StartNow+ Uczę (się) o zdrowiu

Uczę

(się)

StartNOW+

o zdrowiu 1

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

2

KLIKNIJ I SPRAWDŹ SAM!

Facebook

Instagram

Strona

Polityka prywatności STARTNOW+

Książka tworzona w partnerstwie:

3

Tytuł: StartNow+ Uczę (się) o zdrowiu

Ta publikacja została stworzona przez kilku autorów, a niektóre prawa do niektórych części należą do ich szanownych właścicieli.

Autorzy: Max Myklagard, Håkon Ege, Jaros Martyna, Agnieszka Zawiślak Projekt okładki, projekt środka i realizja graficzna: Aleksandra Kołodziej

ISBN: 978-83-952044-1-8 Licencja : CC-BY 4.0

4

nnnnnnnnnnn nnnnnnnnnnn

Spis treści : ROZDZIAŁ 1

Wstęp............................................................................................10

ROZDZIAŁ 2

Więcej o modułach........................................................................14

ROZDZIAŁ 3

Moduły StartNow+ .......................................................................17

DAWNO DAWNO TEMU…CZYLI HISTORIA SZCZEPIONKI Energizer Oś czasu szczepień...........................................................18 Główne działanie Odkodowanie szczepionki .............................................19 Podsumowanie VIPy szczepionek.........................................................20 Rozpowszechnianie Działanie „Szczepienia na świecie”........................20 TECHNOLOGIA - TWÓJ WRÓG CZY PRZYJACIEL? Energizer +/-......................................................................................28 Główne działanie Krytyk sztuki – obserwator społeczeństwa................29 Podsumowanie Co jest w moim telefonie?...........................................30 Rozpowszechnianie Działanie „Zrób sobie przerwę”..............................30 MINDFULNESS W CZASACH PANDEMII Energizer S.T.O.P................................................................................34 Główne działanie Gdzie jestem?.............................................................35 Podsumowanie Uważna pandemia .......................................................36 Rozpowszechnianie Działanie „Terapeutyczna przyroda”........................36 CO ZA DUŻO TO NIE ZDROWO. O LEKACH BEZ RECEPTY Energizer Ryzykowne pigułki...............................................................40 Główne działanie Mieszaj + dobieraj = Polifarmacja..............................42 Podsumowanie Zamiast……..................................................................42 Rozpowszechnianie Ćwiczenie „Zróbmy tu porządek”.............................43

5

PIĘKNI, MŁODZI…UZALEŻNIENI Energizer Guma balonowa.....................................................................46 Główne działanie Poznaj wroga.................................................................47 Podsumowanie Co wiesz o uzależnieniu?................................................48 Rozpowszechnianie Działanie „Perspektywa – wieczór filmowy”...............49 DOBRE I ZŁE ENERGETYKI Energizer Bądź szczery.........................................................................54 Główne działanie Energetyki.....................................................................54 Podsumowanie Bez tego mogę więcej.....................................................56 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Zbadaj moc naturalnej energii”....56 PRZETRAW TO! Energizer Nawyki żywieniowe...............................................................58 Główne działanie Wybieraj mądrze ...........................................................59 Podsumowanie Dobre trawienie................................................................60 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Dbaj o dobro”................................61 KONSEEEEERWANTY Energizer Sprawdź co jesz.....................................................................64 Główne działanie Jak dodatki oraz konserwanty wpływają na zdrowie.....65 Podsumowanie Bądź na bieżąco...............................................................66 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Zadbajmy o siebie”.......................67 MYJ RĘCE!

Energizer Niewidoczny

brud..................................................................68 Główne działanie Po co myjemy ręce?......................................................69 Podsumowanie Prawidłowa higiena może uratować nam życie...............70 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Zachowaj zasady higieny”.............71

ZDROWO ZAKRĘCENI! Energizer Trzymaj rękę na pulsie............................................................74 Główne działanie Bądź aktywny!...............................................................75 Podsumowanie Plusy i minusy..................................................................75 Rozpowszechnianie Aktywność domowa „Śledź swoje zdrowie”................77

6

ROZDZIAŁ 4

Zaaktualizowane moduły StartNOW+............................................78

WODA JEST TYM CZEGO CI TRZEBA Energizer Woda jest wszędzie...........................................................80 Główne działanie Dlaczego potrzebujemy wody?..................................80 Podsumowanie Chroń wodę..................................................................81 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Pomóż innym na świecie”.........81 NIE RYZYKUJ

Energizer 10

porad jak żyć zdrowiej..................................................84 Główne działanie Relacje przyczynowo-skutkowe................................84 Podsumowanie Plany na przyszłość.....................................................85 Rozpowszechnianie Zadanie domowe „Mapowanie w sporcie”.............85

ZDROWE CIAŁO Energizer Naśladowanie ludzkiego ciała............................................88 Główne działanie Porozmawiajmy o zdrowym stylu życia ....................88 Podsumowanie Refleksja nad zdrowym stylem życia...........................89 Rozpowszechnianie Aktywność online „Zdrowszy ja!”............................89 JUŻ DOŚĆ CHORÓB! Energizer Wytańcz to.........................................................................92 Główne działanie Detektywi chorób.......................................................92 Podsumowanie Covid-19 - fakty i mity..................................................93 Rozpowszechnianie Działanie „Galeria - Zapobiegaj i chroń”................93 BĄDŹMY BLIŻEJ Energizer Nie bój się być sobą..........................................................96 Główne działanie Zatańcz ze mną..........................................................96 Podsumowanie Ja dla Ciebie.................................................................97 Rozpowszechnianie Zdrowy związek - React. Act. Prevent....................97 NIE POTRZEBUJESZ TEGO Energizer Przeciążeni........................................................................100 Główne działanie Co wiem o depresji?................................................101 Podsumowanie Narysują JĄ................................................................101 Rozpowszechnianie Śledzenie nastroju.................................................101

7

OCALMY PLANETĘ!

Energizer Dźwięki deszczu w lesie.....................................................104 Główne działanie Odgadnij znaczenie ....................................................104 Podsumowanie Co mogę zrobić, aby pomóc w osiągnięciu Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030...........................................................105 Rozpowszechnianie Aktywność online #TydzieńDlaZiemi.......................105 RELACJE SPOŁECZNE Energizer Dotknij mnie........................................................................108 Główne działanie Zobacz to połączenie!.................................................108 Podsumowanie Idea socjalizacji.............................................................109 Rozpowszechnianie Aktywność online „Bądź bardziej towarzyski!”........109 PO CO TEN STRES Energizer Weź to na spokojnie............................................................112 Główne działanie Ja i stres: kto wygrywa?..............................................112 Podsumowanie Co mogę zrobić, aby wygrać ze stresem......................113 Rozpowszechnianie Zadanie w klasie „Wygrałem ze stresem” ................113 TRAIN YOUR BRAIN II Energizer 1,2,3 - Myśl i Rób.................................................................116 Główne działanie Pudełko wiedzy...........................................................116 Podsumowanie W ich skórze.................................................................117 Rozpowszechnianie Sesja z TED-em........................................................117

ROZDZIAŁ 5

Partnerzy i Qnec...........................................................................120

8

9

Rozdział 1 Wstęp

10

11

Wstęp Projekt Startnow+, którego publikację właśnie przeglądacie, a może nawet czytacie z zainteresowaniem, jest o edukacji zdrowotnej młodzieży, ale bezpośrednimi odbiorcami naszych działań byli nauczyciele, edukatorzy oraz inne osoby pracujące z tą grupą wiekową. Wspólnie z naszymi partnerami z Norwegii przez ponad 2 ostatnie lata rozwijaliśmy innowacyjne narzędzia do edukacji dotyczącej zdrowia publicznego.

Naszą bazą były opracowane moduły lekcyjne, które stworzyliśmy w ramach poprzedniego projektu START NOW! w 2018 roku. Wybrane z nich opracowaliśmy w wersjach językowych: polskiej i norweskiej, przystosowaliśmy do formatu edukacji szkolnej, a także uaktualniliśmy o najnowsze trendy w edukacji zdrowotnej i kontekst społeczny.

Ponadto stworzyliśmy 10 nowych scenariuszy zajęć, które odpowiadają potrzebom edukacyjnym zrodzonym w dobie pandemii i bazują na wielu ciekawych i angażujących metodach, które można zastosować również w trybie nauki zdalnej.

Ważnym elementem naszej współpracy było również zdefiniowanie podstawowych zasad Child Welfare w edukacji, którymi dzieliliśmy się z uczestnikami naszych spotkań promujących projekt w Opolu i Oslo, oraz uczestnikami szkolenia dla edukatorów z Polski i Norwegii w Milówce.

Możemy pochwalić się również certyfikacją QNEC (Quality of Non formal Education Certifcate) organizacji, które wcielają w życie opracowane przez nas reguły.

Przedsmak zajęć prowadzonych metodą modułów mogli również poznać dzieci i młodzież, którzy jesienią tego roku wzięli udział w grach miejskich zorganizowanych w obu krajach partnerskich.

Projekt Startnow+ był okazją do wymiany wiedzy i praktyk edukacyjnych stosowanych w Polsce i Norwegii, był także procesem kreatywnej współpracy w wyniku której powstały rozwiązania i narzędzia, które w ciekawy sposób pozwalają na zdobywanie praktycznej wiedzy i „zdrowotnych umiejętności” młodzieży biorącej udział w zajęciach, ale także dorosłym, facylitującym ten proces. Życzymy udanej lektury i przyjemności korzystania z modułów! zespół HOPP i FURIM

11 11

Rozdział 2

Więcej o modułach

12

13 13

Moduły Główne narzędzie edukacjyjne w Startnow+

Co to jest moduł?

Moduł to scenariusz zajęć edukacyjnych, który pomaga nauczycielom, trenerom i edukatorom w prowadzeniu dobrze zaplanowanych, kreatywnych i pouczających lekcji. Może służyć jako podstawa samodzielnych zajęć lub niektóre jego części mogą być wprowadzone jako uzupełnienie lekcji. Dzięki modułom można mieszać i dopasowywać, co oznacza, że ​​ogólną ideę każdego działania można zrealizować niezależnie od tematu. Edukatorzy, którzy poprowadzą zajęcia, nie muszą być ekspertami w żadnym konkretnym temacie pojawiającym się w module. Każdemu scenariuszowi towarzyszą infografiki i karty pracy, które uzupełniają jego zawartość. Wszystkie stanowią zbiór wiedzy lub ciekawostek, które mogą pomóc w procesie edukacji pozaformalnej.

20 narzędzi edukacyjnych 10 modułów Startnow+ jest zbudowanych na skryptach, które zostały stworzone przez międzynarodowych edukatorów współpracujących z nami przy projekcie Startnow. Skróciliśmy je i zaktualizowaliśmy, dodając nowy kontekst zdrowotny, edukacyjny i kulturowy – widzimy bowiem jak świat i ludzie bardzo zmienili się od roku 2018.

Jako dodatek do 10 istniejących już skryptów stworzyliśmy zupełnie nowe, ciekawe i odpowiadające na bieżące problemy zdrowotne moduły.

Tematy, których dotyczą są bardzo szerokie i różnorodne, np.: historia szczepionek, znaczenie wody, uzależnienia (technologia, narkotyki, alkohol, cukier), uważność, jak zapobiegać chorobom zakaźnym, jak wzmacniać zdrowie psychiczne i społeczne, jak radzić sobie ze stresem, zdrowa dieta, leki bez recepty i wiele innych.

14

Jak zbudowany jest moduł?

Każdy z modułów trwa 60 minut i składa się z 4 części: energizer - krótkie, wprowadzające tematycznie, zazwyczaj bardzo aktywne ćwiczenie; główne działanie - esencja poszczególnych zajęć, dzięki której uczestnicy poznają najważniejsze informacje na dany temat; podsumowanie - ćwiczenie sprawdzające wiedzę uczestników na dany temat lub/i skłaniające ich do refleksji nad tym, co wydarzyło się na zajęciach; rozpowszechnianie - część, która ma być wykonana indywidualnie lub w grupie, ale po odbyciu zajęć.

Zwykle ma na celu promowanie wyników/wiedzy/umiejętności lub postaw zdobytych podczas udziału w zajęciach. Jego czas nie jest wliczany do całkowitego czasu trwania każdego modułu.

Poziomy modułów Moduły zostały dostosowane do konkretnego wieku beneficjentów (tematyka, metody, wiedza). Każdy moduł posiada gwiazdki, rozróżniające poziomy trudności: jedna gwiazdka (*) - moduł przeznaczony jest dla najmłodszych - dzieci w wieku 6-12 lat, dwie gwiazdki (**) - moduł przeznaczony dla nastolatków (13-18 lat) oraz trzy gwiazdki (***) - moduł przeznaczony dla studentów, a nawet dorosłych (18+ lat).

Dlaczego ta metoda?

Uważamy, że koncepcja modułów pomoże młodym ludziom być bardziej świadomymi zagadnień związanych nie tylko ze zdrowiem społecznym, ale przede wszystkim swoim. Ich zaangażowanie w doświadczanie dobrych praktyk na warsztatach, na których mogą się uczyć aktywnie, wzmocni ich postawy, umiejętności dbania o siebie oraz odpowiedzialność za utrzymywanie w dobrej formie siebie i innych.

15 15

Rozdział 3

Moduły StartNow+

16

Lista modułów DAWNO DAWNO TEMU… CZYLI HISTORIA SZCZEPIONKI

TECHNONOLGIA - TWÓJ WRÓG CZY PRZYJACIEL?

PIĘKNI, MŁODZI…UZALEŻNIENI

KONSEEEEERWANTY

MINDFULNESS W CZASACH PANDEMII

CO ZA DUŻO TO NIE ZDROWO. O LEKACH BEZ RECEPTY

DOBRE I ZŁE ENERGETYKI

PRZETRAW TO!

MYJ RĘCE!

ZDROWO ZAKRĘCENI!

17 17

DAWNO DAWNO TEMU…CZYLI HISTORIA SZCZEPIONKI **

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu odkrycie tego czym jest szczepionka i jakie są jej rodzaje; poznanie i prześledzenie długiej historii tworzenia i wprowadzania szczepionek; wzmocnienie świadomości na temat skutków szczepionek; zapoznanie się z sylwetkami naukowców związanych z odkryciem szczepionek, odkrycie czym jest polityka szczepień i jak działa w różnych krajach świata; rozbudzenie kreatywności i wzmocnieni pracy w grupie.

18

ENERGIZER

Oś czasu szczepień Czas trwania: 20 min.

Wielkość grupy: około 20 - 28 osób Materiały: duża sala, kartki z odpowiednim rokiem, infografika nr 1 (pocięty na kawałki w zależności od liczby uczestników), miska/ czapka do losowania

Przed rozpoczęciem zajęć prowadzący przygotowuje salę – na osobnych kartkach zapisuje rok (załącznik 1) i chronologicznie przykleja je do podłogi. Następnie moderator wycina opis wydarzeń (eliminując rok) i umieszcza w misce do wylosowania przez uczestników. Po rozpoczęciu ćwiczenia uczestnicy losują jedną kartkę, a następnie ich zadaniem jest znalezienie właściwego roku wydarzenia umieszczonego na podłodze, przy którym się ustawiają. Uczestnicy mogą rozmawiać, czytać na głos swoją „historię” i pomagać sobie nawzajem w znalezieniu odpowiedniego miejsca. Kiedy facylitator upewni się, że grupa jest gotowa, sprawdza wynik z załącznikiem 1.

Wskazówki dla prowadzącego:

- Przygotuj wcześniej opis wydarzenia i jego rok z infografiki 1.

- Upewnij się, że masz dużą przestrzeń, aby 28 kartek na podłodze tworzyło oś czasu.

- Przed rozpoczęciem powiadom uczestników ile czasu mają na to ćwiczenie.

- Możesz zmniejszyć liczbę dat/wydarzeń i dostosować je do liczby uczestników (jeśli jest ich mniej niż dat) - Możesz zadać dodatkowe pytania, takie jak: Jakie było dla Ciebie to ćwiczenie?; Czy jesteś zadowolony z wyniku?; Co pomogło/zakłóciło jego proces?; Co cię zaskoczyło? Jaki fakt zapamiętałeś najbardziej?

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Odkodowanie szczepionki Czas trwania: ok. 30 min. (w tym czas prezentacji) Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: flipcharty, kolorowe kartony, markery, kolorowy papier, klej, nożyczki, urządzenia z dostępem do Internetu, aplikacje graficzne lub programy Wskazówki dla prowadzącego

- Pamiętaj, aby przypominać grupom o współpracy,

oraz estetyce i oparciu na rzetelnych informacjach.

- To od Ciebie zależy, czy uczestnicy mają przygotować plakaty ręcznie, czy korzystając z aplikacji lub programów graficznych - Możesz wesprzeć grupę następującymi źródłami: https://www.doz.pl/czytelnia/a12618-Szczepionka__czym_wlasciwie_jest_Jak_powstaja_jak_dzialaja_i_jak_bada_sie_skutecznosc_szczepionek https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-sa-rodzaje-szczepionek-2/?strona=4#w-jakiej-postaci-moga-byc-przygotowane-szczepionki https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczepionka https://pl.wikipedia.org/wiki/Antyszczepionkowcy

Prowadzący dzieli uczestników na mniejsze 4-5 osobowe zespoły, prosząc o przygotowanie plakatu/infografiki na następujące tematy: - Wyjaśnij, czym jest szczepionka i dlaczego tak ją nazywamy?

- Pozytywne efekty szczepień - Niekorzystne skutki szczepień - Rodzaje szczepionki: inaktywowana, atenuowana, wektorowa– podaj przykłady - Rodzaje szczepionki: toksoid, podjednostka, koniugat – podaj przykłady - Rodzaje szczepionek: heterotypowa, RNA, doświadczalna – podaj przykłady - Ruch antyszczepionkowy – co to jest, co go spowodowało, jego cele Po przygotowaniu wszystkich plakatów każda grupa prezentuje swoją pracę. Facylitator upewnia się, że wszystkie informacje są oparte na faktach iw przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań wyjaśnia je.

19 19

PODSUMOWANIE

VIPy szczepionek

Czas trwania: 10 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: infografika 2 wydrukowana dla każdego z uczestników lub komputer z internetem i projektorem do rozegrania quizu: https://www.historyofvaccines.org/content/pioneer-breakthroughs - potrzebne tłumaczenie nauczyciela z j. angielskiego na polski

Po wszystkich zajęciach prowadzący przedstawia uczestnikom quiz (załącznik 2 lub link), w którym muszą połączyć osobę z wynalezioną przez nią szczepionką. Na koniec moderator pokazuje/udziela poprawnych odpowiedzi.

Wskazówki dla prowadzącego - Możesz wybrać formę tej aktywności - indywidualnie na papierze lub wspólnie korzystając z podanego linku - musisz tylko przetłumaczyć uczniom tekst quizu.

- Na koniec możesz zadać następujące pytania: Czy znasz choroby i naukowców, którzy pomogli z nimi walczyć, tworząc szczepionki?

Jakie momenty w historii szczepionek uważasz za najważniejsze?

Jaka jest Twoja osobista opinia na temat szczepionek i szczepień?

ROZPOWSZECHNIANIE

Działanie „Szczepienia na świecie”

Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Papier, długopisy, farby, kredki, markery/urządzenia z dostępem do Internetu, programy graficzne lub aplikacje

20 20

Prowadzący zaczyna od wyjaśnienia grupie, czym jest polityka szczepień: „Polityka szczepień to polityka zdrowotna, którą rząd przyjmuje w odniesieniu do szczepień. Polityka szczepień została opracowana przez około dwa stulecia od wynalezienia szczepień w celu wyeliminowania chorób lub stworzenia odporności zbiorowej dla populacji, którą rząd chce chronić. Komitety doradcze ds. szczepień w każdym kraju są zwykle odpowiedzialne za dostarczanie rządom informacji, które są wykorzystywane do podejmowania opartych na dowodach decyzji dotyczących polityki szczepień i samych szczepień.

Szczepienia są dobrowolne w niektórych krajach, a obowiązkowe w innych, przy czym obowiązkowa polityka szczepień czasami prowadzi do sprzeciwu społeczeństwa. Niektóre rządy pokrywają całość lub część kosztów szczepień zgodnie z krajowym harmonogramem szczepień. Analizy kosztów i korzyści szczepień wykazały, że istnieje zachęta ekonomiczna do wdrażania polityki szczepień, ponieważ szczepienia mogą uratować znaczną liczbę istnień ludzkich i kosztów”*

Następnie moderator dzieli uczestników na mniejsze grupy (po 4 osoby) i prosi o wybranie jednego kraju świata i przygotowanie dokładnych informacji na temat procesu szczepień w tym kraju. Prezentacje powinny obejmować: ogólną informację o polityce szczepień, jakie szczepionki są obowiązkowe lub zalecane, jaki jest harmonogram szczepień.

Wyniki badań należy przedstawić w formie graficznej wybranej przez uczestników, najlepiej jednak z wykorzystaniem narzędzi informatycznych.

Badania i ich prezentacja mogą być twórcze, ale jednocześnie powinny być oparte na faktach. Po zakończeniu pracy można je wykorzystać jako materiał edukacyjny, który można opublikować w mediach społecznościowych Twojej organizacji lub udostępnić na portalach lub grupach edukacyjnych. *Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Vaccination_policy

21 21

HISTORIA SZCZEPIONEK 1000

Wczesna chińska inokulacja

1633

Epidemia kolonialna

1706

Afrykańskie zastosowanie wariacji

1721

1759 1767

Metoda ta polegała na rozdrabnianiu strupów ospy i wdmuchiwaniu materii do nozdrzy. Inokulacja mogła być również praktykowana przez drapanie materii z rany ospy w skórę.

Epidemia ospy nawiedziła Massachusetts, dotykając osadników i rdzennych Amerykanów; wśród ofiar było 20 osadników z Mayflower, w tym ich jedyny lekarz.

Cotton Mather, minister z Bostonu, otrzymał w prezencie, urodzonego w Libii niewolnika o imieniu Onesimus, który nosił bliznę po ospie. Mather wypytywał innych niewolników i odkrył, że wielu z nich uważało się za odpornych na tę chorobę.

Później Mather czytał o wariolacji w angielskich czasopismach medycznych i promował praktykę w Massachusetts.

Epidemia ospy w Bostonie W Bostonie szalała ospa, która zakończyła się 844 zgonami. Podczas tej epidemii lekarz Zabdiel Boylston, za namową Cottona Mathera, wariolował 248 osób, tym samym wprowadzając wariolację do obu Ameryk. Spośród tych osób 6 zmarło. Śmiertelność przypadków wariolacji wynosiła około 3%, a śmiertelność przypadków choroby 4%. Około 900 osób opuściło miasto w obawie przed zarażeniem się chorobą.

Rozpowszechnianie używania słowa „szczepienie”

Inokulacja, proces wytwarzania odporności, polegający na wprowadzeniu czynnika zakaźnego na otartą lub chłonną powierzchnię skóry zamiast wprowadzania substancji do tkanek za pomocą wydrążonej igły, jak w przypadku wstrzyknięcia.

Ospa wietrzna: choroba odróżniająca się od ospy prawdziwej Angielski lekarz William Heberden jako pierwszy podał szczegółowy opis odróżniający ospę wietrzną od ospy prawdziwej.

Zachęcał rodziców do zaszczepienia swoich dzieci przeciwko ospie, szczegółowo opisując, jak sami mogą to zrobić.

22

1805

Pierwsza próba przymusowego szczepienia

1817

Cholera: Początek pandemii

1853 1879 1884

1885

1885

Marianne Elisa z Lukki (siostra Napoleona) została pierwszą władczynią, która próbowała wprowadzić obowiązek szczepień. Nie była jednak w stanie określić praktycznej metody egzekucji tego obowiązku.

W tym roku przez Indie, Azję i resztę świata przetoczyła się seria śmiertelnych pandemii cholery.

Obowiązkowe szczepienie w Wielkiej Brytanii

Ustawa o szczepieniach Wielkiej Brytanii wprowadziła obowiązek szczepień przeciwko ospie w pierwszych trzech miesiącach życia niemowlęcia. Karą rodzica za nieprzestrzeganie tego była grzywna lub kara pozbawienia wolności.

Pierwsza Szczepionka Laboratoryjna Louis Pasteur wyprodukował pierwszą opracowaną laboratoryjnie szczepionkę: szczepionkę na cholerę kurcząt (Pasteurella multocida).

Wkład Loefflera

Friedrich Loeffler, niemiecki bakteriolog, jako pierwszy wyhodował Corynebacterium diphtheriae. Loeffler wykazał, że C. diphtheriae (wywołuje błonicę) wytwarza toksynę. Był to pierwszy opis egzotoksyny bakteryjnej.

(Egzotoksyna to toksyna wydalana do otaczającego środowiska przez drobnoustrój.) Kiedy C. diphtheriae kolonizuje górne drogi oddechowe, bakterie wydzielają toksynę, która uszkadza, a następnie niszczy komórki. Produkty przemiany materii i białka tworzą nad gardłem gęstą szarą substancję zwaną pseudobłoną. Pseudobłona przykleja się do tkanek i może utrudniać oddychanie.

Tymczasem toksyna może przedostać się do serca, mięśni, nerek, wątroby i innych obszarów.

Cholera: Szczepionka Ferrana

Hiszpański lekarz Jaime Ferrán opracował żywą, atenuowaną szczepionkę na cholerę. Jego szczepionka była pierwszą, która zaszczepiła ludzi przeciwko chorobie bakteryjnej. Ferrán pracował nad szczepionkami weterynaryjnymi w Hiszpanii po publikacjach Pasteura na temat atenuacji drobnoustrojów. Stworzył szczepionkę na cholerę, hodując bakterie pobrane z odchodów osoby chorej na cholerę i hodując bakterie na pożywce w temperaturze pokojowej. Materiał był następnie podawany badanym poprzez wstrzyknięcie w ramię.

Szczepionka przeciwko wściekliźnie stosowana u ludzi Pasteur skutecznie zapobiegł wściekliźnie u dziewięcioletniego Josepha Meistera poprzez szczepienie po ugryzieniu psa.

23 23

1918

Grypa: hiszpańska pandemia grypy i szczepionki przeciwko niej

1922

Wymagania dotyczące szczepień w szkole

1929

Żelazne płuco

W tym czasie wiele szkół w Stanach Zjednoczonych wymagało szczepienia przeciwko ospie, zanim dzieci mogły do nich uczęszczać. Niektórzy uczniowie i ich rodziny zwracali się jednak do sądów o pomoc, aby uniknąć tego wymogu.

Philip Drinker i Charles McKhann z Boston Children's Hospital i Harvardu opublikowali artykuł opisujący skuteczne stosowanie sztucznego respiratora u pacjentów cierpiących na porażenie wywołane polio. Urządzenie, znane najpierw jako „Drinker” respirator, a później jako żelazne płuco, zapewniało tymczasowe, a w niektórych przypadkach stałe wspomaganie oddychania osobom cierpiącym na paraliż przepony i mięśni śródżebrowych, które są niezbędne do oddychania.

1945

Zatwierdzona szczepionka przeciw grypie

1947

Gruźlica: kampania międzynarodowa

1952

24

Podczas śmiertelnej pandemii grypy w Hiszpanii badacze próbowali opracować szczepionki zapobiegające grypie, chociaż nie zidentyfikowali jeszcze prawidłowo patogenu. Te szczepionki z pewnością nie zapobiegłyby zakażeniu grypą – jak teraz wiemy, pandemia została wywołana przez nowy szczep wirusa grypy A. Wirusy grypy nie zostały wyizolowane i zidentyfikowane do lat 30. XX wieku, a pierwsze komercyjne szczepionki przeciw grypie nie były licencjonowane w Stanach Zjednoczonych do lat 40. XX wieku.

Pierwsza szczepionka przeciw grypie została dopuszczona do użytku wojskowego w Stanach Zjednoczonych. Ta inaktywowana szczepionka przeciwko grypie A i B, zawierająca cały wirus, została przetestowana na rekrutach wojskowych i studentach przed zatwierdzeniem. Thomas Francis Jr. i Jonas Salk, którzy byli blisko związani z pracą nad szczepionką przeciwko wirusowi polio, byli kluczowymi badaczami większości badań nad szczepionkami przeciw grypie.

W ramach Międzynarodowej Kampanii na Rzecz Gruźlicy, która trwała do 1951 roku, szczepionkę BCG otrzymało łącznie 8 milionów dzieci i prawie 14 milionów ludzi. Projekt początkowo rozpoczął się w Europie po II wojnie światowej. Jednak program wykroczył poza Europę, kiedy UNICEF przeznaczył 2 miliony dolarów na rozszerzenie programu na inne kontynenty.

Salk rozpoczyna wczesne testy szczepionek przeciw polio

Salk i zespół, przy wsparciu Narodowej Fundacji na rzecz Paraliżu Dziecięcego, rozpoczęli pierwsze testy szczepionki przeciwko wirusowi polio na ludziach. Badane były dzieci przebywające w placówkach dla osób niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie. Salk przetestował szczepionkę na wszystkie trzy szczepy polio, niektóre w połączeniu, a niektóre samodzielnie. Ich odkrycia wykazały, że biorcy szczepionki wytwarzali przeciwciała przeciwko typowi wirusa w podanej im szczepionce. Wyniki Salka dostarczyły pewnych dowodów, na których można było oprzeć większe próby.

1967

Licencjonowana szczepionka na świnkę

1988

Globalna inicjatywa na rzecz zwalczania polio

1995

1998 2006 2014 2016

Szczepionka firmy Merck przeciwko śwince została licencjonowana, opracowana przez Maurice'a Hillemana w tym samym roku. W ciągu pięciu lat rozprowadzonych zostanie ponad 11 milionów dawek wirusa świnki.

Na swoim dorocznym spotkaniu Światowe Zgromadzenie Zdrowia głosowało za uruchomieniem globalnej inicjatywy zwalczania polio. W tym czasie polio występowało endemicznie w 125 krajach. Inicjatywa wzywała do zwalczenia choroby do 2000 roku.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A: licencjonowane szczepionki Szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A Maurice'a Hillemana została zarejestrowana.Hilleman pracował nad wirusowym zapaleniem wątroby typu A od dziesięcioleci. Był jednym z pierwszych naukowców, którzy wykryli wirusa zapalenia wątroby typu A i jego przeciwciał. Testy przeprowadzone w 1992 roku wykazały, że szczepionka była w 100% skuteczna w zapobieganiu chorobie. Szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A została później dodana do zalecanego harmonogramu szczepień dla dzieci, a jej częstość występowania zmniejszyła się o około 75%.

Szczepionka przeciw boreliozie

Szczepionka przeciw boreliozie (Rekombinowana OspA) została dopuszczona do stosowania u osób w wieku od 15 do 70 lat.

Szczepionka przeciwko rotawirusowi

Szczepionka rotawirusowa, żywa, doustna, pięciowalentna (RotaTeq firmy Merck) została zarejestrowana do stosowania u niemowląt w wieku od 6 do 32 tygodni.

Epidemia eboli w Afryce Zachodniej

Ebola wirusowa (EVD) pojawiła się na niespotykanym dotąd poziomie epidemii. Podczas gdy poprzednie epidemie miały miejsce na odległych obszarach i zostały dość szybko opanowane, epidemia ta rozprzestrzeniła się na zatłoczone obszary miejskie, gdzie występowały długie łańcuchy transmisji.

WHO ogłasza stan zagrożenia wirusem Zika

Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że rozprzestrzenianie się wirusa Zika było stanem zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. W tym czasie Komitet Kryzysowy WHO miał wystarczające informacje, aby ogłosić, że istnieje silny związek między zakażeniem wirusem Zika u kobiet w ciąży a małogłowiem i innymi wadami wrodzonymi u ich niemowląt. Wirus Zika został po raz pierwszy wykryty w obu Amerykach i szybko rozprzestrzenił się na wiele krajów w Ameryce Południowej, Środkowej i, w mniejszym stopniu, w Ameryce Północnej.

Wirus Zika jest przenoszony głównie przez ukąszenia zarażonych komarów, ale może być również przenoszony drogą płciową.

25 25

2020

Pierwsza szczepionka przeciwko Covid-19 EMA zaleciła przyznanie warunkowego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu szczepionki Comirnaty, opracowanej przez BioNTech i Pfizer, w celu zapobiegania chorobie koronawirusowej 2019 (COVID-19) u osób w wieku 16 lat. Opinia naukowa EMA toruje drogę do pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu szczepionki przeciw COVID-19 w UE przez Komisję Europejską, wraz ze wszystkimi zabezpieczeniami, kontrolami i obowiązkami z tym związanymi.

www.startnowplus.com

26

QUIZ A

B

C

D

E

F

Edward Jenner „Opracowałem tę szczepionkę obserwując dojarki (osoby dojące krowy) pod koniec XVIII wieku i przetestowałem ją na młodym chłopcu. Na jaką chorobę stworzyłem szczepionkę?”

Maurice Hilleman „Opracowałem ponad 3 tuziny szczepionek w XX wieku, ale opracowanie tej szczepionki było dla mnie ukoronowaniem.

Liczba przypadków tej wysoce zaraźliwej choroby, która może zabić małe dzieci, zmniejszyła się od czasu wprowadzenia szczepionki. Zwykle podaje się go w połączeniu z dwoma dodatkowymi szczepionkami. Na jaką chorobę stworzyłem szczepionkę?”

Wiliam Park „Zawsze interesowałem się bakteriologią, ale choroba, która mnie najbardziej interesowała, tworzy toksynę, która powoduje, że w gardle tworzy się gruba, szara błona. Jakiej chorobie pomogłem zapobiec?”

Jonas Salk „Albert Sabin opracował również szczepionkę na tę chorobę, wywołującą paraliż. Zastąpił moją w latach sześćdziesiątych, ale ulepszona wersja mojej szczepionki jest dziś używana w USA. Na jaką chorobę stworzyłem szczepionkę?”

Louis Pasteur „Często musiałem radzić sobie z niebezpiecznymi, zarażonymi zwierzętami, aby pobrać próbki do moich badań.

Przeciwko której chorobie tworzyłem szczepionkę?”

Max Theiler „Opracowałem szczepionkę 17D. Mimo że wirus, przed którym chroni ta szczepionka, jest zwykle przenoszony przez komary, najpierw zainfekowałem myszy, aby zbadać jego działanie i zjadliwość. Na jaką chorobę tropikalną stworzyłem szczepionkę?

1

błonica

2

polio

3

żółta gorączka

4

ospa prawdziwa

5

odra

6

wścieklizna

www.startnowplus.com

27 27

TECHNOLOGIA - TWÓJ WRÓG CZY PRZYJACIEL? *

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Poznanie pozytywnych i negatywnych strony technologii; zaznajomienie z interpretacją zjawisk społecznych związanych z technologią i mediami społecznościowymi; pobudzanie kreatywności i umiejętności pracy w grupie; wzmocnieni refleksji nad własnymi nawykami związanymi z mediami społecznościowymi i technologią; nauczenie się spędzania czasu bez użycia technologii; podzielenie się pomysłami i refleksjami na temat współczesnego świata.

28

ENERGIZER

+/Czas trwania: 10 min.

Wielkość grupy: dowolna Materiały: co najmniej 1 duża kostka (możesz ją wydrukować i złożyć, korzystając z: https://team-cartwright.com/wp-content/uploads/2020/01/ printable-dice.pdf ), na której przyklej lub narysuj 3 + (zalety) i 3 - (wady), papier, długopisy.

Prowadzący wyjaśnia, że t​​o ćwiczenie pozwoli uczestnikom zastanowić się nad pozytywnymi i negatywnymi stronami korzystania z technologii oraz głębiej wprowadzi ich w tematykę warsztatów.

W przypadku większej grupy facylitator dzieli uczestników na mniejsze (maks. 10 osób, min. 5). Każda drużyna otrzymuje jedną dużą kostkę (można ją wydrukować i złożyć, a przy użyciu innej można przykleić po jej bokach papier ze znakami + i -). Uczestnicy siadają na podłodze w małym kole i jeden po drugim rzucają kostką. W zależności od tego, co wyrzucą, dzielą się pozytywnymi lub negatywnymi refleksjami na temat działania technologii. Jedna osoba z każdej grupy powinna zapisywać wszystkie refleksje. Po co najmniej 2 rundach moderator kończy grę, a grupy są proszone o podzielenie się tym, co zapisali.

Następnie prowadzący podsumowuje ćwiczenie, pytając grupę: - Czy trudno było znaleźć pomysły?

- Których aspektów - pozytywnych czy negatywnych było więcej?

Jak myślisz dlaczego?

- Czy uważasz, że technologia jest pomocna czy szkodliwa?

Wskazówki dla prowadzącego

- Przygotuj wcześniej kostki.

- Tutaj znajdziesz informacje o wykorzystaniu technologii do własnego przygotowania: https://www.osoz.pl/osoz/web/osoz-cms/relacje-w-rodzinie-wiadomosci/-/asset_publisher/vhD3/content/dlaczego-nowe-technologie-niszcza-psychike-dzieci?redirect=%2Fosoz%2Fweb%2Fosoz-cms%2Frelacje-w-rodzinie%3Bjsessionid%3D7A32810F8705F18CA1CDC57C47121698.tc6035_base; https://portal.librus.pl/szkola/artykuly/internetowa-rewolucja-wplyw-rozwoju-nowych-technologii-na-funkcjonowanie-dzieci-i-mlodziezy; http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-58e9dc20-47f1-4e03-bf72-1d503847d28a/c/025_ETI_nr_Vol_10_1_ Cyfrowe_dziecinstwo.pdf

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Krytyk sztuki – obserwator społeczeństwa Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: Wybrane i wydrukowane zdjęcia z: https://www.boredpanda.com/satirical-illustrations-addiction-technology/ - polecamy zdjęcia: 1,2,4,7,8,12,13,16,26, 28,38, 45; Infografika 1 (dla każdej grupy), długopisy, kolorowe kredki

Wskazówki dla prowadzącego - Pamiętaj o wydrukowaniu zdjęć w kolorze.

- Przypomnij uczestnikom, że powinni pracować jako zespół i w podsumowaniu uznaj wkład wszystkich członków.

- Aktywność tę można przeprowadzić w warunkach szkolenia/warsztatu online.

Prowadzący dzieli grupę na mniejsze zespoły - max. 4 osobowe. Każda drużyna otrzymuje 1 zdjęcie i formularz odpowiedzi na pytania (infografika 1). Ich zadaniem jest zastanowienie się nad przedstawionym tam problemem i przedyskutowanie go w grupie. W refleksji pomoże im podany formularz, który powinni wspólnie wypełnić.

Po skończonej pracy (około 30 minut) moderator prosi grupy o podzielenie się jej efektami.

Aby zakończyć ćwiczenie, prowadzący może zadać dodatkowe pytania: - Co myślisz o tych zdjęciach?

- Co mówią o problemach społeczeństwa?

- Czy uważasz, że są aktualne i trafne (zdjęcia)?

- Jaki problem, który pojawił się na zdjęciach, Twoim zdaniem jest najważniejszy?

- Z jakim problemem najbardziej borykają się ludzie w twoim wieku?

- Jak możemy to zminimalizować? Co możesz z tym zrobić?

29 29

PODSUMOWANIE

Co jest w moim telefonie?

Czas trwania: 10 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Infografika 2 wydrukowana dla każdego uczestnika, smartfon lub tablet każdego uczestnika

Po wszystkich zajęciach prowadzący zaprasza uczestników do chwili refleksji nad wypełnieniem formularza „Mój telefon – moje lustro?” (Załącznik 2). Aby wykonać zadanie, uczestnicy muszą przyjrzeć się swoim smartfonom/tabletom.

Na koniec chętne osoby mogą podzielić się swoimi odpowiedziami z resztą grupy.

ROZPOWSZECHNIANIE

Działanie „Zrób sobie przerwę”

Czas trwania: ok. 60 min.

Wielkość grupy: około 10-30 osób Materiały: duży arkusz papieru, długopisy, kredki, farby i pędzle, markery, czasopisma, nożyczki, klej

30

Prowadzący prosi uczestników o utworzenie małych grup (5 osób) i stworzenie kreatywnej listy sposobów na spędzenie dnia BEZ UŻYCIA TECHNOLOGII. Chodzi o to, aby lista była bardzo innowacyjna i ukazywała nieszablonowe myślenie młodzieży. Dodatkowo do każdego pomysłu uczestnicy powinni wykonać ilustrację obrazującą tę radę.

Mogą rysować, malować lub tworzyć kolaże. Pod koniec pracy facylitator prosi ich o przedstawienie swoich prac, które później można wyeksponować w klasie.

JAK MOŻESZ OGRANICZYĆ KORZYSTANIE

Z MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH

Usuń aplikacje społecznościowe ze smartfona. Chociaż nadal możesz uzyskać do nich dostęp z komputera osobistego, trzymanie ich poza telefonem może pomóc w skróceniu ogólnego czasu spędzanego w mediach społecznościowych.

Nie używaj telefonu podczas pracy, a także podczas zajęć szkolnych, posiłków i zajęć rekreacyjnych.

Możesz także dostosować ustawienia w każdej aplikacji mediów społecznościowych, aby wyłączyć niektóre powiadomienia.

Przeznacz określoną ilość czasu na media społecznościowe.

Włącz minutnik, aby pomógł Ci pilnować czasu.

Zacznij nowe hobby, które nie jest związane z technologią. Przykłady obejmują zajęcia sportowe, artystyczne, kulinarne i inne.

Zostaw telefon, tablet i komputer poza sypialnią.

Jeśli to możliwe, staraj się spotykać ze znajomymi i rodziną na żywo.

www.startnowplus.com

31 31

FORMULARZ

Krytyk sztuki – Obserwator społeczeństwa

1. Opisz osoby i przedmioty pokazane na obrazku

2. Jakie symbole widzisz na obrazku? Co reprezentują?

3. Opisz akcję lub wydarzenia na zdjęciu?

4. Jakie jest przesłanie tego obrazu? Co autor próbuje nam powiedzieć?

5. Kto jest odbiorcą obrazu?

6. Co myślisz o obrazku? Czy to jest aktualny?

7. Czy zgadzasz się lub nie zgadzasz z przesłaniem? Dlaczego?

8. Czy możesz zaproponować alternatywną wersję tego zdjęcia? Jakby wyglądało?

Narysuj to! www.startnowplus.com

32

FORMULARZ 1) Ile aplikacji masz na swoim telefonie?

„Mój telefon - moje lustro?”

2) Której z nich używasz na co dzień?

Aby wykonać zadanie, użyj smartfona/tabletu

3) Ile czasu spędzasz codziennie na telefonie?

4) Do jakich celów używasz swojego telefonu?

5) Gdybyś musiał usunąć 3 aplikacje, które by to były?

6) Jakie 3 aplikacje są Ci niezbędne? Dlaczego?

7) Gdyby twój telefon mógł mówić, co by o Tobie powiedział? Jak myślisz, jaką osobą jesteś na podstawie aplikacji, z których korzystasz?

www.startnowplus.com

33 33

MINDFULNESS W CZASACH PANDEMII ***

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Zapoznanie się z terminem uważności i poznanie sposobów jak ją ćwiczyć na co dzień; refleksja nad własnymi wyborami życiowymi i swoją tożsamością; znalezienie spokoju i celu nawet pośród chaosu; praktykowanie wyciszenia; poszukiwanie pomocnych i wzbogacających rozwiązań w życiu; praca nad połączeniem się z naturą; pobudzenie kreatywności i wzmocnienie pracy w grupie

34 34

ENERGIZER

S.T.O.P

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: ok. 20 - 28 osób Materiały: duży pokój lub przestrzeń na świeżym powietrzu, infografika 1 do omówienia

Prowadzący wyjaśnia, że to ​​ ćwiczenie pozwoli uczestnikom na wciśnięcie guzika STOP i zatrzymanie się na parę chwil w ciągu swojego dnia.

Następnie zachęca ich do swobodnego poruszania się we własnym tempie w sali lub na zewnątrz. Po kilku minutach prosi, aby się zatrzymali, mówiąc: STAŃ i oddychaj. Poczuj się połączony z ziemią, czuj ją pod nogami.

TRWAJ w swoim ciele. Spuść wzrok. Zeskanuj swoje ciało i zauważ fizyczne doznania lub emocje. Uwolnij wszelkie nieprzyjemne odczucia w czasie wydechu i wraz z wdechem zauważ te pozytywne.

OBSERWUJ swoje otoczenie. Podnieś oczy i zobacz, co sprawia Ci przyjemność. Bądź wdzięczny za to piękno i ludzi wokół ciebie.

Zakotwicz się w PERSPEKTYWIE - zadaj sobie pytanie, co nowego się dla Ciebie pojawia i jaki jest Twój kolejny krok.

Następnie facylitator prosi grupę o podzielenie się z nim kilkoma refleksjami, odpowiadając na następujące pytania: - Jak się czułeś w ćwiczeniu?

- Co zauważyłeś (w swoim ciele, umyśle, otoczeniu), gdy je wykonywałeś?

- Jak/dlaczego S.T.O.P może być pomocny jako codzienna praktyka?

Wskazówki dla prowadzącego

- Upewnij się, że masz dużą przestrzeń, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Ćwiczenie wyjdzie zdecydowanie lepiej, jeśli zrobisz je na zewnątrz.

- Nie pospieszaj procesu. Uważność polega na uchwyceniu chwili.

-Ćwiczenie to można wykonać indywidualnie (bez udziału grupy), również w warunkach szkolenia/warsztatu online.

Jako podsumowanie, moderator może podzielić się z uczestnikami informacjami o Minfulness z infografiki 1.

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Gdzie jestem?

Czas trwania: około 30 min.

Rozmiar grupy: około 30 osób Materiały: Infografika 2 wydrukowana dla każdego uczestnika, długopisy, głośniki do odtwarzania uspokajającej i relaksującej muzyki, przestronny pokój lub teren na zewnątrz, coś do siedzenia

Wskazówki dla prowadzącego - Pamiętaj o zapewnieniu przytulnego, cichego miejsca, aby ludzie czuli się bezpiecznie i komfortowo.

Przypomnij uczestnikom, że powinni pracować w ciszy iw pełni poświęcić ten czas sobie. Ćwiczenie to można wykonać indywidualnie, również w warunkach szkolenia/warsztatu online.

Prowadzący wyjaśnia, że n​​ astępne ćwiczenie będzie w pełni poświęcone autorefleksji, mówiąc: „Aby wiedzieć, dokąd pójść, warto sprawdzić, od czego zaczynasz – co już masz, co może Cię wesprzeć, a czego Ci brakuje.

Bardzo pomocne mogą być odpowiedzi na pytania z formularza „Gdzie jestem?” Odpowiedz na nie, uważnie się sobie przyglądając…”

Następnie moderator rozdaje materiały i daje uczestnikom około 20 minut na ich wypełnienie.

Należy przypomnieć uczestnikom o zachowaniu ciszy podczas całego procesu i zachęcać ich do znalezienia wygodnego miejsca, posłuchania ulubionej muzyki (na słuchawkach), wyciszenia na tyle ile to możliwe oraz bycia szczerym.

Na koniec ćwiczenia prowadzący może zadać następujące pytania: - Które pytanie okazało się najważniejsze? Czy to z przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości? Dlaczego?

- Czy wyraźniej zauważyłeś lub odkryłeś, gdzie jesteś i dokąd chcesz iść?

- Czy po wypełnieniu tego formularza czujesz się tak samo jak wcześniej, czy może trochę inaczej?

Aby zakończyć, facylitator mówi grupie, aby każda z osób zachowała kwestionariusz i wracała do niego od czasu do czasu, obserwowując, jak zmieniają się odpowiedzi na te same pytania i jak zmieniają się oni sami.

35 35

PODSUMOWANIE

Uważna pandemia

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: flipchart, markery, kolorowy papier, urządzenia z dostępem do Internetu

Po wszystkich zajęciach prowadzący pyta uczestników, w jaki sposób świadome działania mogą pomóc przetrwać kryzys lub trudne chwile, których wszyscy doświadczyliśmy (i doświadczamy) w trakcie ostatniej Wskazówki dla prowadzącego pandemii. Bardzo mile widziana jest krótka dyskusja. W - Jeśli uczestnicy nie chcą przytulać nikogo z ramach podsumowania wszystkich działań uczestnicy grupy warsztatowej, nie zmuszaj ich. Zamiast tego możesz zaproponować przytulenie członka rodziny, proszeni są o przedstawienie pomysłów na temat: „Jak przyjaciela, zwierzaka, a nawet poduszki (która być bardziej uważnym w czasach pandemii?”. Pomysły niestety nie będzie dzieliła z Tobą oddechu) – przedstawione jako burza mózgów – są zapisywane - Ćwiczenie to można wykonać w warunkach szkoprzez moderatora na flipcharcie. lenia/warsztatu online.

Na koniec facylitator prosi każdą osobę o dobranie się - Możesz oprzeć to ćwiczenie na poniższych źródłach, którymi możesz podzielić się ze swoją grupą w pary i przekazanie sobie silnego i szczerego uścisku, https://centreofmindfulchanges.com/jak-radzicktóry potrwa trzy głębokie, wspólne oddechy. Para nie -sobie-ze-stresem-w-czasie-pandemii/; musi oddychać jednym tempem, ale ważne aby uścisk https://simplicite.pl/jak-praktykowac-uwaznoscprzyniósł im spokój i dał poczucie bezpieczeństwa.

-na-co-dzien/

ROZPOWSZECHNIANIE

Działanie „Terapeutyczna przyroda” Czas trwania: co najmniej 30 min.

Wielkość grupy: Dowolna / Indywidualnie Materiały: brak

36

Prowadzący zachęca uczestników do medytacji w ruchu, podczas spaceru, kiedy tylko mają czas i przebywają na świeżym powietrzu – idealnie, jeśli mogą robić to w lesie, parku, na polu czy łące, ale ta praktyka sprawdzi się nawet na małym podwórku lub w ogrodzie.

Tempo marszu powinno być bardzo wolne, ale rytmiczne, zdecydowanie wolniejsze od tradycyjnego. Ważne jest, aby znaleźć swój rytm.

Oddychanie powinno być głębokie i jak najdłuższe, dłuższe niż naturalne. Spacerując, zobacz i dostrzeż najdrobniejsze szczegóły, poczuj zapach powietrza, policz, ile ptaków lata w powietrzu, zwróć uwagę na kształt gałęzi, chmur, policz liczbę kwiatów. Jeśli odkryjesz, że twoje myśli dryfują w kierunku tego, co wydarzyło się w pracy, w domu, co wydarzyło się wczoraj lub czego oczekujesz jutro, pozwól tym myślom odejść i wróć do skupienia się na byciu tu i teraz.

Gratulacje! Właśnie stałeś się uważny :)

MINDFULNESS Rodzaje praktyki uważności Chociaż uważność jest wrodzona, można ją rozwijać za pomocą sprawdzonych technik. Oto kilka przykładów: Medytacja siedząca, chodząca, stojąca i w ruchu (możliwe jest również leżenie, ale często prowadzi do snu) Krótkie przerwy w ciągu dnia Łączenie praktyki medytacyjnej z innymi zajęciami, takimi jak joga czy sport

8 Facts About Mindfulness Uważność nie jest niejasna ani egzotyczna Uważność nie jest specjalną dodatkową rzeczą, którą robimy Nie musisz się zmieniać Uważność ma potencjał, by stać się transformującym zjawiskiem społecznym Każdy może być uważny To sposób na życie Działanie midfulness jest oparte na dowodach Uważność pobudza innowacyjność

definicja uważności (Mindfulness) Uważność to podstawowa ludzka zdolność do bycia w pełni obecnym, świadomym tego, gdzie jesteśmy i co robimy, a nie nadmiernie reaktywnym lub przytłoczonym tym, co dzieje się wokół nas.

Uważność to cecha, którą każdy człowiek już posiada, nie jest to coś, co musisz wyczarować, po prostu musisz nauczyć się, jak uzyskać do niej dostęp.

Korzyści z praktyki uważności: Kiedy jesteśmy uważni, zmniejszamy stres w nas samych, poprawiamy wydajność, zyskujemy wgląd i świadomość poprzez obserwację własnego umysłu oraz zwiększamy naszą uwagę na dobrostan innych.

Medytacja uważności daje nam czas, kiedy możemy zawiesić osąd i uwolnić naszą naturalną ciekawość umysłu, połączyć się z ciepłem i życzliwością – do siebie i innych.

https://www.mindful.org/what-is-mindfulness/

www.startnowplus.com

37 37

FORMULARZ

Gdzie jestem?

1. Imię i nazwisko:…………………………………………………

2. Wiek:……………………

3. Dzisiejsza data:……………………

4. Zapisz sześć słów, które najlepiej opisują Cię w tej chwili: …………………………………………………………………………………………………………...........................................

5. Jaki był dla Ciebie najbardziej nieprzyjemny moment w ostatnim roku? …………………………………………………………………………………………………………………………………….............

6. Jaki był Twój najszczęśliwszy moment w ostatnim roku? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

7. Jakie są Twoje najważniejsze sukcesy w ostatnich miesiącach? Co zrobiłeś? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

8. Jaka jest obecnie twoja ulubiona aktywność? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

9. Co chciałbyś poprawić w swoim życiu? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

10. O co się martwisz? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

11. Jak myślisz, gdzie będziesz za pięć lat? Na jakim etapie życia? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

12. Jak myślisz, co będziesz robić za dziesięć lat? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

13. Co dobrego dziś dla siebie zrobiłeś? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

14. Czego najbardziej nie lubisz w swoim życiu? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

15. Co robisz, aby to zmienić? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

16. Kto jest teraz twoim najlepszym przyjacielem? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

17. Od kogo oczekujesz większego wsparcia? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

18. Czego oczekujesz od siebie? …………………………………………………………………………………………………………...........................................

www.startnowplus.com

38

39 39

CO ZA DUŻO TO NIE ZDROWO. O LEKACH BEZ RECEPTY ***

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Zapoznanie z fenomenem leków bez recepty; odkrycie zjawiska polipragmazji; wykorzystanie naturalnych alternatyw dla suplementów lub środków przeciwbólowych; pobudzenie refleksji nad własnym zdrowiem i praktykami medycznymi; promowanie zdrowych wyborów; prowokowanie do dyskusji i refleksji; rozbudzenie kreatywności i pracy w grupie

ENERGIZER

Ryzykowne pigułki Czas trwania: 10 min.

Wielkość grupy: max. 25 osób Materiały: 5 nieprzezroczystych woreczków, 255 żetonów czerwonych, 195 żetonów zielonych, 5 żetonów złotych (można wyciąć z kartonu), flipchart do zapisu punktów, markery

Prowadzący dzieli grupę na 5 mniejszych (maksymalnie 5 osób). Każda drużyna otrzymuje 1 worek wypełniony 15 zielonymi, 15 czerwonymi i 1 złotym żetonem. Facylitator wyjaśnia, co następuje: Gra zostanie rozegrana w 3 rundach.

Runda 1: Każdy członek zespołu może wylosować z zamkniętymi oczami od 1 do 5 żetonów na raz. To od nich zależy, ile chcą wylosować, ale muszą pamiętać, na jaką liczbę się zdecydowali.

Kolory żetonu odpowiadają punktom - za każdy zielony żeton drużyna otrzymuje 3 punkty, za złoty 50 punktów, a za czerwony -3 punkty. Celem gry jest zebranie jak największej liczby punktów. Runda kończy się, gdy każda osoba z grupy wylosowała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które moderator zapisuje na flipcharcie. Grupa nie odkłada do worka już wylosowanych żetonów.

40

Runda 2: Do woreczka każdej drużyny facylitator dodaje 13 zielonych i 17 czerwonych żetonów. Ponownie zespół musi zdecydować, czy chce zaryzykować wzięcie większej ilości żetonów, czy grać bezpiecznie biorąc mniej, mając równocześnie na uwadze, że jeśli dana osoba w poprzedniej rundzie wzięła 2 lub więcej żetonów, w tej rundzie nie może wziąć ich mniej - minimum to liczba, wylosowana w I rundzie. Runda kończy się, gdy każda osoba dobrała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które prowadzący zapisuje na flipcharcie. Grupa nie odkłada do worka już wylosowanych żetonów.

Runda 3: Do woreczka każdej drużyny facylitator dodaje 11 zielonych i 19 czerwonych żetonów. W tej rundzie każdy uczestnik musi wylosować 5 żetonów. Runda kończy się, gdy każda osoba dobrała swoje żetony. Następnie zespół liczy swoje punkty, które prowadzący zapisuje na flipcharcie.

Facylitator oblicza wyniki i ogłasza zwycięską drużynę.

Następnie zadawane są następujące pytania: - Jak się czułeś w tej aktywności?

- Jaką strategię wybrałeś? Grać bezpiecznie (dobierać mniej żetonów) czy ryzykować?

- Czy jesteś zadowolony z wyniku?

- Jeśli zagrałbyś ponownie, co byś zmienił?

- Jak skojarzyłabyś tę grę z tytułem naszego warsztatu?

- Czy dostrzegasz jakieś podobieństwo między zielonymi/czerwonymi/złotymi żetonach a pigułkami lub suplementami diety?

- W jaki sposób przebieg gry przypomina sytuację przyjmowania leków w prawdziwym życiu?

Wskazówki dla prowadzącego

Przygotuj wcześniej żetony i woreczki. Worki nie muszą być duże, ale muszą być nieprzejrzyste, aby uczestnicy nie mogli widzieć co jest w środku. Kolorowe żetony możesz wydrukować na kartonie i wyciąć. Upewnij się, że mają ten sam rozmiar.

Rozpocznij każdą rundę, gdy wszystkie grupy będą gotowe.

Podkreśl, że w tej grze bardzo ważne jest, aby grać fair i nie podglądać podczas dobierania żetonów. Żetony reprezentują tabletki i suplementy diety, które są bardzo popularne i szeroko dostępne jako leki bez recepty. Ich kolorystyka i punkty pokazują, że istnieją leki dobre, wysokiej jakości, oparte na naturalnych substancjach, jak i te szkodliwe. Intensywność ich losowania w każdej rundzie oznacza: * Runda 1 - każda osoba ma wpływ na to ile „pigułek” chce/potrzebuje. * Runda 2 - im więcej bierzesz, tym więcej będziesz musiał brać w przyszłości - dawka pozostaje taka sama lub rośnie, ponieważ „ciało/umysł” potrzebuje więcej * Runda 3 - ostatnia faza, w której, tak jak bywa w życiu, nie masz już wyboru - należy zaspokoić potrzeby organizmu „aplikując” maksymalną ilość, co nie zawsze dobrze się kończy.

Ale w życiu, kupując leki i suplementy masz wpływ i wybór, co wybierasz i jak często je przyjmujesz. Naprawdę ważne więc jest, abyś dobrze zdecydował, biorąc pod uwagę skład, pochodzenie i potencjalne konsekwencje tego, jaki wpływ mogą mieć na twój organizm.

41 41

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Mieszaj + dobieraj = Polifarmacja

Czas trwania: około 20 min.

Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: flipchart, markery, Infografika 1

Wskazówki dla prowadzącego - Uczestnicy powinni czuć się dobrze i swobodnie dzielić się swoimi historiami, dlatego stwórz spokojną i pełną zaufania atmosferę.

- Informacje o polifarmacji należy przygotować wcześniej - na flipcharcie lub prezentacji. Zapoznaj się przy tym z terminem i kilkoma innymi artykułami na temat polifarmacji: https://journals.viamedica.pl/diabetologia_praktyczna/article/view/54178/42468; https://biuletyn.servier.pl/32661/polifarmacja-u-pacjentow-w-starszym-wieku-co-mozemy-zrobic-komentarz-do-najnowszych-danych-epidemiologicznych; https://biuletyn.servier.pl/32661/polifarmacja-u-pacjentow-w-starszym-wieku-co-mozemy-zrobic-komentarz-do-najnowszych-danych-epidemiologicznych

Prowadzący zaczyna od zadania uczestnikom pytań o ich doświadczenia i codzienne praktyki związane z lekami bez recepty: - Czy często kupujesz produkty/suplementy medyczne, które nie są przepisane przez lekarza?

- Dlaczego je kupujesz?

- Czy kiedykolwiek kupiłeś je z powodu reklamy lub rekomendacji innej osoby?

- Jakie produkty kupujesz najczęściej?

- Ile i jakiego rodzaju bierzesz codziennie?

- Czy kiedykolwiek konsultujesz suplementy/witaminy/środki przeciwbólowe lub inne produkty bez recepty z lekarzem lub farmaceutą?

- Czy istnieje potencjalne niebezpieczeństwo, które widzisz w przyjmowaniu różnych leków/produktów medycznych, których używasz bez konsultacji?

Po krótkiej dyskusji facylitator przedstawia uczestnikom krótki wykład o polipragmazji, która może być wynikiem codziennego przyjmowania różnych leków (przepisanych przez lekarza oraz tych bez recepty) z infografiki 1.

Na zakończenie ćwiczenia prowadzący dodaje, że ​​w części ewaluacyjnej uczestnicy będą aktywnie wymyślać sposoby powstrzymania polifarmacji.

PODSUMOWANIE Czas trwania: 30 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: smartfon, konto w mediach społecznościowych

4242

Zamiast…

Jako kontynuacja poprzedniego działania, ale jednocześnie podsumowanie całego modułu, prowadzący prosi każdego uczestnika o zastanowienie się nad jedną radą, której udzieliłby sobie i innym, a która dotyczy ograniczenia przyjmowania suplementów diety, środków przeciwbólowych i w produktach leczniczych, które nie są przepisane przez lekarza. Porada powinna brzmieć np. tak: „ZAMIAST brać witaminę D w tabletkach, zażyj SŁOŃCA” lub „Ból głowy? pij wodę, oddychaj głęboko i powąchaj lawendę ZAMIAST brać kolejną aspirynę”.

Ważne jest, aby uczestnicy sprawdzili alternatywy dla tradycyjnych witamin, suplementów czy środków przeciwbólowych, zanim stworzą „poradę ZAMIAST”. Po tym, jak wymyślili swoje pomysły, moderator prosi wszystkich o nagranie ich jako bardzo krótkiego filmu selfie, który opublikują w swoich historiach w mediach społecznościowych (instagram, facebook, tick tok) z hasłem #INSTEAD #startnowplus.

ROZPOWSZECHNIANIE

Ćwiczenie „Zróbmy tu porządek”

Czas trwania: max. 60 min.

Wielkość grupy: brak/zadanie indywidualne Materiały: apteczka w twoim domu

Prowadzący zaprasza uczestników do przyłączenia się, w dogodnym dla nich czasie, do sprzątnięcia swoich domowych apteczek. Sprzątanie polegać będzie na wyrzuceniu przeterminowanych lub niepotrzebnych już lekarstw - tabletek, syropów, odżywek, bandaży, kremów itp. oraz uporządkowaniu tych, których jeszcze można użyć - można przełożyć je do mniejszych pudełek z odpowiednimi etykietami, np.: na przeziębienie, na trawienie , witaminy itp. Prowadzący powinien przypomnieć, że przeterminowane/już niepotrzebne lekarstwa można zostawić w torebce w lokalnej aptece, ale w żadnym wypadku nie można ich wyrzucić do zwykłego kosza na śmieci. To zadanie może być pomocne we wskazaniu, ile zbędnych leków kupujemy i być może będzie sygnałem do ograniczenia tej praktyki i poszukiwania bardziej naturalnych rozwiązań, takich jak zdrowa dieta, sport i interakcje społeczne.

43 43

Polifarmacja Polifarmacja (wraz z polipragmazją stosowane są zamiennie) odnosi się do stosowania wielu leków u pacjenta - najczęściej starszej osoby dorosłej.

Czy wiesz, że...

Najpopularniejszą definicją polipragmazji jest stosowanie pięciu lub więcej leków jednocześnie.

•

Światowa Organizacja Zdrowia

sugeruje, że chociaż definicja ma charakter liczbowy, należy położyć nacisk na praktykę opartą na dowodach, a celem musi być ograniczenie niewłaściwej

Polifarmacja w zaawansowanym wieku często powoduje problemy zdrowotne związane z toksycznymi interakcjami przyjmowanych leków, które prowadzą do upadków, kończących się urazem, majaczeniem i niestabilnością emocjonalną. Polifarmacja może powodować zwiększoną liczbę hospitalizacji i wyższe koszty opieki zdrowotnej.

polipragmazji.

•

Każdego roku tysiące starszych

Aby ograniczyć polipragmazję wyznaczane są

pacjentów doznaje obrażeń z powodu

systematyczne konsultacje, w celu identyfikacji

niepożądanych skutków stosowania wielu

leków najwyższego ryzyka i ewentualnych

leków”.

problemów wynikających z ich przyjmowania.

www.physio-pedia.com/Polypharmacy

Najlepsze praktyki obejmują edukację na temat ryzyka, współpracę pacjentów i ich rodzin oraz zespołów opiekuńczych.

OTC

Lek dostępny bez recepty to wszystkie

https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S00256196(20)30616-9/fulltext

Za każdym razem, gdy zażywasz leki bez recepty, przeczytaj uważnie jego opis - dbaj o siebie i swoją

lekarstwa, suplementy i środki, które możesz

rodzinę!

kupić w aptece i poza nią, i które nie wymagają

W ulotce leku znajdziesz informację o jego składzie,

przepisu lekarza. Leki te są bezpieczne i

działaniu, jakim schorzeniom i dolegliwościom jest

skuteczne, gdy postępujesz zgodnie z

dedykowany, kto może i w jakich dawkach go używać.

instrukcjami na ulotce i zgodnie z zaleceniami profesjonalistów opieki zdrowotnej. https://www.fda.gov/drugs/buying-using-medicinesafely/understanding-over-counter-medicines

www.startnowplus.com

44

45 45

PIĘKNI, MŁODZI…UZALEŻNIENI **

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Poznanie, czym jest uzależnienie oraz jakie są ich rodzaje; doskonalenie umiejętności pozyskiwania i analizowania informacji; zapoznanie młodzieży ze sposobami przedstawiania uzależnienia w międzynarodowej kinematografii; skłonienie do dyskusji i pogłębionej refleksji; pobudzanie kreatywności i umiejętności pracy w grupie; dzielenie się pomysłami i refleksjami na temat problemów współczesnego świata.

46

ENERGIZER

Guma balonowa

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: dowolna Materiały: guma balonowa dla każdego uczestnika (mogą to być również żelki lub maomamy), flipchart, markery

Prowadzący rozdaje po jednym kawałku gumy o mocnym smaku każdej osobie, dając jednocześnie instrukcję, że należy trzymać gumę blisko nosa i ust, ale nie można wkładać jej do ust. Po minucie prowadzący pozwala położyć uczestnikom gumę na języku, ale w dalszym ciągu osoby nie mogą jej żuć. Po kolejnej minucie moderator pozwala grupie przeżuć gumę raz lub dwa, ale nie więcej.

Po tej części zadaje następujące pytania: - Komu udało się jak najdłużej nie ugryźć i nie przeżuć gumy?

- Dla kogo to zadanie było łatwe?

- Dla kogo trudne?

- W jaki sposób udało Ci się oprzeć żuciu?

- Jak się czułeś? Jakie to uczucie chcieć rzuć gumę, ale nie móc tego zrobić?

- Jak możesz odnieść tę aktywność do sytuacji, w której ktoś jest od czegoś uzależniony?

Następnie facylitator wyjaśnia, że gdy ​​ dana osoba jest uzależniona od substancji, narkotyku, czy alkoholu, jej ciało i umysł za wszelką cenę jej pragnie i jest w stanie zrobić bardzo wiele, aby doznać ukojenia płynącego z zażycia danego środka. Jest to podobne do wykonanej przed chwilą symulacji, kiedy nasze mózgi bardzo mocno przekonywały nas, że naprawdę chcą i potrzebują gumy.

Na koniec ćwiczenia prowadzący przedstawia grupie definicję uzależnienia: „Zgodnie z definicją Komitetu Ekspertów WHO z 1969 roku: uzależnienie (drug dependence) jest to stan psychiczny, a niekiedy także fizyczny, wynikający z interakcji pomiędzy organizmem a środkiem uzależniającym, charakteryzujący się zmianą zachowania oraz innymi reakcjami, do których należy konieczność zażywania tego środka, w sposób ciągły lub okresowy, w celu doznania jego wpływu na psychikę, a niekiedy także po to, aby uniknąć przykrych objawów wynikających z jego braku.” (https://www. medonet.pl/zdrowie,uzaleznienie---rodzaje-uzaleznien--leczenie--rokowania,artykul,1728915.html)

Wskazówki dla prowadzącego

- Przygotuj wcześniej definicję uzależnienia na flipcharcie.

- Oto strony, które mogą być przydatne, gdy mowa o uzależnieniach nastolatków: https://osrodkiterapii.pl/mlodziez-uzalezniona-coraz-mlodszy-wiek/; https://www.mjakmama24.pl/ nastolatek/zagrozenia/narkotyki-wsrod-mlodziezy-przyczyny-uzaleznienia-jak-radzic-sobie-z-narkotyzujacym-sie-dzieckiem-jak-aa-3pQw-svvH-NjQU.html; https://zdrowie.pap.pl/rodzice/jedna-trzecia-nastolatkow-moze-juz-byc-uzalezniona-od-internetu; https://lewin-terapia.pl/artukuly-o-uzaleznieniu/jak-rozpoznac-objawy-uzaleznienia-u-nastolatka/

Na koniec tego ćwiczenia prowadzący pyta uczestników jakie nałogi i uzależnienia znają - wszystkie pomysły zapisuje na flipcharcie. Moderator może zachęcić grupę do wskazania tych najbardziej typowych dla nastolatków, np: uzależnienie od substancji – narkotyków, alkoholu, nikotyny; seksu; elektroniki

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Poznaj wroga

Czas trwania: około 35 min.

Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: długopisy, kolorowe kredki, papier, komputery/smartfony z Internetem

Prowadzący dzieli grupę na 5 mniejszych zespołów.

Każdy zespół wybiera jeden temat do pracy, która będzie polegać na przygotowaniu prezentacji dla reszty grupy, na podstawie znalezionych w internecie wiadomości. Prezentację można wykonać w formie plakatu lub w formie cyfrowej.

47 47

Problemy do opracowania dla grup: - Uzależnienie od nikotyny – czynniki ryzyka, objawy, konsekwencje, leczenie - Uzależnienie od alkoholu – czynniki ryzyka, objawy, konsekwencje, odstawienie, leczenie - Narkomania - rodzaje narkotyków - Narkomania – czynniki ryzyka, objawy, konsekwencje, odstawienie, leczenie - Jak uzależnienie wpływa na mózg?

Gdy zespoły są gotowe, jeden po drugim prezentują swoją pracę.

Facylitator powinien zapewnić grupie czas na wzajemne pytania lub wyjaśnianie niejasności.

Wskazówki dla prowadzącego Przypomnij uczestnikom, że powinni pracować jako zespół i doceń wkład wszystkich członków.

Oto źródła dla Ciebie i zespołu do poszukiwania informacji: https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/nikotynizm-czym-jest-uzaleznienie-od-nikotyny-i-jak-z-nim-walczyc,6180,n,192; https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/69539,leczenie-uzaleznienia-od-alkoholu; https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/twarde-i-miekkie-narkotyki-podzial-rodzaje-dzialanie-aa-jNow-VQau-FmE2.html: https://www.medonet.pl/zdrowie,narkomania---definicja--fazy--przyczyny--leczenie,artykul,1729888.html; https://www.medonet.pl/psyche/uzaleznienia,uzaleznienie-to-choroba-mozgu---nowa-definicja-nalogow,artykul,1648835.html

PODSUMOWANIE

Co wiesz o uzależnieniu?

Czas trwania: 10 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Załącznik 1 wydrukowany dla każdego uczestnika (lub przekształcony w interaktywny quiz), długopisy, dodatkowa część dla moderatora w Załączniku 2.

Wskazówki dla prowadzącego - Uczestnikom, którzy udzielili najwięcej prawidłowych odpowiedzi, możesz przyznać nagrodę.

Inspiracja quizu: University of Rochester Medical Center

48

Po wszystkich zajęciach prowadzący zaprasza uczestników do sprawdzenia swojej wiedzy na temat uzależnień, przedstawiając im quiz „Co wiesz o uzależnieniu?”

(Załącznik 1). Facylitator może dać grupie kilka minut na samodzielne udzielenie odpowiedzi, a następnie sprawdza na forum jak uczestnicy poradzili sobie z zadaniem, w razie potrzeby wyjaśniając i dodając więcej informacji od siebie (dodatkowa część dla moderatora w Załączniku 2).

ROZPOWSZECHNIANIE

Działanie „Perspektywa – wieczór filmowy” Czas trwania: ok. 180 min.

Wielkość grupy: dowolna Materiały: komputer, projektor, nagłośnienie, wybrany film z poniższej listy, pochodzący z legalnego źródła: „Mój piękny syn” (2018) https://www.youtube.com/watch?v=y23HyopQxEg „Narodziny gwiazdy” (2018) https://www.youtube.com/watch?v=nSbzyEJ8X9E „Trainspotting” (1996) https://www.youtube.com/watch?v=8LuxOYIpu-I Requiem dla snu (2000) https://www.youtube.com/watch?v=QBwzN4v1vA0 „Szkolny chwyt” (2006) https://www.youtube.com/watch?v=_BHPM956cYY „Dzika droga” (2014) https://www.youtube.com/watch?v=tn2-GSqPyl0

Prowadzący organizuje wieczór filmowy, podczas którego prezentuje jeden z zaproponowanych filmów. Po projekcji prowdzi dyskusję opartą na odczuciach, wrażeniach i refleksji uczestników.

Wspomniane filmy są często bardzo dramatyczne i budzą w widzach silne emocje, dlatego dobrym pomysłem może być omówienie i „otrząśnięcie” się z takich trudnych uczuć. Wszystkie wymienione filmy zostały docenione na arenie międzynarodowej i uhonorowane licznymi nagrodami filmowymi.

49

CO WIESZ O UZALEŻNIENIU? 1. UZALEŻNIENIE MOŻE ROZPOCZĄĆ SIĘ, GDY DANA OSOBA ZAŻYWA NARKOTYKI, ALE BARDZO CZĘSTO UZALEŻNIENIE TO TAKŻE COŚ WIĘCEJ NIŻ SAMO ZAŻYWANIE NARKOTYKÓW. A. Prawda B. Fałsz

2. UZALEŻNIENIE NAJCZĘŚCIEJ POGARSZA SIĘ Z CZASEM.

5. UZALEŻNIENIE POWODUJE BRAK KONTROLI NAD MYŚLAMI, UCZUCIAMI I ZACHOWANIAMI. A. Prawda B. Fałsz

6. LUDZIE SĄ UZALEŻNIENI, GDY STALE MUSZĄ ZAŻYWAĆ DANĄ SUBSTANCJĘ, NAWET JEŚLI POWODUJE TO PROBLEMY W ICH ŻYCIU. A. Prawda

A. Prawda

B. Fałsz

B. Fałsz

3. JEDNYM Z OBJAWÓW UZALEŻNIENIA JEST KONIECZNOŚĆ ZAŻYWANIA WIĘKSZEJ ILOŚCI DANEJ SUBSTANCJI, W MIARĘ UPŁYWU CZASU. A. Prawda B. Fałsz

4. LUDZIE CZĘSTO UZALEŻNIAJĄ SIĘ ZALEDWIE DZIEŃ LUB DWA PO PIERWSZYM ZAŻYCIU NARKOTYKU.

7. UZALEŻNIENIE MOŻNA LECZYĆ.

A. Prawda B. Fałsz

8. UZALEŻNIONY W TRAKCIE ZDROWIENIA POWINIEN ZDAWAĆ SOBIE SPRAWĘ, ŻE PRZYZNANIE SIĘ DO NAŁOGU NIE OZNACZA, ŻE JEST CZŁOWIEKIEM SKAZANYM NA POTĘPIENIE I POGARDĘ.

A. Prawda B. Fałsz

A. Prawda B. Fałsz

www.startnowplus.com

50

51 51

CO WIESZ O UZALEŻNIENIU? *Dodatkowa część dla prowadzącego

1. UZALEŻNIENIE MOŻE ROZPOCZĄĆ SIĘ, GDY DANA OSOBA ZAŻYWA NARKOTYKI, ALE BARDZO CZĘSTO UZALEŻNIENIE TO TAKŻE COŚ WIĘCEJ NIŻ SAMO ZAŻYWANIE NARKOTYKÓW. A.Prawda Wraz z uzależnieniem, z czasem w mózgu zachodzą zmiany. Niektóre narkotyki mogą wywoływać złudne uczucie przyjemności. Inne substancje mogą sprawić, że osoba poczuje się lepiej, będzie bardziej efektywna czy mniej zestresowana. Nie ma jednego czynnika, który sprawia, że dana osoba może uzależnić się od narkotyków. Geny, środowisko i etapy życia mogą być kluczowymi czynnikami wpływającymi na uzależnienie danej osoby od narkotyków.

3. JEDNYM Z OBJAWÓW UZALEŻNIENIA JEST KONIECZNOŚĆ ZAŻYWANIA WIĘKSZEJ ILOŚCI DANEJ SUBSTANCJI, W MIARĘ UPŁYWU CZASU. A.Prawda Osoba z uzależnieniem musi z czasem zażywać więcej, ponieważ jej organizm wykształca odporność na uzależniającą substancję. Mogą również wystąpić objawy odstawienia, gdy próbuje zaprzestać nałogu. Inne objawy uzależnienia to: -

Osoba nie może zmniejszyć ilości zażywanego

narkotyku, -

Osoba chce zażywać daną substancję,

-

Osoba nie może zaprzestać zażywania

substancji, 2. UZALEŻNIENIE NAJCZĘŚCIEJ POGARSZA SIĘ Z CZASEM.

-

A.Prawda Uzależnienie może wahać się od łagodnego do ciężkiego. Wielokrotne zażywanie narkotyków lub alkoholu prowadzi do zmian w mózgu. Zmiany te utrudniają ludziom zaprzestanie brania danej substancji, nawet jeśli racjonalnie tego chcą.

narkotyku,

Osoba spędza dużo czasu na zdobywaniu,

zażywaniu lub rekonwalescencji po użyciu -

Osoba nadal używa narkotyku, nawet jeśli

powoduje to problemy osobiste, problemy w pracy lub jedno i drugie Healthcare providers use screening tools to help identify addiction in patients. These tools use special questions that look at alcohol and drug abuse.

4. LUDZIE CZĘSTO UZALEŻNIAJĄ SIĘ ZALEDWIE DZIEŃ LUB DWA PO PIERWSZYM ZAŻYCIU NARKOTYKU. B. Fałsz To, jak szybko dana osoba może uzależnić się od narkotyku, zależy od samego narkotyku i wrażliwości danej osoby. Zwykle trwa to dłużej niż kilka dni. Niektóre narkotyki są bardziej uzależniające niż inne.

52

5. UZALEŻNIENIE POWODUJE BRAK KONTROLI NAD MYŚLAMI, UCZUCIAMI I ZACHOWANIAMI. A.Prawda Tak między innymi definiuje się uzależnienie.

6. LUDZIE SĄ UZALEŻNIENI, GDY STALE MUSZĄ ZAŻYWAĆ DANĄ SUBSTANCJĘ, NAWET JEŚLI POWODUJE TO PROBLEMY W ICH ŻYCIU. A.Prawda Oprócz problemów, takich jak utrata pracy lub związku, uzależnienie może powodować szerokie problemy zdrowotne. Należą do nich takie problemy jak: choroby serca, udar, rak, AIDS, zapalenie wątroby i choroby płuc. Zmiany w mózgu zachodzące w przypadku uzależnienia mogą wpływać na pamięć, uwagę, rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji.

7. UZALEŻNIENIE MOŻNA LECZYĆ.

A.Prawda Większość osób uzależnionych potrzebuje leczenia., którego celem jest zaprzestanie zażywania substancji uzależniającej. Priorytetem jest pomoc osobie w powrocie do normalnego życia i odwrócenie lub zatrzymanie problemów zdrowotnych spowodowanych używaniem narkotyków. Należy pamiętać, że z uzależnieniem można sobie skutecznie radzić. Dzieje się tak, gdy dana osoba poddaje się leczeniu, jest w kontakcie z lekarzami i grupą wsparcia. Ponieważ uzależnienie jest chorobą przewlekłą, takie osoby potrzebują ciągłego monitorowania i motywacji, aby pozostać wolnym od narkotyków czy innych używek powodujących uzależnienie.

8. UZALEŻNIONY W TRAKCIE ZDROWIENIA POWINIEN ZDAWAĆ SOBIE SPRAWĘ, ŻE PRZYZNANIE SIĘ DO NAŁOGU NIE OZNACZA, ŻE JEST CZŁOWIEKIEM SKAZANYM NA POTĘPIENIE I POGARDĘ.

A.Prawda Jak już wiemy, uzależnienie prowadzi do zmian w mózgu, które wpływają na mechanizmy samokontroli. Dlatego uzależnienie i chęć zażycia danej substancji jest silniejsza niż zdrowy rozsądek, a osoba uzależniona nie jest w stanie kontrolować, ile jak i gdzie go zażywa. Nadużycie i uzależnienia to problem społeczny. Ale ludzie uzależnieni od narkotyków czy alkoholu nie są moralnie źli czy godni pogardy, powinni jednak otrzymać profesjonalną pomoc, również w zakresie odbudowywania wiary w siebie i planowania życia po wyjściu z nałogu.

definicja Uzależnienie to choroba długotrwała (przewlekła). Polega na stałej potrzebie zażywania narkotyków, alkoholu czy innych substancji nawet wtedy, gdy wiadomo, że może skończyć się to stałym uszczerbkiem na zdrowiu czy zagraża życiu. Uzależnienie może być także nazywane zaburzeniem nadużywania substancji. Z biegiem czasu uzależnienie zmienia strukturę i funkcję mózgu.

www.startnowplus.com

53 53

DOBRE I ZŁE ENERGETYKI **

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Kształtowanie wiedzy o napojach energetycznych; zapoznanie się z historią i składem napojów energetycznych; pielęgnowanie pełnego szacunku podejścia do zdrowia fizycznego; nakreślenie wyobrażenia o tym, jakie produkty są nam najbardziej przydatne i niezbędne na co dzień; praktykowanie jak wybierać najzdrowsze pokarmy; wprowadzanie zasady zdrowego żywienia.

ENERGIZER

Bądź szczery Czas trwania: 5-7 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Wydruki Załącznika 1.

Prowadzący udostępnia uczestnikom gotowe wydruki.

Wszyscy proszeni są o wypełnienie formularza (5-7 min).

Następnie facylitator zbiera je i podsumowuje odpowiedzi, po czym zapisuje wyniki na tablicy, na której zawieszona jest większa wersja załącznika 1. Prowadzący prosi uczestników o podzielenie się swoimi opiniami na temat otrzymanych odpowiedzi. Następnie przedstawia temat zajęć.

Wskazówki dla prowadzącego

- Zwróć uwagę na produkty najczęściej spożywane przez uczestników; - Napisz nazwy popularnych lokalnych marek, które są powszechne w Twojej okolicy; - Dostosuj pytania do wieku uczestników.

54

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Energetyki

Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: Jajka, wątróbka drobiowa, zlewki - naczynia (min. 8), 2 rodzaje napojów energetycznych (znane w Twoim regionie), woda, alkohol etylowy, Infografika.

Wskazówki dla prowadzącego -W eksperymencie można użyć innych produktów (mięso, skorupka jaja).

- Jeśli masz trochę wytrzymałych metali, możesz również zobaczyć na nich wpływ napojów energetycznych.

- Na część wykładową przygotuj prezentację z większą ilością przykładów i wyjaśnij dlaczego niektóre produkty mogą zawierać dobre i niektóre złe kalorie.

Prowadzący wybiera dwóch uczestników i zaprasza ich do wykonania dwóch eksperymentów na podstawie białka kurzego jaja. Najpierw uczestnicy wpisują numer na zlewkach. Następnie biorą 4 jajka, oddzielają białko od żółtka i wkładają je do zlewek. Następnie polewają białka 2 napojami energetycznymi, wodą i alkoholem etylowym.

Kolejni dwaj uczestnicy zostają wybrani do następnego eksperymentu - testu z wątróbką drobiową.

Najpierw kroją mięso. Następnie wpisują numer na zlewkach. Następnie do każdej z nich wkładają kawałek wątróbki. Każdy kawałek mięsa w zlewce zostaje zalana tymi samymi napojami energetycznymi, wodą i alkoholem etylowym.

Następnie prowadzący przedstawia wykład na temat różnych produktów śmieciowych i energetyków: Napoje gazowane i energetyzujące są całkowicie chemiczne i zawierają dużo cukru, kofeiny i barwników spożywczych.

W makaronach błyskawicznych jest dużo przypraw, szkodliwych dodatków do żywności (Doshirak, Yum Yum itp.).

Niezdrowa żywność obejmuje również fast foody, takie jak hamburgery i hot dogi. Słodycze i batony zawierają ogromną ilość kalorii z dodatkiem produktów chemicznych, barwników i chemicznych aromatów. Spożywanie słodyczy zawierających dużą ilość cukru i tłuszczu prowadzi do zaburzeń metabolicznych i otyłości. Guma do żucia jest również szkodliwa dla organizmu człowieka.

Po wykładzie prowadzący prosi uczestników o sprawdzenie, co się stało z białkami jaj i częściami wątróbki drobiowej.

Wyniki eksperymentów zostają omówione z uczestnikami.

55 55

PODSUMOWANIE

Bez tego mogę więcej

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Slajdy ze zdjęciami substytutów niezdrowego jedzenia, zawierające: proszek kakaowy lub zmielone ziarna kakaowe, kawę, żeń-szeń, zieloną herbatę oraz reprezentujące zdrowy tryb życia, takie jak: spacery, jazda na rowerze.

Wskazówki dla prowadzącego - Zaproponuj kilka codziennych praktyk, które pozwolą trzymać się z daleka od niezdrowego jedzenia.

- Znajdź interesujące historie, które można wykorzystać jako przykłady.

Na koniec prowadzący pyta uczestników kto nie powinien używać napojów energetyzujących. Następnie tłumaczy, że napoje energetyzujące mogą być przydatne w małych dawkach i mogą mieć dobry wpływ na organizm podczas uprawiania sportu. Z poprzednich ćwiczeń wynika, że ​​ napoje energetyzujące są przeciwwskazane dla osób z chorobami układu krążenia, osób z niepełnosprawnością umysłową, cierpiących na nadciśnienie, kobiet w ciąży i oczywiście dla osób poniżej 18 roku życia. Dla tych osób szkodliwość napojów energetycznych może być znacznie wyższa niż dla osób całkowicie zdrowych.

Prowadzący przedstawia naturalne stymulanty, które można stosować zamiast napojów energetycznych/ śmieciowego jedzenia: proszek kakaowy lub zmiażdżone ziarna kakaowe, kawę, żeń-szeń, zieloną herbatę, spacery, jazdę na rowerze lub po prostu rozciąganie mogą również zastąpić produkty zawierające chemikalia.

Jako podsumowanie dobrze jest porozmawiać o tym z uczestnikami i zastanowić się nad wpływem tych produktów na codzienne życie.

ROZPOWSZECHNIANIE

Zadanie domowe „Zbadaj moc naturalnej energii”

Czas trwania: 2-3 tygodnie Wielkość grupy: Dowolna Materiały: komputer, internet.

56

Uczestnicy zostaną najpierw poproszeni o pracę w grupach, aby dowiedzieć się, które produkty naturalne są najbogatsze w wartości energetyczne. Przygotują plan, jak sprawniej zastąpić produkty zwykle spożywane, tymi naturalnymi. Po dwóch tygodniach grupy przygotują raport i pokażą, że zrealizowały swoje plany z konkretnymi wynikami.

d a ł k s w e c ą z d o h c w i Składnik w y ł p w h ic i h c y n z c y napojów energet a na organizm człowiek 1

Kofeina: Działa pobudzająco, ale tylko połowa kofeiny zostaje usunięta z krwi po 3-5 godzinach

Tauryna: poprawia pracę mięśnia sercowego, nie wpływa negatywnie na organizm człowieka

Karnityna: poprawia metabolizm i zmniejsza zmęczenie mięśni.

3

Guarana i żeń-szeń: usuwa kwas mlekowy z tkanki mięśniowej i oczyszcza wątrobę.

5

4

Witaminy z grupy B: Niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego Ryboflawina: Jej brak może powodować zmiany skórne

7

2

6

Kwas askorbinowy: zwiększa odporność immunobiologiczną i wspomaga regenerację

www.startnowplus.com

57 57

PRZETRAW TO! ***

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Odkrycie znaczenia prawidłowego żywienia; wyjaśnienie różnicy między pojęciami „żywność” i „składniki odżywcze”; poznanie struktury ludzkiego układu pokarmowego; sformułowanie idei potrzeby zróżnicowanej i zbilansowanej diety jako warunku utrzymania zdrowia; zrozumienie roli zdrowego przygotowywania żywności.

58

ENERGIZER

Nawyki żywieniowe

Czas trwania: 5-7 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Brak

Prowadzący opowiada krótką historię o pani Kowalskiej, która straciła męża. Lekarz zapytał ją o jego nawyki żywieniowe, a ona odpowiedziała, że karmiła męża wszelkiego rodzaju pysznymi potrawami - pieczonym kurczakiem faszerowanym śliwkami, smażonymi na głębokim oleju pączkami, oraz dorodną golonką. Pan Kowalski początkowo jadł te potrawy niechętnie, ale odmawianie żonie nie leżało w jego naturze, więc z czasem nawet polubił jej kuchnię i styl gotowania. Spieszył się do domu, gdzie czekały na niego nowe pyszne dania. Wieczorami oglądał telewizję i jadł, nie zdając sobie nawet sprawy z tego czy rzeczywiście jest głodny, czy je z przyzwyczajenia. W szpitalu lekarze zdiagnozowali: cukrzycę, otyłość, zapalenie żołądka i szereg innych dolegliwości.

Następnie prowadzący pyta uczestników o propozycję tematu z jakim związana jest ta historyjka.

Grupa dokonuje refleksji i odpowiada.

Wskazówki dla prowadzącego

- Zachęć uczestników do podania różnych przykładów jedzenia, które zwykle jedzą; - Zapytaj grupę, jaki wpływ mogą mieć na nas różne produkty w ciągu naszego życia; - Do prezentacji możesz wykorzystać kilka zdjęć.

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Wybieraj mądrze

Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: około 20-25 osób Materiały: Infografika 1,sól morska, projektor, komputer z Internetem.

Prowadzący rozpoczyna ćwiczenie, mówiąc grupie o tym, że każdy człowiek potrzebuje energii, aby umożliwić wzrost i naprawę tkanek, utrzymać poprawną temperaturę ciała i pobudzić aktywność fizyczną bazującą na pożywieniu.

Hints for The Facilitator Wyjaśnia, że jemy, ponieważ w jedzeniu dostarczane są - Znajdź lokalne produkty, które są znane uczestnikom.

- Znajdź reklamy ze zdrowymi hasłami, o których możesz podstawowe rodzaje składników niezbędnych do funkcjoporozmawiać z uczestnikami. nowania naszego organizmu. Następnie przedstawia tabelę - Omów pojęcie trawienia w kontekście tego co ważne ze skategoryzowanymi składnikami (załącznik 1) i wygładla naszego organizmu aby trawienie odbywało się bez sza na ich temat krótki wykład. zakłóceń.

Makroelementy są potrzebne w dużych ilościach, aby dostarczyć energii potrzebnej do utrzymania funkcji organizmu i wykonywania codziennych czynności. Istnieją trzy makroelementy – węglowodany, białka i tłuszcze.

Facylitator zachęca uczestników do dowiedzenia się, dlaczego potrzebujemy w naszej diecie węglowodanów, białek i tłuszczów oraz do zapoznania się ze strukturą i funkcją tych makroskładników (można poświęcić 3-5 minut na ich wygooglowanie przez grupę). Następnie przeprowadza krótką dyskusję na temat wyników poszukiwań i odsyła do szczegółów dostępnych w naszych poprzednich modułach.

Mikroelementy to substancje takie jak witaminy i minerały, które są niezbędnymi składnikami diety.

Chociaż potrzebne są tylko w niewielkich ilościach, są niezbędne dla zdrowia i dobrego samopoczucia.

Rolą witamin i minerałów jest utrzymanie organizmu w dobrym stanie, w szczególności ważną funkcję w ludzkim organizmie pełni witamina C. Następnie moderator podaje przykład, dlaczego modne stało się używanie „soli morskiej” jako przyprawy i w kuchni, a nie tradycyjnej „soli kuchennej”. Uczestnicy poszukują i dzielą się informacjami na temat produkcji soli, w tym soli morskiej. Facylitator pokazuje uczniom próbki soli morskiej oraz zadaje pytanie: „Czy każda sól jest taka sama?”, korzystając z tych podpowiedzi: • Czy stwierdzenia dotyczące soli morskiej sugerują, że ma ona bardziej słony smak niż zwykła sól kuchenna? Czy to możliwe?

• Większość soli morskich jest sprzedawana w postaci płatków lub granulek, które są większe niż granulki zwykłej soli kuchennej. Czy może to wpłynąć na jej smak: - kiedy jest umieszczona na języku?

- kiedy sól rozpuszcza się w wodzie, np. podczas gotowania warzyw?

59 59

Błonnik pokarmowy to ta porcja pożywienia, która jest odporna na trawienie i wchłanianie w jelicie cienkim. Błonnik znajduje się w owocach, warzywach, orzechach i zbożach i jest ważnym składnikiem zdrowej diety.

Prowadzący otwiera klip wideo YouTube https://www.youtube.com/ watch?v=HoC--teLQRE i odtwarza go w klasie. Rozdaje kopie pytań (Załącznik 2) i prosi uczniów o ich wypełnienie (5-7 min). Następnie uczestnicy omawiają odpowiedzi.

PODSUMOWANIE

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Infografika, Załącznik 1.

Dobre trawienie Na koniec prowadzący zadaje uczestnikom pytanie, jak dobrze się odżywiać, aby zachować zdrowie. Wyjaśnia, że żywność powinna być zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, powinno też spożywać się różne warzywa zawierające błonnik w celu uzupełnienia zużycia energii przez człowieka. Facylitator przedstawia kolejność etapów procesu trawienia (załącznik 1) i prosi uczestników o refleksje.

Wskazówki dla prowadzącego - Omów zasady zdrowego odżywiania; - Uczestnicy mogą dodawać dowolne zasady, które znają i praktykują

60

ROZPOWSZECHNIANIE

Zadanie domowe „Dbaj o dobro”

Prowadzący przydziela lub prosi uczestników o wybranie jednej z Czas trwania: 2 tygodnie poniższych aktywności i przedstawienie jej efektów grupie po upływie Wielkość grupy: Dowolna 2 tygodni: Materiały: Aparat fotograficzny, komputer, PowerPoint, inny odpo- • Rap o błonniku: Zainspirowany/a zdrową ideą wzbogacania jedzenia w błonnik, stwórz piosenkę w stylu rap. wiedni sprzęt techniczny.

• Prezentacja PowerPoint: Korzystając z informacji o błonniku pokarmowym, dostępnych w internecie i pozyskanych na zajęciach, przygotuj prezentację PowerPoint, którą można pokazać grupie dzieci ze szkoły podstawowej.

• Oda do błonnika: Napisz wiersz, w którym podkreślisz zalety błonnika w dobrze zbilansowanej diecie.

• Gazetka ścienna: Wykorzystując temat dotyczący błonnika pokarmowego i swoje umiejętności artystyczne, opracuj informacje na gazetkę ścienną, która może być wykorzystana aby promować korzyści płynących z diety bogatej w błonnik.

• 2-minutowy film: wykorzystując temat dotyczący błonnika pokarmowego oraz swoje umiejętności aktorskie i technologiczne, nagraj 2-minutowy film, który podkreśla zalety błonnika w diecie człowieka.

61 61

Podstawowe rodzaje materiałów potrzebnych do funkcjonowania naszego organizmu Makroelementy – węglowodany, białka, tłuszcze i oleje Mikroelementy – witaminy i minerały Błonnik pokarmowy – celuloza, pektyny i gumy

• Trawienie mechaniczne obejmuje żucie i połykanie • Chemiczne trawienie węglowodanów, tłuszczów

Przełyk Wątroba Pęcherzyk żółciowy Oddźwiernik

Trzustka

Odbytnica

• Rozkład mechaniczny obejmuje mieszanie perystaltyczne i napęd • Trawienie chemiczne białek, tłuszczów • Wchłanianie substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak alkohol i aspiryna • Rozkład mechaniczny obejmuje mieszanie i napędzanie, głównie przez segmentację • Trawienie chemiczne węglowodanów, tłuszczów, polipeptydów, kwasów nukleinowych • Wchłanianie peptydów, aminokwasów, glukozy, fruktozy, tłuszczów, wody, minerałów i witamin

• Rozkład mechaniczny obejmuje mieszanie segmentowe i napęd • Brak trawienia chemicznego (z wyjątkiem bakterii) • Absorpcja jonów, wody, minerałów, witamin i cząsteczek organicznych.

www.startnowplus.com

62

63 63

KONSEEEEERWANTY *

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele modułu Kształtowanie wiedzy uczestników na temat konserwantów żywności stosowanych do produkcji spożywczej; rozwijanie umiejętności podejmowania samodzielnych decyzji niezbędnych do życia; rozwijanie wewnętrznej motywacji do nauki; rozwijanie odpowiedzialnej postawy uczestników wobec własnego zdrowia; sformułowanie wyobrażeń uczestników o potrzebie monitorowania jakości spożywanej żywności

ENERGIZER

Sprawdź co jesz Czas trwania: 5-7 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Tablica.

Prowadzący pyta uczestników, czy słyszeli powiedzenie: „Nie żyjemy po to, żeby jeść, ale jemy, aby żyć” (napisane na tablicy).

Opowiada historię pacjenta, który przyszedł do uzdrowiciela skarżąc się na ból brzucha. Uzdrowiciel zapytał go, co jadł? Kiedy pacjent odpowiedział, że zjadł obiad, uzdrowiciel przepisał mu krople do oczu i dodał: „Następnym razem patrz uważnie, co masz na talerzu”.

Po twej krótkiej anegdocie facylitator prosi uczestników o refleksję.

Wskazówki dla prowadzącego

- Zapytaj uczestników o podobne historie/powiedzenia, które słyszeli; - Podaj kilka przykładów, jaka żywność może powodować problemy zdrowotne i być niebezpieczna dla naszego organizmu.

64

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Jak dodatki oraz konserwanty wpływają Czas trwania: około 40 min. na zdrowie Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: Infografika z rodzajami dodatków, opakowania po różnych produktach (napojach, batonach, przyprawach, gotowych potrawach itp.)

Wskazówki dla prowadzącego - Wyjaśnij, że po dodaniu do żywności dodatków takich jak barwniki, stabilizatory czy związki syntetyczne następuje zmiana ich konsystencji.

- Zachęć uczestników do zastanowienia się nad tym, co spożywają na co dzień i czy ta żywność jest wzbogacona o dodatki i konserwanty, więcej informacji tutaj: https:// dietetycy.org.pl/konserwanty/ - Przynieś opakowania po produktach, które zwykle konsumują uczestnicy.

Użyj aplikacji na smartfony, które mogą wyjaśnić znaczenie skrótów dodatków i konserwantów

Prowadzący rozpoczyna działanie od wyjaśnienia podstawowego warunku zdrowej diety – żywność musi być bezpieczna i higieniczna. Każdy produkt powinien mieć swoją wartość odżywczą, zawierać składniki odżywcze przydatne dla człowieka. Następnie prowadzący pokazuje plakat z rodzajami dodatków (patrz Załącznik 1). Może zapytać, co uczestnik wie o dodatkach i dlaczego są używane.

Następnie facylitator rozkłada opakowania po różnych produktach (napoje, batoniki, gotowe potrawy itp.). Uczestnicy sprawdzają zawartość i wypisują zawarte w nich dodatki i konserwanty.

Znalezione na produktach litery E powinny być zapisane na tablicy z krótkim wyjaśnieniem charakteru każdej z nich oraz oceną czy te dodatki/ konsrwanty są niebezpieczne, czy nie.

Następnie uczestnicy zostaną podzieleni na dwie podgrupy – „Jesteśmy za zdrową dietą” oraz „Potrzebujemy dodatków do żywności”. Każda podgrupa przygotowuje argumenty dla swojej tezy. Na koniec moderator podsumowuje dyskusje i podkreśla znaczenie stosowania zdrowych dodatków.

65 65

PODSUMOWANIE

Bądź na bieżąco

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Infografika z literami E i zaleceniami.

Wskazówki dla prowadzącego - Podkreśl, że większość produktów spożywczych zawiera dodatki i konserwanty.

- Upewnij się, że uczestnicy wiedzą, że większość dodatków do żywności ma negatywny wpływ na zdrowie. .

Po wszystkich zajęciach prowadzący podsumowuje najważniejsze zagadnienia. Uczestnicy podają przykłady produktów zawierających dodatki i konserwanty. Facylitator przedstawia plakat z zaleceniami, co należy wziąć pod uwagę przy wyborze jedzenia. Ćwiczenie kończy się wnioskiem, że jedyna żywność uznawana za przyjazną środowisku to ta niezawierająca niebezpiecznych dla zdrowia człowieka substancji.

ROZPOWSZECHNIANIE

Zadanie domowe „Zadbajmy o siebie” Czas trwania: 2-3 tygodnie Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Notatnik, flipchart z karteczkami, podzielony na dwie części.

66

Uczestnicy są zaproszeni do monitorowania składów produktów spożywczych, kupowanych przez członków rodziny. Mają za zadanie zapisywać wszystkie znalezione na etykietach, oznaczone literą E, konserwanty i dodatki. Po ich przeanalizowaniu, zdrowe zapisywane są na postitach i przyklejane po jednej stronie plakatu, a szkodliwe po drugiej. Po dwóch tygodniach prowadzący może przeprowadzić krótkie podsumowanie wyników, aby upewnić się, że uczestnicy przyswoili treści modułu i wykonali zadanie.

Dodatki do żywności - wyjaśnienie Е100 – Е199 – BARWNIKI (wzmacniają i przywracają kolor produktów); Е200 – Е299 - KONSERWANTY (przedłużają trwałość produktu); E300 - E399 - ANTYOKSYDANTY (spowalniają utlenianie, chroniąc produkty przed psuciemsię); Е400 – Е499 - STABILIZATORY (zachowują daną konsystencję produktów); Е500 – Е599 – EMULGATORY (obsługują określoną strukturę produktów spożywczych); Е600 – Е599 - WZMACNIACZE SMAKU I AROMATU.

Zalecenia jak wybierać jedzenie: Nie kupuj słodzonych, gazowanych napojów , zamiast tego rób świeże soki Nie używaj gotowych zup i dań - ugotuj je sam Czytaj uważnie etykiety produktów, które kupujesz Dowiedz się, jak odczytywać znaczenie poszczególnych liter na opakowaniach Nie bądź pospiesznym kupującym, daj sobie czas na świadomy wybór Nie kupuj żywności o nienaturalnie jasnych, krzykliwych kolorach Nie kupuj produktów o długiej przydatności do spożycia Wybieraj świeże, surowe warzywa i owoce (pamiętaj, że importowane owoce i warzywa mogą być spryskiwane substancjami chemicznymi, aby dłużej utrzymały świeżość) Im mniejsza lista składników w gotowych produktach, tym lepiej Unikaj przetworzonych lub konserwowanych produktów mięsnych, takich jak kiełbaski lub konserwy

www.startnowplus.com

67 67

MYJ RĘCE! *

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele modułu zrozumienie znaczenia dobrej higieny; zapewnienie informacji czym są bakterie; wdrożenie dobrej rutyny higienicznej; poznanie sposobów ochrony przed bakteriami.

ENERGIZER

Niewidoczny brud

Czas trwania: 5-7 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Obrazy bakterii wydrukowane na papierze samoprzylepnym (https://www.google.com/search?rls=en&sxsrf=ALeKk00-gVfvVBiIxPD27WAtul6J46hkHw:1626036523026&source=univ&tbm=isch&q=bakterie&client=safari&sa=X&ved=2ahUKEwiMqeKK8tvxAhVnx4sKHbtZBakQ7Al6BAgdEA8&biw=1268&bih=623 )

Prowadzący rozdaje uczestnikom naklejki ze zdjęciami bakterii i drobnoustrojów i prosi, aby przykleiły je do wszystkiego czego mogą dotknąć. Następnie zaprasza wszystkich do rozejrzenia się po pokoju i odszukania wszystkich wlepek. Facylitator podsumowuje ćwiczenie pytaniami: - W jaki sposób rozprzestrzeniają się bakterie?

- Dlaczego są niebezpieczne?

Wskazówki dla prowadzącego - Możesz pomóc dzieciom odnaleźć wszystkie „zainfekowane” miejsca.

- Upewnij się, że dzieci skupiają się na zadaniu i nie bawią się.

68

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Po co myjemy ręce?

Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: około 30 osób Materiały: Piłka i zdjęcia bakterii na naklejkach.

Hints for The Facilitator -Aby zilustrować, w jaki sposób bakterie mogą przedostać się do naszego organizmu i wywołać chorobę, można posłużyć się plakatem „Jak bakterie dostają się do organizmu” – patrz załącznik 1.

- Podaj przykład niedawnej pandemii i jak właściwa higiena może pomóc rozprzestrzenianiu się wirusa.

- Przypisz uczestnikom role przed rozpoczęciem ćwiczenia (jeden nie mył rąk przed jedzeniem, drugi po skorzystaniu z toalety, trzeci po spacerze itp.)

- Zapytaj uczestników o ich praktykę dbania o higienę oraz o to, jak często i kiedy powinni myć ręce.

Prowadzący wygłasza krótki wykład na temat bakterii/drobnoustrojów -więcej informacji tutaj: https:// www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,bakterie---rola--badania--bakterie-chorobotworcze,artykul,1705029.html; https://www.dettol. pl/choroby-i-ich-profilaktyka/informacje-o-zarazkach-i-profilaktyce-choroacuteb/zarazki-podstawowe-informacje/ Następnie opisuje znaczenie mycia rąk i kładzie szczególny nacisk na następujące elementy: 1. Kiedy osoby wydmuchują nos, kichają lub kaszlą, bakterie z nosa i ust mogą dostać się na ręce, stoły i inne przedmioty.Prowadzący pokazuje, jak zakryć usta lub nos (nie dłonią, ale papierową chusteczką lub łokciem).

2. Jeśli ktoś znajduje się w pobliżu chorego, to jego bakterie mogą przedostać się do organizmu tej osoby, dlatego po rozmowie czy spotkaniu z kimś chorym należy umyć ręce.

3. Bakterie i drobnoustroje uwielbiają łazienki - znajdują się w toalecie, na kranie, klamkach. Pamiętajmy też, że żyją w różnych miejscach naszego ciała. Dlatego po skorzystaniu z toalety obowiązkowo trzeba umyć dłonie.

4. Przed planowaniem zjedzenia czegoś, nawet jeśli jest to tylko jabłko czy inna przekąska, również myjemy ręce.

5. Jeśli spędzamy czas ze zwierzętami, powinno zmyć się z dłoni wszelkie bakterie, które mogły tam się dostać.

6. Jeśli masz otwartą ranę, lub otarcie nigdy nie dotykaj tego miejsca brudnymi rękami, bakterie znajdujące się na dłoniach uniemożliwią szybkie gojenie.

7. Spędzając czas na dworze, zawsze po powrocie do domu myjemy ręce.

8. W ciągu dnia, jeśli zauważymy, że ręce się zabrudziły, w trakcie robienia różnych rzeczy, również nie zwlekamy, tylko idziemy do łazienki je umyć.

Następnie facylitator rozdaje naklejki, podnosi piłkę, udając że jest przeziębiony i kicha na nią. Mówi: ”Och! Zapomniałem kichnąć w łokieć, a teraz moje bakterie dostały się na piłkę (przykleja naklejkę z bakteriami na piłce).” Następnie rzuca piłkę dziecku, które głośno wypowiada swoją „rolę” (np. „Zapomniałem umyć ręce przed jedzeniem”) i nakleja na piłkę naklejkę i rzuca ją następnemu uczestnikowi.

W ostatnim rzucie facylitator powinien otrzymać piłkę, mówiąc: „Spójrz, ile bakterii przekazaliśmy sobie nawzajem! Dlatego musimy często myć ręce – aby zapobiec zachorowaniu”.

69

PODSUMOWANIE

Prawidłowa higiena może uratować

nam życie Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Infografika z instrukcją mycia rąk.

Wskazówki dla prowadzącego -Po zajęciach powieś plakat „Właściwie umyj ręce” w pobliżu umywalki w łazience (jeśli to możliwe).

-Połóż nacisk na czas trwania mycia przez co najmniej 20 sekund.

70

Po wszystkich zajęciach prowadzący podsumowuje z uczestnikami najważniejsze zagadnienia. Uczestnicy podają przykłady, gdzie najczęściej znajdują się bakterie i drobnoustroje. Facylitator przedstawia plakat z instrukcją prawidłowego mycia rąk. Demonstruje kolejno kroki mycia rąk: • Woda musi być ciepła, aby mydło lepiej usuwało bakterie.

• Namydl dobrze dłonie - mycie rąk bez mydła nie usuwa bakterii.

• Dokładnie umyj ręce - trzeba umyć nie tylko dłonie, ale również grzbiety, przestrzenie między palcami i ich czubki.

• Dokładnie osusz ręce ręcznikiem papierowym - jest to konieczne do całkowitego usunięcia wszystkich bakterii. Podkreśl, że bakterie rozprzestrzeniają się znacznie szybciej przez mokre dłonie niż przez suche dłonie.

• Zakręć kran, używając tego samego ręcznika, którego używałeś do wycierania rąk. Wyjaśnij, że ręcznik chroni dłonie przed bakteriami, które mogą znajdować się na kranie.

ROZPOWSZECHNIANIE

Zadanie domowe „Zachowaj zasady higieny” Czas trwania: 2-3 tygodnie Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Notatnik.

Uczestnicy będą prowadzić notatki z każdego mycia rąk w ciągu tygodnia. Zanotują datę/godzinę, sytuację i miejsce. Po tygodniu badania, uczestnicy podzielą się wynikami w grupie.

71 71

Jak bakterie dostają się do organizmu?

www.startnowplus.com

72

Umyj ręce prawidłowo 1. Odkręć wodę - musi być ciepła

2. Umyj ręce mydłem 3. Umyj nie tylko dłonie, ale także tył dłoni, przestrzenie między palcami i czubki palców 4. Dokładnie osusz ręce ręcznikiem papierowym

5. Zakręć kran i wyczyść zlew tym samym ręcznikiem

www.startnowplus.com

73 73

ZDROWO ZAKRĘCENI! **

Szacowany czas trwania: 60 min. bez rozpowszechniania

Cele tego modułu Poznanie specyfiki urządzeń osobistych, które mierzą wskaźniki naszego zdrowia; rozpoznanie wpływu pomiarów na nasze ciało; zaznajomienie uczestników ze sposobami ręcznego pomiaru podstawowych wskaźników oraz za pomocą urządzeń elektronicznych; podnoszenie świadomości uczestników na temat znaczenia regularnej aktywności fizycznej.

Wskazówki dla prowadzącego

- Znajdź wśród uczestników osoby, które uprawiają sport; - Używaj różnych metod pomiaru tętna (np. na połączeniu ramienia z dłonią lub w zgięciu ramienia); - Przygotuj ćwiczenia fizyczne do realizacji zgodnie z profilem grupy.

74

ENERGIZER

Trzymaj rękę na pulsie

Czas trwania: 5-7 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: stoper/zegarek, wydruki Infografiki 1.

Prowadzący rozpoczyna ćwiczenie zapraszając uczestników do znalezienia tętnicy na szyi, tak aby mogli w niej poczuć krążenie krwi. Następnie włącza stoper na 15 sekund i wszyscy w ciszy liczą uderzenia swojego serca, po czym zapisują je na kartce. Następnie prowadzący prosi uczestników o podskoki w czasie 30 sekund - facylitator mierzy czas.

Zaraz po skończonym skakaniu uczestnicy odnajdują tętnicę, a trener odlicza kolejne 15 sekund - gdy minie czas, uczestnicy zapisują zebrane tętno. Te dwa wyniki i są porównywane, a prowadzący prosi uczestników o zastanowienie się, skąd różnica między nimi. W podsumowaniu prowadzący zwraca uwagę na rozbieżność w kontekście róznego wieku uczestników i ich kondycji fizycznej. Wspomina również o tabeli z normalnym tętnem w stanie spoczynku i po aktywności fizycznej, za pomocą której wyjaśnia znaczenie mierzenia tętna dla zdrowia.

GŁÓWNE DZIAŁANIE

Bądź aktywny!

Czas trwania: około 40 min.

Wielkość grupy: około 25-30 osób Materiały: Projektor, filmy z urządzeniami do zaprezentowania uczestnikom, Infografika.

Wskazówki dla prowadzącego -Przygotuj i znajdź urządzenia do pomiaru wcześniej - możesz skorzystać z prezentacji w internecie; - Dowiedz się, jakie aplikacje mobilne są dostępne w Twoim kraju do pobrania ze sklepu AppStore i Google Play, aby uczestnicy mogli z nich korzystać podczas zajęć; - Znajdź miejsca, które są łatwe do znalezienia, a jednocześnie co najmniej 700-800 kroków od miejsca zajęć.

Facylitator przedstawia temat modułu – różne urządzenia i sprzęty, które pomagają nam mierzyć i zbierać dane dotyczące naszego zdrowia w życiu codziennym. Przedstawia różne rodzaje wskaźników, takie jak licznik kroków, stężenie tlenu we krwi, EKG, ciśnienie krwi, pokonane piętra w ciągu dnia itp. Prowadzący podaje kilka przykładów na urządzeniach (rzeczywistych lub przez Internet).

Następnie dzieli grupę na mniejsze zespoły po 5-6 osób. Podaje mapę miejsc w pobliżu szkoły/budynku, w którym odbywają się zajęcia i prosi zespoły o ich odnalezienie. Grupy powinny korzystać ze swoich telefonów komórkowych (najlepiej z licznikiem kroków). Na miejscu każda grupa, w przygotowanej uprzednio przez prowadzącego, infografice 1 z tabelą, zapisuje liczbę kroków potrzebnych do dotarcia na miejsce. Grupy będą również obliczały liczbę spalonych kalorii podczas krótkiego spaceru, korzystając ze wzoru z infografiki. Po zakończeniu ćwiczenia wszystkie grupy wracają do klasy na podsumowanie zadania.

PODSUMOWANIE

Czas trwania: 15 min.

Wielkość grupy: Dowolna Materiały: Tablica do pisania

Plusy i minusy

Prowadzący podsumowuje wiedzę zdobytą przez uczestników podczas zajęć oraz użyteczność urządzeń: śledzenie lokalizacji, śledzenie zdrowia i aktywności, edukacja i rozrywka. Wspomina również o wadach urząWskazówki dla dzeń do noszenia, takich jak słabe bezpieczeństwo związane z prywatnoprowadzącego - Zachęć uczestników do znalezienia ścią danych.

Facylitator omawia następujące tematy pod koniec zajęć: najbardziej odpowiednich urządzeń dla nich, bazując na przykładach z Zapobieganie chorobom i dbanie o zdrowie - identyfikacja i zapobieganie modułu, spadkom wartości, - Upewnij się, że uczestnicy potrafią Monitorowanie aktywności fizycznej, znaleźć mocne i słabe strony omawiaMonitorowanie stanu psychicznego, nych urządzeń.

Medycyna sportowa, Kontrola i monitorowanie wagi, Edukacja publiczna Na koniec uczestnicy dokonują refleksji na temat znaczenia tych urządzeń w ich życiu - ich zalet i wad. Proponują również formę i sposób zastosowaniu tych urządzeń przez osoby w różnym wieku.

75 75

ROZPOWSZECHNIANIE

Aktywność domowa „Śledź swoje zdrowie” Czas trwania: 2 tygodnie Wielkość grupy: Dowolna Materiały: komputer, internet.

Wskazówki dla prowadzącego

- W ciągu dwóch tygodni przypomnij uczestnikom, aby wypełnili tabelę – poproś ich o pokazanie tabeli z danymi.

- Pomóż uczestnikom w przygotowaniu wykresów za pomocą programu Excel lub podobnych narzędzi.

- Wykresy można udostępniać w mediach społecznościowych.

- Uczestnicy mogą również rozpocząć kampanię mającą na celu zwrócenie uwagi na problem, ustalając cele (na przykład łączną liczbę kroków osiągniętych przez klasę, liczbę kalorii itp.)

76

Uczestnicy będą proszeni o codzienne mierzenie danych (kroki, tętno, ciśnienie krwi). Szczególny nacisk należy położyć na pomiary podczas aktywności fizycznej (jeśli występuje). Każdy uczestnik będzie wypełniać tabelę z wynikami (podobnie jak w Infografice 1) i obliczy liczbę spalonych kalorii i tłuszczów w czasie wysiłku fizycznego, a po 2 tygodniach przy pomocy prowadzącego przygotuje wykres pokazujący zmianę danych z poprzednich tygodni. Uczestnicy zastanowią się w klasie na temat znaczenia aktywności fizycznej i tego, w jaki sposób urządzenia pomogły im monitorować ich stan zdrowia.

Normalny, Cel i Maksymalne tętno Normalne tętno to średnia częstotliwość uderzeń, gdy ciało znajduje się w spokojnej pozycji.

Maksymalne bezpieczne tętno to średnia maksymalna liczba uderzeń serca na minutę podczas maksy-malnego obciążenia pracą.

Docelowe tętno to optymalne tętno podczas umiarkowanych ćwiczeń (zwykle od 50 do 85 procent maksymalnego bezpiecznego tętna).

Wiek

Normalne tętno (bpm)

Docelowe tętno (bpm)

Maksymalne tętno (bpm)

From 4 to 7 years From 7 to 9 years Over 10 years Over 20 years Over 30 years Over 35 years Over 40 years Over 45 years Over 50 years Over 55 years Over 60 years Over 65 years Over 70 years

80 to 120 70 to 100 70 to 105 70 to 90 71 to 74

118 to 183 116 to 179 110 to 172 100 to 170 95 to 162 93 to 157 90 to 153 88 to 149 85 to 145 83 to 140 80 to 136 78 to 132 75 to 128

215 210 205 200 190 185 180 175 170 165 160 155 150

71 to 75 72 to 76 72 to 75 70 to 73

Nazwa

N kalorii

Oblicz liczbę spalonych kalorii za pomocą tego wzoru: Waga x liczba stopni x wysokość x 0,00003237

www.startnowplus.com

77 77

Rozdział 4

Zaaktualizowane moduły StartNOW+

78

79 79

WODA JEST TYM CZEGO CI TRZEBA 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź:: http://startnowlearning.eu/home/all-you-need-is-water/ zrozumienie znaczenia wody w naszym życiu; ukazanie różnych idei na temat wody i jej właściwości; wyjaśnienie roli wody w życiu roślin, zwierząt, ludzi; poznanie sposobów wykorzystania wody przez ludzi; znaczenie ochrony wody.

Uczestnicy zbierają się w 2-3 osobowe zespoły.

Każda grupa zastanawia się, gdzie w życiu używamy wody. Następnie grupa dyskutuje, czy łatwo jest znaleźć wodę do wybranego zastosowania (np. pranie, gotowanie itp.) Każda grupa przedstawia swoje ustalenia w oparciu o dyskusję i refleksje.

5-7 min. dowolna Krzesła do siedzenia

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Dlaczego potrzebujemy wody?

Około 40 min.

około 30 osób

2-litrowa butelka z wodą, szklanka, 0,5 l Coli, 4 łyżki cukru, Infografika: https://drive.google.com/file/d/1crOsnx3J4NbVSp7UefL2FrCrCq3AVlT/view?usp=sharing Prowadzący zadaje grupie pytanie, ile wody potrzebujemy każdego dnia. Następnie każda osoba próbuje wytłumaczyć swoje stanowisko.

Po krótkiej dyskusji facylitator pokazuje uczestnikom 2-litrową butelkę z wodą i pyta wszystkich, czy każdy z nich w ciągu dnia wypija tyle wody. Po dyskusji prowadzący podaje alternatywy dotyczące spożywania wody w różnych produktach (owoce, zupy, posiłki), może również zachęcić wszystkich do spożywania bardziej płynnych potraw. Następnie prowadzący wyjmuje butelkę Coli o pojemności 0,5 l i pyta uczestników czy ją piją, po czym wyjaśnia, że w takiej pojemności napoju znajdują się aż 53 g cukru, co odpowiada prawie 11 łyżeczkom. Następnie taką ilość cukru rozpuszcza w półlitrowej szklance wody i prosi wszystkich o spróbowanie.

80

Wskazówki dla prowadzącego: * Podaj kilka prostych przykładów, takich jak branie prysznica, robienie jedzenia, czyszczenie samochodów, dróg itp. * Zachęcaj do myślenia nie tylko o codziennym użytkowaniu, ale także o przyrodzie i potrzebach przemysłu, również w kontekście różnych miejsc na Ziemi, nie tylko z perspektywy danego kraju czy kontynentu.

Facylitator zwraca uwagę na szkodliwość coli i podobnych napojów zawierających cukier i zachęca do picia wody.

Następnie zadaje uczestnikom następujące pytania do refleksji: Czy powinniśmy dbać o mniejsze zużycie wody? Dlaczego?

Jak możesz to robić? (nie puszczać silnego strumienia, eliminować wypływ wody z rur, nie zanieczyszczać rzek).

Czy po umyciu rąk zawsze mocno zakręcasz kran?

Czy zawsze upewniasz się, że woda wypływa z kranu bez silnego strumienia?

Wskazówki dla prowadzącego: * Zaangażuj wszystkich uczestników w sali* Jeśli czas i warunki w sali na to pozwolą, można przeprowadzić eksperyment z gotującą się colą i pokazać pozostały cukier * Podawaj różne rodzaje wody przezroczystej (niegazowanej, gazowanej i mineralnej).

3.Podsumowanie około 15 min.

Chroń wodę

dowolna wydrukowane/wyświetlone na projektorze Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) https://kampania17celow.pl/cele/

Po wszystkich zajęciach facylitator wyjaśnia uczestnikom, czym są Cele Zrównoważonego Rozwoju, a zwłaszcza omawia cele 6 - Czysta woda i warunki sanitarne i 14 - Życie pod wodą , które są niezwykle istotne w kontekście tematu zajęć. Następnie prosi uczestników o podanie przykładów jak utrzymać niskie zużycie wody, jak ją oczyszczać i co każdy z nas może zrobić, aby zbliżyć się do realizacji celów 6 i 14. omawiają różne sposoby jej oczyszczania.

Wskazówki dla prowadzącego: * Przy omawianiu SDG wytłumacz, czemu jest poświęcony każdy cel * Jeśli uczestnicy mają trudności ze znalezieniem odpowiedzi, możesz im pomóc, podając wskazówki lub przykłady.

Zadanie domowe "Pomóż innym na świecie” 2-3 tygodnie

dowolna

ikomputer/smartfon, internet, https://inzynieria.com/wodkan/analizy_i_kome ntarze/51374,kraje-najbardziej-zagrozonedeficytem-wody

Uczestnicy szukają informacji, gdzie na świecie dostęp do wody jest najniższy. Kiedy opracują listę krajów, powinni przygotować potencjalne rozwiązania jak radzić sobie z tym problemem w każdym z nich. Rezultaty ich pracy mogą zostać zaprezentowane i omówione na kolejnych zajęciach, a także opublikowane na social mediach jako promocja projektu.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 81 81

WWW.S TA R T NO W P LUS . CO M

Woda w życiu człowieka C I A Ł O L U D ZK I E SK ŁA DA SI Ę Z W O DY ( DO 75 %) . C ZŁO W I EK N I E MOŻE Ż Y Ć B EZ W ODY .

W E D Ł U G S T AT Y ST YK , OSO B A Z W Y KL E Z UŻYW A 60 L I TR ÓW W O DY W MI E S I ĄC U ( 2 L IT RY D Z IE NNI E ) .

T O WO D A D O ST AR CZ A T LE N I S K Ł AD NI KI OD ŻYW C ZE DO K AŻD EJ K O M Ó R K I N AS ZE G O CI A ŁA .

D Z IĘ KI O B E C NOŚ CI W O DY NAS ZE C I AŁO M OŻ E R EGUL OW AĆ T E M P E R A T UR Ę C I A ŁA .

W O D A P O Z WA L A PRZ E K SZ TA Ł C I Ć ŻYW N OŚĆ W EN ER GI Ę , P O M AG A K O M Ó R K O M WC HŁA NI AĆ SK ŁA D NI K I OD ŻYW C ZE. W ODA USUW A TAKŻ E T O K SY N Y I O D PA D Y Z NA SZ E GO ORG ANI Z M U. L U D Z I E W Y K ORZ Y ST UJ Ą W O D Ę D LA WS ZYSTK I C H N ASZYC H PO TRZE B: D O Ż Y W N O ŚC I, W R O LNI CT W I E, D O W YTW AR ZAN I A ENE RGI I E L E K T RY C Z N E J.

G ŁÓW NE ŹR ÓDŁA Z AN IEC Z YSZ C ZEN IA WOD Y:

82

Rafinerie ropy naftowej Metale ciężkie Elementy promieniotwórcze Pestycydy Ścieki miejskie Kanalizacja i gospodarstwa hodowlane.

83 83

NIE RYZYKUJ II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnow-learning.eu/home/donttake-that-risk/ wyjaśnienie znaczenia zdrowego stylu życia; poznanie paradygmatu przyczynowo-skutkowego; wypracowywanie poczucia odpowiedzialności i dbałości o przyszłość.

10 min. dowolna Kapelusz/miska z wyciętymi poradami na temat zdrowego stylu życia, Infografika: https://drive.google.com/file/d/1Xb5Ea BgZguis7JZ-6ZSEsWl3DDda8vjL/view? usp=sharing

Facylitator wyjaśnia grupie, że zaraz zagrają w kalambury, których tematem będzie „zdrowe życie”. Następnie prowadzący prosi jednego wolontariusza o wylosowanie karteczki i przedstawienie jej treści grupie. Osoba prezentująca może używać wyłącznie języka ciała lub ruchów, nie może mówić ani wydawać żadnych dźwięków. Osoba, która poprawnie odgadnie hasło, pokazuje jako następna. Gra toczy się do momentu odgadnięcia ostatniej porady. Proponuje się wprowadzenie około 10 propozycji, na przykład: metoda małych kroków, uprawianie sportu na łonie natury, picie wody, czas na relaks, więcej snu, unikanie nałogów, ustalanie priorytetów, kreatywne hobby, poznanie siebie, medytacja itp. Po zakończeniu gry Facylitator może zadać następujące pytania: - Jakie propozycje dotyczące zdrowego stylu życia stosujesz w życiu codziennym? Dlaczego?

- Jakie praktyki stosujesz najrzadziej? Dlaczego?

- Co jeszcze możemy zrobić w kwestii zdrowego trybu życia swojego i innych?

Wskazówki dla prowadzącego: * Zamiast pokazywać, można rysować na flipcharcie. * Możesz pomóc uczestnikom, którzy mają trudności z pokazaniem czegoś, dając im kilka wskazówek. * Omówienie kalamburów powinno być krótkie, kolejne ćwiczenia ujawnią więcej na ten temat.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Relacje przyczynowo-skutkowe około 40 min. około 30 osób flipchart, markery, długopisy, papier

84

To ćwiczenie składa się z 4 części. W pierwszej prowadzący pyta grupę, dlaczego niektóre z propozycji dotyczących zdrowego stylu życia są trudne w praktyce życia codziennego. Grupa powinna przeprowadzić burzę mózgów nad każdą propozycją i wymienić przyczyny, zawsze rozpoczynając od pytania: „Dlaczego powinniśmy stosować „tę” praktykę w życiu codziennym?”

Następnie, na bazie zaistniałych powodów, prowadzący pokazuje i wyjaśnia uczestnikom na czym polega związek przyczynowoskutkowy, po czym dzieli grupę na małe, 3-4 osobowe zespoły i prosi każdy z nich o wybranie jednej z propozycji zdrowego stylu życia.

W tej części prowadzący pyta każdą grupę o konsekwencje, które mogą się pojawić, jeśli propozycje zdrowego stylu życia nie będą praktykowane w życiu codziennym. Każdy zespół powinien przeprowadzić burzę mózgów nad wybraną propozycją i przedstawić efekty braku jej zastosowania w życiu. Grupy powinny pracować z pytaniem: „Co się stanie, jeśli „tego” nie zastosujemy?”. W ostatniej części każda grupa tworzy schemat przyczynowo-skutkowy. Uczestnicy nie mogą korzystać z Internetu, tylko z informacji, które już posiadają. Po max. 5 min. Facylitator prosi grupy o przedstawienie swoich schematów.

Prezentacja nie powinna przekraczać 1 minuty.

3.PODSUMOWANIE 10 min. dowolna kartki papieru, długopisy

Na koniec prowadzący może zadać następujące pytania: Jakie są twoje wnioski z tego ćwiczenia?

Jaki wpływ mają wymienione czynniki na zdrowe życie ludzi?

Wskazówki dla prowadzącego: * Zaangażuj wszystkich uczestników w dyskusję. * Zadbaj o to, by podczas warsztatów grupy czuły się komfortowo - stwórz miłą i przyjazną atmosferę, grając muzykę, proponując coś do picia i drobne przekąski. * Podkreśl znaczenie zdrowych nawyków, które mają największy wpływ na nasze życie i nigdy nie jest za późno, aby zacząć żyć lepiej, bez względu na to, gdzie na świecie się znajdujesz lub ile masz lat.

Plany na przyszłość

Na koniec moderator prosi uczestników o zastanowienie się nad dzisiejszym tematem i podzielenie się 2 propozycjami dotyczącymi zdrowego stylu życia, które uczestnicy zdecydują się wprowadzić do swoich codziennych praktyk od teraz, aby poprawić swoją kondycję psycho-fizyczną. Pomysły mogą być spisane w formie listy i podpisane przez uczestników jako dowód, że zobowiązują się do wcielenia w życie swoich decyzji.Listy można także powiesić w sali.

Wskazówki dla prowadzącego: * Podaj kilka pomysłów na propozycje dotyczące stylu życia. * Szczególnie mów o korzyściach płynących z uprawiania sportu i aktywności fizycznej. * Uczestnicy mogą działać w 2-3 osobowych grupach.

Zadanie domowe „Mapowanie w sporcie” Prowadzący dzieli ludzi na 6 grup według 6 kontynentów: Europy, Ameryki Hints Azji, for The Facilitator: Północnej i Południowej, Afryki i Australii. Zadaniem każdej grupy jest 2 tygodnie * You should make clear what each goal is stworzenie mapy najbardziej aktywnych fizycznie i sportowych państw/regionów w dedicated to obszarze swojego kontynentu.

Mapę można wykonać * If the participants have difficult timespod to kątem zaangażowania w dane dyscypliny sportowe, udziału mężczyzn.

Facylitator powinien zachęcać find answers, you kobiet can helpi them with some dowolna clues or examples. uczestników do korzystania z jak największej liczby źródeł, a także do dostarczania faktów, wykresów i liczb. Można również skorzystać z tego linku: mapa świata, brystol, https://greatestsportingnation.com/ Mapy każdego kontynentu powinny być urządzenia z dostępem do narysowane na oddzielnym brystolu. Stworzona w ten sposób mapa świata wskaże internetu, markery najbardziej sportowe kontynenty i kraje świata.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 85 85

J AK PODEJ MOWA Ć Z D RO W S Z E W YB O RY

na j a r e i op nach i k ł i s o P da yższej o w o l g wę ych o w ka w i s k r o bairot o ś c i b ł o n n zaw

Jedz mniej soli: nie więcej niż 6 g dziennie jeśli jesteś dorosły

Jedz więcej ryb, w tym porcję ryb tłustych i Ogra y ą n nicz w w n o y a s ycon tłus kt zdr a zcze e j ź i c d u ukie Bą howwagę r c za Nie pomijaj śniadania Jed y d zd o w u o ż ż iw oo u d arz wo j Pi yw ców

86

www.startnowplus.com

87

ZDROWE CIAŁO II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnow-learning.eu/home/f-a-t/ sformułowanie holistycznej idei, że zdrowy styl życia jest kluczem do bezpieczeństwa ludzi w życiu codziennym;rozbudzenie refleksji o potrzebie zdrowego odżywiania; wcielanie w życie zdobytej wiedzy.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Porozmawiajmy o zdrowym stylu życia około 40 min.

5-7 min.

dowolna

Wystarczająca przestrzeń dla grupy Część pierwsza: Celem grupy jest zbudowanie imitacji ludzkiego ciała bez komunikacji werbalnej. Grupa tworzy krąg; jedna osoba wchodzi do środka i zaczyna się poruszać tak, aby naśladować jakąś część ludzkiego ciała.

Następnie do środka wchodzi kolejna osoba, która „łączy” się z „ciałem” nowym ruchem i dźwiękiem. Gra kończy się, gdy wszyscy się przyłączą, a ciało jest kompletne.

Część druga: Celem tego wariantu jest również zbudowanie ludzkiego ciała, ale tym razem uczestnicy mogą przygotować plan przed rozpoczęciem - na tym etapie mogą rozmawiać i podzielić role. Wykonanie przebiega tak samo - uczestnicy po kolei dołączają do środka kręgu i budują ludzkie ciało.

Wskazówki dla prowadzącego: * Zwracaj uwagę, aby osoby w środku nie obijały się o siebie. * Nadaj pierwszej osobie dowolną część ciała jako punkt startowy (głowa, ramię, stopa). * Po wykonaniu ćwiczenia powiedz, że każda część ciała pracuje tak, jak powinna, a my, naszymi wyborami i praktykami, powinniśmy wspierać ich poprawne i zdrowe funkcjonowanie.

88

około 30 people

Infografika: https://drive.google.com/file/d/1mO6QlWjcTaFiL_Nu3Xvd-E4hs4uxL6u/view?usp=sharing Załącznik 1 z treścią wykładu: https://drive.google.com/file/d/1Q8s79QzBaCTwoYZ3YZmGlmzoI3vM 68Be/view?usp=sharing tabela lub flipchart z listą zdrowych i szkodliwych produktów

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz: https://www.healthline.com/nutrition/11-most-nutrientdense-foods-on-the-planet i https://www.healthline.com/nutrition/20-foods-to-avoidlike-the-plague Facylitator pokazuje tabelę z różnymi produktami i prosi każdego uczestnika o podjęcie decyzji, który produkt może być uznany za najzdrowszy i najbardziej szkodliwy (tabela poniżej) Najbardziej szkodliwe

Najzdrowsze

1.Słodzone napoje 2. Większość pizzy 3. Białe pieczywo 4. Większość soków owocowych 5. Słodzone płatki śniadaniowe 6. Smażone, grillowane, mrożone jedzenie 7. Ciasta, torty i ciastka 8. Frytki i chipsy ziemniaczane 9. Słodycze 10. Lody

1.Łosoś 2. Jarmuż 3. Wodorosty 4. Czosnek 5. Skorupiaki 6. Ziemniaki 7. Wątróbka 8. Sardynki 9. Jagody 10. Żółtka jaja

Następnie prowadzący prowadzi krótki wykład (załącznik 1) na temat racjonalnego i zdrowego odżywiania opartego na bilansie energetycznym, zbilansowanym żywieniu i właściwej diecie, a także wprowadza pojęcie aktywności fizycznej i jej znaczenia (patrz załącznik 2). Zachęca uczestników do oceny swojej codziennej aktywności fizycznej i zaangażowania w ćwiczenia sportowe.Pod koniec wykładu prowadzący prosi wszystkich, aby wstali i razem przećwiczyli po 7-8 przykładów After all the posters are ready, each group presents their work. The Facilitator makes sure all the info are fact based codziennych porannych ćwiczeń (grafika) and in case of any doubt or question clarifies it.

Wskazówki dla prowadzącego * Wyjaśnij, dlaczego niektóre produkty są dobre, a niektóre złe dla naszego zdrowia. * Możesz zaprezentować różne rodzaje tłuszczów (na podstawie szerszej wersji modułu). * Podaj własny przykład aktywności fizycznej i uprawiania sportu.

3.PODSUMOWANIE

Refleksja nad zdrowym stylem życia 15 min.

dowolna

X

Po wszystkich zajęciach prowadzący zadaje następujące pytania i omawia możliwe odpowiedzi: 1. Co to jest zdrowy styl życia?

2. Jakie są elementy zdrowego stylu życia? (Higiena osobista, aktywność fizyczna, racjonalne odżywianie, dobra rutyna, dobre relacje z ludźmi) 3. Co to jest hipodynamia? (Brak aktywności fizycznej) 4. Jaki jest najbardziej dostępny rodzaj aktywności fizycznej i hartowania? (Spacer na świeżym powietrzu) 5. Jaka choroba prowadzi do nadwagi? (choroby układu sercowonaczyniowego, układu mięśniowo-szkieletowego…)

6. Jaka jest zasada świateł ruchu ulicznego? (zielony - można jeść/robić bez limitu; pomarańczowy - można jeść/robić z umiarkowaniem i ostrożnością; czerwony - można jeść/robić jak najrzadziej to możliwe)

Aktywność online "Zdrowszy ja!”

4 tygodnie dowolna

media społecznościowe

Hints for The Facilitator: Prowadzący zachęca uczestników do oceny ich aktualnej diety i nawyków żywieniowych oraz planowania, jak zmniejszyć spożycie szkodliwych produktów, a także do przygotowania codziennej rutyny porannych ćwiczeń fizycznych. Każdego dnia uczestnicy będą publikować post w mediach społecznościowych, w którym krótko opiszą plan i jak/dlaczego wykonują ćwiczenie, jakie to ma znaczenie dla zachowania aktywności fizycznej i zdrowia itp.Co tydzień wyniki mogą być omawiane w klasie, a challenge udostępniany innym osobom, aby mogły wcielić w życie pozytywne nawyki.

Wskazówki dla prowadzącego: * Możesz dodać inne pytania

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 89

F.A.T. UWAŻAJ NA TO, CO JESZ Pięć najbardziej szkodliwych pokarmów:

Zdrowe pokarmy:

1. Słodzone napoje gazowane (wywołują pragnienie; zawartość cukru: w jednej szklance do 5 łyżeczek, kofeina, barwniki).

2. Chipsy ziemniaczane (tłuszcze, sztuczne aromaty).

3. Batony (duże ilości cukru, dodatki chemiczne, wysoka kaloryczność).

4. Wędliny, kiełbasy, kiełbasa gotowana, pasztety (tłuszcze ukryte do 40% wag., Dodatki smakowe).

5. Tłuste mięso, zwłaszcza smażone. Fast food (trawienie w żołądku zajmuje dużo czasu, takie jedzenie jest słabo wchłaniane, wpływa niekorzystnie na wątrobę i powoduje wzrost gnilnej mikroflory w jelitach (dysbioza).

1. Fermentowane przetwory mleczne, mleko (bogate w wapń).

2. Jajka (białko i luteina, które chronią oczy przed zaćmą, zmniejszają ryzyko udarów i zawałów serca).

3. Banany (potas, 1 owoc dziennie - zdrowe serce).

4. Ryż brązowy (obniża poziom cholesterolu, zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia, cukrzycy i otyłości).

5. Kurczak (witaminy z grupy B i selen, zapobiega utracie masy kostnej, dodaje energii i wzmacnia mózg).

6. Borówka (niezbędna dla wzroku, zapobiega żylakom, wrzodom żołądka i nowotworom).

7. Czosnek (zapobiega rakowi, zmniejsza ryzyko udaru, zmniejsza ból i obrzęk stawów, przydatny dla diabetyków).

8. Łosoś (obniża poziom cholesterolu, zapobiega powstawaniu zakrzepów krwi i utracie pamięci).

Dzienne normy żywieniowe: Tłuszcze - 22% (w stosunku: tłuszcze roślinne (60%) / zwierzęce (40%) Białka - 13% Węglowodany - 60%; Cukier - 5%.

www.startnowplus.com

90

91 91

JUŻ DOŚĆ CHORÓB! II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnowlearning.eu/home/im-sick-of-disease/ zapoznanie z pojęciem chorób zakaźnych i ich rozprzestrzenianiem; poznanie niektórych chorób zakaźnych, które pojawiły się ostatnio oraz na przestrzeni dziejów; podnoszenie świadomości na temat zapobiegania chorobom zakaźnym; przeciwdziałanie fake newsom i mitom na temat pandemii Covid-19; pobudzenie kreatywności i pracy grupowej.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Detektywi chorób 5 min.

około 20 osób

I nternet, projektor, komputer, głośnik, link: https://www.youtube.com/watch? v=IOU3wrxpFXU Prowadzący zaprasza całą grupę do nauki kroków i ruchów tańca, które pokazują, jak skutecznie myć ręce i chronić się przed rozprzestrzenianiem bakterii i wirusów. Taniec powstał w marcu 2020 roku, jako wyzwanie TikTok, mające na celu zwiększenie świadomości, jak ważna jest higiena w walce z Covid19.

Wskazówki dla prowadzącego: * Naucz się kroków wcześniej * Odtwórz wideo na dużym ekranie, aby uczestnicy wyraźnie widzieli taniec * Powtarzaj taniec do 3-4 razy, aż uczestnicy poczują się komfortowo z zapamiętanymi ruchami, ale nie za wiele razy, żeby się nie znudzili * Możesz zadać dodatkowe pytania, takie jak: O czym był taniec ?; Jakie globalne wydarzenie zainspirowało do stworzenia tego tańca?

92

około 40 min.

około 30 osób

Nazwy 8-10 chorób zakaźnych wycięte i przygotowane do losowania, infografika (https://drive.google.com/file/d/1H2TFXgVbVJERxh_j0 e6UDTKz-dUIQilw/view?usp=sharing), Flipcharty, kolorowy brystol, markery, kolorowy papier, klej, nożyczki, urządzenia z dostępem do Internetu

Prowadzący pyta uczestników, co ich zdaniem jest chorobą zakaźną, w jaki sposób dana osoba może się zarazić, oraz jakie choroby zakaźne znają. Po krótkiej dyskusji przedstawia prawidłowe odpowiedzi.

Następnie prowadzący dzieli uczestników na mniejsze grupy liczące max. 4-5 osób, po czym rozdaje im do wylosowania 1 chorobę (z listy: Cholera, Covid-19, Zapalenie płuc, Ebola, MERS, SARS, Zika, Denga, Tężec, Choroby wywoływane adenowirusami, Borelioza, WZW ABCDE) i wyjaśnia, że ich zadaniem jest wykonanie PLAKATU informacyjnego, który będzie zawierał:

Krótkie, ogólne informacje o chorobie - czy to infekcja bakteryjna czy wirusowa?

Kiedy i gdzie odkryto chorobę/lub gdzie pojawiła się po raz pierwszy?

Jak się rozprzestrzenia?

Jakie są jej objawy?

Jak można ją leczyć?

Jak można jej zapobiegać?

Kto najcześciej choruje?

Ciekawe fakty, liczby i statystyki

Wskazówki dla prowadzącego:

Gdy wszystkie plakaty są gotowe, * Pamiętaj, aby przypominać grupom o wspólnej pracy, o tym aby ich każda grupa prezentuje swoją plakaty były czyste, estetyczne i oparte na rzetelnych informacjach. pracę. Prowadzący upewnia się, że * Mogą korzystać z następujących źródeł: wszystkie informacje sąAfter oparte na all the posters are ready,http://www.euro.who.int/en/health-topics/communicable-diseases each group presents their work. The Facilitator makes sure all the info are fact based faktach iw przypadku jakichkolwiek https://www.livescience.com/13694-devastating-infectious-diseasesand in case clarifies it. smallpox-plague.html wątpliwości lub pytań wyjaśnia je. of any doubt or question https://www.cdc.gov/adenovirus/about/index.html https://www.ecdc.europa.eu/en/search?s=hepatitis https://www.ecdc.europa.eu/en/borreliosis

3. PODSUMOWANIE Covid-19 - fakty i mity

15 min.

dowolna

Internet, komputer, projektor

Po wszystkich zajęciach prowadzący zadaje uczestnikom pytania związane z faktami i mitami o nowym koronawirusie Covid-19. https://www.who.int/emergencies/diseases/novelcoronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

Wskazówki dla prowadzącego: * Nie musisz przedstawiać wszystkich faktów i mitów - wybór należy do Ciebie, ile i które. * Możesz zadać pytanie dotyczące źródeł wiadomości i fake newsów; jak upewnić się, że informacje są oparte na faktach? gdzie szukać ważnych informacji?

Więcej tutaj: https://libanswers.tcl.edu/faq/6286; https://www.mind tools.com/pages/article/fake-news.htm

Krótka dyskusja na temat każdego stwierdzenia może być kontynuowana przez grupę.

Galeria - Zapobiegaj i chroń około 40 min. dowolna papier, długopisy, farby, kredki, markery

Prowadzący prosi grupę o połączenie się w pary i wymyślenie obrazu, który będzie przedstawiał jedną z możliwości ochrony przed chorobami zakaźnymi. Można przedstawić następujące sposoby: dystans społeczny, pozostanie w domu, noszenie maski, częste mycie rąk, dezynfekcja powierzchni, unikanie dotykania oczu lub nosa, wystarczająca ilość snu, zdrowe odżywianie, szczepienie - jeśli to możliwe itp. Pomysły mogą być kreatywne, ale jednocześnie powinny być oparte na faktach. Gotowe zdjęcia mogą stanowić galerię edukacyjną - która może posłużyć na dalszych warsztatach jako materiał promocyjny lub jako wskazówka dla potrzebujących takich informacji.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 93 93

DROGI ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ CHORÓB ZAKAŹNYCH

KONTAKT FIZYCZNY Z OSOBĄ ZAKAŻONĄ

poprzez dotyk (gronkowiec), kontakt seksualny (rzeżączka, HIV), przenoszenie z kału / jamy ustnej (wirusowe zapalenie wątroby typu A) lub kropelkę (grypa)

KONTAKT Z ZANIECZYSZCZONYMI POWIERZCHNIAMI

UKĄSZENIA OWADÓW LUB ZWIERZĄT

lub przedmiotami (Norowirus), żywnością (salmonella, E. coli), krwią (HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B) lub wodą (botulizm)

które mogą przenosić chorobę (malaria wywołana przez komary i borelioza wywołana ukąszeniami kleszczy

DROGA POWIETRZNA

takie jak gruźlica lub odra

www.startnowplus.com

CHOROBA ZAKAŹNA, CHOROBA INFEKCYJNA to choroba, która przenosi się z jednej osoby na drugą na różne sposoby, w tym: kontakt z krwią i płynami ustrojowymi; wdychanie wirusa przenoszonego drogą powietrzną; lub ukąszenie przez owada.

94

http://www.acphd.org/communicable-disease.aspx

95 95

BĄDŹMY BLIŻEJ II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź:http://startnow-learning.eu/home/letstalk-about-sex/ poczucie komfortu w związku ze swoimi potrzebami i emocjami; odkrywanie, czego szukamy i lubimy w relacji z drugim człowiekiem; efektywna komunikacja naszych potrzeb i emocji; rozwijanie słuchania, wspierania i dbania o drugiego człowieka i o siebie; podnoszenie świadomości na temat przemocy seksualnej i promowanie zdrowych relacji; wzmacnianie poczucia własnej wyjątkowości; tworzenie przestrzeni pełnej zaufania i dzielenia się; emocjonalne zbliżenie się do siebie członków grupy

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE Zatańcz ze mną

15 min.

dowolna

krzesła, papier, długopisy

Prowadzący prosi uczestników o napisanie na dwóch różnych kartkach dwóch rzeczy o sobie jednym aspekcie, który ich zdaniem łączy wszystkich w grupie i jednym, który czyni ich wyjątkowymi.

Te stwierdzenia powinny być trudne do dostrzeżenia na pierwszy rzut oka i dotyczyć wartości, upodobań, przekonań czy tożsamości danej osoby. Ważne jest, aby wspomnieć o podzieleniu się takimi rzeczami, z którymi czujemy się swobodnie. Uczestnicy nie muszą wpisywać swojego imienia na kartkach, a kiedy są gotowi, przekazują je prowadzącemu. Grupa siada na swoich krzesłach (w kręgu), a facylitator rozpoczyna ćwiczenie, mówiąc: „Wstań, jeśli…” i odczytuje jedną z rzeczy napisanych na kartkach.

Uczestnicy, którzy czują, że stwierdzenie ich dotyczy (niezależnie od tego, czy je napisali, czy nie) wstają i rozglądają się w kręgu obserwując, kogo również dotyczy dane zdanie. Prowadzący kontynuuje, aż przeczyta wszystkie stwierdzenia.

Wskazówki dla prowadzącego: * Nie trzeba czytać podobnych stwierdzeń. * Możesz przygotować kilka wypowiedzi na start, które są związane z tematyką warsztatów, np .: nigdy się nie zakochałam, byłam w związku przemocowym, miałam złamane serce, jestem bardzo szczęśliwy w swoim związku, uprawiam seks tylko z osobą, którą kocham, jestem heteroseksualny, dyskryminowano mnie ze względu na moją orientację seksualną, zakochuję się w człowieku, a nie w jego płci, mam trudności z rozpoczęciem nowego związku itp. * Po zakończeniu ćwiczenia możesz zapytać, czy ktoś chciałby podzielić się spostrzeżeniami, refleksjami, albo zadać pytanie 96jakiejś osobie (o ile oczywiście dana osoba się na to zgodzi)

około 35 min.

około 20 osób

głośniki, muzyka do tańca (coś raczej klasycznego lub ze ścieżki dźwiękowej filmu średnie tempo) duża sala Prowadzący wyjaśnia grupie, że w tym ćwiczeniu będą mieli możliwość sprawdzenia swoich granic w bezpiecznej przestrzeni i zachęca wszystkich do uważności i dbania o siebie podczas ćwiczenia.

Następnie dzieli grupę na pary (dobrze, gdy pary są tworzone z osób, które się nie znają lub mają ograniczony kontakt). W każdej parze jedna osoba wystawia dłoń z palcem wskazującym w górze. I następnie zamyka oczy jest to osoba A. Można również użyć opasek na oczy. Druga osoba - osoba B chwyta za palec wskazujący osobę A (jest to jedyny kontakt fizyczny między parą). Podczas ćwiczenia nie można rozmawiać. Facylitator włącza muzykę. Osoba B musi oprowadzać drugą osobę po przestrzeni - mogą razem tańczyć lub po prostu spacerować - dobrze jest, jeśli ruch przebiega w zgodzie z muzyką. W pewnym momencie prowadzący zatrzymuje muzykę i prosi wszystkie osoby A, aby zatrzymały się, mając cały czas zamknięte oczy i informuje wszystkie osoby B, aby znalazły innego partnera A. Cała grupa w dalszym ciągu milczy, tak aby osoby A nie rozpoznały, kto jest ich następnym partnerem. Po tej zmianie i kilku minutach tańca prowadzący zatrzymuje muzykę i pozwala uczestnikom A otworzyć oczy. Wtedy role się zmieniają - B stają się A i odwrotnie. Aktywność przebiega w ten sam sposób.

Po zakończeniu ćwiczenia prowadzący zadaje następujące pytania: - Jak czułeś się podczas ćwiczenia jako osoba A? - Jaki był najbardziej wymagający aspekt?

- Co sprawiało, że czułeś się bezpieczny?

- Jak zmiana partnerów wpłynęła na twoje samopoczucie podczas ćwiczenia? Jeśli wpłynęła?

- Jak się czułeś jako osoba B? - W jaki sposób możesz odnieść sytuacje / relacje / reakcje z prawdziwego życia do tego, czego doświadczyłeś podczas ćwiczenia?

- Czy zauważasz jakiś wzór/mechanizm postępowania?

- Co może pomóc Ci w życiu być lepszym partnerem?

- Co jest dla Ciebie ważne w partnerze?

3.PODSUMOWANIE Ja dla Ciebie

około 10 min.

20 osób kopie z infografiką: https://drive.google.com/file/d/1 d7LNVwYPiTm1t9xhtuvNZM82JoQf eRQ6/view?usp=sharing

Wskazówki dla prowadzącego: * Bądź cierpliwy i wyrozumiały. * Zadbaj o przyjazną i godną zaufania atmosferę, ponieważ niektóre osoby mogą początkowo czuć się niekomfortowo podczas tego ćwiczenia. * Nie spiesz się, daj uczestnikom czas na doświadczenie procesu, a następnie na przemyślenie go i podzielenie się swoimi wrażeniami

Prowadzący wręcza kopie instrukcji, jak komunikować potrzeby i uczucia w sposób zrozumiały i pełen szacunku dla obu stron - nadawcy i odbiorcy.

Razem z grupą wyjaśniają każdy krok. Następnie uczestnicy są proszeni o zastanowienie się nad ostatnią sytuacją, w której chcieli, ale nie byli w stanie poprawnie wyrazić swoich potrzeb wobec osoby, która jest dla nich ważna. Kiedy już przywołają swój przykład, facylitator prosi ich o połączenie się w pary i podzielenie się swoim problemem z drugą osobą, w taki sposób, aby spełnić warunki empatycznego i poprawnego komunikowania swoich potrzeb zgodnie z krokami przedstawionymi winfografice.Na zakończenie prowadzący prosi uczestników o podzielenie się tym, co wyciągają z całej sesji - mogą to być uczucia i emocje, wrażenia, jakieś odkrycia na swój temat lub nowa umiejętność.

Po wszystkich zajęciach prowadzący zaprasza grupę do odwiedzenia strony internetowej i zapoznania się z Zdrowy związek Hints for projektami The Facilitator: i działaniami cypryjskiej organizacji Social React. Act. Prevent * You should make clear what each goal is Policy and Action Organization, która zapewnia szeroką dedicated to 30 min. - do kilku godzin gamę wydarzeń online, promujących zdrowe relacje, * If the participants have difficult times to wyznaczanie i zapobieganie przemocy seksualnej. find answers, you can helpgranic them with some clues or examples.

Uczestnicy w mniejszych grupach mogą wybrać 1 dowolna zależne od wybranego działania, strona internetowa wyzwanie, w którym wezmą udział i odpowiednio je przygotować. Następnie materiał powinien zostać SPAO https://www.socialpolicyaction.org/? opublikowany z odpowiednimi hashtagami na ich fbclid=IwAR2_kh7XeqjzaO-EnzOcip7i62profilach w mediach społecznościowych.

4Xy1JR45q8vO_kjkaUyxn8xeEH4fIUnw

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 97 97

5kroków

JAK PRZEKAZAĆ SWOJE POTRZEBY BLISKIM BEZ POCZUCIA WINY

01 02 03 04 05

98

OKREŚL Jasno i konkretnie to, czego chcesz

KOMUNIKUJ SIĘ w sposób spokojny i wyrozumiały

UNIKAJ oskarżania lub żądań

UŻYJ wskazówek, które pomogą Twojemu rozmówcy Cię wesprzeć

ZAPROPONUJ odwzajemnienie wsparcia

99 99

NIE POTRZEBUJESZ TEGO! II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnowlearning.eu/home/no-u-do-not-need-that/ zapoznanie z terminem depresji; rozpoznawanie czynników i objawów depresji; większe zaangażowanie w świadome dbanie o własne zdrowie psychiczne; uwrażliwienie i przygotowanie do udzielania i otrzymywania wsparcia potrzebnego w walce z depresją; pobudzenie kreatywności i pracy grupowej.

20 min. dowolna

pudełka na buty, torby, balony lub inne przedmioty z naklejonymi / wypisanymi etykietami: niezrozumienie przez przyjaciółmi, poczucie izolacji, uczucie lęku, ciągły smutek, bycie prześladowanym, bezsenność, niemoc, brak poważnego traktowania, zerwanie związku, poczucie odrzucenia, poczucie nieumiejętności sprostania sytuacji, poczucie bycia beznadziejnym, presja, aby zawsze radzić sobie dobrze, samotność, poczucie ciągłej oceny przez innych, brak wsparcia rodziny, poczucie całkowitej bezradności. Ważne aby przedmioty z etykietami były trudne do utrzymania w dłoniach

Prowadzący prosi o ochotnika z grupy. Wybrana osoba dostaje do rąk tyle pudeł po butach lub balonów, ile może unieść, a następnie prowadzący dodaje jeszcze ich więcej. Każde pudełko po butach powinno być oznaczone jednym z wielu objawów lub uczuć związanych z depresją. W tym momencie prowadzący może zapytać grupę, co według nich reprezentuje ta osoba? Powinien również zachęcić uczestników do przeczytania etykiet na pudełkach / balonach.

Facylitator podąża za odpowiedziami, mówiąc, że kiedy ludzie próbują pomóc komuś, kto ma depresję, mówią o kilku rzeczach.

Wiele osób powie komuś, kto jest przygnębiony aby się nie martwił, że sytuacja się poprawi itp.Następnie prowadzący prosi inną osobę, aby powiedziała wolontariuszowi, aby nie przejmował się swoim ciężarem. Facylitator pyta wolontariusza, czy to pomaga? Czy to powoduje, że zmniejsza się ilość jego „bagażu”? Czasami ludzie mówią komuś, kto czuje się przygnębiony, aby skoncentrował się na swojej pracy, nauce lub znalazł inną aktywność, aby poczuć się lepiej.

Inny uczestnik może poprosić wolontariusza o skoncentrowanie się na czymś innym. Czy to pomaga? Może tymczasowo, ale nie pomaga w dłuższej perspektywie.

Facylitator obchodzi grupę i prosi uczestników o wymyślenie pozytywnych sposobów wspierania kogoś, kto może mieć depresję. Za każdym razem, gdy ktoś proponuje konstruktywne rozwiązanie, prowadzący zabiera pudełko po butach/balony, aż zostanie ich jak najmniej. Następnie prowadzący może zapytać pozostałych uczestników, czy brak „pudełek” = problemów, oznacza, że dana osoba nie ma już depresji. W razie potrzeby należy wyjaśnić, że depresja jest chorobą i wymaga czasu oraz pomocy medycznej, aby poczuć się lepiej.

Na koniec prowadzący podkreśla, że nawet jeśli nie jesteśmy lekarzami, są rzeczy, które możemy zrobić, aby okazać nasze wsparcie i prosi uczestników o ich pomysły (na przykład: spytanie osoby, czy jest coś, co możesz zrobić, aby pomóc, zaoferować wsparcie) słuchając uważnie, zaprosić osobę do przyłączenia się do zajęć, które, jak wiesz, lubiła, traktowanie poważnie komentarzy na temat samobójstwa w takiej sytuacji należy zachęcić osobę do umówienia się na wizytę u lekarza, zachęcenie do wypróbowania metod relaksacyjnych takie jak głębokie oddychanie, spacery, medytacje lub inne ćwiczenia itp.)

Wskazówki dla prowadzącego: * Jeśli nie masz wystarczającej liczby pudełek na buty, możesz użyć toreb wypchanych gazetami lub rzeczy, które masz pod ręką, takich jak stos książek lub toreb i płaszczy. * Uważnie słuchaj tego, co mówi grupa - przekaż opinie, zbierz ich przemyślenia, zapytaj o więcej pomysłów.

100

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Co wiem o depresji?”

około 25 min.

około 30 osób

i nfografika z quizem https://drive.google.com/file/d/1KYkWE2zkgQVt6vIl6 hVqrMl8gzKxoaS_/view?usp=sharing komputer, głośniki, projektor, papiery, markery Prowadzący dzieli grupę na kilka mniejszych i oznajmia, że to ćwiczenie to quiz sprawdzający ich ogólną wiedzę na temat depresji, która jest uważana za jedną z niezakaźnych, i coraz częściej występujących chorób cywilizacyjnych.

Na ekranie wyświetlane są pytania, a każdy zespół ma 60s. na podjęcie decyzji jaka jest prawidłowa odpowiedź i zapisanie ją na kartce A4 (każda odpowiedź na oddzielnej kartce). Po upływie czasu, zespoły podnoszą swoje kartki, w sposób widoczny dla prowadzącego i reszty grup. Po każdym pytaniu prowadzący udziela krótkiego komentarza, dodając brakujące informacje. Podsumowując, odtwórz wideo z konferencji TED w którym mowa, czym jest depresja: https://www.youtube.com/watch?v=zIR48Mb3W0 Wskazówki dla prowadzącego: * Możesz śledzić wynik, przyznawać punkty i na koniec ogłosić, która drużyna wygrała - małe nagrody na pewno uatrakcyjnią przebieg quizu. * Więcej informacji na temat depresji: https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/objawydepresji; https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja; https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/psychiatria/depresjaprzyczyny-objawy-rodzaje-i-leczenie-rozwiaz-test-i-sprawdz-czymasz-depresje-aa-iMuT-DXS7-yzDs.html; https://parenting.pl/depresja-u-nastolatkow-moze-byc-niewidzialna

Śledzenie nastroju od 7 dni

dowolna

3. PODSUMOWANIE Narysują JĄ

15 min.

dowolna

markery, mazaki, kredki, papier Na zakończenie zajęć prowadzący rozdaje grupie papier i mazaki lub kredki, prosząc o artystyczne wyrażenie JAK WYGLĄDA DEPRESJA i JAKA DEPRESJA JEST. Mogą rysować, pisać, szkicować, używać metafor, wierszy lub czegokolwiek co przyjdzie im do głowy. Ważnym elementem ćwiczenia jest głębsze wejście i próba zrozumienia, co może odczuwać chora osoba. Kiedy skończą, moderator może dać im przestrzeń do podzielenia się swoją pracą na forum aby reszta grupy mogła ją swobodnie obejrzeć.

Wskazówki dla prowadzącego: * Zachęcaj uczestników do kreatywnej wolności, bez ograniczeń; nie ma złego podejścia do tego zadania * Aby grupa poczuła się bardziej zaangażowana w tę aktywność, możesz włączyć muzykę, pobudzającą emocje i refleksję

smartfon, a w nim aplikacje do wyboru i przetestowania: Daylio, Moodpath, Moody, Breeze, Youper, eMoods, Smiling Mind, MindShift, Self-help for Anxiety Management, Track Your Happiness Prowadzący za pośrednictwem mediów społecznościowych zaprasza grupę do wzięcia udziału w „Wyzwaniu śledzenia nastroju”. Śledzenie nastroju to terapia. Może pomóc w zapobieganiu wczesnym objawom problemów ze zdrowiem psychicznym, takim jak depresja, ataki paniki i zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Prowadzenie dzienniczka nastroju pozwala lepiej poznać uczucia, które dana osoba ma i to, co je wywołuje. Kiedy rozumiemy siebie, jesteśmy w stanie lepiej określić, jak stać się szczęśliwszymi. W tym wyzwaniu uczestnicy wypróbowują dowolną z proponowanych aplikacji do śledzenia nastroju i sprawdzą, która z nich jest dla nich najwygodniejsza w użyciu. Komentarze, dzielenie się wrażeniami i postępami na grupach mediów społecznościowych przez uczestników są bardzo mile widziane.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 101 101

CO WIEM O DEPRESJI? Quiz DEPRESJA TO ZABURZENIE NASTROJU I CHOROBA PSYCHICZNA. PRAWDA CZY FAŁSZ?

DEPRESJA JEST CZĘŚCIĄ CHOROBY AFEKTYWNEJ DWUBIEGUNOWEJ. CO TO JEST?

Prawda. Depresja to choroba określana jako

Choroba afektywna dwubiegunowa, kiedyś nazywana

zaburzenie nastroju. Ponad 264 milionów ludzi na

depresją maniakalną, składa się z epizodów

całym świecie cierpi na tę uleczalną chorobę.

depresji, które występują naprzemiennie z okresami

Depresja to poważny stan, który wpływa na sposób

intensywnie podwyższonego nastroju zwanego

myślenia, odczuwania i reagowania na codzienne

manią. Objawy manii obejmują podwyższony,

życie. Utrzymujące się negatywne myśli i uczucia są

niepohamowany lub drażliwy nastrój; poczucie

typowe dla osób z depresją.

przesadnej zarozumiałości lub wielkości; wyścigi

JAKIE SĄ OZNAKI I OBJAWY DEPRESJI? Istnieje wiele oznak i objawów depresji; mogą mieć podłoże psychiczne lub fizyczne - niektóre z

myśli; bezsenność; i potencjał do podejmowania ryzykownych zachowań.

CO TO JEST DEPRESJA POPORODOWA?

następujących oznak i objawów przez większość

Depresja poporodowa to depresja, która pojawia się

dnia, prawie codziennie przez co najmniej 2

po porodzie. Za tego typu depresję mogą być

tygodnie, są typowe dla depresji: - poczucie

częściowo odpowiedzialne szybkie zmiany poziomu

beznadziejności, bezradności lub pesymizmu -

hormonów po urodzeniu. Objawy depresji są częste,

poczucie bezwartościowości, poczucie winy -

wraz z takimi objawami, jak: - lęk przed

uczucie zmęczony, wyczerpany, mający niski poziom

samotnością z dzieckiem - płacz, lęk lub napady

energii - Utrata zainteresowania lub przyjemności z

paniki - drażliwość i złość - lęk przed złą matką -

zajęć - Problemy z koncentracją, jasnym myśleniem

poczucie winy lub poczucie bezwartościowości -

lub podejmowaniem decyzji - Zmiany wzorców snu -

utrata przyjemności lub zainteresowania w

Zmiany apetytu; przyrost lub utrata masy ciała -

czynnościach, które dawniej były przyjemne.

myśli lub plany śmierci lub samobójstwa Nie wszystkie osoby z depresją doświadczają

CO POWODUJE DEPRESJĘ?

wszystkich tych objawów. Objawy są różne u

Uważa się, że depresja jest spowodowana złożoną

różnych osób i w zależności od stadium choroby.

kombinacją czynników genetycznych, biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. Stan ten zwykle rozwija się w wieku od 15 do 30 lat i występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Rodzinna historia depresji, poważne zmiany w życiu i niektóre choroby fizyczne są czynnikami ryzyka depresji.

102

www.startnowplus.com

DEPRESJĘ MOŻNA LECZYĆ.

PRAWDA CZY FAŁSZ? Depresję można leczyć. W większości przypadków

DEPRESJA TO REAKCJA NA NADMIERNY STRES W ŻYCIU. PRAWDA CZY FAŁSZ?

leczenie obejmuje połączenie psychoterapii, leków i

Fałsz. Trudne sytuacje życiowe mogą powodować,

technik samoopieki. Strategie samoopieki obejmują

że osoba czuje się smutna, przestraszona lub

wyznaczanie realistycznych celów, zdobywanie

niespokojna jako normalna reakcja na życiowe

wiedzy na temat depresji i jej leczenia, odkładanie

stresory. Ale ludzie z depresją doświadczają tych

ważnych decyzji, zarządzanie oczekiwaniami

uczuć prawie codziennie, bez wyraźnego powodu,

dotyczącymi wyzdrowienia i pozwalanie innym na

do tego stopnia, że ich zdolność do funkcjonowania

pomoc.

jest zagrożona. Depresja wpływa na sposób

JAKIE SĄ OBJAWY DEPRESJI U DZIECI I MŁODZIEŻY?

myślenia, odczuwania i funkcjonowania we wszystkich aspektach życia.

Dzieci i nastolatki doświadczające depresji są często smutne lub poirytowane. Mogą mieć zaklęcia płaczu lub zostać wycofane. Lęk i problemy szkolne są powszechne. Ustalenie, czy dziecko ma depresję, czy przechodzi przez trudną fazę rozwojową, może być trudne, a objawy depresji mogą się zmieniać w miarę dojrzewania i rozwoju dziecka. Jeśli uważasz, że Twoje dziecko lub nastolatek mogą mieć depresję, pierwszym krokiem jest postawienie profesjonalnej diagnozy, aby można było opracować plan leczenia.

DEPRESJA I ZABURZENIA LĘKOWE TO TO SAMO. PRAWDA CZY FAŁSZ? Depresja różni się od zaburzeń lękowych, ale niektórzy ludzie mają objawy obu chorób. W szczególności nerwowość, problemy ze snem, drażliwość i trudności z koncentracją mogą być objawami obu chorób. Inne objawy zaburzeń lękowych obejmują napięcie mięśni, zamartwianie się, uczucie „na krawędzi” i niepokój.

103 103

OCALMY PLANETĘ II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnow-learning.eu/home/savethe-world/ zapoznanie się ze znajomością terminów edukacji ekologicznej; propagowanie zrównoważonego stylu życia; podnoszenie świadomości na temat kwestii ekologicznych; zapoznanie się ze znajomością Celów Zrównoważonego Rozwoju; pobudzenie kreatywności i pracy grupowej

5 min. dowolna Krzesła do siedzenia

Prowadzący pyta uczestników, czy byli kiedykolwiek w lesie, kiedy padał deszcz i czy ktoś wie, co można wtedy usłyszeć. Zaprasza uczestników do wzięcia udziału w wyjątkowej podróży i do wsłuchania się w nią. Grupa tworzy koło, zadaniem każdego uczestnika jest naśladowanie ruchów sąsiada po lewej i tylko jego. Wszyscy zamykają oczy. Prowadzący zaczyna od złożenia rąk i ocierania ich o siebie szybkim ruchem (wiatr, mżawka). Sąsiad po lewej stronie powtarza ruch, a za nim kolejna osoba, tak, że hałas rozchodzi się po kole. Gdy mniej więcej połowa kręgu już wykonuje tę samą czynność, prowadzący wprowadza następny ruch. Początkowo zaczyna pstrykać palcami obu dłoni, naśladując odgłos spadających kropel deszczu. Kiedy całe koło już pstryka, prowadzący zaczyna delikatnie klaskać, naśladując ulewę. W następnej rundzie do klaskania dochodzi tupanie - do wielkiej ulewy dołączyła burza. Kiedy wszyscy tupią i klaszczą, zaczyna się odejmowanie poszczególnych ruchów. Znowu zaczynamy poklaskiwać delikatnie, a następnie pstrykamy i pocieramy ręce.Las powraca do spokoju. W ostatniej rundzie prowadzący kończy ćwiczenie pocierając dłonie i zaprasza uczestników do ponownego otwarcia oczu.

Wskazówki dla prowadzącego: * Pamiętaj o ruchach, które będziesz wprowadzać * Stwórz spokojną atmosferę, w której uczestnicy czują się komfortowo z zamkniętymi oczami.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE około 40 min. około 30 osób

104

Odgadnij znaczenie infografika: https://drive.google.com/file/d/166ZfCPYQCXWbJdQDc8ovVfzeNvJXPPP/view?usp=sharing lub około 10-15 definicji związanych ze środowiskiem i ekologią, do wyboru: https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochronysrodowiska/wodor , wycięte i przygotowane do losowania, flipcharty, kolorowy brystol, markery, kolorowy papier, klej, nożyczki, urządzenia z dostępem do internetu

Prowadzący wyjaśnia, że to ćwiczenie ma na celu poznanie podstawowych pojęć i zagadnień związanych ze środowiskiem i ekologią, a następnie dzieli uczestników na mniejsze grupy max. 4 osobowe.

Następnie każda grupa losuje 2 lub maksymalnie 3 terminy / słowa (same słowa, bez definicji), a prowadzący prosi ich o znalezienie właściwej definicji, odpowiadającej słowu i zapisanie jej na kartce papieru (1 definicja na 1 kartce papieru, przygotowana estetycznie i ładnie - posłuży do stworzenia słownika na flipcharcie). Gdy uczestnicy poznają znaczenie swoich słów, proszeni są o przygotowanie krótkiej scenki (najlepiej bez użycia słów), aby reszta dużej grupy mogła odgadnąć termin, którego dotyczy. Po prawidłowym odgadnięciu grupa prezentująca odczytuje definicję. Aby ułatwić ćwiczenie, prowadzący powinien zapisać terminy na oddzielnych kartkach papieru i przykleić je do większego flipcharta, tak aby wszystkie terminy były widoczne dla uczestników od początku. Po każdej prezentacji prowadzący odbiera przygotowaną przez uczestników definicję i przykleja do tablicy pod odpowiednim słowem. Wyjaśnienie lub doprecyzowanie niektórych terminów przez moderatora może być potrzebne i pomocne. Po wszystkich prezentacjach i po uzupełnieniu terminów definicjami można powiesić flipchart na ścianie.

Wskazówki dla prowadzącego: * Pamiętaj, aby przypomnieć grupom o wspólnej pracy, aby ich definicje były jasne i napisane w estetyczny sposób oraz aby przedstawiane scenki były interesujące i kreatywne. * Możesz wybrać tylko słowa związane z określonym tematem edukacji ekologicznej lub nie ograniczać się tematycznie i potraktować jako wprowadzenie do dalszych dyskusji i ćwiczeń. * Upewnij się, że uczestnicy rozumieją swoje definicje - jeśli masz wątpliwości, podejdź do nich i wyjaśnij. * Przygotuj wcześniej flipchart i terminy.

3.PODSUMOWANIE

Co mogę zrobić, aby pomóc w osiągnięciu Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030 15 min.

dowolna

CZG (więcej informacji tutaj: https://www.un.org.pl) wydrukowane, wycięte (każdy kwadrat osobno) i przyklejone do połowy flipchartów

Po wszystkich zajęciach prowadzący przedstawia uczestnikom 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030, krótko wyjaśnia czego dotyczą, kiedy, przez kogo i dlaczego zostały stworzone. Następnie prosi uczestników, aby zastanowili się, w jaki sposób oni lub jakakolwiek inna osoba mogą pomóc w ich osiągnięciu. Na przykład, aby zrealizować cel nr 4, Jakość edukacji, osoba w ciągu całego życia może brać udział w kursach, seminariach, studiach, projektach edukacyjnych. Może także zachęcać i promować uczenie się przez całe życie wśród innych ludzi. Gdy uczestnicy będą gotowi, mogą zapisać swoje odpowiedzi na odpowiednich flipchartach.

Wskazówki dla prowadzącego: * Powinieneś jasno określić, czemu jest poświęcony każdy cel * Jeśli uczestnicy mają trudności ze znalezieniem odpowiedzi, możesz im pomóc, podając wskazówki lub przykłady.

Hints for The Facilitator: * You should make clear what each goal is Prowadzący za pomocą mediów społecznościowych zaprasza uczestników do dedicated to * If the participants have difficult times to udziału w tygodniowym wyzwaniu #Week4Earth, w którym każda osoba find answers, you can help them with some codziennie przez tydzień umieszcza 1 zdjęcie dokumentujące jej odpowiedzialne clues or examples.

# Week4Earth #TydzieńDlaZiemi

1 tydzień dowolna profile na social mediach, smartfon, internet

i

zrównoważone wybory, których dokonała tego dnia, wraz z krótkim opisem i #.

Przykłady odpowiedzialnych wyborów: zakupy z tekstylną torbą, mycie zębów pod prysznicem (nie dłużej niż 5 min.); wyłączanie z gniazdka urządzeń elektronicznych, niejedzenie mięsa, robienie zakupów w secondhandach, korzystanie z komunikacji miejskiej lub roweru itp.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 105 105

ŚRODOWISKO

Definicje

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

GLOBALNE OCIEPLENIE

Powietrze składa się z szeregu gazów, głównie azotu i

spowodowany działalnością człowieka, która

tlenu, a w mniejszych ilościach z pary wodnej, dwutlenku

powoduje uwalnianie do powietrza dużych ilości

węgla i argonu oraz innych gazów śladowych.

dwutlenku węgla i innych gazów.

Zanieczyszczenie powietrza ma miejsce, gdy szkodliwe chemikalia i cząsteczki są emitowane do powietrza - w wyniku działalności człowieka lub sił naturalnych - w

Stopniowy wzrost temperatury powierzchni Ziemi

ŚLAD WĘGLOWY

stężeniu, które koliduje z ludzkim zdrowiem lub

Miara wpływu naszej działalności na środowisko,

dobrostanem lub szkodzi środowisku w inny sposób.

zwłaszcza zmiany klimatu, jest często podawana

DZIENNY WSKAŹNIK JAKOŚCI POWIETRZA

jako jednostki ton (lub kg) dwutlenku węgla, które

DAQI informuje o poziomach zanieczyszczenia powietrza.

każdy z nas wytwarza w danym okresie.

WYLESIANIE

Udziela również porad zdrowotnych w formie

Redukcja drzew w lesie lub lesie z powodu sił

rekomendowanych działań, które możesz podjąć w

naturalnych lub działalności człowieka, takiej jak

zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza. Indeks jest ponumerowany od 1 do 10 i podzielony na cztery zakresy, od niskiego (1) do bardzo wysokiego (10), aby w prosty sposób przedstawić szczegółowe informacje o poziomach zanieczyszczenia powietrza.

wypalanie lub wycinka.

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA ENERGII

ZANIECZYSZCZENIE HAŁASEM

Energia, która nie pochodzi z paliw kopalnych

Hałasy, które zakłócają środowisko i pozwalają ludziom

woda płynąca, energia słoneczna i biomasa.

cieszyć się nim, na przykład nieustannie rozlegające się alarmy domowe, głośna muzyka, klimatyzacja lub inne

(takich jak węgiel, ropa, gaz), na przykład wiatr,

EKOAKTYWISTA

urządzenia elektryczne i silniki samolotów lub silników.

CARPOOLING

Osoba zaangażowana w energiczne kampanie społeczne lub polityczne, których celem jest

Dzielenie przejazdu samochodem z innymi ludźmi, w

zapobieganie szkodom do otoczenia.

celu zmniejszenia zużycia paliwa, zanieczyszczenia i

SMOG

kosztów podróży.

Zanieczyszczenie powietrza w postaci dymu i mgły, które występuje na dużych obszarach miejskich i przemysłowych i jest spowodowane głównie działaniem światła słonecznego na spalane paliwa, głównie ze spalin samochodowych. Smog może powodować podrażnienia oczu i problemy z oddychaniem oraz szkodzić życiu roślin.

106

www.startnowplus.com

https://www.epa.ie/footer/a-zglossaryofenvironmentalterms

107 107

RELACJE SPOŁECZNE 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: :http://startnowlearning.eu/home/shall-we-socialize/ podniesienie świadomości na temat znaczenia kontaktów społecznych dla utrzymania dobrobytu jednostki; poniesienie kompetencji społecznych uczestników.

10 min. dowolna Karty części ciała i „akcji

Uczestnicy muszą wybrać jedną osobę, która otrzyma karty (lidera). Wszyscy pozostali tworzą zamknięty krąg, w którym stoją nieruchomo. Najmłodsza osoba w grupie rozpoczyna. Lider wybiera dwie karty z „Kart Części Ciała” i jedną z „Kart Akcji” i odczytuje je na głos. Pierwsza „karta ciała” opisuje część ciała gracza, a druga część ciała „ofiary”. Na przykład, jeśli pierwsza to „łokieć”, a druga „ręka”, gracz musi położyć łokieć na ręce ofiary. Gracze powinni pomagać sobie nawzajem w realizacji wyzwania. „Karty akcji” wskazują, kogo gracz powinien dotknąć, aby ukończyć wyzwanie.

Istnieją specjalne karty: - Joker: gracz wybiera swoją część ciała.

- Reset: gracz może się uwolnić.

- Wolna część ciała: gracz wybiera jedną część ciała do uwolnienia.

- Reset dla wszystkich: wszyscy się uwalniają.

Jeśli to konieczne, gracze mogą się przesunąć, aby dotrzeć do osoby, której muszą dotknąć, ale tylko wtedy, gdy cała grupa się na to zgodzi. Grę można grać w dwóch wersjach: prostej i trudnej. Pierwsza z nich zawiera tylko karty ciała, a gracz wybiera ofiarę. Do trudnej angażuje się obie talie. Gracze nie mogą się poruszać, chyba że wskazują na to karty. Gracze nie mogą leżeć ani siedzieć na ziemi.

Zwycięzcą gry zostaje gracz, który postępuje zgodnie z instrukcjami bez upadku lub poddawania się.

Wskazówki dla prowadzącego: * Przygotuj z wyprzedzeniem karty „części ciała” i „akcji”. * Obserwuj graczy uważnie, tak aby wyłonić zwycięzcę.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE Zobacz to połączenie! około 40 min. około 25-30osób

108

Infografika: https://drive.google.com/file/d/1zqo7kLWdBwu q5qdU6LQ_QcaczJzxdgvk/view?usp=sharing brystol, kredki, papier kolorowy, farby, pędzle, nożyczki, klej, czasopisma, gazety, urządzenia z dostępem do Internetu, komputerowe programy graficzne

Kontakty społeczne to relacje, które masz z ludźmi wokół ciebie.

Mogą to być przyjaciele, członkowie rodziny, koledzy lub sąsiedzi.

Bycie aktywnym społecznie pozwala ci wchodzić w interakcje z tymi ludźmi i odnosić się do nich w pozytywny sposób. Facylitator dzieli uczestników na 5-7 zespołów (lub więcej - w zależności od liczby uczestników) i prosi o przygotowanie PLAKATU promocyjnego/OBRAZU/KOLAŻU, który pokaże korzyści płynące z kontaktu i relacji z innymi. Oprócz plakatu grupy powinny wymyślić hasło lub motto, które w pełni odda treść, którą chcą przekazać.

Uczestnicy powinni wykorzystać jedną z następujących 7 korzyści, które płyną z kontaktów towarzyskich, służącym dobremu samopoczuciu:

- Podnoszą poczucie szczęścia - Pozytywnie wpływają na zdrowie - Przedłużają życie - Wzmacniają odporność na doświadczane trudności - Wzmacniają układ odpornościowy - Zmniejszają lęk i depresję - Zwiększają poczucie własnej wartości

Praca powinna być wykonana za pomocą narzędzi wybranych przez uczestników - mogą malować, rysować, wycinać zdjęcia z czasopism i umieszczać je na brystolu - tworząc kolaż, mogą posługiwać się również programem komputerowym/online. Gdy wszystkie grupy są gotowe, przedstawiają swoją pracę. Pozostali uczestnicy proszeni są o podzielenie się swoimi wrażeniami i opiniami. Przed zakończeniem tego działania, Facylitator powinien zrobić zdjęcie każdej pracy i zamieścić je w mediach społecznościowych, promując projekt „Start Now+”. Prace mogą również zostać rozwieszone po całej sali, aby były widoczne dla innych osób. Można je również postować na stronach internetowych i w mediach społecznościowych w celu dalszego uświadamiania i rozpowszechniania wiedzy o pozytywnym wpływie kontaktów społecznych.

3.Podsumowanie Idea socjalizacji 10 min. dowolna X

Po wszystkich zajęciach prowadzący prosi każdego uczestnika o wymyślenie 1 pomysłu na nawiązanie kontaktów towarzyskich z innymi ludźmi - propozycje zapisuje jako listę na flipcharcie. Do każdego pomysłu grupa może wymyślić listę porad jak wesprzeć proces nawiązywania i utrzymywania zdrowych relacji międzyludzkich, którą później można wydrukować i wykorzystać jako produkt do rozpowszechniania.

Wskazówki dla prowadzącego: * Jeśli uczestnicy mają trudności ze znalezieniem odpowiedzi, możesz im pomóc, podając wskazówki lub przykłady.

Aktywność online „Bądź bardziej towarzyski!”

2 tygodnie dowolna profil na social mediach, smartfon, internet

Hints for The oFacilitator: Uczestnicy zostaną poproszeni udostępnienie w mediach społecznościowych co * You should make clear what each goal is najmniej 2 filmów podnoszących świadomość znaczenia relacji społecznych w dedicated to utrzymaniu dobrego*samopoczucia.

Mogą udostępniać filmy w grupach If the participants have również difficult times to społecznościowych, find mając na celu do jak największej liczby osób - aby answers, youdotarcie can help them with some clues or examples. zapewnić, że filmy i towarzyszące im posty są atrakcyjne, kreatywne i innowacyjne. Wszystkie posty będą zawierać hashtag „Start Now+” i będą promować dobre samopoczucie.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 109 109

Relacje społeczne to związki, które masz z ludźmi wokół ciebie. Mogą to być przyjaciele, członkowie rodziny, koledzy lub sąsiedzi. Bycie społecznie otwartym umożliwia Ci interakcję z tymi ludźmi i odnoszenie się do nich w pozytywny sposób.

PODNOSZĄ ZADOWOLENIE Z ŻYCIA WPŁYWAJĄ NA JAKOŚĆ ZDROWIA PRZEDŁUŻAJĄ ŻYCIE WSPIERAJĄ W DOŚWIADCZANIU TRUDNOŚCI WZMACNIAJĄ TWÓJ UKŁAD ODPORNOŚCIOWY ZMNIEJSZAJĄ LĘK I DEPRESJĘ ZWIĘKSZAJĄ SAMOOCENĘ 110

www.startnowplus.com

111 111

PO CO TEN STRES 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź:: http://startnowlearning.eu/home/stress-less/ poznanie przyczyn, emocji i uczuć wywołujących stres; zaznajomienie ze szkodliwością stresu dla organizmu ludzkiego; określenie sytuacji, które są najbardziej stresujące dla nastolatków i ich sposobów reagowania na te sytuacje; zapoznanie młodzieży ze skutecznymi sposobami przezwyciężania stresujących sytuacji: oddychanie, kontrola mięśni, wizualizacja, techniki werbalne; zaznajomienie z technikami akceptowanego społecznie wyrażania negatywnych emocji.

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Ja i stres: kto wygrywa?

5 min.

dowolna

przestrzeń do siedzenia na podłodze

Prowadzący prosi uczestników, aby wygodnie usiedli na ziemi i zamknęli oczy.

Ich zadaniem jest odliczenie w myślach 1 minuty, a następnie otwarcie oczu i wstanie z miejsca, gdy uznają, że minuta minęła. Uczestnicy zaczynają powoli i głęboko oddychać, śledząc czas za pomocą „wewnętrznego timera”. Zasady: Uczestnicy nie mogą używać żadnego urządzenia do mierzenia czasu (w taki sposób czas odlicza tylko prowadzący) i nie mogą hałasować. Kiedy otwierają oczy, muszą w ciszy czekać na innych. Trener nie informuje grupy, że minęła 1 minuta.Kiedy wszyscy otworzą już oczy, prowadzący może zadać poniższe pytania: - Czy to było łatwe zadanie? Kto był pewien swojego „wewnętrznego zegara”?

- Czy wszyscy w tym samym czasie otworzyli oczy?

- Dlaczego grupa nie otworzyła razem oczu?

Na koniec prowadzący wyjaśnia, że każdy może odczuwać czas w inny sposób, są sytuacje, kiedy mózg robi sobie przerwy na regenerację i oczyszczenie, co może zaburzać „tradycyjny” system.

Wskazówki dla prowadzącego: * Zapytaj grupę, jak myślą, dlaczego to ćwiczenie zostało wdrożone w ramach zajęć o tematyce stresu. * Ćwiczenie pozwala uczestnikom skupić się na swoim ciele, oddychać, co pomaga uzyskać kontrolę w stresujących momentach 112

około 35-40 min.

około 25-30 people

wystarczająca ilość papieru A4 i długopisy/ołówki dla grupy.

Część 1 (20 min) Prowadzący prosi uczestników o odliczenie do 2, aby utworzyły się dwie różne podgrupy.Zaprasza uczestników do zajęcia miejsc w swojej podgrupie i zaprasza do dyskusji (3 min) na następujące pytania: - Co to stres?

- Jakie emocje i uczucia się z nim wiążą?

- Skąd pochodzi stres? Dlaczego się pojawia?

- Jaki jest Twój stosunek do stresu?

- Jakie sytuacje są dla Ciebie stresujące?

Dodatkowo, uczestnicy wcześniej utworzonych podgrup zastanawiają się nad „plusami” (jedna podgrupa) i „minusami” stresu (druga podgrupa). Prowadzący wyjaśnia się, że uczestnicy dyskusji proszeni są o przedstawienie jak największej liczby rozwiązań.

Następnie z obu list wybieramy te, na które zagłosuje największa liczba uczestników.

Na zakończenie tej części zadania przedstawiciele każdej podgrupy przedstawiają podsumowanie dyskusji, w którym dzielą się swoim punktem widzenia na stres.

Następnie uczestnicy są proszeni o zajęcie miejsc przy stołach.

Część 2 (15-20 min) Aby wykonać to ćwiczenie, uczestnicy otrzymują puste kartki papieru, a każdy jest proszony o odrysowanie dłoni na swoim arkuszu i podpisanie się swoim imieniem wewnątrz narysowanej dłoni.

After all the posters ready, each group Zadanie 1: „Na każdym palcu narysowanej dłoniare napisz sytuację, którapresents powodujetheir lub może wywołać silny niepokój, strach, work. The Facilitator makes sure all the info are fact based złość, skrajne zmęczenie - sytuację stresującą”. Ponadto uczestnicy gry proszeni są o wydarcie rysunku dłoni z kartki bez and in case of any doubt or question clarifies it. pomocy nożyczek wzdłuż konturów ręki i umieszczenie go przed sobą.

Zadanie 2: Zachowujemy „wydartą dłoń stresu” z poprzedniego ćwiczenia. Kolejne zadanie: „Na <<dłoni stresu>> zginamy każdy palec i piszemy na nim pomysły na radzenie sobie z daną stresującą sytuacją, czyli co robisz lub zrobiłbyś, aby przezwyciężyć stres, pozbyć się silnych negatywnych emocji i uspokoić myśli i ciało”.

Prowadzący podsumowuje i uogólnia typowe i nietypowe sposoby radzenia sobie ze stresem oferowane przez uczestników.

3.Podsumowanie

Co mogę zrobić, aby wygrać ze stresem 15 min.

Wskazówki dla prowadzącego: * Sprawdzaj, czy grupy radzą sobie z zadaniem i w razie problemów pomóż im, dzieląc się pomysłami i przykładami. * Zapytaj dzieci, jakich nowych i interesujących rzeczy nauczyły się podczas tego zadania. Co im się podobało, a co nie.

dowolna

Infografika: https://drive.google.com/file/d/1isgSEHBSFdEttrgBe9B0rg4iwnOdTGSc/view? usp=sharing Załącznik 1: https://drive.google.com/file/d/1CGxO7JlSSJNqppXPqU9bxHKXGFvVAFr/view?usp=sharing Część 1 (10 min.): Mini wykład „Skuteczne techniki radzenia sobie ze stresem” W wyniku mini-wykładu uczestnicy zabawy poznają i zastosują możliwe techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak: - Zdjęcie w ramce - Techniki oddechowe (uspokajające, relaksujące, pchające, ognisty oddech, wiążący oddech) - Relaksująca medytacja (słuchanie lub oglądanie relaksujących filmów, muzyki bez niepokojących dźwięków, przedmiotów itp.)

Część 2 (5 min.): Prowadzący zachęca uczestników do wymyślenia jednej pozytywnej, uspokajającej, optymistycznej afirmacji - zdania, którego mogą użyć, aby wesprzeć się w stresującej i nerwowej sytuacji. Po wykonaniu tej części ćwiczenia, chętni uczestnicy dzielą się swoimi afirmacjami oraz kontekstem sytuacji, w której mogą być przydatne. Na zakończenie prowadzący zachęca grupę do refleksji, zadając następujące pytania: Co czuję? Co myślę?

Co ja chcę zrobić?

Wskazówki dla prowadzącego: * Możesz przedstawić różne przykłady technik zmniejszania stresu.* Najpierw podaj przykład uspokajającej afirmacji. * Podczas refleksji zachęcaj wszystkie osoby do udziału w niej.

Hints for The Facilitator: Zadanie w klasie "Wygrałem ze stresem”

1-2 tygodnie

dowolna

Kartka A1 z tabelą, zawierającą dwie kolumny - 1) Stresująca sytuacja 2) Rozwiązanie; czerwone i zielone karteczki samoprzylepne Facylitator zachęca uczestników do rejestrowania stresujących sytuacji w ciągu tygodnia i używania czerwonych karteczek samoprzylepnych do opisania danej, trudnej sytuacji oraz zielonych karteczek do zapisania rozwiązania jak dana osoba poradziła sobie z nią.W ciągu tygodnia wszyscy uczestnicy przedstawią co najmniej dwa przykłady z rozwiązaniami.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 113 113

NA UWOLNI Y B O ENI S O P E S S E TR T S ES O U PR

Uspokajający oddech.

Relaksujący oddech

Weź głęboki oddech przez nos. Podczas wydechu delikatnie ściskaj mięśnie gardła, aby wydobyć dźwięk chrapania. Wydech, podobnie jak westchnienie, odbywa się z zamkniętymi ustami.

Przyłóż prawą rękę do nosa. Podczas oddychania będziesz musiał na przemian zamknąć lewe, a następnie prawe nozdrze palcami tej dłoni.

Wciśnij oddech Otwórz usta bardzo szeroko. Wystaw język tak bardzo, jak to tylko możliwe i wypowiedz trzy razy: „Hhaaach!” Ten dźwięk musi dochodzić z głębi gardła.

114

Ognisty oddech Wyobraź sobie siebie jako potężnego ziejącego ogniem smoka. Jesteś pełen ciepła i energii słońca. Wydychaj kilka krótkich, mocnych oddychów, przepychając powietrze przez nos bez otwierania ust.

www.startnowplus.com

115 115

ĆWICZ SWÓJ MÓZG II 60 min. bez rozpowszechniania Aby zapoznać się z pierwszą, szerszą wersją tego modułu, odwiedź: http://startnowlearning.eu/home/train-your-brain/ zapoznanie z chorobami neurodegeneracyjnymi; podniesienie świadomości na temat metod i sposobów, pomagających utrzymać mózg i zdrowie psychiczne w dobrym stanie; wzbudzenie empatii i współodczuwania z opiekunami i osobami obciążonymi chorobami neurodegeneracyjnymi; pobudzenie kreatywności i pracy grupowej

2. GŁÓWNE DZIAŁANIE

Pudełko wiedzy 5 min.

dowolna

brak

Prowadzący prosi grupę, aby ustawili się w parach - 2 osoby powinny stać naprzeciw siebie. Następnie wyjaśnia, że gra ma 4 etapy. Najpierw osoby w parze liczą na przemian do 3 na głos. Powinno to wyglądać następująco:osoba A - JEDEN, osoba B - DWA, A - TRZY, B - JEDEN i tak dalej.Po chwili, kiedy uczestnicy wejdą w rytm, prowadzący wprowadza drugi etap - teraz zamiast mówić JEDEN, osoba, której jest kolej skacze: osoba A SKOK, osoba B - DWA, A - TRZY, B - SKOK i tak dalej.

Kiedy ten etap jest opanowany, facylitator dodaje następny ruch. Słowo DWA zastąpione jest klaśnięciem w dłonie: osoba A - SKOK, osoba B - KLAŚNIĘCIE, A TRZY, B - SKOK i tak dalej.W ostatnim etapie TRZY jest zamienione na obrót: osoba A - SKOK, osoba B KLAŚNIĘCIE, A - OBRÓT, B - SKOK, A - KLAŚNIĘCIE i tak dalej.Ten energizer wzmacnia skupienie i wyostrza uwagę, co przekłada się na bardziej efektywną pracę mózgu i ułatwia proces zapamiętywania.

Wskazówki dla prowadzącego: * Daj wystarczająco dużo, ale nie za dużo czasu na ćwiczenie każdego etapu. * „Dialog” liczenia i ruchu między uczestnikami powinien przebiegać gładko, ale normalnym jest, że będą pojawiać się pewne błędy i nieporozumienia.

116

około 40 min.

około 30 osób

5 pudełek kartonowych (mogą to być pudełka po butach lub mniejsze), do których jest przyklejona etykieta jednej z następujących chorób: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Lewy'ego, stwardnienie zanikowe boczne, choroba Huntingtona (więcej informacji tutaj: https://onkolmed.pl/najczestsze-choroby-mozguneurodegeneracyjne-choroby-mozgu; https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/ukladnerwowy/choroby-neurodegradacyjne-przyczynyrodzaje-objawy-leczenie-aa-sBvq-9Ej6-5kaj.html; kolorowy papier, markery, kolorowy papier, czasopisma, klej, nożyczki, urządzenia z dostępem do Internetu, infografika Choroby neurodegeneracyjne:https://drive.google.com/file/d/ 1Rcy8hR38ECRylzncNo7g_vrLUb5vJ6YZ/view? usp=sharing Facylitator dokonuje krótkiego wprowadzenia na temat chorób neurodegeneracyjnych, które można oprzeć na materiale z infografiki. Po wprowadzeniu grupa zostaje podzielona na 5 mniejszych zespołów, a każdy z nich otrzymuje 1 pudełko z nazwą choroby. Zadanie polega na wypełnieniu pudełka faktami, informacjami, zdjęciami, skojarzeniami, definicjami związanymi z ich chorobą. Informacje można znaleźć w Internecie i odtworzyć przy użyciu materiałów plastycznych, takich jak kolorowy papier, czasopisma itp.

Każde pudełko powinno zawierać następujące informacje: Wskazówki dla prowadzącego: - Podsumowanie choroby * Podkreśl, że informacje zebrane w - Objawy pudełku powinny być krótkie i jasne - Zapobieganie i czynniki ryzyka * Przypomnij grupom o wspólnej pracy, After all the posters are ready, each group presents their - Zabiegi i terapie przygotowanie estetycznego i kreatywnego sure allpowinien the info are fact based Po zakończeniu pracy (powork. okołoThe 25Facilitator minutach) makes każdy zespół pudełka in case of any doubt or question clarifies it. krótko przedstawić swojeand pudełko i wszystkie zebrane informacje. * Nie zapomnij wcześniej przygotować Pudełka mogą być dokładniej obejrzane przez wszystkich uczestników odpowiedniego, uporządkowanego i jasnego w wolnym czasie. Mogą również służyć jako narzędzie edukacyjne na wprowadzenia do tematu przyszłość.

3. PODSUMOWANIE W ich skórze

15 min.

nazwy chorób neurodegeneracyjnych z poprzedniego ćwiczenia wycięte na małych karteczkach i pomnożone przez liczbę uczestników (jeśli mamy 30 uczestników, to każda choroba powinna pojawić się 6 razy), flipchart, markery, postity

dowolna

Po wszystkich zajęciach prowadzący prosi uczestników o wylosowanie jednej karteczki, na której jest choroba i na podstawie wiedzy (zdobytej również w poprzednim ćwiczeniu), spróbowanie wyobrazić sobie, jak na co dzień czuje się osoba z daną chorobą neurodegeneracyjną, jakie problemy ją napotykają i jakiego wsparcia może potrzebować. Po kilku minutach na refleksję prowadzący prosi o zapisanie na karteczkach samoprzylepnych konkretnego problemu (dotyczącego choroby), a następnie konkretnego rodzaju wsparcia, jakiego można udzielić tej osobie, na przykład: Problem: osoby z chorobą Alzheimera mogą zapomnieć, gdzie położyły swoje rzeczy. Rozwiązanie: pomocne jest oznaczenie szafek, szaf czy pudełek nazwami przedmiotów, które się w nich znajdują. Po przygotowaniu odpowiedzi każdy uczestnik może przykleić swoje pomysły na flip charcie.

Wskazówki dla prowadzącego: * Upewnij się, że uczestnicy przyjrzeli się głębiej problemom, które mogą się pojawić w wyniku choroby i pomyśleli nad odpowiednimi rozwiązaniami * Możesz poprosić wolontariuszy o podzielenie się swoimi problemami i rozwiązaniami

Sesja z TED-em max. 140 min.

dowolna

komputer, projektor, głośniki, dostęp do internetu, materiały można znaleźć tutaj: https://www.ted.com/playlists/644/ how_can_we_keep_our_brains_ healthy

Działanie opiera się na playliście TED „Jak możemy zachować zdrowy mózg?”, na którą składa się 8 krótkich filmów - wystąpień (najdłuższe trwa nieco ponad 17 min.) Wygłoszonych przez ekspertów, naukowców, artystów, którzy dzielą się swoją wiedzą i udzielają rad, jak utrzymać w dobrej kondycji tę najważniejszą część naszego organizmu. Filmy można oglądać selektywnie. Zaleca się krótką dyskusję w gronie słuchaczy po każdym z nich, aby je podsumować, porównać punkty widzenia, wyciągnąć wnioski i w ten sposób jeszcze bardziej aktywować nasz mózg.

START NOW+ korzysta z dofinansowania o wartości 76304,50 EUR, otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG oraz o wartości 13465,50 EUR, otrzymanego ze środków budżetu państwa w ramach Programu Edukacja. Celem projektu START NOW+ jest rozwój narzędzi edukacyjnych dla zdrowia publicznego i wymiana dobrych praktyk w zakresie „child welfare education”.

http://www.startnowplus.com 117 117

CZYM JEST

CHOROBA NEURODEGENERACYJNA?

Neurony to komórki nerwowe, tworzące układ nerwowy, który obejmuje mózg i rdzeń kręgowy. Neurony normalnie nie rozmnażają się ani nie zastępują, więc kiedy ulegną uszkodzeniu lub umrą, nie mogą zostać zastąpione przez organizm. www.startnowplus.com

Choroby zwyrodnieniowe nerwów wpływają na wiele czynności organizmu, takich jak równowaga, ruch, mówienie, oddychanie i czynność serca. Wiele z tych chorób ma podłoże genetyczne. Czasami przyczyną jest stan chorobowy, taki jak alkoholizm, guz lub udar. Inne przyczyny mogą obejmować toksyny, chemikalia i wirusy. Czasami przyczyna jest nieznana.

Choroby zwyrodnieniowe nerwów mogą być poważne lub zagrażać życiu. To zależy od rodzaju. Większość z nich nie ma lekarstwa.

Zabiegi mogą pomóc złagodzić objawy, złagodzić ból i zwiększyć mobilność.

racyjna e n e g e d o r eu Choroba n rmin obejmujący te to ogólny które , ń e z r o h c szereg s neurony a n ą j a w y ł głównie wp kim mózgu. w ludz

Choroby neurodegeneracyjne są nieuleczalnymi i wyniszczającymi stanami, które powodują postępującą degenerację i / lub śmierć komórek nerwowych. Powoduje to problemy z ruchem (zwane ataksjami) lub funkcjonowaniem umysłowym (zwane demencją) Demencje są odpowiedzialne za największe obciążenie chorobami neurodegeneracyjnymi, przy czym choroba Alzheimera stanowi około 60-70% przypadków demencji.

CHOROBY ZWYRODNIENIOWE NERWÓW OBEJMUJĄ: Choroba Alzheimera Stwardnienie zanikowe boczne Ataksja Friedricha Choroba Huntingtona Otępienie z ciałami Lewy’e go Choroba Parkinsona Rdzeniowy zanik mięśni https://medlineplus.gov/degenerativenervediseases.html

118

119 119

Rozdział 5

Partnerzy i QNEC

120

121 121

PARTNERZY Stowarzyszenie promocji zdrowia i profilaktyki HOPP Nasze stowarzyszenie od wielu lat zajmuje się edukacją pozaformalną dzieci i młodzieży w zakresie edukacji zdrowotnej. Od założenia w 2012 roku zrealizowaliśmy wiele międzynarodowych projektów: wymian młodzieży, szkoleń i seminariów, w tym również w ramach Erasmus+.

Za nasz największy sukces uważamy opracowanie innowacyjnych narzędzi do edukacji zdrowotnej młodzieży: START NOW!. W ramach Programu Erasmus+ KA2 przez dwa lata stworzyliśmy 20 nowoczesnych modułów lekcyjnych opartych na metodach pozaformalnych. Projekt ten realizowaliśmy w partnerskiej współpracy z organizacjami z Cypru i Bułgarii. Wszystkich zainteresowanych odsyłamy do strony z modułami lekcyjnymi: www.startnow-learning.eu Miejsce w którym jesteśmy teraz, zawdzięczamy właśnie START NOW! Po dwóch latach postanowiliśmy powrócić do modułów, wprowadzając kolejne innowacje w edukacji zdrowotnej i poszerzając naszą współpracę o partnerów z Norwegii.

Siedziba naszego stowarzyszenia jest w Opolu, z którym jesteśmy związani od samego początku. W mieście realizowaliśmy wymiany młodzieży oraz spotykaliśmy się z przedstawicielami organizacji partnerskich, ekspertami zdrowia i edukacji oraz lokalną społecznością podczas konferencji i seminariów naszych pozostałych projektów.

Edukacja zdrowotna, to jednak nie wyłączny obszar naszych działań. Wraz z naszym partnerem z Cypru zrealizowaliśmy projekt w zakresie przeciwdziałania przemocy seksualnej wśród młodzieży. Z rezultatami którego możecie zapoznać się na stronie www.reactactprevent.com. https://www.facebook.com/StowarzyszenieHOPP/ www.reactactprevent.com. https://www.facebook.com/St StowarzyszenieHOPP/

122

Instytut FURIM Naszym partnerem w projekcie jest FURIM Insitutt, z siedzibą w Oslo, w Norwegii. Jest to doświadczona i rzetelna organizacja, której obszary zainteresowań i pracy pokrywają się z tematami i metodami naszego projektu. Również misja naszych organizacji koncentruje się na promocji zdrowia i dobrobycie młodzieży, dzieci i dorosłych, za pomocą zróżnicowanych metod edukacji pozaformalnej.

Głównym celem organizacji jest opracowanie nowatorskich podejść w celu rozwiązania istniejących problemów i potrzeb młodzieży z użyciem zagadnień związanych ze zdrowiem, medycyną i szeroko rozumianym “welfare”. Instytut prowadzi działalność badawczo-rozwojową oraz opracowuje i wdraża projekty zgodnie z wynikami uzyskanymi z tych badań. We współpracy z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi opracowuje programy nauczania dla edukacji formalnej, pozaformalnej, tworzy nowe treści nauczania bezpośredniego i na odległość.

Najważniejsze obszary działania FURIM obejmują między innymi: innowacje społeczne w edukacji, włączenie społeczne i integracja społeczna, wykorzystanie i wdrażanie technologii i mediów społecznościowych, wzmocnienie pozycji młodzieży, zarządzanie projektami i zwiększanie działań w zakresie budowania zdolności, edukację w zakresie przedsiębiorczości, aktywne zaangażowanie obywatelskie, edukację w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Instytut wspiera badania naukowe i akademickie. We współpracy z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi Instytut FURIM opracowuje programy nauczania/ programy nauczania dla formalnych, pozaformalnych i nieformalnych organizacji edukacyjnych, tworzy materiały do nauczania bezpośredniego i na odległość oraz aktywnie uczestniczy w platformach edukacyjnych.

Organizacja ma doświadczenie w projektach partnerskich – koordynuje KA2 Erasmus+ SPIN-VET (spin-vet.com), realizowała projekty Erasmus+ Sport i EVS.

123 123

QNEC Jednym z ważniejszych działań naszego projektu było stworzenie 10 zasad na których bazuje Child Welfare (dobrostan dzieci i młodzieży) oraz w jaki sposób można wprowadzać go na zajęciach edukacyjnych w szkole czy innych organizacjach. Edukatorzy, nauczyciele, trenerzy oraz inne osoby zainteresowane tematem, mogły zgłębiać go podczas szkolenia oraz spotkań promocyjnych, które organizowaliśmy jako część naszych działań projektowych, a także zapisując się do Newslettera, w którym co tydzień szczegółowo opisywaliśmy jedną zasadę. Szkoły, stowarzyszenia oraz inne organizacje, które w swoich działaniach stosują ideę Child Welfare mogły oraz nadal mogą ubiegać się o przyznanie Certyfikatu QNEC, który potwierdza jakość edukacji i dbałość o dobrostan osób z niej korzystających. Poniżej przedstawiamy grafikę z wszystkimi 10 zasadami wypracowanymi podczas projektu:

124

125 125

126