy van Hijum wil werkgevers belonen als zij overtollig personeel aan een baan bij een andere werkgever helpen. Als zij erin slagen om hun personeel zo voor een ww-uitkering te behoeden, hoeven zij zelf minder wwpremie te betalen, vindt hij.

Aanleiding voor het voorstel zijn de bezuinigingen op uitkeringsinstituut uwv. Daardoor zijn werkzoekenden straks meer aangewezen op hulp via internet en e-mail in plaats van persoonlijk contact. Volgens Van Hijum houdt dat in dat werkgevers een actievere rol krijgen in het bemiddelen van overtollig personeel. Hij verwees tijdens een overleg naar experimenten in de regio, waarbij werkgevers personeel wat langer aanhouden om gezamenlijk naar ander werk Van Hijum: uitkeren

De advertentietekst ‘Hollandse asperges met een romige crème van moderne slavernij’ zou niet meer terugkeren in bladen, had minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan cdaKamerleden Eddy van Hijum en Ger Koopmans beloofd. De tekst was ontsproten aan het brein van de Task Force Mensenhandel van de overheid. De cda’ers vonden dat de aspergetelers in een kwaad daglicht werden gesteld. Kamp vond dat wel meevallen, maar beloofde dat de advertentie niet meer zou verschijnen. Het was namelijk een eenmalige actie.

Tot hun verbazing troffen Van Hijum en Koopmans de advertentie onlangs toch weer aan. Foutje, aldus Kamp. Hij had opdracht 7

gegeven de advertentie stop te zetten, en dat was niet overal gebeurd. Zo eenmalig was de actie dus niet.

dijkstra

aspergetelers nog een keer gepakt

dijkstra

werkgever neemt taak uwv over

‘Thuiswerkwet’ is oplossing voor niet bestaand probleem • Initiatiefwet Flexibel Werken is onnodig • Uit cijfers blijkt dat Nederland al lang flexibel werkt Werknemers moeten meer mogelijkheden krijgen om te werken op het moment en de plek die hen het beste uitkomt. En daar moet een wet werknemers een handje bij helpen, vinden Tweede Kamerleden Ineke van Gent (GroenLinks) en Eddy van Hijum (cda). Nu laten werkgevers en werknemers het er nog veel te veel bij zitten, zeggen ze. Vorige week dienden zij daarom de definitieve versie van de initiatiefwet Flexibel Werken in, waar de Kamer zich waarschijnlijk voor de zomer over zal buigen. Dan zou de wet op 1 januari 2013 ingevoerd kunnen worden. Tenminste als er een parlementaire meerderheid voor te vinden is.

Het is te hopen dat tijdens de Kamerbehandeling het gezond verstand regeert. Want voor welk probleem moet deze wet nu een oplossing zijn? In de praktijk blijkt dat 27 procent van de werknemers al voor een deel van de tijd thuiswerkt. In sectoren als de zakelijke dienstverlening is dat percentage zelfs meer dan 40, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dus waarom iets in de wet vastleggen waar werkgevers en werknemers in de praktijk al lang een oplossing voor hebben gevonden? Voor je het weet is Nederland weer opgezadeld met het zoveelste staaltje van overbodige (symbool)wetgeving, zoals bijvoorbeeld ook de Wet Aanpassing Arbeidsduur (waa). Die moest werken in deeltijd stimuleren, terwijl Nederland al deeltijdland bij uitstek was.

Het is een wet die voor werkgevers ook nog eens tot een hoop administratieve rompslomp leidt. Om een verzoek af te kunnen wijzen moet de werkgever wel haast failliet gaan of moet de totale organisatie in het honderd lopen. En als een werknemer dat wil, kan hij of zij elk jaar opnieuw een verzoek indienen om meer of minder uren thuis te werken. En elk jaar opnieuw moet een werkgever dat weer zodanig afhandelen dat het eventueel overeind kan blijven bij een rechter. Voor Donner, toenmalig minister van szw, was het vier jaar geleden reden genoeg om van dergelijke wetgeving af te zien.

Bovendien kán niet iedereen thuiswerken, nog afgezien van de functie die je hebt. Laten de feiten voor zich spreken: in 60 procent van de cao’s (in 2009) zijn afspraken gemaakt over flexibele beginen eindtijden. In bijna de helft van de cao’s hebben werknemers invloed op het werkrooster. En in een kwart van cao’s is thuiswerken al mogelijk gemaakt. En dat aantal zal alleen maar toenemen.

Dat blijkt nu al aan de onderhandelingstafel als afspraken over arbeidsvoorwaarden worden gemaakt. Dus waarom nieuwe wetgeving optuigen voor iets dat in de praktijk niet eens als een probleem ervaren wordt? Kamer: weet hoe de praktijk (deels thuis) werkt!  www.vno-ncw.nl/arbeidsvoorwaarden

Kamp: tweemalig FORUM #04/23.02.12

de foto rubrieksnaam

sp versus vno-ncw Den Haag, 15 februari – In de raadszaal van de ser bereiden vno-ncwvoorzitter Bernard Wientjes en sp-leider Emile Roemer zich voor op een debat over de economische toekomst van Nederland. De politi­ cus van het jaar en – volgens de Volkskrant – de meest invloedrijke man van Nederland kruisen de degens voor Forum Tweegesprek.

‘Het verhogen van de belastingen om het huishoudboekje weer op orde te krijgen is een rampzalig plan’, werpt Wientjes de sp-leider in het debat voor de voeten. ‘Er is niks mis mee om de top om een extra bijdrage te vragen’, vindt sp-leider Emile Roemer op zijn beurt.

Bekijk nu het complete debat op www.vno-ncw.nl/forumvideo Tekst: Karin Bojorge | Foto: Arenda Oomen

8

FORUM #04/23.02.12

rubrieksnaam

9

FORUM #04/23.02.12

actueel

Gemeenten drijven ondernemers tot waanzin

10

FORUM #04/23.02.12

Een minimale lastenverhoging. Dat wás de afspraak met gemeenten. Maar nu de geldnood toeneemt, lijken ze de rekening van de crisis vooral door te schuiven naar ondernemers.

Tekst: Karin Bojorge, Jiska Vijselaar | Foto’s: Sami Sarkis/GettyImages

‘Dit is krankzinnig.’ Remmert Honig, directievoorzitter van Kanters Bouw en Vastgoed, is niet te stuiten als hij het over de stijgingen van de bouwleges in de gemeente Rotterdam heeft. ‘We hebben het over tariefsverhogingen tot wel 340 procent. Voor een project van 1 miljoen euro moet je 100.000 euro aan leges betalen. Maar de gemeente is monopolist, dus je kunt als aanvrager van een bouwvergunning nergens anders heen.’

Daar denken ze op het stadhuis heel anders over. De inkomsten uit de bouwleges lopen terug omdat er minder projecten van de grond komen.

Dus moeten de tarieven omhoog, zo redeneert de Rotterdamse wethouder Karakus van Ruimtelijke ordening: logisch.

Nou, niet echt, vindt Honig. ‘Als Rotterdam hieraan vasthoudt, kan één op de vier projecten straks puur door de kosten van de leges niet doorgaan. Dat betekent dan dus nóg minder projecten en nog minder inkomsten voor de gemeente. Tijdens een overleg dat we net hebben gehad, stelde Karakus doodleuk dat de leges dan simpelweg nog verder omhoog gaan.’ Honig stuurde de wethouder in januari al een brief over de kwestie, namens de afdeling Rijnmond van Bouwend Nederland waarvan hij voorzitter is: een noodkreet.

schepje erop Dat gebeurt in Rotterdam. Maar toch niet alle 415 gemeenten zullen de bouwleges omhoog gooien? Of een schepje op andere belastingen en leges doen om hun begroting sluitend te krijgen? Toch wel, gemiddeld

11

FORUM #04/23.02.12

genomen dan: het Centraal Bureau voor de Statistiek legde de begrotingen van alle gemeenten naast elkaar en wat blijkt? Gemeenten verwachten dit jaar 12,2 miljard euro op te halen met heffingen en leges, 3,2 procent meer dan vorig jaar. Dat is heel wat anders dan de 340 procent van de Rotterdamse bouwleges, maar voor die extra opbrengst van ‘maar’ 3,2 procent hebben veel gemeenten wel rare sprongen moeten maken.

Veel belastingen zijn immers gekoppeld aan de waarde van (bedrijfs) vastgoed én die is gemiddeld genomen gedaald. Dat betekent dat er flink gesleuteld is aan de tarieven om de opbrengsten op peil te houden. En dan lijkt de rekening ook vooral bij ondernemers neer te slaan.

Zo stijgt de opbrengst van de onroerende zaakbelasting voor bedrijfspanden met 6,5 procent. Met de toeristenbelasting halen gemeenten 8 procent extra inkomsten op, met precariobelasting bijna 10 procent, met parkeerbelastingen 5,6 procent en met de rioolheffing 4,7 procent. Dit alles ondanks de crisis.

Alleen de opbrengst van bouwvergunningen daalt volgens het cbs met 3,9 procent. Een regelrecht gevolg van de malaise in de bouw. Niet elke gemeente kiest ervoor om de tarieven dan maar torenhoog op te schroeven, constateert bouwondernemer Honig. ‘Het speelt lang niet in alle gemeenten. In Dordrecht is niks aan de hand, in Breda ook niet. In Amsterdam speelt echter precies hetzelfde.’ Honig is daarom nog niet klaar met wethouder Karakus. ‘We willen echt een vuist gaan maken richting de gemeente. En uitzoeken of dat eigenlijk wel kan: een mono-

actueel

polist die de tarieven even met 300 procent verhoogt. Desnoods spannen we een kort geding aan.’

broekriem aanhalen Natuurlijk, het is voor gemeenten ook geen gemakkelijke tijd. Voor tweederde van hun inkomsten zijn ze afhankelijk van de rijksoverheid en die heeft broekriem flink aangehaald. Bovendien krijgen gemeenten er ook nog eens taken bij van het Rijk, die ze goedkoper moeten uitvoeren.

En als gevolg van de crisis zijn ze ook meer geld kwijt aan bijvoorbeeld bijstanduitkeringen. Daar komt het verlies op grond dan nog bovenop.

Geen wonder dat gemeenten nog eens goed kijken of ze hun inkomsten wat kunnen opschroeven. Dat lijkt immers eenvoudiger dan de tering naar de nering zetten.

Vorige week kwam de Raad voor Financiële Verhoudingen, een belangrijk adviesorgaan voor het kabinet, met het bericht naar buiten dat steeds meer gemeenten in geldnood zitten.

Voor 25 van hen komt verscherpt toezicht door de provincie in zicht. Het voorportaal voor de zogenoemde artikel 12-status: onder curatele van het Rijk. Die probleemgevallen zijn een gevaar voor de rest: want zolang ze aan het infuus liggen van het Gemeentefonds is er (nog) minder geld over voor de rest die er minder slecht aan toe is. ‘Als het om een paar kleine gemeenten gaat, is dat nog wel te doen’, zei Gerber van Nijendaal van de Raad voor Financiële Verhoudingen in het Financieele Dagblad, ‘Maar als het om een Apeldoorn gaat (dat 200 miljoen dreigt te verliezen op zijn grond; red.), of meerdere Apeldoorns, kan dat ontwrichtend werken.’

boterzachte afspraken Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Dat blijkt nu dus ook op te gaan voor gemeenten. Ondanks de afspraak die met het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen was gemaakt om de rekening voor burgers en bedrijven niet te laten oplopen. Maar die harde afspraak blijkt nu ineens boterzacht.

Zo moeten ondernemers in Venlo dit jaar 17 procent meer onroerende zaakbelasting betalen. Ook Apeldoorn behoort tot de uitschieters met een stijging van 10 procent. Terwijl er gemeenten zijn, zoals Den Haag, waar het tarief met 5,3 procent zakt. Het kan dus wel, afhankelijk van de politieke keuzes die worden gemaakt.

Een ander voorbeeld: een café-eigenaar in hartje Maastricht, zo ergens in de buurt van het Vrijthof, met een terras voor de deur van zo’n 50 m2, betaalt dit jaar 6.750 euro. Alleen om dat terras te mogen hebben (precariorechten). Tja, was het commentaar van de Maastrichtse wethouder André Willems op protesten van ondernemers ‘lagere precario-opbrengsten zouden onmiddellijk gaten slaan in de gemeentelijke begroting.’

Amsterdam brengt caféhouders in het centrum 4.538 euro in rekening voor hun terras. En als het overdekt is 9.113,50 euro. Terwijl het ook heel anders kan. In het Limburgse Horst aan de Maas betalen horecaondernemers voor hun terras zo’n 426 euro. Het Brabantse Cranendonck kan zelfs uit met 220 euro.

12

FORUM #04/23.02.12

In sommige gemeenten voelen ondernemers zich steeds minder welkom, bevestigen brancheorganisaties van horecaondernemers, bouwers en grootgebruikers van energie en water. Dat kan wel eens betekenen dat ondernemers hun biezen pakken en verhuizen naar gemeenten waar ze wél met open armen worden ontvangen. Op de lange termijn kost gemeenten dat dus geld. Maar als het water ze aan de lippen staat, lijken ze daar niet zo van wakker te liggen.

Ook omdat ze weten dat niet iedere ondernemer die keuze heeft. Een bouwproject dat Honig (Kanters Bouw en Vastgoed) in Rotterdam op de rol heeft staan, kan hij niet even verplaatsen naar Dordrecht. Punt is, volgens Honig, dat de gemeente Rotterdam de bouwleges helemaal niet met 340 procent hóeft te verhogen. ‘Het bouwvergunningapparaat van de gemeente Rotterdam kost 19 miljoen euro. Ik snap best dat ze kosten moeten maken, maar een bedrag van 19 miljoen is bizar. Het argument van de gemeente is dat ze extra kosten moeten maken doordat er nu één omgevingsvergunning is in plaats van allemaal losse vergunningsprocedures zoals vroeger. Dat zou tot minder werk voor de aanvragers en meer werk voor ambtenaren leiden. Een vreemde redenering want die afzonderlijke vergunningaanvragen moesten vroeger ook allemaal behandeld worden. Het echte probleem is dat de hele automatisering, zelfs na vier jaar uitstel, nog steeds niet werkt.’

‘Waar we ook enorm over gepikeerd zijn, is dat we al 15 jaar een platform hebben, waarin we dit soort dingen met elkaar bespreken. We betalen nota bene 20.000 euro mee aan een project om de omgevingsvergunning verder voor ze te stroomlijnen. En dan douwen ze in september dit stiekem door de raad heen. We zijn echt met stomheid geslagen. Terwijl de oplossing me simpel lijkt: dan moet je dus gaan snijden. En niet klagen dat je apparaatkosten zo hoog zijn.’ www.vno-ncw.nl/lokalelasten

Hoeveel halen gemeenten op?

Totaal gemeentelijke heffingen in miljoenen euro’s.

De bedragen per gemeente waren bij het ter perse gaan van Forum nog niet beschikbaar. Deze worden in maart door het Centraal Bureau voor de Statistiek gepubliceerd.

Bron: cbs

> 292 292 tot 525 525 tot 896 896 - 1542 1542 of meer

Stop Holle-Bolle-Gijs Gemeenten moeten aan een harde grens worden gebonden, vindt werkgeversorganisatie vno-ncw, als het gaat om de stijging van lokale ondernemerslasten. Want alle eerdere pogingen om het Holle-Bolle-Grijs-gedrag van gemeenten te temmen, hebben gefaald. De landelijke opbrengstnorm (3,75 procent) stelt niets voor, omdat die geen enkele disciplinerende werking op individuele gemeenten heeft. Uit de cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek eind januari publiceerde, blijkt dat gebruikers van bedrijfspanden 6,5 procent meer onroerende zaakbelasting gaan betalen. En ook de meerjarenafspraak tussen Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen om de kosten niet te laten stijgen, wordt niet nagekomen.

De financiële druk op gemeenten zal alleen maar toenemen door de bezuinigingen, verwacht vno-ncw. En dan kunnen er gekke dingen gebeuren: de wethouders van Financiën van

13

FORUM #04/23.02.12

dertien grote gemeenten probeerden premier Rutte al over te halen om gemeenten toe te staan extra belastingen te bedenken en te innen. Dat is, terecht, op verzet van het kabinet gestuit.

Maar om Holle-Bolle-Grijs-gedrag van gemeenten definitief een halt toe te roepen, is er volgens ondernemers maar één oplossing: de opbrengst van de gemeentelijke belastingen moet reëel constant blijven. Dit betekent dat het bedrag dat een gemeente jaarlijks aan belastingen heft niet hoger is dan het bedrag van het jaar ervoor. Wel gecorrigeerd voor inflatie en volume-effecten, bijvoorbeeld als er meer huizen zijn gebouwd of meer terrassen in een gemeente zijn gekomen.

Kijk ook naar het ForumVideo-debat tussen vno-ncwvoorzitter Bernard Wientjes en sp-leider Emile Roemer op www.vno-ncw.nl/v/204

& broer Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam Supermarkt Kippersluis activiteit Twee zelfstandige supermarkten vestigingsplaats Utrecht en Amersfoort aantal medewerkers 160 opgericht 1927 eigenaren Tom (op de foto met bril) en

Martin van Kippersluis

14

FORUM #04/23.02.12

‘Mijn broer doet het ­assortiment, ik de mensen’ Sinds kort hebben ze de kleinste supermarktformule van Nederland.

De broers Tom en Martin van Kippersluis waren jarenlang franchisenemer, maar gaan nu zelfstandig verder. ‘Vader zei altijd: als je hard werkt en je eigen lijn volgt, kun je goed geld verdienen.’

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet, familie Van Kippersluis

Tom van Kippersluis (50)

Martin van Kippersluis (46)

‘Ik was 29 toen mijn vader wilde stoppen. Hij zei: ‘Of jullie kopen het of ik verkoop het aan iemand anders.’ Onze drie zussen hadden geen belangstelling. Samen met mijn broer ben ik toen een paar dagen naar Kreta geweest om er over na te denken. We hadden allebei de heao gedaan en werkten in de financiële sector. Ik bij een effectenhandelaar in Amsterdam, hij als bankier in Londen. Na die reis hebben we ontslag genomen.’

‘In het begin hebben we niet over een taakverdeling gesproken, maar binnen het jaar was die wel gegroeid. Ik de personele kant, Martin het assortiment. Hij is een echte handelaar en kan goed met leveranciers overweg. Ik ben meer van de reflectie, mensen op de goede plek krijgen, opleidingstrajecten en functioneringsgesprekken. In al die jaren heeft Mart er maar een paar gehouden. Hij zou er ook niet geschikt voor zijn, hij heeft niet zoveel geduld.’

‘Wij waren als franchisenemer aangesloten bij Super de Boer dat drie jaar geleden door Jumbo werd overgenomen. Jumbo wilde tachtig winkels verkopen aan C1000. Dat zou ook bij ons moeten. Wij wilden dan eerst wel eens een marktonderzoek van ze zien waaruit zou blijken dat we dan beter af zouden zijn. Wij zitten in een betere hoek van Amersfoort en C1000 is toch een discountformule waarmee we klanten kunnen verliezen. Toen zegde Jumbo de samenwerking op.’

‘Mijn broer heb ik wel een tijdje droog gezet in onze jeugd. Onze ouders hadden een caravan in Loosdrecht staan. Met een vriendje ging ik daar in een motorboot de plassen op om kattenkwaad uit te halen.

Mijn broertje mocht mee op voorwaarde dat hij niks aan pappa en mamma zou verraden. Dat heeft hij toch een keer gedaan, ik weet niet eens meer wat we precies hadden uitgehaald. Tussen mijn zestiende en mijn tweeëntwintigste hadden we niet zo veel contact. Daarna is er een echte vriendschap gegroeid. Elk jaar gaan we met onze zwagers een week golfen, een eind uit de buurt. Dan rijden we naar België of Engeland voor een echte mannenvakantie.’

‘Ik lijk strenger dan Tom, maar ik ben juist gemakkelijker. Als iets op de ene manier niet gaat, wil ik het al snel anders proberen. Tom is standvastiger, die probeert de lijn vast te houden. Hij is ook constanter dan ik: komt ’s ochtends op dezelfde tijd aanzetten, werkt de hele dag en gaat rond dezelfde tijd weer naar huis. De dag erop doet hij dat weer. Ik begin de ene dag om 6 uur ’s ochtends en de andere pas om 10 uur. Dat kan allemaal en wat dat betreft vullen we elkaar goed aan. Ik ben beter als er paniek is, stress of grote veranderingen, Tom is beter bij going concern. Met de jaren ben ik wel wat rustiger geworden.’

‘Zo’n 85 procent van alle supermarktklanten komt gewoon uit de buurt. Als je een grote winkel hebt en op je prijzen let, krijg je die wel binnen. De laatste 15 procent haal je op basis van je formule. Hoe heb je je winkel ingericht, welke producten liggen er, hoe ziet je folder eruit?

Als franchisenemer zit je aan de formule van je groothandel vast. Die wil het liefst dat de winkels er zoveel mogelijk hetzelfde uitzien. Dat geeft natuurlijk spanning, want een lokale ondernemer wil juist kunnen inspelen op plaatselijke behoeften. Bij Super de Boer was er geen hard franchising. We hebben altijd een eigen slagerij en broodafdeling gehad. Sinds 1 november zijn we zelfstandig verder gegaan met een eigen concept. In feite zijn we nu de kleinste formule van Nederland.

Hoe het verder gaat, weten we nog niet. Misschien blijft het bij de twee winkels van nu, misschien kopen we er nog een aantal bij.’

‘Ik zou geen baas boven me kunnen hebben. Dat heeft mijn broer ook en mijn ouders hadden hetzelfde. Vader zei altijd: ‘Als je verstandig bent, hard werkt en je eigen lijn volgt, kun je goed geld verdienen.’ Toen wij zijn zaak hadden overgenomen, heeft hij zich er niet meer intensief mee bemoeid. Hij zei: ‘Als jullie wat te vragen hebben, hoor ik het wel.’

Eerst dachten we nog dat dat niet nodig was, omdat we natuurlijk met supermarkten waren opgegroeid. Toch zijn we nog vaak bij hem langs geweest.’ 

15

FORUM #04/23.02.12

omslag

R.I.P. autoindustrie? valt het doek voor nedcar?

1967

1972

1977

1984

1992

1995

De eerste daf rolt in Born van de band.

Een jaar later volgt de officiële opening van de fabriek door koningin Juliana

Volvo neemt een aandeel in daf. Drie jaar later wordt de naam gewijzigd in Volvo Car

Het gaat niet goed met Volvo Car. De Nederlandse Staat pompt 100 miljoen gulden in het bedrijf (een lening) en krijgt 25 procent van de aandelen in handen. Vier jaar later is de Staat zelfs voor 70 procent eigenaar

Het tij is gekeerd.

Inmiddels gaat het weer goed met Volvo Car. De fabriek wordt uitgebreid en er rollen inmiddels meer dan honderdduizend auto’s van de band

Volvo, Mitsubishi en de Nederlandse Staat gaan een joint venture aan; Volvo Car wordt omgedoopt tot NedCar

Koningin Beatrix opent de nieuwe productiefaciliteit, die helemaal op Japanse leest is geschoeid. In dat jaar rollen ook de eerste Mitsubishi Carisma’s van de band

16

FORUM #04/23.02.12

Het einde voor NedCar lijkt nabij. Valt met het verdwijnen van de laatste echte personenautofabriek ook het doek voor de automotive sector in ons land?

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Nedcar, Hollandse Hoogte, Michel Pellanders, Internationaal archief Born, februari. Het nieuws over de toekomst van autofabrikant NedCar is net bekend. In een spontane reactie blokkeren teleurgestelde medewerkers de poort. Een week later beleeft het protest z’n voorlopig hoogtepunt met een demonstratie op het Haagse Malieveld. Het kan hoogstwaarschijnlijk niet verhinderen dat de fabriek aan het einde van het jaar de deuren sluit. Of er moet alsnog een wonder gebeuren en een fabrikant opstaan die de productiefaciliteit wil overnemen. Inclusief de 1.500 medewerkers. Deze maand reist minister Verhagen van Economische Zaken nog af naar Japan om met eigenaar Mitsubishi te praten over een doorstart.

‘Het zou doodzonde zijn als NedCar dicht gaat.’ vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes vindt dat er alles aan gedaan moet worden om dat te voorkomen. Maar ‘laten we geen verkeerde verwachtingen wekken en vooral niet tegen de mensen van NedCar zeggen dat het zo goed als zeker is dat ze hun baan kunnen behouden.’

Betekent het einde van NedCar nu ook de doodsteek voor Nederland als autoland? Nee, de Nederlandse auto-industrie springlevend.

De cijfers over de omvang lopen uiteen, maar volgens belangenbehartiger Automotivenl zijn er toch al gauw zo’n driehonderd bedrijven actief in Nederland. Daaronder veel toele-

veranciers van de auto-industrie. Gezamenlijk bieden zij werk aan ongeveer 45 duizend mensen, bij een totale omzet van 17 miljard euro. Daar steekt de omzet (2010: 743 miljoen euro), maar vooral het aantal medewerkers (1.500) van NedCar bescheiden bij af.

Een geluk bij een ongeluk dat maar een klein deel van de Nederlandse toeleveranciers NedCar als klant heeft. Het grootste deel van de bedrijven moet het juist vooral hebben van export; zij rekenen Europese of zelfs wereldwijd werkende onderdelenfabrikanten en autoproducenten tot hun afnemers. En ze hebben vaak een ijzersterke marktpositie.

Niet voor niets dat de sector deel uitmaakt van de topsector High Tech systemen en materialen, een van de pijlers van het Nederlandse innovatiebeleid.  Kijk ook naar het ForumVideo-debat tussen vno-ncwvoorzitter Bernard Wientjes en sp-leider Emile Roemer op www.vno-ncw.nl /v/204 www.htas.nl, www.automotive.nl, www.nevat.nl

1999

2002

2004

2005

2007

2010

2012

Inmiddels rollen er ruim tweehonderdduizend auto’s van de band in Born. De Nederlandse Staat besluit haar aandelen te verkopen aan Volvo en Mitsubishi.

Twee jaar later is Mitsubishi 100 procent eigenaar, de fabriek uitgebreid en de r&d-afdeling verkocht

De productie loopt terug, ondanks het feit dat voortaan in Born ook Smarts worden gemaakt

De laatste Volvo rolt van de band, negenhonderd tijdelijke medewerkers verliezen hun baan

Reorganisaties: het vaste personeelsbestand krimpt fors. Als een jaar later ook de laatste Smart in Born van de band rolt, hebben meer dan twaalfhonderd NedCar-mensen hun baan verloren

Mitsubishi kondigt nieuwe investeringen aan in Nederland.

Voortaan worden de Colt en de Outlander in Limburg gemaakt

Inmiddels werken er nog vijftienhonderd mensen bij NedCar. Op het hoogtepunt waren er zesduizend mensen in dienst.

Mitsubishi kondigt aan dat vanaf 2012 geen auto’s meer in de Limburgse fabriek worden geproduceerd. Er wordt nog wel naar alternatieven gezocht

Het doek valt definitief, tenzij alsnog een koper wordt gevonden

17

FORUM #04/23.02.12

omslag

Nederland autoland is a Voestalpine Polynorm Group

Metaalwarenfabriek Latenstein

Hoofdkantoor Bunschoten Product o.m. stalen en aluminium carrosserie-

delen, kunststof delen zoals interieurcom-

ponenten Medewerkers 2.600 Omzet 490 miljoen euro (verwachting boekjaar ‘11/’12) Afzet Europa Klanten o.m. Audi, bmw, Daimler, Volkswagen,

Porsche en Opel

Toeleverancier NedCar neen

Hoofdkantoor Tiel Product onderdelen voor dashboards, stuur inrichtingen, motorcompartimenten Medewerkers 145 Omzet 25 miljoen euro (Nederland) Afzet Europa (export: 95 procent) Klanten autofabrikanten als Volkswagen, Opel,

diverse toeleveranciers Toeleverancier NedCar neen

Apollo Vredestein Hoofdkantoor Enschede Product banden (naast autobanden

ook fietsbanden en

banden voor landbouw

voertuigen) Medewerkers 1.600 in Nederland,

12.000 wereldwijd Omzet geen opgave Afzet wereldwijd (bijna 90

procent buiten

Nederland) Klanten o.m. Maserati, Porsche,

Mercedes, Audi Toeleverancier NedCar neen

Koni Group

Inalfa Roof Systems

Hoofdkantoor Oud-Beijerland Product schokdempers Medewerkers 280 in Nederland, ± 680 wereldwijd Omzet 100 miljoen euro (totaal) Afzet wereldwijd Klanten o.m. Lamborghini, Aston Martin Racing,

Abarth en McLaren Toeleverancier NedCar neen

Hoofdkantoor Venray Product schuifdaksystemen Medewerkers 760 in Nederland, 2.200 wereldwijd Omzet 502 miljoen euro Afzet wereldwijd Klanten o.m. bmw, Audi, Volkswagen, Volvo,

Renault Toeleverancier NedCar neen

18

FORUM #04/23.02.12

and is alive and kicking Foto: Autobild

TomTom Hoofdkantoor Amsterdam Product o.m. navigatiesystemen, verkeersinformatie, oplossingen voor

wagenparkbeheer Medewerkers 1.400 in Nederland, 3.500 wereldwijd Omzet 1,5 miljard euro (2010) Afzet wereldwijd Klanten o.m. Fiat, Alfa Romeo, Mazda, Renault, Toyota, Samsung, htc Toeleverancier NedCar neen

Koninklijke Nedschroef Hoofdkantoor Helmond Product bevestigingsmaterialen Medewerkers 350 in Nederland, 1.500 totaal Omzet 430 miljoen euro (2010) Afzet wereldwijd (ruim 80 procent

buiten Nederland) Klanten o.m. Audi, Volkswagen,

Mercedes-Benz, Ford Toeleverancier NedCar ja

Ook nog groot in Nederland‌

Masterfoam Hoofdkantoor Ootmarsum Product o.m. afdichtingsmaterialen, absorptiematerialen,

(geluids)isolatiematerialen Medewerkers 48 in Nederland, 7 in RoemeniĂŤ Omzet 8 miljoen euro (2010) Afzet Europa Klanten toeleveranciers (geen autofabrikanten, op NedCar na) Toeleverancier NedCar ja

19

FORUM #04/23.02.12

Bosal (uitlaatsystemen, katalysatoren), Bosch Transmission Technology (duwbanden voor continu variabele transmissies), Brinks Metaalbewerking (o.m. ventielblokken voor actieve veersystemen), dsm (kunststoffen voor diverse toepassingen), Ellermeyer (lederen auto-interieurs), Faurecia Automotive Seating (autostoelen), Helvoet (technische componenten uit kunststof en rubber), Mirror Controls International (mci) (o.m. verstelmotoren voor achteruitkijkspiegels), Philips Lighting (autoverlichting), Power-Packer (o.m. elektrische en elektro-hydraulische dakbediening cabriolets)

actueel

‘Verzekeraars hadden kunnen voorkomen’ In navolging van beursgenoteerde bedrijven en banken moeten ook verzekeraars zich aan een code voor goed gedrag houden. Daar maken ze alleen nog niet veel haast mee, constateert Ferdinand Grapperhaus, voorzitter van de Monitoring Commissie. ‘Ze hebben het gevoel dat ze aan de code voldoen, maar dat is niet genoeg.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Roger Cremers/hh

De boodschap was niet mals: bij een aantal verzekeraars lijkt het gevoel van urgentie voor het volledig naleven van de code voor goed ondernemingsbestuur te ontbreken. Zij hebben het idee dat de code hen is opgedrongen door de politiek en de maatschappij, en dat deze vooral bedoeld is om het slechte gedrag van ándere verzekeraars te corrigeren.

Dat was eind december de conclusie van de eerste rapportage van de Monitoring Commissie Governance Principes Verzekeraars, die onder leiding staat van advocaat en serlid Ferdinand Grapperhaus. Terwijl beursgenoteerde bedrijven en banken al een aantal jaren ervaring hebben opgebouwd met een eigen code, lijken verzekeraars nog te moeten beginnen met verantwoord ondernemen.

Meneer Grapperhaus, hoe kan het dat verzekeraars niet met de code bezig zijn?

‘Nou, dat moet ik toch even nuanceren. De 20

code is eind 2010 opgesteld. Vorig jaar hebben verzekeraars voor het eerst ervaring opgedaan met de naleving ervan. De eerste slag is gemaakt met een verantwoorde ontwikkeling van nieuwe financiële producten. Maar het klopt dat er op andere terreinen nog het nodige moet gebeuren, bijvoorbeeld ten aanzien van het centraal stellen van het klant­ belang. Dat is wat anders dan klantgericht werken.’

Namelijk?

‘Klantgericht werken is nog te zeer op de business gericht, op het verkopen van producten.

Dat hoeft niet altijd in het belang van de klant te zijn. Klantbelang centraal betekent meer: je moet dan het klantbelang in al je bedrijfsprocessen, in je strategieën mee laten wegen. En dat gebeurt nog lang niet overal.’

FORUM #04/23.02.12

wetgeving

21

FORUM #04/23.02.12

actueel

Wie is Ferdinand Grapperhaus?

Ferdinand Grapperhaus (52) is advocaat bij Allen & Overy. Daarnaast is hij hoogleraar Europees arbeidsrecht aan de Universiteit van Maastricht en kroonlid van de Sociaal-Economische Raad. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn vader Frits Grapperhaus was eind jaren zestig staatssecretaris van Financiën in het kabinet De Jong.

Dat staat in de code. Maar volgens u wordt die niet serieus genomen.

‘Het bewustzijn rond de code kan beter, maar ik wil er ter vergoelijking bij zeggen dat de verzekeringsmaatschappijen de afgelopen tijd voorrang hebben gegeven aan de invoering van nieuwe regelgeving. Je hebt de Europese Solvency-richtlijn, de regels voor beheerst belonen van De Nederlandsche Bank, de verschillende codes die al bestaan. Verzekeraars hebben het gevoel dat ze het lek boven hebben, en dus al grotendeels aan de code voldoen. Maar dat moeten ze dan wel duidelijker laten zien. Om ze daarbij te helpen, hebben we op internet een leidraad met veertig vragen gezet.’

Commissarissen weten soms niet van het bestaan van de code. Hoe kan dat?

‘Het is op zich niet erg als de raad van bestuur zelf het toezicht heeft over het bedrijf en de normen van de code in acht neemt. En dat gebeurt.’

Maar in de andere codes speelt de raad van commissarissen toch juist een centrale rol?

‘Dat moet ook. Daarom gaan we dit jaar kijken of de raad van commissarissen deskundig genoeg is.’

22

Grapperhaus is benaderd voor het voorzitterschap vanwege zijn ervaring op het gebied van corporate governance en beloningsbeleid.

‘Verder ben ik er vrij blanco ingegaan’, zegt hij. ‘Ik ken de affaires rond verzekeraars van de afgelopen tijd, maar heb zelf geen negatieve ervaringen met mijn verzekeringen. Ik ben nooit in een woekerpolis gestapt. Maar zelfs de meer kritische leden van de monitoringcommissie zijn tot dusver positief over wat we aantreffen.’

Hij heeft ‘ja’ gezegd tegen het voorzitterschap omdat hij overtuigd is van de werking van zelfregulering. ‘Dat zorgt ervoor dat je als sector bewuster met je vak omgaat, omdat je zelf meeschrijft aan de code. Het voorkomt ook dat anderen ermee aan de haal gaan, in de vorm van gedetailleerde, onwerkbare regelgeving. Je krijgt studeerkamerregels.’

Zoals?

‘De beloningsregels schieten door. De Tweede Kamer wil, in een overreactie op misstanden, alles in hokjes timmeren. De PvdA wil bijvoorbeeld de bonus in de hele financiële sector op nul stellen. Dan misken je het nut van variabel belonen. Op het gebied van governance noem ik de beperking van het aantal commissariaten tot vijf. Dat zou je kunnen voorkomen door als raad zelf te toetsen hoeveel werk commissarissen aankunnen.’

FORUM #04/23.02.12

‘Meer toegespitst op de verzekeraars wordt nu wetgeving opgesteld voor het interne goedkeuringsproces voor nieuwe financiële producten. Als verzekeraars dat zelf een paar jaar eerder in een code hadden opgepakt, had die wetgeving misschien voorkomen kunnen worden.’

Wetgeving werkt niet?

‘Wetgeving kan nooit alle gevallen regelen, en inspectiediensten hebben niet genoeg mensen om alles te controleren. Het draagvlak is ook groter bij zelfregulering. Verzekeraars zullen tegen elkaar zeggen: jij moet ook aan de code voldoen. In het geval van wetgeving is het meer ieder voor zich. In de ser houd ik me onder meer bezig met het gevaarlijke-stoffenbeleid na de Moerdijkbrand. Daar zou een code ook kunnen werken. Want nu lijden de goede bedrijven onder wat er misging bij dat ene foute bedrijf.’

Wat vindt u van het provisieverbod voor tussenpersonen dat in 2013 wordt ingevoerd?

‘Daar ben ik het wel mee eens. Het heeft echter een paradoxaal, negatief neveneffect. Door het verbod koppel je de verzekeraar los van de tussenpersoon. Die wordt meer een adviseur van consumenten. Verzekeraars hoeven zich dus minder verantwoordelijk te voelen voor

column scheer

Naast Ferdinand Grapperhaus bestaat de Monitoring Commissie Governance Principes Verzekeraars uit Hein Albeda (adviseur), Sybilla Dekker (voormalig awvn-directeur en minister van vrom), Jan Helderman (accountant) en Ingrid Visscher (directeur Unicef).

Overlast

‘verzekeraars hebben het gevoel dat ze het lek al boven hebben’

het gedrag van die adviseur, terwijl dat vanuit de code gezien niet wenselijk is. Ik weet nog niet hoe je dat moet oplossen.’

Wat zijn verzekeraars nou: nuts- of commerciële bedrijven?

‘Ik gebruik de omschrijving verantwoord commercieel. Ze moeten afstand nemen van de puur commerciële inslag. Dat betekent: niet tot het gaatje gaan, een grens stellen. Producten van verzekeraars werken pas op de lange termijn door. Bovendien zijn ze financieel-technisch van aard, en dus niet makkelijk te begrijpen. Dat zijn twee redenen om consumenten tegen zichzelf in bescherming te nemen. Ik zie dat steeds meer gebeuren.’  23

Waardevolle Gezelligheid heet het meldpunt dat rapper Mr. Polska heeft ingesteld in reactie op het anti-Oost-Europeanenmeldpunt van de pvv. Een vriendelijk gebaar van de Poolse medelander die op zijn derde met zijn moeder naar Nederland kwam. Maar misschien had een anti-pvv-meldpunt meer voor de hand gelegen.

Want wat stel je tegenover klachten over Oost-Europeanen?

Klachten over pvv’ers. Mogelijkheden genoeg, als je de berichtgeving over afvallige pvv’ers van de afgelopen jaren de revue laat passeren. Kandidaat- en benoemde Kamerleden, raadsleden en medewerkers van de partij zijn in verband gebracht met een rijk pallet aan foute praktijken. Ik noem dronkenschap, mishandeling, buurtterreur, bedreiging, oplichting, cv-fraude en faillissementsfraude.

Je moet maar durven om met zo’n ‘strafblad’ anderen de maat te nemen met een meldpunt voor klachten. En zelfs met de meldpunten van de pvv is iets mis. Zo riep een medewerker van de Haagse gemeentefractie zijn partijgenoten onlangs op om klachten te verzinnen voor een actie tegen het Verkeerscirculatieplan in Den Haag. Het autoluw maken van de binnenstad zou onder meer de ondernemers daar duperen. Die overstelpten de pvv echter niet met klachten.

‘Zuig wat uit je duim’, mailde de fractiemedewerker enthousiast rond. Ze draaien er in elk geval niet omheen bij de pvv. De medewerker heeft een standje van de partij gekregen, want zo werkt het natuurlijk niet in een democratie. Maar het geeft te denken, als je weet dat de klachten over Oost-Europeanen anoniem mogen worden ingediend.

Nu zijn er Oost-Europeanen waarover je kunt klagen. Het zijn per slot van rekening ook maar mensen. Het echte probleem vormen echter de foute uitzendbureautjes (koppelbazen, noemden we dat vroeger) en de huisjesmelkers die Oost-Europeanen tegen een hongerloontje laten werken en met te veel mensen huisvesten in uitgewoonde krotten.

Dat soort malafide types zijn veel moeilijker aan te pakken. Want een uitzendbureau ben je al met een busje en een mobiel. Dan heb je – in een tijd van bezuinigingen – heel veel arbeidsinspecteurs nodig om die allemaal op te pakken. Dus is het makkelijker om het maatschappelijk ongenoegen te richten op die Pool, Roemeen of Bulgaar die niet aan het werk maar aan de drank is.

Paul Scheer

FORUM #04/23.02.12

jeroen poortvliet

Monitoring Commissie

vijf vragen aan

elro van den burg

‘Meldpunt schaadt Nederlandse bedrijven’ ‘Ooit werd naar ons opgekeken’, zegt Elro van den Burg, directeur van de Pools-Nederlandse Kamer van Koophandel in Warschau. Maar na het pvv-meldpunt voor klachten over OostEuropeanen moet je je bijna schamen een Nederlandse ondernemer te zijn.

‘Zakendoen is lastiger.’

Durft u nog wel over straat?

Schiet in de lach.‘ Ja hoor. Er is geen hetze tegen Nederlanders ontstaan. Maar Nederlandse bedrijven hebben in Polen altijd voordeel gehad van het goede imago en daar is met het pvv-meldpunt wel afbreuk aan gedaan. Ooit werd naar ons opgekeken als ondernemers uit een gastvrij en tolerant land. Nu dreigt het land van tulpen en voetballers als Van Basten, het land van Wilders te worden.’

Wat merkt u daar dan van?

‘Polen zijn niet zo direct als Nederlanders. Ze zullen het dus niet in je gezicht zeggen, maar ik merk wel dat de houding is veranderd. Als ik namens de Pools-Nederlandse Kamer van Koophandel een gesprek heb met een Pools bedrijf of de overheid, moet ik eerst uitleg24

gen dat wat de pvv vindt of doet niet hetzelfde is als het standpunt van onze regering.

Dat Nederlandse ondernemers juist heel blij zijn met Polen en dat Polen en andere OostEuropeanen een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. Nederland is ook niet voor niets de grootste buitenlandse investeerder in Polen. De afgelopen negentien jaar is er door Nederlandse bedrijven 23 miljard euro in het land geïnvesteerd.’

Is de aandacht voor het meldpunt niet een beetje overdreven?

‘Nou nee hoor. Hier in Polen is het groot nieuws. Kijk maar op google nieuws, daar wemelt het van de Poolse krantenkoppen over het meldpunt. De Polen winden zich er enorm over op. De populaire radiozender rfm24 is zelfs een actie begonnen met de slogan Tulipan to lipa (vrij vertaald: de tulp is nep; red.). Uit een peiling onder hun luisteraars blijkt dat de meerderheid vindt dat Nederlandse producten geboycot moeten worden en dat het schandalig is dat de Nederlandse regering nog geen afstand heeft genomen van de actie van de pvv.’

Hoeveel schade ondervinden Nederlandse bedrijven hier van?

‘Ik kan het niet hard maken. Als er nu deals FORUM #04/23.02.12

afketsen op het meldpunt, weet je nooit zeker of dat alleen een gelegenheidsargument is of dat dit echt de reden is. Ze maken in elk geval geen onderscheid tussen de mening van de pvv en het standpunt van de regering.

Polen zijn trotse mensen. Ze laten zich niet meer in het verdomhoekje zetten. Dat is als je naar hun geschiedenis kijkt vaak genoeg gebeurd. Een afwijzing van de Polen, zoals nu met de pvv-site gebeurt, zou gemakkelijk tot een boycot van Nederlandse producten kunnen leiden. Dan is de schade niet te overzien.’

Wat zou de Nederlandse regering of premier Rutte moeten doen?

‘Ik wil niet op stoel van de regering gaan zitten. We hebben een brief geschreven aan minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie om een duidelijk signaal af te geven: ‘Dit gaat echt ten koste van ons imago.’ Dat besef lijkt er in Nederland niet voldoende te bestaan. Het lijkt wel of we vergeten zijn dat onze economie voor een groot deel draait op onze export. We moeten dus zuinig zijn op onze relaties met het buitenland. Die hebben we hard nodig.’  Tekst: Jiska Vijselaar | Foto: Jacek Witkowski

uitspraken

‘Ook bij de sp weten ze dat ze praten over een verleden dat nooit heeft bestaan, in de hoop mensen aan boord te krijgen voor een toekomst waarvan ze weten dat deze zich nooit zal voordoen.’

Columnist Sheila Sitalsing, de Volkskrant van 17 februari

‘Grote dingen ontploffen niet, ze bloeden dood. Zo gaat het ook met de Europese muntunie.’

Trendwatcher Adjiedj Bakas, hp/De Tijd van 10 februari

‘De snelste manier om je vertrouwen in de politiek te verliezen, is politicus worden.’

Jan Markerink, ex-voorzitter deelgemeente Overschie (Rotterdam), de Volkskrant van 15 februari

‘Kreeg ik maar altijd gelijk als ik gelijk had.’ fnv-voorzitter Agnes Jongerius, Vrij Nederland van 11 februari

‘Als ik bij de ns werkte en over mijn eigen bonus ging, zou ik ervan afzien.’

Verkeersminister Melanie Schultz, nrc Handelsblad van 11 februari

‘Ooit vormden mensen een risico voor het systeem, nu vormen de systemen een risico voor de mensen.’

Columnist Kees Kraaijeveld, Vrij Nederland van 11 februari

‘Toezicht houden is soms heel vervelend: je zit klem tussen de enorme beperkingen aan je effectiviteit en de overdreven maatschappelijke verwachtingen.’

Oud-vnu-topman Rob van den Bergh, Management Scope 2

‘Het is heel geruststellend om te weten dat je het nooit iedereen naar de zin kunt maken. Dan ga je het ten minste ook niet proberen.’

Acteur Huub Stapel, Volkskrant Magazine van 18 februari

25

FORUM #04/23.02.12

belrondje

Boete als je bent gehackt?

Het College Bescherming Persoonsgegevens, GroenLinks en de ‘digitale burgerrechtenbeweging’ Bits for Freedom willen boetes voor ondernemers die hun gegevens onvoldoende beveiligen. Word je bestolen, krijg je een boete. Is dat terecht?

Tekst: Remko Ebbers | Foto’s: Sam Rentmeester, Christiaan Krouwels

Jeroen Vonk / Reuyl Juweliers / Dronten

‘Sta in dubio’ ‘Ik sta een beetje in dubio. In eerste instantie was mijn reactie: ik ben er tegen dat je een boete krijgt als je bent gehackt.

Maar ik ga er dan van uit dat bedrijven beschikken over goede beveiligingstechnieken en beschermingsplannen. Als er grote fouten zijn gemaakt, vind ik dat goed gekeken moet worden wie verantwoordelijk is. Ik hoor vaak na een hack dat er te weinig aandacht is besteed aan beveiliging. Misschien moet de overheid dan maar dwingen.’

Joos Lambrechtsen / Herensokken.nl / Utrecht

‘Zinloos’ ‘Als ik lees hoe bij kpn met gegevens is omgegaan, denk ik: dit zat er aan te komen. Zelf doe ik mijn uiterste best om alle deuren die ik ken goed gesloten te houden. Boetes vind ik niet zo zinvol. Het is beter bestaande wet- en regelgeving concreter uit te leggen met het oog op internetgebruik of aan te vullen. Regels rond gegevensbescherming moeten voor alle databeheerders gelden, dus ook voor de secretaris van de tennisclub. Als mijn digitale identiteit gestolen zou

worden, maakt het mij niet uit of die gegevens van mijn internetprovider, een webwinkel of de computer van de sportclub komen.’

‘Voor deze hackers heb ik geen goed woord over. Het is alsof iemand met een koevoet de deur open breekt, dan roept dat hij bewezen heeft dat je deur niet veilig genoeg was en alvast de televisie buiten zet. Het kan ongestraft, want de overheid pakt ze niet aan. Ze krijgen zelfs iets heldhaftigs.’

Ben Veenhof / Veenhof accountant en belastingadviseur/ Oud-Beijerland

‘Onterecht’ ‘Als je hiervoor wet- en regelgeving gaat maken, moet je ook protocollen ontwikkelen waar je aan moet voldoen en misschien certificaten erkennen. Dan krijg je weer allerlei extra administratieve lasten en er wordt al zoveel nieuws bedacht. kpn of Unilever kunnen het financieel aan om meer te investeren in beveiliging, maar Ben Veenhof kan geen ton uittrekken voor beveiliging van gegevens.’

26

‘Een boete is dan een zware manier van motiveren. Daarbij moet ik wel zeggen dat ik er van overtuigd ben dat geen enkel systeem waterdicht is. Ik merk dat ik zelf ook laks ben.

Net als veel andere ondernemers denk ik: wat zouden ze op mijn pc kunnen vinden dat voor derden interessant is? Juist omdat ik ict zie als sores, heb ik het uitbesteed aan iemand die regelmatig alle computersystemen bijhoudt, opschoont en updatet.’

FORUM #04/23.02.12

‘Uitsluitend providers beboeten? Wat doe je dan als je een provider in bijvoorbeeld Amerika hebt? Ik snap het volledig vanuit de consument gezien. Die wil opperste veiligheid, maar hackers zijn altijd slimmer dan de gewone mensen. En wie is het probleem: de consument, de bedrijven of de hackers? Zolang hackers nog vriendelijke jongens zijn, vind ik het niet zo erg. Maar als ze gegevens op internet plaatsen, wordt het anders. Bij winkeldiefstal is toch ook de winkelier niet de schuldige maar de dief? Opsporen van hackers is moeilijk, het is een internationale business, maar de overheid moet dat probleem niet afschuiven op bedrijven.’

vreemde ogen

‘Meer risico nemen’

Michael Boyle (40) Nationaliteit: Australische Functie: international

marketing director

bij Océ Technologies Hier sinds: 2010

‘Nederlanders zijn trots op hun dorp, stad of provincie. Ik woon in Maastricht met mijn gezin.

Daar worden we geaccepteerd door onze buren, meer dan als we Hollanders zouden zijn. Hier hebben twee steden die 50 kilometer van elkaar liggen, een heel andere cultuur. In Australië ligt er soms 1.000 kilometer tussen twee plaatsen, en toch voelt iedereen zich in de eerste plaats Australiër.’

‘Ik kom uit Sidney, een stad met vijf miljoen inwoners. Daar gaat het leven zeven dagen per week door. In Nederland merk je veel meer een verschil tussen de werkweek en het weekend.

De zondag breng je door met familie en doe je rustig aan. Die balans tussen werk en privé bevalt me wel, en wil ik meenemen als we weer terug naar Australië gaan. Daar heerst meer een work hard, play hard-mentaliteit.’

‘Ik wilde altijd al een tijdje in het buitenland, een andere cultuur, werken. In Australië werkte 27

ik al bij Océ. Het lag dus voor de hand om naar Nederland te gaan. Azië is weliswaar dichterbij, maar heeft een heel andere cultuur. Europa is toch de basis van Australië. Mijn vader was in de jaren vijftig in Utrecht gelegerd toen hij bij de Britse luchtmacht diende. Hij komt ons dit jaar bezoeken en kijken of hij nog iets terug kan vinden uit die tijd.’

‘Ik kende Nederland al een beetje door mijn werk – de directeur was een Nederlander – en de zakenreizen naar het hoofdkantoor in Venlo.

Ik moest wel mijn managementstijl aanpassen toen ik hier kwam. Nederlanders houden van vergaderen en zijn geneigd om alles ter discussie te stellen, zelfs maanden nadat een besluit is genomen. Daar ben ik wel een paar keer kwaad over geworden. Volgens mij heeft het te maken met de angst om risico’s te nemen. Australiërs zijn meer geneigd om te improviseren, om gaandeweg intuïtief besluiten te nemen. ­Zitten FORUM #04/23.02.12

ze verkeerd, dan passen ze het beleid aan.’

‘Een ander verschil? Het weer natuurlijk. In Australië ben je veel meer buiten, om te barbecueën of naar het strand te gaan. De ramen staan acht maanden per jaar open. Maar ik houd van de vier seizoenen in Nederland, hoor.

En Nederlanders weten ook wel een feestje te bouwen, zoals met carnaval. Al die verklede mensen vind ik fascinerend om te zien. Ik ben gevraagd om in een carnavalsfanfare te spelen, wat een grote eer is voor een buitenstaander.’

‘Wat ik mis is de Australische koffiecultuur. Op kantoor heb je espressomachines. Wat hier uit de automaat komt, is nauwelijks koffie te noemen. Maar daar staat het Nederlandse bier tegenover.’  Tekst: Paul Scheer | foto: Erik van der Burgt

achtergrond

Dure bejaarden kunnen goedkoper…

Als woningen worden aangepast, kunnen ouderen langer thuis wonen. Dat zou zomaar miljarden kunnen schelen.

Het kan, het mag, maar het gebeurt niet. Wanneer worden we creatief met onze bejaarden?

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Arie Kievit/hh

Een op het oog doodgewone galerijflat. Eentje van het type dertien-in-een-dozijn. Met een dito indeling: gang, woonkamer, keukentje, toilet, doucheruimte en twee slaapkamers. Wie de jarenzeventigflat in de Delftse wijk Voorhof binnenwandelt, ziet het levensloopbestendige er niet direct vanaf. Maar schijn bedriegt. Er is wel degelijk flink aan gesleuteld om ‘m geschikt te maken voor bewoning door ouderen. Nekkenbrekers als dorpels ontbreken en een aantal draaideuren heeft plaatsgemaakt voor rollatorvriendelijke schuifdeuren. En ook de douche en het toilet zijn rollatorvoorbereid.

Meer dan duizend mensen bezochten afgelopen jaar de Wel Thuis voorbeeldwoning: verantwoordelijken bij woningcorporaties, installateurs, maar ook politici. Ze wilden maar wat graag weten hoe mensen de gang naar dure instellingen als verzorgings- en verpleeghuizen zo lang mogelijk kunnen uitstellen. Echt verrassend is die belangstelling niet. Terwijl het kabinet links en rechts schraapwerk doet om nog wat miljarden te vinden voor het dichten van de gaten van vandaag, doemt een levensgroot probleem op: de vraag naar zorg stijgt explosief. Met dank aan de vergrijzing hebben over zo’n twintig jaar 1,6 miljoen mensen zorg nodig in plaats van de huidige 1,2 28

miljoen. Nu al is duidelijk dat we daar bij lange na niet voldoende hulpverleners voor hebben. Personeelstekorten in de zorg zijn er al en die groeien alleen maar verder naar zo’n 450 duizend in 2025.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de kosten.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (scp) deed half januari een poging. Het prijskaartje klinkt angstaanjagend.

Kost de zorg de overheid nu op jaarbasis 11 miljard euro, als we op dezelfde voet doorgaan, gaat het over een kleine twintig jaar om meer dan het dubbele: 25 miljard. Alom klinkt de vraag: hoe zorgen we dat die kostenexplosie wordt voorkomen? De flat die door Wel Thuis (een samenwerkingsverband van zorgsector, overheid, wo­ning­corporaties en installatiebranche) is aangepast, zou maar zo een deel van het antwoord kunnen zijn. De rekensom is simpel: wie langer zelfstandig kan blijven wonen, kost de gemeenschap minder geld. Om dat voor elkaar te krijgen, moeten de komende jaren zo’n half miljoen woningen worden aangepast.

eenvoudig Technisch is dat geen probleem. Wie wil weten wat er allemaal mogelijk is op bouwkundig en installatie-

FORUM #04/23.02.12

29

FORUM #04/23.02.12

achtergrond

‌met de juiste hulp

Beetje breder

Voordeur openen De bel gaat. Tja, wie staat er voor de voordeur? Even kijken en praten via de videodeurtelefoon geeft duidelijkheid. Want veiligheid gaat voor alles. Als het goed volk is, kan de deur dankzij de elektrische voordeuropener eenvoudig vanuit de woonkamer (of elke andere plaats in huis) worden geopend. Dat scheelt weer.

30

Je ziet er bijna niets van. Het scheelt misschien 10 tot 15 centimeter. Dus wat maakt het nu helemaal uit? Die extra centimeters gangbreedte zorgen wel voor veel meer bewegingsvrijheid. Zodat je niet bij elke manoeuvre met de scootmobiel of rollator klem komt te staan. En dan zijn ook de dorpels weggehaald tussen de diverse ruimtes. Kun je met scootmobiel, rollator, of als het een keer zonder kan, beter uit de voeten.

FORUM #04/23.02.12

Op afstand bedienen Een op het oog simpele afstand­bediening. Maar met een druk op de knop open je er de gordijnen mee. En je bedient er zonwering en ventilatie mee. Dat scheelt toch weer twee ritjes van de thuishulp. En, oh ja, er klinkt nu ook eens in de zoveel tijd een alarmsignaal om te helpen herinneren dat er medicijnen ingenomen moeten worden. Ook daarvoor hoeft de thuishulp dus niet meer apart langs te komen.

Home trainen Hier had natuurlijk ook een hometrainer moeten staan of een vergelijkbaar apparaat om fit te blijven.

Want dagelijks 30 minuten bewegen voorkomt een hoop ellende. Minder kans op hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Een beetje bewegen zorgt ook dat je sterker blijft en makkelijker uit de voeten kunt. Dus minder kans op vallen en botbreuken en langer lekker zelfstandig blijven.

Daarvan profiteren ouderen zelf én wij met zijn allen. Want de ziektekosten blijven zo een beetje binnen de perken.

31

Likje verf

Zorg op het scherm Even controleren of alles wel goed gaat met de bewoner van flat nummer zoveel? Vroeger zou je er een dokter of wijkverpleegster op af sturen.

Maar dankzij een directe link met hulpverleners is het monitoren van de gezondheidstoestand en het oplossen van kleine medische problemen nu op afstand mogelijk. De handjes die zo worden uitgespaard kunnen elders beter worden ingezet.

FORUM #04/23.02.12

Hier was het nog niet nodig, de wanden zijn gewoon nog in één kleur geschilderd. Toch is een uniforme (lichte) kleur niet altijd handig. Als je wat minder goed begint te zien, helpt het niet echt om de weg in eigen huis te vinden. Simpele ingrepen als een patroontje in het tegelwerk voor badkamer en toilet helpen al.

Net zoals een behangetje in een afwijkend kleurtje. Of wat te denken van zoiets kleins als schakelaars in een contrasterende kleur?

achtergrond

Topsector maakt werk van langer zelfstandig wonen De ontwikkelingen zouden weleens in een stroomversnelling kunnen komen. Want bevordering van zelfredzaamheid staat centraal in één van de routekaarten voor onderzoek en innovatie binnen de topsector Life Sciences & Health. De routekaart Homecare & Self-management richt zich op de ontwikkeling van technologieën die mensen in staat moeten stellen om langer zelfstandig te leven en hun eigen zorg te organiseren. Met als resultaat onder meer een betere kwaliteit van leven, een grotere arbeidsproductiviteit en een beperking van de kosten van de gezondheidszorg.

technisch gebied, kan in Woerden terecht voor een rondgang door een van de op ware grootte gebouwde voorbeeldhuizen.

Eenmaal binnen knallen de rode, groene en gele wanden je tegemoet.

Die kleuren zijn niet gebruikt om de woning een beetje op te frissen, legt Peter Helmink, innovatiemanager bij de organisatie van installateurs uneto-vni, uit. Het is speciaal zo geverfd en getegeld om de woning geschikt te maken voor mensen met verminderd gezichtsvermogen. ‘Contrast, daar draait het hier om. Zo voorkom je dat de bewoner op de tast zijn weg moet zoeken.’ En dat is niet het enige dat aan de woning is aangepast. Als je beter kijkt, zie je dat de gang wat breder is dan standaard.

In de voorbeeldwoningen is ook de nodige domotica verwerkt. Die huisautomatisering biedt legio mogelijkheden. Maar de onbekendheid van consumenten met deze slimme techniek zorgt ervoor dat deze toch nog maar beperkt wordt toegepast. ‘Probleem is dat de voorbeelden ervan niet voor het grijpen liggen in een winkel. En zien en voelen is toch een voorwaarde voor succes’, zegt Helmink. Zelfs in de modelwoningen in Woerden is het zoeken naar de verschillen met een doorsnee huis. Maar die verschillen zijn er wel degelijk. In de woonkamer van een van de woningen staat bijvoorbeeld een communicatiesysteem. Dit biedt de mogelijkheid om vanuit huis direct contact te hebben met zorgverleners. Praktisch, want veel dagelijkse vragen kunnen zo zonder bezoek van bijvoorbeeld een thuishulp worden beantwoord.

galerijflat er nog maar even bij. De aanpassingen in die woning kostten ongeveer 10.000 euro. Zet dat af tegen de kosten van een plaats in een verzorgingshuis (al gauw een kleine 20 mille op jaarbasis) en je ziet dat de investering in de aanpassingen snel is terugverdiend. ‘Elke maand dat je de eerste opname in een verpleeg- of verzorgingshuis kunt uitstellen, is winst’, stelt Freek Bomhof. Als consultant bij onderzoeksinstituut tno was hij betrokken bij de ontwikkeling van een keuzemodel voor de installatiebranche.

Maar als het allemaal kan, waarom gebeurt het dan niet? Bouwers denken er niet altijd aan, installateurs ook niet, weet Bomhof uit eigen ervaring. Hij was betrokken bij workshops om installateurs duidelijk te maken wat levensloopbestendig bouwen van ze vraagt. Daar bleek al snel dat niet iedereen daarop is voorbereid. ‘Een van de deelnemers zei, bijna boos: ‘Ik ben toch geen consultant?’ Maar voor veel anderen was het een eye opener. Ze zagen wat voor kansen deze groeimarkt biedt.’

Wat ook een rol speelt, zegt hij, is wie de investering in de aanpassingen doet en wie er de baten van heeft. ‘Dat zijn vaak niet dezelfde partijen.’ Veel aanpassingen zullen nodig zijn in woningen zoals de Delftse flat. Huurwoningen, waarvan veel in de sociale sector. Bewoners van dat soort woningen hebben er meestal het geld niet voor.

Maar woningcorporaties zitten er ook niet op te wachten om de beurs te moeten trekken. Zeker als ze de investering in de aanpassingen niet terugzien in de huuropbrengst.

Waar moet het geld dan wél vandaan komen? Putten uit het budget van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (awbz) is een van de mogelijkheden, oppert uneto-vni-voorzitter Marcel Engels. ‘Nu wordt nog veel zorg uit de awbz bekostigd. Als het je lukt om mensen langer zelfstandig te laten wonen, kan daar fors op worden bespaard.

Zaak is dan wel dat een deel van dat geld wordt overgeheveld naar het potje waaruit de aanpassingen van woningen worden bekostigd.’

Maar hij ziet ook een rol weggelegd voor de ziektekostenverzekeraars.

Mensen die leven in een levensloopbestendige woning, lopen minder kans op ongelukken. En dat scheelt fors in de ziektekosten. Ook een deel van het geld dat daarmee wordt uitgespaard, zou gebruikt kunnen worden voor de aanpassing van woningen.

wakker worden Die herverdeling van geld is alleen niet van de ene op de andere dag geregeld. Regelmatig zitten de installateurs met overheid, verzekeraars en andere betrokkenen aan tafel. En Engels proeft inmiddels vooruitgang. Hij heeft het idee dat de politiek langzamerhand wel overtuigd raakt van de kansen van levensloopbestendig bouwen. ‘Een aantal Kamerleden dat tijdens het zomerreces de voorbeeldwoning in Delft bezocht, leek bereid minister Schippers van Volksgezondheid om meer aandacht te vragen voor het langer zelfstandig wonen van ouderen.’ Dus minister Schippers, word eens wakker!  www.vno-ncw.nl/gezondheidszorg

snel verdiend Maar ook met relatief simpele en dus goedkope bouwkundige aanpassingen valt al veel te bereiken. We pakken het voorbeeld van de Delftse

32

FORUM #04/23.02.12

Meer informatie over onder meer de proefprojecten is te vinden op www.welthuis. net, www.stappenplanzorgwoning.nl, www.ttn.otib.nl en www.invoorzorg.nl

rubrieksnaam

Tsjechische premier haalt banden aan

vnci achter conclusies rapport Chemie-Pack jeroen poortvliet

Welke kansen liggen er in Tsjechië voor Nederlandse bedrijven? Dat was de kern van het rondetafelgesprek dat de Tsjechische premier Petr Nečas had met vertegenwoordigers van bedrijven die in zijn land actief is of wil worden.

vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes (links) begroet de Tsjechische premier Petr Nečas

Nečas was in Nederland voor een officieel bezoek, waar hij onder andere premier Rutte, Tweede Kamervoorzitter Verbeet en cda-buitenlandwoordvoerder Ormel ontmoette. Rutte beloofde zijn Tsjechische ambtsgenoot om met de eu te praten over de omstreden website van de pvv om klachten over Midden- en Oost-Europeanen te melden. Een belangrijk deel van zijn bezoek was echter ingeruimd voor economische diplomatie in de Malietoren, het hoofdkantoor van vno-ncw.

In een uitgebreide praatsessie achter gesloten deuren konden vertegenwoordigers van een tiental Nederlandse ondernemingen van gedachten wisselen met Nečas en zijn gevolg.

Wat zijn de economische verwachtingen? Welke sectoren groeien nog? Neemt de overheid stappen waar het Nederlandse bedrijfsleven op kan anticiperen?

De Tsjechische premier benadrukte de inspanningen die zijn regering doet om de economie te stimuleren. Daaronder ook maatregelen die buitenlandse investeringen moeten bevorderen, zoals belastingvoordelen, steun bij opleiden van personeel, hulp bij het zoeken van goede locaties en beloningen voor het creëren van banen.

33

FORUM #04/23.02.12

‘Een incident als bij Chemie-Pack mag niet gebeuren. We doen er alles aan om zoiets te voorkomen.’ Dat zei Colette Alma, directeur van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (vnci), in reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de brand bij Chemie-Pack.

De vnci kan zich vinden in de aanbevelingen die de Onderzoeksraad op 9 februari naar buiten bracht. En de vereniging onderschrijft ook de harde conclusies van het rapport. ‘Zowel in de preventie als bij de bestrijding van de brand heeft Chemie-Pack fouten gemaakt’, constateert Alma.

Het rapport onderstreept volgens haar nog maar eens het belang van het strikt naleven van vergunningen en interne veiligheidsprocedures, van een goede veiligheidscultuur en van de verantwoordelijkheid van bedrijven om na te gaan of een opdrachtnemer de kennis in huis heeft om veilig met stoffen om te gaan. Ze wijst er op dat deze punten staan in het actieplan Veiligheid Voorop dat de chemische industrie samen met vno-ncw heeft opgesteld naar aanleiding van de brand bij Chemie-Pack. Het plan moet ertoe leiden dat de veiligheid in bedrijven die op grote schaal werken met gevaarlijke stoffen op een hoger niveau komt. Alma benadrukt dat de veiligheid bij chemiebedrijven over het algemeen goed is. ‘Met Veiligheid Voorop richten we ons vooral op bedrijven die nog niet de hoogste veiligheidsstandaard hebben bereikt. Die moeten nog een verbeterslag maken.’ www.vnci.nl

vereniging rubrieksnaam

personalia op, die benoemd is tot president strategy, business process architecture and change management for technology business van Xerox Corporation. Zierhoffer is verantwoordelijk voor de planning, afstemming, governance en de levering van de it-infrastructuur voor het bedrijf.

Carol Zierhoffer

Xerox Corporation heeft Carol Zierhoffer benoemd tot chief information officer en vice-president. Ze volgt John McDermott

Alex Kruiter is de nieuwe commercieel directeur van Smilde Foods, producent van voedingsmiddelen. Kruiter vervulde de

xerox

Henri van der Kamp is benoemd tot lid van de raad van bestuur van bouwconcern VolkerWessels.

Hij blijft verantwoordelijk voor de portefeuille van de sector infrastructuur Nederland. Van der Kamp is sinds 2007 in dienst van VolkerWessels.

afgelopen jaren diverse marketingfuncties binnen Smilde Foods.

Sinds 1 januari geeft hij leiding aan de nieuw ingerichte commerciële afdeling. Tevens is Ronald Prince benoemd tot algemeen directeur van Smilde Bakery. Hij blijft ook algemeen directeur van Smilde Foods. Beide bedrijven behoren tot Royal Smilde.

Jurriën Koops is benoemd tot directeur sociale ­zaken van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (abu).

Koops werkt sinds 2002 bij de abu en is op dit moment adjunct-directeur. Hij blijft tevens plaatsvervanger van de algemeen directeur. Voor de abu was Koops drie jaar werkzaam bij Start waar hij diverse functies heeft bekleed.

Verandering nodig in ­­ woon- en modedetailhandel De woon- en modedetailhandel hebben geen geweldig jaar achter de rug. Dat vraagt om verandering. En de bedrijven zelf hebben daarin een belangrijk aandeel, stelt brancheorganisatie cbw-mitex.

De omzet in de sector wonen kwam vorig jaar 3 procent lager uit, die in de sector mode zelfs 6,2 procent. Zo bezien bleef het omzetverlies van 2,5 procent in de schoendetailhandel nog redelijk binnen de perken. cbw-mitex verwacht dat dit jaar voor veel ondernemers een overgangsjaar wordt. Er zal veel meer gewerkt gaan worden met combinaties van fysieke winkels en online activiteiten. De organisatie voorspelt dat maar 20 procent van de ondernemers groei zal weten te realiseren. Ze stelt dat winkeliers geholpen zouden zijn bij een daadkrachtige overheid. Een overheid 34

die besluiten neemt die de consument duidelijkheid bieden. Bijvoorbeeld waar het gaat om de hypotheekrenteaftrek en de pensioenen. Gebeurt dat niet, dan zal de consument de hand nog langer op de knip houden.

Ondernemers moeten serieus werk maken van samenwerking: met collega’s, leveranciers én met partners buiten de bedrijfskolom, stelt cbw-mitex. Woonwinkels en modewinkels moeten hun creativiteit tonen. En ze doen er goed aan om ‘afstand te nemen van het te kleurloze midden’.

De organisatie benadrukt het belang van klantencontacten. ‘Veel ondernemers moeten herontdekken dat ze hun klanten moeten koesteren. Voor een aantal komt die ontdekking helaas te laat.’ www.cbw-mitex.nl

FORUM #04/23.02.12

Inge Thulin is verkozen tot directeur en ceo van 3M. Op 24 februari neemt hij het roer over van George Buckley, voorzitter, directeur en ceo, die op 1 juni met pensioen gaat. Thulin wordt meteen lid van de raad van bestuur en Buckley blijft voorzitter tot de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering op 8 mei, waarop de verkiezing van Thulin tot voorzitter gepland is. Thulin is al werkzaam bij 3M. 3m

Johan Bosma van Whirlpool Nederland is benoemd tot voorzitter van de Vereniging van Leveranciers van Huishoudelijke Apparaten in Nederland. Hij volgt Frans-Anno Tweebeeke van bsh Huishoudapparaten op, die met pensioen is gegaan.

Inge Thulin

Nederland wereld­ topper in zaden Nederlandse bedrijven in uitgangsmaterialen behoren qua omzet, handel en innovatie tot de top van de wereld. Dit blijkt uit onderzoek van het lei, onderdeel van Wageningen University.

Veel grote producenten van uitgangsmaterialen – zaden, pootgoed en jonge planten voor de land- en tuinbouw – zijn hier gevestigd. Dit verklaart mede de kracht van de agro- en foodsector in Nederland.

De bedrijven besteden 15 procent van de omzet aan onderzoek en ontwikkeling. Volgens de onderzoekers een ‘uitzonderlijk hoge score’.

Nederland heeft ook een sterke positie op de wereldmarkt voor uitgangsmaterialen. Bijna 40 procent van de wereldwijde handel in zaden voor tuinbouw en akkerbouw komt voor rekening van ons land. Voor pootaardappelen is dit aandeel bijna 60 procent. Het aandeel van Nederland in de Europese handel in uitgangsmaterialen voor de sierteelt is zelfs dik 40 procent. www.plantum.nl

rubrieksnaam

meer vrouwelijkheid Kop

De verwachtingen voor 2012 zijn niet al te positief. Toch moet de sector transport en logistiek niet aarzelen om nu al personeel aan zich Tekst te binden, is een conclusie in het sectorrapport url Transport & Logistiek van abnAmro. Het risico van een personeelstekort is in deze sector groot.

Volgens de onderzoekers moet niet langer voorrang worden gegeven aan kostenbesparingen en procesoptimalisatie. In plaats daarvan zou er meer aandacht moeten zijn voor feminiene waarden zoals persoonsgerichtheid, aandacht voor het imago en voor de uitdagende, aantrekkelijke kant van de sector. Zeker als bedrijven op de middellange termijn willen overleven. www.tln.nl

knelpunten weg Er zou een regiegroep moeten komen die de belemmeringen rond de toepassing van alternatieve brandstoffen kan wegnemen. Dit stellen Transport en Logistiek Nederland (tln) en ing op basis van het nea-onderzoek Alternatieve brandstoffen: gat in de markt of…. De organisaties vinden het bijvoorbeeld doodzonde als een innoverende transportondernemer nog niet met vloeibaar aardgas aan de slag kan, omdat de regels voor tankinstallaties in zijn gemeente nog niet helder zijn. Ze verwachten dat de regiegroep de aanzet kan geven tot praktijkgerichte oplossingen. www.tln.nl

einde reisinstituut De Stichting sepr, die van oudsher tekende voor de vakdiploma’s voor de reisbranche, is gestopt met het certificeren en erkennen van onderwijsinstellingen. Studenten die al met hun opleiding zijn begonnen, krijgen nog voldoende tijd om het gewenste diploma te behalen. De laatste examens worden afgenomen in 2017. De vraag naar seprkandidaten nam de laatste jaren af. Uit onderzoek bleek dat er onvoldoende draagvlak is om de examinering, certificering en erkenning van sepr in stand te houden. De lopende activiteiten worden ondergebracht bij Reiswerk, ook een samenwerkingsverband van anvr en vakbonden. www.anvr.nl

35

Ondernemers investeren in rondweg Voorschoten

De ondertekenaars van het convenant bijeen: v.l.n.r. Kees van der Helm (vno-ncw West), Hein Tipker (Ondernemersvereniging Voorschoten) en Inge Adema-Nieuwenhuizen (gemeente Voorschoten)

De ondernemers uit de Dobbewijk in Voorschoten en de gemeente financieren samen de aanleg van een rondweg in de wijk. Dat staat in een convenant dat ondernemers, gemeente en ondernemersorganisatie vno-ncw West op 10 februari sloten.

De aanleg van de rondweg is onderdeel van de herstructurering van de Dobbewijk, een wijk met woningen en bedrijven. De weg moet de toegang tot de wijk verbeteren. Door de aansluiting van de weg op een gebied dat nu nog braak ligt, kan het bedrijventerrein worden uitgebreid met 7 hectare. Vestiging van nieuwe bedrijven levert naar verwachting zo’n 250 arbeidsplaatsen op.

De provincie Zuid-Holland was niet van plan subsidie toe te kennen voor de plannen voor herstructurering van de Dobbewijk. Onder leiding van Kees van der Helm, bestuurslid van vno-ncw West, wisten de ondernemers en de gemeente de begroting alsnog sluitend te krijgen. ‘We hebben een doorbraak bereikt in het moeizame proces van herstructurering van bedrijventerreinen’, aldus een enthousiaste Van der Helm.

Ondernemers uit de Dobbewijk dragen bij aan de projectbegroting door grond voor de rondweg ter beschikking te stellen. Dat scheelt Voorschoten zo’n 600.000 euro. De gemeente tekent voor de resterende 2,2 miljoen euro. www.vno-ncwwest.nl

Nog minder zout als het kan Een volgende stap in de verlaging van de hoeveelheid zout in levensmiddelen. Dat is fase 2 van het Actieplan zout, zegt de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (fnli).

In die tweede fase formuleren individuele levensmiddelenproducenten en brancheorganisaties voor hun productassortiment doelstellingen op het gebied van zoutreductie. Deze doelen moeten uiterlijk eind 2015 worden gerealiseerd. De tweede fase volgt op een succesvolle eerste fase waarin een FORUM #04/23.02.12

gezamenlijke zoutreductie werd behaald van globaal 10 procent. Daarnaast heeft de fnli samen met het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (cbl) een Platform productsamenstelling opgezet. Daarin werken fabrikanten en retailers gezamenlijk aan een wijziging van de samenstelling van producten. Dit om het consumenten (nog) gemakkelijker te maken verantwoord te eten. Deze samenwerking gaat verder dan zoutreductie alleen, benadrukt de fnli. www.fnli.nl

vereniging rubrieksnaam

Miljoenenschade door ladingdiefstal Ladingdiefstal kost verzekeraars gemiddeld een ton per claim. Dat blijkt uit cijfers van het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV).

De informatie over ladingdiefstal komt uit het rap, een registratiesysteem dat vorig jaar in gebruik is genomen. Verzekeraars registreren de cijfers in het rap in het kader van het Convenant aanpak criminaliteit Transportsector, dat is gericht op de aanpak van ladingdiefstal.

Transportverzekeraars deden vorig jaar 249 meldingen van ladingdiefstal, goed voor een totale schade van meer dan 21 miljoen euro. Het ging om diefstallen in Nederland, maar ook in het buitenland. Gemiddeld werd 103.000 euro per claim uitgekeerd.

Opvallend was dat naast de gebruikelijke goederen die veel worden gestolen (zoals tabakswaren, elektronica en alcohol) ook veel levensmiddelen, frisdrank en laagwaardige bouwmaterialen werden gestolen. Ook

lag het aantal diefstallen in de eerste helft van het jaar hoger dan in de tweede helft.

Naar schatting komen bij Nederlandse verzekeraars jaarlijks zo’n duizend claims binnen voor ladingdiefstal. Dat lang niet alle meldingen worden geregistreerd in het rap, heeft er volgens het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit mee te maken dat nog niet alle schadebehandelaars vertrouwd zijn met dit systeem. Ook komen sommige schades pas laat aan het licht doordat niet de verzekeraars zelf, maar een expert, gevolmachtigde of makelaar deze afhandelt. www.verzekeraars.org

Geldloket in mei van start Veel mensen hebben moeite om hun weg te vinden in de hoeveelheid financiële informatie en hulpmiddelen op internet.

De informatie is bovendien vaak te algemeen. Wijzer in geldzaken komt daarom met het zogenoemde Geldloket.

Doel van de proef is te kijken of consumenten behoefte hebben aan een fysiek loket voor vragen over geldzaken.

Daarnaast wordt bekeken hoe het beste in deze behoefte kan worden voorzien.

Voorlichting en praktische assistentie staan centraal; indien nodig wordt doorverwezen naar relevante instanties. Het Geldloket geeft nadrukkelijk geen financieel advies en verkoopt geen producten of diensten.

Ook schuldhulpverlening valt buiten het 36

bereik van het loket. Uitgangspunt van het Geldloket is een vergroting van de financiële (zelf)redzaamheid van de consument.

De proef, die begint in mei, heeft een looptijd van een jaar. Daarna wordt bekeken of er een vervolg moet komen.

Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën. Ruim veertig organisaties, waaronder het Verbond van Verzekeraars, hebben hun krachten gebundeld om de consument wijzer in geldzaken te maken. www.verzekeraars.org

FORUM #04/23.02.12

omzet jachten daalt Sombere gezichten bij de jachtmakelaars aangesloten bij de brancheorganisatie van de watersportindustrie hiswa. Ze kregen in 2011 een omzetdaling van 4 procent voor de kiezen. Het jaar 2011 toonde een sterk wisselend beeld. De eerste twee kwartalen waren nog hoopgevend, maar de resultaten van de laatste twee kwartalen waren teleurstellend. De gemiddelde verkoopprijs van een zeiljacht bedroeg in het laatste kwartaal van 2011 92.000 euro. Een motorjacht werd gemiddeld voor 77.000 euro verkocht. www.hiswa.nl

brommer-recycling Een recyclingsysteem voor afgedankte auto’s was er al. Nu komt er iets soortgelijks voor brom- en snorfietsen: Scooter Recycling Nederland (srn).

Bezitters van een brommer, snorfiets of scooter kunnen hun afdankertje vanaf 1 maart kwijt bij een bovag-aangesloten verkoper van gemotoriseerde tweewielers. srn is een initiatief van bovag en rai Vereniging. De organisaties verwijzen naar het grote succes van ‘grote zus’ Auto Recycling Nederland (arn). Die stichting heeft ervoor gezorgd dat inmiddels 95 procent van het voertuiggewicht van afgedankte auto’s wordt gerecycled. www.bovag.nl | www.raivereniging.nl

collectief verbod Tilburg is toegevoegd aan het rijtje gemeenten waar raddraaiers een collectieve horecaontzegging opgelegd kunnen krijgen. De maatregel is mogelijk dankzij afspraken tussen een kleine vijftig horecaondernemers in de gemeente. Voor de horecaontzegging wordt samengewerkt met politie, gemeente en openbaar ministerie. De collectieve horecaontzegging is een van de maatregelen die is toegevoegd aan het arsenaal van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, een project ter bevordering van een veilig uitgaansklimaat. In de praktijk blijkt zo’n ontzegging een van de meest effectieve maatregelen om overlast in uitgaansgebieden aan te pakken. Bovendien kost het relatief weinig om dit middel in te zetten. www.khn.nl

rubrieksnaam

agenda vno-ncw

12/3 Rotterdam en Drechtsteden

29/3 IJsseldelta

8/3 hrm-groep Midden-Brabant

14/3 vno-ncw en mkb-Nederland

Drechtsteden als logistiek knooppunt

Themabijeenkomst Beveiliging van

Bijeenkomst Actualiteiten arbeids-

Bijeenkomst Cloud computing,

20/3 Oostland

bedrijfsgegevens

recht en ontslagrecht

iets voor u?

Lunchbijeenkomst

Kijk voor meer informatie op

13/3 Midden-Brabant

Kijk voor meer informatie op

26/3 Den Haag en Westland-Delfland

www.vno-ncwmidden.nl

Bijeenkomst Sociaal-economische

www.vno-ncw.nl

Bouwpower Zuid-Holland

agenda in Nederland voor 2012

27/3 Noordwest-Holland

vno-ncw Noord

Bezoek Tweede Coentunnel

14/3

Bijeenkomst Uitvoering strategisch

26/2 Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

Kijk voor meer informatie op

Business Lunch

plan kanaalzone Zeeuws-Vlaanderen

Kansen voor kunstbeleving in

www.vno-ncwwest.nl

15/3

19/3

Ladies Lunch 2012

Entrepreneurial lectures

20/3

20/3

vno-ncw West ­Gorinchem

14/3 Zeeuws-Vlaanderen

vno-ncw Midden

WD Café

23/2 Twente

Nieuwe Ledenbijeenkomst

Voorlichtingsbijeenkomst

28/2 Rijnland

Bijeenkomst met Jong Management

21/3

­Werkkostenregeling

Bijeenkomst Geen toekomst zonder

7/3 Stedendriehoek

Talent Recruiting Noord

Kijk voor meer informatie op

duurzaam vervoer

Masterclass Monitoren bedrijfs­

21/3 jno

www.bzw.nl

1/3 Delft

prestaties deel I

Netwerkdiner

Bedrijfsbezoek Prysmian cables and

8/3 Rivierenland

27/3

lwv

systems

Lunchbijeenkomst Mobiliteit in

Bedrijfsbezoek vec Drachten

16/3 Kring Noord-Limburg

6/3 Rotterdam

Rivierenland

Kijk voor meer informatie op

Netwerkbijeenkomst Energy for all

Ontbijtbijeenkomst De verkeers­

8/3 Achterhoek

www.vno-ncwnoord.nl

20/3 Kring Zuid-Limburg

onderneming

Bedrijfsbezoek Staalkat International

6/3 Noordwest-Holland

13/3 Noord-Veluwe

bzw

Kick off bijeenkomst hr netwerk

Bedrijfsbezoek Schuuring

29/2 Roosendaal

lwv-Tefaf

Spreker is Victor Kloos, wethouder

14/3 Stedendriehoek

Bijeenkomst Omleiding A58

22/3 Kring Noord-Limburg

van Alkmaar

Masterclass Monitoren bedrijfs­

1/3 Oost en ‘s Hertogenbosch

lwv-Tefaf

prestaties deel II

Bedrijfsbezoek De Ideeënfabriek

27/3

14/3 Twente

3/3 Breda en Oosterhout

Voorlichtingsbijeenkomst

Bijeenkomst met Jong Management

Theateravond musical Next to

­Werkkostenregeling

15/3

normal

Kijk voor meer informatie op

Specialisten Industrietafel

6/3 Midden- en Noord-Zeeland

www.lwv.nl

21/3

Lunchbijeenkomst

gemeente alkmaar

28/2 Drechtsteden

Voorlichtingsbijeenkomst

7/3 Zeeland

Victor Kloos

­Werkkostenregeling

Culturele activiteit Pasión de bueno

12/3 RijnGouwe

21/3 Flevoland

vista

Networking dinner

Bedrijfsbezoek en netwerken

lwv-Tefaf 21/3 Kring Midden-Limburg

‘Overheid discrimineert door subsidiebeleid’ Het subsidiebeleid van staatssecretaris Bleker van el&i leidt tot oneerlijke concurrentie tussen ondernemers in de landbouw. Dat kan en moet beter, vindt Cumela Nederland.

De organisatie van agrarische loonbedrijven stelt dat de afgelopen tijd twee keer subsidies beschikbaar zijn gesteld voor landbouwwerktuigen met energiezuinige motoren of met gps-positionering en -aansturing.

Het geld daarvoor komt uit het budget van het Europese landbouwbeleid. Punt is dat deze subsidies alleen worden verstrekt aan boeren die kiezen voor mechanisatie met eigen machines en tractoren. Boeren die 37

FORUM #04/23.02.12

niet willen of kunnen kiezen voor eigen mechanisatie en daarvoor een loonbedrijf inschakelen, vallen buiten de boot. Nodig is die discriminatie volgens Cumela Nederland niet: voor de regelingen in kwestie geldt dat subsidies straffeloos aan loonbedrijven mogen worden gegeven. Het is een eigen Nederlandse keuze om dit niet te doen. De organisatie wil dat staatssecretaris Bleker de subsidieregelingen ‘repareert’, zodat alle partijen in het boerenwerk ervan kunnen profiteren: agrarische ondernemers én hun partners in het gemechaniseerd loonwerk. Dit alles in het belang van eerlijke concurrentie en een sterke agrarische sector. www.cumela.nl

vereniging rubrieksnaam

even bellen met…

uneto-vni

Marcel Engels, voorzitter uneto-vni uneto-vni, Bouwend Nederland, nl Ingenieurs en de Bond van Nederlandse architecten (bna) werken samen in een project met tno om ‘bimmen’ te stimuleren. ‘Bimmen bespaart tijd en geld’, zegt Marcel Engels, voorzitter van uneto-vni, de branchevereniging van installateurs.

Bimmen? Wat is dat in hemelsnaam? ‘bim staat voor Bouw Informatie Model. Het is een driedimensionale digitale weergave van een gebouw, in feite het virtuele bouwwerk. Vanaf het ontwerp van een gebouw kunnen alle betrokkenen in de bouw, van architect tot installateur, in dit 3D-model werken. Op die manier wordt een integraal ontwerp gerealiseerd, waarbij betrokkenen op tijd hun inbreng kunnen leveren.’

Dat gebeurt nu niet?

‘Partijen in de bouwkolom, architect, aannemer, adviseur en installateur, werken nu niet altijd optimaal samen bij de realisatie van een project. De installateur wordt bijvoorbeeld vaak in een latere fase van het bouwproces ingeschakeld. Die wordt dan geconfronteerd met een gebouwontwerp waarin het lastig kan zijn de installatie er optimaal in te passen. Bovendien leidt de huidige manier van werken tot onnodig hoge faalkosten, extra kosten die ontstaan door inefficiënt werken.’

En dus gaat u de architecten en bouwers bewerken?

‘Met de samenwerking willen we dat alle betrokken branches, behalve uneto-vni ook nl Ingenieurs, Bouwend Nederland en bna, rijp worden gemaakt om te gaan ‘bimmen’. Er zal veel aandacht worden geschonken aan voorlichting en ook kleinere bedrijven die met bim aan de slag willen, krijgen ondersteuning.’

Waarom doet tno eigenlijk mee? ‘tno heeft veel expertise in huis op dit terrein én het heeft ervaring met werken in zogenoemde technologieclusters. In deze clusters vindt kennisoverdracht plaats naar kleinere groepen bedrijven. Met tno is een BrancheInnovatieContract (bic) afgesloten dat wordt ondersteund door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Doel van dat innovatiecontract is om vooral mkb’ers te helpen om innovatiever te werken.’

Wat schiet uneto-vni hiermee op?

‘Heel veel. Installaties bepalen steeds meer de waarde van een gebouw.

Daarom is het belangrijk dat de technische installaties (elektrotechniek, ict, klimaattechniek en sanitair) optimaal worden geïntegreerd in het gebouwontwerp. Daarvoor is bim het perfecte instrument. Bouwkundige aspecten, zoals gevel, dak en isolatie, zijn zeker bij de tegenwoordige energiezuinige installaties, onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dankzij bim is het mogelijk om integraal en dus zo energiezuinig mogelijk te bouwen.’ www.uneto-vni.nl

ministerie van defensie

Militaire bijpraatsessie voor Wientjes Bernard Wientjes krijgt uitleg over nieuwe technologie die militairen moet beschermen tegen bermbommen. Het gebeurde tijdens een werkbezoek van de vno-ncw-voorzitter aan het hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht, op 10 februari in Utrecht. Veel van de technologie bedoeld voor de militaire praktijk komt tot stand in nauwe samenwerking tussen Nederlandse bedrijven en kennis- en onderzoeksinstituten als tno. Steeds vaker wordt die nieuwe technologie ook ingezet in het gewone burgerleven, zoals bij de ontdekking van bosbranden, de opsporing van vermiste personen en criminaliteitsbestrijding. Luitenantgeneraal Mart de Kruif, commandant landstrijdkrachten, greep de gelegenheid aan om Wientjes bij te praten over de ingrijpende reorganisatie die de Landmacht doorvoert als gevolg van de bezuinigingsoperatie. Hij schetste de contouren van de toekomstige, afgeslankte Landmachtorganisatie. Wat blijft is de samenwerking van Defensie en vno-ncw in het Platform Defensie-Bedrijfsleven. Een van de meest recente wapenfeiten van die samenwerking zijn de activiteiten gericht op een burgerloopbaanvervolg voor oud-Defensiemedewerkers.

38

FORUM #04/23.02.12

rubrieksnaam

Nieuwe code tegen belangenverstrengeling

banen op de tocht Kop

De economische neergang slaat het hardst neer in de provincie Zuid-Holland, zo blijkt uit de recente cijfers Tekst van het Economisch Instituut voor de Bouw (eib). url Vorig jaar was er nog een ‘opleving’ van een half procent, de laagste van alle provincies. Maar het eib verwacht dat de krimp dit jaar keihard doorzet. De nieuwbouw is met 10 procent krimp het grootste slachtoffer, terwijl de bouwsector als geheel in deze regio te maken krijgt met een krimp van 5 procent. Bouwend Nederland rekent voor dit jaar op 665 miljoen euro minder omzet dan in het voorgaande jaar. Dit komt overeen met een verlies van 5.500 banen. www.bouwendnederland.nl

Dertig organisaties hebben een nieuwe code ondertekend die belangenverstrengeling moet tegengaan.

De code is onlangs aangeboden aan minister Schippers van Volksgezondheid.

Na een hoopgevend eerste halfjaar is 2011 voor transportondernemers toch nog slecht geëindigd.

Door de aanhoudende onzekerheid bij consumenten over de eurocrisis en de crisis op de huizenmarkt, neemt de vraag naar transport steeds verder af, meldt Transport en Logistiek Nederland (tln). De vermindering van werk drukt omzet en winst. Meer dan 80 procent van alle ondernemers is ontevreden over de hoogte van de vrachtprijzen; bijna 60 procent ervaart een verslechtering van het economisch klimaat binnen de sector. Gevolg is een verder afkalvend ondernemersvertrouwen. www.tln.nl

Goed getapt naar de eindoverwinning khn

minder transport

Initiatiefnemers van de code zijn onder meer de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen knaw, artsenorganisatie knmg en de Gezondheidsraad. De code regelt dat belangen van deskundigen die bijvoorbeeld deel uitmaken van wetenschappelijke en adviescommissies openbaar worden gemaakt. Dit om belangenverstrengeling en daardoor oneigenlijke beïnvloeding te voorkomen.

Uitgangspunt is dat de wetenschap is gebaat bij samenwerking met bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke instanties.

Dat geldt bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van nieuwe medische producten, zoals geneesmiddelen en vaccins. Maar door nauwe samenwerking kunnen wetenschappers op verschillende niveaus wél verweven raken met het bedrijfsleven. Ook kunnen zij onderling tegengestelde belangen hebben.

De organisaties die de code hebben ondertekend, onderschrijven dat de belangen van iedereen zichtbaar en controleerbaar moeten worden gemaakt. www.nefarma.nl | www.zn.nl

ieder verantwoordelijk De recente beveiligingsproblemen rond internet laten zien dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Honderd procent garantie tegen hackers zal er nooit zijn. Dit stelt Thuiswinkel.org in reactie op onder meer de kwestie-kpn. De brancheorganisatie pleit voor een gezamenlijke aanpak van overheid, justitie, bedrijven en belangenorganisaties. Pas dan is er een kans op een succesvolle aanpak. Woninginbraken voorkom je ook niet door alleen goed hang- en sluitwerk aan te brengen. Op dit moment wordt de verantwoordelijkheid te eenzijdig bij bedrijven en overheidsorganisaties gelegd, aldus Thuiswinkel.org. www.thuiswinkel.org

Een goed getapt glas bier gaat verder dan twee vingers schuim. Vijfentwintig tappers bewezen dat tijdens het Nederlands kampioenschap biertappen op de horecavakbeurs bbb, begin februari in Maastricht.

Behalve de winnaar van vorig jaar mochten 24 mensen aan de bak die zich hadden geplaatst via lokale en regionale voorrondes. Nino Beltgens van Restaurant QuasiMolo uit Maastricht, een van de nieuwe kandidaten, ging met de overwinning aan de haal. Hij scoorde in zijn thuiswedstrijd bij de vakjury met zijn presentatie en oog voor details.

De tapwedstrijd voor horecaprofessionals is een initiatief van de Stichting Tapwedstrijden.nl, met ondersteuning van Koninklijke Horeca Nederland (khn). Op de foto de kersverse Nederlands kampioen, geflankeerd door Virginie Janssen (café Oud Brabant, Oirschot, tweede plaats) en Hugo Smeijer (De Stadtlander, Groningen, derde plaats).

www.khn.nl 39

FORUM #04/23.02.12

rubrieksnaam vereniging

de prijs

‘We gaan strijd tegen criminaliteit intensiveren’ automotive

Automotive manager van het jaar

Norbert van den Eijnden (Alphabet International) in het midden met trofee, geflankeerd door v.l.n.r. Rob Tamse (vdo), François Driessen (Driessen Autogroep), Leontien Sitters (Schadenet) en juryvoorzitter Bernard Wientjes

Winnaar… …Norbert van den Eijnden, ceo van Alphabet International.

Van den Eijnden liet François Driessen (directeur-grootaandeelhouder van de Driessen Autogroep) en Leontien Sitters (directeur van Schadenet) achter zich.

Beloond met… …De titel Automotive manager van het jaar 2011 en de bijbehorende onderscheiding, een bronzen beeld van kunstenaar Maurice de Boer.

Juryoordeel… …De jury onder voorzitterschap van vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes prees Van den Eijnden om zijn om ‘correcte manier van optreden, zijn analytische vermogen en zijn hoge mate van integriteit. Hij nam geen grote risico’s, maar maakte beredeneerde en zorgvuldige afwegingen. Het bedrijf is klaar voor een zonnige toekomst’, aldus de jury.

Uitgereikt tijdens… …Het tweejaarlijkse Automotive galadiner, op 10 februari in Bilderberg hotel Résidence Groot Heideborgh in Garderen.

Fraude, winkeldiefstal en heling. De aanpak daarvan is speerpunt van het nieuwe beleid dat minister Opstelten van Veiligheid en Justitie op 12 februari in Zaltbommel presenteerde.

Het Actieplan criminaliteit tegen bedrijven is breed gedragen. Onder meer vno-ncw, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de vng, de Nederlandse Vereniging van Banken, Detailhandel Nederland, het Verbond van Verzekeraars, Koninklijke Horeca Nederland, de politie en het openbaar ministerie hebben er aan meegewerkt. Een speciale taskforce gaat de voortgang van het actieplan bewaken. Speerpunten in het actieplan zijn de aanpak van fraude, winkeldiefstal en heling. Maar ook het voorkomen van criminaliteit door het nemen van preventieve maatregelen staat op het prioriteitenlijstje. Het actieplan moet er verder toe leiden dat ondernemers sneller bereid zijn misstanden te melden en aangifte te doen. Bijvoorbeeld door het uitbreiden van de mogelijkheden tot het doen van internetaangifte. Opstelten kondigde bij de presentatie van het actieplan aan dat er ook een proef komt waarin buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) de bevoegdheid krijgen op te treden bij winkeldiefstallen. Iets wat tot nu toe is voorbehouden aan politieagenten. De boa’s kunnen dan bijvoorbeeld een aangifte opnemen, camerabeelden uitlezen, getuigen horen en een proces verbaal opmaken. ‘Al die gegevens worden aan de politie gegeven. En dat versnelt de aanpak van winkeldiefstallen’, aldus de minister. www.vno-ncw.nl

Wijzer over de werkkostenregeling De evaluatie van de werkkostenregeling is op komst. In vijf voor­ lichtingsbijeenkomsten zetten deskundigen van vno-ncw en mkbNederland, de Belastingdienst en awvn alle ins en outs van de regeling op een rij.

Tijdens de bijeenkomsten wordt onder meer aangegeven waar werkgevers op moeten letten bij de voorbereiding op de regeling, wat de fiscale gevolgen zijn en wat aandachtspunten zijn op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Ook wordt aandacht besteed aan de evaluatie van de regeling die het ministerie van Financiën in maart, april en mei organiseert.

De bijeenkomsten worden gehouden op de volgende data en locaties: • 13 maart: Malietoren, Den Haag • 20 maart: Conferentiehotel Guldenberg, Helvoirt • 21 maart: Hotel De Bilderberg, Oosterbeek • 22 maart: Golden Tulip Tjaarda, Oranjewoud • 27 maart: Kasteel Daelenbroeck, Herkenbosch

Reden… …De manier waarop hij zijn bedrijf door de crisis heeft geloodst.

Het middagprogramma duurt van 15.15 tot 18.00 uur. Aansluitend is er een borrel.

Deelname kost 55 euro exclusief btw. Inlichtingen en aanmeldingen bij Kitty Dellemijn, 070 3490374, e-mail: dellemijn@vno-ncw.nl.

40

FORUM #04/23.02.12

groen goed

Wilgen als werknemer bedrijf:

innovatie:

Dow Chemical Benelux Grondwatersanering met wilgen

Het dertigtal wilgen op het terrein van Dow Benelux in Terneuzen is in zekere zin werknemer: ze maken deel uit van de grondschoonmaakploeg.

Het bedrijf bekijkt dit jaar of de bomen doen wat ze moeten doen: chemische verontreiniging uit de bodem halen. Daarmee is het groepje bomen meer dan een rustiek uitzicht voor vermoeide ogen.

Drea Berghorst, communicatieadviseur bij Dow, vindt het niet opzienbarend dat Dow ineens met grondsanering in de weer is. ‘Dow heeft als groot chemisch bedrijf veel kennis van bodemverontreiniging en hoe die te verwijderen. Helemaal in Terneuzen waar op een terrein van 400 hectare groot productie-eenheden zijn bijgebouwd en sommige in de loop van de decennia ook weer zijn afgebroken. Regels en normen zijn veranderd. Dus voor dit hele terrein is nu een uitgebreid bodemsaneringsplan opgesteld. Regelmatig worden braakliggende stukken onderzocht. Er werkt hier een heel team bodemspecialisten, dat is historisch gegroeid.’

‘De bomen staan er nu twee jaar en we hopen dit jaar de eerste effecten te meten’, zegt Berghorst.

‘In de vs is door Dow al getest met wilgen als grondsaneerders, maar hier staat de eerste proef in Europa. Het wortelsysteem onttrekt chemicaliën aan het grondwater en de wilgen breken die af tot onschadelijke stoffen. Chemisch is het een vrij gebruikelijk proces. Dat het bewust met bomen wordt gedaan, maakt de proef innovatief.’

Dow heeft goede hoop dat de bodembehandeling aanslaat. Mogelijk dat het bedrijf de ‘techniek’ dan kan delen met anderen, maar dat is nog toekomstmuziek, benadrukt Berghorst. ‘Eerst kijken of het hier werkt.’

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Wim Oskam/hh

41

FORUM #04/23.02.12

portret

henk broeders

‘je moet voor jezelf zorgen’ Henk Broeders, voorzitter van de directieraad van Capgemini Nederland, is van een uitstervend ras. Hij werkt al 32 jaar bij hetzelfde bedrijf en als het aan hem ligt, komen daar nog wel wat jaren bij. ‘In mijn familie was het bijzonder dat ik van de mavo naar de havo ging.’

De jongeman die op de sepiakleurige foto wat weifelend de camera in kijkt en zijn halflange haar goed doet, past niet bij de uitdagende slogan ernaast: ‘31 jaar later werd Henk Broeders Chairman van de Nederlandse Country Board en lid van de Executive Committee Cap Gemini S.A… kun jij dat sneller?’ Het is een advertentie die is gericht op talentvolle studenten van de Nederlandse universiteiten. Broeders heeft nooit op een universiteit gezeten, hij is nooit verder gekomen dan de havo. ‘Zie het maar als een waarschuwing: niet op je lauweren rusten, anders word je ingehaald door havojongens’, grijnst hij.

Nu, op zijn 59ste, is het haar korter en de kleding formeler. Broeders zit ontspannen achter de tafel in zijn kantoor. ‘Ik schep er een zeker genoegen in om mij in gezelschap te presenteren als ongestudeerde.

Bij congressen wordt mij wel eens ten onrechte een titel toegewezen op een naamkaartje en ik ben de eerste om daar iets van te zeggen.’

Tekst: Remko Ebbers | Foto’s: Erik van der Burgt Dat kan ook een vorm van ijdelheid zijn.

‘Bij mij niet. Die geldingsdrang heb ik helemaal niet. Dit is mijn 32ste jaar bij Capgemini, maar wel elke anderhalf jaar in een andere rol. Mijn carrièrepad was geen rechte lijn, ik heb alles gedaan: systemen gebouwd, een helpdesk georganiseerd, onderdelen gefuseerd, gekocht en verkocht. Als hier iemand staat die zegt dat ik een idee heb dat niet kan, dan krijgt hij te maken met al die praktijkervaring.’

Henk Broeders is feitelijk een selfmade man, een dubbeltje dat een kwartje werd, die zijn carrière voor een groot deel toeschrijft aan geluk en durf. In het milieu van de jonge Henk lag het niet voor de hand om lang te leren. Zijn ouders waren al wat ouder. Vader Broeders was taxichauffeur en actief kaderlid bij de vervoersbond. Hij was huurautochauffeur en reed later een blokbandtaxi. Dat zijn zoon bestuurslid zou worden bij vno-ncw heeft hij niet meegemaakt, maar Broeders denkt niet dat zijn vader er onder geleden zou hebben. Moeder zorgde voor 42

FORUM #04/23.02.12

43

FORUM #04/23.02.12

portret

het huishouden en de twee zoons, zoals dat toen gebruikelijk was.

‘Het was al bijzonder dat ik na de mavo naar de havo ging’, zegt Broeders. ‘Ik was toen één van de weinigen in de familie die de middelbare school af maakte, de meesten gingen jong werken. Dat wil overigens niet zeggen dat er geen ambitie in zat. Mijn broer is manager bij Arriva en één van mijn neven heeft zich opgewerkt tot manager bij een werf. Maar het was een heel eenvoudig milieu, nog niet eens lower middle class.’

Zijn jeugd heeft zijn leven niet bepaald, zegt Broeders, maar het heeft wel invloed gehad. Het heeft hem geleerd dat hij op zichzelf is aangewezen. ‘Je moet voor jezelf zorgen. Ik reed eens met de trein van Gouda naar Rotterdam en zag op de muur graffiti: ‘Ik heb recht op geluk’.

Toen drong tot me door: hoezo, recht? Dat kun je zelf regelen. Je moet niet leunen op een ander. Dat heb ik overgehouden uit mijn jeugd: vooral voor jezelf zorgen en het werkt goed om optimistisch te zijn.’

Broeders herkent weinig van zijn eigen jeugd in zijn eigen gezinsleven.

Materieel is het verschil enorm en het huishouden is rustiger. ‘Mijn vader had wisselende diensten. Als hij thuis was, was het vaak van: ‘Sst, vader slaapt.’ Ik ben eerder als mijn moeder, belonend correctief.

Mijn vader was meer bestraffend. Maar hij stond ook verder af van de opvoeding, dat ging in die tijd zo’ Een groot verschil is ook dat zijn vrouw is blijven werken tot het vierde kind werd geboren. Eerst als lerares lichamelijke opvoeding, daarna als conrector. ‘Stoppen was een logische stap. Wij woonden al geruime tijd in Hilversum en daar hadden wij ons sociaal leven. Zij werkte in Rotterdam. Het forenzen was niet meer te combineren met kinderen die naar school en sportclubs gingen. Inmiddels zijn de kinderen allemaal volwassen en is ze nu vooral druk met vrijwilligerswerk. Het komt regelmatig voor dat we elkaar enige tijd alleen in de weekends zien.’

Zo twittert u ook. Veel good news en optimism.

‘Weet je waar ik he-le-maal kregel van wordt? Dat gepraat over de crisis. Er is geen crisis, we hebben een milde recessie. Dóe daar iets mee.

Omdat er onzekerheid is over lonen, komen ineens meer vrouwen op de arbeidsmarkt, las ik laatst. Dat is toch goed nieuws, dat proberen we al jaren te stimuleren.’

Een vrouw die haar baan opgaf voor de carrière van haar man?

‘Dat moet je niet zo zwart-wit zien. Het kwam zo uit. We doen alles in goede samenwerking. Ik ben, denk ik, niet de eeuwig afwezige vader geweest die op zondag het vlees snijdt. Net als mijn vrouw ben ik jarenlang lid geweest van de medezeggenschapsraad van de school. En in het weekeinde kook ik. Dat is een heel bewuste keus, het geeft me de

44

FORUM #04/23.02.12

gelegenheid om ontspannen met mijn kinderen te praten als ze thuis zijn. Ze lopen heen en weer en helpen mee, mijn oudste zoon maakt een heel goede aardappelpuree. Het is helemaal niet zo makkelijk om een activiteit te vinden waar iedereen een beetje ongedwongen aan mee kan doen.’

Drie stellingen Vrouwen wíllen geen toppositie ‘Daar ben ik het niet mee eens. Vrouwen willen wel, maar ze moeten vaker denken: ik doe het en zie wel waar het schip strandt.’

Aanvankelijk wilde u zelf ook het onderwijs in.

‘Dat kwam vooral omdat ik een enthousiaste leraar Nederlands had, maar ik heb letterlijk een blauwe maandag de avondopleiding mo gevolgd. Ik merkte al snel dat ik daar niet genoeg passie voor op kon brengen. Ik kan me wel voorstellen dat ik voor de klas sta, maar of ik het nog zou willen? Nee, ik denk niet dat ik het op zou kunnen brengen. Dat is natuurlijk wel een beetje het probleem van het huidige onderwijs, er zijn steeds minder gepassioneerde onderwijzers. Ik zou het niet raar vinden als daar meer beloning komt voor passie.’

Omdat hij ’s avonds studeerde, had Broeders overdag baantjes als belastingassistent (‘Daaraan heb ik een basiskennis belastingen overgehouden die tot op de dag van vandaag nuttig is.’) en pensioencontractbeheerder om in zijn onderhoud te voorzien. Bij Dow Chemical was hij assistent-projectmanager, maar dat bleek in de praktijk te bestaan uit thee halen voor zijn baas. Zijn opzegtermijn van twee maanden vulde hij met het testen van iets nieuws: bill of materials invoeren in een computersysteem. Bijna bij toeval rolt Broeders verder de informatica in. Tijdens die periode op de it-afdeling van Dow als systeemtester rolt ibm een nieuw computersysteem binnen. Gefascineerd door die techniek wordt de avondopleiding voor leraar ingeruild voor die van programmeur. Dat hij een zekere toekomst als leraar op het spel zette, deed weinig stof opwaaien.

Informatica was toen nog helemaal nieuw. ‘Mensen als mijn ouders konden zich er niet veel bij voorstellen, het stond te ver van ze af.’

Die ervaring staat aan de basis van de levensfilosofie ‘de Broedersstijl’.

‘Pak de kans die zich voordoet. Ga niet te uitvoerig nadenken of je het allemaal wel kunt. Degene die je een kans geeft heeft daar zelf over nagedacht. Dat doe ik heel gevoelsmatig.’ Zo geeft Broeders zelf ook leiding: niet te uitvoerig alles testen, maar het gevoel volgen. ‘Hoe een man of vrouw zich in zijn of haar nieuwe situatie daadwerkelijk gaat gedragen, is slecht te voorspellen.’

‘Ik heb een zekere mate van naïviteit. Ik ga er bij een eerste ontmoeting altijd vanuit dat mensen mij aardig zullen vinden. Als ik mij argwanend zou opstellen, wordt het contact minder goed. Dat wil niet zeggen dat ik over mij heen laat lopen. Niets irriteert me meer dan dat afspraken niet worden nagekomen. Ik ben altijd oprecht verbaasd als dat gebeurt.’

Hoe lang blijft het werk nog leuk na 32 jaar Capgemini?

‘Ik ben bijna 60 en kan elk moment een stap terug doen, maar ik zou tot mijn 67ste, 70ste bij Capgemini betrokken kunnen zijn. Ik ben een gepassioneerd cabrioletrijder. Tot min zes rijd ik in mijn Audi A5 met de kap open. Alleen als het regent, ben ik geneigd de kap dicht te doen.

De ritjes tussen huis en kantoor zijn dan een half uurtje vakantie. Een tweede huisje in Frankrijk? Dat is niets voor mij, veel reizen ook niet.

Dat is voor andere gepensioneerden.’  45

FORUM #04/23.02.12

Nederland beseft de waarde van de euro niet ‘Ik las dat 60 procent van de Nederlanders níet van de euro af wil. Er is meer voorlichting nodig, gepassioneerde voorlichting van politiek en van werkgevers, om de overige 40 procent over de streep te trekken.’

Ict wordt overschat ‘Ict wordt overschat én onderschat.

Overschat omdat de relatie tussen wat kan en de kosten daarvan niet realistisch wordt bekeken. Onderschat omdat er veel meer kan dan de gemiddelde Nederlander voor ogen heeft.’

henk broeders

1952 Geboren in Rotterdam 1972 Dow Chemical Nederland, automatisering 1980 Volmac, diverse functies 1992 Algemeen directeur iquip Informatica 1998 Lid directie Capgemini Nederland 1998 Non-executive director Forrester Research 2000 Directievoorzitter Capgemini Nederland 2004 Lid executive committee Cap Gemini s.a., managing director Capgemini Strategic Business Unit Continental Europe & Asia Pacific 2008 Voorzitter directieraad Capgemini Nederland

buitenland

‘Eindelijk een hervorming die onderkent dat Spanje een land in crisis is.’ De Spaanse premier Mariano Rajoy kan op steun uit werkgeverskringen rekenen

Meer flexibiliteit voor Spaanse werkgevers Met een lagere ontslagvergoeding en meer flexibiliteit heeft Spanje de meest ambitieuze arbeidsmarkthervorming uit haar geschiedenis ingevoerd. Hoe snel kunnen ondernemers nu voor extra banen zorgen?

Tekst: Maaike Homan | Foto: Hermann Bredehorst/hh

De Spaanse premier Mariano Rajoy had zijn Europese collega’s al gewaarschuwd: ‘Deze arbeidsmarkthervorming gaat mij een algemene staking kosten.’ Maar met 5,4 miljoen werklozen (23 procent) en een hijgende Europese Unie in zijn nek, kon de nieuwbakken conservatieve premier niet anders dan drastische maatregelen nemen.

Net als zijn socialistische voorganger Zapatero had hij bonden en werkgevers de tijd gegeven om zelf met een plan te komen. Maar die gesprekken liepen vast. Dus besloot Rajoy om zelf met een hervorming te komen. Twee weken geleden was het dan zo ver: per direct is de ontslagvergoeding verlaagd van 45 dagen per gewerkt jaar naar 33. Of tot twintig dagen voor een onderneming die al drie kwartalen achter elkaar een dalende omzet of 46

inkomsten heeft. Bedrijven krijgen meer interne flexibiliteit, zodat ze salarissen kunnen verlagen en arbeidstijdverkorting kunnen toepassen wanneer ze aantoonbaar financiële problemen hebben. Daarnaast verandert de opzet van de collectieve arbeidsovereenkomsten. Een bedrijf dat zwaar getroffen is door de economische crisis kan nu de sectorale of regionale cao doorbreken en op bedrijfsniveau afspraken maken. Werkgeversorgani­ satie Confederación Espa­ñola de Organizaciones Empresariales (ceoe) is in haar nopjes met de hervorming. Voorzitter Juan Rosell spreekt van ‘een overwinning voor werkgevers, werknemers en voor Spanje’. Hij is blij dat Spanje nu ‘het voorbeeld volgt van veel andere Europese landen’ en straks een modernere arbeidsmarkt zal hebben.

FORUM #04/23.02.12

‘Eindelijk een hervorming die onderkent dat Spanje een land in crisis is. Vooral de interne flexibiliteit is een opluchting voor ondernemers’, zegt Emilio Abel de la Cruz Ugarte van de werkgeversvereniging in de regio La Rioja.

De regering zelf laat geen mogelijkheid onbenut om te vertellen dat Duitsland (lees: Angela Merkel) de plannen omarmt.

‘Maar’, zo waarschuwt ceoe-voorzitter Rosell, ‘deze hervorming gaat niet direct voor banen zorgen. Eerst moet het vertrouwen in de Spaanse economie terugkeren.’ Een lastige opgave, gaf ook hij toe, voor een land dat de economie dit jaar met 1,5 procent zal zien krimpen en waar bedrijven verstoken blijven van krediet.

Spanjaarden vrezen voor massaal ontslag.

‘Zelfs als ambtenaar ben ik nu mijn baan niet meer zeker’, zegt Silvia García Novoa, die een administratieve baan heeft binnen de regionale overheid Madrid. Ook economen waarschuwen in eerste instantie voor een toename van werklozen.

Vakbonden kregen afgelopen weekeinde een paar honderdduizend mensen op de been, maar van een massale demonstratie was geen sprake. Spanjaarden lijken zich te hebben neergelegd bij de maatregelen die hun land moet nemen om uit de crisis te komen. 

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

heineken

opgericht in 1864 wat Brouwer

Elke dag met plezier naar je werk? Dat is waarschijnlijk niet voor iedereen weggelegd. Maar bij de brouwerij van heineken wordt er in elk geval genoten. Met pretogen en een vette glim-

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Jan Buevink, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

47

lach verraden deze heren dat ze het helemaal geen straf vinden hier te werken. Het zijn de baas van de tapkelder en de baas van de gistkelder. Samen keuren ze de kwaliteit van het Bokbier. Met een slang wordt het bier uit het platenfilter getapt. Zijn alle restjes en rommeltjes weggefilterd? Nog een klein slokje dan. Vandaag de dag zou dat natuurlijk niet meer mogen vanwege de aanscherping van het Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Maurits Kuypers (Duitsland), Jessica Maas (Turkije), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Hans Moleman (China), Maaike Veen (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië) Aan dit nummer werkten mee: Linda van Beek, Alfred van Delft, Janny Kamp, Ton Schoenmaekers, Peter Swinkels Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@ vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw

FORUM #04/23.02.12

interne alcoholbeleid bij heineken. Zouden deze mannen ook het bier gekeurd hebben dat een paar maanden later naar Amerika wordt verscheept? Drie dagen na het einde van de Drooglegging komen als eerste 25 fusten en vijftig kisten bier aan in Amerika. Cheers!  Tekst: Marcia Timmermans Foto: heineken Collection Foundation, 1932 moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: Roger Dohmen/hh Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

video

Eén tafel, één stelling, twee kemphanen vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes in debat met sp-leider Emile Roemer. Gaan we voor de nullijn of een hogere winstbelasting? Langer doorwerken of een toptarief voor de hoge inkomens? Hoe moet de economische toekomst van Nederland eruit zien?

Bekijk het complete debat op www.vno-ncw.nl/forumvideo