/ Jaargang 41
Tijdschrift van de Natuurstudiegroep •
Dijleland
1
111
-
December 201 3
� NATUURSTUDIEGROEP
dijleland
�
Regionale werkgroep van Natuurpunl Studie vzw
natu u rp u nt
S•ud;,
De Boomklever
Driemaandelijks tijdschrift van de Natuurstudiegroep Dijleland. De
Bestuur
Boomklever brengt bijdragen over
Kris Van Scharen (voorzitter/penningmeester), Korbeekstraat 27,
•
studie en beheer van de biodiver
3061 Leefdaal, 02-7672638
siteit in het Dijleland en verschijnt viermaal per jaar (maart, juni, sep tember, december).
Bruno Bergmans, Klaverstraat 44, 8000 Brugge, 0498-760722
•
Bart Creemers, Aarschotsesteenweg 420, 3012 Wilsele,
•
0496-893106 Redactie
Kelle Moreau, Korenbloemlaan 5, 3052 Blanden, 0486-125877
•
Gert Vanautgaerden, Roel Uyttenbroeck en Kris Van Scharen
Pieter Moysons, Engerstraat 144, 3071 Erps-Kwerps,
•
0499/28.82.89 Hans Roosen, Abstraat 101, 3090 Overijse, 02-6879518
•
Redactieadres
Roel Uyttenbroeck, Langeveld 76, 3220 Holsbeek, 0495-628863
•
Artikels, foto's en korte bijdragen worden verwacht op het redactiese cretariaat, p/a Gert Vanautgaerden (vanautgaerden.gert@gmail.com)
Gert Vanautgaerden, Tulpenlaan 7, 3052 Blanden, 0477426868
•
Koen Vandenberghe, Blijde Inkomststraat 85/5, 3000 Leuven,
•
0485162619 Thomas Vandenberghe, Heilige-Geeststraat 6 bus 2, 3000 Leuven,
•
0474/40.96.09 André Verboven, Groeneweg 60, 3001 Heverlee, 016-238184
•
Het copyright van de teksten, il lustraties en foto's blijft bij de res pectievelijke auteurs, tekenaars en fotografen. Overname is mogelijk mits hun uitdrukkelijke toelating en bronvermelding
Werkgroep vogels •
Algemeen coördinator: Kelle Moreau (kelle.moreau@gmail.com)
•
Watervogeltellingen, Luc Hendrickx( luchendrickx2003@yahoo. com)
•
Trektellingen: Gert Vandezande (gert.vandezande @telenet.be)
•
Bijzondere Broedvogels: Pieter Moysons (pieter_moysons@
Abonnement
Geïnteresseerden kunnen De Boomklever ontvangen door
hotmail.com)
overschrijving van 10 € op reke ningnummer 001-1552168-50 van de Natuurstudiegroep Dijleland, met opgave van naam en adres. Een steunabonnement kost 15 €of meer.
Werkgroep zoogdieren Archivering waarnemingen: Kelle Moreau
•
(kelle.moreau@gmail.com) • •
of Roel Uyttenbroeck (roel_uyttenbroeck@hotmail.com)
Vleermuizen: Hans Roosen (roosenhans@yahoo.com) Hamster: Kris Van Scharen (kris.van.scharen@telenet.be)
Natuurpunt vzw
Werkgroep bijen •
Archivering en rapportering waarnemingen: Koen Vandenberghe (koen.vandenberghe@gmail.com)
Werkgroep planten en webmaster •
Themaverantwoordelijke: Thomas Vandenberghe (thomas.vdberghe@gmail.com)
Natuurpunt is de grootste vereni ging voor natuur en landschap in V laanderen. Ze telt 88.000 gezinsle den en beheert 19.000 hectare natuurgebied. Lid worden van Na tuurpunt vzw kan door storting van 24 €op rekeningnummer 230-0043 42 3-2L
www.natuurpunt.be
Website: www.natuurstudiegroepdijleland.be Layout: Chantal Deschepper Layout cover: Koloriet Druk: www.Koloriet.info Oplage: 200 ex.
Regiopagina: dijleland.waarnemingen.be
Rondzendlijst Dijleland: Stuur een blanco e-mail naar: dijlevallei-subscribe@yahoogroups.com
V.IL:
Kris Van Scharen, Korbeekstraat 27,
3061 Leefdaal
•
Il
___ _
Een mooi natuurstudiejaar�
Torenvalk, Bertembos. /8108120/3. Foto: Johan De Cock
Een Stormwind, buien, regenzones, en met wat geluk af en toe een laagstaande zon waarbij je de rits van je jas toch een beetje open kan zetten, bruine bladeren op de grond, hier en daar nog wat kleurrijke zwammen, een Zeearend die af en toe de Dijlevallei overvliegt, een late zonnende Hazelworm in de tuin, exotisch klinkende bebaarde of gebuidelde meesjes in het riet... Dat kan maar één ding betekenen: de natuur gaat weer in haar jaarlijkse winterslaap. De ene natuurliefhebber voelt een winterdipje aan.komen en haalt de meeuwenliteratuur uit de archieven, de andere kijkt uit naar een fantastisch seizoen vol straffe wintergasten. Eén ding is zeker, allemaal kunnen we terugkijken op een boeiend en gevarieerd natuurstudiejaar! We begonnen het jaar met de laatste watervogeltellingen van de winter, om naadloos over te schakelen op de broedvogels. Dit leverde een aantaJ leuke ontdekkingen op van broedende soorten op plaatsen waar je normaal niet komt, zoals een Snor in Sint-Agatha-Rode. Daarnaast was de jaarlijks zeer spannende Big Day alweer een fijn evenement.Ook op gebied van insecten viel er veel te beleven. In het Meerdaalwoud gingen de insectenliefhebbers drie keer op pad om het heideherstel op het voormalig militair domein te bekijken. Er zitten al een aantal leuke soorten, zoals de Rosse Sprinkhaan, maar we zullen over enkele jaren nog eens moeten terugkomen. Dan zal de heide verder ontwikkeld zijn en kunnen er nieuwe interessante soorten opduiken. Verder ging de Leuvense bijenwerkgroep een paar keer op pad, voor het bijenproject in Leuven en voor het Knautiabijenproject. Ook de vlinderliefhebbers hebben kunnen genieten, met een aantal leuke ontdekkingen zoaJs het Bleek blauwtje, waarover u in dit nummer meer zal lezen.Als kers op de taart werden we in het najaar verrast door de fantastische ontdekking van een Daurische klauwier. Die leek de Leefdaalse weidepalen zeer te appreciëren als stopplaats voor de verdere dwaaltocht. Helaas werd deze zomer ook duidelijk dat het in Bertem niet zo goed gaat met onze Hamsters. Ook daarover meer in dit nummer van de Boomklever. Ik wens jullie een prachtige winter en om de koude regenachtige dagen door te komen, waar enkel een onzekere Pontische meeuw rood kleurt op de waarnemingenpagina, is er dit niemv nummer van de Boomklever: veel leesplezier! Roel Uyttenbroeck, Redacteur
De Boomklever
-
december 201 3
1 33
Op het akkerplateau tussen Bertem en Korbeek-Dijle ter hoogte van Leuven bevindt zich ĂŠĂŠn van de laatste bolwerken van de bedreigde Europese hamster (Cricetus cricetus). Dit werd door Natuurstudiegroep Dijleland tussen 1998 en 2006 systematisch opgevolgd. Sinds 2009 is de populatie in Bertem niet meer
opgevolgd. Hier kwam dit jaar verandering in. Met enthousiaste vrijwilligers liepen we weer de akkers af op zoek naar de Hamster.
De afname van de Hamster Vlaanderen vormt in Europa de westgrens van het
Door
ver preiding gebied van de Europese hamster.
zeer weinig oogst verspillen, en uitbreiding van
Ze kwam tot in de jaren '90 van vorige eeuw nog
landbouwareaJen
ver preid voor in de leem treek waar de soort
verminderde, kwam de voedselzekerheid en de
zich typi ch ophoudt in graanakkers. Ze leven
winteroverleving voor vele populaties in gevaar
van zaden, klavergewassen, plantenwortels en
en begonnen de hamsterpopulaties in Vlaanderen
in ecten maar voor hun winteroverleving is hun
en de rest van West-Europa sterk af te nemen tot
tapelvoed el graan, dat ze massaal verzamelen en in hun burchten op laan (Twi k et aJ., 2010).
134
De Boomklever
-
de
moderne
landbouwtechnieken,
zodat
de
die
vluchtgelegenheid
ze een voor een verdwenen (Hens et aJ., 2006 ).
december 2013
-
oog 1eren
."·. · �·� ..fiii.;'
In V laanderen waren er eind jaren '90 nog vier
Omwille van de nijpende
kernpopulatie bekend: twee in Limburg (Voeren
bolwerken
Riem t/Heer
en het aaneenge loten gebied van Bilzen/ Riemst
eind
'90
jaren
geregeld
ituatie worden beide en
Bertem
sinds
geïnventariseerd.
In
en Heer /Tongeren) en twee in de leem treek van
Bertem wordt het kerngebied van de populatie
Vlaam -Brabant (Hoegaarden en Bertem). Enkele
door
jMen later, tu
en 2003 en 2006, werd in Voeren
en Hoegaarden geen bcwij
meer gevonden van
vrijwilliger
atuur tudiegroep
onder
begeleiding
Dijleland
van
opgevolgd.
Dit
gebeurt inds 1998 in 2 UTM-hokken van 1 km2. In
ham teraanwezighcid 70dat er nog maar twee
de7e 200 hectare worden jaarlijks alle graanakkers
grote bolwerken in Vlaanderen overbleven: Heer
vlak na de oog t afgc peurd naar burchten van de
en Bertem. Het akkcrplateau in Bertem herbergde
Ham ter. Deze regelmatige inventari atie werd
in 2006 de groot te, mee t wc telijk gelegen maar
volgehouden tot 2006 en minder inten ief tot
ook mee t gcï oleerde populatie van V laanderen
2009 toen er nog burchten aangetroffen werden. Opvallend i
(Hen et al., 2006)
dat men " !echt " 60-JOOha moest
aflopen om enkele burchten te vinden. Het aantal burchten
Inventarisaties en resultaten
chommeldc
onderzoek periode
n1aar
bleef
over
Omdat de Ham ter een nachtactief dier is en
deed het niet ideaal maar bleef
zich
ondanks een hoog inteeltpercentagc (Hen
i
hoofd7akclijk
ophoudt
invcntari atic van deze
Ham ter
maken
in
graanakker
oort 7cer moeilijk.
burchten:
een
de7e
tabiel (Tabel 1). De Ham ter tand houden et al.,
2006).
holen tel el
waarin 7e hun voed cl op laan en waarin ze leven. Deze burchten h bben een typi ch uit7icht waardoor 7e vrij gemakkelijk te herkenen zijn (Twi k et al., 2010; Hen, et al., 2006). Zodoende kan men na de oog t de akker
aflopen om te
zoeken naar dergelijke burchten. De dichtheid hiervan i
een maat waarmee een populatietrcnd
ter plaat e kan opgevolgd worden.
Tabel 1: /11ve11tarisntieres11/tate11 en res11/terel/(fe rfichtherfe11 voor rfe syste11intisch opgeuolgrfe periode
1998-2006
Jaar
1998
(Hens et nl.,
Onderzochte oppervlakte (ha)
Aantal burchten 20
66
12
0,1 0,06
5
2001
91
2002
77
5
geen gegel'en'
11
2003 2004
Dichtheid burchten/ onderzochte ha
9
1999 2000
2006).
0,20 0,63 0,09
2005
71
7
0,10
2006
65
16
0,25
De Boomklever
-
december 2013
1 35
.
r t
/
m
l 11n>pc't /111111'/t'I 111 :1111 b1<ifoop <11111 gm1111<1cldrn
-
I <l/<1 \ 'ifd11
Ro/1111 \ cTl111d<
Dit jaar, 2013, nam de Natuurstudiegroep Dijleland terug het initiatief om een inventarisatie te organi eren in het kerngebied in Bertem om de tand van zaken na te gaan. Terwijl er in Limburg nog enkele burchten aangetroffen werden (mond. mededeling Vercayie, 2013), kon op de 61ha onderzochte graanakkers in Bertem niet ĂŠĂŠn waar chijnlijke burcht gevonden worden. De zoekinspanning was nochtans vergelijkbaar met vorige inventarisaties. Het kwam als een kleine chok, is het inmiddels te laat voor de Bertem e Hamsters? Beheersovereenkomsten
In het gebied werden door het Agentschap voor natuur en bo (ANB) tot en met 2012 enkele de met beheer overeenkom ten afge loten lokale landbouwer : voornamelijk in functie van Ham ter maar ook akkervogels konden ervan profiteren.
136
De Boomklever
-
december 2013
l e1111ffrfnc/ll, 11111nr loc/i Ie k/ei11, gnt i11 rle sro11rf O/J/lll'IL'll e11 he..,prekc11. I oio: /1111 .\lei le11...
"'·<j
oog teren
. ..
De
maatregelen gingen
van
graan
dat
bleef
taan tot luzerne troken. Dergelijke maatregelen
Er i
de laatste jaren steed meer geïnvesteerd in
overeenko1nsten en de grote oppervlakte die de/e
hadden in
ederland ook een positief effect
overeenkomsten nu innemen geven aan de laahte
(Kuiter, et al.,
201 O; CBS, 2013). Vanaf 2013 heeft
Ham ter een laatste, /eker toevluchtsoord. De/e
de
Vlaam e
landmaat chappij
beheersmaatregelen
voor
(VLM) nieuwe
Ham ter
ge, loten
en inmiddels wordt door lokale landbouwer
overeenkomsten op elkaar afstemmen in een collectief verband en op de hamc.,teraanwe/igheid i
een aanpak die lonend /OU kunnen werken.
50 ha akkervogel- en hamstervriendelijk
Er wordt achter de schermen hard gewerkt voor
beheerd op het akkerplateau van Bertem (mond.
onl'e korenwolf, een goede 7aak voor een soort
ongeveer
mededeling Roo, en,
2013).
cel van de akker die
we dit jaar onder/ochten, gren den aan beheerde percelen
en
gevonden,
toch
werden
hoewel
we
er
geen
v nvachtten
niet te laat!
burchten dat
leefgebied nu redelijk geschikt geworden wa vergelijking met
die al jarenlang om hulp piept: hopelijk ic., het nog
het
Gert Vanautgaerden
in
&
2006.
Roel Uyttenbroeck
Toekomst voor de Hamster in Bertem? De hamster lijkt verdwenen uit de
2 onder.tochte
VTM-hokken, maar de mogelijkheid be taat dat dit gebied niet meer hun kerngebied i . De 2
NSGD wenst ook de vele vrijwilligers extra te bedanken voor hun onmisbare hulp bij de inventarisaties.
hokken liggen in een enorm leemplateau dat /ich van Bertem tot
eerij e uit trekt. Ook in de andere
hokken werden bij de eer te inventari aties in
199 -1999 Ham ter
gevonden, maar daar ging
het OITl kleinere concentratie . Het lijkt on weinig waar chijnlijk dat Ham ters het in andere delen van dit gebied (7onder beheer overeenkom ten) wel nog goed doen, maar enkele ver preide waarnemingen van twee burchten en één levend exemplaar buiten het kerngebied in
2012 sluiten
enige haJT1 teractiviteit buiten het kerngebied op het leemplateau niet uit.
Referenties
UR (2013). 1999-2011 (i11dicntor 1073, uersie 06, 29 111ei 2013). CBS, PBL, Wnge11i11ge11 Heri11troriuctie hnl/lster,
H1ww.co111penrii11111uoorrieleefo111geë.1i11g.11/. CBS, Oe11 Hnng; Pln11bu 1rn11 uoor rte Lfefo111gez i11g,
De eer te tap in be cherming van deze populatie zou een uitgebreide zoektocht moeten zijn om een nog groter gebied te inventari eren op het leemplateau van Bertem /Leefdaal en na te gaan of er buiten het oude kerngebied nog Ham ter leven en beheer overeenkom ten hierop af te stemmen. Eventueel kan men een kweekprogramma en herintroductie overwegen indien men het gebied dan ook ge chikt zou maken on1 deze nieuwe dieren te ondersteunen. Dan dient 1T1en echter ook een rigoureuze
opvolging
in te
stellen.
Herintroductie 7ijn al gebeurd in Leefdaal in het verleden, helaa
vverden deze niet opgevolgd. In
Nederland is dit ingrijpen noodzakelijk gebleken om de sterk fluctuerende populatie te behouden (Kuiter et al.,
2010; CBS, 2013).
Oen Hnng/Bilthoue11 en \Vnge11i11ge11 U R, Wnge11i11ge11. Gemnripleegri 011li11e op
11 /11 /2013.
Hens /\1., Crèvecoe11r L. & Oerounux r\. (2006) - Actuele Perspreirii11g Pn11 Europese '1n111ste1 i11 Belgie. Zoogdier 1 ï (4), p. 6-9
A.T, Ln Hnye /\1.j.j., /\l11ske11s G.j.0.1\I. & vn11 Knts R. ]. /\1. (2010) - frrspectieue11 uoo1 Kuiters
een ri1111rzn111e bescherl/li11g z1n11 rte hn111ste1 in ederln11ri. Alterm-mpporl 2022, WngC'11i11ge11; 80 p. Besc/1ikbnnr 011li11e op /1ttp://C'depot.w111. 111/1634ïï Twisk P., un11 DiepenbC'ek A. & BC'kke1 ].P. \/elrigids Europese :oogriien•11. 1'
(2010)
\1\1
11itgC'ut'rij, ZC'isl, 368p.
De Boomklever
-
december
201 3
1 37
. ,�...
Reptiele n en •
�;>
. ..:�.·
Herontdekking van
Kamsalamander
in het Zoniënwoud
(Triturus cristatus) te Tervuren
In 2010 zijn er voor het eerst sinds 1988 weer Kamsala manders waargenomen in het Zoniënwoud. De ontdekking gebeurde bij toeval tijdens veldwerk in het kader van de opmaak van een soortbescher mingsplan voor Vuursalamander.
1'11111,11/11111111ufe1 in rfc vol/ei u1111 rfe 1'/ci11e l lo"e11rfdlco17 17 111ci 2010. I oio: /01� J 11111/necftt,
Op basis van de grootte betrof het alle 3 nog
Op zoek naar Vuursalamander... In 2010 en 2011 is een soortbeschermingsplan voor
Vuursalamander
opgemaakt
(Lambrechts
et al. 2011). Omdat in het Zonjënwoud nog grote kenni lacunes waren omtrent de huidige status en voorkomen van Vuursalamander, is dit gebied relatief grondig onderzocht. a
overleg
met
ANB
regiobeheerder
Patrick
Huvenne zijn alle potentieel gescrukte locaties onderzocht (3 dagen onderzoek). Hiervoor was de hulpvan de boswachters Dirk Raes, Johan Bennekens, Eric Bartholomees en Marc Van Hummelen, elk voor hun re pectievelijk ambtsgebied, onontbeerlijk. Gedurende 3 dagen in april, mei en juni 2010 is inten ief gezocht naar larven van Vuursalamanders in het Zoniënwoud. Bij deze zoektocht zijn helaas larven noch adulte Vuursalamanders gevonden. De oort i momenteel enkel bekend van het Brussels deel van het Zoniënwoud (Nijs et al. 2013).
�
de vaJlei van de Kleine Flossendelle' net ten oo ten van de Ring rond Bru el (RO). Op de oever van een vrij grote vijver, onder dood hout, vonden ze 3 Kam alamanders. Het betrof: • •
138
1 ex (vrouwtje) van 9,5 cm; l ex {vrouwtje) van 8,5 cm; J jong dier van 5,7 cm.
De Boomklever
-
december 2013
vonden de Kamsalamander niet in deze vijver (in de ondiepe zones is geschept met een groot schepnet) en evenmin in de drie overige waterpartijen in de Kleine Flossendelle, die wegens hun beperktere omvang en diepte integraal bemonsterd zijn. Bevestiging van een historische vindplaats Intrigerend
is
dat
de
Kleine
Flossendelle
de
locatie was waarvan Kamsalamander rustorisch bekend was (de Wavrin, 1988; Bauwens & Claus
1996). De Wavrin (1988) beschrijft de situatie van de Kamsalamander in en aan de rand van Zoniënwoud.
Vóór
1980
waren
er
meerdere
vindplaatsen zoals in de moerassen van de bronnen van de Voer in Tervuren maar anno 1983 resteerde enkel de populatie in de Kleine Flossendelle. De vindplaats in de Kleine Flossendelle is al lange tijd herbevestigd in 1951.
Op 17 mei 2010 onderzochten Jorg Lambrechts Chri Van Liefferinge (ANB) en boswachter Joha
•
een indicatie dat er recent nog voortplanting was. We
bekend, namelijk van tüssen 1930 en 1940, en is
... vonden we Kamsalamanders
Benneken
onvolwassen dieren. Dat is belangrijk, want het i
De Wavrin kon de aanwezigheid (ondanks eerdere b�zoeken) pas zelf bevestigen in 1983 in de grootste v1iver, dus waar wij de soort op de oever vonden. De avrin gaf aan dat de vijver vrij diep is en dat . de dieren zich er niet laten vangen!
v:'
en amfibieën .
Hij stelde de soort er vast via observaties van dieren die naar de oppervlakte komen: op 452 salamanderwaarnemingen Kamsalamanders.
Ook
waren vond
er
hij
circa
10%
larven
van
Kamsalamander.
Huidig leefgebied en vereist beheer Het leefgebied van Kamsalamander is hier ons inziens goed ontwikkeld: •
De auteur schrijft dat de vijver waar hij de soort vond en waarlangs wij hem vonden een k.leibodem heeft en dat er, in de jaren 80 alleszins, een dik blad pakket
•
•
De Wavrin concludeert -ook op basi
van zijn zich
graag in het diep water ophouden en enkel de wijfjes naar de ondiepe zones komen om eitjes af te zetten. Hij besluit ook dat de Kam alamander in de minderheid is in de vijver omwille van de terke begroeiing door kroo karakter
(du
ook
al
in
wat
situatie
In functie van Kamsalamander zijn naar beheer van belangrijkheid: Monitoring
van
de
4
waterpartijen
op
kolonisatie door vi . Zodra er aanwezigheid
overeenkomt met de habitatvoorkeur van Vinpoot
van vis wordt waargenomen, is het belangrijk
en Alpenwatersalamander. De Wavrin (1988) was
om zo snel mogelijk de vijver (kortstondig)
verbaasd de Kam alamander niet in de andere
droog
waterpartijen in de Kleine Flos endelle aan te treffen,
te
leggen,
best
op
het
droog te
moment, in de nazomer. Afvissen volstaat
wegens schjjnbaar geschikt (minder beschaduwd)
niet
en op geringe afstand. Hij geeft als reden het meer
voor
grotere
waterpartijen
want
er
blijft steeds vis achter. Voortplanting van
temporele karakter van deze waterpartijen.
Kamsalamander is immers niet succesvol in vishoudende waterpartijen (Lewylle 201la,b). 2
Enkele bijkomende 'Karnsalan1ander-poelen' aanleggen in de vallei van de F lossendelle, op
De Kamsalamander is opgenomen in Bijlage Il van
natte
plaatsen
die
botanisch
niet
te
waardevol zijn en die bij voorkeur zo weinig
de Habitatrichtlijn en een belangrijke doelsoort
mogelijk besd1aduwd zijn. Dit is belangrijk
voor het Europees natuurbeleid. Wegens een gebrek aan recente waarnemingen werd de soort
naar
risicospreiding
(bijvoorbeeld
als
de
grote vijver door vis wordt gekoloni eerd).
in het !HD-rapport voor het Zoniënwoud als 'waarschijnlijk uitgestorven' beschouwd, hoewel men een relictpopulatie mogelijk achtte en meer ?nderzoek aanbeval. Voorliggende waarneming 1s na bekendmaking bij ANB in extremis nog geïntegreerd kunnen worden in het !HD-rapport (med. Inge Brichau). Het is zeer waarschijnlijk dat de Kamsalamander hier steeds heeft standgehouden. Deze casus toont het belang van volgehouden verspreidingsonderzoek en monitoring aan! Bepaalde belangengroepen stonden er op dat er in het IHD rapport geen doelen voor Kamsalamander op werden genomen omdat de soort zou uitgestorven zijn. De Kamsalamander is ook een belangrijke doelsoort bij de geplande ecologische ontsnippering van de RO (Ring rond Brussel) (dr. Vanderheyden et al. 2009). Ontsnippering is relevant gezien de situering van de voortplantingsplaats op slechts 100 m van de RO.
treeft: dit lijkt een goed zomerhabitat;
toe volgende suggesties meegegeven, in volgorde
meer
Belangrijke vondst in kader van de 1 nstandhoudingsdoelstellingen en ontsnippering
een langgerekte, malle vallei met grasland waar
men via maaibeheer naar bloemrijke, insectenrijke
en het be chaduwde 1983 ...),
uitgestrekt oud bos met enige aanwezigheid
van dood hout, voor overwintering;
aanwezig was op de bodem.
onderzoek elders- dat de Kamsalamander
4 visvrije waterpartijen, voor voortplanting;
Ook het opschonen bestaande verlanding, 3
(slib ruimen) van de
waterpartijen is
een
bij
zinvolle
verregaande maatregel.
De bomen op de zuidelijke oever kappen en de opslag nadien in hakhoutbeheer zetten. De Wavrin (1988) geeft aan dat de vijver met Kamsalamander
op
oude
postkaarten
de jaren 30 een helder waterpartij wa
uit met
veel waterplanten en weinig be maduwd. Naar deze situatie dient opnieuw ge treefd. 4
Verhogen van het aanbod liggend dood hout in het bos in de directe omgeving van de vijvers.
De Boomklever
-
december 2013
1 39
.
De
genoemde
beheervoorstellen
zijn
tevens
ge chikt voor de andere inheemse amfibieën. Onze in chatting i dat het mogelijk moet zijn deze reeds lang aanwezige populatie Kamsalamander hier
een
duurzame
toekomst
te
bieden.
De
context van een groot histori ch bosgebied met voedselarme bodem biedt een groot voordeel ten opzichte
van vele regio'
in Vlaanderen
waar wegens overbemesting de poelen zeer snel verlanden of
eutrofiëren:
van
nature
eutroof
(voedselrijk) water in bossen versus hypertroof water met overmatig rijk water door inspoeling van meststoffen). Deze (wellicht kleine) populatie is volgens de recente Rode Lijst Qooris et al. 2013) volledig geï oleerd. De meest nabije populaties leven in Haasrode, Zemst, Herent en Wijgmaal (HYLA databank, med. Iwan Lewylleen RobertJooris). Een
'/.1clll op 1!1!11 deel n111 de 1·111·e1 11aarla11g1 de /\ a1111ala111w11/e1 1 . :1111 genmde11 l:e11 groOI clee/ 1·a11 de l'IJl'l!r 11 he1clwt!111ul e11 hel
11
a1eroppe1T!a/.. 11 het!e/..1 111e1 /..roo.1
goede opvolging (monitoring) van deze populatie
/· 010 .Jorg I w11hrec h11
in Tervuren is uiteraard belangrijk. Minstens de 4 waterpartijen in de Kleine Flossendelle zouden
met regelmaat onderzocht moeten worden.
0111g11111111g1 . ll'eg ('/..arre11.1poor ') 19 11pnl :!O I 0
140 De Boomklever december 2013 -
111 hel /.cm1ëml'o11d :un hoge aa111al/e11 /J11 _,," 1e1·e111 . po1e1111eel ge1ch1/..1e rnor1pla111111gsplamse11 1·001
amflbieën �· "
Andere geschikte locaties voor
Dankwoord
Kamsalamander? EldersinhetZoniënwoudzijner nog mogelijkheden voor Kamsalamander. In het gebied Koninklijke chenking twee drie
(Kapucijnenbos,
geschikte andere
Arboretum)
liggen
voortplantingsplaatsen
waterpartijen
die
en
geschikt
Dank aan Robert Joori (HYLA) en Iwan Lewylle (Natuurpunt Studie) voor een kritische nalezing van een eerdere versie van dit artikel en voor de boeiende ctiscussies omtrent Kamsalamander.
voor
J org Lambrechts ]org.Lambrechts@11atuurpu11t.be
Kam alamander kunnen zijn, indien ze visvrij gemaakt
worden
(Lambrechts
et
2011).
al.
Ze liggen in rechte lijn op slechts 1,5 km (in zuidoo telijke richting) van de vindplaats in de
Kleine
Flo sendelle
en
ermee
verbonden
door ge chikt habitat. Het enige 'obstakel' is de Jezu eiklaan, een dreef waar heel wat verkeer
Referenties
passeert, maar waar wel reed aan ontsnippering gewerkt i
via de aanleg van amfibieëntunnel .
Ook op het vlakbij gelegen grote golfterrein (Ravenstein) zijn er zonder twijfel mogelijkheden om be taande waterpartijen ge chikt te maken voor Kamsalamander of om nieuwe waterpartijen aan te leggen in functie van deze oort.
de Wavrin, H., 1988. Les batraciens de In Forêt de Soignes. Les Naturalistes Be/ges, 69: 113-144. fooris R., Engelen P Speybroeck
]., Lewylle /. Lo11ette
G., Bauwens D. & Maes D., 2013. De n111fibieën en reptielen van V laanderen. Recente verspreidi11g en toelichting bij de nieuiue Rode Lijst. Rapport Nat11urp11nt.St11die 2013/6, Mechelen.
En tenslotte: Vinpootsalamander à volonté We
onderzochten
in
enkel de bronbeken,
het
Zoniënwoud
die zo typisch
Lambrechts,
niet
zijn als
voortplantingshabitat voor Vuursalamander in de Vlaamse Ardennen en ten zuiden van Samber en Maas, maar ook plassen stagnerend water, want daarin plant de Vuursalamander zich volop voort in Meerdaalwoud en in de Wingevallei. Plassen
stagnerend
water,
bijvoorbeeld
op
onverharde (ontginnings)wegen, zijn ook voor Alpenwatersalamander
en
VinpootsaJamander
zeer belangrijk. In niet minder dan 15 verschillende waterpartijen in het Zoniënwoud zijn door on adulte
Vinpootsalamanders
aangetroffen,
met
soms hoge aantallen. Dit was aJ bekend bij de Wavrin
(1988).
Vinpootsalamanders
blijken
trouwens ook in andere grote oud-bosrelicten in
het
zuiden
van
Vlaams-Brabant
(zoals
Meerdaalwoud) goed vertegenwoordigd te zijn, terwijl ze ontbreken in de minder bosrijke regio Zuidoost-Brabant.
]., Stijnen,
T. & Vanderheyden /. 2011.
Onderzoek naar de verspreiding van en opmaak van een soortbeschermingsplan voor de Vu11rsala111nnder (Salamandra salamandra L.). Arcadis Belgi11m 10v ANB V laams-Brabant. 143 blz +kaartenbundel. Lewylle /. 2011a. De Kamsalamander in
Vlaams
Brabant - Verspreiding, ecologie en beheer. Rapport Natuur.studie 2011/8, Nat1111rpunt Studie, Mechele11, België. Lewylle /. 2011b. Status en beheer van de Vlna111s Brabantse populatie Kamsalamander. Bmkona Jaarboek 2011. Nijs, G., Lambrechts,
]., Weiserbs, A.
& Verhelen, D.
2013. Opvolging Lokale Staat van Instnndhourii11g vn11 soorten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rapport Natuur.Studie 2013/7, Mechelen. Vanderheyden,
/.,
].
Lambrechts,
&
K.
Tme11
(2009). Voorbereidende studie voor de ecologische verbindingen aan de RO en de A4/E411 ter hoogte vn11 het Zoniënwoud. Arcadis i.o.v. Agentschap Wege11 e11 Verkeer (AWV) Vlaams-Brabant.
De Boomklever
-
december 2013
141
Bleek blauwtje en
co
in de tuin van Eden Kennismaking met onze tuin Wij hebben een tuin, een grote tuin (± 70a). Onze tuin ligt aan de achterdeur van het Zoniënwoud. De tuin wordt gedeeltelijk omgeven door hoge bomen,
coniferen
zowel
als
loofbomen
en
grenst langs een zijde aan een akker. ln onze tuin staan vooral inheemse bomen, struiken en kruidachtigen. De natuur mag er haar gang gaan. We beheren de tuin zeer extensief: vele stukken worden één keer per jaar gemaaid. Verder mogen de planten uitkomen waar ze willen en niet Bleef.. hlwmlje rOIO. Po11ls \ 1�1·11
rn
. l\n!,/{I De Greef
gewenste
worden
voornamelijk
weggewied,
gemaaid of verplant naar een andere plaats. Met de hulp van grote ratelaar, een halfparasiet op gras, houden we het gras gedeeltelijk in toom om zo andere planten een kans te bieden. een weide van
±
In
20a heeft zich wilde marjolein
en koninginnekruid uitgezaaid waartussen zich moerasrolklaver genesteld heeft. Deze planten worden gefavoriseerd. Het beheer geeft een goed resultaat want onze tuin herbergt ruim 350 plantsoorten. Deze planten trekken heel wat insecten aan die op hun beurt heel wat gewervelden lokken.
160
êii Bleef.. hl(//flt'l/e l-010: Paul· ,\'11.1·1s en l\n 10 De Greef
E
0 N Q.
140
B 120 .E
,§ 100 Qi ...
êii
80
Q.
:'.!
Cll "O
.E > ;;; ...
c ,,, ,,,
60
40 20
Ë
"'
\!)
0 1990
1995
2000
2005
2010
2015
1-tg 11111· I: gel// iddeld aam al ge1elde 1·l111ders 1 Jjdens de J bes/e ll'eken 1·an de ::ol/ler 111 hel 111ee1ne1 1·011 1·l111deme1 ,\'ederland
01w1je _u11doog1e !-010 1'0111 \ 1�1 /\en f\11\10 l)e (/reef
142 De Boomklever - december 2013
Ongewer�elden
2013, indien niet het vlinderjaar van de eeuw, dan toch in de top 10 2013 was een topjaar voor vlinders. Dit subjectief gegeven wordt gestaafd door de grafiek met de gemiddelden van het aantal vlinders die gezien werden tijdens de 3 beste weken van de zomer in het meetnet van vlindernet Nederland (Figuur 1). De trend van de grafiek i duidelijk neerwaart . In deze grafiek worden enkel de aantallen vlinder
weergegeven, er wordt geen rekening gehouden met het
aantal soorten. Zo komt 2003 er niet uit als een jaar waar heel wat uHzonderlijke zwervers werden opgemerkt. ---- ---
--
aantallen/week 1000
----- -
800 600 400 200 0 01 03 05 07 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 c:::::J2013
-
2008
-
2009
-
2010
-
2011
-
2012
l-ig1111r ]· lallfalle11111acro-11ac/11rl1J1ders per ll'eeÁ 111 de 111111 mor de ;aren 200 -20 I 3
De vangsten van macro-nachtvlinders in onze tuin bevestigen eveneens dat 2013 een uitzonderlijk jaar iszowel qua soorten als qua aantallen (Figuur 2 en 3). Deze statistieken zijn gebaseerd op de maxima per soort en per week om zo de verschillen voortvloeiend uit het wisselend aantal vangsten per week over de verschillende jaren te minimaliseren. Beide grafieken tonen duidelijk aan dat het voorjaar 2013 problematisch was, maar dat vanaf half juni de achterstand meer dan goed gemaakt werd.
soorten/week 160 140 120 100 80 60 40
-
--
20 0 01 03 05 07 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 c:::::J2013
-
2008
-
2009
-
2010
-
2011
-
F1g 1111r 3: . I 01110/ soorte11 111acro-11ac/111'!1 /l(/ers per 11·ee/, 111 de 111111 1·001 de /l m111 2008- :!O IJ
2012
-- J
De Boomklever - december 2013
143
Soorten van onze tuin In de tuin observeerden wij dit jaar volgende 23 soorten dagvlinders. Deze lijst houdt geen rekening met de dagactieve nachtvlinders.
Soort
Waardplant van de rupsen
Groot dikkopje - Ochlodes sylvanus
Diverse breedblaruge grassen zoals kropaar*, witbol*, beemdgrassoorten*, duinriet, pijpestrootje
Koninginnenpage -Papilio machaon
Schermbloemigen zoals peen*, pastinaak*, engelwortel*, venkel
Oranjetipje - Anthocharis cardamines
Look-zonder-look*, pinksterbloem*, judaspenning* en andere vroegbloeiende kruisbloemigen zoals bittere veldkers
Groot koolwitje -Pieris brassicae
Koolsoorten* en andere kruisbloemigen*, zoals damastbloem* en koolzaad, oost-inrusche kers*
Klein koolwitje -Pieris rapae
Koolsoorten* en andere kruisbloemigen*, zoals damastbloem* en koolzaad, oost-inrusche kers*
Klein geaderd witje -Pieris napi
Kruisbloemigen*, zoals look-zonder-look* en pinksterbloem*
Oranje luzernevlinder - Colias crocea
Luzerne, klaver*, wikke*
Citroenvlinder- Gonepteryx rhamni
Sporkehout*, wegedoorn
Sleedoornpage - Thecla betulae
S leedoorn* en andere prunussoorten*, de wijfjes zetten de eitjes meestal afzonderlijk af in de oksels van jonge takken of op de overgang van jong naar oud hout. Meestal niet hoger dan 1,5 m en bij voorkeur op zonnige takken
Boomblauwtje- Celastrina argiolus
1 stc generatie vnl op sporkehout*, hulst*, volgende generaties vnl op klimop*, kattenstaart* vlinderstruik*
Bruin blauwtje - Aricia agestis
Ooievaarsbek*, reigersbek en geel zonneroosje*
lcarusblauwtje -Polyommatus icarus
Diverse klaversoorten in een korte vegetatie, de 1 stc generatie vnl op kleine klaver*; de volgende generaties vnl op rolklaver*
Bleek blauwtje -Polyommatus coridon
Paardenhoefklaver, bont kroonkruid*
Atalanta- Vanessa atalanta
Alleenstaande brandnetels aan bosranden of beschutte plaatsen*
Di tel vlinder - Vanessa cardui
Diverse distelsoorten*, klit*, kaasjeskruid* en grote brandnetel* in de zon
Dagpauwoog - Aglais io
Grote brandnetel* in de zon
Kleine vos- Aglais urticae
Grote brandnetel* in de zon
Gehakkelde aurelia-Polygonia c-album
V nl grote brandnetel*, maar ook hop*, iep*, rĂŻbes* en wilg*
Landkaartje - Araschnia levana
Grote brandnetel* in de schaduw en in vochtige omgeving
Bont zandoogje -Pararge aegeria
A lleenstaande graspollen van oa boskortsteel, kropaar*, kweek, gestreepte witbol*
Oranje zandoogje-Pyronia tithonus
Fijnbladige grassen zoals rood zwenkgras*, gewoon struisgras*, grote vossenstaart*, kweek
Bruin zandoogje- Maniola jurtina
Fijnbladige grassen zoals rood zwenkgras*, gewoon struisgras*, grote vossenstaart*, kweek en engels raaigras*
Koevinkje - Aphantopus hyperantus
Verschillende grassoorten vnl kropaar*, boskortssteel, ruwe smele, kweek, beemdgrassen*
*Plant komt voor in onze tujn 144
De Boomklever
-
december 2013
Ongewery�lden ....
In chronologische volgorde 1830 Leuven, 1902
Enkele uitzonderlijke soorten
3 augustus,
exact
op
tuinvlindertelling
deed
een
Op
de
dag
van
de
Tervuren, 1905 Berg- Kampenhout, 1906 Moor el
Bleek
Tervuren,
1910 Veltem-Beisem,
blauwtje onze tuin aan. De vlinder viel ons op door
Tervuren,
1930 Herent, 1930 Heverlee,
mannetje
1923
Moorsel
1933
zijn grootte (iets groter dan een Icarusblauwtje) en
Moorsel Tervuren, 1952 Tervuren, 1954 Hoeilaart,
zijn geblokte franje (hetgeen het Icaru blauwtje
1971 Hol beek. Dit jaar echter werd het bleek
mi t). Het is een vlugge vlieger die zich zelden lang
Blauwtje 8 maaJ waargenomen waarvan 3 maal
neerzet. Ze zijn het gemakkelijkst te observeren
in de Dijlevallei en dit amper op een boogscheut
tegen de late nan1iddag wanneer zij na een
van
lange vliegdag uitrusten op voedselplanten. Wij
Jezus-Eik (onze tuin), 9/ 8 Duisburg
fotografeerden hem om 17 u op moerasrolklaver.
Tervuren (Kongowijk). Het ging om minstens 2
Deze zwerver heeft voornamelijk de provincie
verschillende vlinders op ba is van staat en datum
Namen, regio Calestienne, aJ
uitvalsbasis waar
van de waarneming. Het exemplaar is onze tuin
ze op droge gra landen met Paardenhoefklaver
was gaaf, in Duisburg gehavend en in Tervuren
(Hippocrepi
werd opnieuw een gave vlinder waargenomen.
como a),
zijn
waardplant,
elkaar.
ln
chronologische
3/ 8 en 16/ 8
volgorde
volgens
Uit de waarnemingen van dit jaar kunnen wij
de database van Flower en Waarnemingen niet
concluderen dat er een duidelijke relatie be taat
recent meer waargenomen in Vlaanderen. Het
tussen de observaties van het Bleek Blauwtje en
Bleek blauwtje vliegt gewoonlijk in één generatie.
de woonplaats van vlinder potters of gebieden
De vliegtijd is van juni tot september. Deze vlinder
die regelmatig door hen worden bezod1t. Daaraan
behoort tot de moeilijke groep van de blauwtjes
gekoppeld houdt dit in dat er bijgevolg veel meer
en is in de vlucht quasi niet te determineren. De
vlinders onze regio moeten hebben aangedaan
bovenkant van de vleugels van het mannetje is
dan de 3 die dit jaar in de regio werden opgemerkt.
voorkomen.
Paardenhoefklaver
werd
licht grijsachtig blauw met brede zwarte randen. Het vrouwtje is bruin en zelden blauw bestoven.
Dit jaar kregen wij regelmatig het bezoek van een
De vlinder heeft als verspreidingsgebied Midden
koppeltje Oranje zandoogje, een voor onze regio
en Zuid-Europa. Wallonië ligt ten noorden van het
niet alledaagse verschijning. Oranje zandoogje
limiet bereik. Deze dwaalgast wordt niet jaarlijks
vertoont over zijn verspreidingsgebied in Europa
waargenomen in Vlaanderen.
onverklaarbare
hiaten.
De
Dijlevallei
is zo'n
gebied waar Oranje zandoogje ontbreekt. In de Volgens Dagvlinders in Vlaanderen zijn er 58
regio was hij reeds gekend van enkele grasvlaktes
meldingen tussen 1830 en 2012 in Brussel en
in GroenendaaJ, een kleine 6 km in vogelvlucht
Vlaanderen. Vlaanderen neemt er 46 voor zijn
bij ons vandaan. Wij hopen dat er eitje
rekening. De zuidelijke regio van Vlaams Brabant
werden en dat deze vlinder een vaste waarneming
is goed voor 27 waarnemingen met voor onze
wordt in de tuin. Het Oranje zandoogje kan
regio Dijleland 12 waarnemingen.
verward worden met het bruin zandoogje. Een goed determinatiekenmerk zijn de
afgezet
kleine witte
stipjes op de onderzijde van de achtervleugel bij het Oranje zandoogje, die zelf bij heel afgevlogen beestjes nog opvallend zijn. Als Bruin zandoogje stippen heeft, zijn deze donker.
De Boomklever
-
december
2013 145
Uitzonderlijke aantallen aa t zeldzame vlinder vlinder
die
waren er dit jaar veel verbraken.
De
op 14 juli, toen
we
dagrecord
hun
ab olute uitschieter was
niet minder dan 276 dagvlinders in tuin konden waarnemen, de overgrote meerderheid bestond die voornamelijk tussen het
uit 245 koevinkje
hoge gras in onze weide rondfladderden. Ook de bruine zandoogje waren goed vertegenwoordigd met een maximum van 28. In de zomer schommelde het aantal dagpauwogen voornamelijk op vlinderstruik rond de 30 met al
absoluut maximum op 2 augustus
met 37
dagpauwogen. Zelfs op 22 oktober hadden we nog 5 gehakkelde aurelia's op de pruimelaars.
ln het najaar zijn
gehakkelde aurelia en atalanta goed aan te trekken met (rottend) fruit. atuurlijk kan je er zelf wat aan doen De evolutie van de vlinderpopulatie in onze tuin bewijst dat je zelf een grote impact hebt. Enkele ba i regels : - zorg voor zowel waard- als nectarplanten, geen vlinders zonder rupsen. Zet de nectarplanten in de zon. - vlinders zijn zéér gevoelig voor pe ticidengebruik en fosfaten. Bemest bijgevolg je tuin niet (ook het gazon niet) en ban pe ticide . - zorg voor voldoende structuur in de tuin: De vlinders kunnen zich zo gemakkelijk oriënteren De tructuur zorgt voor microklimaten waarmee de vlinder gemakkelijk zijn lichaamstemperatuur , kan regelen De vlinder vinden zo gemakkelijk beschutting Wij kijken uit naar jullie toekom ti.ge vlinderwaarnemingen. Paul Nuyts en Krista De Greef paul.uuyts1@telenet.be
146
De Boomklever
-
december 2013
Referenties
Maes, D., Vanreusel, W., Van Dyck, H. (2013). Dagvlinders van V laanderen, nieuwe kennis voor betere actie. Lannoo uitgeverij. Lafranchis, T. (2004). Dagvlinders van Europa. KNNV uitgeverij. Wynhoff, I, van Swaay, C., Veling, K., V liegenhart, A. (2010). De nieuwe veldgids Dagvlinders. KNNV uitgeverij. Tolman, T, Lewington, R. (2010). De Nieuwe vlindergids. Tirons uitgevers. van Swaay, C., Veling, K., (2013) Goede vlinderzomer, maar trend gaat naar beneden, de Vlinderstichting. Vlindernet.nl
Opmerkelijke vogelvvaarnerningen in de Dijlevallei en omgeving, juni - augustuslO 13 Dit overzicht van opmerkelijke en interessante vogelwaarnemingen in het Dijleland beslaat voornamelijk de periode juni - augustus 2013. De bestreken regio omvat de gemeenten Kortenberg, Herent, Bertem, Leuven, Oud-Heverlee, Huldenberg, Overijse, Tervuren en de aangrenzende gebieden. De volgende rubriek zal de periode september - november 20 13 omvatten. Waarnemingen worden voor S december 20 13 ingevoerd op www.waarnemingen.be, of bezorgd aan Kelle Moreau, Meibloempjeslaan 2, bus 3, 8400 Oostende, 0486/ 12.58.77, kelle.moreau@gmail.com. Waarnemingen
van
onder
meer
Patrijs,
Waarnemingen
clie
op
www.waarnemingen.
Knobbelzwaan, Krakeend, Slobeend, Wintertaling,
be als onzeker werden gelabeld of waar niet tot
Tafeleend, Kuifeend, Dodaars, Fuut, Aalscholver,
exacte soortdeterminatie kon worden overgegaan,
Blauwe Reiger, Havik, Waterral, Kievit, Witgat,
werden voor
Houtsnip,
Stormmeeuw,
Zilvermeeuw,
Kleine
Mantelmeeuw, Koekoek, alle uilen, IJsvogel, alle
dit overzicht
niet
weerhouden.
Meerdere waarnemingen dienen door het Belgisch Avifaunistisch
HomologatiecomitĂŠ
(BAHC)
spechten, Veldleeuwerik, Grote Gele Kwikstaart,
beoordeeld te worden vooraleer ze definitief op
Blauwborst,
de Dijlelandse lijst kunnen bijgeschreven worden,
Sprinkhaanzanger,
Vuurgoudhaan, Zwarte
Mees,
Glanskop, Roek,
Bosrietzanger,
Matkop,
Putter,
Kneu,
Kuifmees,
en worden dus onder voorbehoud gepubliceerd.
Goudvink,
Appelvink, Geelgors, Rietgors en alle exoten werden niet in dit verslag opgenomen maar wel verwerkt.
De Boomklever
-
december 2013
14 7
J..le111e :tln!rJ'f!Jge1:, '.Il?.
IJ 06 2013. !·010.·
l?ohert <1.1·.1bert.1e11
Gebiedsafkortingen
Grauwe Gans Anser anser
WLS =Wil ele/Vijvers Bellefroid,
Een overzicht van alle waarnemingen: 2 ad
+
4
juv te OHZ van 6/07 tot 23/08 (lokaal broedgevaJ,
LP = Kessel-Lo/ Leopoldspark,
dat aanvankelijk 5 pulli opleverde vanaf 15/05; L.
AVP= Heverlee/Abdij van Park,
Hendrickx, R. Gysbertsen, D. von Weme e.a.), 1
ZW =Oud-Heverlee/Zoete Waters,
ex. te Tervuren/P ark KMMA op 20/07 (K. van
OHN = Oud-Heverlee/N,
Scharen), 2 ex. te Neerijse/Doode Bemde op
OHZ = Oud-Heverlee/Z,
31/07 (C. Coeckelbergh) en 6 ex. (het zestal van
Oppem= weilanden tussen Bogaardenstraat
(Oud-Heverlee - Korbeek-Dijle) en NGB, NGB = Neerijse/Grote Bron (deel Doode Bemde), NKV=Neerij e/Kliniekvijvers (deel Doode Bemde), SAR= Sint-Agatha-Rode/ Grootbroek en Tervuren/ KMMA = Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.
Kwartel Coturnix coturnix adat 2013 voor deze soort erg kwakkelend
OHZ) te SAR op 24/07, 6 & 8/08
(1. Nel, J. Rutten,
F. Vandeputte) en te Korbeek-Dijle op 15/08
(F. Vandeputte). De trektellingen in augustus leverden ook reeds een waarneming op: 2 ex. 0 te Kessel-Lo/Kesselberg op 27/08
(T. Vandezande).
Bergeend Tadorna tadorna
zomerperiode
Er werden tijdens de zomermaanden van 2013 105
waarnemingen op de volgende plaatsen op :
waarnemingen van Bergeenden ontvangen uit het
wa
begonnen,
leverde
de
Kortenberg/ dorp (1 ex. op 16/06; A. Smets),
Dijleland, verdeeld over de deelperiodes 1 juni - 4
Erp -Dorenveld (resp. 1, 1, 1 & 2 ex. aud op 26,
juli (56 gevallen) en 2 - 25 augustus (49 gevallen)
21, 26/06 & 18/07; A. Smets, P. Moysons, R.
(versch.
waarn.).
Geen
enkele
keer
werden
plateau
er pulli vastgesteld, en ook in de 13 gevallen
(telkens 1 ex. op 27/06, 6, 27/07, 2 & 3/08; D.
waarbij tussen 14 en 19 augustus vliegvlugge
Ghij en),
Korbeek-Dijle
-
Leefdaal/
J. Lambrechts, J. Nysten, P. Moysons),
juvenielen werden opgetekend te SAR (1 tot 6 ex.;
Bertem/ Koe heide -Heverlee/ Zwanenberg (resp.
L. Hendrickx, I. Nel, B. Augustijns e.a.) ging het
1, 2 & 1 ex. op 29/06, 7 & 11/07; G. Bleys, W.
wellicht om rondzwervende exemplaren.
von Werne,
Clae ), Loonbeek/ Ganspoel (1 ex. op 27/07; N. Ryckeboer) en O ve rijse/ Eizer-Horenberg (1 ex.
op 3/0 ; J. Ve r roke n).
148
De Boomklever
-
december 201 3
'•'
·�yogels
Smient Anas penelope
Pijlstaart Anas acuta
Opvallend veel zomerwaarnemingen dit jaar:
30/06 1 v te SAR (P. Duboi ) 07-13, 15-16 & 19/08 2v te SAR (1. N el, L. Hend rickx , R. Stoks e.a.) 26/08 1 v te NGB (L. Hendrickx)
07-09, 11 & 14/07 lmlv te OHZ (J. Rutten, R. Gysbertsen, J. Nysten e.a.) 1 ex. te NGB (B. Zurings)
08/07 14 & 25/07
telkens 1 ex. te AVP (F. F luyt, R. Stoks) 2 ex. te NKV (M. Permantier) 14/07 16/07 lm te OHN Q. Rutten) 04, 13 & 15/08 resp. 3, 2 & 3 ex. te OHZ O. Ru tten, L. Hendrickx, J. y ten, F. Vandeputte) 07/08 3 ex. te SAR (F. Vandeputte) 11, 13 & 27/08 resp. 1 ex., lm & 1m te AVP (K. Moreau, D. von Werne) 13-14, 16 & 17/08 resp. 2m, 3m & 4m te NGB (R. Ghijsen, 1. Nel, F. Vanhove e. a.)
Zomertaling Anas querquedula Zomertalingen werden tijden de zomer van 2013 waargenomen te NKV (lm op 1/06; J. Nysten, M. Janssen ), SAR (lmlv op 5/06; J. Ny ten - 18 waarn. in juli, met max. 10 ex. op 18/07; ver ch. waarn. 20 waarn. in augustu , met max. 8 ex. op 31/08; versch. waarn.), OHZ (resp. 2m, 2 ex., lm & 1 ex. op 11, 12, 22/06 & 20/08; R. Stoks, J. Rutten, D. von Werne, L. Hendrickx), AVP (resp. 2, 1 & 1 ex. op 6, 8 & 11/08; D. von Werne, K. Moreau) en Oppem (1 ex. Z op 13/08; D. von Werne). -
Geoorde Fuut Podiceps nigricollis 12, 13, 14-15 & 16-17/08 re p. 1 juv, 1 ad + 1 juv, 1 ad + 2 juv & 1 ad + 1 juv te NGB (L. Hendrickx, R. Ghijsen, R. Polfliet e.a.)
17/08
2 juv te LP (R. Gysbertsen, T. Vandezande)
Roerdomp Botaurus stellaris 22/06, 7 & 10/07 1 ex. te OHZ (D. von Werne, J. Rutten, R. Gysbert en e.a.)
11'011daap. S, 1 R. ]]
o- ::o13. I· oio.· I 11c l/e11clnc/.. Y
(;eoonle.fi1111. 11� 1- OS �013 1·010 Rohen (111/it'//1c11
De Boomklever
-
december
2013
149
!Josnet:a11ge1: SA!?. 08 06 20 IJ /·010:
Luc llendnc/..x
Woudaap xobrychus minutus Er konden tijdens de zomer van 2013 twee
Hoewel er nooit twee vogels samen werden
territoria van Woudapen aangetoond worden
gezien en er niets bekend is over het geslacht
in de Dijlevallei! Eén hiervan was gelokaliseerd
van de waargenomen vogels, suggereren de ook
te SAR, en het reilen en zeilen van dü koppel
hier aanwezige routine in de vliegroutes en het
kon gevolgd worden door ieder die dat wilde.
voortdurend op dezelfde plaats invallen dat er
Dit resulteerde in 177 waarnemingen op 48 data
op zijn minst een broedpoging plaatsvond.De
tus en 14/06 en 30/08 (versch. waarn.). Hoewel
hoger gesitueerde territoria vormen de 11e en 12e
een duidelijke routine van af- en aanvliegen
Woudaapterritoria in het Dijleland in de 21e eeuw,
naar de ne tplaat
maar het lijstje van drie geslaagde broedgevallen
opviel, en het dus om een
zeker broedgevaJ ging, werden er helaas geen waarnemingen
van
uitgevlogen
sinds 2000 kan dus niet uitgebreid worden.
juvenielen
opgetekend. Enkele keren werden er meer dan twee adulten waargenomen: lm2v op 7-8/07 (L. Hendrickx, E. Malfait, I. Nel) en 2m2v op 13/07
(L. Hendrickx, G. Fluyt). Wat noordelijker in de Dijlevallei vond broedverdacht Woudapengedrag plaat
in een ontoegankelijk deel van de Doode
Bemde, en bleef aldus onttrokken aan de ogen van de mee te waarnemers. Enkel de terreinbeheerders en de deelnemer
aan de werkdagen hadden het
voorrecht dit te aanschouwen. Vanaf 9/07 werd hjer een Woudaap waargenomen, en tijdens de daaropvolgende drie weken werden er minstens acht
vervolgwaarnemingen
genoteerd
Becker, H. Blockx). 150
De Boomklever
(P.
De I epeluw: 011/. 15 ()6 20 IJ !- oto. f:'rert Bn11 ·11111cÁ.\
-
december 2013
Vogels ¡.
Kwak Nycticorax nycticorax Voor het vierde jaar op rij doken er tijdens de zomermaanden Kwakken op te SAR (vijfde jaar op rij in het Dijleland, en zevende jaar sinds 2000). Ditmaal begon het met een adult die voor het eer t werd waargenomen op 21 /07 (I. Nel) en zich tot op 27/0
nog op 27 data liet opmerken (ver ch.
waarn.). Vanaf 2/08 kreeg hij gezelschap van een juveniel ex. (L. Hendrickx, R. Stoks e.a.) die tot min tens 31/0
aanwezig bleef (versch. waarn.).
Het gaat hierbij om het 12e en 13e ex. in het Dijleland sind de eeuwwis eling, maar het i niet onmogelijk dat hier (een) jaarlijks weerkerend(e) cxampla(a)r(en) bij zit(ten) en dat het totaaJ aantal exemplaren du een over chatting is.
Kleine Zilverreiger Egretta garzetta 13 & 18/06
resp. 2 & 1 ex. te SAR (R.
Gy bertsen, G. F luyt, F. Vandeputte) 17/08
1 ex. te OHZ (L. Hendrickx)
1\11 ol. .\IR. :; I 0'> .
:;o 13 I 010 I m I Je11c/11d'
Grote Zilverreiger Ardea alba 135 waarnemingen van Grote Zilverreigers in het Dijleland tijdens de periode juni - augustu 2013 (versch. waarn.). Enkele maandstati tieken: 8 waarnemingen, max. 2 ex. te
Juni
SAR op 7/06 (G. F luyt, R. Polfliet) 47 waarnemingen, max. 5 ex. te
Juli
SAR op 29/07 Q. Ny ten) Augustus
80 waarnemingen, max. 8 ex. te
SAR op 26/08 (F. Vandeputte) De enige waarnemingen waarbij het niet ging om pleisteraars in de Dijlevallei betroffen een ex. in een weiland te Herent op 10/07 (K. Vandegoor) en een ex. ZW (zeer hoog) over Heverlee/ Arenberg op 30/08 (R. Gysbert en).
Purperreiger Ardea purpurea 15-17/06, 7 & 10/07 telken 1 ad te OHZ (E. Zvar,K. Moreau, J. Rutten e.a.) 20, 26-28/06, 6 & 27/08
telkens 1 ex. te SAR (L. Hendrickx, 1. Nel, J. Rutten e.a.)
26/08
1 ex. ZW te Leefdaal/plateau (D. von Werne)
De Boomklever
-
december 2013
151
1
'
Vogels<· .,·. ;.
Wespendief Pernis apivorus
Ooievaar Ciconia ciconia 16-17/067 ex. te OHZ (B. Creemers,
J. Buys, 1. Nel,
T. Vandezande)
1 ex. tpl te Sint-Agatha-Rode/
05/07
De Hoek
(1. Nel),
Er werden verspreid over de behandelde periode én de regio 132 waarnemingen van Wespendieven opgetekend. Een analyse van het aantal territoria werd nog niet uitgevoerd.
1 ex. NW te OHZ (F. Vandekeybus), 2 ex. N te SAR
(1. Nel, F. Van Hove,
E. Bruyninckx) 06/07
3 ex. tpl te OHZ (L. Hendrickx,
07/07
2 ex. op verlichtingspalen langs de E40 te
R.
Heverlee (G. Delforge)
Q. Nysten)
5 ex. 'ZW te NKV
11/07
1 ex. NO te OH/Ormendaal (D. von Werne) 1 ex. tpl te Sint-Agatha-Rode/De Hoek (H. Roosen), 1 ex. N te SAR (G. Fluyt) 1 ex. Z te OHZ (K. Van Rompaey),
16/07
05/08
1 juv 'ZW te Leef daal/plateau (K. van Scharen)
Gysbertsen)
08/07
12/07
Zwarte Wouw Milvus migrans
Zeearend Haliaeetus albicilla 29-30/081 juv te SAR (T. De Smedt, D. Dildick, F. Van Hove e.a.) Het gaat hier om de 13e Zeearend voor het Dijleland, en hij zou na de besproken periode nog lang blijven. Wordt vervolgd!
4 ex. W te SAR (R. Gysbertsen) 21-22/071 ex. tpl te SAR/Vette Weide (T. Maniquet, L. Hendrickx) 23/07
1 ex. Z te NKV (R. Stoks)
02/08
1 ex. N te Haasrode/industrie (M. Van Ermen)
19/08
7 ex. 'ZW te Kessel-Lo/Kesselberg (T. Vandezande) en Neerijse/Wolfshaegen (F. Fluyt) 2 ex. tpl te Overijse/Terlanenveld
20/08
Bruine Kiekendief Circus aeruginosus 179
waarnemingen
(met
een
voor
de
soort
gebruikelijke verdeling over maanden: juni 54, juli 26, augustus 99), maar helaas geen duidelijk territoriaal gedrag. Nadat er in 2011 en 2012 wel tot een territorium kon worden besloten te OHZ (overigens twee keer zonder broedsucces) kwam er in 2013 dus geen vervolg.
(H. Roosen) 26/0
18 ex. Z te Kessel-Lo/Kesselberg
(T. Vandezande) en SAR (C. Fery) Zwarte Ooievaar Ciconia nigra 14/06
1 2e kj NO te SAR (H. Blockx)
23/07
1 ad te SAR
02/08
3 ex. W te SAR (J. Nysten, G. Fluyt,
(1. Nel)
L. Hendrickx) 03/08
2 ex. Z te Wijgmaal/Wijgmaalbroek
(P. Brepoels)
Lepelaar Platalea leucorodia 15-17/06 1 ad zom te OHZ (15/06; M. Jan sens, K. Moreau, E. Zvar e.a.) en SAR (15-17/06; L. Hendrickx, 0. Henneau, G. Fluyt e.a.) Het gaat hier intussen reeds om het 32e geval van deze oort in het Dijleland (en het 29e ex. sinds 2000).
1 S2
De Boomklever
-
december 201 3
Blauwe Kiekendief Circus cyaneus Op 14/08 vloog een zeer vroeg adult mannetje naar Z te SAR
(1. Nel).
Dwergarend Hieraaetus pennatus Op 8/06 werd een lichte fase Dwergarend gemeld die in zuidwestelijke richting over Leefdaal/ Voervallei vloog (K. van Scharen). Het gaat hier reeds om de derde melding van de soort op www. dijleland.waarnemingen.be (na een lichte fase te Wilsele-Putkapel/Kwade Hoek op 8/10/2009 en een juveniele lichte fase naar Z over Pécrot op 30/08/2012), maar voorlopig werd geen enkele hiervan ingedjend bij of aanvaard door het BAHC. Dat de Dwergarend in ons land nog steeds tot de grote zeldzaamheden moet worden gerekend wordt geïllustreerd door het feit dat er tot en met 2012 nog maar 11 ex. werden aanvaard.
Slechtvalk Falco peregrinus
Visarend Pandion haliaetus 14/06
Op
1 ex. W te Kessel-Lo/Kesselberg
(T. Yandezande), 1 ex. te OHZ (R. Polfliet) 15/06
1 ex. te SAR (K. Moreau) en dan N te NKV (M. Janssens)
08/07
1 ex. te SAR (JF Noulard, 0. Heneau)
04/08
1 ex. Z te SAR (L. Hendrickx, 1. Nel)
05/08
1 ex. te OHZ
(L. Hendrickx,
. www.dijleland.waarnemingen.be
werden
tijdens de behandelde periode 59 waarnemingen van Slechtvalken ingevoerd, waarvan er 18 uit Leuven/ centrum afkomstig waren (versch. waarn.). Enkel op 2/06 werden de vier jongen van het geslaagde broedgeval gemeld (R. Uyttenbroeck), en op 13/06 ging het om 1 Ă 2 juvenielen (M. Nicolai). Verder werden in Leuven enkele keren
S. & R. Ghijsen)
adulten gespecifieerd, maar meestal werd er geen
14/08
1 ex. te OHZ (M. Nicolru)
leeftijdsinformatie meegegeven. Na 5/08 werden
21/08
1 ex. N te SAR
(L. Hendrickx, JM Penne,
S. Hotton)
(P. Standaert, T. Caers)
23/08
1 ex. Z te SAR
25/08
2 ex. Z te SAR (M. Walravens)
27/08
1 ex. te OHZ (D. von Werne)
in
het
stadscentrum
geen
Slechtvalken
meer
waargenomen. Andere waarnemingsplaatsen waren LP (resp. 1 ad tpl, 1 ex. tpl & 1 ex. over op 10, 28/06 & 20/07; S. Goethals,
J. Lambrechts, B. Verstraete),
Overijse/Terlanenveld (resp. 1 ex. over & 1 ex. tpl op 13/06 & 12/07; F. Descamps, H. Roosen), OHZ (1 ex. N op 5/07; D. von Werne), SAR (29 waarnemingen van 1 ex. - juv of onbekend - tussen 6/07 en 31/08;
Boomvalk Falco subbuteo
versch. w aam.), Heverlee/ Langestaart (1 ex. op
Er werden tijdens de maanden juni - augustus 2013
12/07; P. Moysons), Winksele (2 ex. over op 14/07;
maar liefst 180 waarnemingen van Boomvalken
R. Ghijsen), Wilsele/dorp (1 ex. over op18/07; M. De
ingevoerd op www.dijleland.waarnemingen.be! Na
Beenhouwer), Leefdaal/plateau (1 ad op 24/08; J.
2/06 (met toen nog 14 ex. te OHZ; E. Zvar) ging het
Nysten), Erps/Dorenveld (1 juv vrouwtje op 25/08;
nooit om concentraties van meer dan 5 ex., en ook
P. Dubois) en Heverlee/arenberg (1 ex. Z op 29/08;
deze aantallen werden enkel in augustus bereikt,
R. Gysbertsen).
wanneer te SAR vier uitgevlogen jongen het bewijs van een geslaagd broedgeval leverden (vanaf 17/ 08; versch. waarn. ). Eerder, op 6/08, werd hier ook reeds een prooioverdracht waargenomen
(1. Nel).
Een tweede zeker broedgeval deed zich voor te Tervuren/ ZoniĂŤnwoud (o.a. nestvondst op 8/07,
Roodpootvalk Falco verspertinus Er was een melding van een overvliegende eerste kalenderjaar te Leefdaal/ plateau op 29/08 (T. De Smedt).
min. 2 jongen in het nest op 11/08, 3 uitgevlogen juvenielen op 22/08; V. Daems, B. Pasau) en een waarschijnlijk broedgeval te
Egenhovenbos (o.a.
balts op 22/06; waarschijnlijke bedelroepen op 1 en 31/08; R. Uyttenbroeck, N. Ryckeboer). Ook waarnemingen van een extreem vroege juveniel op 7 en 26/07 te NGB
0. Nysten) wijzen in de richting
van een broedgeval. Tot slot vermelden we dat er op 20/06 een tweede kalenderjaar Boomvalk werd gefotografeerd te SAR
(I. Nel), wat illustreert dat
Boomvalken van deze leeftijd effectief in onze regio kunnen worden waargenomen, en verantwoordelijk kunnen zijn voor verkeerde meldingen van vroege juvenielen.
De Boomklever
-
december 201 3
1 53
i... Vogels··" .,".
Porseleinhoen Porzana porzana
Scholekster Haematopus ostralegus
0 -09, 11, 12-13, 15 & 20/08 re p. 1, 2, 1, 1 & 1 ex. te SAR (R. Stoks, L. Hendrickx, I. Nel e.a.) 23, 2 & 29/08 resp. 2, 1 & 1 ex. te OHN (L. Hendrickx, 1. Nel, F. Vandeputte, J. Rutten)
2, 5, 15, 18/06 & 10/07
Haasrode/ industrie
(R. Ghijsen, E. Sente, 29 /07
voor de Steltkluut: nadat eind mei pas het derde geval van deze soort werd genoteerd (1m1v te SAR op 25-27/05) diende het vierde geval zich
Kleine Plevier Charadrius dubius Tot op 6/07 werden er in het Dijleland 19 van
adulte
Kleine
Plevieren
doorgestuurd, dje als volgt per locatie kunnen worden samengevat: Heverlee/ Langestaart (resp. 3, 4, 2, 2, 2 & 2 ex. op 2, 10, 14, 20, 30/06 & 7/07; R. Uyttenbroeck,
1 ex. N te SAR (J. Rutten)
2013 werd in het Dijleland een ongelofejjjk jaar
1 ex. te SAR (J. Rutten, J. Nysten, M. Walravens)
waarnemingen
F. Vandeputte e.a.)
Steltkluut Himantopus himantopus
Bontbekplevier Charadrius hiaticula 25/0
resp. 1, 1, 2, 1 & 2 ex. te
. Ryckeboer, E. Toorman e.a.), AVP
(resp. 1, 1 & 5 ad op 7, 13 & 14/06; E. Toorman, D. von Werne), OHZ (telkens 1 ex. op 9, 11 & 16/06; L. Hendrickx, K. van Scharen, R. Stoks, J. Buys) en Haa rode/industrie (2 ad op 14/06; D. von Werne). Vanaf dan werden er enkel nog Kleine Plevieren genoteerd te SAR (versch. waam.):
reeds in junj aan (de eerdere gevallen betroffen een ex. op 11-19/11/89 te SAR en 1m1v op 27/04/08 te SAR/ Vette Weide). Van 11 tot en met 14/06 verbleven er immers 2m2v te OHZ (D. von Werne, K. van Scharen, R. Stoks e.v.a.), met ruer nadien nog 2 ex. op 15/06, terug 4 ex. op 16/06 (waarvan er één even een uitstap maakte naar SAR) en uüeindelijk nog één ex. op 1718/06 (versch. waarn.). Op 25/06 verbleef er dan weer een mannetje te SAR (1. Nel, JM Penne, F. Vandeputte, H. Roosen), dat mogelijk het vijfde geval voor de streek vertegenwoordigde.
29 waarnemingen van 1-2 ex. tussen 8 en 24/07 (met enkel 3 ex. op 12/07; R. Stoks), gevolgd door
Kleine Strandloper Calidris minuta
nog 33 ob ervaties van 1 ex. van 25/07 tot en met
30-31/07 1 ad zom te SAR (P. Goubau,
2 /08. Wanneer gespecifieerd ging het ruer telkens om
juvenjelen, die ongetwijfeld doortrekkers
betroffen. Evidentie voor een lokaal broedgeval wa
er
immers
niet.
De
waarnemingen
te
Heverlee/Lange taart, AVP, OHZ én Haasrode/ indu trie doorstaan echter allen de toets aan de broedvogel-interpretatiecriteria met
waarnemingen
uit
de
(in
combinatie
vorige
periode),
wat betekent dat we voor 2013 vier territoria kunnen afbakenen in het Dijleland. Bewezen broedgevallen waren er weliswaar nergens.
Morinelplevier Charadrius morinellus 15/0 26/0 30/0
1 ex. over Sint-Joris-Weert (R. Stoks) 2 ex. 0 te Leefdaal/plateau (D. von Werne) 1 juv tpl te Leefdaal/plateau (G. Ryken, F. Vandeputte), 1 juv tpl te Duisburg (A. Smets)
Goudplevier Pluvialis apricaria 31 /0
1 54
1 ad te SAR Q. Nysten, L. Hendrickx, I. Nel)
De Boomklever
-
december 2013
D. von Werne, 1. Nel, R. Stoks e.a.) De 28e waarneming van deze soort voor het Dijleland.
Temmincks Strandloper Calidris temminckii 26/07
1 ex. te SAR (S. Horemans, F. Vandeputte)
Deze vogel vertegenwoordigt het 18e geval en het 34e ex. voor het Dijleland, de eerste juli waarneming en slechts het derde najaarsgeval (na een ex. te Pécrot op 10/09/78 en een ex. op 27-28/08/09 te SAR. De maandverdeling (aantal gevallen) weerspiegelt duidelijk het overwicht van de voorjaars-waarnemingen, en vooral het belang van de maand mei: april 2, mei 13, juli 1, augustus 1, september 1.
(1011drn1k. SIR. 09 08 ]0/3 /¡mo (Jl'Ulu l /1111
Krombekstrandloper Calidris ferruginea
Wulp Numenius arquata
1 /07 & 31/0
04 & 24/08
resp. 1 ad zom & 4 juv te SAR
(J. Rutten, L. Hendrickx)
(H. Roosen, R. Stoks, L. Hendrickx, I. Nel e.a.) Deze gevallen vertegenwoordigen het 14e en 15e
resp. 3 ex. N & 1 ex. over te OHZ
05, 17 & 31/08
resp. 1 ex. over, 1 ex. Z &
voor het Dijleland, en de 18e tot 22e exemplaren.
1 ex. SAR (I. Nel, E. Etienne,
De waarneming van 31/08 betreft
L. Hendrickx, J. Buys)
!echts de
tweede van een groepje, na 5 juv te Terlanenveld op 20-23/08/11. De maandverdeling van de 15 gevallen (volgens datum van ontdekking) : april 1, mei 1, juli 4, augustus 3, september 5, oktober 1. 2008, 2012 en 2013 waren de enige jaren met twee waarnemingen.
Zwarte Ruiter Tringa en1thropus 25-26/06 1 ad zom te SAR (JM P enne, F. Vandeputte, H. Roosen, A. Schretter)
21, 22, 23-25, 26, 27, 28-29, 30 & 31/08 resp. 2 juv, 1 ex., 2 juv, 4 ex., 5 ex., 2 juv, 4 ex. & 7 ex. te SAR
Bonte Strandloper Calidris alpina 26, 27, 28-30 & 31/08 resp. 2 ex., 1 ad, 1 juv & 3 juv te SAR (F. Vandeputte, 1. Nel,
]. Rutten, L. Hendrickx e.a.) Grutto Limosa limosa 05/06
1 ex. te SAR (S. Debrus, J. Nysten, H. van den Broeck, I. Nel)
(versch. waarn.) 24/08
6 juv te OHZ (L. Hendrickx)
Tureluur Tringa totanus 01/06
1 ad zom te OHZ (D. von Werne)
12/07
1 ex. te Heverlee/ Langestaart (P. Moy ons)
06-07 /081 juv te OHZ (L. Hendrickx) 13 /08
1 juv te Moorsel (H. Geeraert )
Regenwulp Numenius phaeopus 20, 24/07 & 2/08 resp. 1 ex. tpl, 1 ex. tpl & 2 ex. NW te SAR (I. Nel, P. Moysons,
L. Hendrickx e.a.) 22/07
1 ex. aud te OHN (J. Rutten)
05/08
min. 1 ex. ZW te Overijse/stad (I. Nel)
12/08
1 ex. aud te Sint-Joris-Weert (R. Stoks)
!' 111perre1ge1; S 1 /?. 2 ' 06 :!O 13 I 010 ( 1ercfu / !1(\ 1
De Boomklever - december 2013
155
.
'
.'
Vogel� " ��
25/07, 8, 10, 11, 23 & 26/08resp. 1, 2, 7, 1, 2 &
Groenpootruiter Tringa nebularia 05-06/06 1 ex. te SAR (J. Nysten, l. Nel, G. Fluyt) 14/06
2 ex. te OHZ (K. van Scharen, J. Buys)
16, 24 & 27/07
resp. 1, 2 & 1 ex. te SAR
(M. Abts,I. Nel, J. Nysten, L. Hendrickx) 03-31/0
1 ex. te AVP (R. Stoks, D. v on Werne, K. Moreau e.a.) 25/07, 1, 5, 8, 9 & 15/08 te OHZ 03 & 20/08 09/08
1 ex. te Wilsele-Putkapel/dorp (B. Creemers)
06/0
1 ex. te OHZ (L. Hendrickx)
10/0
1 juv te Haasrode/zandgroeve
24/08
(D. von Werne)
27 & 30/08
11/08
resp. 2 & 1 ex. te NGB
(L. Hendrickx, M. Janssens)
96 meldingen van 1 tot 7 ex. te SAR (ver ch. waam.)
resp. 2, 2, 1, 1, 2 & 2 ex.
O. Nysten, R. Stoks, D. von Werne e.a.)
2 ex. te OHN (J. Rutten) telkens 1 ex. te Haasrode/industrie
(D. von Werne)
1 ex. over Oppem (R. Stoks)
Bosruiter Tringa glareola
Kemphaan Philomachus pugnax
2 /06
1 ad zom te OHZ (D. von Werne)
05/06
07/07
1 ex. te OHZ
23, 24-25, 26-27, 28-29, 30 & 31/08
Q. Rutten)
resp. 2, 7, 9, 14, 12 & 16 ex. te SAR (E. Toonnan, J. Nysten, 1. Nel e.v.a.)
04, 15, 16-20, 21, 22, 23-29 & 30-31/08 re p. 1, 1, 2, 3, 4, 2 & 1 juv te SAR
(I.
el,
1 ex. te SAR (J. Nysten, l. Nel)
JB Schuermans, T. Vandezande e.v.a.)
05-07, 08-10, 11-13 & 17/08 resp. 2, 1, 2 & 2 juv te OHZ
Q. Rutten, L. Hendrickx, J. Nysten e.a.)
Watersnip Gallinago gallinago Na de traditionele zomerse afwezigheid van deze soort verschenen Watersnippen vanaf 22/07 terug in het Dijleland (op deze dag 1 ex. te SAR; L. Hendrickx). In totaal ging het tot eind augustus om 128 waarnemingen, waarvan het merendeel
Oeverloper Actitis hypoleucos 14(06
afkomstig was van OHZ
2 ex. te Heverlee/Langestaart
en
(N. Ryckeboer), 1 ex. te Haasrode/ industrie 16/06
(D. von Weme)
2 ex. te SAR (A. Crusiaux, J. Hugé,
06/07, 13 & 23/08 telkens 1 ex. te Heverlee/ Langestaart (R. Gysbertsen, F. Fluyt,
E. Toom1an) waarnemingen op 52 data te
SAR (versch. waarn.), met max. 39 ex. op 4/08 (I. Nel) 11/07 & 16/08
telkens 2 ex. te LP (B. Verstraete,
R. Gysbertsen) 13/07
2 ex. te Pécrot/vijver (R. Ghijsen),
1 ex. te Leefdaal/ Kasteel (V. Daem , B.
21/07 25/07
156
Pasau)
1 ex. te ZW (K. Moreau) ex. te
éthen/Marbaise (A. Jans ens)
De Boomklever - december 2013
(87
waarnemingen).
De
maximale
concentraties op deze locaties betroffen 17 ex. te OHZ op 15/08 (J. Nysten) en 32 ex. te SAR op 31/08 (L. Hendrickx, I. Nel). Andere locaties met
P. Claes)
0 /07-31/0
SAR
(31 waarnemingen)
waarnemingen
waren
Sint-Joris-Weert/Doode
Bemde (4 ex. op 2/08; R. Stoks), OHN (resp. 3, 1, 5 & 1 ex. op 12, 23, 24 & 25/08; L. Hendrickx, 1. Nel, J. Rutten, P. Moysons), AVP (1 ex. op 23/08; S. Perremans), Leefdaal/ plateau (1 ex. op 26/08; 0. von Werne), het plateau Sterrebeek-Moorsel (1 ex. ZW op 29/08; A. Smets) en Heverlee/ Langestaart (1 ex. op 30/08; R. Gysbertsen).
f.. le111e /..oreluel.
Zwartkopmeeuw lchthyaetus ichthyaetus
S IR l-1
06
lO 13
J
11111
\t'1 �,, n·h1 111
Dwergstern Sternula albifrons
09/06
1 ex. aud over OHZ (J. Rutten)
29/07
1 ex. N te SAR (J. Rutten)
Hendrickx, 1. Nel, A. Crusiaux)
14/08
1 2e win W te SAR (K. van Scharen,
Het gaat hier om het 12e geval van Dwerg tern
16/06
L. Hendrickx, I. Nel)
2 ad zom kort tpl te SAR, dan NW (L.
voor het Dijleland, en om het 12e en 13e e . Het
Gevallen 30-32 voor het Dijleland,
is dus de eerste keer dat er in de regio een duo
en de 35e tot 37e ex.
wordt gezien, en pas de hveede keer dat er twee waarnemingen in hetzelfde kalenderjaar vallen (gebeurde eerder in 1967; in 2013 ging het bij de andere waarneming om een ex. te SAR op 21 /05).
Geelpootmeeuw Larus michahellis 22/08
De maandverdeling van de gevallen ziet er nu al
1 2e win te LP (R. Gysbertsen)
volgt uit: april 2 - mei 6 - juni 3 - juli 1.
Zwarte Stern Chlidonias niger
Grote Mantelmeeuw Larus marinus 17/06
1
ad
Z
te
eerijse/Wolfshaegen
(F.
Vandeputte) Slechts het 17e geregistreerde geval van deze
08/06
3 ad zon1 te LP (B. Verstraete,
i
R. Gysbertsen, B. Zuring )
1 •
04/08 5 ad najaarsrui te NGB (L. Hendrickx) 25/08 16 ex. te SAR (J. Rutten e.a.)
soort voor het Dijleland (2 in 1994, 1 in 1996 en
;
• 1 1 ' r
1 �
de rest sinds 2004; enkel geen waarnemingen
�
1 • 1 1
in 2006 en 2009), en het eerste geval in juni. De maandverdeling : januari 4, februari 1, maart 2,
1
april 1, mei 1, juni 1, juli 1, september 2, oktober
• �
• • • 1
1, november 2, december 1.
f
111 ll 1
De Boomklever
-
december 2013
1 57
11 11
!l
Vogels : : . ..>
Nachtegaal Luscinia megarhynchos
Visdief Sterna hirundo Visdieven
werden
tijdens
de
maanden
juni
01/06 1 zp te Heverlee/Terbank (H. Roosen)
(42 waarnemingen) en juli (13 waarnemingen) gemeld op de volgende plaatsen in het Dijleland
Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus
(allen aduJt):
04-05/06 1 zp te Meerdaalwoud (R. Stoks)
OHZ SAR
35 waarnemingen van 1-2 ex. op 14 data
20/06
1 ex. te SAR (F. De Vos)
tussen 8/06 & 14/07 (versch. waarn.)
12/ 08
1 ex. te Leuven/centrum (M. Nicolai)
resp. 1, 2, 3, 1, 1 & 1 ex. op 10, 14, 20, 30/06, 3 & 31/07 (versch. waarn.)
Paapj e Saxicola rubetra
LP
1 ex. op 13/06 (B. Verstraete)
NGB
resp. 1, 2 & 2 ex. op 14, 15 & 22/06
Een
(L. Hendrickx, M. Janssens, D. von Weme) OH/ dorp 1 ex. NO op 17/06 O. Rutten) P écrot/vijver
1 ex. op 28/06 (J. Dandois)
Overijse/Meer van Genval 1 ex. op 12/07 (F. Dominé)
overzicht
per
waarnemingsplaats:
Erps/
Dorenveld (resp. 1, 1, 4, 1, 3 & 4 ex. op 18, 19, 21, 23, 25 & 29/08; L. Raty, H. Van Brabandt,
F. Wyn
e.a.), Korbeek-Dijle/Ruwaal (1 ex. op 24/08; D. von Werne), OHN (3 ex. op 25/08; P. Moysons,
].
Nysten), plateau Sterrebeek-Moorsel (resp. 6 & 9 ex. op 26 & 27/08;
0. Hendrick), Haasrode/industrie
(6 ex. op 27/08; D. von Werne), Bertem/Koeheide
Zomertortel Streptopelia turtur 30/08
2 ex. te OHZ
Q. Rutten)
(5 ex. op 29/08; G. Bleys), Meerbeek (resp. 6 & 2 ex. op 29 & 30/08; A. Smets), Leefdaal/Duivendelle (2 ex. op 29/08; A. Smets) en Haasrode/zandgroeve (1 ex. op 30/08; D. von Werne).
Duinpieper Anthus campestris 27/08
2 ex. ZW & 2 ex. tpl (dezelfde?) te plateau Sterrebeek-Moorsel
(0. Hendrick)
Roodborsttapuit Saxicola rubicola Er werden binnen de Dijlelandse grenzen slechts twee
waarnemingen
van
Roodborsttapuiten
opgetekend tijdens de zomer van 2013, wat erg ongewoon is voor deze soort : lm te Leefdaal/
Boompieper Anthus trivialis
plateau op 19/07 (S. F eys) en 1 ex. te OHN op
In de eer te helft van de besproken periode (begin juni tot 14 juli) werden nog minstens 6 zingende Boompieper waargenomen in het Meerdaalwoud (R. Guelinckx, R. Stoks, G. Bleys e.a.). Nadien dook de soort tijdens de laatste decade van augustu weer op in de streek, met waarnemingen te Bertem/Koeheide-Zwanenberg (resp. 1, 1, 1, 3 & 1 ex. over op 22, 23, 26, 29 & 30/08; G. Bleys), Leefdaal/plateau (resp. 3, 4, 1 & 2 ex. over op 24, 26, 28 & 29 /08; D. von Werne, F. Vandeputte), LP (1 ex. over op 25/08; D. von Werne), Kessel-Lo/ Kesselberg (1 ex. Z op 27/08; T. Vandezande), OHZ (2 ex. aud op 27/08; D. von Werne), plateau Sterrebeek-Moorsel (5 ex. ZW op 27 /08; 0. Hendrick), Vrebos (2 ex. ZW op 29 /08; A. Smets) en Duisburg (1 ex. ZW op 30/08; A. Smets).
28/08
Graspiepe r Anthus pratensis Welgeteld één waarneming tijdens de besproken drie maanden : 2 ex. te Vossem op 30/08 (F. Vandeputte).
158
De Boomklever
-
december 2013
(F. Vandeputte).
Tapuit Oenanthe oenanthe Tapuiten werden binnen de grenzen van regio aangetroffen vanaf 16 augustus, met waarnemingen te Erps/Dorenveld (resp. 1, 2, 1, 1 & 1 ex. op 16, 19, 21, 28 & 29/08; A. Seynaeve, P. Moysons, R. Ghijsen e.a.), Korbeek-Dijle/ plateau (resp. 1, 1, 2 & 2 ex. op 17, 26, 30 & 31/08; ]. Nysten, P. Standaert, G. Ryken e.a.), Kwerps/ Zuurbeekvallei (1 ex. op 21/08; R. Ghijsen), P lateau Sterrebeek-Moorsel (resp. 2, 3 & 2 ex. op 26, 27 & 29/08; 0. Hendrick, A. Smets), Duisburg (1 ex. op 26/08; N. Ryckeboer), Leefdaal/plateau (resp. 3, 5 & 3 ex. op 28, 29 & 30/08; F. Vandeputte, D. von Werne), Meerbeek (telkens 2 ex. op 29 & 30/08; A. Smets), Leefdaal/Duivendelle (3 ex. op 29/08; A. Smets), Bertem/Koeheide (1 ex. op 29/08; G. Bleys), Haasrode/zandgroeve (lm op 30/08; D. von Werne) en Heverlee/Zwanenberg (1 ex. op 30/08; G. Bleys).
· .V�gels .:: . -.;
.
Kramsvogel Turdus pilaris Waarnemingen
van
deze
soort
tijdens
de
zomermaanden zijn sinds de eeuwwisseling zeer schaars geworden. De zomer van 2013 leverde twee gevallen op: 19/07
1 ex. te Leefdaal/plateau (S. Feys)
21/08
2 ex. te LP (R. Gy bertsen)
Cetti's Zanger Cettia cetti De 223 ingevoerde waarnemingen van Cetti's Zanger
leverden weinig aanvullende informatie /11 w·1e uo1e1·aw: SIR.
op in verband met het aantal broedgevallen van deze soort in de DijlevaJlei in 2013 ten opzichte
13 rr JO J 3 J 0111. /11gml \cl
van de reeds gepubliceerde aantallen op basis
Waterrietzanger Acrocephalus paludicola
van de
23/08
periode maart-mei (de datumgrenzen
1 ex. aud te OHZ (L. Hendrickx, I.
lopen van 15 maart tot 15 juli). Enkel te Pécrot
mogelijk nog aanwezig op 24/08
werd een mogelijk 2e territorium geïdentificeerd
Er
werden
in
de
21e
el),
(J. Rutten)
eeuw
reed
enkele
Dijlelandse
waarnemingen van Waterrietzangers opgetekend
populatieschatting van 16-17 territoria leidt (1
in het Dijleland, en ook voor 1975 werd de
(N.
Goetghebeur),
wat
tot
een
te Ormendaal - 8 te OH/N+Z - 2 in de Doode
soort reed
Bemde - 3 te SAR - 1 te Néthen - 1-2 te Pécrot).
gevallen werden echter steeds geweerd uit de
Het gaat hierbij om het hoogste aantal dat ooit
waarnemingenoverzichten,
werd va tgesteld in de streek.
vastgesteld in de streek. De recente maar aangezien de
soort in V laanderen niet gehomologeerd hoeft te worden dringt een herziening van het aantal gevallen zich op. Momenteel kunnen er echter nog geen statistieken worden meegegeven.
Snor Locustella luscinioides De snor die reeds op 24 en 28/05 werd gehoord in een niet-toegankelijk deel van SAR bleek hier zowel op 27/06 als op 24/07 nog aanwezig (tijdens vergunde
broedvogelinventarisaties; 1.
Nel, L. Hendrickx). Enkele statistiekjes: het betreft de vierde veldwaarneming van deze soort in het Dijleland sinds 1975, het 15e bekende geval in totaal (ind. ringvangsten), en slechts het tweede territorium (na een geval in de Doode Bemde in 2010).
Spotvogel Hippo/ais icterina Een overzicht per locatie: Winksele (telkens 1 zp op 1, 8 & 13/06; W. Clae , R. Ghijsen), Neerijse/ Ganzeman (1 zp op 1/06; D. von Werne), Erps/ Dorenveld (1 zp op 2/06; F. W yns, R. De Boom), Wilsele/dorp (1 zp op 3/06; l. Lewylle), Korbeek-Dijle/Ruwaal (1 zp op 4/06; W. Veraghtert), Everberg (1 zp op 7/06; A. Smets), Plateau Sterrebeek-Moorsel (1 zp op 7/06; A. Smets), Kortenberg/dorp (1 zp op 14/06;]. Rutten), Bertem/
Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus 08/06 1 zp te SAR (T. Jussen) 11/06
1 zp te OHZ (D. von Werne)
29/07
1 ex. te SAR (J. Nysten)
Koeheide (telkens 1 zp op 24 & 27/06; G. Bleys), Haasrode/industrie (1 zp op 24/06; D. von Werne), Loonbeek/Can poel (1 zp op 2/07; H. Roosen) en Veltem-Beisem
(1 zp op 11/07; R. Ghij en).
De Boomklever
-
december 201
3 1 59
·
•
•
Vogels
·
.
Braamsluiper
·";li.i'
: :�·
.. '.
'a!
31/07
ylvia c11rruca
(P. Moy on )
OJ /06
1 7p te Erp -Kwerp /dorp
05/06
1 7p te Overij e/Terlanenvcld
ecrij e/ Doode Bemde (C. Cocckelbergh)
01/0 15/0
1 ex. te Erps-Kwerp /dorp
21/0
1 ex. te Leefdaal/plateau (R. Uyttenbroeck,
23/0
1 ex. te
(P. Moy on ),
1 ex. te Haa rode/ zandgroeve (D. von Werne)
(JB. Sepulchre) telkens 1 zp te
0 ,11,15,24&27/06
1 e>.. te
1 ex. te Vaalbeek/ P ro perdreef (D. von Wc rne)
Bertem/ Koeheide (G. Bley ) 17/06
1 /p te Haa rode/dorp (J. Lambrecht )
22/06
1 7p te Heverlee/ Zwanenberg
P. Moy on ),1 ex. te Terlanen (H. Roo en) 26/08
LP (S. Goethal )
2 ad+ 1 juv te Leefdaal/plateau (D. von \ ernc)
(R. Ghij en) 2 -29/061 ex. te OHZ (D. von Werne, L. Hendrickx) 20/07
1 ex. te Wil ele/dorp (J. D'Hae eleer)
Bonte Vliegenvanger Ficedula hypoleuca
23/0
1 e . te Haa rode/indu trie
15&1 /0
26/0
(D. von \Verne) 1 ex. te Leefdaal/plateau (D. von \ erne)
Fluiter Phylloscopus sibilatrix Tijden deze periode werden er 37 waarnemingen van F luiter ontvangen uit de Dijleland e bos en. Slecht één van deze waarnemingen (1 ex. te Bierbeek/Mollendaalbo op 9/07; R. Guelinckx) viel buiten de datumgrenzen voor deze oort (deze lopen van 15 mei tot 30 juni). Samen met de 17 waarnemingen die reed tijden de vorige be proken periode binnen de datumgrenzen vielen levert dit
telken 1v te0verij e/Stad
(E. De Broyer) 21,23&24-25/0 re p. 1,5& 1 ex. te LP (B. Ver traete,B. Zuring ,D. von Werne
Wielewaal Oriolus oriolus 02/06
1 zp te Heverlee/Egenhovenbo (R. Uyttenbroeck)
22/06, 10/07 & 5/05
re p. lm, 1 zp
& 1 v+ ljuv te Wijgmaal/Wijgmaalbroek (S. Wouter ,M. Regent,P. Brepoel )
na toet ing aan de broedvogel-interpretatiecriteria (o.a. ]echt één geldige waarneming nodig binnen de datumgrenzen en een fu ieafstand van 200m,
Kruisbek Loxia curvfrostra
we vertrouwen er dus op dat de locatie van de waarnemingen exact en betrouwbaar zijn) het volgende plaatje op: minimum 17 territoria in 1e rdaalwoud (G. Bley ,R. Stok e.a.), 2 territoria in lollendaalwoud (R. Stok ,D. von Werne e.a.),1 territorium in Rodebo U. Taymans) en 4 territoria in Tervuren/Zoniënwoud (A. Dali' A ta, A. Boecks c.a.). Een chitterend re ultaat naar de huidige
treek. De van Krui bekken opgemerkt in d voorbode van een influx? Een overzicht: 10 ex. ZVv over Haasrode/industrie op 14/06 (D. von Werne), 1 ex. tpl (dan Z) te Heverlee/Terbank en 1 ex. over Leuven/centrum op 18/07 (H. Roo en, P. Moysons), 1 ex. te Bierbeek/Mollendaalbo en een groepje over Leuven/centrum op 21/07 (K. Moreau, F. Fluyt), 1 ex. over SAR op 28/07 (J.
Dijleland e normen!
ysten),2 ex. Z te SAR op 1/08 (J. Nysten),1 ex. Z te Bertem/Koeheide op 2/08 (G. Bley ), 1 ex. 0 te
Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata 01 /06
1 /Pte Bertem/Bertembos (W. Clae ),
1 /p te Kwerp /Molenbeekvallei 05/06
05,0 & 23-24/06 1 zp te Blanden/ Mollendaalwoud (R. Stok ,P. Standaert) 21/07 & 29/0
OH/ dorp op 3/0 (J. Rutten) en re p. 1 ex. over, 1 ex. ZW en 1 ex. aud op 11, 12 en 29/08 te Kessel Lo/ oord (J. Lambrechts).
(P. Moy ons)
1 zp te Korbeek-Dijle/ Ruwaal (W. Veraghtcrt),
30/06&7/07
Er werd tijden de zomermaanden wat beweging
resp. 2 ex.&1 ex. te OHZ
Q. Rutten)
Grauwe Gors Emberiza calandra Slecht één waarneming: 1 ex. te Erp /Dorenveld op 7/07 (F. Wyns,R. De Boom)
telken 1 ex. te Bertem/Koeheide
(C. Bley�)
Samenstelling Kelle Moreau, kef le.morea 11@g111 ai l.co111
1 60
De Boomklever
•
december 2013
-
1 'c1�ec1,,/11clit1�{fi.·1
tern111111tc1 I 11/0: Ct·1d11 l /1111/
De afgelopen jaren liep het project Dieren onder
Maar om die condusie hard te maken zijn veel
de wielen via waarnemingen.be, waarbij losse
meer gegevens nodig. Ook het onderzoek naar
waarnemingen van verkeersslachtoffers werden
knelpunten is verre van onvolledig zonder het
verzameld. Het resuJtaat heb je missdüen gelezen
gebruik van
ystematische tellingen. De V laam e
in de krant of in natuur.focus. Vragen zoals
overheid is als vragende partij betrokken om
welke dieren het meest kwetsbaar zijn, in welke
te weten te komen waar maatregelen genomen
periode het meeste slachtoffer
moeten worden.
knelpunten
liggen
voor
vallen en waar
overstekende
dieren
konden al gedeeltelijk beantwoord worden. Maar het ontbreken van een maat van zoek.inspanning
Meteen de aanleiding om een nieuw project rond
maken duidelijke condusies erg moeilijk.
verkeersslachtoffers in het leven te blazen met een meer systematische opzet en opvolging door
Zo is de vraag hoe het aantal verkeersslachtoffers
Natuurpunt. Je kan een eigen traject aanmaken,
is geëvolueerd in de laatste decennia voorlopig
of een voorgesteld traject adopteren. Er zijn zelf
niet te beantwoorden. In tegenstelling met een
mogelijkheden om treinsporen systemati ch af te
voorgaand onderzoek van de vogelbescherming
lopen. Teller kunnen hiervoor vergund worden.
dat in de jaren '90 werd uitgevoerd werd dit keer nog niet gewerkt met systematisch getelde trajecten. Op basis van een handjevol vrijwilligers die dat uit eigen initiatief wel deden zijn er wel indicaties dat het gemiddelde aantal slachtoffers ver onder het gemiddelde ligt van de jaren '90.
De Boomklever
-
december 2013
16 1
.
.
Projecten
·.
,..
·.r....·�" ."
....
trajecten zijn
De voorge telde die
doorkrui en.
gebieden
gevoelige
vooral wegen Velen
daarvan liggen in onze regio en aangrenzende
Het trein poortraject door de vallei zou ook erg intere
ant zijn om bijkomend
y temati ch te
tellen, al ook mis chien een additioneel traject
gemeenten. De te adopteren trajecten die binnen
op de plateau' . Indien er volk kan gevonden
voor
worden voor de mee te van deze trajecten dan
de
vallen
perimeter
uitgetekend
zoal
zou er niet alleen een enorme bijdrage zijn aan het
dijleland.waarnemingen zijn:
hele project, maar vermoedelijk ook interes ante kenni kunnen worden verzameld over de relatie Bertem/Oud-Heverlee - Station
tu
traat
de Doode Bemde
en de verkeer ader errond, om maar te zwijgen
(Doode Bemde/ vijver van OH) Bierbeek- Korbeek-Lo traat/Bierbeekstraat E40 tu
en onze topgebieden zoal
en afrit Haa rode en knooppunt Leuven (Heverleebo )
Hoeilaart/ int-Gene iu -Rode- Duboi laan (Zoniëmvoud)
van de mogelijk vond ten die kunnen gedaan worden tijden
y temati ch
zo'n
onderzoek.
Naa t het obligate vogelgrut, egel , eekhoorn , teenn-iarter
en
everzwijnen, da
vo
en,
heel
mi
chien
wel
en, bever , boommarter , otter ,
ham ters enz.
Huldenberg - Sint-Jan berg teenweg (Margij bos) Huldenberg/Overij e - \Volf haegen Leuven e traat/ Abt traat (Laanvallei) 21 (buurt Torfbroek)
Kampenhout-
Kampenhout - Voortstraat/
Op de nationale project pagina kan je re uitaten
ieuwe ka sie
opvragen per gemeenten, voor regio- pecifieke
(buurt Torfbroek en Si! ombo ) Kortenberg-
resultaten kan je terecht op onze regiopagina. Op
2 (Molenbeekvallei)
Leuven/Oud-Heverlee -
251 (Heverleebo )
Oud-Heverlee - Maurit
oë traat (Vaalbeek)
Oud-Heverlee -
25 (Meerdaalwoud)
Oud-Heverlee -
eerijsebaan/
beide web ites kan je waarnemingen voor onze regio toevoegen of een traject adopteren.
Bart Creemers bart.creemers@gmail.com
Bee� traat (7uidrand Doode Bemde) Oud-Heverlee - Waversebaan (overgang Dijlevallei - Heverleebo ) RO door Zoniëmvoud
Referenties:
Tervuren E411 (Zoniëmvoud)
Vercayie, D. 2013. Dode dieren roepen vragen op. Een balans van vier jaar verkee slachtoffers tellen. atuur.Focu 12 (3): p121 -128.
Dit
:1ijn
maar
uitgetekend
lief t 16
voor
van de 27 trajecten
V laam -Brabant!
voor elke vrijwillige teller i
Streefdoel
om min ten
1 keer
per 2 weken het traject af te lopen en dat voor een heel jaar.
Nationale projectpagina: http://waarnemingen.be/v /start Regionale projectpagina: http://dijleland.waarnemingen.be/v / tart of via de hoofdpagina 'Projecten' >'Dieren onder de wielen 2.0' aanklikken.
1 6 2 De Boomklever - december 201 3
-
·-
Activiteiten .
--� :-'
Activiteiten A11e activiteiten van de Natuurstudiegroep Dijleland en eventuele wijzigingen zullen ook aangekondigd worden via de Dijlevallei-maillijst (http://groups.yahoo.com/group/Dijlevallei/).
Woensdag 16 januari 2014
Zondag 26 januari om 14u
Voordacht: De natuur ontkleed door
Open Miradalwandeling (activiteit
Rollin Verlinde (activiteit VHM vzw)
VHM vzw)
Rond vragen zoals: komen truffels enkel voor in
Een
de Périgord? Vossen roven kippen maar tegelijk hoor je dat erop jagen niets oplost. Hoezo? vertelt vlot Rollin Verlinde, natuurfotograaf en docent ecologie en auteur van het gelijknamige boek.
erfgoed-
Meerdaalwoud
en
natuurwandeling
onder leiding
van
in
natuurgids
Ernst Suelcher Afspraak: 14u op de parking bij het kruispunt Krommedreef / Naamsesteenweg, Bierbeek (eerste dreef rechts voorbij het ecoduct)
Vanuit zijn eigen natuurervaringen legt hij de complex
natuurlijke
relaties
bloot.
Hij
toetst
algemeen geaccepteerde wilde verhalen aan de wetenschap. Ben je ook benieuwd wat van die verhalen dan nog overblijft? Activiteit i.s.m. de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud, CNM, RLDijleland en met steun van
povinde
Zaterdag 15 februari 2014 Watervogeltelling Een voormiddagexcursie langs de belangrijkste watervogelgebieden
in
de
Dijlevallei
om
de
overwinterende watervogels in kaart te brengen.
V laams-Brabant en Stad Leuven.
Afspraak: 8u30, station van Oud-Heverlee
Afspraak: 20u in Raadzaal Oud-gemeentehuis,
Leiding: Luc Hendrickx
Waversebaan 66, Heverlee
(luchendrickx2003@yahoo.com, 0477/19 28
35)
Zaterdag 18 januari 2014 Watervogeltelling
Zaterdag 15 maart 2014
Een voormiddagexcursie langs de belangrijkste
Watervogeltelling
watervogelgebieden
Een voormiddagexcursie langs de belangrijkste
in
de
Dijlevallei
om
de
overwinterende watervogels in kaart te brengen.
watervogelgebieden
Afspraak: 8u30, station van Oud-Heverlee
overwinterende watervogels in kaart te brengen.
Leiding: Luc Hendrickx
Afspraak: 8u30, station van Oud-Heverlee
(luchendrickx2003@yahoo.com,
in
de
Dijlevallei
om
de
Leiding: Luc Hendrickx
0477 /19 28 35)
(luchendrickx2003@yahoo.com, 0477 /19 28 35)
Zaterdag 25 januari 2014
Monitoring Sleedoornpage
Jaarvergadering
Excursies
Natuurstudiegroep Dijleland
Sleedoornpage op een paar vaste plaatsen om
Naar
jaarlijkse
gewoonte
houden
we
een
jaarvergadering met een jaaroverzicht en een boeiende spreker. Zie verder voor meer info Afspraak: 20u, gemeentehuis Heverlee Leiding: Kris Van Scharen (kris.van.scharen@telenet.be)
op
zoek
naar
eitjes
van
de
de populatiedynamiek van deze soort op lange termijn op te volgen. Afspraak: Deze excursies zullen aangekondigd worden via de Dijlevallei-maillijst:
http://groups.yahoo.com/neo/groups/Dijlevallei/info Leiding: Bart Creemers (bart.creemers@gmail.com, 0496/89 31 06)
De Boomklever
-
december 2013
163
\
Oproep hernieuwing abonnement U
kan zich (opnieuw) abonneren op
de Boomklever
door overschrijving van 10 EUR
op rekeningnummer BE86001155216850 (IBAN) met BIC GEBABEBB van de Natuurstudiegroep Dijleland, met vermelding van
ABO 2014
164 De Boomklever
-
+
naam en adres.
december 2013
UITNODIGING De natuurstudiegroep dijleland nodigt u uit zaterdag 25 januari 20 14 om 20u
is het weer eens zover (sommigen zeggen : eindelijk) locatie: het oud-gemeentehuis van Heverlee, Waversebaan 66-1 ste verd.
na een (kort) bestuurlijk gedeelte met o.a. het financieel verslag en de aanduiding van de bestuursleden voor 2014, zal Bart Creemers een ge°lllustreerd jaaroverzicht verzorgen van de belangrijkste waarnemingen en verwezenlijkingen in het voorbije werkingsjaar
Gastspreker voor die avond fis één van onze vooraanstaande natuurfotografen, Jeroen Mentens*, die met ons "Op zoektocht bij de zuiderburen" zal gaan ...
Wij hopen u daar talrijk te mogen verwelkomen Het NSGD-bestuur �-
voor wie reeds wil proeven van het werk van Jeroen Mentens:
www.vildaphoto.net
Inhoud •
-
.
EDITO RIAAL 133
Een mooi natuurstudiejaar
Roel Uyttenbroeck
ZOOG DIEREN Hamsters in Bertem - verdwenen of niet?
134
Gert Vanautgaerden & Roel Uyttenbroeck
REPTIELEN EN AMFIBIEËN Herontdekking van Kamsalamander (Triturus cristatus) in het Zoniënwoud teTer vuren
138
jorg Lambrechts
O NGEWERVEL DEN Bleek blauwtje en co in de tuin van Eden
142
Paul Nuyts & K rista De Greef
VOGELS Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de D ij/eva/lei en omgeving, juni - augustus2013
147
Kelle Moreau O P ROEP Oproep project Dieren onder de wielen 2.0
161
Bart Creemers ACTIVITEITEN
163
Coverfoto: Kraanvogels in de winterse lucht ©Chantal De Schepper
•
tlJ