De Boomklever September 2011 by Natuurstudiegroep Dijleland

Jaargang 39

Tijdschrift van de Natuurstudiegroep â&#x20AC;˘

Dijleland

september 2011

r-S NATUU RSTUDIEGROEP

i ïeland

�

Regionale werkgroep van Natuurpunt Studie vzw

nat u u r p u n t

St die

De Boomklever

Bestuur •

Bart Creemers (voorzitter), Aarschotsesteenweg 420,

Driemaandelijks tijdschrift van de

3012 Wilsele, 0496-893106

Natuurstudiegroep Dijleland. De

Kris Van Scharen (penningmeester), Korbeekstraat 27,

•

3061 Leefdaal, 02-7672638 Bruno Bergmans, Mgr. Van Waeyenberglaan 54 DI5 bus3,

•

3000 Leuven, 0498-760722

Boomklever brengt bijdragen over studie en beheer van de biodiver siteit in het Dijleland en verschijnt viermaal per jaar (maart, juni, sep tember, december).

•

Frederik Fluyt, Rapengang 24 bus 4, 3000 Leuven, 0479-920172

•

Joris Menten, W. De Croylaan 49/21, 3001 Heverlee, 0495-275393

Redactie

•

Kelle Moreau, Korenbloemlaan 5, 3052 Blanden, 0486-125877

Hoofdredacteur: Bruno Berg mans

•

Hans Roosen, Abstraat 101, 3090 Overijse, 02-6879518

leden: Bart Creemers, Frederik

•

Robby Stoks, Ch. De Beriotstraat 32, 3000 Leuven

•

Roel Uyttenbroeck, Langeveld 76, 3220 Holsbeek, 0495-628863

Fluyt, Kelle Moreau en Kris van Scharen

•

Gert Vanautgaerden, Tulpenlaan 7, 3052 Blanden, 0477426868

•

Koen Vandenberghe, Blijde Inkomststraat 85/5, 3000 Leuven, 0485162619 André Verboven, Groeneweg 60, 3001 Heverlee, 016-238184

•

Redactie-adres Artikels, foto's en korte bijdragen worden verwacht op het redactiese cretariaat, p/a Bruno Bergmans e-mail: bruno.bergmans@scarlet.be

Werkgroep vogels • •

Het copyright van de teksten, il

Algemeen coördinator: Kelle Moreau (kelle.moreau@gmail.com)

lustraties en foto's blijft bij de res

Watervogeltellingen, Luc Hendrickx( luchendrickx2003@yahoo.

pectievelijke auteurs, tekenaars en

com) •

Trektellingen: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com)

fotografen. Overname is mogelijk mits hun uitdrukkelijke toelating en bronvermelding Abonnement

Werkgroep zoogdieren

Geïnteresseerden kunnen

Archivering waarnemingen: Kelle Moreau

De Boomklever ontvangen door

(kelle.moreau@gmail.com)

overschrijving van 10 € op reke

•

Vleermuizen: Hans Roosen (roosenhans@yahoo.com)

ningnummer 001-1552168-50 van

•

Hamster: Kris Van Scharen (kris.van.scharen@telenet.be)

de Natuurstudiegroep Dijleland,

•

Werkgroep ongewervelden •

Archivering en rapportering waarnemingen: Bart Creemers (bart.creemers@gmail.com)

met opgave van naam en adres. Een steunabonnement kost 15 € of meer. Natuurpunt vzw Natuurpunt is de grootste vereni ging voor natuur en landschap in Vlaanderen. Ze telt 87.000 leden en beheert 17 000 hectare natuurge .

Werkgroep planten •

Themaverantwoordelijke: Joris Menten (pjoris@advalvas.be)

Website: www.n atuu rstudiegroepdi j l e l a nd.be Rondzendlijst Dijleland: Stuur een blanco e-mail naar: dijlevallei-subscribe@yahoogroups.com

bied. Lid worden van Natuurpunt vzw kan door storting van 24 € op rekeningnummer 230-0044233-21. www.natuurpunt.be

Druk: www.Koloriet.info Oplage: 200 ex. v.u.:

- 3012

•

• ' L----

Creemers, Aarschotsesteenweg 420 Wilsele

/(lap roos

Senne Rouffaer Uit: Sennes Herbarium

Vurige inzet: Vuursalamanders in Meerdaalwoud en Dijlevallei (2010-2011)

et is inmiddels weer twee jaar geleden sinds de laatste update over de Vuur salamanderpopulatie (Salamandra salamandra terrestris) in Meerdaal

woud in de Boomklever (Vanautgaerden & Moreau, de Dijlevallei sinds

2010

2009)

terwijl het archief van

verwend werd met talrijke nieuwe gegevens over onze

enige landsalamander. We brengen de lezer ter herinnering dat in

2009

gestart werd met het syste

matisch opvolgen van de populatie Vuursalamanders in Meerdaalwoud, meer be paald in het deelgebied Mollendaalbos, in een vaste tijdspanne: recht in het hoog tepunt van de voortplantingsperiode vanaf half maart tot begin april. In

2009

werd enkel de Weertse dreef en de gekende "poel des doods" (Moreau,

2004)

bezocht samen met de paddenoverzet aan de Zoete Waters. In

2010

monitoringsgebied onder impuls van Arcadis (zie Lambrechts et al.,

werd het

2011), uitge

breid met de Mommedel, de Schoonzichtdreef, de Warande en het bosreservaat "Pruikenmakers". De belangrijkste resultaten van het Arcadis-onderzoek, die ook in rapportvorm verschenen, worden in deze bijdrage samengevat in combi natie met mijn bevindingen en resultaten uit

De Boomklever

september 201 1

2010 en 2011.

Voortplantingsseizoen 2010 In het onderzoek (Lambrechts et al., 2011) werd eerst een computermodel opgemaakt waarmee aan de hand van een selectie abiotische en biotische va riabelen én netwerkschattingen afgetoetst kon wor den in hoeverre een locatie geschikt Vuursalaman derhabitat zou zijn. Deze locaties werden na uitfil

als karrensporen en bospoelen, situeerden deze zich allemaal langs de Weertse Dreef. Inmiddels is dus bekend dat de Vuursalamanders niet enkel afhanke lijk zijn van de Weertse Dreef en de "poel des doods'; hoewel deze een belangrijke voortplantingsplaats met een hoge graad van activiteit blijft. Het rapport bevestigt de voortplanting van de Vuursalamander

tering ook op het terrein bezocht, waar zowel naar

in stagnerende plassen en bospoelen zoals genoteerd

adulte exemplaren (onder dood hout etc.) als naar

door Catthoor {1991) en Bauwens & Claus {1997),

larven (in poelen en karrensporen) gezocht werd. In

en niet in bronbeken zoals de meeste vakliteratuur

de Dijlevallei ging het om volgende gebieden :

vermeldt (bv. Stumpel & Strijbosch, 2006).

1. Meerdaalwoud

Zelf heb ik in de periode van 12 maart tot 1 april

Zowel de bekende locaties als enkele andere moge

2010 met andere vrijwilligers op dertien nach.telijke

lijke locaties werden op drie dagen (3, 12 en 17 april

bezoeken niet minder dan 36 effectief verdronken en

2010) in samenspraak met de boswachters afgezocht

19 levende Vuursalamanders gevonden in de "poel

op larven.

des doods''. Drie schijndode exemplaren zijn weer

- Vallei van de Mommedel (bosreservaat): geen

uitgezet ter hoogte van de Springputten (bornput

waarnemingen ondanks het volgens de literatuur

ten) in het Meerdaalbos, ten westen van de Naamse

geschikte biotoop van bronbeek en -poel met een

steenweg, door boswachter Luc De Keyser. Via ver

dikke strooisellaag.

gelijking van fotomateriaal heb ik kunnen vaststellen

- Vallei van de Warande: bovenloop ten oosten en

dat er slechts één individu {!) gemeenschappelijk was

ten westen van de Naamsesteenweg {N25) : in de

voor de jaren 2009 en 2010. De overige waren alle

bronbeek zelf waren er geen waarnemingen maar

maal unieke individuen, 67 in totaal voor beide jaren.

in een kunstmatig aangelegde poel langs de beek,

In 2010 zijn hogere aantallen vastgesteld vergeleken

die meer vegetatie had en meer zonlicht kreeg,

met 2009 (13 exemplaren in totaal), mogelijk door

werden 9 larven en een dode adult gevonden.

de strenge winter en vervolgens abrupt intredende

Deze zone is gelegen in het bosreservaat "de Prui

lente.

kenmakers" en sluit aan de oostzijde aan op het stuk bos met de bekende "poel des doods" langs de

De hoge sterfte was in 2010 mogelijk te wijten aan

Weertse Dreef. Ten westen werden geen individu

drie belangrijke oorzaken :

en gevonden maar de beek lag grotendeels droog.

•

- Weertse Dreef, "poel des doods": Het bos rond

om de 'poel des doods; waar veel waarnemingen

•

de steile, rechte oevers van de poel die toegang be moeilijken

van bekend zijn, werd tijdens de winter 2010/2011 - voorjaar 2011 ontgonnen. De poel werd volledig

de grote massa kikkerdril waar de Vuursalaman ders in vast raken

•

de grote aantallen Bruine Kikkers (Rana tempora

open gekapt, maar er werden door de moeilijke

ria), vaak tot meer dan SOOex., die Vuursalaman

toegang door kroonmateriaal slechts 5 larven ge

ders in amplexus nemen en zo doen verdrinken

vonden (zie verder). - Schoonzichtdreef : 11 bemonsterde plassen en

Dit is een zeer hoge turnover van de populatie. Sa

karrensporen die elk larven van Vuursalamander

men met de vaststelling van 67 unieke individuen

bevatten (65ex. in totaal zonder volledige telling,

aan de "poel des doods" én de ontdekking van nieu

er werd indicatief gezocht).

we voortplantingsplaatsen, zijn dit de schatters die

- Godensalon : geen waarnemingen, dit bestaat eer

in Lambrechts et al. {2011) gebruikt werden om de

der uit zurige drogere eikenbossen of monotoon

populatiegrootte in Meerdaalwoud op enkele hon

naaldhout.

derden individuen te schatten.

Deze resultaten zijn zeer belangrijk want hoewel Van

Een eigen opmerking wil ik nog maken : de vondst

Beek {1992, fide Lambrechts et al., 2011) en Catthoor

van de individuen in het grootste bosreservaat

(1991) andere voortplantingsplaatsen meldden, zo-

"Pruikenmakers'; in de poel langs de Warande (De

De Boomklever

september 2011

Becker, 1999; Lambrechts et al., 2011), indiceert dat

stilstaande wateren bemonsterd op 13 april 2010

de populatie hier misschien een belangrijke schuil

(Lambrechts et al., 2011). Er werden echter geen

plaats heeft, met veel dood hout en een gevarieerde

waarnemingen van Vuursalamander genoteerd hoe

vegetatie die beschutting biedt. In dit verband zou

wel dit een zeer geschikt biotoop lijkt, wellicht zijn

het zeer interessant zijn om na te gaan vanuit welke

historische redenen (hooiland?) de oorzaak.

bosdelen de Vuursalamanders naar de verschillende Belangrijk is om op te merken dat 2010 een droog

voortplantingsplekken trekken.

voorjaar kende waardoor veel geschikte poeltjes en/ Ook de emmers van de paddenoverzet aan de Zoe

of karrensporen voortijdig uitdroogden en zo inven

te Waters en Kouterbos werden in 2010 (zoals in

tarisatie van larven bemoeilijkten.

2009) door mij met de zaklamp gecontroleerd in

Het rapport maakt ook vermelding van enkele dicht

dezelfde periode. Ook werd er het bos ingegaan aan het bosreservaat "Klein moerassen'; waar enkel met de zaklamp werd gezocht : noch adulten noch larven werden aangetroffen. Uit historische gegevens blijkt wel dat de soort hier gezeten moet hebben (Bauwens

bijgelegen Waalse vindplaatsen die voor 2010 be kend waren: in bossen tussen Chaumont-Gistoux en Grez-Doiceau en in bossen rond het riviertje 'Le Train' die uitmondt in de Dijle. Dit gebied ligt (net) ten zuiden van Meerdaalwoud.

& Claus, 1997).

Voortplantingsseizoen 201 1

2. Laanvallei

Tijdens het voortplantingsseizoen 2011 werden zo

In het VNR Rodebos-Laanvallei werd vaak inten

wel de Weertse Dreef, de Schoonzichtdreef (met

sief fauna-onderzoek uitgevoerd, Vuursalamanders

bosreservaat "Mommedel"), de bovenloop van de

werden er echter nooit waargenomen. Wat wel on

Warande, de Kluis en omgeving (Sint- Joris-Weert)

derzocht werd is het Bois de Bilande in Tombeek

en de Zoete Waters afgezocht. Het belangrijkste

(Overijse) en aanpalend Waver (Wallonië).

Het

nieuws in dit seizoen was evenwel de heraanleg van

ANB kocht hier recent percelen aan. Dit is een zeer

de "poel des doods" langs de Weertse Dreef dankzij

waardevol en gevarieerd bos met vele nat-droog

de input van Hyla (Natuurpunt).

gradiënten. Hier werden bronbeekjes, grachten en

Vuursalamander overrompeld door paarlustige Bruine kikkers, foto: Gert Vanautgaerden 60

De Boomklever

september 201 1

De poel des doods na de heraanleg, foto: Gert Vanautgaerden

I. Heraanleg "poel des doods" en resultaten

2. Nieuwe locaties - Warande, bovenloop ten westen van de Naam

De "poel des doods" werd in februari 2011 in drie

sesteenweg (Meerdaalbos): ook hier werden on

delen verdeeld met aarden "dammen''. Om de verlan

der impuls van Hyla diverse poelen gegraven in

ding op te heffen werd het middelste gedeelte uit

de verlandde delen, en met effect! Er werden bij

gediept. Hier werd ook een oever sterk afgeschuind

een Hyla-inventarisatie op 26 maart (mond. med.

om de toegang voor Vuursalamanders te vergemak

B. Vandebosch, 2011) en ook tijdens een eigen

kelijken. Tegelijkertijd werden er vier andere putten

inventarisatie op 12 april 2011 immers telkens

gegraven om eventueel tijdelijke plassen te vormen,

larven van Vuursalamander aangetroffen. Dit is

wat in het droge voorjaar van 2011 helaas niet het

voor zover bekend het eerste bewijs van voort

geval was. Een laatste punt van vernieuwing was de

planting ten westen van de Naamsesteenweg! Dit

"stoppenwal" van dood hout die vlakbij de poel ge

kan erop duiden dat de Naamsesteenweg geen

legd werd om zo meer schuilmogelijkheden te creë

absolute barrière vormt, en dat er(hoewel er veel

ren. De foto toont de poel zoals men er in oostelijke

slachtoffers zullen vallen - hierover bestaan geen

richting naar kijkt, men ziet de drie dammen en de

gegevens) dieren zijn die succesvol oversteken ter

stoppenwal.

hoogte van de Warande en het ecoduct. Eventueel kunnen het ook getransloceerde dieren zijn. Dit

Samen met vrijwilligers werd de poel tussen 13

verdient meer onderzoek. Het plotse voorplan

maart en 5 april 2011 zestien keer 's nachts bezocht.

tingssucces in de nieuw gegraven poelen kan ook

Er werden in het uitgediepte middelste deel van de

een gebrek aan geschikte voortplantingsplaatsen

poel meermaals adulte vrouwtjes waargenomen die

tijdens de voorbije jaren illustreren, dat nu ineens

larven afzetten met hun achtereind in het water.

door de nieuwe poelen opgeheven wordt. Jacobs

Minstens twee keer werd een " zwemmend" exem

(2008) bereikte dezelfde conclusie in Oost-Vlaan

plaar gezien zoals ook in 2005 waargenomen werd

deren.

(Hyla.flits, 2005). Ook werd vastgesteld dat de Vuur

- Vallei van de Mommedel (bosreservaat): hier

salamanders zich boven het uitgediepte deel niet ver

werd op 31 maart 2011 's nachts succesvol met

van de kanten begeven, waarna ze de poel relatief

de zaklamp gezocht, er werden in de bronbeek 2

makkelijk weer kunnen verlaten, terwijl ze zich op

Vuursalamanderlarven aangetroffen! Zo blijkt dat

de verlandde delen vaak te ver wagen, waar ze door

het zoeken met een zaklamp soms betere resulta

het moeraseffect én amplexi met Bruine Kikker kun

ten oplevert dan de overdagse inventarisatie met

nen verdrinken. Zo werd er onder andere een Vuur

een netje zoals dat in 2010 gebeurde. Ook kan het

salamander gevonden die in een amplexus met maar

aan lokale omstandigheden liggen dat er nu plots

liefst vijf(!) Bruine Kikkers zat waarbij de Vuursala

wel larven aanwezig waren. Het is de eerste keer

mander al onder water geduwd werd (zie foto waar

dat de Vuursalamander in zijn "typisch" biotoop

twee kikkers reeds afgevallen waren).

aangetroffen werd in Meerdaalwoud. - Een nieuw karrenspoor in een exploitatieweg

Er werden in 2011 in totaal 29 levende (twee op

langs de Weertse dreef telde tot 20 larven samen

26/02) en 4 verdronken exemplaren genoteerd. De

met ca 10 Vinpootsalamanders (Lissotriton helve

heraanleg lijkt dus een succes in vergelijking met

ticus).

2010. Toch is er een belangrijke kanttekening: 3

- De diverse plassen langs de Schoonzichtdreef

van de 4 verdronken exemplaren werden in de eer

waren in dit uitzonderlijk droog voorjaar allemaal

ste week gevonden samen met de vele amplexi van

droog gevallen. In de poel in het speelbos werd net

Bruine Kikkers. De Bruine Kikkers waren deze eer

als in 2010 niets gevonden.

ste week zeer actief. Zij vormen nog steeds een ri

- De Kluis: hier werd op

16 maart 's nachts met de

sico maar de verbeterde toegankelijkheid van de poel

zaklamp naar adulten en larven gezocht langs de

doet wonderen. Er werd ook waargenomen dat vele

benedenloop, terwijl op 12 april overdag met een

adulten 's nachts de nieuwe stoppenwal volgden ! Zij

netje werd gezocht naar larven, langs zowel bo

zoeken dus effectief de beschutting hiervan op in een

ven- als benedenloop. Er werden geen Vuursala

anders open terrein.

manders aangetroffen. - Kouterbos: hier, en langs de paddenoverzet, werd

zoals in 2009 en 2010 terug 's nachts gespeurd met

De Boomklever - september 201 1

de zaklamp, zonder resultaat. Op 12 april werd er

Dankwoord

kort naar larven gezocht, eveneens zonder resul

Ik wil eerst en vooral mijn peter Désiré Vanautgaer

taat.

den en mijn talrijke medestudenten die meegingen op de vele late avonden (ondanks de drukke pro

Conclusie en toekomst De situatie ziet er in Meerdaalwoud weer rooskleu riger uit voor de Vuursalamander! Indien men blijft waken over de exploitatie, en mits kleine beheers maatregelen, is het een duurzame situatie voor de huidige populatie (Lambrechts et al., 2011). Of de Vuursalamander op andere plaatsen in de Dijleval lei ooit zal (terug)komen is wel nog een grote vraag. Het INBO is in 2010 gestart met het nemen van weefselstalen van Vuursalamanders

voor popula

tiegenetisch onderzoek. Deze studie kan in de toe komst wellicht belangrijke conclusies trekken in ver band met de duurzaamheid van bepaalde Vuursala manderpopulaties in Vlaanderen, en zo indicaties voor beheer meegeven. Daarom werden in 2010 en

2011 enkele dode exemplaren van Vuursalamander uit de "poel des doods" aan het INBO bezorgd.

gramma's) bedanken! Deze hulp werd erg gewaar deerd ! Ik wens ook Sjoerd Rommes te bedanken voor de hulp op de dag van de larvenzoektocht. Een speciale dank gaat uit naar Hyla en voornamelijk Bert Vandebosch voor de vlotte communicatie en het invullen van de dagen dat ik niet kon. Daarnaast wordt Jorg Lambrechts bedankt die mij toelating gaf elementen uit het onderzoeksrapport van Arcadis samen te vatten. Ook mogen de boswachters Chris Vandenbempt en Bart Meuleman niet vergeten wor den die openstaan voor onderbouwde suggesties omtrent Vuursalamanderhabitat en er ook zo goed als mogelijk naar handelen. Tenslotte bedank ik ook nog Kelle Moreau voor het nalezen van dit artikel.

Bronnen Bauwens, D. & Claus K.

•

(1996) -

Amfibieën en reptie

len in Vlaanderen. Uitgave Wielewaal vzw. De Becker P.

•

(1999)

- De bosreservaten van Heverlee

bos & Meerdaalwoud . Uitgave Vrienden van Heverlee bos en Meerdaalwoud vzw. 144pp.

Maar ook voor de veld-inventariseerders blijft er in tussen werk aan de winkel: er moet nog gecontro

•

of andere poelen en/of karrensporen in de buurt van de Warandevijver. Eventuele getransloceerde dieren

(1991)

Waarnemingen van reptielen en

amfibieën in Meerdaalwoud in de periode 1985 - sep

leerd worden in Meerdaalwoud ten westen van de Naamsesteenweg op locaties zoals de springputten

Catthoor, G.

tember 1991. Eigen uitgave. •

Hyla.flits

(2005)

De 'Poel van de Dood' in het Mol

lendaalbos. Hyla.flits, 2005(2):2. •

Jacobs, 1.

(2008)

- Toestand van de Vuursalamander in

(zoals in 2010) kunnen zich ook op andere plaatsen

Oost-Vlaanderen. Ecologie, verspreiding en aanzet tot

in het bos voortplanten. In 1999 (De Becker) was er

soortbescherming. Eindrapport van de studie Soort

ook sprake van Vuursalamanderlarven aan de zuid

beschermingsplan voor de Vuursalamander in Oost Vlaanderen' Rapport Natuurpunt Studie 2008/7, Meche

rand van Mollendaalbos (Veldkant van de Renissart),

len, België.

het loont de moeite om daar ook eens te zoeken. Dit geldt evenzeer voor de Putten van de IJzeren Weg

•

Lambrechts,

J.,

Stijnen, T. & Vanderheyden I.

waar talrijke bronnen aanwezig zijn met veel dood

soortbeschermingsplan voor de Vuursalamander

hout; de noorden zuidrand van het Kouterbos met

lamandra salamandra

de "Klein moerassen'; en de zuidrand van Heverlee

Vlaams-Brabant. 143 blz +kaartenbundel.

bos tegen de Vaalbeekvallei. Een doorgedreven lar

•

venzoektocht is in deze drie laatste gebieden wen selijk. •

Ook nu, in moderne tijden, nu we weten dat Vuursa

(2011).

Onderzoek naar de verspreiding van en opmaak van een L.). Arcadis Belgium iov ANB

(1999) Ontdek de Vuursalamander Sala mandra salamandra en ontmoet baltsende Houtsnip pen Scolopax rusticola. De Boomklever, 27:29-32. Moreau, K. (2004) - De poel des doods. De Boomklever, Moreau, K.

32:85-86. •

Vanautgaerden, G. & Moreau, K.

(2009)

:....

Leucis

lamanders niet uit vuur geboren worden, blijven de

tische Vuursalamander in het Meerdaalse water.

verborgen levenswijze, grootte en felle on-Europese

Boomklever, 37:40-43

kleuren inspireren. Net als de vurige inzet die voor deze dieren hopelijk blijft bestaan, zowel op vlak van studie als van behoud". Ik ben blij daar samen met anderen een bijdrage aan te kunnen leveren !

De Boomklever

september 2011

•

(Sa

Stumpel, T. &

Strijbosch H.

(2006)

- Veldgids amfi

bieën en reptielen. KNNV, Utrecht. 318 pp.

Gert Vanautgaerden gertvanautgaerden@hotmail.com

Anthophila fabriciana, Laanvalllei Sint-Agatha-Rode, foto: André Verboven

n deel 1 van dit overzicht werden de meest primitieve families Micropterigidae (Oermot

ten) tot en met Lyonetiidae (Sneeuwmotten) behandeld. Dit tweede deel omvat de families

Ethmiidae tot en met Choreutidae (Glittermotten).

De zeldzaamheid wordt zoals in Deel Il aangeduid als volgt: *

- Agonopterix ocellana (Fabricius, 1775)

Algemeen

vlekkaartmot

Rood

Vrij Algemeen

Agonopterix propinquella (Treitschke, 1835)

***

Zeldzaam

Zwartvlekkaartmot

****

Zeer Zeldzaam

Agonopterix yeatiana (Fabricius, 1781)

kaartmot Ethmiidae

- Ethmia

quadrilella -

(Goeze, 1783)

Kleine

Peen

- Depressaria depressana (Fabricius, 1775)

zwartwitmot

peenplatlijfje

Klein

(Grasmineermotten) - Elachista argentella (Bruand, 1859) grijsgevlek te grasmineermot - Elachista argentella (Clerck, 1759) Witte gras mineermot - Elachista rufocinerea (Haworth, 1828) Rossige grasmineermot Elachistidae

Depressariidae

- Agonopterix angelicella (Hübner, 1813)

kaartmot

Moeras

Bleke kaartmot - Agonopterix ciliella (Stainton, 1849) kaartmot - **

- Agonopterix arenella ([Denis & Schiffermüller], 1775)

Bonte

De Boomklever

september 201 1

(Kortvleugelmotten) - Diurneafagella ([Denis & Schiffermüller], 1775) Voorjaarskortvleugelmot - Diurnea lipsiella ([Denis & Schiffermüller], 1775) - Herfstkortvleugelmot

Chimabachidae

- Borkhausenia luridocomella

(Herrich-Schäffer, 1856) - Geelkopdwergsikkelmot Borkhausenia minutella (Linneaus, 1758) Schuursikkelmot Carcina quercana (Fabricius , 1775) - Yuurmot Crassa unitella (Hübner, 1796) - Zwamboorder Dasycera oliviella (Fabricius, 1794) Schorsvaandeldrager Denisia similella (Hübner, 1796) - Citroenstam gastje Endrosis sarcitrella (Linneaus, 1758) - Witkop mot Harpellaforficella (Scopoli, 1763) - Bruine molm boorder Hofmannophila pseudospretella (Stainton, 1849) - Bruine huismot Metalampra cinnamomea (Zeiler, 1839) - Kaneelsikkelmot Oecophora bractella (Linneaus , 1758) - Molm boorder ) Stathmopoda pedella (Linnaeus , 1761) Pootmot **

****

- *

•

juni

2006

ving de auteur één exemplaar van

Dasycera oliviella in het Onderbos (Terlanen). Dirk en Wanda Hennebel noteerden op 26 mei 2010 eveneens een exemplaar te Holsbeek. De rups leeft onder de schors van dode loof- en naaldbomen. (Kokermotten) Coleophora albitarsella Zeiler, 1849 Zwarte wei dekokermot Coleophora alcyonipennella (Koilar, 1832) - Me taalkokermot Coleophora alnifoliae (Barasch, 1934) - Elzenko kermot Coleophora anatipennella (Hübner, 1796) - Witte meidoornkokermot Coleophora caespittiella Zeiler, 1839 - Bieskoker mot Coleophora currucipennella Zeiler, 1839 - Oker vlerkkokermot Coleophora flavipennella (Duponchel, 1843) Donkere eikenkokermot Coleophora glaucicolella Wood, 1892 - Bleke rus kokermot Coleophora kuehnella (Goeze, 1783) - Blaasjespi stoolkokermot Coleophora laricella (Hübner, 1817) - Lariks kokermot -

Coleophoridae

Diurnea fagella, Egenhovenbos Egenhoven, 5 april 2009,

foto: André Verboven

(Sikkelmotten) - Batia lunaris (Haworth, 1828) - Kleine mosboor der - Borkhausenia fuscenscens (Haworth, 1828) Dw ergsikkelmot - • Oecophoridae

De Boomklever

- september 201

- Coleophora

lineolea

doornkokermot

(Haworth, 1828)

spalpmot -

- Coleophora mayrella (Hübner, 1813) - Kamspiet

kokermot -

- Bryotropha terrella ([Denis &

- Haartjeskokermot

- Coleophora

Schiffermüller], - Oranje mospalpmot Chionodes electella (Zeller, 1839) - Gevlekte wit koppalpmot Chrysoesthia drurella (Fabricius, 1775) - Glorie mot Gelechia senticetella (Staudinger, 1859) - Zwarte haakpalpmot Helcystogramma rufescens {Haworth, 1828) Rietpalpmot Hypatima rhomboidella (Linnaeus, 1761) - Zand lopermot Isophryctis striatella ([Denis & Schiffermüller], 1775) - Streepbandmot Parachronistis albiceps (Zeller, 1839) - Zebramot 1775)

- Coleophora pennella ([Denis & Schiffermüller], 1775)

- Bryotropha domestica (Haworth, 1828) - Mo

(Linnaeus,

serratella

Bruingrijze kokermot -

1761)

- Coleophora sternipennella (Zetterstedt, 1839)

Ganzenvoetkokermot -

- Coleophora striatipennella Tengström, 1848 -

Muurkokermot -

- Coleophora versurella Zeiler,

- Bleekge streepte meldekokermot - vrij aglemeen 1849

(Wilgenroosjesmotten) - Mompha epilobiella ([Denis & Schiffermüller], 1775) - Gewone wilgenroosjesmot - Mompha langiella (Hübner, 1796) - Zwarte hek senkruidmot - Mompha subbistrigella (Haworth, 1828) - Baster dwederikpeulmot Momphidae

- Recurvaria leucatella (Clerck, 1769) - Gordel

palpmot -

***

- Syncopacma larseniella (Gozmány, 1957)

palpmot -

Band

- Teleiodes luculella {Hübner, 1813) - Maanpalp

Op 2 juni 2009 ontdekten Paul en Krista Nuyts Degreef een bladmijn van Mompha langiella in het Meerdaalwoud. De larve mineert in de bladeren van Groot heksenkruid en verschillende soorten Baster dwederik (Epilobium). (Prachtmotten) - Cosmopterix ziegleriella (Hübner, 1810) - Hop prachtmot - Limnaecia phragmitella Stainton, 1851 - Lisdod deveertje Cosmopterigidae

***

Hoewel Cosmopterix ziegleriella als vermeld wordt in waarnemingen.be is ze dat in onze streek beslist niet. De karakteristieke bladmijnen op Hop (Humulus lupulus) kunnen in vrijwel het ganse Dij leland talrijk aangetroffen worden. ***

mot -

Teleiodes vulgella ([Denis & Schiffermüller], 1775)

- Gammapalpmot

Tijdens een lichtvangst van Natuurpunt Studie op 14 juli 2010 in de Molenbeekvallei te Erps-Kwerps (geleid door Wim Verachtert) werden niet minder dan 35 exemplaren van Argolamprotes micella ge meld. De biologie van deze soort is slecht gekend, maar men neemt aan dat de rups op Framboos leeft. Tijdens diezelfde excursie verscheen ook een exem plaar Brachmia inornatella in de val. De rups van deze soort leeft in de stengel van Riet. (Slakrupsvlinders) - Apoda limacodes (Hufnagel, 1766) - Slakrups - Heterogenea asella ([Denis & Schiffermüller], 1775) - Kleine slakrups Limacodidae

****

Gelechiidae

(Palpmotten)

- Anacampsis blattariella (Hübner, 1796) - Spik

kelpalpmot -

Argolamprotes micella ([Denis & Schiffermüller],

- Frambozenpalpmot Brachmia blandella (Fabricius, 1798) - Puntvleu gelpalpmot Brachmia inornatella (Douglas, 1850) Poeltjes palpmot 1775)

*""'

***

Heterogenea asella werd een eerste maal waargeno

men tijdens een NSG Dijleland nachtvlinderexcursie in het Meerdaalwoud {Sint- Joris-Weert) op 27 juli 2008. Later werd de soort nog tweemaal waargeno men: door K.Hansen op de Kesselberg (Kessel-LO) op 20 en 25 juli 2010 en door B. Misonne op 29 juli 2010 in het Moorselbos (Tervuren). De rups leeft op beuk en eik in oude loofbossen.

De Boomklever

september 201 1

Zygaenidae (Bloeddrupjes) - Zygaena .filipendulae (Linnaeus, 1758) - Sint jansvlinder -

- Agapeta amana (Linneaus, 1758) - Distelbladroller -

- Aleimma loeflingiana (Linnaeus, sproetbladroller -

Sesiidae

- Ancylis achatana ([Denis & Schiffermüller],

(Wespvlinders)

- Pennisetia hylaeiformis (Laspeyres, 1801) - Fram bozenwespvlinder - Sesia apiformis (Clerck, 1759) - Hoornaarvlinder ***

***

- Dwarsstreephaakbladroller Ancylis laetana (Fabricius, 1775) - Witte haakbladroller Ancylis mitterbacheriana ([Denis & Schiffermül ler], 1775) - Oranje haakbladroller - • Ancylis obtusana (Haworth, 1811) - Rossige haak bladroller Apatomis betuletana (Haworth, 1811) - Berken marmerbladroller Aphelia paleana (Hübner, 1793) - Gele bladroller **

- Synanthedon vespiformis (Linneaus,

1761) - Eikenwespvlinder Joris Menten ving op 25 juli 1998 een exemplaar Synanthedon vespiformis in het bosreservaat Prui kenmakers (Bierbeek). De rups boort in de stam en takken van eik. Thibault Tassignon ontdekte op 19 augustus 2010 drie exemplaren Pennisetia hylaeifor mis in La Hulpe en 2 dagen later ving Nobby Thys een vrouwtje van dezelfde soort in Putkapel - Kwade Hoek. De determinaties werden bevestigd door Theo Garrevoet, de V laamse specialist van deze familie.

- Archips opporana (Linnaeus, nenbladroller -

- Archips podana (Scopoli, bladroller -

1758) - Fraaie den

1763) - Grote appel

•

- Archips xylosteana (Linnaeus, (Houtboorders) - Cossus cossus (Linneaus, 1758) - Wilgenhoutvlin der - Zeuzera pyrina (Linneaus, 1761) - Gestippelde houtvlinder

Cossidae

bladroller -

1758) - Gevlamde

- Argyrotaenia ljungiana (Thunberg, 1797) - Bruin bandbladroller

- Bactra lanceolana {Hübner, 1799) - Gewone bies bladroller -

- Cacoecimorpha pronubana {Hübner, 1799) (Bladrollers) Acleris cristana ([Denis & Schiffermüller], 1775) Diamantborsteltje Acleris emargana (Fabricius, 1775) - Gehakkelde bladroller Acleris forsskaleana (Linnaeus, 1758) Kleine boogbladroller Acleris hastiana (Linnaeus, 1758) - Kameleon bladroller Acleris Laterana (Fabricius, 1794) Variabele drie hoeksbladroller Acleris sheperdana (Stephens, 1852) Spire aboogbladroller •• Acleris variegana ([Denis & Schiffermüller], 1775) - Witschouderbladroller Adoxophyes orana (Fischer von Röslerstamm, 1843) - Vruchtbladroller Aethes cnicana (Westwood, 1854) - C-smalsnuitje

Tortricidae

jerbladroller -

1830) - Donker c

snuitje - ••

- Celypha lacunana ([Denis

mabladroller - ••

De Boomklever

1775) - Brandnetelbladroller - •

- Celypha rufana (Scopoli, 1763) - Smallijnbladroller

- Celypha striana ([Denis

Schiffermüller], 1775)

- Paardenbloembladroller Clepsis consimilana (Hübner, 1817) - Tuin bladroller Clepsis rurinana (Linnaeus, 1758) - Cirkel bladroller Clepsis spectrana {Treitschke, 1830) Kool bladroller Cnephasia incertana (Treitschke, 1835) - Spikkel bladroller Cnephasia stephensiana (Doubleday, 1849) Zomerspikkelbladroller Cochylis dubitana {Hübner, 1799) - Blauwedistel bladroller Cochylis rupicola (Curtis, 1834) - Veelkleurige bladroller Cydia fagiglandana (Zeiler, 1841) Beukenspie gelmot -

***

- september 201 1

Schiffermüller],

***

- Aethes smeathmanniana (Fabricius, 1781) - Kom

- Aethes rubigana {Treitschke,

1775)

1758) - Zonne

- Cydia pomonella (Linnaeus, 1758) - Cydia splendana (Hübner, 1799)

gelmot

Rode po

***

****

Loof

(Treitschke, 1835) Zwartepopulierenbladroller Gypsonoma sociana (Haworth, 1811) Witsnuit populierenbladroller Hedya nubiferana (Haworth, 1811) Gewone wit vlakbladroller Hedya pruniana (Hübner, 1799) Pruimwitvlak bladroller Hedya salicella (Linneaus, 1758) Pinguintje Lathronympha strigana (Fabricius, 1775) Hertshooibladroller Lobesia abscisana (Doubleday, 1849) Slangenk ruidbladroller Lozotaeniodesformosana (Frölich, 1830) Stipjes bladroller Notocelia cynosbatella (Linnaeus, 1758) Her melijnbladroller Notocelia roborana ([Denis & Schiffermüller], 1775) Scherpe hermelijnbladroller Notocelia rosaecolana (Doubleday, 1850) Rozen hermelijnbladroller Notocelia trimaculana (Haworth, 1811) Breedgehaakte hermelijnbladroller Notocelia uddmanniana (Linnaeus, 1758) Bra menbladroller Pammene aurana (Fabricius, 1775) Oranje dw ergbladroller Pammene fasciana (Linnaeus, 1761) Gewone dwergbladroller Pammene germmana (Hübner, 1799) Haakjesd wergbladroller Pandemis cerasana (Hübner, 1786) Kerseblad roller Pandemis cinnamomeana (Treitschke, 1830) Witsnuitbladroller Pandemis corylana (Fabricius, 1794) Hazelaar bladroller -

Populi

- Gypsonoma oppressana

pulierenbladroller

Ser

- Gypsonoma minutana (Hübner, 1799)

boombladroller

Papegaai

- Gypsonoma dealbana (Frölich, 1828)

erenbladroller

- Gypsonoma aceriana (Duponchel, 1843)

geant-majoortje

Zeller,

Margrietwortelmot Dichrorampha agilana (Tengström, 1848) Klei ne wortelmot Dichrorampha petiverella (Linnaeus, 1758) Kommawortelmot Dichrorampha simpliciana (Haworth, 1811) Bleke kommawortelmot Ditula angustiorana (Haworth, 1811) Zomer bladroller Enarmonia formosana (Scopoli, 1763) Schors boorder Endothenia gentianaeana (Hübner, 1799) Kaardebolbladroller Endothenia quadrimaculana (Haworth, 1811) Paardenkopbladroller Epagoge grotiana (Fabricius, 1781) Schemer bladroller Epiblema foenella (Linnaeus, 1758) Hoefijzer mot Epiblema scutulana ([Denis & Schiffermüller], 1775) Distelzadelmot Epinotia bilunana (Haworth, 1811) Witte oog bladroller Epinotia brunnichana (Linnaeus, 1767) Witvle koogbladroller Epinotia cruciana (Linnaeus, 1761) Fraaie oog bladroller Epinotia huebneriana Koçak, 1980 Epinotia immundana (Fischer von Röslerstamm, 1843) Elzenoogbladroller Epinotia nisella (Clerck, 1759) Variabele oog bladroller Epinotia pygmaeana (Hübner, 1799) Witvleu geloogbladroller Epinotia solandriana (Linnaeus, 1758) Zade loogbladroller Epinotia tedella (Clerck, 1759) Sparrenoog bladroller Epinotia tenerana ([Denis & Schiffermüller], 1775) V-oogbladroller Eucosma campoliliana ([Denis & Schiffermüller], 1775) Zwartwit knoopvlekje Eucosma cana (Haworth, 1811) -

Sladis

- Grapholita compositella (Fabricius , 1775)

bladroller

Splinter

- Dichrorampha acuminatana (Lienig &

telknoopvlekje

- Eulia ministrana (Linneaus, 1758)

vlekbladroller

- Dichelia histrionana (Fröhlich, 1828)

1846)

- Eucosma conterminana (Guenée, 1845)

Fruitmot Gewone spie-

De Boomklever - september 201 1

- Pandemis heparana ([Denis & Schiffermüller], 1775)

Leverkleurige bladroller - Phallonidia manniana (Fischer von Röslerstamm, Muntbladroller 1839) Dof - Phtheochroa inopiana (Haworth, 1811) smalsnuitje - Pseudargyrotoza conwagana (Fabricius, 1775) Zilvervlekbladroller *

- Rhopobota naevana (Hübner, 1817)

ertje

Topspin

- Rhyacionia pinicolana (Doubleday, 1849)

dennenlotboorder

Azuur

Bon

([Denis & Schiffermüller], Rode knopbladroller 1775) Beuken Strophedra weirana (Douglas, 1850) bladroller Struik Syndemis musculana (Hübner, 1799) bladroller Tortricodes alternella ([Denis & Schiffermüller], Voorjaarsbladroller 1775) Tortrix viridana (Linnaeus, 1758) Groene eiken bladroller Groot Zeiraphera isertana (Fabricius, 1794) kopbladroller ocellana

•

Tijdens de NSGD inventarisatietocht in het Wijg maalbroek (Wijgmaal) op 3 juli 2005 werd één exem plaar Cochylis rupicola verzameld. De rups leeft le verkruid en wolfspoot. Van Clepsis rurinana ving de auteur tweemaal één exemplaar in zijn tuin (Heverlee) op 11 juni 2006 en op 30 augustus 2006. Erik Toorman ving dezelfde soort op vier verschillende dagen tussen 16 augus tus 2010 en 6 september 2010 in Linden. De rups is polyfaag. Tijdens een nachtvlinderinventarisatie op 14 juli 2010 in de Molenbeekvallei te Veltem-Beisem wer den 4 exemplaren van Epinotia huebneriana gevan gen door Wim Veraghtert en Natuurpunt Studie. De soort bleek nieuw te zijn voor België. De soort heeft een groot verspreidingsgebied dat van Noord Afrika tot Oost-Azië loopt, maar in de lage landen was ze nog nooit gezien. Nochtans leeft de rups op

het Termunckveld te Heverlee en een ander exem plaar werd gemeld door Roel Uyttenbroeck en Johan Vandeplas op 22 mei 2010 in het Dunbergbroek te Holsbeek. Over de leefgewoonte van de rups van

- Anthophila fabriciana (Linnaeus, 1767)

netelmot -

den door de auteur waargenomen op 20 juni 2005 op

Rode

te lariksbladroller

Verscheidene exemplaren Pammene germmana wer

Choreutidae (Glittermotten)

- Spilonota laricana (von Heinemann, 1863)

- Spatalistis bifasciana (Hübner, 1787)

- Spilonota

spreid zijn in België.

deze soort is weinig geweten.

bladroller

Gewone Braam en Framboos, die beide wijdver

De Boomklever

september 201 1

Brand

e fladderiep, fladderolm, steeliep of

Determinatie

steelolm (U/mus /aevis Pallas) is als in

Kenmerkend voor de soort zijn de lang gesteelde

heemse loofboom bij velen onbekend. In te

bloemen en vruchten. Daarentegen zijn bij zowel de ruwe als de gladde iep de bloemen en vruchten zeer

genstelling tot de andere inheemse en beter

kort gesteeld. Naast de opvallende bloeiwijze, kan

bekende iepensoorten, de ruwe iep of ber

ook het blad in de richting van de juiste soort leiden.

golm (U/mus glabra Huds.) en de gladde iep of

Bij fladderiep lopen de zijnerven van het blad mooi

veldolm (U/mus minor Mill.), blijkt de fladderiep

evenwijdig en splitsen bijna niet (in tegenstelling tot de twee andere inheemse iepen waarbij de zijnerven

in de natuur nochtans zelden aangetast te

regelma . tiger splitsen). De bovenzijde van het blad is

worden door de olmenziekte.

kaal en glad, terwijl de onderzijde zacht behaard is. Daarnaast heeft de fladderiep een zéér sterk asym metrische bladvoet, al dient te worden opgemerkt

Samen met zijn natuurlijke habitat (hardhout-ooi

dat dit ook bij de andere iepen het geval kan zijn.

bossen) verdween deze soort echter uit het land

Tot slot vormen de volgroeide exemplaren van deze

schap. Relictpopulaties zijn in Vlaanderen dan ook

soort plankwortels, die zorgen voor extra stevigheid

uiterst zeldzaam geworden.

in een van nature vochtige habitat. De soort wordt

Vanuit het INBO (Instituut voor Natuur en Boson

tot maximaal 35m hoog.

derzoek) geniet deze zeldzaamheid, naast andere zorgenkindjes zoals bvb. zwarte populier (Populus

Voorkomen in Vlaanderen en Europa

nigra ) en wilde appel (Malus sylvatica ) bijzondere

Als soort van vochtige, voedselrijke grond hoort de

aandacht. Via de aanleg van genenbanken en zaad

steeliep thuis langs beken en rivieren.

boomgaarden tracht men de nog aanwezige genen

het indijken van grote rivieren verdween op heel wat

diversiteit maximaal te bewaren.

plaatsen de typische habitat. Wat Vlaanderen be

Maar door

treft leverde de inventaris naar autochtone bomen

De Boomklever

september 201 1

en struiken (in opdracht van het Agentschap voor Natuur en Bos; sinds 2008 gebiedsdekkend aanwe zig voor Vlaanderen) naast de reeds gekende locaties nog een aantal nieuwe standplaatsen op. Daarnaast is de soort eveneens teruggevonden in relatief recent aangeplante bossen en privé-tuinen, lanen en arbo

Voorkomen in het Dij/eland Naast een hakhoutstoof

in de zuidelijke bosrand

van het Bertemboscomplex, en een aantal bomen in de omgeving van de hertenbergstraat in Tervuren (mond. meded. Willy Verbeke), werden er door de auteur begin 2009 twee oude hakhoutstoven en een

reta.

solitaire boom ontdekt in de Laanvallei.

Op de meeste autochtone vindplaatsen betreft het

De solitaire boom legde in de zomer van 2009 echter

oude knotbomen (Ruiselede, Sint-Lievens-Houtem,

het loodje. Deze vertoonde symptomen van de ge

Zoerselbos; Kermt, Heers) of hakhoutstoven (De

vreesde iepenziekte (pers. mededeling). De stoven -

Panne, Heers, Zandhoven, Zoerselbos, Moerbeke,

waarvan de grootste met een omtrek van meer dan 9

Lembekebos, Heers, Brakelbos, Overijse), naast nog

meter - bevinden zich beide op de oeverwal van de

een beperkt aantal locaties met opgaande en soms

Laan, hetgeen als een typische standplaats kan wor

oude bomen (Moerbekebos, Heers).

den bestempeld. Deze waarneming werd op terrein

Niet enkel in Vlaanderen maar ook in de rest van

bevestigd door het INBO en het ANB.

Europa heeft de soort te lijden gehad onder habitat

van de stoven kan voorzichtig geschat worden op 100

verlies. Kleine en sterk gefragmenteerde populaties

tot 300 jaar.

zijn nog te vinden langsheen sommige Europese

De leeftijd

rivieren. Ook deze populaties zijn zo sterk geredu

lepenziekte

ceerd dat ze dreigen verloren te gaan als gevolg van

De olmen- of iepenziekte is een sterk besmettelijke

o.a. genetische factoren (inteelt, beperkte genetische

verwelkingsziekte. De ziekte wordt veroorzaakt door

diversiteit).

een schimmel die overgedragen wordt door iepen spintkevers (Scolytus scolytus en S. multistriatus) en die zich via de houtvaten verspreidt. Als reactie op de infectie sluit de boom zijn eigen vaten af, waardoor

De Boomklever - september

201 1

'ntj-' -

tanten

,�f}.�� ··�_·

de sapstroom in de geïnfecteerde takken - en later

Referenties:

ook de gehele boom - stilvalt. Een geïnfecteerde olm

- MAES, B. , J. BASTIAENS, 0. BRINKKEMPER,

vertoont dus verwelkingsymptomen en sterft meest

K. DEFORCE, C. RÖVEKAMP, P. VAN DEN

al hetzelfde groeiseizoen af. Vooral gladde en ruwe

BREMT & A. ZWAENEP OEL, 'Inheemse bomen

iep zijn heel gevoelig voor de olmenziekte. Ook de

en struiken in Nederland en Vlaanderen: herken

fladderiep is er gevoelig voor, al worden er bij flad

ning, verspreiding, geschiedenis en gebruik; Uit

deriepen in West-Europa slechts zelden symptomen

geverij Boom, Amsterdam, 2006

van de ziekte waargenomen. Dit heeft te maken met

- Kristine Vander Mijnsbrugge, An Vanden Broeck

het feit dat iepenspintkevers in de natuur niet aange

& Jozef Van Slycken,

trokken worden tot fladderiep. In centraal en Oost

lnstitute for Forestry and Game Management,

Europa daarentegen, werd de olmenziekte wel reeds

Gaverstraat 4, B-9500 Geraardsbergen, Belgium,

waargenomen op fladderiep. De gladde iep en de

2005

'Ulmus laevis in Flanders;

ruwe iep komen daar van nature minder of niet voor, zodat de kevers die de schimmel overdragen, niet de keuze hebben tussen verschillende iepensoorten.

Zaadboomgaarden Momenteel worden er door het INBO zaadboom gaarden aangelegd van o.a. fladderiep. Het inza melen vaR het resterend genetisch materiaal wordt een eerste stap naar een nieuwe toekomst voor deze bedreigde soort. De boomgaarden zullen op termijn commercieel haalbare zaadoogsten toelaten. Ook van de beide stoven in de Laanvallei (Overijse) werden in het vroege voorjaar van 2010 stekken ver zameld en naar het INBO opgestuurd. Deze werden met succes opgenomen in de genenbank zodat hun genetische informatie in de toekomst aanwezig kan blijven in de zaadoogsten uit de autochtone zaad boomgaarden. Op die manier kan fladderiep op termijn misschien worden aangeplant als een volwaardig alternatief voor ruwe en gladde iep ... en daarmee misschien ook voor de Iepenpage

(Satyrium w-album ).

Hans Roosen roosenhans@yahoo.com Met dank aan Kristine Vander Mijnsbrugge (JNBO) en Erik Bartholomees (ANB) voor het aanleveren van info, terreinbezoeken en het verzamelen van stekma teriaal.

De Boomklever

september 20 1 1

Dijlelandse biodiversiteit opgelijst (april-juni 201 1) Nieuw ingevoerde soorten voor de periode april - juni 201 1 1

n de periode april tot en met juni 201 1 werden er 3 23 nieuwe soorten toegevoegd

aan

soortenlijst op

waarnemingen.be

Vogels

(A 0, VA 0, Z 0, ZZ /)

De eerste waarneming van Ralreiger (Ardeola ral

loides) in de regio wordt besproken in het vogel waarnemingenoverzicht in dit nummer.

voor het Dijleland s.s., zijnde de gemeenten

(A I, VA I, Z 0,

Kortenberg, Herent, Leuven, Bertem, Hever

Zoogdieren

lee, Oud-Heverlee, Huldenberg en Overijse

Aardmuis (Microtus agrestis, VA, Nb) en Gewone bosspitsmuis (Sorex araneus, A, Nb) zijn, net als

en het volledige Meerdaalwoud. Slechts 20 soorten waren toevoegingen van oude waar

andere 'muizen; soorten die zelden levend worden gezien én gemeld. Het zijn echter algemene soor ten waarvan resten veelvuldig in braakballen (vnl.

nemingen voor 201 1.

Kerkuil) worden gevonden. Ook in het verleden in In deze bijdrage is het onmogelijk om alle nieuw ingevoerde soorten te vermelden. In veel gevallen worden algemene soorten, exoten en niet aanvaarde waarnemingen van moeilijke groepen achterwegen gelaten. Het overzicht dat hier gegeven wordt kan niet aanzien worden als de lijst van nieuwe soorten in de regio. Waar deze status gekend is wordt dit wel meegegeven. Voor meer duiding en nuances zie (Creemers 2011). Voor eenvoud en referentie worden dezelfde prag matische soortengroepen onderscheiden en in de zelfde volgorde besproken als kan teruggevonden worden op waarnemingen.be (wn.be) en de regio pagina. Ondanks de bedenkingen die er zijn bij de aanwijzing van zeldzaamheidsklassen voor sommige soortgroepen, geven we deze info wel mee tussen haakjes: bij de titel van de soortgroep als een ver deling van de zeldzaamheidsklassen van alle nieuwe ingevoerde soorten binnen die groep en achter de vermelde soortnamen (A=Algemeen, VA= Vrij Alge meen, Z=Zeldzaam, ZZ=Zeer zeldzaam, versie janu ari 2011). Nb= Niet beoordeeld door administrator op het moment van schrijven (vaak door afwezig heid van een foto) en Av= aanvaard door adminstra tor. Wn.be = waarnemingen.be.

De Boomklever

september 201 1

onze regio werden deze soorten voor onze regio zo bevestigd. Determinaties gebeuren voornamelijk op basis van de schedel en het gebit. De Gewone bos spitsmuis is uitwendig moeilijk te onderscheiden van Twéekleurige Bosspitsmuis (Sorex coronatus), een zustersoort die in V laams-Brabant in vergelijk bare dichtheden voorkomt.

Dagvlinders (A 0, VA 0, Z I, ZZ I)

Kleine parelmoervlinder (Issoria lathonia, Z) 1 ex.

24/04 te Winksele (Bart Vercoutere, Av). In onze re gio is deze soort een niet jaarlijkse dwaalgast. Zwer vers werden in de regio eerder gezien in

2004 en

2006. In 2009 werd ook een exemplaar gezien in de buurt van Pécrot (plateau van Bossut-Gottechain).

Kleine weerschijnvlinder (Apatura ilia, ZZ). Een eerste waarneming van een mannetje te Tervu ren/Arboretum (05/06, Bernard & Alexandre Mi sonne, Nb). Com. Waarnemer: "vorm clythie geluk kig was mijn zoon ook getuige. Zo ben ik zeker dat het geen droom was!''. Een tweede waarneming van een vrouwtje te Mol lendaalbos (22/06, Jorg Lambrechts, Av). Com. Waarnemer: "forma clytie, gevonden op bospad om streeks 20u; ik heb haar verplaatst naar veiliger plek''.

-��-��;: .

Biodivèrsiteit ; , :1."-:.�'

Tot voor dit jaar werden slechts 4 waarnemingen van

De gebieden met het meeste aantal nieuw ingevoer

deze soort genoteerd in V laanderen (pers. med. Dirk

de soorten zijn de gemeente Erps-Kwerps met o.a.

Maes)! In Vlaanderen zijn naast deze, voorlopig ook

de Molenbeekvallei (24), gemeente Overijse (20), ge

ander waarnemingen gekend van Kleine weerschijn

meente Tervuren (6) en Kesselberg en omgeving (5).

vlinders te Lubbeek, de Demervallei en in Noord

De voornaamste nieuw ingevoerde microvlinders

Limburg. Deze 'invasie' is vermoedelijk gerelateerd

die enkel waargenomen zijn in 2011 zijn:

aan de hoge temperaturen in het voorjaar. Druivenbladroller (Lobesia botrana, Z) 1 ex. op

licht, 25/04 te Overijse (paul & krista nuyts-de greef, Av). Deze waarneming was de eerste in enkele dece nia voor België (pers. med P. Nuyts). De soort was voordien ook enkel gekend van Brabant. Ondanks zijn schijnbare zeldzaamheid veroorzaakt dit vlin dertje grote problemen in de druiventeelt en wordt hij actief bestreden. Hij is van afkomst een Zuid-Eu ropese soort die als pest wordt beschouwd in wijn gaarden. Bij de ontdekking van deze soort in wijn gaarden van California in 2009 werden zelfs quaran taines ingericht om de verspreiding in te dijken. Het gaat dus om een soort die voornamelijk in de drui venserres in Overijse voortplant en bij warm weer, na ontsnapping, enige tijd zal kunnen overleven. Een (tijdelijke) vestiging van deze soort in warme jaren is niet uitgesloten vermits ze ook andere waardplanten kan gebruik, waaronder klimop en voorkomt in 2 tot

Kleine weerschijnvlinder in Mollendaal. Foto: forg Lambrechts

4 generaties. Tweekleurige wiJgenroosjesmot (Mompha rasch

kiella, Z) 1 ex. 30/04 te Overijse (P aul & Krista

Nachtvlinders en micro's (A 16, VA 31, Z 20, ZZ

gië. De soort is algemeen in Nederland langs wegen,

Meer en meer van de nachtvlinderwaarnemers be

op ruderale terreinen, open plekken in bossen, aan

ginnen nu ook met het op naam te brengen van de

bosranden en op heidevelden.

Nuyts-De Greef, Av). Een vrij zeldzame soort in Bel

microvlinders die te herkennen zijn in het veld, nu dat ze de macrovlinders onder de knie hebben. Met

Rode duifmot (Pseudoswammerdamia combinella,

als gevolg dat er naast 33 nieuwe macro's, ook 37

VA) 1 ex. 02/05 te Bertem/Koeheide (Jan Van Uyt

nieuwe soorten microvlinders werden ingevoerd in

vanck, Av). Zelden gezien in België. In Brabant is

wn.be.

bij kenners de aanwezigheid enkel gekend van voor 1980. Niet vermeld op de regiolijst van Verboven

Van 14 soorten werden oudere waarnemingen door

(2011). Op dit moment slechts 5 locaties in België,

gegeven. Allen afkomstig van Tervuren uit de perio

waarvan 2 in Vlaanderen op wn.be. De larve maakt

de 1996 - 2009 (Bernard & A lexandre Misonne). De

een mijn in een laag hangend blad van sleedoorn

bijzonderste soorten betreffen Roestige stipspan

(Prunus spinosa).

ner (Jdaea inquinata, ZZ, Av), Gehoekte Schim melspanner (Dysstroma citrata, ZZ, Nb), Vlek

Gemarmerde drievlekbladroller (Lozotaenia for

daguil (Heliothis peltigera, Z, Av), Tweekleurige

sterana, Z) 1 ex. 28/05 te Kesselberg (Krien Hansen,

tandvlinder (Leucodonta bicoloria, Z, Av), Zwarte-

Av) en tot 3 ex. in de Molenbeekvallei (Griet Nijs,

1-vlinder (Arctornis l-nigrum, ZZ, Av), Tere zomer

Wim Veraghtert en Gerard Moors, Nb). Een zeer

vlinder (Hemistola chrysoprasaria, Z, Av), Witte

zeldzaam en lokale soort in België. Ook in Holsbeek

hermelijnvlinder (Cerura erminea, Z, Av).

werd deze soort gemeld op wn.be, net als uit slechts

De Boomklever - september 201 1

vijf andere locaties in Vlaanderen. Waardplanten

Noord-Hageland), hoewel uitzonderingen niet lijken

zijn o.a. Bosbes (Vaccinium), andoorn (Stachys),

uitgesloten (cf. Braakakker met bufferstrook te Bou

klimop (Hedera), kamperfoelie (Lonicera), Ribes, Le

tersem). Omdat de soort nog niet eens gekend was

dum, Larix, spar (Picea, Abies) en Fragaria.

uit onze regio (pers. Med. A . Yerboven), zijn meer dere vondsten die wijzen op een vestiging van een

Cirkelbladroller (Clepsis rurinana, Z) 1 ex. 29/05 te

populatie bijzonder. De locaties in Wijgmaal vormen

Erps - Kwerps (Pieter Moysons, Av). Niet algmene

op dit moment de ZW-grens van het verspreidings

soort in België. Net buiten de regio ook waargeno

gebied in Vlaanderen (dichtstbijgelegen vindplaat

men in Linden. Daarbuiten enkel ingevoerde waar

sen zijn Vorsdonkbos en Haacht-Schorisgat).

nemingen van de regio Brussel, Scherpenheuvel Schijnnonvlinder (Panthea coenobita, Z) 1 ex.

Zichem en Hasselt.

25/06 te Overijse (Paul & Krista Nuyts-De Greef, Nieuw ingevoerde macrovlinders in 2011, die het

Av). Een zeer zeldzame en lokale soort in België,

meeste opvallen zijn :

voornamelijk gekend van drie zuidelijke provincies. In Vlaanderen ook recent gezien in Maaseik, Neer

Prunusspanner (Aleucis distinctata, Z) 1 ex. 22/04

pelt, Lommel en L aakdal. Waardplanten zijn spar,

te Eizer/Horenberg (Tom Deroover, Av). Een zeld

den en lork.

zame soort in België, voornamelijk gekend van het zuidelijke deel van het land, maar populaties in Bra

Gepluimde snuituil

(Polypogon plumigeralis, Z)

bant waren eerder ook gekend. Voorlopig 4 locaties

lex. 26/06 in de omgeving van de Kesselberg (Tim

in Vlaanderen op wn.be (allen in Vlaams-Brabant).

caers, Av). Com. Wim Veraghtert: "Eerste waar

De vliegtijd van deze soort valt ongeveer samen met

neming ten oosten van de as Antwerpen-Brussel!

de bloeitijd van sleedoorn. Andere Prunus soorten

Nieuw voor Vlaams-Braban,t!''. Deze Zuid-Europese

en meidoorn zijn ook waardplanten.

soort werd in België voor het eerst waargenomen in 2000. Ondertussen heel wat waarnemingen in

Eikenoogspanner (Cyclophora porata, Z) 1 ex.

West- en Oost-vlaanderen. De rups leeft o.a. van

30/04 te Tervuren/Moorsel (Bernard & Alexandre

roos(Rosa), brem (Cytisus) en klimop (Hedera helix).

Misonne, Av). Com. waarnemer: "Eerste vangst.

Phegeavlinder (Amata phegea, Z) 1 ex 27 /06 te

Misschien tot hiertoe over het hoofd gezien o.w.v.

Silsombos (Johan Denonville, Av). Deze dagactieve

gelijkenis met sommige punctaria. " Een zeldzame

beervlinder is een lokale en zeldzame soort in België,

soort in heel België, behalve in het westen. In Vlaan

vooral gekend van kleine populaties in de Kempen.

deren gaat het om een tiental gebieden op wn.be.

De dichtstbijgelegen locatie ligt in Testelt (Scher penheuvel-Zichem).

Voorkomend

bloemrijke

Metaalvlinder (Adscita stati

graslanden, bosranden en -paden en open plekken

ces, A , Av) respectievelijk 2ex

in droge dennenbossen en oude steengroeven. Het

en lex (29/05) op twee afzon

is uitkijken of deze soort in onze streek ook aan een

derlijke locaties te Wijgmaal

opmars maakt bezig is zoals andere beervlinders

broek (Bart Creemers, Frederik

(Spaanse vlag en Bonte beer), of dat het bij dit enig

Fluyt en Thomas Vandenberg

exemplaar (zwerver?) blijft.

he). Dit bloeddrupje (verwant met o.a Sint-Jansvlinder) met

Eikenweeskind (Catocala promissa, ZZ) 1 ex. 30/06

groene metaalglans is dagac

te Tervuren - Arboretum (Bernard & Alexandre

tief en heeft als waardplanten

Misonne, Nb). Nog tijdens het schrijven werden

Veldzuring en Schapenzuring.

een 2e en een 3e waarneming voor onze streek geno

Ze is niet zo algemeen in het

teerd te Erps-Kwerps Dorp (01/07, Ewoud l'amiral,

zuiden van België en veel zeld

Nb) en Overijse (03/07, paul & krista nuyts-de greef,

zamer in Vlaanderen. De soort

Av). A anvullende waarnemingen in de loop van de

komt verspreid voor in het

zomer zijn zeker nog mogelijk vermits eind juni

Metaalvlinder.

zandig gedeelte van het oos-

nog maar het begin is van de vliegtijd (tot septem

Foto: Jan Waumans

ten van Vlaanderen (Kempen,

ber). Deze soort kwam recent enkel lokaal voor in

De Boomklever

september 2011

komen uit Leuven (buurt Redingenhof) rond 2002 (maar sindsdien verdwenen) en een waarneming in 2005 te Kortenberg (Elzenbroekstraat) en net buiten het Dijleland s.s. in Bierbeek (langs Bevekomstraat). ( Oedipoda

Blauwvleugelsprinkhaan

caerules

cens, VA). In deze periode werd een oude, gekende waarneming ingevoerd van een exemplaar in 2004 op de Philipssite (Heverlee), dicht bij de spoorweg (Louis-Philippe Arnhem, Av). De soort werd eerder ook waargenomen aan het rangeerstation net ten noorden van Leuven en, tot voor kort het meest re cent, langs de spoorweg ter hoogte van OHZ (2007). Tijdens dit schrijven werd blauwvleugelsprinkhanen

Eikenweeskind. Foto: Paul Nuyts

ook gevonden aan de rand van het militair domein

het zuiden van het land. De eerste vondst in Vlaan

in Heverlee (03/07, Bart Creemers, Nb) en langs

deren dateert nog maar van 2010 (Antwerpen). De

de Meerdaalboslaan te Kessel-Jo (11/07 Jorg Lam

waarnemingen van Overijse en Tervuren bevinden

brechts, Nb), in de buurt van, u raadt het nooit...

zich, net als 2 vondsten bij Halle, dus ook in de buurt

de spoorweg. In Vlaanderen komt de blauwvleugel

van de boscomplexen ten zuiden van Brussel. Zo

sprinkhaan op veel plaatsen voor aan de kust en in de

als de naam doet vermoeden is het Eikenweeskind

Limburgse Kempen, elders is het een zeldzaamheid.

aangewezen op oude eikenbossen. Dit lijkt het begin van een opmars zoals reeds eerder beschreven voor andere liefhebbers van eiken zoals het Karmozijn

Bijen, wespen en mieren (A 9, VA 11,Z 4,ZZ 0)

rood weeskind (C. Sponsa) en de Middelste Bonte

Zeldzamere, nieuw ingevoerde soorten met aan

specht (Dendrocopus medius).

vaarde waarnemingen zijn: Abia lonicerae (Z) 1 ex. 24/04 te Meerdaalwoud/

Libellen (A 0, VA 0, Z

ZZ, 0)

Beekoeverlibel ( Orthetrum coerulescens, Z) 1 m

Pruikenmakers (Joris Menten, John Vandeput e.a.). Een knotsprietbladwesp (Cimbicidae)

12/06 in de omgeving van Erps-Kwerps/Silsombos (Bruno Nef, Nb). Een verwachte nieuwe soort voor

Geelbuikknoopwesp ( Cerceris quadricincta ,

het Dijleland s.s. vermits de soort een vaste popu

lex. 15/06 te Kortenberg/Vrebos (Axel Smets)

latie heeft in het nabijgelegen Torfbroek (Kampen hout). Buiten de Kempen wordt deze soort amper

Een uitvoerige lijst van wilde bijen en wespen zal

gezien. Buiten het Torfbroek en omgeving zijn er

later in een specifieke bijdrage worden opgenomen.

waarnemingen ingevoerd in Oos-Vlaanderen (Vlier voornamelijk voor aan kleine, langzaam stromende

Vliegen en Muggen (A 15,VA 23, Z 5,ZZ 4)

kwelbeken.

Het grootste deel (37 soorten) van de nieuwe dip

Sprinkhanen en krekels (A 0, VA I, Z I, ZZ 0)

vondsten, sommige echt nieuw voor de regio, van

Veenmol ( Gryllotalpa gr yllotalpa, Z) 2 roepend

astri, VA), Onderbroken-bandzweefvlieg (Syrphus

18/04 te Neerijse/Tersaert (Iwan Lewylle, Nb) en

nitidifrons, ZZ), Zwarte Myolepta (Myolepta vara,

zele) en ook eenmaal in het Walenbos. Komt voor

tera zijn van de hand van Joris Menten, met o.a. Zwartsprietwimperzweefvlieg (Dasysyrphus pin

lex. gevonden in een regenput op 04/06 te Erps

ZZ),

Kwerps (Pieter Moysons, Av). Veenmol kan voor de

laetum, ZZ), Roodpuntbladloper (Chalcosyrphus

hobby tuinder een ware plaag zijn, vooral op zandige

piger, Z) en Metalimnobia quadrimaculata (een

grond. Maar dat is tegenwoordig nog maar op weinig

steltmug, Limoniidae, Z). Een bijdrage over de deze

plaatsen zo. Voor onze regio gaan zo'n verhalen terug

ontdekkingen in het Meerdaalwoud wordt voor

naar de jaren '60 en '70. De meest recente meldingen

bereid.

Wimpercitroenzweefvlieg

De Boomklever

(Xanthogramma

september 2011

Nieuw ingevoerde soorten die (ook) gezien werden door andere waarnemers en die bevestigd werden, waren de algemene langpootmuggen (Tipuloidea) Gele Kamlangpootmug (Ctenophora ornata), Tip ula fascipennis, Tipula oleracea, Tipula varipennis en volgende zweefvliegen (Syrphidae): Bloedrode Bladloper (Brachypalpoides lentus, VA), Grote Fop wesp (Chrysotoxum cautum, VA), Moeraszweefv lieg (Tropidia scita, VA), Pocota (Pocota personata, ZZ). De eerste drie zweefvliegen zijn geen zeldzaam heden en reeds eerder gekend (pers. med. J. Menten). Pocata is echter een zeer bijzondere, verborgen lev ende zweefvlieg en nieuw voor het Dijleland. Meer achtergrond over deze laatste zal verwerkt worden in de bijdrage over Meerdaalwoud.

Kevers (A I 0,VA

54, Z /,ZZ I) Het aantal nieuw ingevoerde keverssoorten (66 taxa van 22 families) is voorlopig te groot en de literatuur is te versnipperd om de meest interessante waarne mingen te filteren. In de meeste gevallen gaat het hier nog om algemene soorten. De meeste waarnemingen worden/kunnen ook niet beoordeeld worden. Voor sommige waarnemingen wordt er door de waarne mer zelfs toegelicht dat het ook een andere soort kan zijn, ondanks dat de waarneming als zeker werd in gevoerd. Nieuwe soorten waarvan waarnemingen wel al aanvaard werden, zijn de algemene Mierenboktor (Anaglyptus mysticus), Phytoecia cylindrica en Slak kenvreter (Drilus flavescens). De eerste twee behoren tot de boktorren (Cerambyccidae) en werden al eerder gevonden in regio (Menten 2009). Vier soorten bok torren afkomstig uit het Meerdaalwoud, zijn wel nieu we soorten voor het Dijleland en zullen later bespro ken worden door de waarnemer in en aparte bijdrage.

Wantsen en cicaden (A 9, VA 3, Z 0,ZZ 0) Aanvaarde waarnemingen van nieuw ingevoerde soorten waren er van Gestreepte Eikenblindwants (Rhabdomiris striatellus, VA), Grypocoris sexgutta tus (A) en Deraeocoris flavilinea (VA). Alle drie be horen ze tot de blindwantsen (Miridae).

Insecten (overig) (A I, VA

1 !

2, Z 0,ZZ 0) Er werden enkel waarnemingen ingevoerd van Mys tacides longicornis (A, Av, schietmot-Trichoptera) Panorpa germanica (VA, Av, schorpioenvlieg-Panor pidae) en Raphidia maculicollis (VA, Nb, kameel halsvliegen- Raphidioptera).

De Boomklever

september 2011

Geleedpotig en (overig) (A 2, VA 2, Z I, ZZ 0) Grote Kaardespin (Amaurobius ferox, VA) 1 ex 27/04 in bunker te Herent (Koen Berwaerts, Av)

(Philodromus dispar, A) 1 m 04/05 binnenshuis te Kessel-la (Joris Souffreau, Av). Com. Koen van Keer: "is in België met geen enkele andere te verwarren''.

Zwartrugrenspin

Waarnemingen van de pissenbed Oproller (Lekane sphaera rugicauda, VA) en de mijten Aceria macro tricha (Z) en Okkernootviltmijt (Aceria erinea, A) werden niet beoordeeld.

Paddenstoelen (A /,VA l,Z l,ZZ /) (Amanita gemmata, VA) 1 ex. 05/06 te Meerdaalwoud (Geert Bleys, Av). Vrij zeldzaam in de regio Leuven. Was eerder al gekend van hetzelfde gebied. Narcisamaniet

Waarnemingen van Zwart-witte Bokaalkluifzwam (Helvella leucomelaena, Z), Kroonroest (Puccinia coronate, A) en Hazelaarschorsbreker (Vuilleminia coryli, ZZ maar in de regio Leuven vrij zeldzaam) moeten nog bevestigd worden.

Vissen (A

2, VA 0,Z 0,ZZ 0) Van deze slecht geïnventariseerde groep werden er voor het eerst waarnemingen ingevoerd van de alge mene Riviergrondel (Gobio gobio, A, Nb) en de even eens algemene exoot Blauwband (Pseudorasbora parva, A, Nb)

Mossen en Korstmossen (A ZZO)

VA 0,Z I,

De eerste ingevoerde waarnemingen van Pluim staartmos (Rhytidiadelphus triquetrus, Z), Witkop schorsmos (Hypogymnia tubulosa, A), Blauwgrijs Steenschildmos (Parmelia saxatilis, A) werden niet beoordeeld.

Planten (A

11, VA 19, Z 36, ZZ 8) In totaal werden er 74 nieuwe plantensoorten inge voerd in deze periode. Waarnemingen van slechts 42 soorten van de 70 nieuw ingevoerde soorten voor 2011 zijn (waarschijnlijk) geen aangeplante, ver wilderd, tuin- of stinzenplanten of worden door de voornaamste literatuur niet vermeld als uitheems voor België. Hoewel het mogelijk is dat sommigen

van deze laatse groep hun natuurlijke standplaatsen

voedselarme graslanden op zonnige locaties op kalk

misschien niet in de regio hebben is deze selectie

rijke bodems en kalkrotsen. Ze is vrij algemeen tot

nog steeds meer ristrictief dan in het geval we de lijst

algemeen in het zuidelijke deel van het land, maar in

van inheemse planten op wm.be volgen (60 op de 70

Vlaanderen kan de soort enkel nog geregeld gevon

soorten worden als inheems beschouwd).

den worden in het zuiden van Haspengouw, elders is ze bijzonder zeldzaam, zoals in oude duingraslanden,

De meeste nieuw ingevoerde soorten werden gevon

op forten in de omgeving van Antwerpen en spoor

den in de stadsomgeving van Leuven (17 soorten).

wegbermen. In het Brusselse zijn waarnemingen ge

Langs de spoorwegbermen werden soorten gevon

kend van 1939-1971.

den als Zwenkdravik, Fijne kervel, Paardenbloem streepzaad, Veldkruidkers,

Stijf vergeet-mij-nietje

Dichte bermzegge (Carex muricata, Z) 1 ex. 16/06

en Knopherik. In de bermen langs de ring vond

te E. Leuven/Ruelensvest (Kasper Van Acker, Av). Dit

men Hokjespeul, Dichte bermzegge, Ruig viooltje

is een zoomplant die aanwezig kan zijn op grazige

en ook Fijne kervel, en Paardenbloemstreepzaad. El

plaatsen op zwak zure en matig voedselrijke gron

ders in Leuven waren er meldingen van Bergdravik,

den. In V laanderen wordt ze zowel gevonden in weg

Groene bermzegge, Rankende helmbloem, Gewoon

bermen, bosranden als van iets verwilderde plaatsen

langbaardgras, Uitstaande vetmuur en Glad vinger

in parken en tuinen. Volgens de Vlaamse planten

gras. Andere gebieden waar ook veel nieuwe soorten

atlas (Van Landuyt et al. 2006) uiterst zeldzaam in

werden doorgegeven zijn de omgeving van Egenho

Vlaanderen, met de dichtsbij gelegen vindplaatsen

venbos (Oeverzegge, Rietorchis, Klavervreter, Heg

liggend bij Diest.

genvogelmuur, Zachte naaldvaren, Puntkroos, Kale vrouwenmantel), Meerdaalwoud en de Vaalbeekval

Rietorchis (Dactylorhiza praetermissa, Z) 50 bloei

lei (Heelkruid, Witte veldbies, Stekelbrem, Kleine

ende ex. 30/04 te Egenhoven Bos (Johan Robben,

pimpernel, Oeverzegge, Heksenmelk en Geschubde

Av). Werd vroeger, en door sommige auteurs nog

mannetjesvaren) en de Molenbeekvallei met Sil

steeds, aanzien als een ondersoort van Brede Orchis

sombos (Rosse vossenstaart, Gekroesd fonteinkruid,

(D. majalis). Hierdoor en ook alsgevolg van zijn grote

Puntkroos, Kleine ratelaar, Grote trosdravik). Voor

heterogeniteit, werden in het verleden waarnemin

sommige van de hier vemelde soorten is bevestiging

gen vaak als Brede orchis op naam gebracht. Het

wel nog nodig.

aantal vindplaatsen wordt mogelijk nog steeds licht onderschat. De Rietorchis is te beschouwen als een

Knopherik (Raphanus raphanistrum, ZA, Av, Wil

van de meest ruderale soorten onder de inheemse

sele-Dorp) is een zeer algemene soort die nu pas

orchideeën en kan plaatselijk massaal voorkomen.

voor het eerst werd ingevoerd, wellicht omdat floris

Ze houdt van plaatsen met wat verstoring en kolo

ten weinig aandacht hebben voor gele kruisbloemi

niesatiepotentieel, bij voorkeur op kalkhouden of

gen. Dat deze soort nu pas voor het eerst wordt door

klakrijke bodem.

gegeven is dus een waarnemingseffect , hoewel de soort wel zeldzamer is in onze regio dan op V laamse

Duinvogelmuur (Stellaria pallida, VA) 10 vrucht

schaal volgens de Verspreidingstlas van de planten in

dragende ex. 23/04 te Leuven (Erik Molenaar, Av).

het Dijleland (1975-2002). Andere nieuw ingevoerde

Soort van droge, zandige, stikstofrijke plaatsen.

soorten die duidelijk zeldzamer zijn in het Dijleland

Komt voornamelijk voor in ondergroei van duin

dan in de rest van Vlaanderen zijn o.a Fijne kervel,

bossen en -struwelen. In het binnenland is Duinvo

Oeverzegge, Addertong, Gekroesd fonteinkruid, Ge

gelmuur zeldzaam, maar neemt hij toe. Hij is daar

woon sterrenkroos en Puntkroos.

vooral te vinden langs wegen (bermen en ondergroei van aanplantingen). Zowel in de Duinen als in het

Volgende waarnemingen zijn soorten die niet opge

binnenland wordt de soort vaak vergezeld van Fijne

nomen zijn in regionale verspreidingsatlas:

kervel (ook nieuw ingevoerde soort 2011), die vooral

Bergdravik (Bromopsis erecta, syn. Bromus erec

het geval voor Duinvogelmuur?).

toeneemt door het gebruik van strooizout (dus ook tus, Z) 1 ex. 23/04 te Leuven op een oude muur van

zandsteen (Erik Molenaar, Av). Dit is een soort van

Eveneens niet opgenomen in de regionale atlas zijn

De Boomklever

september 201 1

het moeilijk te onderscheiden Hongaars haviks

Referenties

kruid (Anthriscus caucalis, Z, Nb, Everberg, K.

- Creemers, B. 2011. Dijlelandse biodiveristiteit op

Van Acker), Kleine pimpernel (Sanguisorba minor

gelijst januari-maart 2011. 39 (1): 40

subsp. Minor, Z, Nb, J. Menten), ) en Zomerbitter

De Knijf, G" Anselin, A., Goffart, P" Marc, T. Eds.

ling (Blackstonia perfoliata, Z , Nb, klaverblad E314-

2006, De Libellen (Odonata) van België: versprei

45.

E40, K. Van Acker). Nieuwe soorten die bovendien

ding - evolutie - habitats, Libellenwergkroep

op de Rode lijst staan zijn de bedreigde Geschubde

Gomphus i.s.m. Instituut voor Natuur- en Boson

mannetjesvaren (Dryopteris affinis, ZZ, Nb , rand

derzoek, Brussel, pp. 368

Meerdaalwoud, K. Van Acker) en Geelhartje (Linum

Lambinon, J" De Langhe, J.-E" Delvosalle, L, Du

catharticum, Z, Nb, klaverblad E314-E40, K. Van

vigneaud, J. 1998. Flora van België, het Groother

Acker) en het achteruitgaande Stekelbrem ( Genista

tegdom Luxemburg, Noord-Frankrijk en de aan

anglica, VA, Nb, Meerdaalwoud, J. Menten). Zomer

grenzende gebieden (Pteridofyten en Spermatofy

bitterling en Geelhartje zijn twee soorten die eerder

ten). Nationale plantentuin van België, Meise. Pp.

al werden opgemerkt op dezelfde vindplaats tijdens

1091

inventarisaties in 2005 en 2006 (Hens 2006). Stekel

- Menten J. 2009. Boktorren van het Dijleland. De

brem en Kleine pimpernel werden vermoedelijk in gevoerd van elders via aangevoerde grond.

Boomklever 37 (3): 72-77. - Steeman, R" Langendries, R" Monnens, R, Bue lens, G., De Pauw, S., Walleyn, R. eds. 2006 Pad

Wel reeds gekend uit de streek, maar ook vermel

denstoelen in de regio Leuven 1981-2004. Natuur

dingswaardige meldingen zijn de kwetsbare Kleine

punt Studie, Mechelen pp. 431.

Ratelaar (Rhinanthus minor, Z, Nb, Silsombos/

- Stuckens, J. & Vercoutere, B., eds. Verspreidingsat

Erps-Kwerps, J. Denonville en Plantenwerkgroep

las van de planten in het Dijleland 1975-2002, Een

Oost-Brabant), de achteruitgaande Eenjarige Hard

uitgave van Vrienden van Heverleebos en Meer

bloem (Scleranthus annuus subsp. annuus, VA, Nb,

daalwoud vzw, Natuurstudiegroep dijleland en Flo.

omgeving Tersaert/Neerijse, K. Van Acker), de zeer

Wer. Leuven, pp 341.

zeldzame Kale vrouwmantel (Alchemilla glabra, Z,

- Van Landuyt, W., Hoste, W" Vanhecke, L., Van

Nb, Egenhovenbos) en de uiterst zeldzame Zachte

den Bremt, L., Vercruysse, W" and De Beer, D.,

naaJdvaren (Polystichum setiferum, ZZ , Nb, Egen

eds. 2006. Atlas van de flora van V laanderen en het

hovenbos, K. Van Acker en J. Robben). Deze laatste

Brussels Gewest. Instituut voor natuur- en boson

plant werd reeds ontdekt op de vindplaats in 2009

derzoek/Nationale plantentuin van België , Brus

(com. Wn.be, K. Van Acker).

sel, pp 686-687. - Verboven A. 2011. De dagen nachtvlinders (Lepi doptera) van het Dijleland Deel 1: Mycropterigidae (Oermotten) tot en met Lyonetiidae (Sneeuwmot ten). De Boomklever 39 (1): 12-15. - Verkem, S" De Maeseneer, ]., Vandendriessche, B., Verbeylen, G. & Yskout, S. Zoogdieren in Vlaan deren. Ecologie en verspreiding van 198 7 tot 2002. Natuurpunt Studie en JNM-Zoogdierenwerkgroep, Mechelen en Gent, België. Pp. 452 - en.wikipedia.org/wiki/Lobesia_botrana - Natuurberichten.be - www.microlepidoptera.nl - www.phegea.org -

.vlinderwerkgroep.be/vlinders/nachtvlinders

www

- www.waarnemingen.be Bart Creemers hart.creemers@gmail.com

De Boomklever

september 201 1

Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallei en omgeving december 201 0

mei 201 1

it overzicht van opmerkelijke en inte

comité beoordeeld te worden vooraleer ze definitief

ressante

op de Dijlelandse lijst kunnen bijgeschreven worden,

vogelwaarnemingen

het

Dijleland beslaat voornamelijk de periode

en worden dus onder voorbehoud gepubliceerd.

december 2010 - mei 20 1 1. De bestreken

Gebiedsafkortingen

regio omvat de gemeenten Kortenberg, He

WLS

rent, Bertem, Leuven, Oud-Heverlee, Hul

Leopoldspark,

denberg, Overijse, Tervuren en de aangren

Wilsele/Vijvers Bellefroid, LP AVP

Kessel-Lo/

Heverlee/ Abdij van Park,

Oud-Heverlee/Zoete Waters, OHN

Heverlee/N, OHZ

Oud

Oud-Heverlee/Z, Oppem

zende gebieden. De volgende rubriek zal

weilanden tussen Bogaardenstraat (Oud-Heverlee

de periode juni - augustus 201 1 omvatten.

- Korbeek-Dijle) en NGB, NGB

Waarnemingen worden voor S september

Bron (deel Doode Bemde), NKV

2011 ingevoerd op

www.waarnemingen.be,

of via andere wegen bezorgd aan Kelle Mo

Neerijse/Grote

Neerijse/Kliniek

vijvers (deel Doode Bemde) en SAR

Sint-Agatha

Rode/ Grootbroek.

reau, Meibloempjeslaan 2, bus 3, 8400 Oost ende,

0486/ I 2.58.77,

kelle.moreau@gmail.

com.

Waarnemingen van onder

meer Knobbelzwaan,

Bergeend, Krakeend, Slobeend, Pijlstaart, Winter taling, Tafeleend, Kuifeend, Patrijs, Dodaars, Fuut, Blauwe Reiger, Havik, Waterral, Kievit, Witgat, Wa tersnip, Stormmeeuw, Zilvermeeuw, Kleine Mantel meeuw, Kerkuil, Steenuil, Bosuil, Ransuil, Ijsvogel, alle spechten, Veldleeuwerik, Graspieper, Grote Gele Kwikstaart, Kramsvogel, Koperwiek, Vuurgoudhaan, Glanskop, Matkop, Kuifmees, Zwarte Mees, Roek, Ringmus, Keep, Putter, Sijs, Kneu, Kruisbek, Goud vink, Appelvink, Geelgors, Rietgors en alle exoten werden niet in dit verslag opgenomen maar wel ver werkt. Meldingen van een aantal onzekere fonologi sche extremen, enkele overvliegende Pontische en

Jonge Bosuil. Foto: Marc Walravens

Geelpootmeeuwen, twee onzekere Klapeksters, een Kleine Klapekster, een mogelijke Aziatische Rood borsttapuit, een grote groep Witkopstaartmezen en

Wilde Zwaan Cygnus cygnus

een onzekere Noordse Kauw werden niet weerhou

De adulte Wilde Zwaan die reeds sinds 28/11 in het

den. Meerdere waarnemingen in dit overzicht die

weilandencomplex tussen Oud-Heverlee,

nen door het Belgisch Avifaunistisch Homologatie-

Korbeek-Dijle en NGB pleisterde, bleef hier tot op

De Boomklever

september 201 1

9/01 aanwezig en maakte in die tijd geregeld

Rotgans Branta bernicla

uitstappen naar NGB en NKV (versch. waarn.). Na

Het 7e en se geval van Rotgans voor het Dijleland be

op 9 en 15-16/01 weer te zijn waargenomen te

troffen 3 en 13 ex. die op resp. 20 en 25/ 12 naar

NKV (A. Mallentjer, B. Nef, L. Hendrickx) dook de

ZW vlogen over Wijgmaalbroek (L. Smets). Het gaat

vogel op te SAR waar hij van 22/01 tot 21/02 werd

hierbij om de eerste decemberwaarnemingen

waargenomen op de vijver en in de Vette Weide

(huidige maandverdeling: februari 1 - maart 3 - mei

(versch. waarn.). Dit betreft slechts het derde geval

1 - november 1 - december 2).

van Wilde Zwaan voor het Dijleland in de 21e eeuw, het vierde betrof 2 ex. NO te SAR/Reebeemd op

Smient Anas penelope

26/12

We beperken ons tot de maandmaxima: 7 ex. te LP

(F. Vandeputte).

op 20/12 (P. Moysons, R. Uyttenbroeck, W. Desmet), 8 ex. op 21/01 te SAR (H. Paques), 16 ex.

Kleine Zwaan Cygnus bewickii 27/12

22 ex. te Wilsele-Putkapel

18/02

1 ad te SAR

(T. Vandezande)

(I. Nel, G. Vanautgaerden, P.

op 20/02 te OHN (C. Carels) en op 23/02 te OHZ (L. Hendrickx), 18 ex. op 7 & 12-13/03 te OHZ Vandezande,

Moysons) 23-28/02 & 3/03

1 ad te Oppem & OHZ (L. Hen

(T.

1. Nel, J. Rutten, L. Hendrickx) en 6 ex.

te OHZ op 10/04 (L. Hendrickx). In mei waren er nog waarnemingen van een mannetje op 5-10, 14 &

drickx, R. Uyttenbroeck, P. Moysons e.v.a.)

17/05 te SAR (versch. waarn.), en een late melding van een ex. op 22/05 te AVP (M. Mussche).

Grauwe Gans Anser anser We vermelden enkel het resultaat van een geslaagd broedgeval in de buurt van OHN: 2 ad met 1 jong

Zomertaling Anas querquedula

op 26/04 en 15/05 (R. Stoks, P. Moysons).

De eerste twee Dijlelandse Zomertalingen voor 2011 waren een mannetje te Oppem op 19/03 (R. Stoks) en een vrouwtje te SAR op 21/03 (L. Petre).

Kolgans Anser albifrons 76 ex. ZW te AVP (A. Smets)

20/12 25/12 Smets,

7 ex. Z

Nadien werd de soort vooral waargenomen in de

70 ex. NO te Wilsele-Putkapel (L.

J. De Rycke), 31 ex. N te Leefdaal/plateau (J.

Nysten)

Doode Bemde (lmlv op 2, 10, 25/04, 2, 8 & 10/05; 2m op 12/05; lm op 17, 21 & 27/05; 2m op 28/05; versch. waarn.) en te SAR (2mlv op 18-19/04;

18/02

3 ex. NW te Kessel-Lo/N (L. Smets)

lm op 2/05; 2m op 3/05; lm op 14, 16, 22-23,

07/03

6 ex. te OHN

25 & 30/05; versch. waarn.). De enige andere waar

(T. Vandezande)

nemingen betroffen mannetjes te Gastuche/

Toendrarietgans Anser serrirostris

Etang Paradis op 22/04

27/12

16 ex. W te Leefdaal/plateau (D. von Wer-

7/05

28/12

17 ex. W te Herent (L. Smets)

Krooneend Netta rufina

02/01

1 ex. W te Korbeek-Dijle/plateau (F. F luyt,

30/12-1/01 & 7/02 resp. lm & 2mlv te NGB (S. Mi

(F. Van Hove) en te OHZ op

(J. Nysten).

ne)

J. Nysten, L. Hendrickx), later hier nog 9 ex. over die

chiels, L. Hendrickx, R. Stoks e.a.)

nadien te NGB invallen en nog later terug te Kor beek-Dijle/plateau pleisteren (versch. waarn.)

Witoogeend Aythya nyroca

03-04 & 05/01

Een naar alle waarschijnlijkheid zuiver mannetje

resp. 16 & 11 ex. heen en weer

vliegend te Korbeek-Dijle - Leefdaal/plateau (W.

Witoogeend verbleef van 20/03 tot 9/05 in de

Desmet, l. Nel, L. Hendrickx e.a.)

Dijlevallei ten Z van Leuven, en werd achtereenvol

08/01

gens waargenomen te OHZ op 20-23/03 (R. Stoks,

10 ex. te Oppem (P. Moysons)

09-11, 13 & 16-17/01

10 ex. te Pécrot/Grand

Pré & SAR/Vette Weide (I. Nel, L. Hendrickx,

J. Nys

ten) 10/01

12 ex. NO te Leefdaal/plateau

(1. Nel)

A. Smets, P. Moyso.ns, S. Peten), te Pécrot/vijver van\ 27/03 tot 2/04 (H. Paques,

J. Coulee e.a.), terug te OHZ op 3-4/04 (J. Nysten, 1. Nel, T. Vandezande), terug te Pécrot/vijver op 10, 17 & 22/04 (M.

05-06/02 5 ex. te Pécrot/Grand Pré (F. Van Hove, B.

Walravens,

Nef, l. Nel, B. Creemers)

en te Gastuche/Etang Paradis op 6 & 9/05 (H. Paques,

De Boomklever

september 201 1

J. Dandois), te SAR op 22/04 (R. Stoks)

F. Van Hove).

Witoogeend

Tafeleend

28/01 & 12/02

Aythya nyroca x A. ferina

lm te Leefdaal/Kasteelvijver (K.

Genval (resp. 3v, lm4v, 4v, 1v & 3 ex. op 16-27, 29, 30/01, 31/01-6/02 & 8/02; G. Delforge, J. Tay

Van Scharen)

mans e.v.a.), Wilsele/N {3 ex. op 2/02; E. Godts),

27/03

Gastuche {2v op 22/02; F. Van Hove).

1 ex. te Pécrot/vijver {H. Paques, L. Hen-

drickx, 1. Nel) Kwartel Witoogeend

Coturnix coturnix

Aythya nyroca x A. fuli

De eerste Kwartel voor 2011 werd reeds op 18/04 ge

lm te SAR (J. Menten, 1. Nel, L.

Nadien volgden waarnemingen te Erps-Kwerps/Do

Kuifeend

hoord te Erps-Kwerps/dorp (P. Moysons).

gula 30/01-27/02

renveld (resp. 1, 1 & 2 zp op 26/04, 6 & 20/05; A.

Hendrickx, T. Vandezande e.v.a.)

Smets, P. Moysons, L. Raty), Korbeek-Dijle/plateau Topper

02/01

Aythya marila

{resp. 1 ex. & 4-5 zp op 30/04 & 28/05; J. Nysten,

2 1 win m te NGB (P. Moysons, J. De Ryce

ke) 03/02

D. von Werne), Bertem/Koeheide (telkens 1 zp op 14, 17, 26 & 31/05; G. Bleys), Winksele (1 zp op

1 ex. te Tervuren/Park KMMA (A. Reygel)

14/05; F. Vandekeybus), Erps-Kwerps/dorp (1 zp op 22/05; D. Walton) en Plateau Sterrebeek-

Brilduiker

Moorsel (14 zp op 29/05; vwg NW-Brabant).

Bucephala clangula

30/12 & 8/01

1 ad m te NGB (S. Michiels, P.

Moysons, L. Hendrickx, J. Menten e.a.)

Geoorde Fuut

09/01

22/03

1 ad m te OHZ {L. Raty)

09 & 25/01

1 ad v te Tervuren/Park KMMA

Podiceps nigricollis

1 ad zom te OHZ (J. Rutten, D. von Werne,

1. Nel, F. Vandeputte) 25-26/03 1 ad win te SAR (P. Moysons, 1. Nel e.v.a.)

(L. Raty, A. Smets)

24/04 & 2/05

resp. 3 & 2 ad zom te SAR (M.

Nonnetje

Mergellus albellus 18/12-08/01 1v te LP (F. Vandeputte, B. Ver-

Walravens, F. Van Hove, L. Hendrickx, 1. Nel)

straete e.v.a.)

Aalscholver

19/01

waarnemingen op 25 data tss 19/01 &

Phalacrocorax carbo sinensis

Voor het tweede jaar op rij broedden er succesvol

6/03, met max. lm3v op 27/02 (versch. waarn.)

Aalscholvers in het Park van Tervuren (versch.

22/01

waarn.). Net zoals in 2010 ging het om 3-4 broed

lm te OHN {L. Hendrickx)

5, 7 & 19/02

resp. lm, 1v & lm te NGB (S. Be-

gevallen.

nisch, 1. Nel, H. Paques) 12/02

1v te WLS/N (B. Creemers)

Purperreiger

25/02

2 ex. te OHZ (E. Zvar)

19/04

Ardea purpurea

1 ex. te SAR (J. Denonville)

20 & 22/04 Grote Zaagbek

Mergus merganser

telkens 1 ex. N te Korbeek-Dijle

{L. Hendrickx, R. Stoks)

De strenge winter 2010/2011 bracht eindelijk nog

03/05

1 ad te OHZ (J. Rutten)

eens behoorlijke aantallen Grote Zaagbekken naar onze streken. Na twee enkelingen in november

Grote Zilverreiger

bracht december 2m3v naar NGB op 26/12 (R.

De maandmaxima illustreren een vrij constant aan

Casmerodius albus

Polfliet), maar vooral vanaf januari doken de boter

tal Grote Zilverreigers in de Dijlevallei : 5 ex. op

buiken overal op. Een overzicht : LP {resp. lm,

13/12 te ZW (1. Nel), 4 ex. op 16 & 29/01 te SAR (H.

2mlv, lm, 3m3v, 3m4v, 3 ex., 7 ex., 5 ex., lmlv & 1v

Roosen, J. Nysten), 5 ex. op 6 & 27/02 te SAR (J.

op 1-2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 15/01 & 2-3/02 {J.

Pelckmans, 1. Nel), 4 ex. op 26/03 te OHZ (J. Rutten)

Menten e.v.a.), Pécrot/vijver (resp. 7, 2 & 1v op 8, 15

en op 27/03 te SAR (A. Smets, 1. Nel, J. Nysten, L.

& 16/01; F. Van Hove, J. De Cock, B. Nef ), NGB

Hendrickx), 5 ex. op 3, 26 & 30/04 te SAR (J. Nysten,

(telkens lv op 8/01 & 23/03; F. Van Hove, J. Menten e.a.), OHN (resp. 3mlv & lv op 8 & 16/01; F.

1. Nel, F. Van Hove, A. Smets) en 6 ex. op 4-5/05 te SAR (1. Nel, L. Hendrickx). Een piekQe) in pleiste

Van Hove e.a.), SAR (resp. lm over

rende doortrekkers was er enkel op 22/04, toen

2v tpl, 2v tpl &

lmlv tpl op 15/01, 22-23/02 & 5/03; L.

kortstondig 9 ex. te SAR zaten (D. Capart). Buiten de

Hendrickx, 1. Nel, R. Polfliet e.a.), Overijse/Meer van

Dijlevallei werden Grote Zilverreigers

De Boomklever

september 20 1 1

waargenomen te Overijse (telkens 1 ex. op 1 , 9/12, 4-5, 7/01, 6°, 18/02 & 9/04; 1. Nel, P. Moysons), Korbeek-Dijle/plateau (resp. 1 ex.tpl, 1 ex. Z & 4 ex. NO op 3/1 2, 2/01 & 27/03; F. Fluyt, J. Kempeneers, A. Smets), WLS/N (1 ex. ZW op 9/12; L. Smets), Terlanenveld (telkens 1 ex. op 12/12 & 14/01 ; 1. Nel, S.Peten), Leefdaal/plateau (2 ex.N op 14/1 2; M.Dusselier, 1. Nel), LP (1 ex. NO op 21/12; T. Vandezande), Leuven/centrum (1 ex. Z op 21/12; E.Debbaut), Wijgmaal/Vaart (1 ex. ZO op 28/1 2; L. Smets), Overijse/ljsbroeken (1-2 ex. op 29 data tss 1 1 /01 & 21 /04; 1. Nel e.v.a.), Neerijse/ Zingende Wind (1 ex. over op 15/01 ; D. Capart), Erps-Kwerps/Silsombos (1 ex. op 22/01; E. L'Amiral), Leefdaal/kasteelpark (1 ex. op 30/01 ; l. Nel), Malei zen (1 ex. op 19/02; B.Nef), Kessel-Lo/centraal (1 ex.N op 28/02; J. Cuppens), Kwerps/Zuurbeekvallei (1 ex. over op 3/03; P. Moysons), Kessel-Lo/N (1 ex.op 5/03; A. De Block), Loonbeek/Margijsbos (1 ex. op 1 2/03; F. Fluyt), Erp-Kwerps/dorp (1 ex. op 24/04; C. P levoets), Kwerps/vijvers (resp. 1, 2, 1 & 1 ex.op 25-26, 27, 28/04 & 2-3/05; R. Ghijsen, F. Fluyt, J.Rutten e.a.) en AVP (2 ex. op 22/05; M. Mus sche). Egretta garzetta 11 -1 2/05 1 ad zom te OHN, op 1 2/05 in namiddag te SAR (F. Van Hove, l. Nel) Kleine Zilverreiger

Ardeola ralloides Dé verrassing van voorjaar 201 1 was ongetwijfeld de adulte Ralreiger in zomerkleed die zich op 8/05 liet ontdekken te AVP (W. Goussey e.a.). Tot plezier van velen bleef de vogel nog tot op 10/05 ter plaatse, hij werd in die periode maar liefst 98 keer ingegeven op dijleland.waarnemingen.be. Het betreft hier een nieuwe soort voor het Dijleland! Ralreiger

Botaurus stellaris Zeven waarnemingen in de periode december 201 0 - maart 2011 : op 1 3/12 1 ex. te SAR (R. Strubbe), op 25/1 2 1 ex. te OHN (K. Van Overtveld), op 30/1 2 1 ex.te SAR/ Vette Weide (R. Stoks), op 29/01 en 13/02 telkens 1 ex.te OHZ (L. Hendrickx), op 20/02 1 ex. te SAR (H. P aques) en op 6/03 2 ex. te OHZ (J. Menten, J.Nysten).

Roerdomp

Ciconia ciconia Een overzicht van alle waarnemingen (dubbeltellin gen mogelijk): op 12/02 1 ex.NO te Ooievaar

De Boomklever

september

201 1

Overijse/Ketelhuis (I. Nel)+ 1 ex. NO te Winksele (F. Vandekeybus), op 19/02 1 ex. 0 te Haasrode/ industrie (J. Verroken), op 23/02 1 ex.N te Neerijse/ Zingende Wind (K. Van Scharen) + 1 ex. 0 te LP (B. Verstraete), op 28/02 1 ex. over Everberg (A. Van De Laer), op 6/03 1 ex.N te NGB (J. Nysten), op 9/03 1 5 ex. pleisterend te Neerijse/Ganzeman (I. Nel), op 1 5/03 1 ex. N te Terlanenveld (I. Nel), op 16/03 2 ex. pleisterend te Doode Bemde/Groot Riet veld (R. Stoks), op 20/03 1 ex. N te Neerijse/ Ganzeman (A. Smets), op 24/03 2 ex. NO te Wijg maal (L. Smets), op 26/03 1 ex. over Sint-Joris-Weert (R. Stoks) + 3 ex. over SAR (J. Menten), op 28/03 1 ex. NO te OHN (R. P olfliet), op 4/04 1 ex. Z te Leuven/centrum (F. Van de Meutter, R. Stoks) + 3 ex. NO te Kessel-Lo/Kesselberg (T. Yandezande), op 10/04 1 ex. 0 te Herent/Kastanjebos (R. Ghijsen) + 1 ex. over LP (B. Verstraete) + 4 ex. NO te Heverlee/Arenberg (H. Roosen), op 20/04 1 ex. pleisterend te Erps-Kwerps (M. Vandervelpen, P. Moysons), op 21/04 1 ex. over Winksele (P. Moy sons), op 23/04 2 ex.over Erps-Kwerps (M. L'Amiral) + 6 ex. N te Bertem (R.Stoks, P. Standaert), op 25/04 1 ex. N te Winksele (F. Vandekeybus), op 26/04 4 ex.pleisterend te Herent (S. Raymaekers), op 1 /05 1 ex. pleisterend te Korbeek-Dijle/plateau (F. Fluyt) + 2 ex. over Herent (K. Thonissen) en op 2/05 1 ex. W te Heverlee/Arenberg (G. Catthoor, T. Yandezande) + 10 ex. over Oud-Heverlee (G. Ma thijs). Platalea leucorodia 1 9-22/05 1 ad zom te SAR (I. Nel, R.Stoks, P. Moy sons, P. Michel e.v.a.)

Lepelaar

Milvus milvus Er waren opvallend veel decemberwaarnemingen van Rode Wouw in 2010: 04/1 2 1 ex. ZW te Veltem-Beisem/Kastanjebos (B. Laukens) 06/1 2 2 ex. Z te Leuven (D. Van den Heuvel) en ZW te Overijse/Ketelhuis (I. Nel) 08/1 2 1 ex. te Kessel-Lo/centraal (I. Spelmans) + 1 ex. Z te Wijgmaal (E. Zvar, L. Smets) 20/1 2 1 ex. W te Leuven/centrum (R. Stoks) De volgende twee kwamen er in februari aan, eentje op 1 6/02 te Leefdaal/plateau (C. Carels) en eentje op 21 /02 te Loonbeek/Ganspoel (N. Rycke boer). Een overzicht van de maarten aprilwaarnemingen: op 8/03 1 ex. N te Leuven/eenRode Wouw

trum (J. Lambrechts), op 13/03 1 ex. te Leefdaal/

L. P etre, M. Walravens, A. Smets e.a.)

plateau(R. Stoks), op 16/03 1 ex. in de Doode Bemde

Ottenburg (F. Vandeputte) en op 21/05 1 ex. te OHZ

1 ex. over

(M. Walravens).

(K&L), op 19/03 1 ex. NO te Blanden(G. Bleys) +1 ex. N over de Doode Bemde(A. Smets), op 24/03

Blauwe Kiekendief

1 ex. N te Korbeek-Dijle(A. Smets), op 25/03 1

Circus cyaneus

ex. Zover de Doode Bemde(P. Moysons, G. Vanau

We vermelden enkel de meiwaarnemingen: resp. 1

tgaerden), op 26/03 1 ex. N te OHZ(J. Rutten), op

v-type en lm te Leefdaal/plateau op 1 en 7/05(F.

27/03 1 ex. NO te SAR/Vette Weide (M. Derycke),

Fluyt, R. Stoks).

op 2/04 1 ex. over Blanden (S. Goethals) + 1 ex. W te SAR(L. Hendrickx,

1. Nel)+ 1 ex. NO te Korbeek

Grauwe Kiekendief

Circus pygargus

Dijle(J. Nysten), op 17/04 1 ex. NO te Korbeek

Grauwe Kiekendieven warden tijdens het voorjaar

Dijle(J. Nysten, A. Smets), op 18/04 1 ex. NO te SAR

van 2011 enkel opgemerkt te Korbeek-Dijle/ P lateau, met in april respectievelijk lm, 1v, lm & 1v

(H. Van Bosstraeten), op 19/04 min. 2 ex. Korbeek-Dijle/plateau (A. Smets, P. Moysons, F.

N/NO op 19, 20, 24 & 30/04; A. Smets, L.

Vandeputte), op 21/04 1 ex. N te Erps/Dorenveld (L.

Hendrickx, F. Fluyt, J. Nysten, B. Creemers e.a.), ge

Raty), op 24/04 1 ex. te Korbeek-Dijle(L. Hendrickx,

volgd door nog 1v te Bertem/Koeheide op 23/05 (G. Bleys).

1. Nel, F. Fluyt) + 1 ex. N te SAR (1. Nel, ]. Nysten, R. Stoks, L. Hendrickx) en op 26/04 1 ex. te Winksele (P. Floré). Mei bracht nog twee waarnemingen: 1 ex. op 6/05 te Kwerps/vijver

Ruigpootbuizerd

(T. Vandenberghe) en

Buteo lagopus

De winter 2010/2011 was eindelijk nog eens een 'goede' winter voor Ruigpootbuizerd in de Lage

1 ex. N op 15/05 te OHZ(L. Smets).

Landen, het was erg lang geleden dat onze vogelkij Zwarte Wouw

kende gemeenschap dit nog eens mocht

Milvus migrans

De eerste Zwarte Wouw voor 2011 vloog op 19/03

meemaken. Een jagend ex. op 14/12 te Korbeek-Dij

over Wilsele-P utkapel (S. Goethals). In april-mei

le/plateau(H. Roosen) en een adult over

werden de volgende waarnemingen opgetekend

Wijgmaal op 24/12 (L. Smets) waren nog enkel voor de ontdekkers weggelegd, maar vanaf 1/01

(dubbelwaarnemingen mogelijk): op 2/04 1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau (]. Nysten, 18/04 1 ex. tpl te SAR

F. Fluyt), op 17-

(1. Nel, L. Hendrickx, H. Van

kregen alle vogelkijkers de kans om de veldkenmer ken van Ruigpootbuizerd in eigen regio onder de

den Broeck), op 19/04 1 ex. achtereenvolgens N te

knie te krijgen. Op die dag werd in het plateaucom

SAR(]. Rutten) en Korbeek-Dijle(P. Moysons), 0

plex Korbeek-Dijle - Leefdaal immers terug een

te Sint-Joris-Weert (R. Stoks) en Z te SAR

exemplaar in 1 winterkleed ontdekt (T. Vandezan

(1. Nel, R.

Stoks), op 20/04 1 ex. NO te Korbeek-Dijle(A.

de), dat minstens tot op 15/01 aanwezig bleef

Smets, L. Hendrickx), 1 ex. tpl te Erps/Dorenveld(P. Moysons)+ 1 ex. 0 te Leefdaal/Duivendelle

•

(F.

(versch. waarn.). Op 12, 13 en 15/01 werden hier bo vendien twee ex. waargenomen(H. Roosen, 1.

Vandeputte), op 21/04 1 ex. 0 te Korbeek-Dijle (A.

Nel, K. Van Scharen). Op 28/01 tenslotte werd nog

Smets), op 24/04 1 ex. ZW te Bertem/Koeheide

een ex. gezien te Leefdaal/Kasteelpark (K. Van

(G. Bleys)+telkens 1 ex. 0, NO, Zen tpl te Korbeek

Scharen).

Dijle - Leefdaal/plateau(versch. waarn.), op 25/05 1 ex. NO te SAR (L. Hendrickx, ]. Nysten, Nel), op 26/04 1 ex. NO te Korbeek-Dijle

(F. Van

Hove), op 30/04 1 ex. NO te Neerijse/Ganzeman(K.

Visarend

Pandion haliaetus

25/03

1 ex. tpl te SAR(J. Menten, T. Vandezande)

26/03

1 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau(]. Nys-

Van Scharen)+ 2 ex. O/NO te SAR(H. Roosen, ].

ten)

Nysten), op 1/05 2 ex. N te Korbeek-Dijle/plateau(L.

10, 16, 17 & 19/04 resp. 1 ex. W, 2 ex. N, 1 ex. tpl & 1

Hendrickx, F. Fluyt) + 2 ex. NO te SAR(L.

ex. tpl te SAR

Hendrickx, J. Nysten)+2 ex. N te Kessel-Lo/centraal

21, 23-24 & 30/04 resp. 1 ex. NO, 1 ex. tpl & 1 ex.

(J. Kempeneers), op 7/05 1 ex. NO te Korbeek-

(1. Nel, S. Feys, G. Ryken, ]. Rutten e.a.)

NO te OHZ (1. Nel, D. von Werne, F. Vandeputte

Dijle (A. Smets), op 8/05 1 ex. achtereenvolgens te

e.a.)

Korbeek-Dijle/plateau, Sint-Joris-Weert/Doode

23/04

Bemde, SAR en N over Korbeek-Dijle(L. Hendrickx,

Fluyt)

1 ex. over Tervuren/P ark

De Boomklever

KMMA (G.

september

201 1

Grus grus

30/04-01 & 17/05 1 ex. tpl te SAR (S. Benisch, P.

Kraanvogel

Goubau, J. Buys, S. De Saegher, J. Fléron)

Zoals we van Kraanvogels gewoon zijn eindige de

01/05

najaarspiek van 29-30/11 even abrupt als hij

1 ex. te NGB, dan W over Korbeek-Dijle/

begonnen was, met enkel nog één auditieve waarne

plateau (F. F luyt)

ming (enkele 10-tallen ex.) op 1/12 om Ou50 Smelleken

over Overijse/centrum

Falco columbarius

10/12 & 22/01

telkens 1 ex. tpl te Leefdaal/pla-

(I. Nel). De periode januari

februari leverde de volgende waarnemingen op:

(I. Nel),

teau (K. Van Scharen, J. Nysten)

enkele ex. ZW te Overijse/centrum op 1/01

29/01

7 ex. NO te Leuven/centrum op 17/02 (J. Lenaert,

lv tpl te Korbeek-Dijle/plateau (S&K), lv

tpl te SAR (P. Goubau)

E. Debbaut) en 4 ex. N te Bertem/Koeheide op 22/02

22/02

(E. Malfait). Vanaf maart kwam de

1 ex. NO te Terlanen/Terlanenveld (F. Van-

voorjaarstrek dan goed op gang: op 2/03 4 ad NO te

deputte) 27/02 & 19/03

resp. lm tpl & 2 ex. N te Kor-

beek-Dijle/plateau (J. Nysten, A. Smets) 26/03 27/03

Terlanenveld (H. Roosen), op 7/03 2

8 ex. N

te Ormendaal/OHZ/Doode Bemde (A. Smets, E.

1 ex. te AVP (P. Van Dauwe)

Bruyninckx, G. Vanautgaerden, R. Claes) en 55

lm NO te Winksele (G. Bleys)

ex.

17, 19 & 24/04

resp. 3m NO, 1 ex. NO & 1 ex.

N te Loonbeek/Ganspoel (N. Ryckeboer), op 8/03 4

NO te Korbeek-Dijle/plateau (A. Smets, J. Nysten, P.

ex. N te Heverlee/Langestaart (R. Strubbe, G.

Moysons, F. Fluyt)

Vanautgaerden), 7 ex. 0

71 ex. NO te SAR

(I. Nel),

45 ex. N te Kessel-Lo/Centraal (F. Fluyt), 46 ex. N Slechtvalk

te Meerbeek (A. Smets), 48 ex. N te Heverlee/O (A.

Falco peregrinus

Laten we meteen beginnen met het belangrijkste

Smets), 120 ex. NO te Haasrode/industrie (B.

nieuws! Datgene waar we al jaren op wachtten

Mulkens) en 150 ex. NO te Maleizen (S. P eten), op

(1. Nel), op 20/03 (F. Fluyt), op 25/03 3 ex. NO te Oppem/OHZ (F. Fluyt, 1. Nel) en 8 ex. NO te Korbeek-Dijle (F. Fluyt) die later landen te

gebeurde dan eindelijk in 2011: een koppel Slecht

9/03 3 ex. NO te Sint-Joris-Weert

valken broedde succesvol vier jongen uit in de

1 ex. NO te Huldenberg/Spitsberg

nestkast op de Sint-P ieterskliniek! Op 18/05 werden de jongen geringd en werd het grote nieuws bekend gemaakt, wat met de nodige media-aandacht

Heverlee/Langestaart (H. Verboven), op 4/04 1

gepaard ging.

ex. NW te SAR

Buiten Leuven vonden waarnemingen plaats te Leef

volgens N te SAR, Heverlee/Terbank en Wijgmaal

daal/plateau (telkens 1 ex. op 2, 18/12, 4, 14, 21,

(P. Dauwe, l. Nel, A. Verboven, L. Smets e.a.), op

30/01 & 16/02; versch. waarn.), SAR (telkens 1 ex. op

24/04 1 ex. tpl te OHZ (M. Walravens) en later 1 ex.

12/12, 8/01, 22/02 & 20/03; 1. Nel, L.

NO te Kessel-Lo/centraal (W. Claes) en op 26/04 3

Hendrickx, R. P olfliet, T. Vandezande), Overijse/

ex. N te SAR (E. Le Docte).

Ketelhuis (1 ex. op 18/12; (1 ex. op 29/12;

(F. De Vos), op 10/04 3 ex. achtereen

I. Nel), Heverlee/Terbank

F. Van Den Houte), OHZ (resp. 2 ex., F. Fluyt, J. Rutten,

Scholekster

Haematopus ostralegus

1v & 1 ex. op 30/12, 2 & 9/01;

13/03

J. Nysten), Korbeek-Dijle/pateau (resp. 1 ex., 1 ex.

7, 21, 30/04 & 16/05

over, 1 ex. Z, 1 ex. & 1 ex. op 5/01, 5/03, 21, 30/04

Haasrode/industrie (J. Nysten, D. von Werne e.a.)

& 8/05; versch. waarn.), OHN (telkens 1 ex. op 9 &

24/04

1 ex. N te Ottenburg

26/01; J. De Rycke, J. Menten, J. Lambrechts),

14/05

2 ex. te Winksele (K. Van Breedam)

1 ex. Z te NK V (J. Kempeneers) resp. 2, 2, 1 & 1 ex. te

(F. Vandeputte)

Erps-Kwerps/dorp (1 ex. NW op 26/02; P. Moysons), Erps/Dorenveld (resp. 1 ex. ZW & 1 ex. NO op

Kluut

5/03 & 6/05; P. Moysons), Kessel-Lo/Kesselberg (1

25/02, 21 & 29/05 resp. 2, 1 & 2 ex. te SAR (J. Nys

ex. NW op 9/03; T. Yandezande), P lateau

ten,

Recurvirostra avosetta

F. Vandeputte, J. Buys, B. Nef e.v.a.)

Sterrebeek - Moorsel (1 ex. NO op 28/03; A. Smets), Wijgmaal (telkens 1 ex. over op 10/04 & 21/05;

Bontbekplevier

L. Smets) en Heverlee/O (1 ex. op 20/04; D. Mi

19/05

chiels).

Beenhouwer) 25/05

De Boomklever - september

201 1

1- ex.

Charadrius hiaticula te

Heverlee/Langestaart

3 ex. N te SAR (J. Rutten)

(M.

Grutto. Foto: Luc Hendrickx Kleine Plevier

Charadrius dubius

Wulp

Numenius arquata resp. 1 , 2 & 2 ex. te

De eerste Kleine P levier voor 201 1 verscheen in het

23/02, 1 9/03 & 2/04

Dijleland op 1 9/03 te OHZ (L. Hendrickx). Hier

Erps/Dorenveld(A. Smets, P. Moysons,

kon de soort tot op 7/05 bijna onafgebroken worden

0 1 /04

waargenomen(versch. waarn.), met maxima

sey)

van 8 ex. op 27/03 en 6 ex. op 6/04(L. Hendrickx, }.

02/04

1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau

Menten e.a.). Andere waarnemingsplaatsen

06/04

2 ex. 0 te OHZ (E. Bruyninckx)

waren Heverlee/Langestaart (45 waarnemingen van

1 9/04

1 ex. N te SAR(R. Stoks)

F. Wyns)

1 ex. Z te Haasrode/zandgroeve(W. Gous-

(J. Nysten)

1 -5 ex. tss 2 1 /03 & 29/05; versch. waarn.) en Heverlee/Terbank(resp. 2, l, 2 & 1 ex. - telkens balt

Regenwulp

send - op 3, 6, 1 3 & 1 7/04; H. Roosen).

27/03

2 ex. NW te Korbeek-Dijle(A. Smets)

26/04

min. 1 ex. aud N te OHZ

Goudplevier 1 6/01

(J. Rutten)

Pluvialis apricaria

telkens 1 ex. over Leefdaal en Korbeek-

Dijle/P lateau(B. Nef, }. Nysten) 26/02

1 7 ex. NW te SAR(}. Nysten,

28/03

1 ex. over OHZ

Grutto 20/03

1. Nel)

Limosa limosa 1 ex. te OHZ

(1. Nel, R. Stoks, J. Nysten, L.

Hendrickx)

(1. Nel)

24-27/03 1 ad zom te NKV (P. Moyons, G. Vanau

08, 1 2, 1 9 & 27/03 resp. 2 1 ex. NO, 1 6 ex. N, 2 ex. N & 70 ex. NO te Korbeek-Dijle(P. Moysons,

tgaerden, 1. Nel e.v.a.)

1. Nel, A.

Smets)

Zwarte Ruiter

1 3/03

1 ex. te Erps/Dorenveld(P. Moysons)

20/03

2 ex. NO

Fluyt)

Numenius phaeopus

te Huldenberg/Spitsberg

Tringa erythropus

22-23/04 & 4/05

(F.

resp. 2 ad en 1 ex. te OHZ(D. von

Werne, L. Hendrickx, A. Smets) 02-03/05 1 ad zom te SAR (L. Hendrickx,

1. Nel, E.

Zvar e.v.a.)

De Boomklever - september 201 1

Tureluur Tringa totanus Op 26/03 vloog de eerste Tureluur voor 2011 over SAR (R. Stoks, H. Roosen, L. Hendrickx, 1. Nel). Hierop volgden waarnemingen te OHZ (1 ex. op 17 /04;

J. Kempeneers), Heverlee/Langestaart (resp.

1, l, 2 & 1 ex. op 26/04, 10-11, 19 & 24/05; J. Kempe neers, P. Moysons, E. Toorman e.a.) en SAR (resp. 4, l, 1 & 1 ex. op 4, 7, 24-25 & 27-30/05; 1. Nel, D. von Werne, J. Kempeneers, R. Stoks e.a.).

Groenpootruiter Tringa nebularia De eerste Groenpootruiter voor 2011 zat op 16/04 te OHZ (J. Nysten). Vervolgens werden hier tot op 5/05 bijna onafgebroken 1 - 5 ex. waargenomen (versch. waarn.). Andere waarnemingsplaatsen waren SAR (resp. l, 2, 1 & 2 ex. op 30/04, 2, 5 & 21/05; H. Roosen, J. Nysten e.v.a.), Heverlee/ Langestaart (resp. 4, 3, 1 & 1 ex. op 22, 26/04, 4 & 9-11/05; P. Moysons, J. Kempeneers, E. Toorman) En Korbeek-Dijle/plateau (1 ex. N op 30/04; K. Mo reau).

Bosruiter Tringa glareola

Putter. Foto: Hervé Paques

Op 20, 21-22, 23, 24, 25, 28/04, 30/04-3/05 & 5/05 zaten resp. 1, 2, 3, l, 12, l, 3 & 2 ex. te OHZ

Uyttenbroeck), OH/Ormendaal (1 ex. op 2/05; L.

(versch. waarn.). Vanop het pateau van Korbeek

Hendrickx), Gastuche/Etang Paradis (1 ex. op 4/05;

Dijle kon worden gezien hoe de groep van 12 ex. op

H. Paques), NK V (resp. 2 & 1 ex. op 6 & 9/05; J. Nys

25/04 eerst inviel te NGB (A. Smets).

ten, S. Van Looveren), OHN (3 ex. op 12/05; 1. Nel), OHZ (resp. 1, 3 & 1 ex. op 4, 5 & 16/05; J. Kem

Oeverloper Actitis hypoleucos

peneers, R. Stoks, L. Hendrickx e.a.), Oppem (1 ex.

Reeds op 1/04 werd de eerste Dijlelandse Oeverloper

op 13/05; L. Hendrickx), Wilsele-Putkapel (1 ex. op

voor 2011 waargenomen aan de vijver van

13/05; J. Verroken), Doode Bemde/Groot Rietveld

Pécrot (T. Maniquet). Vanaf 10/04 trok de soort dan

(1 ex. op 20/05; P. Moysons), Neerijse/ljsevallei (1 ex.

goed door, met waarnemingen te LP (resp. 1, 2,

op 21/05; F. F luyt) en Kwerps/vijvers (1 ex. op

1, 3, 12 & 1 ex. op 10, 23/04, l, 4, 5 & 11/05; B. Ver

22/05; P. Moysons).

straete, J. Rutten), Heverlee/Langestaart (waarnemingen op 15 data tss. 22/04 en 20/05 -

Bokje Lymnocryptes minimus

versch. waarn.; max. 12 ex. op 5/05 - E. Toorman),

23/03 & 4/04

ZW (resp. 2, 1, 9 & 2 op 19, 28/04, 6 & 14/05; J.

24/03

1 ex. te OHN (S. Peten)

1 ex. te Oppem (R. Stoks)

Denonville, J. Jansen, J. Kempeneers, R. Stoks e.a.), NGB (telkens 1 ex. op 23, 30/04 & 8/05; P. Moysons,

Houtsnip Scolopax rusticola

B. Creemers, J. Kempeneers, L. Petre), AV P

De winter veroorzaakte een opmerkelijke piek in de

(waarnemingen op 7 data tss. 23/04 en 12/05 -

cemberwaarnemingen van Houtsnippen in het Dij

versch. waarn.; max. 4 ex. op 11/05 - A.

leland: tot 3 ex. te Heverlee/Terbank op 2-31/12

Hollebeke), SAR (waarnemingen op 12 data tss.

Roosen), 1 ex. te LP op 10/12 (S. Goethals), 3 ex. te

24/04 & 29/05 - versch. waarn.; max. 4 ex. op 24/05

Overijse/stad op 18/12

l. Nel), Leuven/centrum (1 ex. aud op 26/04; W.

Desmet), Tervuren/Park KMMA (resp. l , l, 2 & 3

(H.

(F. Kramer), 1 ex. te Terlanen/

Terlanenveld op 19/12 (H. Roosen), 1 ex. te Kessel Lo/N op 22/12 (T. Vandezande) en 1 ex. te Meerbeek

ex. op 26/04, 4, 6 & 7 /05; N. Ryckeboer, A. Reygel

op 24/12 (P. Moysons). Januari leverde enkel een ex.

e.a.), Haasrode/industrie (1 ex. op 30/04; R.

op te Tombeek/Laanvallei op 29/01 (H. Roosen). Van-

De Boomklever - september 201 1

" . "�

'1.t.�.':"

��·l:��ogels

af februari waren dan de gebruikelijke baltsplaatsen

Moysons)

weer bezet (versch. waarn.), al betreft Wilsele-Putka

22/04

pel, met telkens balts op 9, 16 & 19/04 (R. Uytten

(NSG Dijleland)

slachtoffer van kat te Heverlee/Oost

broeck) een nieuwe locatie voor het archief. Boomleeuwerik Lullula arborea Kemphaan Philomachus pugnax

04/12

2 ex. ZW te Everberg/Vrebos (A. Smets)

24-27/03 & 23/04 resp. 1 ex. & lm te OHZ (R.

01/03

1 ex. Z te Heverleebos

Stoks, F. Fluyt, D. von Werne, P. Moysons e.a.)

03 & 07/03

resp. 6 ex. N & 1 ad m zom N te

27/03& 3/05 SAR

(1. Nel, J. Nysten, R. Stoks, J. Kempeneers e.a.)

(J. Rutten)

resp. 1 ex. N& 6 ex. tpl te Hever-

lee/Zwanenberg (G. Bleys) 1

20/03

ex.

Korbeek-Dijle/plateau

Smets), 1 ex. NO te Huldenberg/Spitsberg

(A.

(F. Fluyt)

Dwergmeeuw Hydrocoloeus minutus

03/04

8 ad zom

peneers,

1 1e zom te SAR

(1. Nel, J. Kem-

J. Nysten, R. Stoks, L. Hendrickx)

Noordse Kwikstaart Motacilla thunbergi

30/04

2m te Heverlee/Langestaart

(J. Kempe-

neers, B. Creemers) Pontische Meeuw Larus cachinnans

01/05

27/01 & 5/02

teau

resp. 1 ad & 1 4e kj te Overijse/

Meer van Genval (L. Petre, G. Delforge)

min. enkele ex. NO te Korbeek-Dijle/pla-

(F. Fluyt)

02/05

lm te Maleizen (S. Peten)

07/05

1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau

(J. Nysten)

Visdief Sterna hirundo

Tussen 24/04 en 16/05 werden op 15 data 2 Visdie

Rouwkwikstaart Motacilla yarrellii

ven waargenomen te SAR (versch. waarn.). Op

04/01

1 ad win te Wilsele/dorp

30/05 zat hier 1 ex. (L. Petre, C. Deschepper). De

27 /03

1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau (K. Lam-

enige waarnemingen op andere plaatsen betroffen

beets)

2 ex. te OHN op 24/04 op 7/05

(1. Nel)

(J. De Rycke) en 2 ex. te NGB

(J. Nysten).

Rouwkwikstaart

Witte Kwikstaart

Motacilla

yarrellii x M. alba Zwarte Stern Chlidonias niger

22, 24, 25, 28, 30/04& 4-6/05 16 ex., 5 ex., 1 ad, tot 34 ex.

27/04

1 ex. te OHZ (D. von Werne)

resp. 1 ad, tot

{!) & 1 ad te SAR (versch.

waarn.)

Duinpieper Anthus campestris

21/04

1 ex. NO te Korbeek-Dijle (A. Smets)

25, 30/04& 14/05 resp. 5 ex., 4 ex. & 8 ad zom te NGB (versch. waarn.)

Waterpieper Anthus spinoletta

20/05

De grootste concentratie Waterpiepers van winter/

1 ad te LP (E. Toorman)

voorjaar 2010-2011 betrof 48 ex. te OHZ op Zomertortel Streptopelia turtur

27/03 (L. Hendrickx). De laatste 4 ex. van het voor

25/04

1 zp te OHN (R. Uyttenbroeck, P. Moy-

jaar verbleven hier op 6/04 (versch. waarn.).

26/04

1 zp te SAR (G. Vanautgaerden,

Pestvogel Bombycilla garrulus

07105

1 zp

sons) +

1. Nel)

5 ex. NO te Korbeek-Dijle/plateau

(A. Smets) 14& 23/05 met,

Er waren nog steeds Pestvogels in de streek: 2 & 14/12

resp. 2 & 1 ex. te OHZ (W. Des-

J. Rutten)

trum

resp. 2 & 1 ex. te Leuven/cen-

(J. Almeida)

17-23/12 1 ad v te AVP (E. Zvar e.v.a.) 21/12

1 ex. te Kessel-Lo/Z (K. Geukens)

Velduil Asioflammeus

01/01

7 ex. te Loonbeek/Ganspoel (N. Rycke-

05/12

boer)

1 ex. ZW te Bertem/dorp (E. Malfait, S.

Van der Auwera)

25, 28/01-3/02& 9/02

2 1e win te Winksele

(F.

Vandekeybus e.v.a.) Draaihals Jynx torquilla

21/04

1 ex. te OHZ (R. Stoks,

20/03

1 ex. N te Korbeek-Dijle/plateau (A. Smets)

J. Kempeneers, P.

De Boomklever - september 2011

Nachtegaal Luscinia megarhynchos

Tapuit Oenanthe oenanthe

Na een eerste waarneming van een zingende Nach

De eerste Tapuiten voor 2011 waren meteen 8 ex. te

tegaal op 14/04 te Winksele (R. Ghijsen) was er in

Erps/Dorenveld op 2/04

de behandelde periode eindelijk nog eens een lang

de soort op 28 data van 6/04 tot 15/05 genoteerd op

durig bezette zangpost in de Dijlevallei, van 19/04

18 Dijlelandse locaties (versch. waarn.). Het

tot en met 23/05 kon immers een ex. gehoord wor

grootste aantal betrof 16 ex. op 1/05 te Leefdaal/pla

den te OHZ

teau

(J. Rutten e.v.a.). De enige andere

(F. Wyns). Nadien werd

(J. Nysten).

Nachtegalen zongen op 20/05 te Erps-Kwerps/Sil sombos (3 zp; T. Neirynck) en op 27/05 te

Beflijster Turdus torquatus

Heverlee/Langestaart (B. Willaert).

Met een totaal van 21 meldingen was het een goed voorjaar om Beflijsters waar te nemen in het

Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus

Dijleland. De eerste twee ex. vlogen op 28/03 over

09/04

het plateau Sterrebeek - Moorsel (A. Smets),

lm te OHN (T. Vandezande)

19 & 30/04

1 zp te Blanden

(J. Rutten, P.

waar vervolgens nog Beflijsters werden gezien op

Moysons, R. Uyttenbroeck)

29/03, 18/04 (telkens lmlv; A. Smets) en 19/04

20/04

1v te Bierbeek/Builoog (D. von Werne)

(lm; F. Vandeputte). Andere waarnemingsplaatsen

09/05

lm te Haasrode/zandgroeve (D. von Wer-

waren Bierbeek/Mollendaal Plateau (1 ex. op

ne)

29/03;

10/05

1 zp te Winksele (M. De Beenhouwer)

lmlv, 1 ex. 0, 1 ex. N, lm2v, lmlv N & 1 ex. op

29-31/05 1 zp te Leuven/centrum

(F. Fluyt; zit er al

J. Kempeneers), Korbeek-Dijle/plateau (resp.

2, 3, 6, 17, 21 & 22/04; J. Nysten, F. Fluyt, A. Smets, L. Hendrickx, R. Stoks), Leuven/centrum (1v kort

langer)

pleisterend op 7/04; R. Stoks), Winksele (1 ex. op

Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochruros

8/04; P. Moysons), Neerijse/Doode Bemde (lm op

Winterwaarnemingen waren er op 4/01 te Kessel

10/04; P. Hendrickx, G. Delforge), Terlanen/Terla

Lo/centraal (lm; K. Aerts) en op 21/02 te Heverlee/

nenveld (2 ex. op 20/04; R. Ghijsen),

W (R. Uyttenbroeck).

Bertem/Koeheide (3 ex. op 21/04; G. Bleys) en Leef daal/plateau (1 ex. op 25/04; F. Fluyt, A. Smets, L. Hendrickx).

Paapje Saxicola rubetra Een vroeg Paapje werd reeds op 2/04 gemeld te Erps/ Dorenveld

Cetti's Zanger Cettia cetti

(F. Wyns). Nadien werd de soort

opgemerkt op de volgende plaatsen: Haasrode/zand

Alweer een strenge winter, en alweer hebben onze

groe.ve (resp. l, 3, 1, l, 5, 2 & 1 ex. op 11, 22, 29,

Cetti's Zangers er niet al te veel last van gehad, in

30/04, l, 8 & 12/05; D. von Werne, G. Vanautgaerden

tegenstelling tot de situatie in sommige andere re

e.a.), Heverlee/0 (telkens lm op 22/04 &

gio's. Tijdens het voorjaar 2011 werden immers

2/05;

nog steeds drie territoria geteld te OHN, 2 te OHZ

J. Kempeneers), Oud-Heverlee/Ormendaal

(lm op 22/04; D. von Werne), Plateau Sterrebeek -

en 2 te SAR (versch. waarn.). In de Doode Bemde

Moorsel (1 ex. op 22/04; A. Smets), Korbeek-Dijle/

waren er waarnemingen op 2 locaties, waaronder

plateau (resp. l, 1, 1, 1, 7, 2 & 1 ex. op 23, 25-26,

minstens één territorium

30/04, 1, 2, 4, 7-8/05; R. Stoks,

Menten). Dit maakt dat de Dijlelandse populatie

J. Nysten, F. Van

(J. Kempeneers, J.

Hove, A. Smets), Leefdaal/plateau (resp. 2 & 4 ex. op

anno 2011 op minstens 8 paren geschat kan

23 & 30/04; l. Nel,

worden.

J. Nysten e.a.), OHZ (resp. 2, 4 & 6

ex. op 26/04, 1 & 2/05; G. Vanautgaerden, R. Stoks, R. Polfliet e.a.), Oppem (1 ex. op 30/04;

Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus

Kempeneers, P. Moysons, K. Moreau, R.

Op 4/04 werden de eerste Rietzangers voor 2011 ge

Uyttenbroeck), Erps/Dorenveld (lm op 1/05; L.

hoord, en het waren er meteen twee te OHN (T.

Raty), Winksele (1 ex. op 1/05; G. Bleys), Gastuche/

Vandezande). Hier werd nadien enkel nog op 6/04

Grands Prés (1v op 2/05; H. Paques), SAR/Vette

een ex. gemeld. Vanaf 5/04 zong er ook een ex. te

Weide (1 ex. op 7/05;

OHZ (T. Vandezande e.a.), en dat bleef zo tot min

J. Nysten) en Leefdaal/

Duivendelle (1 ex. op 9/05; M. O' Briain).

stens op 24/05 (versch. waarn.). Ook te SAR was minstens één territorium gevestigd, met waarne-

De Boomklever - september 201 1

mingen tss 10/04 en 22/05 (versch. waarn.) en een

20/05

1 zp te Tervuren/Arboretum (R. De Boom)

maximum van 3 zp op 14/04 (1. Nel). Zowel te OHZ als te SAR viel op dat er nagenoeg geen

Tjiftjaf Phylloscopus collybita

waarnemingen uit de eerste twee decaden van mei

De winterwaarnemingen: telkens 1 ex. te LP op 9,

zijn ... de stilte tijdens het broeden en dus goed

25/12 & 3/01 (B. Verstraete, K. Hansen, B. Zurings),

nieuws? Andere waarnemingsplaatsen waren A V P

1 ex. te Tervuren/Park KMMA op 11/12 (F. Hollan

(telkens 1 zp op 13/04 & 11-11/05; ]. Nysten, ].

der) en 1 ex. te Heverlee/Arenberg op 16/02 (T.

Denonville, A. Hollebeke, F. Rampelbergh) en NKV

Meekers).

(1 ex. op 19/04; G. Vanautgaerden). Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata Spotvogel Hippolais icterina

5 & 10/05

resp. 1 ex. & 2 ex. te Heverleebos

Alle waarnemingen: 1 zp op het plateau Sterrebeek -

(]. Kempeneers, R. Stoks)

Moorsel op 9, 11 & 29/05 (O. Hendrick, A.

8, 11 & 13/05

telkens 1 ex. te Bierbeek/Mol

Smets, VWG NW-Brabant), 1 zp te Leefdaal/Dui

lendaalwoud (M. Walravens, P. Moysons, D. von

vendelle op 12/05 (H. Roosen), 2 zp te Erps/

Werne)

Dorenveld op 22/05 (P. Moysons) en 1 zp te Wilsele

10, 11 & 17/05

Putkapel op 30/05 (W. Desmet).

Haasrode/Mollendaalwoud (R. Stoks, ].

Zwartkop Sylvia atricapilla

21/05

Er was een winterwaarneming van een mannetje op

ren/Zoniënwoud (A. Seynaeve), 1 zp te Bertem/Ber

een voederplaats te Winksele op 9/01 (P.

tembos (W. Claes)

resp. 2 koppels, 2 ex. & 1 ex. te Kempe

neers, D. von Werne) 1 ad te LP (N. Ryckeboer), 1 ex. te Tervu

Luyten). Bonte Vliegenvanger Ficedula hypoleuca Braamsluiper Sylvia curruca

15/05

lm te Vaalbeek (J. Denonville)

De eerste Braamsluiper voor het voorjaar van 2011 zong op 21/04 te Haasrode/industrieterrein (D.

Baardmannetje Panurus biarmicus

von Werne), waar hij nog tot op het einde van de

6, 8 & 13/12

besproken periode aanwezig bleef (versch. waarn.).

tenbroeck, ]. Lambrechts)

Andere waarnemingsplaatsen waren: Bertem/Koe

21/01, 20-25/02 & 5-20/03

heide (1 zp op 22, 24/04 & 28/05; G. Bleys, T.

SAR (R. Uyttenbroeck, L. Hendrickx e.v.a.)

1 ex. te OHZ (R. Uytresp. 1 ex., lm & lm te

Vandenberghe), Plateau Sterrebeek - Moorsel (1 zp op 24/04; R. De Boom), Bierbeek (1 zp op 30/041/05 & 8/04; D. von Werne), Wilsele-Putkapel/dorp (1 zp op 4/05; E. Meert), Kwerps/Zuurbeekvallei (1 zp op 7 & 22/05; R. Ghijsen, P. Moysons), Kessel Lo/N {1 zp op 9/05; R. Uyttenbroeck), AVP (1 zp op 9-10/05; ]. Menten, W. Vanwesemael) en Kessel Lo/centraal (1 zp op 12/05; E. Toorman). Fluiter Phylloscopus sibilatrix 20/04

1 zp te Tervuren/Kapucijnenbos (R. Ghij-

sen) 22/04

1 zp te Plateau Sterrebeek - Moorsel (A.

Smets) 30/04

1 zp te Oud-Heverlee/Ormendaal (P. Moy-

sons, R. Uyttenbroeck) 07/05

1 zp te Bertem/Bertembos (F. Geenen)

08/05

4 zp te Haasrode-Bierbeek/Mollendaal-

woud (M. Walravens, G. Bleys, R. Stoks), 1 zp te He

Baardmannetje in SAR. Foto: Ingrid Nel

verleebos (F. Vandeputte)

De Boomklever - september 201 1

Middelste bonte specht Foto: Stephan Peten

De Boomklever

september 201 1

';. �·: f.j..:..

�'Vogels -..... . .:�

Buidelmees Remiz pendulinus

barmsijs sp. Carduelis cabaret!flammea

23/03

15, 31/12, 19/01, 14/02, 4 & 12/03

1 ex. te OHN (S. Peten)

1-2

�

ex.

OHZ (J. Lambrechts, J. Rutten, J. Menten)

Witkopstaartmees Aegithalos caudatus caudatus

27 /12, 9/01, 2, 18, 26/02, 2-3/03

De invasie van Witkopstaartmezen, die sinds no

1, 1 & 1 ex. te OH/dorp (J. Rutten)

resp. 1, 2, 11,

vember 2010 merkbaar was in de Lage Landen en

28/12 & 12/03

ook de eerste Dijlelandse waarnemingen met zich

Spitsberg (F. Fluyt)

telkens 1 ex. over Huldenberg/

mee bracht, leidde in de besproken periode nog

09/01

tot de volgende gevallen: telkens 1 ex. te Leuven/

16/01, 9/02

centrum op 14 en 21/12 (R. Stoks), telkens 1 ex. te

Werne, J. Lambrechts)

Tervuren/Park KMMA op 27/12, 31/01 en 1-2/02

29/01

1 ex. te SAR/Rodebos (J. Menten) 30 ex. te Overijse/Meer van Genval (S. Pe-

1 ex. ZW te Winksele (F. Geenen) resp. 28 & 1 ex. te OHN (D. von

(C. Carels, C. Deschepper), 2 ex. te Leefdaal/

30/01

Korbeekstraat op 29/12 (K. Van Scharen), 1 ex. te

ten)

OHZ op 31/12 (J. Rutten), 1 ex. te Heverlee/O op

06/02

5/01 (P. Moysons), 1 ex. te Heverlee/Langestaart op

thoor)

24/01 (F. Baert) en 1 ex. te Overijse/stad op

08/02

6 ex. te AVP (G. Catthoor)

26/02 {l. Nel). Ter vergelijking: witkoppige staartme

12/02

1 ex. te Haasrode+ 1 ex. te Meerdaalwoud/

zen A. c. europaeus werden tijdens dezelfde

Heide (J. Menten)

periode opgemerkt te Néthen, Oppem, OHZ, He

13/02

5 ex. te SAR (J. Menten)

verlee/ Arenberg en Erps-Kwerps (versch. waarn.).

02/03

1 ex. NO te Terlanenveld (H. Roosen)

12/03

1 ex. W te Bertem/Koeheide (G. Bleys)

8 ex. te Bierbeek/Mollendaalwoud (G. Cat-

Russische Kauw Corvus monedula soemmerringii Exemplaren met kenmerken van deze ondersoort

Noordse Goudvink Pyrrhula pyrrhula pyrrhula

werden waargenomen op 26/12 te Egenhoven en

Op 28, 30/12, 1 & 3/01 verbleven resp. 1v, lmlv, 1

op 11/03 te Heverlee/Terbank (J. Lenaert).

ex. & 1 ex. te SAR (R. Stoks, J. Nysten, J. Menten).

Wielewaal Oriolus oriolus De enige waarneming (!) van het voorjaar betrof een

het om de intussen gekende teutertypes ging. Twee andere waarnemingen van Noordse Goudvin

zingend mannetje op 14/05 te Bertem/

ken werden opgetekend te OHZ (1 ex. op 31/12; R .

Bertembos (F. Geenen).

Stoks) e n i n Rodebos ( 1v op 30/01; J . Menten).

Europese Kanarie Serinus serinus

Grauwe Gors Emberiza calandra

07/03

5/12-7/02

Minstens op 28 & 30/12 kon worden vastgesteld dat

1 ex. te Heverlee/Langestaart (B. Willaert)

waarnemingen tot 15 ex. op 22 data te

Leefdaal/plateau (versch. waarn.)

Kleine Barmsijs Carduelis cabaret

24/12, 1, 9/01 & 19/03 resp. 11, 3, 1 & 1 ex. te Kor

Kleine Barmsijzen werden tijdens de winter 2010-

beek-Dijle/plateau (R. Stoks, J. Nysten, L. Raty)

2011 op de volgende plaatsen waargenomen: Sint

25-26/12 2 ex. te Kessel-Lo/N (T. Vandezande)

Joris-Weert (2 ex. op 2/12; R. Stoks), SAR (2 ex. op

01/01 1 ex. te Haasrode/zandgroeve (D. von Werne)

25/12; R. Stoks), OHZ {9 waarnemingen van 9/01-

14/03

16/03 - versch. waarn.; maximum 15 ex. op 19/02 -

Paques)

F. Vandeputte; 1 zingend ex. op 16/03 - J.

14 & 19/03 telkens 1 ex. te Leefdaal/plateau (D. von

1 ex. over te Gastuche/Grands Prés (H.

Rutten), OHN {4 ex. op 16/01; D. von Werne), Hul

Werne, J. Nysten)

denberg/Spitsberg (resp. 3 & 1 ex. op 20 & 27/03; F.

20/04 1 zp te Erps/Dorenveld (P. Moysons)

F luyt) en OH/dorp (1 zingend m op 9/04; J. Rutten).

Grote Barmsijs Carduelisflammea 31/12 & 16/01

resp. 12 & 3 ex. te OHN (J. Nys-

ten, L. Hendrickx, D. von Werne) 18/03

2 ex. te Wijgmaal (L. Smets)

De Boomklever - september 20 1 1

Fenologie '

Soort

#+locatie

Eerste data ;

Waarnemers

Wespendief

25/04

1 N Doode Bemde

J. Kempeneers

Pernis apivorus

29/04

1 NO Kessel-Lo/N

S. Goethals

Bruine Kiekendief

10/02

1 Leefdaal

H. Roosen

Circus aeruginosus

13/02

lOHZ

J. Menten

Boomvalk

10/04

1 NO Korbeek-Dijle

A. Smets

Falco subbuteo

12/04

1 NO Moorsel/plat.

A. Smets

Koekoek

08/04

1 Doode Bemde

G. Bleys

Cuculus canorus

09/04

!SAR

l. Nel

Gierzwaluw

19/04

2 Leuven

LP Arnhem

Apus apus

21/04

5 Heverlee/Oost

K. Gielen

Oeverzwaluw

20/03

!SAR

T. Vandezande

Riparia riparia

23/03

50HZ

S. P eten

Boerenzwaluw

16/03

2SAR

NSG Dijleland

Hirundo rustica

18/03

2 LP,4SAR/Hoek

B. Verstraete,A. Smets

Huiszwaluw

21/03

!SAR

l. Nel

Delichon urbicum

28/03

1 AV P,1 OHZ

W. Goussey, R. P olfliet

Gele Kwikstaart

27/03

1 OHZ,1 Ijsebroeken,1 Dorenveld

verschillende waarn.

Motacillaflava

02/04

14 Dorenveld

F. Wyns

Boompieper

27/03

1 NO Korbeek-Dijle

A. Smets

Anthus trivialis

28/03

1 NO Moorsel

A. Smets

Blauwborst

30/03

lOHZ

P. Moysons

Luscinia svecica

01/04

!SAR

J. Nysten

Zwarte Roodstaart

12/03

1 Winksele

J. Van trappen

Phoenicurus ochruros

15/03

1 Leuven

P. Moysons

Roodborsttapuit

09/03

1 Korbeek-Dijle

H. Roosen

Saxicola rubicola

12/03

!SAR

1. Nel

Sprinkhaanzanger

06/04

lOHN

T. Vandezande

Locustella naevia

07/04

! NKV

R.Stoks

Kleine Karekiet

09/04

lOHZ

L. Hendrickx.

Acrocephalus scirpaceus

10/04

!SAR

1. Nel

Bos rietzanger

30/04

1 NKV,1SAR,1 OHN

verschillende waarn.

Acrocephalus palustris

01/05

! AV P

W. Goussey

Tuinfluiter

09/04

1 Heverlee/ Arenberg

B. Willaert

Sylvia borin

15/04

1 NKV,1 Overijse/stad

M. Walravens,l. Nel

Zwartkop

25/03

1 SJ-Weert,1 Leuven

R.Stoks, J. Lambrechts

Sylvia atricapilla

26/03

5 locaties

Versch. waarn.

Grasmus

08/04

1 Langestaart,1 NKV

R. Uyttenbroeck, J Kempeneers

Sylvia communis

09/04

1 Korbeek-Dijle

T. Vandezande

1jiftjaf

02/03

1 Kessel-Lo/Kesselberg

T. Vandezande

Phylloscopus collybita

09/03

1 Leuven/centrum

F. Van de Meutter

Fitis

23/03

1 zp te Overijse

1. Nel

Phylloscopus trochilus

25/03

1 zp te OHZ

P. Moysons

De Boomklever - september 2010

Blauwborst. Foto: Eric Malfait

Samenstelling Kelle Moreau, kelle.moreau@gmail.com

Medewerkers en correspondenten Michaël Abts, Kamiel Aerts, Raf Aerts, Lars Akkermans, J. Almeida , Louis-Philippe Arnhem, Tim Audenaert, Frederik Baert, Jan Baert, Stijn Baeten, Rutger Barendse, Mathieu Bauduin, Peter Bellen, Hugo Bender, Sébastien Benisch, Bruno Bergmans, Koen Berwaerts, Geert Bleys, Pierre Blocloc, Pierre-Yves Bodart, Stephen Boddington, Alain Boeckx, Johan Bogaert, Wannes Bogers, Luc Boon, Stijn Borny, Frank Boulanger, Kurt Boux, A. Braem, Bernard Brochier, Lucien Brochier, Jonathan Brutin, Evert Bruyninckx, Vincent Bulteau, Juul Buys, Tim Caers, Erik Callebaut , Linde Camps, Dany Capart, Charles Carels, Guido Catthoor, Rik Claes, Warre Claes, Yann Coatanéa, Peter Collaerts, Stijn Cooleman, Patricia Cornet-Poussart, Jean Coulee, Bart Creemers, Jos Cuppens, Jonas Daems, Véronique Daems, Willy Daems, Jean Dandois, Paul Dauwe, Johan De Baere, Edward Debbaut, Matthias De Beenhouwer, Andreas De Black , Benoit De Boeck, René De Boom, Lut De Broeck, Erik De Broyer, Steven De Bruycker, J. De Cock, Nicolas De Crom, Krista De Greef, Rik De Jaegher, Pierre Manuel De Lemos Esteves, Gilles Delforge, Johan De Meirsman, Tom Deroover, Bart De Rudder, Johan De Rycke, Marc Derycke, Steven De Saeger, Frans De Schampelaere, Stefaan D'Espallier, Lieve De Vis, Frederik De Vos, Gerrit De Vos, Kris De Wit, B. Demarsin, Johan

De Boomklever - september 2010

Denonville, Wout De Rouck, Chantal Deschepper, Louis Desmet, Wouter Desmet, Pierre Devillers, Joost Dewyspelaere, Pieterjan D'Hont, Steven D'Hont, Sven D'Huyvetter, Catherine Dickburt, Gwenn Dodeur, Daan Drukker, Annelies Dupont, Michiel Dusselier, Nicolas Dutoit, Joris Elst, Mathias Engelbeen, J. Eyletten, Paul Falkenback, Ronan Felix, Simon Feys, Jacky Fléron, Patrick Floré, Frederik Fluyt, Gerda Fluyt, Marc Fosséprez, Frans Geenen, Hilde Geeraerts, Stefan Gerris, Kathleen Geukens, Raf Ghijsen, Sander Ghijsen, Karin Gielen, JP Gillain, Nicole Goetghebeur, Sven Goethals, Edward Godts, Patrick Goubau, Niels Goulem, Werner Goussey, Christophe Gruwier, Karl Hammarlund, Krien Hansen, Olivier Hendrick, Maxime Hendrick, Luc Hendrickx, Peter Hendrickx, Jo Hendriks, Roel Hendriks, Dirk & Walda Hennebel, Philippe Hermand, S. Hermans, Marc Herremans, Marc Hofman, Peter Hofman, Franck Hollander, Anthony Hollebeke, Sylvian Hotton, Michel Houssa, Ronny Huybrechts, Jacques lde, Philippe Jacob, Gauthier Jacobs, Willem Jans, Johannes Jansen, Guy Janssens, Stefan Janssens, Jochen Kempeneers, E. Kerssens, Steven Keteleer, Gerda Keulemans, Jean Kiebooms, Fried Kramer, Johan Laere mans, Kevin Lambeets, Jorg Lambrechts, Ewout L'Amiral, Merlijn L'Amiral, Brecht Laukens, Raphael Lebrun, Elfriede Le Docte, David Leemans, Stijn Leestmans, Vincent Legrand, Karel Lemmens, Jan Lenaert, JK Leroy, Iwan Lewylle, Jean-Marie Lommaert, Ken Lossy, Michel Louette, Patrick Luyten, Eddy Macquoy, Yvan Mahaux, Eric Malfait, Ann Mallentjer, Thierry Maniquet, Greet Mathijs, Tine Meekers, Etienne Meert, Roger Meganck, Luc Menschaert, Joris Menten, Patrick Michel, Dimitry Michiels, Stéphane Michiels, Erik Molenaar, Kelle Moreau, Pieter Moysons, Bart Mulkens, Marit Mussche, Bruno Nef, Laurentz Nef, Tony Neirinck, Ingrid Nel, Michael Nicolai, Hans Nietvelt, Griet Nijs, Marc Nollet, Bastiaan Notebaert, Paul Nuyts, Rik Nuyts, Johan Nysten, Micheal O 'Briain, C. Olivier, Hervé Paques, Christian Paquet, Bernard Pasau, Geert Pauwels, Kris Peeters, Jan Pelckmans, Annabel Pennings, Stephan Peten, Ludovic Petre, Carlos Plevoets, Renaat Polfliet, Jo nas Portier, Yvon Princen, Fre Rampelbergh, Laurent Raty, Stijn Raymaekers, Thomas Reher, Paivi Reijonen, Steven Renders, Alain Reygel, G. Rijmenans, Johan Robben, Hans Roosen, Jean-Sébastien Rousseau-Piot, Jos Rutten, Niels Ryckeboer, Geert Ryken, Wim Sauwens, Maarten Schurmans, Benoît Segaert, Koen Selleslagh, GuiUaume Senterre, JB Sepulchre, Adriaan Seynaeve, JF Simonart, Dan Slootmaekers, Axel Smets, Ludo Smets, Philippe Smets, Lars Smout, Jan Soors, Joris Souffreau, lngemar Spelmans, Peter Standaert, Christof Stessens, Gerrit Stockx, Robby Stoks, Reinhardt Strubbe, Stefaan Sys, Julien Taymans, Koen Thibau, Koen Thijs, Koen Thonissen, Filiep T 'Jollyn, Erik Toorman, Roel Uyttenbroeck, Kasper Van Acker, Gert Vanautgaerden, Herman Van Bosstraeten, Kristof Van Breedam, Filip Vandekeybus, André Van De Laer, Harry Van De Laer, Frank Van de Meutter, Thomas Vandenberghe, Yves Vanden Bosch, Gert Vanden Broeck, Hans van den Broeck, Chris Van den Haute, Dieter Van den Heuvel, Frank Van Den Houte, Maarten Vanderhallen, Maarten Vandervelpen, David Van den Schoor, Guido Van den Wyngaert, John Vandeput, Lisbeth Vandeput, Michaël Vandeput, Filip Vandeputte, Stefaan Van der Auwera, Chris Vanderperre, Stefan Vandevenne, Hilde Vandevoorde, Gert Vandezande, Tom Vandezande, Benny Van Dyck, Wim Van Gils, Wouter Van Gompel, Johan Vanhees, Gerda Van Hoovels, Frits van Hout, Fabrice Van Hove, Kathleen Vanhuyse, Sien Van Looveren, Philippe Vanmeerbeeck, Marc Van Meeuwen, Gertjan van Noord, Mattias Van Opstal, Koen Van Overtveld, Paul Van Sanden, Kris van Scharen, Johanna Van Tonder, Joost Vantrappen, Mathijs Vantrappen, Willy Van wesemael, Wim Veraghtert, Dirk Verbeelen, Andre Verboven, Hans Verboven, Erwin Vereecken, Emmanuel Verhegghen, Wim Verheyden, Lies Verlinden, Glenn Vermeersch, Robin Vermeylen, Jan Verroken, Patrick Versonnen, Bart Verstraete, Dirk von Werne, Christian Voogd, Kris Vos, Marc Walravens, Denzil Walton, Martine Wauters, Siel Wellens, Judy Wickens, Bernd Willaert, Wim Willems, Courtenay Willis, Sander Wouters, Philippe Wyckaert, Koen Wyers, Francis Wyns, T. Yse baert, Bert Zurings en Ernesto Zvar.

De Boomklever

september 201 1

�H�·�· ;

ctiviteiten 3:�··

Activiteiten

lle activiteiten van de Natuurstudiegroep Dijleland en eventuele wijzigingen zullen ook aangekondigd worden via de Dijlevallei-maillijst (http://groups.yahoo.com/group/Dijle

vallei/).

Zondag 2 oktober 2011 Simultaantrektelling

Dé kans op het spectaculaire vogeltrekgebeuren met eigen ogen te observeren. Afspraak: trektelpost Bredeweg te Leefdaal: http://www.natuurstudiegroepdijleland.be/trek.htm Leiding: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com, 0479920172) Los van de beide simultaantellingen zal deze telpost ook de meeste andere weekends van september tot half no vember bemand worden. Kort na zonsopgang is de beste tijd tot het einde van de voormiddag, maar bij goede roofvogeltrek wordt er ook 's namiddags doorgeteld. Soms zullen ook de telposten aan het Pompstation van Meerbeek en aan het Sanatorium van Tombeek bemand worden. Alle resultaten verschijnen op trektellen.nl

Zaterdag 15 oktober 2011 Watervogeltelling

Een voormiddagexcursie langs de belangrijkste watervogelgebieden in de Dijlevallei om de overwinterende watervogels in kaart te brengen. Afspraak: 8u30, station van Oud-Heverlee Leiding: Luc Hendrickx (luchendrickx2003@yahoo.com, 0477192835)

Zondag 23 oktober 2011 Simultaantrektelling

Dé kans op het spectaculaire vogeltrekgebeuren met eigen ogen te observeren. Afspraak: trektelpost Bredeweg te Leefdaal: Leiding: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com, 0479920172)

Zaterdag 12 november 2011 Watervogeltelling

De Boomklever - september 2011

Zondag 4 december 2011 Monitoring Sleedoornpage Een namiddagexcursie op zoek naar eitjes van de Sleedoornpage op de Koeheide om de populatiedynamiek van deze soort op lange termijn op te volgen. Afspraak: 14u, aan het einde van de Bremstraat in Heverlee Leiding: Bart Creemers (bart.creemers@gmail.com, 0496893106)

Zaterdag I 7 december 20 I I Watervogel telling Een voormiddagexcursie langs de belangrijkste watervogelgebieden in de Dijlevallei om de overwinterende watervogels in kaart te brengen. Afspraak: 8u30, station van Oud-Heverlee Leiding: Luc Hendrickx (luchendrickx2003@yahoo.com, 0477192835)

Wasplatenexcursies Zoektochten naar deze kleurige graslandpaddenstoelen zullen aangekondigd worden via de Dijlevallei-mailÂ lijst: http://groups.yahoo.com/group/Dijlevallei/.

De Boomklever

september 201 1

Deze actueelrubriek op de keerzijde van de achterflap is ondertussen zowat traditie geworden... Het was bij aan vang de bedoeling om één bijzonder "natuur-event" uit het voorbije trimester even in herinnering te brengen. Maar er zijn zo van die periodes dat in de Dijleregio alles tegelijkertijd schijnt te gebeuren en dan is het erg moei lijk kiezen wat nu die extra aandacht verdient! Zou ik kiezen voor vogels dan weet ik niet of ik het reigerfestival met permanent enkele Grote zilverreigers, tot 8 ex. Kleine zilverreiger, 1 tot mogelijk 3 Kwakken en behoorlijke aantallen Blauwe reiger, dan wel de nieuwe juli waarneming van Reuzenstern of nog de waarneming van 5 "aaibare" Krombekstrandlopers op het Terlanenveld, als uitschieter zou kiezen. Dan maar naar de ongewervelden ... maar ook hier een overvloed van zeldzamere beestjes. Of wat dacht u van: Keizersmantel, Grote Vos, Kleine ljsvogelvlinder, Grote weerschijnvlinder en zelfs een Phegea-vlinder, er kwam gewoon geen einde aan en terloops werd ook nog een Bronlibel gespot. En zo komt het dat ik uiteindelijk opteerde voor de "Grote Beverhapening" ! Het is met name echt niet alledaags om gedurende 3 dagen , van 19 tot 21 juli, meerdere tientallen vrijwilligers ergens in de vallei met enthousiasme te zien postvatten om gedurende enkele koude en natte uren de al-dan-niet aanwezigheid van Bevers te noteren. Dit gebeurde in het kader van een doctoraal onderzoek door Kristijn Swinnen (Univ.Antw) naar de Europese be ver in V laanderen. Opvallend was toch het aantal waarnemingen. E xacte cijfers volgen later wel, maar de meeste deelnemers zagen wel één en soms meerdere dieren. Ook werden er erg fraaie foto's gemaakt en sommigen gingen hierbij toch wel erg ver! Of wat dacht u van het volgende tafereel: de fotograaf, foto-apparaat in de hand, in buiklig op de Dijle-oever met het hoofd naar het water, waarbij zijn partner hem bij de enkels houdt om te verhinderen dat hij in 't water schuift ...! En op de andere oever een Bever die zich wellicht afvroeg wat voor vreemde wezens er die avond opdoken... Kris van Scharen

De Boomklever - september 201 1

Inhoud Cl!

•

EDITORIAAL Klaproos

AMFIBIEEN Vurige inzet : Vuursalamanders in Meerdaa/woud 58

en Dij/eva/lei (20 I0-2011)

LEPIDOPTERA De dagen nachtvlinders (Lepidoptera) van het Dijle/and Deel Il: Ethmiidae tot en met de Choreutidae (Glittermotten)

PLANTEN 69

Fladderiep in het Dijle/and

BIODIVERSITEIT Dijlelandse biodiversiteit opgelijst (april-juni 2011)

VOGELS Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dij/eva/lei en omgeving, december 20 I0 - mei 20 I I

ACTIVITEITEN

coverfoto: Bronlibel in Meerdaalwoud foto: Johan De Rycke

•

! Il