Libellen in het Dijleland
D
eze bijdrage schetst het actu
Verspreiding van de
ele voorkomen van libellen in
waarnemingen
het Dijleland. Als basis worden de waarnemingen uit het archief van de
natuurstudiegroep
Dijleland
(NSGD) gebruikt over de periode
2004-2006
(+een gering aantal bij
komende waarnemingen van en
2003).
2002
Deze worden vergeleken
met de (oudere) data van de streek die beheerd worden door de natio nale libellenwerkgroep 'Gomphus'.
•
De twee datasets waarop we ons hier beroepen heb ben een verschillende oorsprong en dus ook ver schillende kenmerken (tabel
1). Merk op dat het
aantal gegevens dat de voorbije drie jaar verzameld werd door de NSGD meer dan dubbel zo groot is dan het aantal Dijleland-records in het Gomphus archief
(1950-2000). Het Dijleland gold echter als
een relatief onderbemonsterde regio.
Tabel 1. Kenmerken van de gebruikte datasets m.b.t. libellenwaarnemingen uit het Dijleland. Gomphus
Beheerder
Natuurstudiegroep Dijleland
Periode
1950-2000
(2002-) 2004-2006
Inleiding
Aantal records
503
1092
Aantal soorten
36
38
Libellen zijn relatief grote insecten die, naargelang
Aantal Rode
de soort, in mindere of sterke mate gebonden zijn
Lijstsoorten
7
6
aan water. Hun leven als larve brengen ze volledig in het water door, maar jagend kunnen volwassen
Van nature is de verspreiding van libellen gekoppeld
exemplaren op grote afstand van water aangetroffen
aan de nabijheid van water. Daardoor is de spreiding
worden.
van het aantal waarnemingen doorheen de streek niet homogeen (tabel
De libellenorde is een kleine groep binnen de insec
2, figuur 1). Toch zijn er een aantal
zones die, in positieve of negatieve zin, opvallen. Het
tenwereld. Klassiek worden de libellen opgedeeld in
best onderzochte gebied is de Dijlevallei ten zuiden
de waterjuffers en de 'echte' libellen. Het onderscheid
van Leuven. Een andere uitgesproken hotspot qua
ertussen wordt gemaakt op basis van de vleugelop
aantal waarnemingen en soorten is het Torfbroek
bouw. De juffers hebben een gelijke vorm van voor
in Berg (Kampenhout). Ook rond de zandgroeve in
en achtervleugel. Bij rust houden ze beide vleugel
Haasrode werden heel wat waarnemingen verricht.
paren boven op de rug tegen elkaar. Doorgaans zijn
Uitschieters naar onderen betreffen vooral de val
de 'echte' libellen forser gebouwd en hebben ze ver
leien van IJse, Voer en Molenbeek/Weesbeek op. In
schillende voor- en achtervleugels. In rust houden ze
deze valleien bevinden zich nochtans voldoende vij
hun vleugels open, naast het lichaam.
vers en open water om kansen te bieden aan libellen. Geen van deze plaatsen blijkt intensief bezocht.
In België werden tot op heden
69 libellensoorten waargenomen. Hiervan planten zich actueel 58 soorten in V laanderen voort (ooit waren het er 66). In het Oijleland zijn daarvan 38 soorten gezien. Het
dom relatief groot is. In verschillende gebieden zijn
is evenwel niet duidelijk of alle soorten een stabiele
meer dan
populatie binnen het Dijleland kennen.
10
De Boomklever ma.:i�2001
Daarnaast valt op te merken dat ondanks het relatief klein aantal waarnemingen de doorsnee soortenrijk
10 soorten aangetroffen (figuur 1).