DE
WIELEWAAL orgaan
van
de
ornitologische vereniging
"de wielewaal"
Vereniging zonder winstoogmerk
MAANDBLAD VOOR NATUURWETENSCHAPPEN Administratie: Uitgegeven
Graatakker
11.
met ondersteuning
2300 Turnhout van
Giro: 3197.85
-
-
Telefoon
(014) 422.52
het Ministerie van Nationale Opvoeding
MEI 1973
De
juli
NUMMER 5
watervogels van
1964
tot en met
de
juni
Dijlevallei 1971
Strandlopers
INLEIDING.
D
leemstreek (Brabant-Has µengouw) is niet rijk aan moerassige gebieden geschikt voor watervogels. Hier bij b e k l ee d t de Dijlevallei dan ook een bij e Belgische
zonder interessar.te plaats.
In
de streek
,
deze studie, tussen Ee rke n (Archennes) en Heverlee (ongeveer 15 km)
onderwerp van
heeft de vallei een zuid-noord oriëntering
en wordt gevormd door eE!n dal met voch tige w e i den en moerassen. Dit dal, v a r iër e n d in breedrn tussen 500 en 1.500 meter, is vrij van elke bebossing over een b r eedte variërend van 100 tot 500 me ter. Het dal is o m r i ng d door beboste heu vels, terwijl de dorpen zich m e est a l aan
(Brabant)
·
r11 r21 door K. Van Scharen en C. Joiria de k a art zijn van Br. Simeon.
op
de voet hiervan bevinden. Enkele kunstmatige vijvers worden ge bruikt voor de viskweek, ze zijn ondiep, meestal z elfs minder dan 1 meter. Naa1onze schattingen, werd de totale v r ij e wateroppervlakte van de vijvers in de loop van de voorbije 20 jaar gebracht van 45 ha (voor 5 vijvers of r eeks e n van vijvers) op 85 ha in 1970 (voor 10 vijvers of reeksen
van v ijvers )
.
Deze vijvers,
aangelegd
in
het dal zelf.
( 1) Onderhavige tekst is een samenvatting. De vol ledi9e tekst werd gepubliceerd in "Aves", Vol. 9, nr. 4. (2) Deze samenvatting was het onderwerp van een mededeling van één van ons (C.J.) op het "xerne Colloque lnterrégional de l'Ornitologie" te Lyon (11.1971). 141
1'
. ·.·.·.·:·
· . · . · . · . ·
N
N
1 9 71
1951
Korbeek- Dijle Il
,J: • '
Neerijse a
I
/
·.·" ..
' /
Net hen
•
.
:·.
�.''..J.• ! ''"�.
'��'\ '
.
�.
1
, · . ·
Nethen
Il
. ,·
. · ·. · ·
-".._ ".:
""
legende:
�-�-�---�
vijver hos �-- spoorweg <.
_
250m
---i
1 km
beek
--------·
_
/
1
_J
/
/
/
.
.
::
kwamen er slechts ten koste van de moe rassige zones.
De .
· . · . · . · . . · . ·
· . ·
.
. · . · . . · . ·
(Canadapopulier)
boomaanplantingen
hebbe11 het la n d s c h ap nog veel ingrijpen der verand erd : daar waar de Dijle, amper 20 ja ar ge le de n , nog door een breed open
l andschap stroomde (al t h a n s in de as van
de vallei) zijn de open ruimten nu st erk in de minderheid. De m e e ste vijvers zijn omringd door bo m en en struiken en de open r u i m t e n (van een zekere omvang) zijn een uitzondering geworden (zie k a a rt ) . Door haar li g g i n g in de nabijheid van Brus sel en L e u v en was de vallei altijd een vast aantrekkingspunt voor de ornitoiogen. Avi faunistische ge g ev ens zijn d an ook talrijk, vooral uit de laatste jaren. Ornitologische v e r s lag e n werden reeds gepubliceerd door Wortelaers ( 1946). Herroelen ( 1952-53) en Be qua er t (1964). Dit laatste v e rs la g is hoofdzakelijk
kwalitatief
De twee eerste ar t i k el s
sieke "avifauna".
(soortenlijsten).
zijn meer
e e n klas
Wij achtten dan ook de tijd gekomen om
te pogen een kwantitatieve ornitologische balans over de streek op te maken om, aan
de hand daarvan, het statuut vast te le g gen van de voornaamste soorten die de vallei bezoeken.
INFORMATIEBRONNEN: Om dit overzicht te kunnen opstellen, ve r zamelden wij de gegevens uit de periode van juli 1964 tot en rnet juni 1971, gepubli ceerd in de verschillende B e l g is c he tijd
sch riften (Wielewaal, A.ves, Giervalk, Ornis
Aves). Daaren bov e n
het feit dat vele waarnemers niet telkens het hele bestudeerde g e bied bezochten : het rnerendeel der gegevens is fragmenta ri sc h , zonder dat het telkens n1og el i jk was te b epalen op welke sektor van het gebied ze b et r e k k in g hebben. Daarom werden de gegevens gegroepeerd per schijf van 1 O d agen : voor elke soort is enke l het 'hoogste cijfer aangehouden. Dit cijfer vertegenwoordigt inderdaad het
aanta!
vogels
schijnlijk nee•
ben.
zou
dat
een
hij de hele streek
W i jz e n wij
er
waarnemer
waa1·
waarge'lomen h e bbe n wan zou
bezocht he b
b o ven d i e n op dat een bepaald
cijfer meestal bevestigd wordt door meer
dere onafhankelijke
w a a rn e m i n g e n
dezelfde decade. Deze
me
tode is betrouwbaar
tijdens
voor bepaalde
soo>ten die in de vallei verblijven (kleine
zvvaan, tafeleend, .. . ), maar ze veroorzaakt
ook fouten door onderschatting voor de meer mobie!e s o o r t e n : ind ien verschillen de groepen doortrei;ken t i j de n s een bepaal de d e c ade zal enkel de grootste groep aan ged uid worden (b.v. kokmeeuw). Aldus kunnen, voor de m o b i elere soorten. de geciteerde aanta ! 1 en s! echts een re! a ti eve maat voor de aanwezigheid zijn. Ze laten echter wel toe ev e nt u e l e schornme ! ingen van het aantal vogels, in de ioop der
jaren vast te stellen.
de meest "stabiele" soor ten, d at de aang e h ou de n cijfers het reële aantal in de vallei aanwezige vogels be Het is enkel bij
naderen.
mochten wij beschikken over de niet-gepu
In beide gevallen w erde n slechts de uiter ste minima g e c i t ee r d : wij hebben, vóór alles, fouten door overschatting willen ver
van
Zie de tabellen in aanhangsel.
Brabant,
f<ontaktblad
bliceerde gegevens van de " C ent ral e Or ni tol ogiqu e d'Aves", van Ornis Brabant en enkele onafhankelijk werkende waar
nemers.
VERWERKING DER GEGEVENS.
Het aldus verkregen resultaat bestaat uit ongeveer 7.000 waarnemingen en behan delt - 80 soorten. Bij de verwerking hier van moest r e ke n i n g gehouden worden met
mijden.
BESPREKING. 1. De
verzamelde gegevens ov er de water
vogels die de Dijlevallei bezochten tij den s
de p e r i o d e s 1940-1952 en 1964-1971, laten toe voor een aantal soorten de veranderin
gen van status vast te stellen.
143
De vo!genc.Jc tabel g2-:;rt hi e ;- v a n een bo:1-
dig overzicht :
Soorten waarvan het trnstand toeneemt Trek
Broedvogels
en
:ninderen.
overwintering
Fuut, aa l s c h o l ver, kleine zilver
fuut
reiger,
slob e e n d ,
wintertaling,
tafeleend,
kuifeend
krooneend,
kuifeend,
brilduiker,
knobbelzwaen
zwaan. kleine zwaan, meerkoet,
berg eend ,
bontbekpleviei-,
zwarte
ruiter,
meerkoet
groenpootruiter,
bonte
strand
l o pe 1·.
ke m p haan ,
k n ob b e l
kokmeeuw.
zilvermeeuw, stormmeeuw,
kievit
vis
diefje, dwergstern, zwarte stern
Soorte:i
waarvan
Broedvogels
het bestand afneemt Trek
en
overwintering
grauwe garis
dodaars
kolgans
woudaapje zomertaling
rietgans
groting van de totale vrije wateroppervlakte
o f van de slikplaten als d'ezs vi jvers wor
den dr oo g g elegd (fuut, zwarte stern, sterns, steltlopers).
b) A nde r e soorten hebben vooral te l i j den
het verdwijnen van rietvelden. mo er a s
ral, " ) . 144
en
hooivelden
stormmeeuw.
e) Ten s lott e kan ook een faktor, vreemd aan
de D i j leva l le i zelf
een toe n a m e veroor
za ke n bij sommige soorten.
Het is inderdaad waarschijnlijk dat de ver
algemeende
verdwijning
van
moerassige
gebieden voor g e v o l g heeft dat de hierdoor bedreigde so orten zich zullen kon centre re n
r:le enkele gunstige p la a ts e n . Dit feno
meen, dat vooral de doortre kkers en over
Voor wat de overige soorten betreft, kan men besluiten dat ofwel hun status niet bel a ng r ijk g e w ij zi gd is g e dure n de de laat s te jaren, ofwel zoals in de meeste g ev a l len. dat de bijeengebrachte i n f or m a ti e te weinig talrijk is om er enige resultaten uit te h al en . De vastges t e l d e statuswijzigingen kunnen geinterpreteerd worden vo ora l re ken i ng houdend met twee soorten elementen : de wijziging van de biotoop enerzijds, en de tend ens bij s o mm i g e soorten tot u itb r ei ding van hun verspreidingsgebied ander zi j d s . Verschillende f ak t oren kunnen natuur lijk g elijkt ij d i g een ro l gespeeld hebben, maar het b!ijkt toch dat, in zekere gevallen, één van deze faktoren kan beschouwd wor den als de belangrijkste verklaring : a) Een aantal soorten profit ee rt van de ver
van
dl In de andere gevallen moet de voor n a am ste oorzaak vermoedelijk gezocht wor den in de nei g i ng tot u i t br ei ding van het verspreid i ngsare.rnl naar f1et diepere bin nenland toe en dit vo o r meerdere soorten zoals : kievit, kc kmeeuw, zilvermeeuw en
op
kwartelkoning
sige gebieden
c) De b e b os sin g en het L'.eldzaam wo rden v.:in grotere open ru imt en heeft het aantal pleisterende gan z e n drastisch doen ver
(roerdomp.
winteraars beïnvloedt, kan de toename van de aantallen watervogels in de Dijlevallei v erklar e n , wat overi g en s a!ieen h et ornito logisch belang v a n de streek beklemtoont. 2. Verschillende soorte n vertonen de merk waa r d ig e eigenschap die wij "asymmetri sche t r e k " hebben genoemd : de aanta ll e n
aanwezig in de Dijlevallei liggen duidelijk h o g e r in de lente dan in de he rfst . ( 1)
Inderdaad, indien dezelfde populatie de val
lei bezoekt gedurenrle de twee trekperio
d e s , zou het integendeel logisch zijn dat in
de herfst, na het broedseizoen, de aantal len du i d e l i j k hog e r iiggen :
het wo rdt al
g em een aanvaard dat de j a a rl i jks e mortal i
te i t bij vogels (en v o ora l bij wild-çJevogelte) de
0
°o,
en zelfs meer, van de tota l e popu
latie bereikt.
We hebben deze asymmetrie bij de trek (1) Opmerking: Niet zelden kan men in orn i t o l ogi sche werken lezen dat somm ige trekkers tal rijker zijn in de lente dan in de herfst, of nog, dat zij in de herfst enkel langs de kust door trekken, maar in de l en t e ook in het binnenland op trek worden waargenomen. Indien wij dit verschijnsel van .. asymmetrische trek" hier wen sen te beklemtonen is dit· enkel omdat in de gegevens, waarover wij in het kader van deze studie beschikken, dit zeer duidelijk naar voor komt.
kunnen vaststellen (zomertaling,
z owe l
pijlstaart,
bij
de eenden
slobeend,
tafel
c) Een derde h y potese is de veronderstel
ling dat sommige soorten inderdaad een
eend). a!s bij de steltlopers (kleine plevier,
verschillende
bokje, wulp, regenwulp, grutto, bosruiter,
twee trekperiodes.
oeverlopeï, tureluur, zwarte rniter, groen
Deze vogels zouden, bijvoorbeeld, langs de kusten trekken in de herfst maar eerder g eneigd zijn dwars door het binnenland
pootruiter, bonte strandloper,
kemphaan)
als b i j de meeuwachtigen (dwergmeeuw, zwarte stern, visdiefje).
Verschillende
verklaringen
voorop gesteld worden
hier
:
kunnen opjagen en hen zo beletten
kan, o.i. niet in aanmerking komen. Inder daad, de jacht in de Dijlevallei is vrij sterk
gelokaliseerd, zodanig dat de vogels ver
stoord op één plaats, hun toevlucht kunnen
zoeken op een andere, rustiger plaats en daarom de streek niet moeten verlaten. bovendien moeilijk te verklaren
zijn waarom bepaalde soorten weerstaan aan de jachtdruk, of het nu schuwere soor
ten
zoals de eendachtigen
(wilde
eend,
b.v.) betreft. of andere soorten die nauw
verwant zijn met soorten clie een asymme trische trek vertonen (bontbekplevier, b.v.) b)
De vijvers worden, over
't
algemeen.
vaker drooggelegd in het voorjaar dan in de herfst: voor veel steltlopers zouden er dus meer gL:nstige biotopen beschikbaar zijn in de lente dan in de herfst. Deze vogels zou den dus niet in de vallei verblijven tijdens de he;-fsttrek maar wel tijdens de voor jaarstrek. Deze zo algemene verklaring zou moeten gelden voor alle steltlopers die vooral hun heil zoeken op slikplaten, maar ze gaat
n i et helemaal op voor andere soor
(zoals de grutto) die toch ook in de
tel'
tijdens de
Of nog : ze zouden onze streken doorkrui in de lentE, maar een heel andere route, door andere landen, volgen in de herfst. Het is deze derde hypotese welke wij op dit ogenblik wensen aan te houden; ze kan gemakkelijk getest worden door regelmatige teilingen van watervogels in andere waterrijke en/of moerassige gebie den in het binnenland enerzijds, en aan de sen
om in de vallei te blijven. Deze verklaring
Het zou
volgen
te trekken tijders de lentetrek.
kunnen
a) De jacht zou in het najaar be p a alde vo gels
reisweg
vocl1tige weilanden goed aan hun trekken
moeten komen. Bovendien is deze verkla
ring niet afdoend voor die soorten voor
welke open water onmisl:kla� is (talingen.
kust anderzijds DANK:
Wij liechten eraan de veldornitologen te
danken waarvan de waarnemingen ons toe
li eten dit dossier Sämen te stellen.
Noemen wij hier vooral :
Asperslag, Bastin, Baugniet, Bolsius, Chan
desais,
Chardome,
Clement,
Oe
Colette,
Demo/der, De Smet. Deviaene, Devillers. Faso/, Gendebien. Herroelen, Ledoux. Lhoest, Liénart. Nagels. Piazza. Rappe, S!uys, Schi.itz, Tricot, Vande Pitte, Van der Biest, Van der Meerschen. van Esbroeck, Verdin, Verdoodt. Wa/terus. brun,
de
Hareme.
BIBLIOGRAFIE
Bequaert M. (1950j ·-Futen en duikers te Tervu1·en en
bij Leuven - De Wielewaal, 16: 214-219.
de
[1964) -
M.
Bequaert
avifauna
Dijle
van
Bij drag e tot de kennis
Brabant
in
- Biologisch Jaarboek
de
Dodonea, 32: 55-145.
( 1953) -- Avifauna va n
Grootaers Fr.
lee li - De Wielewaal,
19:
Oud-Hever
10-22.
Herroelen P. (1953) - Bijdrage tot de studie
van de
vogels van de Dij ! e v all e i en van enkele plaatsen
rond
Leuven - De G i e r va l k . 42
22-28; 43: 143-153.
:
288-298:
43 :
eenden , zwarte stern). ( 1 )
Wortelae1·s F. (1946) - Het Meerdaalwoud en
(1) Ee11
Werden
reeks waarne111i11ge11 i11 de herfst 1971 steu11t 011s bij het verwerpe11 van hypotese b) : het aa n t a l drooggelegde vijve1·s was ong e woon hoog zonder dat de aanwezigheid van soorten met asy111111etrische ti-ek hie1·door ook maai· enigszins be"invloed werd.
146
van
van d e
vallei
broedvoçJels
waal.
alsook de v o gel s der Dij le va l l ei .
bovendien geraadpleegd :
De
Brabant.
Giervalk.
IE:s
zijn
Aves, De Wie le
A1·chives
Aves,
Ornis
K.V., Leuvensesteenweg 84, 1980 Tervuren.
C.J.,
Schoonuitzichtlaan
6,
1 180
Brussel.
r
Parelduiker - Govia
Roodkeelduiker -
Fuut
- Podiceps
'""
arctica
cristatus
Kuifduiker - Podiceps
-
[riseigena
auritus
Podiceps nigricollis
Dodaars - Podiceps
ruficolljs
Aalscholver - Phalacrocoi-ax carbo Blauwe
reiger - Ardea cinerea
PurperreiEer - Ardea purpure�
Grote
Kleine
!"
- Erretta alba
zilverreif,er
zilverreieer -
Erretta �arzetta
R�-==�-�=---L1 �---�'r:���ASTéN -���=- - nnn��R�:� :�_· aan�•llen -+- _m_".",� aanta�--
" ' ' "' ,.
T
BOW
T
T T RnVI
1
(
+
5
1
"orp. l
1
!vrij t.,Jrijk"
l
1
(7-13
(m,1x.
IJil-EW
")
korp.)
G
""
"
l\or,. l
n
I IT-IV
llv!J
1 I
- i 1J1
MVIII-MXI
D
stellaris
1
'
-
Wintertaling
Zomertaling
platyrhynchos
- Anas
- Anas
crecca
querquedula
'('l)
f VI Jl-ElX
T T
,,
" l1"zclrJ1aam"
1-77
fl-13 lx;
lIuMIT-HIJ v11
lx;
1
1-7
7v:
1· '"'"'
"'
I
l1�S2-'G41
1-4
(1x�%6)
IV unVll
!7-5H
1-1il
?-nn
"talrijk" 111'49 ; 4?) 1
1
lx
1-1 <i
IJ
rv"nrv1) "h.-,rt>oal-
dP.lijf,
D\·1.1 (l[l\·!
(',[]
kopp. l
(?)
( "zolillul1m") (re�elm�tir G-7
konr.l
(niPt. janrl)jk.sJ
li
Vll-Vlll t>n f y
TT-1 TV
v�naf tot
ITI
rrx
fJ1 -t\IIJ
?
TX-X
1Pll-7n>'
1 l J -iljV
"n
JV-/
IMI l 1-IW VIII-JY
1)n<J1r"
S-1 7
1x1
�e-
�,chot·!n''
li0\1
;;
(Jn:!!I'l,5)
(VIT!)
IJ\-1
uart"1
c
l
'
��LcIG[ r,A��
1-l
2�-r,n
[-LXI
1 iVrT�-r1x
1
A-4b
XI
Lepelaar - Platalee leucnro:Ji� Wilde eend - Anas
11
IV
MIV-fJV
_
1
1
lV
Ixobrychus minutus
Roerdomr - Botaurus
11111-IJV
IX
K��k -Nycticorax nycticorax Wou\",:aapje -
(7)
hoofclnarioddsl
-- ---
Gavia stellata
Roodhalsfuut - Podiceps
Geoorde fuut
'"'
r" " "" ) 1
"'"
11 1
/'br
1UJ-•,nu
?n-1 ?',n
l
l"ileriia�Jnplijk
rc-
��cholen"
\
0 7r11-1 rir1n
4rJ-11u
( /';' '6 ° 1
'il -Pn �>-;J'i
":,nrirarJj--c-h" 1
:ri-nn 7·-·m
1
Y:
-�x. Tl '17
1
r
(1
-f1f1
x
1 �r1)
[7Y: 1 "Y T 'r ?'11 T 't
r 0
waurr1crin
2
x
S<JnPT
l--;T--A.-T -1 I -S
---t
An as
-
nnt - An�s :�taart
st rerera
renelope Anas
-
eend - An�s
acuta
clyreal�
·
�:;
�neend
r:ettd
rPr9end
-
rren�
�yth�a
-
leeno
-
0\-!
�vthyA
nrw
ferinR
DWJ
J rju-:.r,er
Aucenh�]� clenguln
·e rte
Clanfula nyeralis
zeeèend
;r��Pn(1 -R
-
BII-nv rx-rxr
IJ -f.IV
[ze!dza1<nl
et�e
rP]Anitta nirrA
-
-
Mer�us merransrr
Z'1"1Fhpf< -
EIJ-1 IV
'4qJ
1-' 71
MII
EIX
i BJI
, r1x
r1a71
(broenropin� 1�57)
1
knrp.J
FII -llI\I
EII
1IV
AITI-BIV
II
I
EVI [fV
-XI
:-xr i
Il IX
�errus
r··errus sen�al;or a}t•ellus
( 1 xzn�x l Zx:XII '42 1-1n 1'46
?
; ovorstro- D0-60(1x1S6) > 1on 7x: n '47en'5n 1-7
ltJ-lV
FllT
-MJV
T
T
rn-.'
T
v.J ÄÏV
·1t
-
min�
1
1
zn-Gn
7-7(1
7x:X'SO;
XI' �S
aantal waarnemingen
1%4-'71 :
12x
1940- '57
XII'67 XII-J
:
_: _jaarlijks)
1964-'71
-
-
-
-
-
-
-
-
<!i 10
5x:XII-I
7-3
+ j..arlijks) -.$ �, 1xq
-
-
-
-
0
�
-
-
-
-
6
7
-
-
-
-
1(1
fh'66)7-16
2-70
"uitzonder-
lijk"
75[1x100en
30-275
1x"'lMnnJ
15-75
1 if_. ?xXJ
7x: 1950
12x:
-
-
oi...1
1x
-
1-G
1x:snex
EJX
XI
r
1-1[1
r7-15[70)
:xr
·rv
1-6
x
1 x
:v
FIT
fTX
11
:xr
I
194n-•52
TOEVALLIGE GASTEN
aantallen
--
-rv
II
van
max.
1%4-'71
1<140-15?.
-- ---
r;cin'"'!tArio f"1n1Ji5sim,-,
zAarhe�
·p)stF:
---
t"lant.al lnn
----
--
�oJanitta fusc�
-
ZPeèenci
--
WINTERGASTEN
mnx.
;J
T
fulirul�
Aythya nyrocf!
-
-·�a��-1�
-·---
XI
m1
-
JOORïllfKKfRS
EII-MV
n�r
---
ruçino
Aythyu �or}l�
oopennd
qer�
1%�-' 71
m1
(1q45, '1G. -
--
1
tioofdrr.rinde 1 '.!'ln-
•l\eend
---1
RRflFflVflGfLS -+------------
-(-1�-7�� -
1 x
1-17
XII' 42
,'4Î
jaarlijks _.,, 5 jaarlijks �50 +100: I'6Fën'70) (
-
1x:T'4R
-
Jaarlijks fX .".:, 6
-
-
-
-
-
-
-
-
--
-
-
-
-
-
-
-
1-4
--
1
1
0 -
0
1
[l
3
1
4
vanaf
·-
-
1 -
3x:'41,'47 ''iO
1-10
(1x231
1
1
1
0
1
2
-
-
1
1
'MXI-BIVl
-
-
-
0
s
-
-
-
2
0
11
1
�--a -1-· �T:l�S-�-q�� ���=�---�'�:��ln C,ë LC,
S�ORT
1
\!
B e rg e e n d - T ad o rn a t a d o r n a
Grauwe
- Anser ansPr
gans
Kol gans
-
R i e t � an s -
T
a l h i f ra n s
Anser �nser
faba l i s
C an a o e s e p a n s - B r a n t a c a n a d g n s i s feypt i s che g a n s - A l opochen S n e e uw � a n s
W i l de
-
Cy gnus
z w a an - C y p nu s
e r n·J
cy � n L i s
w
- P a l l u s a q�at i c u s
Porse l e inhoen
I
Kwartelkoninb
-
11
h c o f C r r r 1 ri d P { s ) -
:�
1 "'
-
-- -
-
_ ,
__
-
1
( i an r l i
i k c. )
I l f 1 ! l 'l :' ,'11 , ' 4 '.
1
1
.
r'1 ,1 x .
- · - -
-
1
11
· -
--
1 win"
'
1 1 0•1
"l n Y
•
1
f�
-- - --
-
l ! "> ' J
·-
r
1
( '"l,
\; ? n s
korr . l
i a <l r
-roe
:3 a '" � a :
y, - 7 () P J ' f' VP T '
il n d G r· ] i · r l
---·
1 -r
(v1
-
( " vri i
t r: J r i 1 r "
( nrin': .:, l
) ·l ll 'l
? )
t1 n l V > ' \ I j
( " rn r- r rrl r?rr T
W a t e rh o e n - G a l l i n u l a c t1 l n r o n u s
u nv1
M e e rkoet
1 1 rn·J
( " i <l <l !' l i .'il'- ..-, ? " ( '' v r· i i
(
•
?P
1 1 1 - " ( 1 n : J ' 7 rl )
1
l1
• «
1 :1 - 7 '.1 ( <:: c, : ' 7 ." , _ r I V
:
t a l r· i
i o:
_·,
p }
;:-"
i n '• -;. ! 1 :
v i· i i - t .1 ] r i n·
J x ' '•1
7 0 (' Y.
l1 x : 1
l
t il 'J r·i.i k " Jl f rî Fm t n l k n rw . )
1 - ·1
ti 0 t.
i .1 n r ( t 1 0 -
(
-+
91
-� }
t< n p r · . l
n'I ' � A
�l f' - 1 r 1
] Y - f"" Y [ t f ' f U f ' k . f .f' I
l' T V
1 Jl
-\ /
1 ' l '1 ] Y - Y l
il f \ - 1 r, 11
1J V ' ',! l : l f V I � ] 'tl 0 :
c 1
1 i n - tl ( H l
-
î n - .H
� (' . er
:
3 ...
--
!; r '
; c�� r l ) i . �
i 'r "
llv�nn'J
--
--
:' f"' - 1 '1 ( -i x 1� [" J ' 7 n )
'-" l M � > l-., fl
,,
n\,!.]
l"t c1 l1
. ....
- · -- - -- -- -- -- -
1
1
'l r; t
1 �"' ,.,�=
1
r en " t , ,t Cfkx
k n ri r . " l
- C re x c re x
--
.:o :- " t ë>. : l F� n
--- -- -
-
l " �rrtl'
[
1 û a ·1 t A l l P n -- -- --- - +----
;
P o r z a n a p o r z ar1 a
- F u l i ca a t r a
=--�- �-�l -� "' '":"�'�
T
o1or
K l e i n e z w � a n - C y g n u s b ew i c k i i
W at e r r a l
1
-" ;""_'.''.' ilj
---- ----- -·- 1·-
..
ae�ynt iaca
- An s e r h y p e rb o re • s
K n o b b e l zw a a n
T
1��---. é�-T-
1 ;_
�-�- .
.
j '
vr r· :, t
1�
n
( 1
"
1 ! i
, , . ::. T T : -1 , n
J
r,ri:; p r
- -- ---- - -- -- - - ---- ----
r
r p rn '.' -
( 1n71 J
1
----- - ------
- - --- ------r
���"�\� "L�� -[�"�4��<�-]�_- ���=-�=
h n ci f n r " r i. o rl c ( ..., )
1 °' _
- Vanr l l u s
l v q rr l r v i � r - r l L J V l � l i G . 1� l ev i � r - P luvia l is � ·. � e f- o 1 ü v i e : ,ine nlAvinr -
!-1[11"1
vnnP l l us
-
i r
-
r r 1 r � r.i r i 1.r>
h ir 1 t i c u L 1
C h a rAd r ! u s
rl u b i A S � l c x a n rl r i n u s
G � l l i r Aro GA l l i , n�o
- r a l l i n apo rP� i R L y:"" n n c r�1 c t r'! s r;. i fl i i,.., u s
: n - �u��n i u s - r::> "' ,.., u l p :�o
-
�r�u at n
�: u .... :;n i u s D h t� R C"-i u c
L j �rsa
1
Mn -111v
r ru t t c.:
�a� j e
nn - s o r1
;'nn ·· 7 n n n
1
1 •w1 - · 1 q <; 7
� nchte
nant a l len
j
w i n t f! r� � 15
1 %4- ' 7 1 s nrnm i g s w �
!{
?nn
J
a an t a l w a a rn em i n ge n
194D-' 52 11 %4-'71
n r
:> - ? n
IJ H T - I V
fi x : 1 ,
( l/ f T l ) M T X
(1
x
f H V-HV
1 n�� J
15,1 1 -7
- io X ( X I J
M T I I -IV
1 , 4 , �,.
( s nm s t e t
7)
T
f)
T
4
l '1 Jrl\-!
[n.A. · �4 1
7
kPrn .
( 1 %• , 1% A )
ni
111.,_1
T I T - TV
L l/ I TT ·I Y l
1n-7n
T l - T IJ
:1 T T - f ! \ I
70-75
llT I I - X I T
V I I I I X pn
T
1
· � o - • sn : en
h r?l e
� r� a r l i j k s
ex .
� 75
2 1 -�
1 '-I T T I - r 1 1
il
Y l I ' 7 '1 6
1 -� 1 1 x n )
l ' l T - 11\1
?
r+J
x
6 ( IIJ-V l •'I T T I -- "I l \/
M T l -l'V
1 1 x : VT I J
I I T -r V
tVJ - X f
v
M V I 1 - 1 - JX ! ) 1: 1
0
7 x : I ' 7 fl
1 x : XT ' G 7
T
1 r· '. n r, c1 � 1 n r o (1 l .1
, r l r r e r - T r i n r a � y r o l n 1 ·r o s
3
s
'
·1 n - 1 n
{_7 ( · � F ; ? n ) ",. r n s ( · r. s u
1 1 r- T r T • 4 7
: 7n l
: ap r o n i c 2
- T r i n � a J c � ro c ti s
;•J i l � r -
1
1 %4 - ' 7 1
max .
n
n
l i �osa
- l. lr-i o s a
_
fX-X I T
1 �� R )
s •�
1 � 1 ri - · s 7
1 1-rv
11X T X T
î
;v1 n t a l l P n
n n r i r � r· i A
� n l o � P. r - A r � n a r i R i n t P. r n r � s
:5nir
1 11 k n r p . )
m ,1 x ,
T n E VAL L I GE C A S T E N
� � LJ�t A r n l �
:- � � d r l e v i c r - C h a r � 1 r i 1J s
· ersn i o -
( .
1, 4! 7�-
-
1
\•I T N T F R r. A S T F N
-- ------�
_-.
vit
_J
n n o ri rn F K K F R S
: - rJ n f ovr: r: i= L �, -------
H T \/ - 1. \/
I W I I - f -1 Y
1 1 1
1
1 1 - ,- 11
l' V 1 - X l M T V-1 V
M V T l T - '·I X
( cll l i5 é n
' fî ll
en
î 'l-V
•
F l/ J I - ! X
'
?
in
f ,q )
1
1
1 n-Jn S-1
1 - < 1 1 x1 7 1 ' fi •i . + 1 fl : •
?
r1
fi � :
1
7 n - ? 'i 4 - 1 'i
_
rnm
-� - ? J
� r nto1"
t' x : Xlî ' 4 'i
71 TT 1 % 'i : 1 7 f! X )
' 47 ,
l
1 ? Y : X -I l I
niet
in
XT I J
1
0
-
�·-------- --
SOORT
O.TMUS ( r n 7 1 l
- - ---·-----
R R o r n v o r; E L S
----
----·--· ·---- - - -
1n1 Hnrr •r.r� -----
h n o frl r c r i. nrln ( s J --
1 11 'i n - · s : T u re l u u r Zwarte
-
-
T ringa eryt hropus
G ro e n p o o t ru i t e r
-
K l e i n e st rand l op e r Bonte s t rand l op e r
-
O r i e t e e n s t r a n d l o p-e r
K l uut
-
T
Calidris minuta
T
-
R e c u r v i ro s t r a a vo s e t t a
L a r u s arge n t a t u s
-
St o rrm>e e u w
-
K o km e e u w
Larus
-
Owe r gm e e ui·1
-
Larus
s t e rn
W i t v l e u ge l s t e rn
C h l i d cri i a s
-
( ?x l · 1 ," ,
11 V 1 T T - "! X
---+-'
1 O f '1 - ' 7 1
fTl n x .
r C ']fJ - ' 5 7
1 n-"n 1 0 11
' G tl : F\ :
111" n t i� 1 1 r� n
:
1
1 x
: X I I ' 7n
.� a ri t. 1 1 W r"l rl f" r �
(? y
1 ':1 S F : F 7 � c a ; : n1
' t ri : ::"
1 X ' fi F\ ; 4
1 - 1 c. ( s nm s
1/T 1 T f i d : rx r ;x l r'n
:: r; � ) 1 -"
XI (;x)
n n 1 -5
{ aoms r n- 1 � i
M T! l + I V f IX- XI
1x
: >I l ' G7
( :'6
1 xV ;
T
l eucort erus
1 1
�
x ' ss
1
:1
1
l•I
0
n i ge r
l 1 r:i ::
V T 1 T ' fi '1 : 1
M T V· v
M l ! T -UV
T
P�l:.1.":..:
1 q .F' - ' r.; 7
1 nf-� /l - ' 7 1 '� x
T n� ,
( JSx l 1 - 1 n
V TT l - T X
[]
T
C h l idon i a s
TTI·
M T T l -�\/
r n 1 -nv
,v:o n t. rl ] } n, n
1 0 1 n- · s7
V T1 l - I X
T I T - IV
JJWJ
ridibundus
Larus minut u s
-
1 % '1 - ' 7 1
llW
w
canu t u s
I V o r k s t a a rt�e•Uw - X em a s a b i n i Z w a rt e
m ;:i Y ,
�r
1,.jJ f\J T f D r: A s T r i\!
-
T
alba
P h i l om a c h u s p u � n ax
Z i l ve rni e e uw
TX-
T
ferruginea
Cal idris
f1Y
rrn
rn•
a lpina
C a l id r i s
-
l/T l
nw
canut u s
C a l id r i s
-
K ramb e k s t ran d l o p e r
-
Calidris
-
1 � '1 0 - ' S 2
- �--
M l 1 J -[ V
n
T ri n f a n eb u l a r i a
K an o e t s t r a n d l o p e r
Kemphaan
!l\·!
T ringa tot anu&
ru i t e r
1 9 fi '1 - ' 7 1
--.-------
Î
�n-sn
(VIJ1-X )
-� �:
1
?
v a n ri f L V I I -
p ·1 n :.
i n r1 f
ol l
x
xVJ TV
M I V-MVT
( 1 x : I X "1 � )
1
(XI-T I I J 1 - ' H 4 ci :
(1 ) ( z i r� : \·1 i n t p r )
II ' 7 n ) " tii l r i 1 k "
( M X I T - Tli ) r n n - ·1 ror1
I-J I J I
-
-
l -G
1 -1 1
(1)
{:�nr�1
h •
:
( 7 x J 1 -1 n ( 1 x?n ) ( 1 x ) X T ' 7 il : P
XT
1
•l x
n n r r r n l n1� t i
MTV- �VI
V T l ·· IX
1
'l
1 - '1 ( ? J
( 1 -7 )
1 n - 1n
1 -1n
n
i
!
1
( n iRt
1
1
u a n v � .'.! rd
1 ---------------------------r . ---·--·----
' T n tJ ' ;
S rJ C\ P T
l n r s t crn
:Rcje
-
-
C h l i d o n i A �· ! 1 y l1 r i d 2
S t e r n a h i ru n d o
1
L
T
1 1 n7' l
--- -
�· r rn--" m rn- '.'.
: ' " n PT r • v
1 r"J il( l - ' 1 , : ·
1 ri 1 :.11
1 � 1 n - • <, ;>
' 11
-
vi
oc
----- --t�r��:1-�,��1:�1�-�·� r,���-•:>�'�".".:
- ------ �---
!l
1
1 nr1- · ; 1
�st er���-:��� ulh i �o ns----- �--�- -----�------�-- --l-------�----- J -
f'1 J H - �1 X
1 n 4 f'l - " , ;>
1
1 1 064 - ' /1
1 !
1
1 -4
-
( 0-6 wa a r n e m i n g e n
(2) A B
: :
D o o rt r e k k e r ; W
B ro e d v o g e l ; D -
1 9 64- ' 7 1 ) ;
in
J
in h o o f d p e r i o d e n a j a a r
T w e e p i j l tj e s s c h u i n n a a r b o v e n : t o e n e m e n d i n a a n t a l s i n d s " .
ïwee ?
(3)
:
p i j ltj e s
schu i n naar beneden : afnemend i n aantal s i n d s "
o n vo l d o e n d e g e g e v e n s be k e n d
Verdere verklaringen :
kopp.
·
p a a r tj e ( s )
:
B : be g i n ; bijvo o r b e e l d : 1 3 l i l , l e e s E iv1
_
:
gans
D i j l ev a l l e i a a n w e z i g , m a a r i s g e e n b r o e d v o g e l ( i n 1 9 64- ' 7 1 )
i n h o o f d p e r i o d e v o or j a ar
e i n d e ; b i j v o o r be e l d
:
E ! , lees : einde januari
half; bijvoorbeeld : M I V , l ees
vrj : voorjaar naj r : n a j a a r
b e g i n m a a rt
:
halfapril
1
l' Fn r 11 rc,, q 1-_ r ,
1 '1 4 CJ - ' ', ? -
l
- - -- 1
1
:
H l [ l/AL L I G E G A S T E N
n__ _ __ " " " ' "' ' " '" ' " ' ° ' " •_
1 n r. 4 - ' / 1
1 1 � 40 - ' S / 1 1 %4 - ' 7 1 n
n
Wi ntergast; T
J a a r g ast
1
1 1 x/1 : VJ T J • r 4
__
( 1 1 STAT U S : [3
+ ""."�CV:':'".
- ------- r---
--------
To e va l l i g e g a st
het
jaar
in
de
3