Ongewervelden
Dipteren-inventarisatie van de Koeheide (Bertem) en omgeving (Deel
Il)
Dit artikel beschrijft de vliegen en muggen (Dipteren) gegevens verzameld tijdens ongewervelden-inventarisatie-tochten in de Koeheide en omgeving gedurende 2003 door de Natuurstudiegroep Dijleland. In deel 1, verschenen in de "De BoomKlever" van april 2004, werden d e zweefvliegen behandeld.
Nu
komen de
andere families van vliegen en muggen aan bod.
Overzicht Tabel 1 geeft een overzicht van de 86
soorten v li egen e n
muggen,
uitgezonderd
zweefvliegen, waargenomen tijdens dit onderzoek. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste waargenomen soorten en best onderzocht families. In dit overzicht groepeer ik de families van d e vliegen en muggen op basis van de traditionele taxonomische indeling van de diptera. Deze indeling is echter op zijn minst gezegd omstreden in de moderne biologie, maar in de praktijk voor ons, niet-systematici, wel handig.
Nematocera (Muggen) De 81bionidae worden in het Nederlands vaak "Zwarte vliegen" of
"Maartse vliegen"
genoemd. Beide namen zijn elk op twee punten fout. Bibionidae zijn geen vliegen, maar muggen. Ze hebben immers draadvormige antennen met vele leedjes. Niet alle soorten zijn zwart: 81bio horlulanum is rood. En ze komen niet enkel in maart voor. Toegegeven, de bekendste soort (81bio marc1) is zwart, vliegt in maart en ziet er nogal vliegachtig uit. De mannetjes, herkenbaar aan hun grote ogen, "dansen" in het voorjaar vaak rond bomen of struiken. De slome vrouwtjes tref je eerder bij bloembezoek aan, vaak op paardebloemen. Drie algemene soorten werden aangetroffen tijdens het onderzoek. De Bibionidae zijn de enige groep muggen die werden bestudeerd. Er komen natuurlijk nog andere muggen voor op de Koeheide, maar het ontbrak ons aan specialisten om deze te determineren.
Brachycera - Orthorapha (Lagere vliegen) De Orthorapha worden vaak als de meest primitieve vliegen-groep beschouwd. "Primitief" is in de huidige biologie wel een eerder omstreden begrip. Het betekent bijvoorbeeld niet dat de soorten die we nu aantreffen reeds lang bestaan. In dit geval duidt primitief aan dat deze soorten nog veel kenmerken van muggen vertonen en nog vaak de afgeleide kenmerken van de hogere vliegen ontbreken. 90