De Boomklever September 2013

1 I -

J

_.

Jaargang 41

Tijdschrift van de Natuurstudiegroep •

Dijleland

Lii

-

September 2013

,...s NAT UURSTUDIEGROEP

�

dijleland

Regionale werkgroep van

atuurpunt Studie vzw

n atu u rp u nt

StuJ«

De Boomklever Driemaandelijks tijdschrift van de Bestuur

Kris Van Scharen (voorzitter/penningmeester), Korbeekstraat 27,

•

3061 Leefdaal, 02-7672638

Natuurstudiegroep Dijleland. De Boomklever brengt bijdragen over studie en beheer van de biodiver­ siteit in het Dijleland en verschijnt

•

Bruno Bergmans, Klaverstraat 44, 8000 Brugge, 0498-760722

viermaal per jaar (maart, juni, sep­

•

Bart Creemers, Aarschotsesteenweg 420, 3012 Wilsele,

tember, december).

0496-893106 Kelle Moreau, Korenbloemlaan 5, 3052 Blanden, 0486-125877

•

Pieter Moysons, Engerstraat 144, 3071 Erps-Kwerps,

•

0499/28.82.89 •

Hans Roosen, Abstraat 101, 3090 Overijse, 02-6879518

•

Roel Uyttenbroeck, Langeveld 76, 3220 Holsbeek, 0495-628863

Redactie Gert Vanautgaerden, Roel Uyttenbroeck en Kris Van Scharen

Redactieadres Artikels, foto's en korte bijdragen

Gert Vanautgaerden, Tulpenlaan 7, 3052 Blanden, 0477426868

worden verwacht op het redactiese­

•

Koen Vandenberghe, Blijde lnkomststraat 85/5, 3000 Leuven,

cretariaat, p/a Gert Vanautgaerden

0485162619

(vanautgaerden.gert@gmail.com)

•

Thomas Vandenberghe, Heilige-Geeststraat 6 bus 2, 3000 Leuven,

of Roel Uyttenbroeck

•

0474/40.96.09 André Verboven, Groeneweg 60, 3001 Heverlee, 016-238184

•

Werkgroep vogels •

Algemeen coördinator: Kelle Moreau (kelle.moreau@gmail.com)

•

Watervogeltellingen, Luc Hendrickx( luchendrickx2003@yahoo. com)

(roel_uyttenbroeck@hotmail.com) Het copyright van de teksten, il­ lustraties en foto's blijft bij de res­ pectievelijke auteurs, tekenaars en fotografen. Overname is mogelijk mits hun uitdrukkelijke toelating en bronvermelding

Trektellingen: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com)

•

•

Bijzondere Broedvogels: Pieter Moysons (pieter_moysons@

Abonnement

hotmail.com)

Geïnteresseerden kunnen

Werkgroep zoogdieren •

Archivering waarnemingen: Kelle Moreau (kelle.moreau@gmail.com)

•

•

Vleermuizen: Hans Roosen (roosenhans@yahoo.com)

De Boomklever ontvangen door overschrijving van 10 € op reke­ ningnummer 001-1552168-50 van de Natuurstudiegroep Dijleland, met opgave van naam en adres. Een steunabonnement kost 15 € of meer.

Hamster: Kris Van Scharen (kris.van.scharen@telenet.be)

N atuurpunt vzw Werkgroep bijen •

Archivering en rapportering waarnemingen: Koen Vandenberghe (koen.vandenberghe@gmail.com)

Werkgroep planten en webmaster •

Themaverantwoordelijke: Thomas Vandenberghe (thomas.vdberghe@gmail.com)

Natuurpunt is de grootste vereni­ ging voor natuur en landschap in Vlaanderen. Ze telt 88.000 gezinsle­ den en beheert 19.000 hectare natuurgebied. Lid worden van Na­ tuurpunt vzw kan door storting van

24 € op rekeningnummer 230-0044233-21. www.natuurpunt.be

Website: www.natuurstudiegroepdijleland.be

Regiopagina: dijleland.waarnemingen.be

Layout: Chantal Deschepper Layout cover: Koloriet

Rondzendlijst Dijleland: Stuur een blanco e-mail naar:

dijlevallei-subscribe@yahoogroups.com

Druk: www.Koloriet.info Oplage: 200 ex. v.u.:

Kris Van Scharen, Korbeekstraat 27.

Leefdaal

3061

•

Een ding heeft de voorbije lange en strenge winter ons geleerd: het kan er in de natuur nog steeds hard aan toe kan gaan, gevolgd door vertedering in de lang verwachte lente, de overvloed in de zomer en de melancholie van de herfst. Het is een eeuwigdurende cyclus waarvan de moderne mens de laatste eeuwen zichzelf buitenspel heeft proberen te zetten maar de natuur laat zich niet dwingen. Zeker niet als we haar de ruimte geven ...

Een

uniek

project

is

al

lang

gaande

bij

onze

noorderburen

waar

de

Oostvaardersplassen een 6000ha groot speelterrein bieden voor de zich steeds herhalende processen van leven en dood. Zeearenden, vossen, konikspaarden, edelherten en ijsvogels regeren nu in de uitgestrekte gras- en rietvlakten in het hart van een enorrn dichtbevolkt land. EMS Films heeft getracht dat geheel te vatten in beelden die iedereen nu in de Kinepoliszalen kan bewonderen in de nieuwste documentaire "De Nieuwe Wildernis". Voor elk verkocht bioscoopticket krijgt Natuurpunt 1 € schenking voor de aankoop van nieuwe natuur. Op weg naar het droombeeld van een wilder V laanderen ... Of zoals Jean Ferrat het ooit zong : "Mon pays était beau, d'une beauté sauvage ... ".Alleen dat verlangen naar een iets meer ruwheid in onze keurige bossen en natuurgebieden is al een aanzet om de film te gaan bekijken en zo hopelijk terug een beetje het contact en de verwondering te herwinnen dat de moderne Belg met de natuur verloren is ... Een contact waar wij bij de Natuurstudiegroep Dij Ieland graag aan meewerken !

Gert Vanautgaerden Redacteur.

De Boomklever

-

september 2013

97

Bever Foto: Eric

fnlJnil

Bevers (Castor fiber) in hartje Leuven Het is wellicht aan niemand die ook maar een beetje interesse heeft in onze lokale natuur ontgaan: Leuven was een hele tijd lang in de ban van de "stadsbevers" die niet alleen op winkel gingen in de Mechelsestraat (25-04-2013) maar zich ook met hun gezin vestigden vlakbij het historische Groot Begijnhof, aan het Redingenhof, waar ze zich in juni als ware BV's aan het publiek vertoonden dat massaal toestroomde.

Studenten op beaver spotting, toeristen die een impromptu natuurlijk staartje kregen aan hun gegidste rondleidingen, lokale mensen die dit speciale gebeuren wilden meemaken, tot zelfs een cameraploeg van de VRT en vele fotografen toe.

Natuurlijk is ook dit fenomeen van stadsbevers

In Aldeneik aan de Maas zijn er bevers die zich in

langzaamaan gegroeid. In het overzichtsartikel dat

een druk bewandeld park hebben gevestigd, in Luik

Kristijn Swinnen voor de Boomklever dit voorjaar

aan La Belle ĂŽle begeven de bevers zich ongestoord

chreef over de situatie van de bever in Vlaanderen

tussen woonboten en volkstuintjes, in Bichterweerd

en de Dijlevallei in het bijzonder bleek nog dat

aan de Maas leven er bevers in een plas die nog

er indicaties waren dat mogelijke territoria in de

steeds actief gebruikt wordt voor grindwinning,

vallei inmiddels bijna allemaal bezet waren rond

... De voorbeelden zijn legio (mond. mededeling

de Dijle ten zuiden van Leuven en de Laan. Bevers

Kristijn Swinnen, 2013).

die in deze territoria geboren zijn, zijn uiteindelijk verplicht om ofwel oudere bevers te verjagen ofwel

De bever in de Mechelsestraat werd uiteindelijk

om uit te zwermen en nieuwe territoria op te zoeken

gevangen en na DNA-afname en onderzoek terug

in landinwaarts gelegen vijvers of stroomafwaarts

uitgezet aan de Dijlemonding in Werchter vanwaar

naar Leuven en verder (Swinnen, 2013). Mogelijk

hij terug de Dijle kan opzwemmen of andere oorden

i deze ve tiging van de bever in hartje Leuven een

kan opzoeken.

uitvloeisel hiervan en is het tevens een bewijs van de flexibiliteit van de soort die gestaag zijn kolonisatie in Vlaanderen voortzet.

In het Redingenhof werden al een paar jaren

Dat ze zich bij klaarlichte dag in een drukke winkelstraat begeven, toont ook aan dat ze zich

door de lokale buurtwerking hartelijk ontvangen. werking deze door worden Knotwilgen

kunnen aanpassen aan de menselijke drukte die

onderhouden op het eilandje voor de brug, ook om

Vlaanderen rijk is.

de natuur in de stad een steuntje in de rug te geven.

knaagsporen

gevonden

en

werden

de

bevers

In 2012 werd er in de Volmolenlaan een bever door de lokale politie en enkele bewoners terug naar de Dijle gedreven (mond. mededeling Claes, 2013). Een proloog van wat er dit jaar gebeuren zou. Van 4 juni tot 25 juni waren ze namelijk praktisch elke avond te zien: tot 9 juni telkens twee individuen, vanaf 10 juni drie en vanaf 12 juni zelfs vier exemplaren ! Het was een kleine beverfamilie die zich hier leek

gevestigd te hebben. Op 14 juni kreeg het gebeuren zijn plaats in de nationale media via de Standaard en het Journaal (VRT)_ De bever was finaal terug van weggeweest.

Bever Foto: Pnfrick Pit d1011 98

De Boomklever

-

september 2013

�'l'li·

.

'.'��\�:

_·

De stadsbever

Zoogdieren

leken zich niet te storen aan de

enorme aandacht van het publiek dankzij di cipline en

het

vele

wilgenmateriaal

dat

de

Leuvense

groendienst voor hen neergelegd had zodat ze van de rest van het groen zouden afblijven. Maar uiteindelijk werden de bevers toch zwaar ver toord, naar

het

schijnt

door

fotografen

en

dronken

scholieren. Wie zal het zeggen ?

Tenslotte lijken ze zich van deze verstoring weinig aan te trekken. Inmiddels werden er reeds terug bevers in het Redingenhof waargenomen Hopelijk krijgen ze nu rust zodat ze hun opmars via de Dijle onverstoord kunnen voortzetten en kunnen aarden in Leuven. Ik laat nu enkele mensen aan het woord met hun korte impressie van het hele gebeuren rond de stadsbevers. Rest mij enkel nog om te be luiten dat dit een goede aanzet is om een "wild" Vlaanderen bespreekbaar te maken. Met de wolf, wilde kat en otter die aan onze lands- en regiogrenzen komen aankloppen is een sensibiliserende aanpak zoals in Nederland broodnodig.Gert Vana utgaerden vanautgaerden.gert@gmail.com Bever Foto: Eric Mnlfnit

Referenties: Swi1111e11 K. (2013) - De bever i11 Vlnm1dere11 e11 i11 de D1jle­ vnl/ei. De Boomklever 41 :14-17

In dat kleine hoekje Leuven waar ik zoveel ben gepasseerd, heb ik alfijd gekeken in de hoop daar een bever te zien, zonder succes tot kort geleden dus.

Daarna was het gewoon leuk om zonder falen een bever bezig te zien. Jammer genoeg kwam dan een hele mediacircus dat het aantal mensen die de bevers bezochten vermeerderde van 15 naar 100. Niet dat de bevers zich daaraan stoorden, want er kwam hoee keer een bever op nog geen drie meter afstand knabbelen aan de takjes die daar gelegd werden door een man van de groendienst van Leuven. Het werd helaas meer een circusattractie dan een heel bijzonder gedragsfenomeen en daarom ben ik daarna niet meer geweest.

Simon Degryse (student K.U. Leuven)

De Boomklever

-

september 2013

99

' "i.;"'

Zoogdieren

•

.t�

.

·

•_;'t-•.·

"·

0 •

Sinds 1963 ken ik "het eilandje" in de Redingenstraat als een grote hoop aarde tussen de samenvloeiing van twee Dijlearmen. Voor mijn tijd stond er een huisje op

en eind jaren zestig zag ik er nog een buurtbewoner met een vork een dikke paling uit de Dijle prikken. Dan volgden de jaren zeventig met een dode Dijle, soms

blauw, dan rood, naargelang de verf die aangemaakt werd in Waals-Brabant.Maar sinds de jaren 2000 zitten er terug een 14-tal vissoorten in het Dijlewater binnen

Bever Foto: Eric Ma/fait

zo rond w a s he t n e "k ) . k i de gaan dr uk i n ik ben toen al n keer dat e e t ar s r w . e g e e\h e n De evers heel gez en de b s � s d w n r vo e d e sfe van de 9u ' s a ks a an e\ vo\k u ' e r v h as zie w et kken weer. Er m o ve r h estjes tra en de be esl\ste o b m af a aa gr n sfeer te aa nge en foto en en de 1neens e ag er ) t te io '1' g rs weg drukte. heel vroe de beve e\ a f ng ri he sp ee te n all � d u hek a ben ik )?k en ron e D e n. ng te . lk gi r een verp es � g ' tot e ..,. ,...,• ki1ken ee\ rusu vers gacu e H b as. e d w ar na man . d beg on te ffe sp ot . n er ru. e" tra o s t n s d e e n m er. t m et , s avo heel ) arn te studen en, s r 1a � sto s u o e er t overenth 5u en 6u vers w e d s tussen zo d e b e n en te ch n a e n schi} dus 's was het ent was a s ' dan w o n m e n e e t erk. het reg Het bes an het w het aa n evers b ook s � le efs al h ar ik en aat en aren m.a er nd op str s a er m e v e ru �,...,· n h" at d e b \.1 cht ' g meer 1 e\ \e uk d u e ter h et ze h n d te n es o v o lk vinden m niet e rg om e n . zo u he t tje Jacobs n ei ita t voork b R ha e k " natuurh) uven) ent K U Le '

:::n .

·

��

'

�

:

.

(stud

·

·

de Ring. Ook de ijsvogel en de reiger keerden weer.

Maar het eilandje lag er desolaat bij en dus besloten we met enkele buren en buurtkinderen om het op te waarderen met enkele wilgen. De wilgentakken die we daarvoor kozen werden heel bewust gehaald naast het laatste stukje salamanderbeekje, waar nu de sporthal van KAL staat. Deze "kraakwilg" schoot meteen blad en werd de eerste jaren door ons geknot en in vorm ge­ houden. Nadien hebben de mensen van de Groendienst die taak overgenomen.Inmiddels werd dit eilandje uitgekozen door een beverfamilie als vaste stek. De be­ vers zelf zijn al enkele jaren in het stadsbeeld te zien. In de winter was hier de enige mogelijkheid om zonder schanskorven uit het water te geraken en nog sappige wilgenstammetjes te vinden ook.En dan ging het in een stroomversnelling:

bevers ...waarnemers ...beversafa­

ri's ...tweehonderd bezoekers op één avond."agressie­ ve fotografen die perse van op de punt van het eiland­ je willen foto's nemen, zich niets aantrekkend van de bevers, noch van jouwende omstaanders".publiciteit in de media".dronken kerels die op het eilandje met stokken en stenen naar de bevers zouden gegooid heb­ ben ...en gedaan; terug naar af!Als betrokken buurtbe­ woner voelde ik aanvankelijk een fierheid en voldaan gevoel, dat ons onnozel eilandje uiteindelijk door de bevers werd uitgekozen als the place to be in de bin­ nenstad. Daarna volgde een gevoel van verrassing, dat er niet omzichtiger en vooral voorzichtiger werd omge­ sprongen met dit zeldzaam natuurfenomeen in de stad.

Later kwam de verontwaardiging dat mensen die hier nooit iets te maken hadden, plots honderden anderen naar hier lokten en het rustige karakter van deze plek drastisch verstoorden. Zo drastisch dat ook de bevers weer verdwenen. Inmiddels ken ik een blij gevoel dat alle drukte weggeëbd is en dat de buurt weer in zijn zeldzame stadse stilte baadt. En de bevers"die komen weer, zeker weten.

Het eilm1dje aa11 liet Redi11genliof met beverspore11,

jm1uari 2013

1 00

De Boomklever

-

september 201 3

Foto:Paul Claes

Paul Claes (lokale bewoner)

i:/i "

·�

_

�·,.

_,._ .

Vogels

.

.

Een Big Day volgens...

De Langslapende Eendenliefhebbers Met een groepje van langslapers kan je niet al te

Ook een sperwer die het struikgewas indook wa

veel ambitie aan de dag leggen bij deelname aan de jaarlijkse hoogdag voor de vogelkijkers. Eigenlijk

achteraf een soort waar de andere meer moeite mee hadden. Anderzijds hadden we gehoopt op

be tond het groot te deel van het groepje van een­

Waterral en Kleine bonte specht in die o mgeving,

denliefhebbers helemaal niet uit het volkje dat zich

maar ook dit jaar lieten ze mijn persoon in de

met amper 3% van de nationale (gemelde) biodiver­

steek. Ook niet bij de korte stop aan OHN, waar

siteit tevreden kan stellen. Maar ooit zijn we alle­

we al ploeg onze naam alle eer konden aandoen.

maal wel een verleid geraakt tot die meest opval­ lende onder alle soortengroepen en een alternatief pelletje met zespotigen is amper denkbaar tenzij men het geduld heeft om maanden, zelfs jaren op de uitslag te wachten.

Doch, om de chijn voor de andere ploegjes en het grote publiek hoog te houden en niet helemaal uit de boot te vallen, verliet ik als eenmansploegje mijn woonst in het noorden van het Dijleland op een achtbaar uur. Weinig ploegen kiezen ervoor om langs het hoge noorden te pas eren. Toch heb je hjer jaarlijks kans op soorten als achtegaal en Wielewaal. Net al in 2012 telde Wijgmaalbroek niet teleur wat betreft deze hoogvliegers. Al was het maar nipt, want beide lieten hun zeldzame klan­ ken horen in het allerlaatste populierenbosje voor de noordgrens van het Dijleland. Zo had ik meteen mijn voornaamste bijdrage geleverd aan de totale soortenlijst voor deze editie van de Big Day. Een korte stop in Wilsele-Putkapel waar de week ervoor een zingende Gekraagde Roodstaart werd gemeld, was ook meteen een wat onverwacht succes. Dan lag de zangpost van een Fitis langs de Eénmeilaan in Kessel-Jo, die ik even later aanstreepte, wel in de lijn van mijn verwachtingen gezien ik die per toeval de dag ervoor al had ontdekt. Al werd deze soort die dag op nog andere plekken aangetroffen.

Daarna was er afgesproken aan het station van Oud-Heverlee om 7u met de eerste twee lang­ slapers, André en Joris. Vervolgens werd OHZ als eerste gebied met drie aangevat. In de kijkhut werden we meteen geconfronteerd met de twee andere ploegen en de gezonde, maar toch wat on­ gemakkelijke spanning die onder hen heerste. Net als de andere noteerden we o.a. Boomvalk en Brui­ ne kiekendief. Een kort wandelingetje richting de komgronden van de Dijle leverden ook nog de ver­ wachte Blauwborst en Sprinkhaanzangers op. De zingende Matkop was al een vroege bonus, gezien die tijdens voorbije edities niet door alle combina­ ties werd waargenomen.

Op naar de weidepla

en ten noorden van de Sta­

tionstraat, via de veldweg aan de kruising met de Ophemstraat waarlangs nog wat soortjes werden weggestreept, o.a. bosrietzanger. Al moet ik toege­ ven dat we door jaren zonder al te veel oefening ons mogelijk hebben laten vangen aan een begin­ ner fout. Bij het samenleggen van de ervaringen op het einde van de dag in de ViaVia bleek het huidige kruin van vogelaars immers op die plek toch een Rietzanger gehoord te hebben. Bij aan­ kom t aan de eerste drassige zone bleek een grijze steltloper aan de rand van de plas een Regenwulp te zijn. Meestal wordt deze soort in groep en aan een strak tempo in vlucht over de vallei gespot na de herkenning van hun roepjes of zelfs enkel auditief. De plas zichtbaar verderop het pad werd niet meer geïnspecteerd, om zo de miniwulp niet op te jagen en deze mooie gelegenheid niet te ver­ brodden voor de andere ploegen. Meer zelfs, in de geest van de allereerste Big Days, werden de twee andere ploegen op de hoogte gebracht. De lichte verbazing over deze poging tot sportiviteit in de stemmen aan de andere lijn vermoedde al dat het spel dit jaar hard zou worden gespeeld. Gelukkig bleek onze naïviteit niet al te veel gevolgen te heb­ ben, want op de ander weideplas scheen toch niet zoveel te zitten en de witgatjes en groenpootruiter waren ook aanwezig aan de plas ten zuiden van de Stationstraat.

Na Oud-Heverlee, volgde het nog meer obligate Grootbroek te Sint-Agatha-Rode, waar wat teveel energie werd gestoken in pogingen tot het herken­ nen van recent aangekomen Tuinfluiters tussen alle andere zangers. Achteraf gebleken hebben we hier letterlijk over een Kemphaan gekeken. Ook van de wellicht binnensmond schaterende toren­ wachter van dienst hadden we dus blijkbaar geen cadeaus te verwachten. Een uitstapje naar de wei­ den ten zuiden van de vijver was geen overbodige moeite. Hier zagen we immers het enig te koppel­ tje Paapje van de dag.

De Boomklever

-

september 2013

101

Het bezoek net voor de middag aan Meerdaalwoud

Terug met zijn drietjes konden we dan toch Zwarte

leverden dan wel niet te evidente soorten op

Roodstaart aankruisen aan Abdij van Park, maar

al

maar de

ook maar net voor we de auto weer instapten.

verhoopte Fluiters, Middelste Bonte en Zwarte

Oeverzwaluw werd dan gelukkig wel boven de

pecht toonden zich niet. De Boompiepers waren zoals gewoonlijk wel in het gebied te vinden langs

vijvers van AVP gezien, maar ook hier geen Putter

de randen van het (ex-) militaire domein. Een

industrieterrein van Haasrode leverde Scholekster

korte opflakkering van hoop op Fluiter op die

op als doelsoort. Voor Spotvogels bleek het nog te

onverwachte plaats bleek dan toch de beginstrofe

vroeg. Met open raam werd nog rondgereden om de

te zijn van een vink. Blijkbaar had die net als

lokale Braamsluiper alsnog op het lijstje te forceren,

on

wat last van de zon en een hongertje. De

maar helaas werd deze soort ons op deze lange dag

achterstand op de andere ploegen bleek toen al

niet gegund. Echter, het leverde wel het gekwetter

aanzienlijk op te lopen.

op van, eindelijk ... Putter.

Het teken dat we dan maar onze joker en aller

Op dat moment hadden we nog 2-3 uur voor

Clan kop,

Appelvink en

Havik,

op de klassieke plek.

De volgende stop aan het

langste slaper moesten gaan oppikken en de

zonsondergang en in

plannen moesten uittekenen voor de namiddag

vaste gebieden in de Dijlevallei aan te doen werd

plaats

van nogmaals de

bij een hapje en een drankje op een strategische

ervoor gekozen om voor sommige van de ploeg

plaats langs de Zoete Waters. Na het versterken

onbegane paden te betreden. Via de Leuvens ring

van de innerlijke mens werden eerst de plateaus

en de Brusselsesteenweg reden we ten noorden

aangedaan rond de Delle en de Blokkenstraat,

van de steilrand naar de vijvers van Erps-Kwerp .

waar de ervaring van Freek ons wellicht sneller

In sommige jaren heb

dan anders vele akkervogels opleverden. Naast

Zilvermeeuw en, al dan niet acceptabel, Krooneend.

je hier

meer

kans

op

de in deze periode verwachte Tapuiten werden

Maar niets van dat alles. Dan maar het nabijgelegen

door ons wel geen uitschieters genoteerd. Bij het

akkergebied en valleitje van de Zuurbeek bezocht

terugbellen naar de vallei ontbrak zelfs nog Patrijs

waar Joris in de verte de verhoopte Patrijzen kon

op het lijstje.

spotten.

Het

is

leuk

verschijnen,

als nog

doelsoorten leuker

als

op er

het

appèl

Een laatste onsuccesvolle poging voor Waterral

onverwachte

aan OHZ werd juist op tijd onderbroken om de

soorten te voorschijn komen, maar misschien

verplaatsing te maken naar de Speelweide aan

het aller-uitdagendste is om tijdens de Big Day

de rand van Meerdaalwoud voor de periode rond

mi sers te vermijden. Na de eerste ronde van de

zonsondergang. Dat was onze allerlaatste hoop om

voornaam te biotopen ontbraken naast Patrijs

Zanglijster als misser te vermijden. Tijdens de eerste

nog soorten als Vuurgoudhaan, Zwarte mees,

vijf minuten na aankomst en niet meer daarna liet

Zwarte roodstaart, Oeverzwaluw, Putter en zelfs

zich niet alleen de repetitieve zang van deze lijster

Zanglijster. Uit mijn ervaring ontbreken op dit

horen, maar ook de roep van een mannetje Bosuil.

moment van dag de eerste twee soorten nog vaak.

Een bezoekje aan het Arboretum in Heverleebos

Na het razendsnelle silhouet van een Houtsnip boven de boomtoppen maakten we rechtsomkeer

brengt dan meestal soelaas, zo ook dit jaar. Al

naar de auto. We hadden toen nog 2 uurtjes te gaan,

te tte

maar het bleek de laatste soort van de dag te zijn.

Zowel Kerkuil, Steenuil als Ransuil gaven niet thuis. Wellicht was het slechte muizenjaar daar niet

Zwarte

mees wel

ons

geduld.

Hierna

volgden korte stops aan de Zandvang en het park De Bruul voor respectievelijk Kleine Plevier en Slechtvalk, maar nog steeds geen Putter of Zwarte

vreemd aan.

roodstaart. De twee zangposten van Braamsluiper in het stadspark, opgemerkt door Freek in de voormiddag, bleken spijtig genoeg niet

meer

bemand. Ontgoocheld, of was het omdat hij zijn kat moe t voederen, gaf onze joker er op dat moment de brui aan.

Met dank aan Andre voor het rijden, Joris en Freek voor de fijne compagnie en Kris voor de coĂśrdinatie en het doorsturen van de tussenstanden. Wellicht geen Big Days meer in de komende jaren voor mij persoonlijk, maar hopelijk niet de laatste.

Bart Creemers De Langslapende Eendenliefhebbers

102

De Boomklever

-

september 2013

�;�..

Planten

,

verder 011huikkelde spore11drngers. Foto: Pn11/

Op 17 februari 2013 werd in Huldenberg een zeldzaam mos gevonden: het Schermlevermos. Dit is de tweede vindplaats voor Vlaams-Brabant sinds 2000. Op Vlaams niveau gaat het om de derde vindplaats sindsdien en de vijfde vondst ooit. Op deze nieuwe plaats gaat het om een uitzonderlijk grote populatie.

Door het beperkt aantal geschikte groeiplaatsen in Vlaanderen, beschaduwde steilkantjes op kalkrijke leembodem, is dit mos zeer zeldzaam en het gaat wellicht achteruit.

In februari, tijden één van de zoektochten naar mossen, werd op een muurtje in een bosrijke en vochtige omgeving een helgroen, bladvormig (thalleus) levermos met jonge sporendragers gevonden. Wat opviel aan dit mos was een thallus zonder netvormige structuur, met donkere randen, duidelijk opgezwollen ademopeningen en ronde kus envormige voortplantingsorganen.

Een deel van het mos werd ingezameld en meegenomen voor verdere determinatie.

Met de bovengenoemde macroscopische kenmerken en dit formaat kwamen ze vrij snel bij Schermlevermos (Reboulia hemisphaerica) uit. Net zoals de determinatiewerken beschrijven, zijn de sporenkapsels aanwezig maar verschilt de standplaats (hier een muurtje langs een beek in plaats van lemige bodem) lichtjes.

Krntervonnige porie met 6 co11ce11tri c/1e cirkel met 6 tot 9 celle11. Teke11i11g: Vn11de11 Berg/ten (1955)

Verspreidi11gsknnrt vn11 Sd1ennlever111os op basis vm1 de Flornbn11k (/11stit1111t voor

ntu11r- e11 Bo 011derzoek, 2013).

5

-,-

0

a

B

c

0

E

f

O w•arnemlng v•nvoor 1980

>

waarneming van 1980 tot 2000

• waarnemlns sinds 2000

De Boomklever

-

september 2013

103

Sd1ennlevennos - Foto: Pn11/

Omdat

dit

mos

als

zeer

staat

en

zeldzaam

11yt

Dit mos is een Rode Lijstsoort in Nederland en

één

Duitsland. ln België bestaat er (nog) geen Rode

waarneming in Wallonië heeft, werd deze vondst

Lijst voor mossen. In Baden-Würtenberg wijt

al

men de achteruitgang van dit mos voornamelijk

op

waarnemingen.be

slechts

onzeker gemeld. Bovendien werd op dat

moment

nog

geen

microscopisch

onderzoek

gedaan.

aan

eutrofiëring

(toename

van

nutriënten),

intensifiëring van de landbouw, verdwijnen van bos, overmatige betreding en het overgroeien van

Kort daarna kon Joost Reynier , de validator voor mos en op waarnemingen.be, bevestigen

de standplaatsen na stopzetting van extensieve begrazing.

dat de waarneming waarschijnlijk correct was.

Om zekerheid te hebben, moesten de poriën micro copisch bekeken worden. De kraters van de

Paul Nuyts en Krista De Greef

ademopeningen vertonen onder de microscoop (bij 400

x

vergroting)

3 tot 6 concentrische

cirkel be taande uit 6 tot 9 cellen. Door het natte materiaal onder een microscoop te bekijken, waren de ademopeningen goed zichtbaar en werd de determinatie bevestigd.

Referenties:

Volgen de gegevens uit de Floradatabank zou dit

Vanden Berghen, C. (1955).

de tweede recente vindplaats voor V laanderen (na 2000) betekenen en de vijfde vindplaats ooit. De

Flore Générale de Belgique Volume 1.

twee oud te waarnemingen dateren al van rond

Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. (2013).

-

Fascicule I

de vorige eeuwwisseling en werden in de jaren 80

Flora Bank.

niet herbeve tigd.

http://flora.inbo.be//Pages/Common/Default.aspx

104

De Boomklever

-

september 2013

�:�(

1i., :·

l�;.;:....

Vogels

\

Een Big Day volgens ...

De Dijlganzen (Xz)

=

x aantal zingend hun dag aan militair

We hadden geluk met zowel een doortrekkende

domein in Meerdaalwoud (05.02). Aldaar lieten

Braamsluiper die zich tweemaal kort liet zien

De

Dijlganzen

zich Bosuil (3 m

startten + 1w),

Grote lijster (lz), Zwarte

specht (1) horen. De Boompiepers (2 z) startten

gelukkig door 2 groepsleden gezien -

een

overvliegende Putter als met een beeldvullende

verrassend genoeg al om 05.23 met hun zang. Een

Slechtvalk, in de top van een dode populier.

verdere wandeling leverde ook nog Appelvink

Van steltloper

(2), Fitis (1 z), Glanskopmees (3z

+

1) en Fluiter

wa

het druk: Regenwulp (1 -

voor enkele enkel auditief, met dank aan Bart

(2z) op, waarvan eentje zich behoorlijk liet zien.

Creemer om elke ploeg te verwittigen), Bo ruiter

Een ca. 4 uur durend bezoekje van de Dijlganzen

Groenpootruiter (7), Oeverloper (1).

(2 overvliegend N), Kleine plevier (1), Witgat (4),

aan OHZ (tot 11.08) tekende voor een groot aantal soorten. Tegelijkertijd werden in het kader van

Aan de Dijlebrug in Korbeek-Dijle probeerden we

de

Grote gele kwik te verschalken.

broedvogelinventarisatie

de

territoria

van

alle soorten op kaart gezet. De afgelopen weken waren er enkele malen 2 baltsende mannetjes

Dat lukte.Een bezoek aan Mollendaalbos leverde

Zomertaling gezien.

2 Middelste bonte spechten op, opnieuw geen

Vanuit

de kijkhut lieten

zich ditmaal ook 2 wijfjes zien, weliswaar in

Vuurgoudhaantje

maar

wel

een

<lipje.

Wij

2 koppels werden opgetekend. Een

kwamen daar de Langslapende eendenliefhebbers

frustrerende waarneming was een kortstondige

tegen, die ook een last van een dipje leken te

vlucht - du

zang van Snor in de noordwesthoek, rond 07.05,

hebben. Zij waren duidelijk aan het wachten op

die het daarna volledig volledig volledig vertikte

de aangekondigde versterking.

om zich nog te laten horen. Rond achten was het drummen in de kijkhut met een complete

Het industrieterrein van Haasrode leverde snel de

invasie van 3 Big Day-ploegen. Tijd om andere

gezochte Scholekster op. Er vlogen 2 adulte Kleine

zijdes van de vijver te verkennen. Alhoewel er

mantelmeeuwen over en de 5de symfonie van

minstens 4 territoria Waterral zijn, werd slechts

Beethoven weerklonk er.

één maal contactroepen van 2 ex. gehoord. Mooi waren 2 zingende Rietzangers, waarvan eentje

Een

al sinds 3 weken op ongeveer dezelfde plaats.

Boomvalken

terrasje

in

Oud-Heverlee

Moesten deze 2 zangers blijven hangen, dan zou

Helaas werd een Sperwer ietsjes later maar door

dit een definitieve vestiging van Rietzanger in

1 groepslid gezien.

boven

Oud-Heverlee

leverde

21

Zuid

op.

de Dijlevallei kunnen betekenen. Bijzonder mooi was een koppeltje parende Kleine bonte spechten

En dan begon rond drieën met nog drieën de

Oawel!). En Jules, de snoeper, stond eventjes later,

zoektocht naar de open terrein vogels. Paapje

achter de rug van de andere Dijlganzen, met de

kregen we in het

telescoop, naar een Kleine bonte specht (mogelijk een 3de exemplaar)-beeldvullend in de telescoop

Tapuit op plateau beneden aan de Delle aan de

- te genieten. Wintertalingen (11 in totaal, waarvan

Geen Ringmus, geen Kwartel.

4 koppels), Sprinkhaanzangers (2z), Blauwborst

vizier

in

de vette weide,

paardenweide, Patrijzen aan de kwikkenweide."

(lz) en Bruine kiekendief (1w) waren present.

De Boomklever

-

september 2013

1 OS

Zo11sopko111sf bauw Grootbroek (SAR), /tet begin vn11 ee11 11ieinve Big Dny. Foto: Luc He11drickx

Juist, dan naar SAR, met onder meer een Visarend duikend voor de hut en dan toch een Dodaars - die dag nergens anders gezien of gehoord.

Een Sperwer liet zich zien, maar het verdict was hard: enkel Hans had het exemplaar gezien.

Dus niet meetellen was het resultaat. SAR wa ook het strijdtoneel van een bikkelharde concurrentie. Luister maar naar het verhaal zoals neergeschreven door Ingrid. "Net voor schemer stonden we samen met "de grote trappers" in de toren, even voordien hadden wij Visarend en Luc fluisterde me toe dat de "trappers" hem niet hadden opgemerkt want ze waren zeer (te ?) intensief aan het speuren naar steltjes - die er wel zaten maar aan de zuidkant. Ondertussen was de Visarend ergens tussen de bomen gekropen voor de nacht en wou Luc met enig leedvermaak vertellen dat ze visarend gemist hadden. Dat mocht hij pa van de Dijlganzen op de parking doen want ander hadden ze eventueel nog een kans om hem te vinden en dat zou niet fair zijn t.a.v. ons. Roel nam het op de parking redelijk kalm op maar Pieter schoot ineens wakker, sprong op zijn fiet , maande Roel aan tot grote vitesse en zo reden ze in allerijl naar de hut...alwaar ze niets meer zagen wegen te donker.©" 1 06

De Boomklever

-

september 2013

De voorlaatste statie was Meerdaalwoud aan het militair domein. Baltsende Houtsnippen op appel.

We brachten net geen vlaggengroet.

De laatste inspanning was Kerkuil zoeken aan de Ganzeman. Driemaal is scheepsrecht, maar hier waren de parels niet aan de ganzen gegund. Enkel Ingrid zag een Kerkuilkopje en Hans niet. Dus telt niet mee. Vreselijk blaffende honden aan diverse huizen, deden ons besluiten het zo te laten. Het is goed, leuk en resultaatrijk geweest.

Maar we wisten toen nog niet dat het op die ene soort zou aankomen. De Dijlganzen geven gansgelijk toe dat de Grote Trappers de beste strategie (zeldzame soort verzwijgen -®©) hadden en dat fietsen loont-©!.

Jos Rutten De Dijlganzen

�.::.

Vogels

·

. r.

-�'"

.

Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallei en omgeving, december 2012

-

mei 201 3

Dit overzicht van opmerkelijke en interessante vogelwaarnemingen in het Dijleland beslaat voornamelijk de periode december 2012 - mei 2013. De bestreken regio omvat de gemeenten Kortenberg, Herent, Bertem, Leuven, Oud-Heverlee, Huldenberg, Overijse, Tervuren en de aangrenzende gebieden. De volgende rubriek zal de periode juni 2013 omvatten. Waarnemingen worden voor 5 september 2013 ingevoerd op

-

augustus 2013

www.waarnemingen.

be, of bezorgd aan Kelle Moreau, MeibloemÓpjeslaan 2, bus 3, 8400 Oostende, 0486/ 12.58.77, kelle.moreau@gmail.com.

Waarnemingen van onder meer Patrijs, Knobbel­ zwaan, Krakeend, Slobeend, Wintertaling, Tafeleend, Kuifeend,

Dodaar , Fuut, Blauwe Reiger, Havik,

Waterral, Kievit, Stormmeeuw, Zilvermeeuw, Kleine Mantelmeeuw, alle uilen, Ijsvogel, alle spechten,

Kwartel Coturnix coturnix Er werd

welgeteld één waarneming van een

Kwartel ontvangen, een roepend ex. op 3/05 te Erps/ Dorenveld (B. Bergmans)!

Veldleeuwerik, Grote Gele Kwikstaart, Graspieper, Kramsvogel, Koperwiek, Vuurgoudhaan, Glanskop, Matkop, Kuifmees, Zwarte Mees, Roek, Ringmus, Keep, Sijs, Putter, Kneu, Goudvink, Appelvink, Geelgors, Rietgors en alle exoten werden niet in dit verslag opgenomen maar wel verwerkt. Waarnemingen die op www.waamemingen.be als onzeker werden gelabeld of waar niet tot exacte soortdeterminatie kon worden overgegaan, werden voor dit overzicht niet weerhouden. In het fenologisch overzicht werden voor elke soort de twee eerste waarnemingsdata op verschrnende plaatsen opgenomen, tenzij het bij de eerste waarneming om (een) doortrekker(s) ging.

Meerdere waarnemingen dienen door het

Belgisch Avifaunistisch Homologatiecomité (BAHC) beoordeeld te worden vooraleer ze definitief op de Dijlelandse lijst kunnen bijgeschreven worden, en worden dus onder voorbehoud gepubliceerd.

Wilde Zwaan Cygnus cygnus 12/01

1 juv Z te NK V (K. Moreau)

Deze vogel vertegenwoordigt het 9e geval van Wilde Zwaan in het Dijleland sinds 1986 (sinds dit jaar is de Wilde Zwaan geen jaarlijkse wintergast meer in het Dijleland), en het Se voor de 21e eeuw.

De vorige vier gevallen betroffen 2 ad te SAR op 15/12/02, 6 ex. ZW te Wijgmaal op 27/11/10, 1 ad te OHN/Oppem/NGB/SAR van 28/11/10 tot 21/02/11 en 2 ad NO te SAR op 26/12/10.

Aangezien drie van deze gevallen uit de w inter 2010/2011 stammen gaat het echter slechts om de derde winter

waarin

minstens

één Wilde

Zwaan wordt opgemerkt binnen de Dijlelandse regiogrenzen.

Gebiedsafkortingen WLS =Wilsele/Vijvers Bellefroid, LP= Kessel-Lo/Leopoldspark, AVP= Heverlee/Abdij van Park, ZW = Oud-Heverlee/Zoete Waters,

OHN = Oud-Heverlee/N, OHZ = Oud-Heverlee/Z, Oppem = weilanden tussen Bogaardenstraat (Oud­

Heverlee - Korbeek-Dijle) en NGB, NGB = Neerijse/Grote Bron (deel Doode Bemde), NKV=Neerijse/Kliniekvijvers (deel Doode Bemde), SAR= Sint-Agatha-Rode/ Grootbroek en Tervuren/

Kleine Zwaan Cygnus bewickii 16/01

1 juv te NGB (R. Uyttenbroeck, G. Vanautgaerden, 1. Nel)

Het gaat hier reeds om het 20e geval van Kleine Zwaan in het Dijleland in de 21e eeuw, en de 86e vogel. Deze statistieken geven echter niet goed weer hoe schaars de soort eigenlijk is in de regio, want de waarnemingen komen enkel uit de jaren 2001, 2002, 2007, 2008, 2010, 2011 en 2012 en er zaten onder meer enkele groepen van 22 e ., 9 ex., 8 ex. (2x), 6 ex. ( 2x) en 5 e . (3x) tu

en.

KMMA = Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.

De Boomklever

-

september 2013

1 07

·-·

-·

.

Vogels

·.·;�-·rt, ,.. �

:�'.,_".,.

; �; ··· ."ij.

Het absolute topaantal betrof hier 66 ex. op

Grauwe Gans Anser nnser Er

werd

slechts

overtrekkende

één

waarneming

groep

Grauwe

van

een

Ganzen

doorgegeven tijdens de besproken periode: 16 ex.

0 over Tervuren/Twaalf Apostelenbos op 30/01

(C. Carels). Hiernaast waren er verspreid over de regio 58 waarnemingen van 1-8 pleisteraars (versch. waarn.). Verder beperken we ons voor deze soort tot het vermelden van broedgevallen:

26/03

(1. Nel). Met 74% van de waarnemingen

was SAR trouwens over de ganse periode het populairste

gebied

waarnemingsplaatsen

bij

Pijlstaarten. waren

Andere

beperkt,

in

afnemende volgorde van belangrijkheid ging het hierbij enkel om LP, NGB en OHZ. De enige meiwaarneming betrof 2 ex. over LP op 9/05 (B. Verstraete, B. Zurings).

een bezet nest met eieren te Heverlee/Arenberg op 2/04 (wellicht soepgans, overigens zonder resultaat; E. Toorman) en een geslaagd broedgeval te OHZ met vijf pulli vanaf 14/05 (R. Stoks, D. von

Zomertaling Anas querquedula De eerste Zomertalingen voor 2013 waren een

Werne, E. Toorman e.a.).

koppeltje op 8/ 03 te SAR (R. Polfliet,

Bergeend Tadorna tadorna

soort ver vooraf, want de volgende werden pas

1. Nel,

J. Nysten). Zij gingen de hoofdmoot van de Enkele maand-statistiekjes:

opgemerkt op 23/03 toen weer een koppeltje

56 waarnemingen in december met een max. van 15 ex. op 31/12

werd aangetroffen te SAR (L. Hendrickx,

1. Nel).

80 waarnemingen in januari met een max. van 22 ex. op 12/ 01

Nadien werden nog waarnemingen ontvangen

58 waarnemingen in februari met een max. van 36 ex. op 28/02

uit de volgende gebieden: Tervuren/Park KMMA

71 waarnemingen in maart met een max. van 43 ex. op 19/ 03

(lmlv op 24/03; L. Raty), SAR (40 waarnemingen

105 waarnemingen in april met een max. van 28 ex. op 3/04

tussen 29/03 & 15/05; max. 4mlv op 8/05

95 waarnemingen in mei met een max. van 10 ex. op 3 & 16/05

Nysten), NKV (12 waarnemingen tussen 30/03

-

J.

Ongeveer de helft van de waarnemingen (52%)

& 25/05; max. 3m2v op 14/04 -R. Stoks, B. Nef;

kwam van SAR, waar ook alle hoger vermelde

paring op 25/05 - K. Moreau, G. Fluyt), OHZ (35

maxima werden vastgesteld.

waarnemingen tussen 4/04 & 28/05; max. lmlv op 4/04 & 2m op 12-13, 16/04 & 9-10/05 - I. Nel,

J. Rutten, J. Nysten, R. Gysbertsen), LP (lmlv op

Smient Anas penelope Van

de

Smient

werden

111

waarnemingen

geregistreerd tijdens de periode december 2012 - mei 2013. Het grootste aantal gevallen dateerde uit maart (december 23 - januari 24 - februari 13 - maart 43 - april 8), de maand waarin ook de grootste concentraties werden opgetekend (tot 40 ex. op 10 & 23/03 te OHZ; I. Nel, L. Hendrickx).

Voor deze soort was OHZ de toplocatie, met 39% van

de waarnemingen. Hierop volgden SAR

(23%), NGB (12%), LP (10%) en nog een handvol andere locaties. De laatste waarneming betrof 3 ex. te NGB op 14/04 (B. Nef).

Pijlstaart Anas acuta Pijlstaarten werden tijdens de besproken periode 358 keer ingevoerd in het waarnemingenportaal.

De waarnemingen waren als volgt verdeeld over de maanden, wat de doortrekpiek in maart mooi illu treert: december 51- januari 22- februari 73maart 119 - april 92. De grootste aantallen werden ook allemaal geregistreerd in maart en de eerste decade van april, met bijna onafgebroken meer dan 30 ex. te SAR tussen 9/03 en 8/04.

1 08

De Boomklever

-

september 201 3

24/04; R. Gysbertsen), NGB (resp. 2m & 1 m op 1 & 4/05; L. Hendrickx, P. Moysons, R. Uyttenbroeck) en AV P (lm op 27/05; D. von Weme).

"·

-

·

. ·

'y_ �;�.!

Krooneend Netta ruft.na

Middelste Zaagbek Mergus serrator

16-17 /03 1 ad v te Overijse/Meer van Genval

19/12

(G. Nauwelaers, F. Van Hove)

1 ad m te Tervuren/Park KMMA (R. Polfliet)

Het betreft hier de eerste waarneming van een Middelste Zaagbek in het Dijleland in de 21e eeuw.

Topper Aythya marila 20/12

Vogels

1 le win te Tervuren/Park KMMA (K. van Scharen, I. Nel,

J. Buys)

Het 13e geval en het 17e ex. in het Dijleland sinds 2000. De maandverdeling van deze 13 gevallen is de volgende: oktober 1 - november 2 - december

Het vorige geval betrof een vrouwtje van 13/03 tot 13/04/96 te AV P (tevens de langste pleisteraar in de regio). Het is bekend dat er meerdere oudere gegevens uit de streek zijn, maar een telling is niet voorhanden.

4 - januari 3 - februari 3.

Brilduiker Bucephala clangula 10 & 11/01 resp. lm & lmlv te NGB (R. Uyttenbroeck, P. Moysons, 1 Nel e.a.)

11 & 12/01 resp. lv & 1mlv te SAR (I. Nel,

J. Nysten, H. Roosen,

04/03

F. Vandeputte e.a.)

lm te Overijse/Meer van Genval (G. Nauwelaers)

07 & 10/03 resp. lmlv & lm te SAR (I. Nel, 07/04

J. Nysten, R. Polfliet)

lm te NGB (L. Hendrickx)

J. Taymans, L. Hendrickx e.a.)

1 v te NGB (1. Nel)

2-4, 7-8, 10, 16-18/02 & 28/02-4/03 resp. 2v, 2v, lv, lm2v & 1mlv te SAR

(F. Vandeputte, J. Nysten,

9/04

3v te SAR (M. Walravens)

06/01

lm te NGB (A. Verboven), lv te SAR

12/ 01

2v te ZW (I. Nel, R. Uyttenbroeck) en

25/01

lv te OHN (R. Uyttenbroeck)

12/02

2v te Wilsele/Vaart

16/02

lm te SAR (M. O'Briain)

(1. Nel, J. Nysten) later N te OH/dorp

lm te Neerijse/Dijle (H. van den Broeck)

(J. Rutten)

(P. Ständaert)

met 2m op 23-24 & 27 /02 (R. Gysbertsen,

resp. 3v & lv te SAR

(R. P olfliet,

29/12

G. Vandezande) 24/12

16-17, 20, 22, 23-27, 28/02, 1 & 4/03 lm te LP,

Nonnetj e Mergellus albellus 21-25 & 28/12

Grote Zaagbek Mergus merganser 08/12 2v te NGB (L. Hendrickx, I. Nel,

L. Hendrickx e.a.)

PM De Iemos Esteves, E. Toorman e.a.)

03/03

2m te SAR

(J. Nysten,

P. Goubau,

R. Gysbertsen) 24/03

lm te LP (R. Gysbertsen)

Geoorde Fuut Podiceps nigricollis 28/12

1 ex. te OHN (H. Roosen)

03/03

1 ad voorjaarsrui te Overijse/Meer van Genval (B. Segaert)

Aalscholver Phalacrocorax carbo sinensis Vanuit de kolonie op de grens Overijse - Hoeilaart kwam dit jaar het heuglijke nieuws dat er 12 bezette nesten waren (deze kolonie werd pas vorig jaar ontdekt en telde toen 10 nesten). In Tervuren/Park KMMA werd voor het vierde jaar op rij gebroed, en ging het om drie bezette nesten

(V. Daems, B. Pasau, A. Massart), waarmee dit

kolonietje niet verder groeide ten opzichte van de vorige jaren (3-4 nesten in 2010-2011, 5 nesten in 2012).

Zomertnli11g,

NKV, 25/05/2013.

Foto: Gerda F111yt

De Boomklever

-

september 2013

109

Roerdomp, SAR,

Roerdomp Botaurus stellaris 16,18/12,5/01&3/04

telkens 1 ex. te SAR

(L. Hendrickx,J. Nysten,E. De Clercq e.a.)

1 ,23/12&19/02 '22/ 12

telkenslex. teOHZ

(G. Vanautgaerden,L. Hendrickx,B. Haest) 1 ex. te PĂŠcrot/ visvijver (F. Van Hove)

03/04/2013.

Foto: Erik De Clercq

Kleine Zilverreiger Egretta garzetta 1 ex. NW teOverijse/ stad (JB Sepulchre) 09/12 1 ex. te SAR (L. Raty,J. Nysten, 05/05 L. Hendrickx e.a.)

13/ 05

1 ex. teOHZ (R. Polfliet,R. Stoks)

2 /12&1/04 telkens 1 ex. teOHN (H. Roosen, 1. Nel 12/01

O. Nysten, K. Moreau)

1 ex. te NKV

27/03&3/04 1 ex. te Kwerps/ vijvers (NP Kortenberg)

Grote Zilverreiger Casmerodius albus We

geven enkel

besproken

mee

maanden

dat

699

er

tijdens

de

waarnemingen

zes van

Grote Zilverreigers werden ingevoerd op www. dijleland.waarnemingen.be, en dat het slechts

Woudaap Ixobrychus minutus 25&27 /05 resp. 1 ad m&1 zp te SAR (P. Moysons,

28 keer om concentraties van meer dan vier exemplaren ging. Zo werden in maart-april 16 keer vijf ex. doorgegeven, met in april dan nog

R. Uyttenbroeck,R. Polfliet, l. Nel)

zeven keer zes ex. en drie keer zeven ex. De enige

Het 23e Dijlelandse geval sinds 1965, waarvan

twee keer dat er acht ex. werden gemeld was

het 17e sinds 2000 (23e ex. sinds 2000). Sinds

echter op 20/ 12, toen de slaapplaats te ZW weer

2002 werd de soort bij ons enkel in 2010 niet

in gebruik was

O. Rutten,N. Ryckeboer).

waargenomen. Zal er aan de waarnemingen van mei 2013 een vervolg komen, en zal het lijstje van drie geslaagde broedgevallen en zeven extra territoria in de 21e eeuw uitgebreid worden?

1 10

De Boomklever

-

september 2013

Purperreiger Ardea purpurea 19-20/04

1 ad te SAR (G. Fluyt,J. Spitaels,H. Blockx, 1. Nel)

Ooievaar Ciconia ciconia 89 waarnemingen tijdens de zes besproken maanden! Een overzicht: 17/02

20/02 21/02 22/02

26/02 03/03 04/03

05/03

1 ex. tpl te Bierbeek/Builoog (F. De SchampaJaere}, 9 ex. NO te Wilsele-Putkapel (B. Creemers) 1 ex. NO te Korbeek-Dijle (H. Roosen} 1 ex. N te SAR (1. Nel} 2 ex. tpl te Loonbeek/Ganspoel (N. Ryckeboer}, 20 min later 2 ex. NO te Sint-Joris-Weert/ Doode Bemde (G. Vanautgaerden} 22 ex. NO te Wijgmaal (L. Smets) 4 ex. tpl te Bertem/omgeving Eikenbos (C. Willis) 4 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau (P. Moysons, 1. Nel}, 27 ex. NO te Egenhovenbos (P. Moysons}, 23 ex. NO te OH/Ormendaal (S. & K. De Backer}, 8 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets) 2 ex. over Bertem/Koeheide (G. Bleys}, 3 ex. NO te Leefdaal/plateau (H. Blockx), 21 ex. N te Leuven/centrum (H. Blockx}, 47 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets, 0. Hendrick)

08/03 09/03 10/03

14/03 16/03 19/03 22/03

1 ex. NO te Haasrode/industrie (D. von Werne) 2 ex. tpl te SAR/De Hoek (A. De Greve} 27 ex. tpl te OH/Ormendaal (1. Nel, L. Hendrickx, R. Polfliet, J. Nysten) + 1 ex. tpl te Bertem/ dorp (B. Van Dyck), later 28 ex. N over Heverlee/Langestaart (R. Ghijsen); verder 3 ex. over Blanden (J. Vanden Borre), 8 ex. tpl te Kwerps/Zuurbeekvallei (K. Van Ginderdeuren}, 5 ex. N te Herent (S. Borny, J. Meire, S. Vyncke}, 4 ex. NO te Wilsele (S. Bruylants, W. Tamsyn), 3 ex. tpl te Leefdaal/ Duivendelle ( 0. Deplus}, 2 ex. NW te Leefdaal/plateau (J. Nysten) & 2 ex. W te Neerijse/Doode Bemde (G. Dodeur) en 10 min later N te SAR (S. Benisch) 1 ex. tpl te Oppem (R. Stoks) 2 ex. NO te Heverleebos (J. Rutten) 1 ex. N te SAR (R. Gysbertsen) 3 ex. N te SAR (1. Nel) en later NO te Leuven (F. F luyt)

24/03 1 ex. tpl, dan W te AVP (R. Aerts}, 7 ex. tpl te Bertem/Leefdaal (H. Roosen, C. Vanherck e.a.)

25/03 4 ex. tpl te Bertem/ dorp (H. Poorter ) 26/03 2 ex. over Wilsele (F. Hollander) 27/03 2 ex. tpl te Korbeek-Dijle/plateau (S. & K. De Backer) 30/03 2 ex. N te Overijse/Terlanenveld (H. Roosen) en later N te OHN (G. Vandezande}, verder no g een 3(.' ex. te OHN (G. Vandezande) en later N te Leuven/centrum (L. hendrickx) en Wilsele-Putkapel (B. Creemers} 31/03 1 ex. Z te Sint-Joris-Weert (R. Stoks) 01/04 1 ex. N te Sint-Joris-Weert (R. Stoks) 02/04 2 ex. tpl te Haasrode/industrie (V. & N. von Weme) 04/04 18 ex. tpl te SAR, 5 ex. tpl te SAR/Vette Weide (1. Nel) 05/04 27 ex. te NĂŠthen (V. Bulteau) 06/04 17 ex. over Bierbeek/Builoog (M. Schurmans), 3 ex. N te Leefdaal/plateau (K. van Scharen}, 4 ex. NW te LP (B. Verstraete, R. Gysbertsen) 07/04 1 ex. over Leuven/ centrum (F. F luyt) 08/08 1 ex. tpl te Herent (E. Sente) 11/04 2 ex. NO te LP en de Kesselberg (K. Hansen, B. Verstraete) en later nog eens 2 ex. N te LP (R. Gysbertsen) 15-16/04 1 ex. tpl te OHZ (1. Nel, J. Rutten) 19/04 3 ex. NO te SAR (E. De Clercq) 24/04 1 ex. 0 te LP (R. Gysbertsen) 28/04 1 ex. NO te Leefdaal/Duivendelle (A. Smets) 04/05 3 ex. N te Sint-Joris-Weert (R. Stoks) 06, 10, 15 & 17-20/05 1 ex. tpl te OHZ/ Ormendaal/ Langestaart (I. Nel, F. Vandeputte, R. Stoks e.a.)

Zwarte Ooievaar Ciconia nigra 5 & 9/05 resp. 1 ex. ZW & 2 ex. NO te SAR

(1. Nel,

L. Hendrickx, G. Vandezande) De teller loopt aardig door voor deze soort! Sind 2000 gaat het hier om gevallen 46 en 47, en het 104e-106e ex.!

Lepelaar Platalea leucorodia 11/04

2 ex. ZW te SAR (E. De Clercq)

Het 31" geval voor het Dijleland w aarvan het 20'' (27"-28" ex.) in de 21('eeuw.

De Boomklever

-

september

2013

1 1 1

•

-

.

' q

.'. � Vogels

'

.-

·i:

,."/'' : ''-t'"'

22/04 1 ex. NO over Meerdaalwoud (G. Bleys), 1 ex. 0 te SAR

(1. Nel)

24/04 1 ex. tpl te OHZ (R. Stoks) 25/04 1 ex. tpl te SAR (1. Nel, M. Nollet) 01/05 1 ex. tpl te Korbeek-Dijle/plateau

(J. Nysten) 13/05 1 ex. over Bertem/Koeheide (G. Bleys) 19/05 1 ex. ZO te Bertem/Koeheide (G. Bleys)

Zwarte Wouw Milvus migrans 02/04 1 ex. N te Pécrot/ vijver

Rode wouw SAR

25/04/2013. Foto: lllgrid Nel

Rode Wouw Milvus milvus 19/12 1 ex. 0 te Heverleebos (E. Zvar) 12/01 1 ex. Z te Kwerps/Zuurbeekvallei (P. Moysons) 22/02 1 ex. N te Leefdaal/Voervallei (K. van Scharen) 23/02 1 ex. N te Leefdaal/plateau (J. Nysten) 01/03 1 ex. Z te Winksele (J. De Rycke) 04/03 1 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau (P. Moysons, 1. Nel) 05/03 1 ex. Z te Kessel-Lo/Kesselberg (K. Hansen) 08/03 1 ex. NO te Tervuren/Arboretum (J. Waumans) 10/03 1 ex. NO te Kortenberg/dorp (R. Ghijsen), 1 ex. NO te OHZ (1. Nel, R. P olfliet) en Oppem (J. Nysten, L. Hendrickx), 1 ex. 0 te Neerijse/Ganzeman (1. Nel) 16/03 1 ex. Z te Haasrode/industrie (J. Lambrechts), 1 ex. tpl te SAR (1. Nel, K. van Scharen) 29/03 1 ex. NO te LP (R. Gysbertsen) 01/04 1 ex. over Leefdaal/plateau (S. Hotton, J. Vendé), 1 ex. N te Bertem/dorp (P. Standaert), 1 ex. NO te Korbeek-Dijle/ plateau (J. Nysten), 1 ex. Z te OHZ (R. Stoks) 03/04 2 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets) 04/04 1 ex. NO te Heverlee/Zwanenberg (G. Bleys), 1 ex. 0 te SAR (I. Nel) 11/04 1 ex. over SAR (E. Zvar) 12/04 1 ex. tpl te SAR/Vette Weide (L. Hendrickx, 1. Nel), 1 ex. over Leefdaal/ plateau (J. Lenaert), 1 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets) 15/04 1 ex. NO te Heverlee/Terbank (H. Roosen) 16/04 1 ex. tpl te Leefdaal/plateau (P. Standaert) 20/04 1 ex. tpl te Leefdaal/plateau en later N te Korbeek-Dijle/plateau (D. von Weme), 1 ex. NO te Neerijse/Ganzeman (F. Fluyt)

1 11

De Boomklever

-

september 201 3

(J. Guyon),

1 ex. te Leefdaal/plateau (R. Stoks) 08/04 1 ex. NO te Meerbeek (M. Hens) 25/04 1 ex. N te Korbeek-Dijle/plateau (G. Vandezande) 27/04 1 ex. te OH/Ormendaal (L. Hendrickx) 29/04 1 ex. over Neerijse/Doode Bemde Zuid (S. Hotton) 2-4/05 1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau (J. Buys, }.

Nysten, H. Roosen), op 3/5 ook te OHZ (J. Vantrappen, M. Nicolai) 10/05 1 ex. te Bertem/Koeheide (G. Bleys)

Bruine Kiekendief Circus aeruginosus De eerste Dijlelandse Bruine Kiekendieven voor 2013 waren onmiddellijk 2 ex. op 11/03 te SAR (R. Gysbertsen), gevolgd door een mannetje te Pécrot en SAR op 16/03 (R. Gailly, V. Daems). Tot eind mei werden daarop nog 147 waarnemingen van deze soort doorgegeven.

Blauwe Kiekendief Circus cyaneus de tijdens werden Kiekendieven Blauwe besproken periode maar liefst 293 keer ingegeven op www.dijleland.waarnemingen.be.

De trefkans nam daarbij toe tijdens de loop van het winterhalfjaar (23 waarnemingen in december, 63 in januari, 78 in februari, 87 in maart), en van 1-13 april volgden nog 37 waarnemingen. 73 keer ging het hierbij om 1-2 mannetjes! Slaapplaatsgedrag werd slechts twee keer gemeld: 3 ex. te Leefdaal/ plateau op 19/02 (NSG Dijleland) en 1 v te SAR op 9/04 (1. Nel). Na half april waren er enkel nog de volgende gevallen: 22/04 lv te Korbeek-Dijle/plateau (S. Feys) 04/05 lv W te Korbeek-Dijle/plateau (P. Moysons, R. Uyttenbroeck) 07/05 lv N te Erps/Dorenveld (L. Raty), 1m 0 te SAR (R. Gysbertsen)

Grauwe Kiekendief Circus pygargus 02/05

lmlv te Erps/Dorenveld (A. Smets, L. Raty)

Ruigpootbuizerd Buteo lagopus

Boomvalk Falco subbuteo

16-17/02 1 ex. te Leefdaal/plateau Q. Nysten, 1. Nel,S. & K. De Backer e.a.)

15/04 1 ex. te Erps/Dorenveld (P. Moysons) Het gaat om het derde winterhalfjaar op rij met waarnemingen van Ruigpootbuizerd in het Dijleland. In de 21" eeuw waren er verder enkel meldingen in 2001, 2003 en 2007.

Op 18/04 kwamen de eerste Boomvalken voor 2013 aan in het Dijleland, met onmiddellijk 3 ex. te SAR (I. Nel, E. Zvar) en een ex. over PĂŠcrot/ vijver (F. Van Hove). Nadien volgden er tijden de rest van april en mei nog 142 waarnemingen van deze soort. De grootste aantallen hingen deze keer rond te OHZ, waar op zes data maxima van meer dan 10 ex. bereikt werden. Het ging hier om 28/04, 1, 4, 5, 9 & 25/05, met resp. 20, 17, 21, 14, 13 en 17 ex. (R. Stoks, J. Nysten, J. Rutten e.a.).

De waarneming van 21 ex. betreft nu de grootste concentratie ooit geregistreerd in het Dijleland.

Visarend Pandion haliaetus 21 /03

1 ex. NW te AVP Q. De Cock), 1 ex. te Oppem en dan W (1. Nel)

30/03 & 3/04 resp. 1 ex. & 1 ad v te SAR (F. Lembreght, 1. Nel,M. Walravens) 1 juv N te Neerijse/Doode Bemde 04/04 (H. Vandevoorde) 08/04 1 ex. N te SAR (1. Nel), 1 ex. NO te Meerbeek (M. Hens) 11/04 1 ex. 0 te Veltem-Beisem (H. Roosen) 13,15 & 18/04 resp. 2 ad, 1 ex. & 1 ex. N te SAR (1. Nel, L. Hendrickx, E. De Clercq e.a.)

20/04 1 ex. NO te SAR & NGB (S. Benisch, JM P enne,J. P elckmans e.a.)

25/04 1 ex. NO te SAR & Korbeek-Dijle/ plateau (G. Fluyt, G. Vandezande) 27/04 1 ex. NO te Kessel-Lo/Kesselberg (K. Hansen) 30/04, 4 & 7/05 resp. 1 ex.,1 ad m & 1 ex. NO te SAR QM P enne, 0. von Werne, 1. Nel e.a.)

30/05 1 ex. ZO te LP (R. Gysbertsen)

Smelleken Falco columbarius 19, 29/12 & 23/01 resp. lm, 1 ex. & 1 ex. te Erps/Dorenveld (P. Moysons, M. Mergaerts) 30/12 & 24/03 resp. 1 ex. & lv te Korbeek-Dijle/plateau (NSG Dijleland, L. Raty, H. Roosen) 20 & 26/01, 10 & 24/03 resp. 1 ex., lv, 1 ex. & 1 ex. te Leefdaal/plateau (K. van Scharen,P. Standaert, ]. Ny ten, H. Roosen) 02/04 1m over Herent (L. Smets) 05/04 1v NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets, 0. Hendrick) 02/05 lv te Erp /Dorenveld (L. Raty)

De Boomklever

-

september 2013

1 13

t "-

-

-- ; '..'!l'

' '' . "

_--:<· '�,,��-

Vogels

Aangezien veel waarnemer

Slechtvalk Falco peregrinus In de nestkast op het Sint-Pietersziekenhuis in het centrum van Leuven deed zich voor het derde opeenvolgende jaar een geslaagd broedgeval voor, en voor de derde keer kwamen er vier juvenielen uit de eieren! Met 'slechts' 110 waarnemingen tijdens de ze maanden uit dit overzicht deed de Slechtvalk het verder relatief kalm aan naar hedendaagse normen. Ter vergelijking: in de periode september - november 2012 ging het om 148 observaties (een vergelijking die we wel willen relativeren aangezien tijdens die maanden de najaarstrek plaatsvindt, en de jongen van het voorbije broedseizoen reeds rondzwerven).

na de berichten van

de dag voordien extra aandacht besteedden aan de lucht is het aantal dubbelwaarnemingen weer aanzienlijk, maar trektellingen geven weer een spectaculair beeld: 1874 ex. over Korbeek-Dijle/ plateau (P. Moysons e.a.) en 493 ex. over het plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets). Maar ook op vele andere plaatsen waren groepen van 200 tot 250 ex. geen uitzondering ...

06/03

3 ex. N te Leefdaal/plateau

07/03

2 ex. te Erps-Kwerps/dorp (W. Daem )

(K. van Scharen) 09/03

17 ex. NO te LP (PM De Iemos Esteves), 19 ex. NO te Korbeek-Dijle U. Nysten), 34 ex. NO te SAR (H. Roosen, F. Van Hove)

Kraanvogel Grus grus Tja, hoe beginnen we hieraan ... 125 waarnemingen van Kraanvogels in de besproken periode ... die kunnen we hier onmogelijk allemaal opsommen!

Aangezien 110 van deze waarnemingen uit de maand maart kwamen (met 17 waarnemingen op 4 maart en maar liefst 74 op 5 maart) doen we toch een poging tot het maken van een samenvatting per datum: 07-09/12 1 ex. te SAR/Néthen/Pécrot (1. Nel, R. Polfliet, L. Hendrickx e.a.)

10/12

12 ex. Z te Haasrode/industrie

24/01

2 ex. over Wilsele/ dorp (P. Standaert)

1 /02

60 ex. NO te Sint-Joris-Weert (S. & K.

(M. Van Ermen)

10/03

21 ex. NO te Pécrot/Néthen/SAR

13/03

(S. Benisch, G. Dodeur e.a.) ( ex. N te Kessel-Lo/Kes elberg

(K. Hansen) 4 ex. N te Leuven/centrum (M. Regent), 5 ex. N te Sint-Joris-Weert en Heverleebo (J. Kempeneers, J. Rutten) 23/03 20 ex. NO te Overijse/ stad (M. Permantier) 25/03 29 ex. NO te WLS/Z (C. Van den Haute) 26 & 27-28/03 resp. 10 & 2 ex. tpl te Erps/ Dorenveld (M. Mergaerts, L. Raty, R. Ghijsen, P. Moysons) 03/04 1 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets) 14/04 3 ex. NO te Leefdaal/plateau (G. Bleys) 20/04 6 ex. NO te Wijgmaal (E. Sente) 11/05 2 ex. tpl te OHZ (G. Bleys) 16/03

De Backer) 04/03

De

start

van

een

indrukwekkende

tweedaag e: er werden 2167 ex. ingevoerd over het

Dijleland,

maar

hier

dubbeltellingen tussen.

zitten

ongetwijfeld

Toch is het duidelijk

dat het naar Dijlelandse normen om zeer grote aantallen

ging,

zo werden tijdens drie

uren

Scholekster Haematopus ostralegus 2, 5, 22, 25, 29/04, 2, 4, 7 & 21/05

1 & 2 ex. te Haasrode/industrie

trektellen te Korbeek-Dijle/ plateau 973 ex. gezien

(P. Moysons e.a.).

05/03 De absolute topdag, waarop 10582 ex. (!!) werden ingevoerd in regio Leuven.

1 14

De Boomklever

-

september 201 3

resp. 1, 1, 1, 1, 1, 2, 2, (J. Nysten, D. von Werne e.a.)

19 & 25/04 telkens 1 ex. over Leuven/ centrum (R. Stoks, M. Nicolai) 21/04

1 ex. te Erps/Dorenveld (P. Moysons)

•�

1

•

{�, _.·.

"-4"':;��

Vogels

Steltk/1111f, SAR, 26/05/2013. Foto: fllgrid el Steltkluut Himantopus himantopus lmlv te SAR U. Vandeput, R. Ghijsen, M. Van Eylen e.v.a.)

Dit koppel vertegenwoordigt het derde geval van Steltkluut voor het Dijleland, na een ex. op 1119/11/89 te SAR en lmlv op 27/04/08 te SAR/ Vette Weide.

Bontbekplevier Charadrius hiaticula

25-27/05

09/05 1 ad zom te OHZ (R. Stoks, D. von Werne, L. Hendrickx e.a.)

Kluut Recurvirostra avosetta

Kleine Plevier Charadrius dubius

09/03

De eerste Kleine P levier voor 2013 liet zich op

4 ex. te SAR

(1. Nel, L. Hendrickx, J. Nysten e.a.), 3 ex. te OHZ (L. Hendrickx), 7 ex. te Tervuren/P ark KMMA (M. O'Briain) 12-13/04 1 ex. te SAR (E. De Clercq, D. von Werne, L. Hendrickx e.a.)

16/03 opmerken te OHZ

Q. Nysten). Nadien

werden er uit regio Leuven nog 63 waarnemingen doorgegeven. Een overzicht per locatie: OHZ: 17 waarnemingen tussen 16/03 & 5/05; max. 6 ex. op 4 & 7/04

(J. Nel, J. Nysten) en

5 ex. op 5/04 (L. Hendrickx) Heverlee/Langestaart: 37 waarnemingen tussen

Zilverplevier Pluvialis squatarola 9/05

1 ex. te SAR (R. Stoks, F. Vandeputte, D. von Werne) Het 18" geval voor het Dijleland, waarvan het 11 e in de 21" �euw (vanaf 2003, deze is het 15" ex.). De maandverdeling van deze 11 gevallen: mei 3 - juni 2 - augustus 2 - oktober 4. Sinds 2003 waren er enkel geen waarnemingen in 2008-2010.

28/03 & 31/05; max. 5 ex. op 2 /03 (P. Moysons e.a.) en 4 ex. op 1-2/04 & 28/05 (R. Ghij en, E. Toorman, P. Moysons); balts op 28/03, 1/04 & 25/05

(P Moysons, L. Hendrickx, H. Roo en)

AVP: resp. 1, 3, 1, 2, 1 & 1 ex. op 2, 24/04, 2, 4, 6 & 14/05

Q. Nysten, E. Toorman, D. von Werne)

Haasrode/industrie: resp. 1 & 2 ex. op 29/04 & 3/05 (D. von Werne)

De Boomklever

-

september

2013

1 15

":·�

Vogels

/

.: ��:;�

Goudplevier Pluvialis apricaria

Kleine Strandloper Calidris minuta

06/12 2 ex. te Erps/Dorenveld (M. Mergaerts) 07/12 13 ex. tpl, dan ZW, te Leefdaal/plateau

05/05 1 ad zom te SAR (1. Nel, L. Hendrickx) Het gaat hier om het 28" geval van kleine Strandloper voor het Dijleland. Voor de 21" eeuw is het reeds het 15<> geval, en het 20" ex. De maandverdeling van deze 15 gevallen (mei 3-juni 4-augustus 1-september 4-oktober 2-november 1) illustreert dat mei de start van de voorjaarstrek van Kleine Strandloper in het Dijleland betekent, en met een waarnemingsdatum van 5 mei was de vogel van 2013 zelfs de vroegste die sinds 2000 in de regio werd waargenomen (de vorige vroegste zat op 9/05/03 te OHN).

(K. van Scharen) 08/12

12 ex. tpl, dan ZW, te Pécrot/Grand-Pré

(F. Van Hove), 2 ex. te SAR/Vette Weide (1. Nel, G. Vandezande) 02/01 4 ex. Z te LP (R. Gysbertsen) 12/01 2 ex. Z te Haasrode/Konijnenhoek (K. Moreau) 03/02 1 ex. W te Erps/Dorenveld (R. Polfliet) 05/03 58 ex. NO & 1 ex. tpl te Korbeek-Dijle/ plateau (P. Moysons, l. Nel), 16 ex. NO te Leefdaal/ plateau (S. & K. De Backer), 50 ex. 0 te Ottenburg (F. Vandeputte) 06/03 10 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau (1. el), 53 ex. 0/NO te Leefdaal/plateau (G. Ryken) 09/03 3 ex. te Leefdaal/plateau (J. Nysten) 10/03 100 ex. W te Neerijse/Ganzeman (L. Hendrickx, l. Nel), 1 ex. te SAR (1. Nel, J. Nysten), 1 ex. te Leefdaal/plateau (K. van Scharen) 17 /03 2 ex. over te Leefdaal/plateau O. Nysten) 20/03 35 ex. over Vossem (P. Standaert) 31/03 1 ex. over Erps/Dorenveld (P. Moysons) 02/04 6 ex. te Leefdaal/plateau (R. Stoks) 07/04 1 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau O. Nysten) 08/04 1 ex. N te Heverlee (tss Bremstraat en Bertembos) (G. Bleys) 09/04 120 ex. NO te Leuven/centrum (F. F luyt) 10/04 1 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets)

1 16

De Boomklever

-

september 201 3

Bonte Strandloper Calidris alpina 1 ad win te SAR (M. Walravens) 20/03 2 ex. te LP (E. Toorman) 22/03 9, 28/04 & 9/ 05 resp. 1 ad win over, 1 ex. tpl & 1 ex. over te SAR (1. Nel, P. Dawagne, G. Vandezande) 1 ad zom te OHZ (L. Hendrickx, 09/05 G. Vandezande, R. Stoks e.a.)

Blmnve reiger, SAR, 06/05/2013. Foto: Cliristia11e Moulu

Grutto's, AR, 06/04/2013. Foto: L11c Hendrickx

Regenwulp Numenius phaeopus

Grutto Limosa limosa

05/04

4, 5-6, 7, 8, 9, 10 & 11-12/04

14/04 25/04 04/05 08/05

1 ex. kort tpl te SAR, dan N (L. Hendrickx,

I. Nel, P. Nuyts, K. De Greef) 1 ex. tpl te Erps/Dorenveld (P. Moysons)

min.lex. aud over Tervuren/stad (H. Roosen) 1 ex. tpl te OHZ (P. Moysons, R. Uyttenbroeck, B. Creemers e.a.)

1 ex. tpl te SAR OM Penne)

4 & 1 ex. te SAR

resp. 15, 14, 15, 4, 5,

(1. Nel, G. Vanautgaerden, H. van

den Broeck e.v.a.)

Zwarte Ruiter Tringa erythropus 29/03

1 ad win te Oppem, 2 ad win te OHZ (L. Hendrickx)

Wulp Numenius arquata 16/12

1 ex. te Leefdaal/ plateau (L. Hendrickx)

12/01

2 ex. te Haasrode/zandgroeve

4-5, 11, 16, 24 & 28/04

resp. 1 ad win,

1 ex., 1 ad zom, 1 ex. & 1 ex. te OHZ

(I. Nel, G. Vanautgaerden, L. Hendrickx e.a.)

18, 28/04 & 2-4/05

resp. 1 ex., 3 ex. &

1 Ã d zom te SAR (H. van den Broeck,

(K. Moreau) 8, 9 & 10/03 resp. 2, 1 & 4 ex. N te SAR

L. Hendrickx, 1. Nel e.a.)

(I. Nel, J. Nysten, S. Benisch, G. Dodeur) 9 & 10/03 resp. 6 & 3 ex. N te KorbeekDijle/plateau 28/03

O. Nysten)

2 ex. te Heverlee/Langestaart (N. Ryckeboer)

8/05

1 ex. Z te Bertem/Koeheide (G. Bleys)

De Boomklever

-

september

201 3

1 17

Tureluur Tringa totanus

Witgat Tringa ochropus

De Tureluur liet zich in 2013 voor het eerst

Met slechts 9 waarnemingen in december,

opmerken op 16/03, toen 1 ex. rondvloog te SAR

in

januari en 9 in februari,

2

waren Witgatjes

(I. Nel). Nadien werden nog 85 waarnemingen

tijdens de echte wintermaanden relatief schaars

genoteerd op de volgende plaatsen:

in het Dijleland. Vanaf begin maart kwam de

Leefdaal/plateau: 1 ex. over op 19/03 (S. Feys)

vootjaarstrek

Loonbeek/Ganspoel: 1 ex. op 21/03 (N. Ryckeboer)

49

goed

waarnemingen

op in

gang, die

wat

maand.

leidde April

tot was

OHZ: 50 waarnemingen tussen 30/03 & 23/05;

vervolgens goed voor 116 meldingen (max. 24

max. 5 ex. op 20/04 & 18/05 (R. Stoks, D. von Weme)

ex. te OHZ op 4/04; 1. Nel), en in mei verdween

Heverlee/Langestaart: telkens 1 ex. op 1 & 16 /04

de soort zoals gewoonlijk geleidelijk uit de regio

(L. Hendrickx, E. Toorman)

tot op 17/05 het laatste ex. van het voorjaar werd

AVP: telkens 1 ex. op 8/04, 14-15 & 17/05

gezien te OHZ (M. Nicolai).

Q. Nysten, D. von Werne, R. Polfliet, E. Toorman) SAR: 24 waarnemingen tussen 10/04 & 30/05; max. 4 ex. op 28 /04 (P. Dawagne)

Oeverloper Actitis hypoleucos

Veltem-Beisem: 4 ex. op 11/04 (H. Roosen OHN: 2 ex. op 9/05 (P. Goubau)

Groenpootruiter Tringa nebularia Op 14/04 zaten de eerste drie Groenpootruiters voor 2013 te OHZ (L. Hendrickx). Tot 20/05 werden vervolgens nog 153 waarnemingen uit het Dijleland doorgegeven. Een beknopt overzicht per locatie: AVP: 1 ex. op 8/05 (D. von Werne) OHZ: 52 waarn. tussen 14/04 en 14/05; max. 11 ex. op 27/04 (L. Hendrickx) Oppem: resp. 1, 1 & 2 ex. op 3-4, 19 & 20/05 (R. Stoks, B. Creemers, G. Deschamps, L. Hendrickx) Sint-Joris-Weert/centrum: telkens 1 ex. over op 25/04 en 9/05 (nachttrek; R. Stoks) SAR: 90 waam. tussen 19/04 en 17/05; max. 29 ex. op 1/05 (L. Hendrickx, J. Nysten, I. Nel e.a.)

PĂŠcrot/vijver: 1 ex. NO op 26/04 (F. Van Hove) Leefdaal/plateau: 1 ex. tpl

+

1 ex. over op 1/05

Q.

Nysten, R. Stoks) Plateau Sterrebeek-Moorsel: 1 ex. NO op 25/04 (A. Smets)

Bosruiter Tringa glareola 26-28/04 & 7-8/05 resp. 1 & 2 ex. te SAR

(I. Nel, J. Nysten, D. von Werne e.a.)

28-29/04, 1, 2, 3, 4, 6 & 10/05 resp. 1, 1, 2, 1, 5, 1 & 1 ex. te OHZ (L. Hendrickx, R. Stoks, J. Rutten e.a.)

01 /05 3 ex. te Oppem (R. Stoks)

1 18

De Boomklever

-

september 201 3

De eerste Dijlelandse Oeverlopers voor 2013 waren er vroeg bij, met zekere waarnemingen op 11/02 (!) te OHZ (S. Van De Woestyne) en op 24/03 te Wilsele-Putkapel/ dorp (B. Creemers).

Nadien volgden 137 waarnemingen uit de regio.

Een beknopt overzicht per locatie: Wilsele-Putkapel/ Vaart: 1 ex. op 12/05 0. De Meirsman) LP: 19 waarnemingen tussen 24/04 & 17 /05; max. 4 ex. op 10/05 (R. Gysbertsen) AVP: 15 waarnemingen tussen 26/04 & 13/05; max. 9 ex. op 6/05 (D. von Werne) Heverlee/Langestaart: 9 waarnemingen tussen 16/04 & 9/05; max. 4 ex. op 5/05 (R. Gysbertsen) OH/Ormendaal: 1 ex. op 18/05 (R. Gysbertsen) OHN: telkens 1 ex. op 4 & 18/05 (P. Moysons, R. Uyttenbroeck, D. von Werne) OHZ: 20 waarnemingen tussen 27/04 & 18/05; max. 6 ex. op 9/05 (G. Vandezande) ZW: 7 ex. op 13/05 (S. & K. De Backer) Oppem: telkens 1 ex. op 14 & 22/04 (L. Hendrickx, B. Notebaert) NGB: telkens 1 ex. op 12 & 18-19/05 0. Nysten, L. Hendrickx, G. Deschamps) NKV : 1 ex. op 13/05 (R. Stoks) SAR: 58 waarnemingen tussen 16/04 & 26/05; max. 7 ex. op 5/05 (L. Raty) PĂŠcrot/vijver: 5 ex. op 5 /05 (T. Maniquet) Tervuren/Park KMMA: 1 ex. op 8/05 (P. Standaert) Kwerps/vijvers: resp. 4 & 2 ex. op 9 & 10/05 (P. Moysons)

."

��: .;"-f·

Vogels

·�-

Kemp/taan adult zomerkleed, SAR, 21/04/2013. Foto: Ingrid Nel

Kemphaan Philomachus pugnax

Houtsnip Scolopax rusticola

15, 21/04 & 3/05 resp. 1 ex., lm & lml v te OHZ (1. Nel, JM Penne, K. van Scharen e.a.)

Waarnemingen buiten de broedgebieden/-periode: 06/12 1 raamslachtoffer te Loonbeek/Ganspoel

27-28/04, 2-3, 4, 7, 8 & 9/05 resp. 4v, 1 mlv, 1 v, 3 ex., 2 ex. & 1 v te SAR (L. Hendrickx, 1. Nel, J. Nysten e.v.a.)

Bokje Lymnocryptes minimus 18/03 1 ex. te SAR/Vette Weide (S. Peten)

Watersnip Gallinago gallinago Er werden 8 december- (max. 20 ex. te SAR op 1 9/12; G. Vanautgaerden), 14 januari- (max. 32 ex. op 16/01 te Heverlee/Langestaart; E. Toorman), 6 februari­

(max. 25 ex. te SAR op 1 0/02; M. Schurmans), 25 maart- (max. 68 ex. te SAR/Vette Weide op 18/03; S. Peten) en 40 april-waarnemingen (max. telkens 5 ex. op 4/04 te SAR/Vette Weide, op 6/04 te NKV & op 7/04 te SAR; I. Nel, J. Nysten, M. Walravens) doorgegeven. In mei volgde enkel nog een ex. op 8/05 te OHZ (M. Nicolai).

(N. Ryckeboer) 09/12 1 ex. te Leefdaal/plateau (A. Baccaert) 15-17, 20 & 22/01 telkens 1 ex. te Heverlee/ Terbank (H. Roosen) 1 ex. te Bertem/ dorp (T. Vandenberghe) 19/01 21-22/01 telkens 1 ex. te LP (S. Goethals, J. Lambrechts) 24/02 & 11-12/03 telkens 1 ex. te Heverlee/ Terbank (H. Roosen)

Dwergmeeuw Hydrocoloeus minutus 11/04 24/05

1 ad zom te LP (B. Verstraete, R. Gysbertsen, F. Vandeputte) 1 le win 0 te LP (R. Gysbertsen)

Geelpootmeeuw Larus michahellis 08/01 16/03 11 /04

1 ad win te SAR (I. Nel, A. Iserbyt) 1 ex. te SAR (D. Gailly) 1 le win te OHN (G. Vandezande)

De Boomklever

- september 20 13

1 19

.}'..

-i-�-.,.;:�-�f

Vogels

\ ... " ..._

Pontische Meeuw

1 3e win, 1 ad, 1 3e win & 1 ex.

4, 9, 15 & 16/12 te SAR

Larus cachinnans

Zwarte Stern 26/04 & 17/05

telkens 5 ex. te LP

(1. Nel, A. Baccaert, 1 ad te SAR

7, 11, 13, 15, 24 & 29-30/05 resp. 2 ex. N, 1 ex., 2 ex., 2 ex., 2 ex. &

(1. Nel, J. Nysten, R. Uyttenbroeck e.a.)

E. Toorman e.a.)

1 ad te SAR

2, 8,10 & 21/02

S. & K. De Backer,

(F. Vandeputte,

J. Nysten e.a.)

7/02

1 ex. te ZW (R. Stoks)

16/02

1 ad te Kwerps/vijvers (P. Moysons)

17/02

1 ad te NGB

(P. Moysons, R. GlUjsen) 1 ex. te SAR (I. Nel)

Dwergstern 21/05

20/05

1 ex. te AV P (L. Hendrickx)

22/05

2 ex. te Tervuren/Park KMMA (C. Carels)

(J. Nysten)

16-17/03 2 ad te Kwerps/vijvers 31/03

ysten,

(R. Gysbertsen, ].

0. Deprez e.v.a.)

2 ex. te SAR

1 ad te LP (D. von Werne, B. Verstraete,

8 & 13/01

(J. Lambrechts,

B. Verstraete, R. Gysbertsen)

K. van Scharen e.a.)

4, 5, 10, 12 & 30/01

Chlidonias niger

Sternula albifrons

1 ad zom te SAR (R. Gysbertsen)

Slechts de 11e Dwergstern voor het Dijleland, waarvan de Se in de 21e eeuw. Bovendien reeds het vierde jaar op rij met een waarneming te SAR. De maandverdeling (april 2 -mei 6 - juni 2 - juli

Visdief Sterna hirundo resp. 2 ex. tpl & 3 ex. N te SAR

9 & 11/05

(F. Vandeputte, J. Nysten)

Zomertortel

Streptopelia turtur

Slechts drie waarnemingen: 1 ex. te SAR op 1/05 (M. Abts), 1 zp te NGB op 12/05

(J. Nysten) en

1 ex. Z te SAR/De Hoek op 28/05 (K. van Scharen).

1) illustreert dat mei veruit de beste maand is om deze soort in eigen regio op je lijstje te kunnen bijschrijven, maar de steeds korte pleisterduur maakt dat vele waarnemers vergeefs op dat moment blijven wachten.

Velduil

Asio flammeus

19/03

1 ex. te Vossem (C. Carels)

28-31/03

1 ex. op plateau Leefdaal -Korbeek­ Dijle (H. Roosen,

J. Nysten,

L. Hendrickx e.a.)

Witwangstern 15/05

Chlidonias hybridus

1 ad zom te SAR

13/04

1 ex. te Erps/Dorenveld

(0. Dupont,

N. Bouillard, F. Hollander)

(1. Nel, F. Vandeputte,

R. Polfliet) Het 20e geval en het 44e ex. van deze soort in het Dijleland. Sinds 2007 werd enkel in 2010 geen Witwangstern in het Dijleland waargenomen.

De maandverdeling ziet er als volgt uit (aantal gevallen, volgens ontdekkingsdatum - enkele ex. bleven over een maandgrens heen pleisteren): april 2-mei 11-juni 5-augustus 1- november 1.

120

De Boomklever

-

september 2013

Bij eneter

Merops apiaster

2/05

1 ex. N te SAR

(1. Nel)

Het betreft hier het derde geval van Bijeneter in het Dijleland in de 21e eeuw, na een geslaagd broedgeval te Neerijse/ Ganzeman in 2002 en een ex. over OHZ op 10/06/05.

Hop Upupa epops

.Boomleeuwerik Lullula arborea

Maar liefst drie gevallen tijdens het voorjaar van

16/01

lüex. (1/9) te Korbeek-Dijle/plateau, 2 ex. te Leefdaal/plateau (H. Roosen)

05/03

1 ex. te Korbeek-Dijle/ plateau (P. Moyson ), 4 ex. (1/2/1) te Leefdaal/

2013!

12/04

1 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moor el

02/05

1 ex. aud te Ke

(A. Smets)

plateau, 15 ex. NO (6/9) te Heverlee/

el-Lo/centraal

Terbank (H. Roosen), 13 ZW te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets)

Q. Bogaert) 1 ex. over Bertem/ Koe heide

13/05

(S. Bouillon) Hiermee komt het aantal meldingen van Hop in het Dijleland sinds 1975 op 24. Sinds 2000 gaat het

12/03 1 ex. ZW te Everberg/Vrebos (A. Smets) 2, 3, 5 & 12/04 resp. 5, 7, 4 & 2 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moor el (A. Smets, 0. Hendrick)

om 17 gevallen, met enkel geen waarnemingen in 2000, 2008, 2009 en 2011. De maandverdeling van deze 17 ex. is de volgende : januari 1 - maart 1 april 3- mei 7- juni 1- juli 1- augustus 3.

29/04 1 ex. te OHZ/dorp, mogelijk 2"kj (2x gedurende enkele minuten zichtbaar) Q. Rutten) Het gaat slechts om de tweede Roodstuitzwaluw voor het Dijleland, na een ex. op 20/04/97 te NGB.

Draaihals Jynx t orquilla 1 ex. te SAR (J. Nel) '22/04 1 ex. te OHZ (R. Stoks)

14/05

Roodstuitzwaluw Cecropis daurica

Middelste Bonte Specht Dendrocopos medius Hoewel de Middelste Bonte Specht reeds ca 15 jaar

Duinpieper Anthus campestris 3/05

1 ex. te Leefdaal/plateau

Q. Nysten)

vaste voet aan de grond heeft in de Dijlelandse bossen werd de soort tijdens de voorbije jaren relatief

weinig

ingevoerd

op

www.dijleland.

waarnemingen.be.

Tijdens het in dit overzicht behandelde halve jaar kwam daar met een totaal van 67 waarnemingen enigszins verandering in (zwaartepunt in maart­ mei).

Er

kwamen

meldingen

Mollendaal,

Heverleebos,

Koeheide,

Everberg/Vrebos,

KMMA,

uit

Meerdaal­

Bertembos,

Tervuren/Zoniënwoud,

Bertem/

Tervuren/ Park Terlanen

en

Tombeek/ Laanvallei. Aangezien er geen indicaties zijn dat er zich in deze periode

opvallende

verplaatsingen van de MIBO voordeden (wat bij het begin van de kolonisatie van V laanderen wel het geval was) kunnen we dus ook op de voor de soort minder gekende locaties uit dit lijstje naar broedgevallen gaan zoeken. Een poging tot het maken van een populatieschatting voor 2013 laten we echter voor een volgend broedvogelartikel

De Boomklever

-

september 2013

121

Boompieper Anthus trivialis

Pestvogel Bombycilla garrulus

De eer te Boompieper voor 2013 vloog op 8/04

2 & 4/12

over het plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets).

Nadien

werden

slechts

10

overtrekkende

exemplaren genoteerd over het Dijleland (tussen 12/04

en

6/05;

versch.

waarn.).

Zangposten

waren aanwezig in Meerdaalwoud (minstens 3 zp op meerdere data waarvan 2 in het Militair Domein; G. Bleys, R. Stoks, D. von Werne e.a.)

R. Gysbertsen e.v.a.)

10 & 17/12

resp. 1 ex. tpl & 1 ex. ZO te Bertem/

24/12

dorp (J. De Rycke) 1 ex. NO te NGB (J. De Rycke),

29/12 12/02

1 ex. tpl te Leefdaal/plateau (D. Devolder) 1 ex. te OH/ dorp (J. Rutten, 1.

2 ex. te Haasrode/industrie

en Mollendaalwoud (1 zp op 31/05; G. Bleys).

Buiten

de

bosgebieden

werden

pleisteraars

waargenomen te Oppem (1 ex. op 10/04; L. Raty), op het plateau Sterrebeek-Moorsel (telkens 1 ex. op 10/04 en 6/05; A. Smets) en in Rodebos (1 ex. op 28/04. G. Bleys).

resp. 1 ex. tpl & 2 ex. Z te Veltem­

Beisem (G. Vandezande, K. De Boeck) resp. 1, 2, 4, 1, 8, 9-16, 17, 18-19, 21 & 26/12 1 & 2 ex. te LP (B. Verstraete,

14/02 11/03

el)

(N. Ryckeboer) 9 ex. NW te Wijgmaal (L. Smets) 12 ex. te Heverlee/ Langestaart, dan ZO (B. Willaert)

Waterpieper Anthus spinoletta 124 waarnemingen in de periode december 2012 april 2013. De grootste groep betrof 41 ex. te SAR (verzamelend om te gaan slapen) op 6/01

(1. Nel).

Bij de laatste waarneming ging het om 4 ex. te Pécrot/vijver op 22/04

(F. Van Hove).

Engelse Kwikstaart Motacilla ffavissima 10/04

lm op het plateau Sterrebeek-Moorsel

Grauwe Klauwier Lanius collurio 10/05 lm te OHZ (F. Vandeputte) Het betreft hier de 12" Grauwe Klauwier voor het Dijleland in de 21" eeuw, waarvan de 9" in het voorjaar. De vorige acht werden allen waargenomen tus en 15 en 31 mei, waarmee de vroegste voorjaarsdatum voor de soort in de laatste 13 jaren dus wat scherper werd gesteld.

(A. Smets) 17/04

1m te Leefdaal/plateau

O. Nysten)

Nachtegaal Luscinia megarhynchos

Noordse Kwikstaart Motacilla thunbergi 2 /04 06/05

1 2" kj m te Erps/Dorenveld (L. Raty) lm te OHZ

(I. Nel, F. Vandeputte,

R. Stoks)

Rouwkwikstaart Motacilla yarrellii 16/03

1 ad m te Pécrot/Grand-Pré

15/04

1 ad m te OHZ x

(1. Nel) Witte

Kwikstaart

Motacilla yarrellii x alba 01/05 Voor

1 ad te OHZ (D. von Werne) zover bekend

gaat

het

om

de

derde

waarneming van een dergelijke hybride in regio Leuven (na gevallen op 30/04 & 19/05/10 te Haasrode/ zandgroeve en op 27/04/11 te OHZ).

1 22

De Boomklever

-

september 2013

1 zp te Sint-Joris-Weert/Doode Bemde (G. Bleys) 1 zp te Wijgmaal/ 04/05 Wijgmaalbroek (B. Creemers) 20/05 1 zp te Herent/Kastanjebos ( R. Ghijsen) 26-27 & 29-30/05 1 zp te Heverlee/Terbank (H. Roosen) 1 zp te Sint-Joris-Weert/ centrum (0. Deprez) Mei (exacte data nt gekend) 2 zp te Neerijse/ Wolfshaegen (P. De Becker) 27/05

(R. & D. Gailly)

Rouwkwikstaart

19/04

,· ..

.

Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus 20, 21, 24, 27/04 & 10/05 lm te OHZ (meestal zingend; op 24/04 ook lv) (R. Stoks, D. von Werne, JM Penne e.a.)

27/04 & 4/05 1 zp te Wilsele-Putkapel/ Kwade Hoek O. De Rycke,B. Creemers) 1v te Korbeek-Dijle/Ruwaal 01/05 (R. Stoks) 1 zp te Blanden (P. Moysons, 04/05 R. Uyttenbroeck) 1 zp te Huldenberg/plateau 05/05 (G. de Guchteneëre) 1 zp te Meerdaalwoud / 28 /05 Militair Domein (R. Stoks)

Roodborsttapuit Saxicola rubicola Roodborsttapuiten werden tijdens de periode december 2012 - mei 2013 waargenomen op de volgende locaties: Plateau Sterrebeek-Moorsel (resp. 2m,lm,1v,1v,1v,1v,1v,lm & 2 ex. op 6/03, 1,5, 8, 10, 12, 14, 16/04 & 5/05; 0. Hendrickx, A. Smets), Heverlee/Langestaart (resp. 1 & 3 ex. op 8/03 & 5/04; M. De Beenhouwer, E. Toorman), Bertem/Koeheide (1v op 17/03; T. Vandenberghe), SAR/Vette Weide (resp. lmlv,1 ex. & lmlv op 23, 25/03 & 1/04; 1. Nel, R. Polfliet,B. Creemers e.a.), NKV (2 ex. op 23/03; J. Nysten), Korbeek-Dijle/ plateau (telkens lm op 24 / 03 & 7/04; J. Nysten), Erps/ Dorenveld (telkens lv op 26/03, 4 & 7/04; L. Raty, M. Mergaerts, A. Smets), Kwerps/ Zuurbeekvallei (2mlv op 27/03; R. Ghijsen), Leefdaal/plateau (1 ex. op 30/03; J. Nysten), Doode Bemde/Z (1 ex. op 30/03; J. Nysten), OHZ (2 ex. op 7/04; J. N ysten) en Kortenberg/dorp (1m op 7/04; A. Smets).

Paapje Saxicola rubetra Reeds op 1/04 liet het eerste Paapje voor 2013, een vrouwtje, zich zien te Heverlee/Langestaart (L. Hendrickx). Daarop volgden waarnemingen te Neerijse/Doode Bemde (telkens lm op 15 & 17/04; G. Vanautgaerden, S. Keteleer), Korbeek­ Dijle/plateau (telkens 1 ex. op 24/04 & 3/05; J. Nysten, L. Raty), Erps/Dorenveld (lmlv op 28/04; L. Raty), SAR/Vette Weide (resp. 1 ex. & lmlv op 3 & 4/05; G. Fluyt, B. Creemers, H. Roosen e.a.), het plateau Sterrebeek-Moorsel (resp. 3 & 2 ex. op 3 & 6/05; A. Smets), Heverlee/ Zwanenberg (lm op 7/05; G. Bleys), AVP (lv op 8/05; D. von Werne) en Kwerps/ Zuurbeekvallei (2m op 15/05; R. Ghijsen).

.

"�·� .'. ill· .

Vogels

.

'

Tapuit Oenanthe oenanthe Op 28 en 31/03 werden te Erps/Dorenveld de eerste Tapuiten voor 2013 (resp. 1 ex. en lm) waargenomen (G. Ryken, P. Moysons). Nadien volgden er hier nog 3 ex. op 19/04, 1m op 24/04, 6 ex. op 28/04, 12 ex. op 1/05 en 3 ex. op 2/05 (A. Smets, L. Raty, F. Wyns, R. De Boom). Andere waarnemingsplaatsen waren Leefdaal/ plateau (resp. 1, 7, 5, 1, 5, 1 & 1 ex. op 9, 30/04, 1, 3, 4, 7 & 11/05; S. Feys, L. Raty, I. Nel e.a.), plateau Sterrebeek-Moorsel (resp. lm, 2m & 3 ex. op 16, 25/04 & 3/05; A. Smets, 0. Hendrick), Erps­ Kwerps/dorp (1v op 17/04; D. Walton),Korbeek­ Dijle/plateau (resp. 4, 4, 2 & 1 ex. op 24, 27/04, 1 & 3/05; J. Nysten, L. Raty), Neerijse/Tersaert (lm op 28/04; R. Ghijsen), Bertem/Koeheide (1 ex. op 2/05; G. Bleys), Haasrode/zandgroeve (lm op 2/05; F. Vandeputte), Heverlee/Zwanenberg (1 ex. op 3/05; G. Bleys), Vossem (4 ex. op 3/05; N. Ryckeboer), Mollendaal/plateau (1 ex. op 5/05; J. Nysten), Veltem-Beisem (lv op 5/05; J. Vantrappen), Haasrode/ industrie (lv op 8/05; D. von Werne) en AVP (lm op 8/05; D. von Weme).

Beflijster Turdus torquatus 8, 14, 15, 16, 18, 19 & 25/04 resp. lm NO, 6m2v tpl + 15 ex. NO, 5 ex. tpl + 31 ex. NO, 4 ex. tpl + 5 ex. NO, 1v tpl, 5 ex. tpl & 1 ex. NO te plateau Sterrebeek- Moorsel (A. Smets, 0. Hendrick) 9/04 1 ex. tpl te Doode Bemde/Z (D. Dekeukeleire) 14/04 lm te Leefdaal/Korbeekveld O. Nysten) 17/04 lm te Sint-Agatha-Rode (H. Roosen) 20/04 1v te OHZ (R. Stoks) 21/04 lm te Erps/Dorenveld (P. Moysons), 1 ex. te Leefdaal/Duivendelle (A. Smets) 22/04 1 ex. te Leefdaal/plateau (S. Feys), 1 ex. te OHZ (1. Nel)

De Boomklever

-

september 2013

123

. ... "-

Vogels

.

��:�.-

·

Cetti's Zanger Cettia cetti Cetti's Zanger werden tijdens de zes maanden uit dit overzicht 409 keer ingevoerd op www. dijleland.waarnemingen.be, met gevallen te OH/ Ormendaal, OHN, OHZ, in de Doode Bemde, te SAR, Néthen/ Marbaise (0-kant SAR) en Pécrot/ vijver! Binnen de datumgrenzen ( 15 maart- 15 juli; voorlopig werden echter enkel de waarnemingen tot 3 1 mei in rekening gebracht) leverde dit op al deze locaties territoriaal gedrag op, wat leidt tot een voorlopige populatieschatting van 16 territoria in de Dijlevallei tussen Leuven en Pécrot in 20 13 (1 te Ormendaal - 8 te OH/N+Z - 2 in de Doode Bemde - 3 te SAR - 1 te Néthen - 1 te Pécrot). Meer info over de trend van broedende Cetti' Zangers in het Dijleland vindt u in het broedvogelartikel in het volgende nummer van de Boomklever.

15, 17, 19,21,22-23,26,27&28/04 resp. 2, 1,1,2, 1, 1, 2& 1 zp te Pécrot/ vijver (F. Van Hove, E. Wyns, J. Dandois)

2 1&27/04

(R. Gysbertsen) 19/05 1 zp te Oppem (G. Deschamps)

Spotvogel Hippo/ais icterina 07, 16&22/05 resp. 1,1&2 zp te Winksele/ Terbankstraat (R. Ghijsen) 1 zp te Leefdaal/plateau (S. Feys) 07/05 1 zp te Neerijse/Ganzeman (1. Nel) 09&28/05 1 zp te OHZ Q. Rutten) 10/05 1 zp te plateau Sterrebeek-Moorsel 19&25/05 (0. Hendrick) 23/05

Snor Locustella luscinioides 04/05 1 zp te OHZ Q. Rutten) 1 zp te SAR (1. Nel,K. van Scharen) 24&28/05 Na een Snor op 7/04/06 te OHN en waarnemingen op 14-24/05,22 & 30/06/ 10 in de Doode Bemde, gaat het in 20 13 slechts om het derde jaar sinds 1975 waarin in het Dijleland veldwaarnemingen van deze soort worden opgetekend, en om het derde en vierde geval. Volgens de broedvogelcriteria volstaat één waarneming van territoriumindicerend gedrag (zoals zingen) binnen de datumgrenzen van 30 april tot 10 juli om tot een territorium te mogen besluiten, wat zou betekenen dat we dit jaar met twee territoria te maken hadden. Zo ver willen we echter niet gaan wat betreft het geval van OHZ,aangezien er ongetwijfeld vervolgwaarnemingen zouden zijn opgetekend in dit druk bezochte reservaat indien de soort langer aanwezig was gebleven (tenzij de vogel zich verplaatste naar een ontoegankelijk deel). Te SAR anderzijd ... Wordt vervolgd!

Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus 13- 16, 19,23,25,28/04,1,3,7&22/05 telkens 1 zp te SAR (B. Nef,L. Hendrickx, 1. Nel e.a.)

14,16,2 1/04, 4,9& 14/05 re p. 1, 2, 1,1, 1& 1 zp te OHZ (L. Hendrickx, J. Rutten,H. Roosen e.a.)

l 24 De Boomklever september 201 3 -

telkens 1 zp te NKV

(K. Moreau, G. Bleys) 09/05 1 zp te Heverlee/Langestaart

25/05 27/05 30/05

1 zp te Erps/Dorenveld (P. Moysons) 1 zp te OH/ Ormendaal (R. Ghijsen) 2 ex. te Heverlee/Langestaart (N. Ryckeboer) 1 zp te Wilsele/ dorp (P. Standaert)

Braamsluiper Sylvia curruca In april 20 13 werden in de regio de volgende Braamsluipers waargenomen: 1 zp op het plateau Sterrebeek-Moorsel op 19/04 (A. Smets), 1 ex. te OH/Ormendaal op 20/04 (H. Roosen), 1 zp te Bertem/Koeheide op 22/04 (G. Bleys), 1 zp te Huldenberg/plateau op 22/04 (N. Ryckeboer), 1 ex. te SAR op 25/04 (M. Nollet), 1 zp te Erps­ Kwerps/dorp op 28/04 (P. Moysons), 1 zp te Heverlee/Zwanenberg op 28/04 (R. Ghijsen) en 1 ex. te Leefdaal/plateau op 29/04 (K. van Scharen).

Binnen de datumgrenzen voor territoriale exemplaren (30 april - 30 juni) ging het om 1 zp te Herent/Kastanjebos op 1/05 (R. Ghijsen), 1 zp te Wilsele-Putkapel/dorp op 1/05 (K. Aerts), 1 ex. te OHN op 4/05 (H. Roosen), 1 zp op het plateau Sterrebeek - Moorsel op 5/05 (M. Hendrick), 1 zp te Heverlee/Zwanenberg op 9/05 (S. & K. De Backer), 1 zp te Bertem/Koeheide op 18/05 (G. Bleys) en resp. 1&2 zp te Winksele op 20&29/05 (R. Ghijsen). Hieruit zouden we 8 territoria kunnen afleiden, maar dat er ook in mei nog doortrek van Braamsluipers kan zijn wordt bijvoorbeeld geïllustreerd door een ex. dat op 18/05 kort zong te Kessel-Lo/N om daarop weer het luchtruim te kiezen en door te vliegen

(J. Lambrechts).

Fluiter Phylloscopus sibilatrix

Zwartkop Sylvia atricapilla

2013 werd naar hedendaagse normen een goed jaar voor Fluiter in de Dijlelandse bossen. Het eerste ex. werd op 19/04 waargenomen in Meerdaalwoud (G. Bleys), en in totaal ging het tot eind mei om 63 waarnemingen (weliswaar met veel dubbeltellingen). Voor het maken van een schatting van het aantal territoria in Meerdaal­ Mollendaal wachten we nog even het einde van de datumgrenzen voor deze soort af (15 mei

In januari-februari werden de volgende Zwartkoppen opgemerkt: 15/01 lm te Overij e/Terlanenveld (S. Bennekens) 18, 23/01 & 5/02 telkens lm te Leuven/centrum, zingend op 5/02 (R. Uyttenbroeck, P. Moysons) 24/01 & 24/02

- 30 juni), maar we willen wel al meegeven dat er voordien (19/04 13/05) reeds 28 records werden doorgegeven uit dit bosgebied, terwijl het hier in de behandelde periode om 17 records binnen deze grenzen ging (15-31/05; G. Bleys, R. Stoks e.v.a.). Andere waarnemingsplaatsen -

waren Bertembos (2 zp op 13/05; G. Bleys), Tervuren/Arboretum (resp. 2 zp & 1 ex. op 1 & 5/05; B. Forget, K. Helsen, JP Verduystert e.a.), Tervuren/Kapucijnenbos (resp. 2 zp & 1 zp op 5 & 8/05; R. De Boom, K. Selleslagh) en Tervuren/ Zoniënwoud (resp. 6 & 4 waarnemingen buiten & binnen de datumgrenzen; F. Hidvegi, M. O'Briain, A. Dali' Asta, A. Boeckx e.a.).

1 v te Wijgmaal (L. Smet ) De voorjaarstrekkers kwamen in 2013 erg laat aan (zie fenologie).

Tjiftjaf Phylloscopus collybita Er werden 8 december- en 9 januari-waarnemingen van T jiftjaf doorgegeven, waarvan het merendeel afkomstig was van velden met een groenbemester te Wilsele-Putkapel. Een ex. dat op 24/02 werd waargenomen in deze omgeving (B. Creemer ) betrof wellicht nog één van deze ovenvinteraars, en werd dan ook niet in beschouwing genomen voor het fenologie-overzicht.

Bonte Vliegenvanger Ficedula hypoleuca 14/04 1 ad m te Leuven/centrum (B. Bergmans) 21/04 1 ad v te Kessel-Lo/Kesselberg (G. Vandezande) 27/04 1 ex. te NGB (K. Van Acker)

De Boomklever

-

september 2013

125

Vogels

��;{ ïf .

·

Sijs, Tervuren, 24/02/2013. Foto: ]olian De Cock Grauwe Vliegenvanger

09/05

Muscicapa striata

1 ex. te LP (B. Verstraete,

B. Zurings) 19, 25, 27 & 28/05 resp. 4 koppels, min.

7 zp, 2 zp & 6 zp in Meerdaalwoud (R. Stoks, R. Uyttenbroeck, P. Nuyts, B. C reemers e.a.)

1 zp te OH/dorp Q. Rutten, 19 & 25/05 R. Grujsen) 25/05 1 zp te Neerijse/Doode Bemde Zuid (K. Moreau) 31/05 1 zp in Mollendaalwoud (R. Polfliet)

Witkopstaartmees

Aegithalos caudatus caudatus 16/12 1 ex. te LP (J. De Meirsman)

Deze vogel vertegenwoordigt het 11e geval en het 14e ex. van deze ondersoort in het Dijleland.

Alle vorige gevallen dateren van de winter 20102011, toen een omvangrijke invasie de lage landen aandeed.

Wielewaal

24/04 04 & 19/05 25/05

Oriolus oriolus 1 zp te OH/Ormendaal (J. Rutten) resp. 1 & 2 zp te Wijgmaal/ Wijgmaalbroek (B. Creemers, W. Claes) 1 zp te NKV (K. Moreau)

Europese Kanarie Serinus serinus 24/04 1 ex. over Tervuren/Stad (A. Van de Laer)

126

De Boomklever

-

september 2013

4.· �· • a. -

�� .>: "'· .

,

· . �;.x_?�t . :

Vogels /

Barmsijs sp. Carduelis cabaret/flammea Kleine Barmsijs Carduelis cabaret 06/12, 10 & 14/01 resp. 4, 1 & 1 ex. te SAR (1. Nel, D. von Werne, G. Ryken) 18/12-25/01 22 waarnemingen van max. 7 ex. te LP (E. Toorman, G. Vandezande, G. F luyt e.v.a.)

20/12 2 ex. te Heverlee/Lange taart (B. Willaert) 29/12 6 ex. te OHN O. Rutten) resp. 4, 3 & 3 ex. te Everberg/ 01, 19 & 29/01 Vrebos (A. Smets) 16/01 3 ex. te OHZ (G. Vanautgaerden) 17/01 1 ex. ZW te Kessel-Lo/Kesselberg (G. Vandezande) 19/01-29/03 34 waarnemingen van 1-2 ex. te Loonbeek/Ganspoel (N. Ryckeboer) 05/02 4 ex. te NKV (R. Gysbert en) 17/02 2 ex. te Pécrot/vijver (F. Van Hove) 24/02 2 ex. te NGB 0. Nysten) 25/02 4 ex. te Sint-Joris-Weert/centrum (R. Stoks) 01 & 13/03 telkens 2 ex. te LP (R. Gysbertsen) 15 & 22/03 telkens 1 ex. te SAR (1. Nel, S. Debrus) 09/04 1 ex. te Sint-Joris-Weert/Doode Bemde (D. Dekeukeleire) Er werden tijdens de winter 2012-2013 dus heel wat Kleine Barmsijzen waargenomen in het Dijleland. Dé grote verrassing kwam echter pas eind april - begin mei ". Op 28/04 werden immers 5 ex. aangetroffen in Heverleebos (ten N van La F oresta) (R. Uyttenbroeck), en tijdens de Big Day op 4/05 ging het in dezelfde zone om groepjes van 15 en 8 ex. terwijl er ook wat verder naar het zuidwesten (bosrand Grezstraat te Vaalbeek) een koppeltje werd gevonden waarvan het mannetje aan het zingen was (P. Moysons, R. Uyttenbroeck). Hoewel dit in broedvogelcontext uiteraard zeer intrigerende waarnemingen zijn beginnen de datumgrenzen voor Kleine Barmsijs pas op 10 mei. Niettemin toch op te volgen!

11, 13, 18, 28/12 & 6/01 resp. 2, 7, 5, 3 & 1 ex. te LP O. Lambrechts, J. Denonville, 20/01 21/01

G. Catthoor, R. Uyttenbroeck, P. Moyson ) 9 ex. te Leefdaal/plateau (K. van Scharen) 1 ex. te OHZ (R. Uyttenbroeck)

07/02 1 ex. te OHN (R. Uyttenbroeck) 08/04 1 ex. NO te plateau Sterrebeek-Moorsel (A. Smets) 21 /04 2 ex. (ook zingend) te Bierbeek/ Mollendaalwoud (G. Bley ) Gezien er tijden deze periode geen Grote Barmsijzen werden waargenomen in het Dijleland lijkt het erg waarschijnlijk dat het ook in deze gevallen (of toch minstens bij de pleisteraars) om Kleine Barmsijzen ging.

Kruisbek Loxia curvirostra 01/12

1 ex. N te Kessel-Lo/Ke selberg

(G. Vandezande) 04/12 lmlv te SAR (S. Debru ) 01/01 & 31/03 telkens 1 ex. te Pécrot/vijver (F. Van Hove) 12/01 & 20/04 resp. 5 ex. & 1 ex. te Tervuren/ Park KMMA (F. Maes, F. Hidvegi) 05 & 19 /04 resp. 1 ex. NO & 1 ex. ZW te plateau Sterrebeek/Moorsel (A. Smets) 27/04 2 ex. NO te Everberg/Vrebos (A. Smets)

Grauwe Gors Emberiza calandra 41 waarnemingen van Grauwe Gorzen tussen 7/12 en 25/04, dat mag tegenwoordig een zeer groot aantal heten! 33 van deze observaties vonden plaats op het plateau van Leefdaal, met maximaal 13 ex. op 27/01 O. Nysten). Verder waren er vijf waarnemingen te Erps/Dorenveld (resp. 5, 6, 6, 1 & 1 ex. op 15/01, 22/02, 7 /03, 23/03 & 25/04; H. Roosen, A. Smets, L. Raty, R. De Boom), twee te Korbeek-Dijle (telkens 2 ex. op 17/02 & 19/03; K. Moreau, S. F eys) en één op het plateau Sterrebeek­ Moorsel (2 ex. NW op 12/04; A. Smets). a aanvang van de datumgrenzen op 15/05 werd binnen de regio echter geen enkele Grauwe Gors meer; waargenomen ...

De Boomklever

-

september 2013

127

--

··---·-····-"·-·---------··

... · --· -- -- - ---- � --..-,, · · · -- · --

Fenologie Soort

Eerste data

Aantal

+

Locatie

Waarnemers S. Hotton, K. Van Rompaey

1 ex. N te SAR

Wespendief

29/04

Pemi apivorus

09/05

1 ex.

Koekoek

14/04

6 locaties

Cuculu canorus

15/04

2 nieuwe locaties

versch. waarn.

Gierzwaluw

14/04

5 ex. te Leuven, 1 ex. te Wilsele

F. Fluyt, \ . Delrue

Apu apus

17/04

4 ex. te Leefdaal/plateau

K. van Scharen

te SAR, 1 ex.

te Kessel-Lo/ Ke selberg

l.

el, G. Vandezande

versch. waarn.

Oeverzwaluw

07/04

7 ex. te SAR, 2 ex. NO te OHZ

M. Walravens, J.

Riparia riparia

10/04

3 ex. te NKV

R. Stoks

Boerenzwaluw

09/03

2 ex. N te SAR

F. Vandeputte, J.

Hirundo rustica

21/03

1 ex. te Haasrode

C. Vanherck

Huiszwaluw

04/04

1 ex. te SAR

G. Vanautgaerden

Delichon urbicum

06/04

1 ex. OH/Ormendaal, 5 ex. te SAR,

J.

8 ex. te LP

B. Zurings

ysten, I.

ysten ysten

el, R. Gysbert en,

Gele Kwik taart

06/04

1 ex. teKorbeek-Dijle/plateau

M. Schunnans

Motacilla flava

07/04

1 m te Moorsel

A. Smets

Blauwbor t

24/03

lv te NKV

G. Vanautgaerden

Luscinia svecica

29/03

1 zp

L. Hendrickx

Zwarte Roodstaart

19/03

1 ex. te Leefdaal/ Voervallei

K. van Scharen

Phoenicurus ochruros

23/03

1 ad m te SAR/Vette Weide

I.

Sprinkhaanzanger

15/04

1 zp te Heverlee/Campus 200

L. De Schampelaere

Locustella naevia

16/04

1 zp teOHZ, 1 zp te NKV

J. Rutten, P. Wyckaert

Kleine Karekiet

19/04

el, L. Hendrickx

1 zp teOHZ

G. Bleys

Acrocephalus scirpaceus 21/04

1 zp te Pécrot/vijver

S. Bénisch

Bosrietzanger

06/05

1 ex. te SAR, AV P en Langestaart

Acrocephalus palu tris

09/05

1 ex. te OHN , OHZ & WLS/dorp

. Ryckeboer, C. Moulu L. Hendrickx, R. Stoks, R. Uyttenbroeck

Tuinfluiter

20/04

1 zp te Winksele

R. Ghijsen

Sylvia borin

22/04

1 zp te Pécrot/vijver

F. Van Hove

Zwartkop

09/04

SAR, Sint-Joris-Weert, Overijse

I.

Sylvia atricapilla

10/04

Bertem, Kessel-Lo, Néthen

G. Bleys, B. Verstraete, J. Buys

Grasmus

15/04

1 ex. te Leefdaal/plateau

R. Stoks

Sylvia communis

16/04

1 Langestaart, 2 NKV,

E. Toorrnan, P. Wyckaert,

1 plateau Sterrebeek-Moorsel

A. Smets, 0. Hendrick

Tjiftjaf

07/03

Bierbeek, Haasrode, Moorsel

D. von Werne, A. Smets

Phyllo copus collybita

08/03

1 ex. te Winksele

P. Moysons

Fiti

01/04

1 ex. te Sint-Joris-Weert/DB

S. Hotton

Phyllo copu trochilu

04/04

1 zp teOHZ

1.

el, M. De Block

el

Samenstelling Kelle Moreau, kelle.moreau@gmail.com

1 28 De Boomklever september 201 3 -

·�,;.:_"< ·� ·.r·:.:r· ( .

.

Vogels ·:

.

'

,/

Een Big Day volgens ...

De Grote Trappers Het i vrijdagavond 19:30, een laatste check, lijstje overlopen, alles mee?? We stappen de fiets op en zetten richting naar OHZ weideplas en vervolgens SAR. Afhankelijk van deze laatste avondcheck voor steltjes maken we de beslissing waar we 's morgens starten, met een nagenoeg lege weideplas en een kemphaan te SAR, is de beslissing snel gemaakt. De keuze voor onze nachtelijke uitvalsbasis is behoorlijk wat moeilijker, het op de grond slapen aan de speelweide lijkt ons net iets te hard en te koud dus kiezen we te overnachten in 'De Roerdomp' aan de kliniekvijvers luid aangemoedigd door een leger van kikkers. 23:45, de wekker gaat en om 0:00 stipt zijn we al aan de speelweide hopend op jongen van een Ransuil en een laat baltsende Houtsnip. Helaas noteren we hier enkel Bosuil, ook de kerk van Sint-joris-weert lijkt verlaten door de Kerkuil. Meteen tegenslag, maar we weten alvast waar we morgenavond niet moeten zijn. We blazen de terugtocht richting DB, hier ook geen Ransuil, wel vinken we al Cetti's zanger, Meerkoet, Wilde eend, enzovoort aan.

SAR, alweer een flater, de zon komt op maar alles blijft verhuld door een dik mistgordijn. Auditief kunnen we verschillende soorten afvinken, Blauwborst, Kleine karekiet, Sprinkhaanzanger, Groenpootruiter, Rietgors.

05:30,

Een uurtje later beslissen we verder te gaan naar OHZ nog voor de mist opgetrokken is, jammer. Al fietsend pikken we toch mooi Fitis en Goudvink mee. Rond 07:00 wandelen tot aan de weideplas, plots zie ik in mijn ooghoek een Regenwulp zitten, we waren deze bijna doodleuk voorbij gewandeld, een erg leuke meevaller. Ook Bruine kiekendief en Boomvalk zijn present. Geen Rietzanger te horen, dan maar op weg naar de hut en hopelijk Kleine bonte specht. Terwijl we aan het station voorbij fietsen zie ik nog net achter ons een klein spechtje overvliegen richten schoonheidsinstituut, met als gevolg paniekerig roepen naar Roel die er niets van verstaat en vragend rechtsomkeer maakt.

Gelukkig was de Kleine bonte specht in een boom naast de weg geland en konden we hem beiden bewonderen.

In de hut aangekomen stonden we oog in oog met beide concurrerende teams, een leuk weerzien met oude bekenden, hoewel gezellig keuvelen er door de licht 'gespannen' sfeer niet in zat. De klok tikt en we haasten ons naar het Arboretum en Heverlee bos. Alles wat we hier hoopten te zien, laat zich gemakkelijk horen en zien: Zwarte mees, Glanskop, Kuifmees, Yuurgoudhaan.

Dan is het tijd om op zoek te gaan naar onze 'troefsoort', een vijfpunter en eerder die week goed gespot door Roel tijdens de voorbereiding. Even rondfietsen en al snel vinken we Kleine barmsij af die nog massaal aanwezig blijkt in de lorken (door het vreemde voorjaar?).

We beginnen stilaan op dreef te komen en met deze vijfpunter binnen beginnen stilaan in onze kansen te geloven, hoewel we al meteen achter staan in soorten tijdens de tussenstand. Nu richting Blanden, onderweg weer een meevaller, een mannetje Gekraagde roodstaart luid zingend in de Yermaelenstraat. We fietsen door Mollendaal en Meerdaalbos, Middelste Bonte specht, Zwarte Specht, Grote lijster, Boompieper, Fluiter, nagenoeg alles is present. Havik missen we op enkele minuten na en Appelvink blijft spoorloos, voor Grauwe vliegenvanger blijkt het nog net iets te vroeg.

Weer naar SAR, 11.45, deze keer geen mist en alles grondig afchecken levert Kokmeeuw, Kemphaan en Zwarte ruiter op, weer 7 punten erbij, de Vette weide schenkt ons een Paapje.

Wissel-11il Big Day. Foto: Roel Uyttenbroeck

De Boomklever - september 201 3

119

_,..._

--..,,·-..,,.:__:._.,

� ��

.�--�

---- - --- ---- --

We liggen al een uur achter op schema en onze

Opnieuw

middagpauze wordt uitgesteld, de Kliniekvijvers

Appelvink ontbreken nog. Ditmaal vinden we

door

Mollendaalbos,

Havik

en

worden geschrapt en we zetten koers naar de

wel Appelvink, alweer al fietsend, duidelijk een

zandgroeve in Neerijse en Tersaert. Geelgors en

handig voordeel. We komen laat aan in SAR

Oeverzwaluw zijn nieuw, maar geen Ringmus te

en hopen nog op een sperwer die nog steeds

bekennen, dan maar op de Langestraat proberen,

ontbreekt, de avond valt en de vermoeidheid slaat

ook niets. Ringmus blijkt een pijnlijk verhaal

toe, Visarend blijkt er achteraf te zitten maar is ons

te worden in de regio, evenals de afwezige

ontgaan. Waterral kunnen we alsnog afvinken.

Zomertortels. We fietsen het plateau op en aan

Vervolgens staan

de trektelpost, 14:00, rusten we even uit met onze

Houtsnip, daar waar we eerder die week er wel

we aan

de kapvlakte voor

eer te echte pauze en middagmaal. Al snel volgen

hadden, blijven we nu met lege handen achter,

er heel wat plateausoorten, Tapuit, Veldleeuwerik,

we zijn weer aan het slabakken. De nacht is daar

Torenvalk, Gele kwikstaart, Kleine mantelmeeuw,

samen met de vermoeidheid en de opkomende

Patrijs. Alle drie teams zijn op hetzelfde moment

onverschilligheid,

hier ook aan het werk. We hebben vlot de

planning:

voornaamste soorten en we gaan eindelijk de

Porseleinhoen. We kunnen helaas enkel Steenuil

vijvers van de vallei eens checken.

toevoegen, we vrezen het ergste ... 150 km verder

Ransuil,

er

staat

Steenuil,

nog

veel

Kerkuil,

op

de

Kwartel,

en compleet afgepeigerd komen we net iets te laat, Toegekomen te NGB vliegt er stiekem, hoog

00:10, aan in de Via Via. De spannende ontknoping

een

lijkt in mijn herinnering meer op een comateuze

vrouwtje

Blauwe

kiek

over,

weer

een

scoorsoort. Daarop volgend Matkop, Zomertaling

toestand met rondlopende zombies. Op soorten

en

hoge

verslaan De Dijlganzen ons, maar qua punten

puntensoorten vliegt ons totaal de hoogte in en

hebben we net dat streepje voor en kunnen we

Gierzwaluw

te

NGB.

Met

deze

nemen we een comfortabele leiding qua punten

alsnog met de wisseltrofee naar huis.

en van een namiddagdip is er nog geen sprake.

Tot volgend jaar;)

We fietsen langs de vijvers van Oud-heverlee, door Egenhovenbos naar de Zandvang, Kleine plevier en Grote gele kwikstaart zijn aanwezig, oef! We zijn er attent op om geen 'hongerklopke' te krijgen en beslissen onze klassieke frituur in leuven aan te doen en even te rusten op kot met zicht op de Slechtvalkkast. Terwijl we lustig onze frieten naar binnen werken, komt de Slechtvalk met prooi aandraven en trekt deze helemaal in stukken, wat een show! Genieten zit er niet echt in en met een veel te volle maag zetten we koers naar Haasrode industrie. AVP en Zandgroeve laten we links liggen wegens tijdsgebrek. 19:30, na even zoeken, roept de scholekster toch volle bak, handig. Voor de braamsluiper zijn we erg laat en beslis en even te tapen, niets ..., nog een keer, enkele seconden zie ik er één zitten die geïnteresseerd naar het geluid komt en hup weer weg in de struiken. Roel heeft hem niet, balen, maar we moeten verder.

130

De Boomklever

-

september 2013

Pieter Moysons De Grote Trappers

�·_(-t'lededelingen

·.

De Boomklever

-

�- �! .

september 2013

131

Activiteiten

�

:

.....

,..�·

:.-�·:-

; .,'i<f.

� ' :.�

Activiteiten A ne activiteiten van de Natuurstudiegroep Dijleland en eventuele wijzigingen zullen ook aangekondigd worden via de Dijlevallei-maillijst (http://groups.yahoo.com/group/Dijlevallei/).

Midmaandelijkse watervogeltellingen en slaapplaatstellingen Ook dit jaar werkt de NSGD mee aan de landelijke watervogeltellingen. Deze zullen doorgaan op de weekenden van 12/13 oktober, 16/17 november (met 16/ 11 slaapplaatstelling Aalscholver) en het weekend van 14/15 december 2013.

Een voormiddagexcursie wordt telkens georgani­ eerd om in de belangrijkste watervogelgebieden in de Dijlevallei de overwinterende watervogels op te tekenen.

Afspraakplaats en tijdstip worden gecommuniceerd via de Yahoo-mailinglijst Meer info: Luc Hendrickx (luchendrickx 2003@yahoo.com, 0477/19 28 3 5)

1 32

De Boomklever

-

september 201 3

Trektellingen In de periode oktober-november zal op dagen met goede vogeltrek de telpost langs de Bredeweg op Leefdaal plateau of de telpost aan het Pompstation van Meerbeek worden bemand.

Meer info: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com of 0479/92 01 72) of de mailinglijst

NATUURPRAATCAFE

Was het dan toch té moeilijk? Of zit er nu al sleet op de formule? Feit is dat niemand zich geroepen vond om te reageren! Dus helaas geen enkele inzending, nul ! noppes !

Nochtans." met een eenvoudig vergrootglas kon vastgesteld worden dat het ten eerste wél om een vogel gaat, ten tweede kop en bek niet rechts maar wel aan de linkerkant, te vinden is. En dat wat men als een soort 'bek' zou kunnen zien in werkelijkheid de staart is, dan nog wel met witte en erg lange buitenste staartveren. Om kort te gaan,

Vond/ zag u een "vreemd " dier of plant en wil u hulp om te weten wat het is ? Of zit u al langer met vragen over dingen die u in de natuur kon zien? Misschien heeft u

deze merkwaardige foto van Elfriede Ledocte, is inderdaad een Witte Kwikstaart,

vragen over het milieu in het

echt met (bijna) niets anders te verwarren !

algemeen? Wie weet zijn er

We sluiten voorlopig deze rubriek en zullen hem bij gelegenheid weer opnemen als er wat minder actualiteit te melden is.

dingen die u als meer ervaren waarnemer liever niet aan de grote waarnemingen.be­

t

klok hangt? Ook als meer ervaren medewerker heeft

Een reuze zomer, het kan niet genoeg herhaald worden, en dus een echte water­

u mogelijk toch vragen over

val van waarnemingen. De lange avonden met terrasjesweer inspireerde blijk­

de Bijzondere Broedvogel

baar enkele van onze beruchte mottenvangers en niet zonder succes ! Volgende

Inventarisatie? Of zou u er

erg zeldzame beestjes 'liepen tegen de lamp': de Zuidelijk Kruidenmot (Over­

graag aan meewerken ... Of

419/2013), de Buxusmot (Kessel-Lo, 31912013), Nekspindertje (Tervuren, 281812013). Bij de dagvlinders waren er ook meerdere Keizersmantels (1718, Tervuren; 27/8, Bossut-Gottechain ; 1/9, Tervuren: 2/9, Bossut-Gottechain).

Slechts enkele ex. van de zeldzame Boswitjes werden gezien: 15/8 en 1718 te

babbelen met gelijkgezinden!

1918 voor het eerst in Tervuren. Klap op de vuurpijl in deze groep insecten waren wel het Bleek Blauwtje op 31812013 te Overijse en een tweede en derde exemplaar op 918 te Duisburg en op 1618 te Tervuren en waaraan in een

eerste en derde donderdag

ijse,

Pellenberg;

volgende Boomklever bijzondere aandacht wordt gegeven. Ook de waarneming van een Dwergblauwtje op 151812013 te ( verborgen) is erg merkwaardig. En het is zeker niet alles want er waren nog meer zeldzame sluipwespen, glazenmakers, vlinders enz.

Ook de vogels scoren behoorlijk met zekere of zeer waarschijnlijke broedgevallen

3/4 ex. op respect.

717-817 en 1317), en Roerdomp (waarnemingen in juni (J), juli (2) en september (3)) van Snor, Woudaap (bijna dagelijks waarnemingen met zelfs

Dé verrassingsact werd echter opgevoerd door een onvolwassen Zeearend, welke

heeft u gewoon zin om wat te

Kortom vanaf nu kan u elke

van de maand terecht van 2022u in de ViaVia te Heverlee, Naamse Steenweg 227-229 vlak bij overweg en station, om bij een pint of een koffie uw vragen te steUen aan een aantal bestuursleden van de Natuurstudiegroep Dijleland.

vanaf eind augustus verstoppertje kwam spelen in de Dijlevallei ... Zo liet hij zich

We starten er mee na de

zien 'ergens' tussen Oud-Heverlee en Gastuche op 1,2,3 september - verdween op

vakantie op woensdag 9/10 en

4,5,6 september - terug op 7 en 8 september - en ja wéér weg op 8,9,10 septem­ ber en tenslotte vandaag woensdag 11 september weer opgedoken te Sint Agatha

daarna op 24/10, 7/11, 21/11,

Rode, Nethen en Gastuche'(alvast ook op

5/12 en 19/12/2013

1219 te SAR). Ongewoon gedrag van

dit toch 'onopvallend vogeltje: In de dagen dat we dit nee1pennen 'zit' hij er dus nog, maar voor hoe lang ? Dat blijft in dit geval een zich herhalende suspens.

(Vraag aan de toog even waar de NSG D-ers zich ophouden!)

Kris Van Scharen

De Boomklever

-

September 201 3

Inhoud •

1

-

•

.-

EDITORIAAL 97

De wildernis in

Gert Vanautgaerden ZO OGDIEREN Bevers (Castor fiber) in hartje Leuven

98

Gert Vanautgaerden, Simon Degryse, Reintje Jacobs & Paul Claes VOGELS Een Big Day volgens...

De Langslopende Eendenliefhebbers

I0 I

Bart Creemers PLANTEN Herontdekking Schermlevermos in Vlaams-Brabant

103

Paul Nuyts & Krista De Greef VOGELS Een Big Day volgens... De Dij/ganzen

I 05

Jos Rutten Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dij/eva/lei en omgeving, december 2012

-

mei 2013

I 07

Kel/e Moreau Een Big Day volgens... De Grote Trappers

129

Pieter Moysons MEDEDELINGEN

131

ACTIVITEITEN

132

RAADS ELFOTO ZIE KEERZIJDE NATUURPRAATCAFE ZIE KEERZIJDE

Coverfoto: Ree in Egenhovenbos © Reinhardt Strubbe

•