STOWARZYSZENIE PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI "HOPP"
CHILD WELFARE EDUCATION
PRZEWODNIK PO ZASADACH
START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.
WSTęP Wspólnie z naszymi partnerami z Norwegii przez ponad 2 ostatnie lata rozwijaliśmy innowacyjne narzędzia do edukacji dotyczącej zdrowia publicznego. Naszą bazą były opracowane moduły lekcyjne, które stworzyliśmy w ramach poprzedniego projektu START NOW! w 2018 roku. Wybrane z nich opracowaliśmy w wersjach językowych: polskiej i norweskiej, przystosowaliśmy do formatu edukacji szkolnej, a także uaktualniliśmy o najnowsze trendy w edukacji zdrowotnej i kontekst społeczny. Ponadto stworzyliśmy 10 nowych scenariuszy zajęć, które odpowiadają potrzebom edukacyjnym zrodzonym w dobie pandemii i bazują na wielu ciekawych i angażujących metodach, które można zastosować również w trybie nauki zdalnej. Ważnym elementem naszej współpracy było również zdefiniowanie podstawowych zasad Child Welfare w edukacji, którymi dzieliliśmy się z uczestnikami naszych spotkań promujących projekt w Opolu i Oslo, oraz uczestnikami szkolenia dla edukatorów z Polski i Norwegii w Milówce.
Możemy pochwalić się również certyfikacją QNEC (Quality of Non formal Education Certifcate) organizacji, które wcielają w życie opracowane przez nas reguły. Przedsmak zajęć prowadzonych metodą modułów mogły również poznać dzieci i młodzież, którzy jesienią tego roku wzięli udział w grach miejskich zorganizowanych w obu krajach partnerskich. Projekt Startnow+ był okazją do wymiany wiedzy i praktyk edukacyjnych stosowanych w Polsce i Norwegii, był także procesem kreatywnej współpracy w wyniku której powstały rozwiązania i narzędzia, które w ciekawy sposób pozwalają na zdobywanie praktycznej wiedzy i „zdrowotnych umiejętności” młodzieży biorącej udział w zajęciach, ale także dorosłym, facylitującym ten proces. W tym ebooku prezentujemy wypracowane przez nas zasady child welfare w edukacji. Życzymy udanej lektury i przyjemności korzystania z rezultatów naszej pracy! zespół HOPP zespół FURIM
Czym jest QNEC? Jednym z ważniejszych działań naszego projektu było stworzenie 10 zasad na których bazuje Child Welfare (dobrostan dzieci i młodzieży) oraz w jaki sposób można wprowadzać go na zajęciach edukacyjnych w szkole czy innych organizacjach. Edukatorzy, nauczyciele, trenerzy oraz inne osoby zainteresowane tematem, mogły zgłębiać go podczas szkolenia oraz spotkań promocyjnych, które organizowaliśmy jako część naszych działań projektowych, a także zapisując się do Newslettera, w którym co tydzień szczegółowo opisywaliśmy jedną zasadę. Szkoły, stowarzyszenia oraz inne organizacje, które w swoich działaniach stosują ideę Child Welfare mogły oraz nadal mogą ubiegać się o przyznanie Certyfikatu QNEC, który potwierdza jakość edukacji i dbałość o dobrostan osób z niej korzystających. Poniżej przybliżamy szczegółowo każdą z 10 zasad Child welfare. jeśli jesteś zainteresowany otrzymaniem certyfikatu dla swojej organizacji przejdź do quizu tutaj!
ZASADA 1 UCZCIE SIĘ W BEZPIECZNEJ PRZESTRZENI OZNACZA TO ZAPEWNIENIE BEZPIECZNEJ PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ. EDUKATOR POWINIEN UPEWNIĆ SIĘ, ŻE TEREN LUB POMIESZCZENIE JEST BEZPIECZNE. Postarajcie się poświęcić kilka chwil dla sprawdzenia czy w przestrzeni przeznaczonej do edukacji nie ma żadnych zagrożeń typu: niebezpieczne przedmioty, usterki mechaniczne, a także kwestie higieniczne. Prowadzący może delegować tą odpowiedzialność, w zależności od wieku podopiecznych.
ZASADA 1 UCZCIE SIĘ W BEZPIECZNEJ PRZESTRZENI Jeżeli jesteś odpowiedzialny za przestrzeń edukacyjną nie zostawiaj przygotowań na ostatnią chwilę. Zwróćcie uwagę na szczególne wymogi w zakresie edukacji na otwartej przestrzeni i w miejscach publicznych. W przypadku nauki zdalnej: Zwróćcie uwagę na bezpieczeństwo informatyczne np. czy nie biorą udziału osoby niepowołane, niepożądane linki lub pliki na komunikatorze Zadbajcie o bezpieczeństwo swojego sprzęt
ZASADA 2 ZWRACAJCIE UWAGĘ NA POTRZEBY PODSTAWOWE TO POTRZEBY FIZJOLOGICZNE TAKIE JAK: GŁÓD, PRAGNIENIE, WYDALANIE. NIEZASPOKOJONE POTRZEBY FIZJOLOGICZNE UNIEMOŻLIWIAJĄ KONCENTRACJĘ I BLOKUJĄ PROCESY EDUKACYJNE. ZGODNIE Z PIRAMIDĄ POTRZEB STANOWIĄ ONE FUNDAMENT WSZELKICH AKTYWNOŚCI ŻYCIOWYCH. W ZWIĄZKU Z TYM, ICH REALIZACJA JEST NIEODZOWNA DLA POTRZEB WYŻSZEGO RZĘDU. Przeprowadźcie szybką checklistę czy wszystkie potrzeby zostały zaspokojone. Najlepiej jeszcze przed rozpoczęciem działań edukacyjnych. W przypadku dłuższych działań powtarzajcie checklistę w ramach przerw.
ZASADA 2 ZWRACAJCIE UWAGĘ NA POTRZEBY PODSTAWOWE Zadajcie sobie pytanie „Czy zaspakajanie potrzeb takich jak: jedzenie i picie może odbywać się w trakcie procesów edukacyjnych?” W większości przypadków dzieci i młodzież są w stanie w pełni uczestniczyć w procesach edukacyjnych, jedząc i pijąc w ich trakcie. Prowadzący nie jest odpowiedzialny za realizację wszystkich potrzeb. Wystarczy możliwość ich zaspokojenia. Jeżeli dana potrzeba nie jest możliwa do zaspokojenia w danym momencie okażcie sobie empatię.
ZASADA 2 ZWRACAJCIE UWAGĘ NA POTRZEBY PODSTAWOWE Checklistę możecie dopasować do warunków nauki zdalnej poprzez: wspólne ustalanie przerw (ilości i długości), akceptowanie nagłych potrzeb (przypadki domowe, potrzeby fizjologiczne), umożliwienie anonimowości realizacji potrzeb (prywatny czat, wyłączenie kamery i dźwięku)
ZASADA 3 EDUKACJA W RUCHU RUCHLIWOŚĆ DZIECI I MŁODZIEŻY LEŻY W ICH NATURZE I FIZJOLOGII. RUCH MOŻE STANOWIĆ ELEMENT PROCESÓW EDUKACYJNYCH PODCZAS ZAJĘĆ JAKO ICH INTEGRALNA CZĘŚĆ. NIEZASPOKOJONA POTRZEBA RUCHU UNIEMOŻLIWIA SKUPIENIE UWAGI. Zaakceptujcie naturalną ruchliwość dzieci. Jest to część ich fizjologii i nie ma wpływu na skuteczność procesu edukacyjnego. Jako dorośli mamy skłonność do oceniania skupienia przez pryzmat nas samych. Dzieci potrafią być skupione w trakcie ruchu, a nawet ma to pozytywny wpływ na przyswajanie nowych kompetencji.
ZASADA 3 EDUKACJA W RUCHU Bądźcie świadomi, że im młodsze dzieci tym więcej potrzebują ruchu w trakcie procesu edukacyjnego. Zaplanujcie krótkie przerwy typu energizer. Przykłady takich aktywności znajdziecie w naszych modułach. W przypadku nauki zdalnej: Bądźcie świadomi, że skupienie przed ekranem nie jest tożsame ze skupieniem w grupie. Aktywności online wymagają częstszych przerw i stymulowania aktywności ruchowej. Wykorzystajcie energizery online. Możecie skorzystać z innych narzędzi lub kanałów online (filmy, muzyka, taniec, gry).
ZASADA 4 ZADBAJCIE O PRZYJAZNĄ ATMOSFERĘ PRZYJAZNE OTOCZENIE SPRZYJA DOBREMU SAMOPOCZUCIU I PEWNOŚCI SIEBIE. Wprowadźcie do wspólnej przestrzeni drobne przedmioty osobiste (pamiątki z wakacji, DIY, dzieła twórcze) Pokażcie swoje zainteresowania. Gazetka z hobby na ścianie stworzy przyjazne otoczenie zachęcające to aktywności i otwartości. W przypadku nauki zdalnej: Wykorzystajcie przyjazne GIFy, emotikony i awatary.
ZASADA 5 UCZCIE SIĘ W TOWARZYSTWIE PRZYRODY PRZEBYWANIE NA ŁONIE NATURY SPRZYJA KONCENTRACJI I WZMACNIA EFEKTYWNOŚĆ ZDOBYWANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI. KONTAKT Z PRZYRODĄ MOŻE STANOWIĆ INTEGRALNĄ CZĘŚĆ PROCESÓW EDUKACYJNYCH. PROWADZENIE ZAJĘĆ NA WOLNYM POWIETRZU, BOISKU, SZKOLNYM OGRÓDKU CZY W PARKU, A TAKŻE WYKORZYSTYWANIE ELEMENTÓW PRZYRODY JAKO MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH WPŁYNIE POZYTYWNIE NA PROCESY POZNAWCZE DZIECI I MŁODZIEŻY. Wyobraźcie sobie przeprowadzenie zaplanowanych działań edukacyjnych na łonie natury. Zastanówcie się jakie elementy krajobrazu mogłyby pomóc w procesach edukacyjnych.
ZASADA 5 UCZCIE SIĘ W TOWARZYSTWIE PRZYRODY Wykorzystajcie elementy przyrody jako pomoce naukowe. Czy na pewno przeszkody do wyjścia z Sali są barierami nie do pokonania? Dostosowanie zajęć wyzwoli waszą kreatywność i wspomoże procesy edukacyjne. W przypadku nauki zdalnej: Jakikolwiek kontakt z naturą ma zbawienny wpływ na zmniejszenie stresu i przyswajanie nowych kompetencji. Aby doładować baterie wystarczy przez parę chwil popatrzeć na przyrodę za oknem lub kwiatka w doniczce.
ZASADA 6 AKCEPTUJCIE EMOCJE KAŻDY MA PRAWO DO EMOCJI, GORSZEGO DNIA CZY NASTROJU. DZIAŁA TO W OBIE STRONY, DOTYCZY ZARÓWNO UCZNIA JAK EDUKATORA. PRZEŻYWANE PRZEZ NAS EMOCJE NIE MUSZĄ WPŁYWAĆ NA SKUTECZNOŚĆ PROCESÓW EDUKACYJNYCH, O ILE BĘDĄ AKCEPTOWANE I SPOTKAJĄ SIĘ ZE ZROZUMIENIEM. Pogódźcie się z tym, że w procesie edukacyjnym wciąż jesteśmy ludźmi i będą wam towarzyszyć różne emocje. Nie muszą one wynikać z samego procesu edukacyjnego, ale stanowią nasz emocjonalny bagaż z: poprzednich wydarzeń, miejsc, dni oraz relacji. Nie wymuszajcie emocji, których akurat nie ma. Nie jest możliwe abyśmy przez cały czas byli uśmiechnięci.
ZASADA 6 AKCEPTUJCIE EMOCJE W przypadku nauki zdalnej: pamiętajcie, że wyrażanie emocji online może być zniekształcone i nie oddawać rzeczywistości. Wykorzystujcie ikony emocji (emoji) oraz zwracaj uwagę na wszystkie kanały komunikacji (wideo, głos, czat). Niektórzy mogą preferować jeden z kanałów komunikacji.
ZASADA 7 RELACJE SĄ WAŻNE PROCESY EDUKACYJNE OPIERAJĄ SIĘ NA RELACJACH. RELACJE MIĘDZYLUDZKIE MAJĄ DUŻE PRZEŁOŻENIE NA SKUTECZNOŚĆ UCZENIA SIĘ. DOTYCZY TO ZARÓWNO RELACJI NAUCZYCIEL – UCZEŃ, JAK I UCZEŃ – UCZEŃ. Podstawowe relacje są możliwe nawet w krótkim czasie. Jeżeli chcecie szybko zbudować pozytywną więź, zadbajcie o kontakt wzrokowy, przyjazną rozmowę (choćby krótką i banalną) oraz aktywnie słuchajcie.
ZASADA 7 RELACJE SĄ WAŻNE Uważajcie na konflikty. Konflikty w grupie zarówno te nieoczywiste jak i te ujawnione stanowią poważną przeszkodę w procesie edukacyjnym. Nie rozwiązujcie konfliktów na siłę, niektóre z nich możecie po prostu zaakceptować. Zadajcie sobie pytanie, czy osoby, które się nie lubią muszą pracować w tej samej grupie? Rozwiązanie konfliktu może być nie do pogodzenia z realizacją celu edukacyjnego. W przypadku nauki zdalnej: zaakceptujcie, że relacje są utrudnione, a ich budowanie wymaga więcej wysiłku i czasu, przeznaczcie trochę czasu na relacje w grupie: luźną rozmowę, gry, spontaniczne reakcje, społeczne korzystanie z czatu.
ZASADA 8 POZWÓLCIE NA SWOBODNE WYRAŻANIE OPINII Dziecko ma prawo do wyrażania swojej opinii we wszystkich sprawach, które go dotyczą, a opinii dziecka należy przypisać wagę. Bardzo ważne jest, aby dziecko było wysłuchane i miało wpływ na swoje otoczenie i codzienne życie. rozmowa o uczestnictwie: Omów, co znaczy aktywne uczestnictwo, potwierdź, że każdy może wziąć udział w dyskusji i wyrazić swoją opinię (co mu się podoba, a co nie, jak powinno być, co robić i jak to robić).
ZASADA 8 POZWÓLCIE NA SWOBODNE WYRAŻANIE OPINII Prawo do bycia wysłuchanym nie jest prawem do decydowania, ale prawem do zaangażowania i wpływania, kiedy o czymś decydujemy - to współdecydowanie. Nie możemy odgadnąć, co myślą dzieci, ani co jest dla nich ważne, musimy zapytać - dzieci wiedzą wiele rzeczy inaczej niż dorośli. To dzieci są ekspertami w tym, jak to jest być nimi.
ZASADA 8 POZWÓLCIE NA SWOBODNE WYRAŻANIE OPINII Uczestnictwo to także zdobywanie uznania dla własnego doświadczenia. Weź za punkt wyjścia wspólne doświadczenie w grupie dzieci (spacer po lesie, wydarzenie w szkole, ćwiczenie, którego doświadczyło kilka osób lub wspólne działanie w szkole). Zbierz dzieci i zapytaj: „Jak minął wam dzień? Co pamiętacie najlepiej? Co się stało?”. Zapisz kluczowe słowa w notatkach lub po prostu odpuść rozmowę bezpouczania. Dzieci prawdopodobnie podkreślają różne rzeczy w zależności od tego, w co były zaangażowane lub czego doświadczyły. Prawo dzieci do uczestnictwa jest wpisane w ramowy plan szkoły i stanowi podstawę do projektowania codziennego życia i praktyki pedagogicznej w ramach zajęć.
ZASADA 8 POZWÓLCIE NA SWOBODNE WYRAŻANIE OPINII W przypadku nauki online: Użyj symbolu „Zgłoś się” i zachęć wszystkich do podniesienia cyfrowej ręki. Zanotuj kolejność i udziel wszystkim głosu. Upewnij się, że wszyscy uczestnicy zajęć online aktywnie w nich uczestniczą. Prawo do udziału oznacza również opowiedzenie, jak się czegoś doświadcza – zapytaj dzieci o ich przemyślenia i upewnij się, że wszyscy wyrazili swoją opinię.
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH WSZYSTKIE DZIECI I MŁODZIEŻ MAJĄ PRAWO DO PRYWATNOŚCI. DOTYCZY TO RÓWNIEŻ PRYWATNOŚCI W MIEJSCU ZAMIESZKANIA. OZNACZA TO, ŻE TO DZIECKO DECYDUJE O TYM JAKIE I ILE PRYWATNYCH INFORMACJI CHCE UDOSTĘPNIĆ RODZICOM. DZIECI MAJĄ PRAWO DO TAJEMNIC I ROZMAWIANIA Z PRZYJACIÓŁMI BEZ INGERENCJI RODZICÓW. RODZICE NIE MOGĄ ZATEM PO PROSTU SPRAWDZIĆ ICH TELEFONU KOMÓRKOWEGO, POCZTY ELEKTRONICZNEJ, TORBY ITP. TO SAMO DOTYCZY PRACOWNIKÓW SZKOŁY.
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH Omów definicję prywatności: Jakie informacje są powiązane z daną osobą (takie jak imię i nazwisko, data urodzenia, adres, numer telefonu i adres e-mail, zdjęcia i gry online). Każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, własnego domu i korespondencji. Dzieci mają prawo do wyrażania siebie i bycia wysłuchanym. Oznacza to, że ważne są ich opinie na temat własnej prywatności. Podziel się tym przykładem: jeśli dziecko nie chce, aby rodzice publikowali jego zdjęcia na portalach społecznościowych, powinni to uszanować. Zapytaj dzieci, dlaczego to ważne.
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH Wyjaśnij dzieciom, że mają prawo wiedzieć, jakie informacje na ich temat są przechowywane i dlaczego. Możesz użyć pytania: Gdyby dzieci i młodzież byli przez cały czas monitorowani lub gdyby ktoś miał możliwość zobaczenia wszystkiego, co kiedykolwiek było na ich temat udostępniane, czy myślisz, że chcieliby zmienić swoje zachowanie?
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH W przypadku nauki online: Udostępniaj informacje o nauce przez Internet: im bardziej zdigitalizowane staje się nasze codzienne życie i im więcej informacji o nas jest przechowywanych, tym ważniejsze jest, abyśmy mieli wgląd w to, co tam jest, kto może zobaczyć te informacje i jak są one używane.
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH Rosnące wykorzystanie technologii cyfrowej ułatwia ludziom zbieranie, przechowywanie i udostępnianie danych osobowych. Podaj przykład monitoringu, który z jednej strony może pomóc w zapobieganiu i rozwiązywaniu przestępstw, takich jak wandalizm, przemoc i kradzieże, ale z drugiej budzi wątpliwość czy powinno używać się tej samej kamery do śledzenia każdego kroku zwykłych obywateli. Poproś dzieci o podzielenie się refleksją.
ZASADA 9 SZANUJCIE PRYWATNOŚĆ SWOJĄ I INNYCH Omów łatwość dostępu do informacji w mediach społecznościowych – poproś ich, aby sprawdzili konto na Facebooku lub Instagramie i ocenili, czy udostępniane zdjęcia, posty itp. nadają się do dzielenia z szerokim
ZASADA 10 SPRAWCIE, ABY WSZYSCY CZULI SIĘ WŁĄCZENI BYCIE WYKLUCZONYM OZNACZA, ŻE KTOŚ NIE MA DOSTĘPU DO TAKICH SAMYCH MOŻLIWOŚCI CO INNI. RÓŻNE POWODY WYKLUCZENIA MOGĄ OBEJMOWAĆ NA PRZYKŁAD PŁEĆ (CO MOGĄ ROBIĆ CHŁOPCY, A CO DZIEWCZĘTA), NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ (W JAKI SPOSÓB KAŻDA OSOBA MOŻE UCZESTNICZYĆ?) LUB UPRZEDZENIA (POCHODZENIE ETNICZNE, JĘZYK ITP.).
ZASADA 10 SPRAWCIE, ABY WSZYSCY CZULI SIĘ WŁĄCZENI Pozwól dzieciom poczuć sytuacje innych ludzi, wcielić się w rolę innej osoby, dać wgląd w kilka aspektów tego samego zagadnienia oraz rozwinąć umiejętność empatii i tolerancji. Dzieci mogą pomyśleć o tym, jak wspaniale może być, gdy jest inaczej, kiedy ktoś jest inny niż oni sami. Możecie poćwiczyć otwartość dla tego, co jest inne, dostrzegać, że każdy jest inny, czasem dziwny i że to nie jest problem, a zaleta.
ZASADA 10 SPRAWCIE, ABY WSZYSCY CZULI SIĘ WŁĄCZENI Porozmawiaj także o braku przyjaciół i znaczeniu wstawania się za tymi, którzy z różnych powodów nie są częścią danej społeczności i którzy nie mogą w niej uczestniczyć.
ZASADA 10 SPRAWCIE, ABY WSZYSCY CZULI SIĘ WŁĄCZENI W przypadku nauki online: Poprowadź dyskusję o braniu pod uwagę innych, o różnicach, które są trudne do zaakceptowania oraz o tym, jak możemy dowiedzieć się co warto akceptować, a czego nie. Podkreśl, że tolerancja dla różnicy nie oznacza, że m ożemy robić to, co chcemy, i że istnieją granice tego, co akceptowalne.