



Geneza powstania niniejszego przewodnika miała miejsce w czerwcu 2022 roku, gdzie w Rajczy na południu Polski odbyła się współfinansowana przez Unię Europejską wymiana młodzieżowa niosąca tytuł „HOPP into Environmental Health”, gdzie słowo HOPP stanowi grę słowną nawiązującą do nazwy organizacji goszczącej (z ang. Health Related Organization for Promotion and Prevention). Jak sama nazwa organizacji wskazuje tematyka projektu zahaczała o dziedzinę zdrowia publicznego zdrowie środowiskowe, gdzie rezultatem projektu było stworzenie kampanii ulicznej przez młodzież jak i również zaimplementowanie jej w praktyce. W ramach projektu HOPP into Environmental Health powstało 5 kampanii środowiskowych, które młodzi uczestnicy przeprowadzili wśród społeczności lokalnej, w Bielsku Białej. Tematy dotyczyły konsumpcjonizmu, zanieczyszczenia środowiska plastikiem, hałasem, wzrostu zagrożenia epidemiologicznego przez globalne ocieplenie. Z pozoru niezwiązane ze zdrowiem, a środowiskiem tematy wywierają ogromny wpływ na kondycję społeczeństwa. Można pokusić się o stwierdzenie, że indukują one choroby cywilizacyjne
W trakcie wymiany nie zabrakło również elementów integracji międzynarodowej w towarzystwie natury. Uczestnicy wywierali pozytywny wpływ na lokalne środowisko, poprzez między innymi akcję sprzątania zaśmieconych terenów. Nie zabrakło również aktywności w formie górskich wycieczek, co miało na celu rozwinięcie wrażliwości jak i świadomości na temat postępujących problemów nowoczesnego społeczeństwa.
Problem środowiska i ekologii jest bardzo bliski młodym ludziom. Dzięki temu młodzież mogła zrealizować realne działania na rzecz zdrowia środowiskowego. Odbiorcami ich działań byli zarówno ich rówieśnicy, jak i turyści oraz mieszkańcy miejsc działań i siedzib organizacji.
W ramach projektu HOPP into Environmental Health powstało 5 kampanii środowiskowych, które młodzi uczestnicy przeprowadzili wśród społeczności lokalnej, w Bielsku Białej. Poniżej prezentujemy młodzieżowe kampanie na rzecz zdrowia środowiskowego:
@noise danger to kampania, która koncentruje się na chorobach spowodowanych hałasem i sposobach ich zapobiegania Najczęstsze problemy zdrowotne to utrata słuchu (NIHL), wysokie ciśnienie krwi, choroby serca, zaburzenia snu. Te problemy mają również negatywny wpływ na nasze zachowania społeczne! Stres może powodować irytację i wypadkiZanieczyszczenie hałasem jest często niedoceniane i dlatego ważne jest, aby szerzyć świadomość na ten temat.
@globe protectors skupiają się na chorobach spowodowanych globalnym ociepleniem, takich jak malaria (doniesiono, że globalne ocieplenie zmienia rozkład, intensywność przenoszenia i sezonowość malarii w Afryce Subsaharyjskiej) i gorączkę denga (raporty sugerują związek między globalnym ociepleniem a epidemie gorączki denga). Ich głównym celem jest szerzenie świadomości na temat globalnego ocieplenia i sposobów zapobiegania rozwojowi epidemii. Badania pokazują, że istnieje wysoka korelacja między wzrostem średniej rocznej temperatury a częstotliwością wybuchów epidemii!
@plastic.is.not.funtastic inspiruje ludzi do tworzenia zmian w walce z zanieczyszczeniem plastikiem. Badania wykazały, że niektóre substancje chemiczne zawarte w plastiku mogą przenikać z plastiku do żywności i napojów, które spożywamy. Niektóre z tych chemikaliów są powiązane z problemami zdrowotnymi, takimi jak otyłość, rak, ADHD lub depresja. Ci młodzi ludzie nazywają siebie rewolucją na rzecz czystszej i zdrowszej przyszłości!
@youth stopping consumerism Celem młodzieży jest pogłębienie wiedzy społeczeństwa na temat konsumpcjonizmu. Jakie są jego konsekwencje? Jak to wpływa na środowisko? Jak wpływa na społeczeństwo i jak wpływa na gospodarkę? Jakie są przyczyny konsumpcjonizmu? I o najważniejszej rzeczy, jak temu zapobiec!
@breathe healthier podnosi świadomość na temat zanieczyszczenia powietrza i jego wpływu na nasze zdrowie. Młodzież przytoczyła stanowisko WHO „Skutki zdrowotne zanieczyszczenia powietrza są poważne jedna trzecia zgonów z powodu udaru, raka płuc i chorób serca jest spowodowana zanieczyszczeniem powietrza.”
Założony w 2009 roku Teatro Metaphora jest stowarzyszeniem non profit, którego celem jest rozwijanie działalności kulturalnej i edukacyjnej na rzecz rozwoju społeczności. Jej celem jest rozwijanie kompetencji społecznych i osobistych dzieci, młodzieży i dorosłych poprzez zasady edukacji pozaformalnej.
Teatro Metaphora stara się współtworzyć program artystyczny i kulturalny, którego celem jest podnoszenie jakości życia Działania organizacji są istotną częścią ogólnej strategii Madery, aby stać się społecznością kreatywną, a sama organizacja jest miejscem spotkań dla innowacji i zmian, mających na celu wzmocnienie doskonałości Madery. Teatro Metaphora promuje równe szanse, włączenie, aktywność obywatelską i partycypację dzieci, młodzieży i dorosłych oraz tworzenie dla nich różnych możliwości.
Główne działania stowarzyszenia można pogrupować w trzy wyróżniające się segmenty:
1) Szeroki zakres działań i warsztatów związanych ze zrównoważonym rozwojem, dziedzictwem naturalnym, recyklingiem, zmianami klimatycznymi i najlepszymi praktykami środowiskowymi;
2) Projekty krajowe i międzynarodowe w ramach programów lokalnych, krajowych i europejskich (Erasmus+; Europejski Korpus Solidarności; Kreatywna Europa; inne);
3) Tworzenie i uczestnictwo w działalności kulturalnej różnych dyscyplin artystycznych, przyczyniając się tym samym do rozwoju i upowszechniania dziedzictwa kulturowego.
ATIC to organizacja młodzieżowa, apolityczna, pozarządowa, której celem jest rozwój społeczeństwa rumuńskiego, przyciągającego młodych ludzi do aktywnego obywatelstwa oraz promowanie lokalnych i krajowych wartości kulturowych. Między celami A.T.I.C. w odniesieniu do młodzieży w społeczności to zachęcanie do aktywnego i zdrowego stylu życia, uprawiania sportu i zrównoważonej diety.
Stowarzyszenie organizuje lokalne imprezy sportowe, seminaria o zdrowej diecie, jak również angażuje najmłodszych członków organizacji w wydarzenia międzynarodowe o zdrowotnej tematyce A T I C została założona w 2016 r w Galaţi przez grupę młodych ludzi w celu przyczynienia się do rozwoju społecznego i osobistego młodzieży lokalnej. Aktywnie działa w lokalnej społeczności pracując z dziećmi i młodzieżą z domów opieki, biednych rodzin, osób starszych i bezrobotnych, a także osób mających inne problemy społeczne.
Wraz z organizacją ATIC zrealizowaliśmy wiele projektów międzynarodowych, głównie wymian młodzieży w ramach Programu Erasmus+.
Asociace středoškolských klubů České republiky z.s.
Jest stowarzyszeniem młodzieżowym, którego celem jest rozwijanie działalności zawodowej i zainteresowań młodzieży do 26 roku życia, poszukiwanie i kształcenie młodych talentów. Jednocześnie umożliwia realizację innych działań społecznych i zainteresowań głównie w szkołach ponadpodstawowych.
O ile sam przewodnik porusza tematy projektowania i przeprowadzania kampanii ulicznych, to wielokrotnie będziemy odwoływać się do tematu zdrowia w kontekście owych kampanii środowiskowych. Doświadczenia nabyte przez nas jak i uczestników posłużą jako przykład do wytłumaczenia problemów spotykanych w procesie grupowym tworzenia kampanii jak i zobrazowania wyzwań wobec samych przechodniów odbiorców kampanii. Na przykładzie czerwcowej wymiany omówimy psychologiczne aspekty współpracy, zarówno z grupą jak i odbiorcami kampanii. Na przykładzie odbytych już kampanii społecznych przeanalizujemy krok po kroku wyzwania jakie napotkaliśmy w Bielsku Białej.
O ile e book zawiera wiedzę naukową, o tyle skonstruowany został na podstawie pozaformalnych metod nauczania. Czym tak naprawdę jest edukacja pozaformalna? Według definicji odnosi się do zaplanowanych, ustrukturyzowanych programów i procesów edukacji osobistej i społecznej dla młodych ludzi, mających na celu poprawę szeregu umiejętności i kompetencji, które odbywają się poza formalnym programem nauczania, w tym w organizacjach młodzieżowych. Oznacza to, że nie niesie ona za sobą certyfikacji zdobytej wiedzy czy też podnoszenia wykształcenia formalnego, a stawia na nabywanie miękkich umiejętności kulturowych i społecznych.
W ogólnym tego słowa znaczeniu kampania uliczna jest każdą kampanią organizowaną fizycznie, w przestrzeni publicznej. Sama kampania natomiast jest zespołem podejmowanych działań na rzecz osiągnięcia ustalonego wcześniej celu. Zazwyczaj są to działania na rzecz społeczności kultury, klimatu czy też rozwoju świadomości na dany temat. Opieramy się tutaj na dwóch ważnych zagadnieniach. Po pierwsze musi istnieć potrzeba rozwiązania problemu. Po drugie, potrzebny jest cel, wokół którego będziemy pracować, tworząc kampanię. Definicje te są bardzo ogólne i nie jest zalecane ich ścisłe przestrzeganie. To właśnie oryginalność wyróżnia dobre kampanie uliczne. Co prawda powyższa definicja daje nam zarys tego czym jest kampania uliczna, ale to od nas zależy jak nią pokierujemy i jakie zasoby wykorzystamy.
Podsumowując, w tym aspekcie mamy dużą dowolność, jednak musimy pamiętać, że jest to kampania ULICZNA, więc aby z definicji nią pozostała, musi zostać przeprowadzona FIZYCZNIE w przestrzeni publicznej.
Przykładowo nie możemy przeprowadzić kampanii ulicznej online. Za wyjątek można przytoczyć przykład interaktywnych ekranów, gdzie z pozoru nie widzimy ludzi wchodzących w interakcje z przechodniami, a jednak ekrany te musiały zostać zamontowane, ktoś musiał wgrać odpowiednie oprogramowanie, stworzyć zasoby merytoryczne w aplikacji, dbać o konserwację urządzeń. Owa hybrydowa kampania uliczna stała się niezwykle popularna w czasach pandemicznych, gdzie kontakt z drugim człowiekiem stał się utrudniony, a nawet niebezpieczny. My jednak skupimy się na kontaktowej formie przeprowadzania kampanii.
Aby stworzyć dobrą kampanię uliczną wyodrębniliśmy 7 podstawowych kroków, gdzie każdy z nich zostanie szczegółowo omówiony na następnych stronach. Ważne jest, aby nie zamieniać kolejnością żadnego z kroków jak i nie pomijać jakiegokolwiek z nich. Tylko z uwzględnieniem wszystkich etapów, jesteśmy w stanie stworzyć jakościową i skuteczną kampanię uliczną, której zasięgi będą więcej niż zadowalające.
Każda kampania rodzi się z potrzeby. Z potrzeby zmian, negatywnego oddziaływania, chęci pomocy czy nauczania. Jest to najważniejszy ze wszystkich etapów. Bez jasno określonego celu i motywacji do zmian, zaciekawienia tematem, nie jesteśmy w stanie przejść do następnych etapów. Jest to również idealny moment do poszukiwań osób równie zainteresowanych danym problemem, ponieważ następny etap opierać się będzie na budowaniu silnej grupy, które nie ugnie się pod wpływem czynników losowych, tzw. Czynników ryzyka dla kampanii ulicznej.
Jeżeli jeszcze nie zgromadziłeś chętnych do realizowania wspólnej misji zrób to teraz! Zanim przejdziecie do planowania kampanii czy zbierania danych musicie zbudować silne podstawy do współpracy między sobą. Poświęćcie sporą część tworzenia kampanii na poznawanie siebie, naukę komunikacji, jasne stawianie granic, wyodrębnienie mocnych i słabych stron itp. Ważne jest, aby już na tym etapie ustalić role jakie będziecie pełnić w trakcie kampanii. Muszą być one dostosowane do umiejętności, stopnia możliwego zaangażowania jak i do osobowości. O ile budżet wam na to pozwala, skorzystajcie z pomocy coacha, który przeprowadzi trening umiejętności społecznych, dzięki czemu przejdziecie przez etapy procesu grupowego w warunkach kontrolowanych.
Jednostka Określenie dla osób bezpośrednio biorących udział w kampanii ulicznej. Każda osoba w zespole jest jednostką, ale nie każdy pełni bardziej specyficzną funkcję.
Koordynator Osoba odpowiedzialna za płynność przepływu informacji. Wbrew pozorom nie jest osobą decyzyjną. Decyzje powinny być podejmowane wspólnie, demokratycznie. Jej funkcją jest dbanie o dobrą komunikację jak i zarządzanie wcześniej ustalonym przebiegiem kampanii
Koordynator strefy Odnosi się tylko do większych kampanii, w które zaangażowane jest więcej niż 25 osób i konieczny jest podział na podzespoły (chociażby ze względu na umieszczenie kampanii w kilku lokalizacjach równolegle)
Ratownik/Ochroniarz Tylko w wypadku bardzo dużych kampanii (powyżej 100 osób) lub w wypadku specyficznych warunków jej przeprowadzania
Rzecznik Osoba, której zadaniem jest dbanie o dobry wizerunek kampanii. Kontroluje ona pracę osoby odpowiedzialnej za social media. Może ona również pełnić obie te role, o ile brakuje osób w zespole. Musi być to osoba, która udzieli wywiadu, w przypadku nadejścia reporterów. Nie może bać się przemówień publicznych, i stosować poprawny język, zważając na inkluzywność. Nawiązuje ona również partnerstwa z instytucjami czy lokalami, tworzy wydarzenia na Facebooku, dba o jakościowy content na innych platformach. Jego rola jest ściśle powiązana z zarządzaniem social mediami, dlatego od uczestników zależy decyzja o wyodrębnieniu tych ról. Dla mniejszych zespołów owy rozdział ról nie jest konieczny.
Sekretarz Osoba odpowiedzialna za wszelką dokumentację, pisanie sprawozdań, raportów, podań do instytucji. Musi to być ktoś o „lekkim piórze” jak i dużej wiedzy. Ważnym aspektem jest transparentność. Sekretarz musi zadbać o to, aby wasza działalność była dla wszystkich klarowna. Swoją pracę Sekretarz konsultuje z Rzecznikiem i Koordynatorem
Gdy wasza grupa jest ze sobą zżyta, rozumie swoje potrzeby, a role zostają w pełni przydzielone, możecie przejść do zbierania danych. To również ważny etap waszej kampanii. W razie pytań ze strony przechodniów chcemy być przygotowani i uniknąć kompromitacji. Musicie być przygotowani merytorycznie. Na początek zbierzcie jak najwięcej danych z różnych źródeł, a następnie znajdźcie elementy wspólne. Elementy te są silnymi fundamentami dla tworzenia kampanii. Nie będą one poddawane dyskusji, są niepodważalne i stanowią wasz główny argument. Aby być wiarygodnymi, musicie również zachować obiektywizm. Trzymajcie się faktów. W przypadku kampanii środowiskowych, skupcie się na jednym temacie w obrębie ekologii lub podzielcie się na podzespoły, w których każdy będzie zapoznany z innym tematem.
Głównym źródłem wiedzy powinny być publikacje naukowe. Do najlepszych wyszukiwarek owych badań należą researchgate.net oraz scholar.google.com. Możecie tam wyszukiwać badań po słowach kluczowych, ilości cytatów oraz w wybranym języku.
Gdy zrealizujecie trzy pierwsze punkty, czas ustanowić cel kampanii. Może on być na przykład ilością odbiorców, ilością rozdanych folderów, ankietą dot. Świadomości przechodniów na temat zmian ekologicznych, filmem relacjonującym przebieg kampanii czy też utworzenie e booka. To wy ustanawiacie cel. Ważne jest, aby miał on poparcie całej grupy i miał mocne podstawy merytoryczne. Zmienianie go w trakcie nie przyniesie dobrych rezultatów. Lepiej nie zrealizować celu i uczyć się na błędach niż postawić sobie pozorny cel, który nie rozwija grupy i społeczeństwa
Gdy zrealizujecie trzy pierwsze punkty, czas ustanowić cel kampanii. Może on być na przykład ilością odbiorców, ilością rozdanych folderów, ankietą dot. Świadomości przechodniów na temat zmian ekologicznych, filmem relacjonującym przebieg kampanii czy też utworzenie e booka. To wy ustanawiacie cel. Ważne jest, aby miał on poparcie całej grupy i miał mocne podstawy merytoryczne. Zmienianie go w trakcie nie przyniesie dobrych rezultatów. Lepiej nie zrealizować celu i uczyć się na błędach niż postawić sobie pozorny cel, który nie rozwija grupy i społeczeństwa
Nadszedł czas na przygotowanie kampanii. Na tym etapie zespół dzieli się pomysłami, projektuje plan przebiegu kampanii, zbiera i tworzy materiały promocyjne. Poświęćcie czas, aby ten etap odbył się przy udziale wszystkich członków grupy. Daje to okazję do przeprowadzenia burzy mózgów, modulowania wyzwań na żywo, wyszukiwania możliwości. Przed samą kampanią ważne jest przeprowadzenie próby generalnej w terenie. Gdy waszym elementem przykuwającym uwagę jest przykładowo teatr jest to niezbędne! Przy pierwszej wizycie terenowej, oceńcie czy wybrane przez was miejsce jest bezpieczne, czy nie przeszkadza przechodniom w pokonywaniu trasy. Jeżeli przeprowadzacie kampanię za granicą, zapoznajcie się z regulacjami prawnymi dotyczącymi organizowania wydarzeń w przestrzeni publicznej. Ważnym aspektem bezpieczeństwa jest również pogoda. Dzień przez sprawdźcie czy pogoda pozwala na przeprowadzenie kampanii. Zarówno zbyt niskie temperatury jak i zbyt wysokie stanowią dla was zagrożenie. Nie mówiąc o deszczu/gradzie, który może uszkodzić zebrane przez was materiały jak i przyniesiony na miejsce kampanii sprzęt elektroniczny.
Zawsze miejcie plan B na wypadek niepogody lub innych losowych sytuacji. Sprawdźcie czy w danym dniu w pobliżu nie są przeprowadzane inne wydarzenia, które odciągałyby uwagę przechodniów. Wybierajcie miejsca o dużym natężeniu przechodniów. Miejsca spaceru, gdzie ludzie przychodzą w celach rekreacyjnych są o wiele lepsze od miejsc w centrum miasta, ulic prowadzących w stronę dworca. Szukajcie miejsc bez dużej ilości reklam, im mniej tym bardziej ludzie skupią się na waszym przekazie.
W przypadku kampanii środowiskowych, materiały przez was używane powinny być odnawialne, ekologiczne. Robiąc kampanię o zużyciu plastiku nie rozdawajcie ludziom napojów w plastikowych butelkach. Zamiast rozdawać ludziom ulotki, pokazujcie kody QR.
Wasza próba generalna powinna być poprzedzona energizerem, który doda wam energii, rozluźni i pobudzi umysł do działania!
Nadszedł czas na clue sprawy! To momentu którym wasze wcześniejsze starania zostaną wystawione na próbę, a skuteczność wcześniejszych założeń zostanie zweryfikowana. Ważne jest, aby nie poddawać się w przypadku niepowodzenia, człowiek uczy się na błędach i wasza grupa powinna być tego świadoma.Pamiętajcie, aby przepływ informacji w trakcie trwania kampanii był zachowany. Możecie ustalić znak, który będzie wam pomagał w gromadzeniu się lub wzywał na przerwę. Czas prowadzenia kampanii nie powinien być zbyt długi. Lepiej rozłożyć wasze starania na kilka dni!. To zwiększa również szansę na uzyskanie innej struktury wiekowej odbiorców. W tygodniu, w godzinach porannych natraficie na uczniów i studentów natomiast w weekendy będą to ludzie w większości starsi od nich, załatwiający sprawy, na które nie mieli czasu w tygodniu. Sama godzina jest równie ważna. By mieć więcej odbiorców, na których możecie wpłynąć, wybierajcie godziny szczytów, lub weekendy, gdzie najwięcej rodzin wybiera się na leniwe spacery.
Na tym etapie najważniejsza jest praca sekretarza, który zda odpowiedni raport z przebiegu kampanii. To także odpowiedni czas na zgromadzenie się i ewaluację wyników, wprowadzenie poprawek i omówienie plusów i minusów waszej działaności. Dzięki wspólnej dyskusji, możecie wypunktować wszystkie popełnione błędy i usprawnić proces twórczy w przyszłości. Nie zapomnijcie pochwalić się waszą pracą w social mediach!
Każda kampania potrzebuje mniejszych czy większych zasobów pieniężnych. Możecie się o nie zwrócić do organizacji działających na tym samym, do władz lokalnych czy innych instytucji działających prospołecznie. Oprócz tego możecie wnioskować o patronat prezydentów, polityków czy też znanych działaczy na rzecz środowiska
Jeżeli chodzi o aspekty psychologiczne, to mamy dla was parę rad, które pomogą wam przekazać więcej i łatwiej zwrócić na siebie uwagę:
Efekt pierwszeństwa i efekt świeżości Z reguły kluczowe informacje powinniśmy przekazywać na początku i na końcu komunikatu, bo to właśnie z tych etapów ludzie zapamiętują najwięcej
Pierwsze wrażenie jest ważne - Powinniśmy wyglądać schludnie i przyjaźnie. Uśmiech nie powinien znikać z waszych twarzy
Nie zatrzymuj ludzi na więcej niż minutę Postaraj się w tym czasie zmieścić z wszystkim co masz do przekazania Z reguły ludzie się spieszą przez co nie są w stanie utrzymać uwagi przez dłuższy czas
Nie profiluj ludzi na podstawie wyglądu - Staraj się dotrzeć do każdego
Ustalcie chwytliwe hasło, które będziecie powtarzać Powinno być proste i zrozumiałe Unikajcie słowotwórstwa Słowa użyte w waszym haśle powinny być ogólnie znane.
Kolory kampanii są bardzo ważne Musicie zwracać na siebie uwagę, ale również być wiarygodnymi Używajcie kolorów, którymi zwrócicie na siebie uwagę, ale zachowajcie w tym umiar, żeby nie wyjść na nachalnych
Mamy nadzieję, że udało nam się przekazać najważniejsze aspekty przeprowadzania kampanii ulicznych i że ta publikacja będzie służyła wam jako pomoc przy ich realizacji. Jeżeli masz jakieś pytania, nie wahaj się skontaktować z nami na Instagramie czy Facebooku. Życzymy wielu sukcesów i liczymy na to, że odważycie się zmieniać świat, a ten e book pomoże wam stawiać pierwsze kroki, dla samych siebie i dla lepszego jutra!
Bibliografia:
1. https://www.coe.int/en/web/european youth foundation/non formal education
Tudorache, A J. (2018). Animate the Global Change. A.R.T Fusion Association