Pro/ecten
Agrarische natuur in het Dijleland NSGD en VHM de boer op ... De natuurwaarde van de landbouwgebieden in het Dijleland behoeft geen krans. Met soorten als Akkergeelster, Hamster en Vroedmeesterpad speel je op Noordwest-Europees vlak sowieso in eredivisie. Een extra reden om in deze gebieden de vinger aan de 'natuur'pols te houden, en waar nodig maatregelen te treffen. Het voortdurend streven naar efficiĂŤntere en effectievere productiemethoden in de landbouw gaat immers veelal gepaard met verlies aan habitats en habitatkwaliteit van de karakteristieke agrarische fauna en flora. Deze bijdrage geeft een overzicht van de lopende initiatieven inzake natuurstudie en -bescherming in de landbouwgebieden van het Dijleland. Centraal hierbij staat het project 'agrarische natuur in het Dijleland', dat de Natuurstudiegroep Dijleland en de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud in 2005 en 2006 uitvoeren met de steun van de provincie Vlaams-Brabant.
In tegenstelling tot de vallei- en bosgebieden in het Dijleland, waar de voorbije 25-30 jaar een brede waaier natuurbehoudsinitiatieven genomen is, zijn acties gericht op het behoud en de bescherming van de karakteristieke fauna en flora van landbouwgebieden in het Dijleland tot op heden beperkt gebleven. Overigens is dit, ondermeer vanuit de Vrienden en Heverleebos en Meerdaalwoud, in belangrijke mate een bewuste keuze geweest, die de realisatie van een grootschalig netwerk aan reservaatgebieden in valleien van de Dijle en de Laan vereenvoudigd heeft. Sinds 2000 is er een duidelijke ommekeer in deze situatie merkbaar. In de marge van het hamsterproject van De Wielewaal (1998-2000) en Natuurpunt Studie (2001-2003) heeft Natuurpunt twee akkerpercelen verworven te Vossem (Veldeken) en te Leefdaal (Delle). Andere recente reservaatprojecten van Natuurpunt rond agrarische (grasland)natuur, zijn de Koeheide te Bertem/Leuven, de zone rond de Oude Trambedding te Duisburg/Vossem en de zogenaamde Brabantse steilrand te Meerbeek en Everberg. De bescherming van de Vroedmeesterpad, waarvoor al een 10-tal jaar een lokaal beschermingsplan loopt, kreeg begin 2005 een nieuwe impuls door de inrichting van een voormalige zandgroeve te Neerijse. De komende jaren kondigen zich aan als scharnierjaren voor het natuurbehoud in de landbouwgebieden van het Dijleland. Zowel de Vlaamse en lokale overheden als de natuurbehoudsverenigingen plannen er hun inspanningen voor de bescherming en versterking van agrarische natuur op te voeren. Zo wil AMINAL afdeling Natuur vanaf 2005 werk maken van een actieplan voor de Hamster, ondermeer door het verwerven van a kkerpercelen en h e t opkopen v a n graanstroken. Ook het welslagen van het soortbeschermingsplan voor de Das, dat momenteel uitgevoerd wordt door het Regionaal Landschap Dijleland (RLD), vereist 'ruimte voor natuur' in landbouwgebieden. De Vlaamse Landmaatschappij beoogt via haar op het RLD werkzame bedrijfsplanner het areaal landbouwpercelen waarvoor een natuurgerichte beheerovereenkomst gesloten wordt, uit te breiden (zie
www.beheerovereenkomsten.be
voor meer informatie).
Nood aan kennis en visie Binnen de natuurbehoudsbeweging, in het Dijleland maar ook in Vlaanderen, is er momenteel relatief weinig kennis over en ervaring met maatregelen voor het behoud van 'agrarische natuur'. Het feit dat het duurzaam behoud van natuurwaarden in landbouwgebieden een 87