Grote zilverreigers vliegen over Foto: Eddie Meynen
Het Plateau van Leefdaal: de winter 2015-2016 bevestigt het bijzonder potentieel van dit gebied
Blauwe kiekendief op het Plateau van Leefdaal Foto: Yves Quertenmont
76
zijn slechts enkele van de hoogtepunten van de winter 2015-2016. Reden genoeg om het Plateau van Leefdaal goed in de gaten te houden! De winter van 2015-2016 voor het Plateau van Leefdaal zal duidelijk nog een tijdje nazinderen. Een typisch winterbezoek aan het Plateau levert vaak niet meer op dan een eenzame reiger, enkele groepjes Geelgors en Kneu, en mogelijk een verdwaalde kiekendief. Voor nogal wat vogelaars is dit de uitgesproken reden om het Plateau ‘s winters links te laten liggen voor de nabijgelegen vallei. Maar deze winter liet Leefdaal zich van een compleet andere kant zien: waar december nog de aanzet leek te geven van een “klassieke” winter, bewees haast ieder dag van januari het tegenovergestelde.
DE SAGA VAN DE GROTE ZILVERREIGER De Grote zilverreiger (Ardea alba) behoort sinds kort zonder meer tot een van de klassieke wintergasten van het Plateau. Een snelle blik op waarnemingen.be toont dat dit in feite nog maar een recente ontwikkeling is. Pas op 1 oktober 2004 wordt de soort er voor de eerste maal vermeld en tot en met 2009 zijn er slechts vier nieuwe observaties, met typisch één of twee exemplaren ter plaatse. Vanaf 2010 komt hier echter verandering in. Van vier waarnemingen met één tot vier individuen in de winter 2010-2011 gaan we naar 68 waarnemingen in de volgende winter. Natuurlijk is het interpreteren van gegevens als die van waarnemingen.be niet eenvoudig, zeker als we het over het totaal aantal aanwezige vogels willen hebben. Toch zijn de indicaties interessant. Na de winter 2013-2014, waar het aantal observaties inzakte tot slechts 18 observaties van maximaal drie vogels, volgen twee recordjaren. De winter 2014-2015 liet toe 208 waarnemingen te registreren (met één tot zes exemplaren), waarmee we tot een nieuw hoogtepunt kwamen. De laatste winter, 2015-2016, toonde echter dat we nog helemaal niet alle verrassingen gehad hebben. Al in augustus 2015 werden de eerste vogels genoteerd. Regelmatige waarnemingen van één tot vijf exemplaren in de volgende maanden leken geen vermoeden te doen rijzen van de bijzondere winter die eraan kwam. Vanaf het midden van januari bereikte hun soortenaantal echter historische hoogtes op het Plateau
van Leefdaal. 15 vogels ter plaatse op 18 januari 2016, 16 vogels op 21 januari, 18 op 3 februari …, continu leken minstens tien vogels aanwezig te zijn. Later in februari werd zelfs de kaap van 20 individuen overschreden: 22 op 16 februari tot 25 Grote zilverreigers op 25 februari 2016! Ook in maart volgde een hoogtepunt, met 24 vogels op 9 maart. Zelfs al leek het Plateau geleidelijk aan leeg te lopen, werden nog 15 individuen geregistreerd op 21 maart, de laatste dag van de winter. Een laatste overvliegend exemplaar op 3 april 2016 leek het einde aan te kondigen van een echte wintersaga voor 2015-2016. REIGERS EN KIEKENDIEVEN: INDRUKWEKKENDE CIJFERS
VOGELS
Toegegeven: in vergelijking met de uitgestrekte natte gronden in de Dijlevallei vlakbij oogt het Plateau van Leefdaal minder aantrekkelijk om kostbare “waarneemuurtjes” te spenderen. Op het eerste gezicht lijkt het landschap er nogal saai, en af en toe wordt de rust ook wat verstoord door onvermijdelijke landbouwactiviteiten. Toch heeft het Plateau van Leefdaal een bijzonder potentieel, zo vlakbij Leuven en Brussel, en met nu reeds 182 vogelsoorten op de teller. En het grotere aantal waarnemers de laatste jaren verhoogt de status van het Plateau geleidelijk aan naar een nieuwe place-to-be: ieder seizoen brengt nieuwe observaties met zich mee die op hun beurt weer nieuwe waarnemers aantrekken. De ongewone concentraties van reigers en roofvogels, aangevuld met een lang verblijf van meerdere Velduilen (Asio flammeus)
Net als voor de Grote zilverreiger kondigde het midden van januari 2016 de start aan van een bijzonder interessante periode voor de Blauwe reiger (Ardea cinerea) op het Plateau. Het hoogtepunt hier lag op 26 februari. Gelijktijdig met 22 Grote zilverreigers werden toen maar liefst 30 exemplaren Blauwe reiger geteld, een nieuw record voor Leefdaal. De tabellen van deze winter werden echter ook ingekleurd door memorabele aantallen Blauwe kiekendieven (Circus cyaneus). Op zich is dit een gekende wintergast op het Plateau van Leefdaal, met niet zelden twee of drie vrouwtjes tegelijkertijd jagend op dezelfde heuvel, soms in het bijzijn van een mannetje. Af en toe ook verzamelen meerdere vogels voor de nacht valt. Deze De boomklever I september 2016 I vogels
77