De Boomklever Juni 1996 by Natuurstudiegroep Dijleland

drlemaandellJks (maart, Juni, september, december)

Tijdschrift van DE WIELEWAAL afdeling LEUVEN \ \ \

Jaargang 24, nummer 2

Verantw. ultg.

P. Herroelen, Leuvensesteenweg 347,

juni

1996

3370 Boutersem

DE BOOMKLEVER De BOOMKLEVER is het tijdschrift van DE WIELEWAAL afdeling Leuven. De Koninklijke Vereniging voor Vogel- en Natuurstudie DE WIELEWAAL heeft tot doel de kennis en de bescherming van de natuur, en in het bijzonder van de in het wild voorkomende vogels, te bevorderen door alle middelen: ondermeer door het oprichten van plaatselijke afdelingen, het houden van studiedagen, het uitgeven van tijdschriften, het verspreiden van vogel-en natuurboeken en het oprichten van natuurreservaten. De vereniging werd in 1933 opgericht door E. H. Segers; ze telt nu meer dan 8000 leden-gezinnen, verdeeld over meer dan 50 afdelingen waaronder afd. Leuven. Een waaier van voordrachten, dia-en filmavonden, lessen, tentoonstellingen, gelelde wandelingen, studieprojecten, deelname aan regionale en Internationale onderzoeken en inventarisaties, beheerswerken in natuurreservaten, uitstappen en reizen in binnen-en buitenland staan. jaarlijks op de agenda. De vereniging heeft meer dan 80 natuurreservaten in eigendom of in beheer met een totale oppervlakte van meer dan 3000 ha, verspreid over heel Vlaanderen. Ze bezit bovendien een eigen Wielewaalhuis te Turnhout waar naast het secre tariaat ook een ornithologisch museum, een bibliotheek, een vergaderzaal en een boekhandel zijn ondergebracht. •

•

Lid worden van DE WIELEWAAL kan door overschrijving van 600 BF op giroreke ning 000-0319785-73 ten name van De Wielewaal, Graatakker 11, 2300 Turnhout. Je kan ook je naam + adres en het vereiste lidgeld bezorgen aan één van onze bestuursleden : M. Bakkers Oostremstraat 4, 3020 Herent tel 016/ 23 13 38, bestuurslid R. De Borger Vrijwilligerslaan 1, 3080 Tervuren tel 02n67 60 90, penningm. M. Hens Redingenstraat 13, 3000 Leuven, voorzitter •

• •

P. Herroelen Leuvensestw. 347, 3370 Boutersem tel 016/ 73 40 69, secretaris K. Van Scharen Korbeekstraat 27, 3061 Leefdaal tel 02/ 767 26 38, bestuurslid.

Leden ontvangen het tijaschrift WIELEWAAL (6 nummers), het driemaandelijks tijd schrift ORIOLUS en het trlmestriêle afdelingsblad DE BOOMKLEVER. ABONNEMENT " DE BOOMKLEVER " Personen die Ud zijn van een andere Wletewaalafdellng doch tevens De Boomklever wensen te ontvangen, kunnen dit door 200 BF over te schrijven op rekenlngnr. 001-1552168-50 van De Wielewaal, afd. Leuven met venneldlng " Boomklever" en opgave van hun naam en adres. ARTIKELS

Artikels dienen getljpt te worden Ingezonden. De redactie kan artikels wijzigen, steeds In overleg met de auteur die verantwoordelijk bll}ft voor zijn tekst. ADVERTENTIES

Gelieve te Informeren voor tarieven, vonn en Inhoud bij R. De Borger (zie hoger).

REDACTIE Paul Herroelen

Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallei en omgeving januari - maart 1996

Dit overzicht belicht (bijzondere) vogelwaarnemingen in regio Leuven gedurende de periode 1 januari 1996 tot en met 31 maart 1996. De in deze rubriek bestreken regio omvat volgende gemeenten: Kortenberg, Herent, Bertem, Leuven, Oud-Heverlee, Huldenberg en Bierbeek. De volgende rubriek zal de periode april - juni 1996 omvatten. Waarnemingen worden voor 15 juli 1996 verwacht bij Maarten Hens, Redingenstraat 13 te 3000 Leuven.

De voorbije winter was er eentje om U tegen te zeggen: droge, koude periodes, nu en dan afgewisseld met een milder intennezzo, leverden zo'n 20 schaatsdagen op. Die dagen dat je het ijs niet op kon, was het verrekijkertijd geblazen: grote aantallen Nonnetjes en Grote Zaagbekken

vertoefden

onooglijk

kleine

plekjes

open

water,

rekordaantallen

Tafeleenden pleisterden in de streek en op alle Westeuropese 'birdlines' regende het Pestvogel-waarnemingen. Het duurde tot de laatste februaridagen vooraleer ijs en vorst definitief weken en een prille lente aan z'n opmars kon beginnen. De sporen van de strenge winter bleven echter tot einde maart duidelijk aanwezig, met nog talrijke waarnemingen van Nonnetje, Grote Zaagbek en Pestvogel en verlate, geconcentreerde doortrek van o.a. Smient, Pijlstaart, Koperwiek en Kramsvogel. . Voor de meeste watervogelsoorten zijn de resultaten van de maandelijkse Wl-tellingen weergegeven en in 't kort besproken. Een uitgebreid overzicht van de watervogel-winter 199596 zal in het volgende nummer van de Boomklever verschijnen. Gegevens van o.a. Watersnip, Ijsvogel en Waterpieper zijn niet opgenomen.

Dodaars Tachybaptus ruficollis WLS

13/01 17/02 16/03

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

z.w

SAR

LFD

�1

Totaal � 3 �16

Fuut Podiceps cristatus WLS

13/01 17/02 16/03

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

z.w

SAR

LFD

Totaal 9 10 75

Aalscholver Phalacrocorax carbo Tijdens de winterperiode Qanuarl - februari) zijn de aantallen laag (max. 15-20 ex.). Ze v1ssen praktisch uitsluitend op de Dijle, en dit verspreid over de ganse loop tussen de E40 en SAR. Het slaapplaatsgedrag tijdens deze periode is ietwat onduidelijk: geregeld wordt waargenomen dat kleine groepjes bij valavond in noordelijke richting vertrekken, anderzijds wordt er soms in de omgeving van SAR overnacht (bvb. op 06/01 12 ex. in kanada's langs de Dijle (KVS)).

Gezien de omvang van de slaapplaats in Hofstade (tot 500-600 ex.), zijn deze overnachtende aantallen op een regionale schaal sowieso verwaartoosbaar. De voorjaarstrek komt op gang vanaf begin maart, met traditiegetrouw grote aantallen pleisteraars op de vijver te SAR: 09/03

57 ex.

16/03

72 ex.

24/03

344 ex.

31/03 39 ex. Daarnaast werd in deze periode ook een (kleinere) slaapplaats vastgesteld te WLS(N): o.a. 37 ex. op 16/03 en 10 ex. op 17/03 (MH, KVS). Roerdomp Botaurus stel/aris Waarschijnlijk overwinterden 2-3 ex. in de streek. Na de serie waarnemingen tijdens de periode november-december 1995, werd in de Doode Bemde tot driemaal toe een ex. gesignaleerd (P. De Becker). 23/02 1 ex. in rietruigte ten zuiden van OHZ (K. Moreau). 16/03 een dood ex. (mogelijk door vos opgegeten) langs de dreef te NKV/Doode Bemde (MH, KVS) en 1 ex. opgejaagd aan het Zeggeveld/Doode Bemde (P. De Becker). Grote Zilverreiger Egretta a/ba BAHC 07/01 1 ex. te Huldenberg/Neerijse (E.De Broyer/O/DBV). Ooievaar Ciconia ciconia 27/03 rond de middag 3 ex. overtrekkend boven Leuven (/DBV). Kleine Zwaan Cygnus columbianus bewickii 14/01 4 ex. laag overvliegend naar 7.W om 10u00 te Hevertee/Bremstraat (BLG). Canadese Gans Branta canadensis 31/01 1 ex. ('kJeine' Canadese Gans) in wak te WLS(Z) (KVS). 12, 16/03 1 ex. te SAR (BLG, KVS, MH). 19/03 's avonds landden 4 ex. op de vijvers van AVP-Hevertee (GRJ). 23/03 1 ex. in de weiden te Korbeek-Dijle (MH). 31/03 5 ex. te SAR (MH, KVS). Bergeend Tadoma tadoma WLS

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal

13/01 17/02

0 0

5 1

0 0

0 7

0 0

16/03

5 8

Smient Anas penelope WLS

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

'Z)N

SAR

LFD

Totaal

13/01 17102

5 0

16103

-()

Krakeend Anas strepera WLS

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

13101 17102

16/03

SAR

LFD

Totaal

10 11

Wintertaling Anas crecca In januari-februari bevindt de 'Dijlevallei-groep' zich uitsluitend te Oud-Heverlee: ofwel op het slik te OHN, ofwel in de pitrusvegetatie te OHZ. Vanaf eind februari/begin maart dalen de aantallen en vindt ook uitzwerming plaats naar andere gebieden (vnl. NKV/Doode Bemde). WLS

AVP

OHN

13101 17102

16/03

OHZ

KBD

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal

�102 �122

�45

�73

�5

�2

Pijlstaart Anas acuta WLS 13101

LP 4

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV 0

SAR

LFD

Totaal

0 0

8 15

17102

16/03

Witwangpijlstaart Anas bahamensis Het ex. dat sinds eind december 1995 te OH en NGB rondhing, wordt voor het laatst gesignaleerd op 04102 op de afgelaten vijver van OHN (MH, J. Rutten). Hij/zij vertoefde steeds in het gezelschap van een grote groep Wintertalingen.

Zomertaling Anas querquedula 20-24103 1m te OHN (MH, KVS, BLH). 30 en 31/03 2m1w te OHN (MH, KVS).

Slobeend

Anas clypeata

De voorjaarsdoortrek komt goed op gang vanaf de tweede helft van maart, met op 16/03 een totaal van 64 ex. in de streek. Op 31/03 91 ex. te SAR en 8 ex. te NGB (KVS, MH). WLS

LP "

OHN

AVP

OHZ

16/03

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal 12

13/01 17/02

KBD

Netta rufina

Krooneend

06/01 1m te WLS(Z) (KVS). 14-17/01 1m1w te AVP (BLH). 04102 1 juv. m te OHN (J. Rutten). 17/02 4m kortstondig pleisterend te WLS(Z) (med. plaatselijke jachtwachter). 13 tot min. 27/03 1m en 1w in AVP te Heverlee (versch. wrnmrs.). 30103 1w aldaar (MH, GRJ).

Tafeleend

Aythya ferina

De opeenvolgende vorstperiodes resulteerden in nooit geziene aantallen Tafeleenden. De streektotalen van resp. 1036 en 960 ex. op 17/02 en 16/03 zijn nieuwe records! WLS 0

13/01 17/02

1024

16/03

337

Kuï¿½ feend

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal

231

334

1036

182

158

166

960

Aythya fuligula

WLS

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal

13/01

17/02

114

64 139

16/03

139

313

Brilduiker

Bucephala clangula

21/01 1 ex. in wijfjeskleed te NGB (KVS). 17/03 2 ad. w te WLS(Z) (MH). 18/03 1m1w te AVP (BLH, GRJ).

Nonnetje

Mergus albe/lus

Door het strenge winterweer werden over gans Vlaanderen zeer grote aantallen genoteerd. Vanaf het ogenblik dat, na de vorstperiode van eind januari - begin februari, het eerste open water verscheen op de vijvers in de Dijlevallei (de kleinste en ondiepste plasjes eerst), verschenen er Nonnetjes (en Grote Zaagbekken). Deze 'influx' bereikte z'n hoogtepunt tussen 15 en 25/02, met voor de streek nooit geziene aantallen. Een bloemlezing: 13-17/01 2w in LP te Kessel-Lo (KVS, MH, BLH). 16/02 2m4w op een klein, ondiep plasje langs de IJse te NKV (A. Verboven). 17/02 In totaal 40 ex., waaronder 7m22w te WLS(Z) (Wl-telling; MH, KVS). 18/02 8m22w te WLS(Z) en (N), 1w te Basse-Wavre (G. Rotsaert). 20/02 5m10w te WLS(Z) (KVS). 26/02 7m20w te WLS(N) (MH). 02, 06, 09 en 13-16/03 resp. 7w, 4w, 3w en 1w in LP te Kessel-Lo (BLH, e.a.). 13-20/03

1w in AVP, in het 'didactische' gezelschap van een vrouwtje Middelste en een

troepje Grote Zaagbekken (BLH, GRJ, F. Dondeyne, e.a.). WLS

AVP

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

"Z>N

SAR

LFD

Totaal

13/01 17/02

2 40

16/03

Middelste Zaagbek

Mergus serrator

Tussen half maart en half april verbleef 1 wijfje te AVP-Heverlee (versch. wmmrs.). De eerste 'gemelde' waarneming gebeurde op 13/03 (BLH), maar mogelijk verbleef ze daar reeds een tiental dagen eerder (GRJ). Laatste melding: 13/04 (BLH).

Grote Zaagbek

Mergus merganser

Tesamen met de Nonnetjes-influx, vertoefden na de intrede van de dooi nooit geziene aantallen Grote Zaagbekken in de streek. De piekperiode lag tussen 15 en 25/02, maar ook daarna - en tot begin april - volgden nog ettelijke waarnemingen. Ter illustratie volgende selectie: 14/02 7w op 't Zoet Water en 1m1w op de Dijle te Oud-Heverlee (K. Moreau). 17/02 In totaal 66 ex., waarvan 52 (15m37w) te WLS(Z) (Wl-telling; MH, KVS, K. Moreau). 18/02 5m18w te WLS(Z) (versch.wrnmrs.) en 2m14w te Basse-Wavre (G. Rotsaert). 20/02 5m3w te Leefdaal, 22w te WLS(Z) (KVS). 24/02 1m7w te SAR (KVS). 26/02 8w te WLS(Z) (MH). 13-16/03 3m5w te AVP (BLH, GRJ, F. Dondeyne, e.a.). 17 tot min. 27/03 en van 30/03 tot ?/04 resp. 2m4w en 1m3w aldaar (BLH, GRJ, MH, e.a.). WLS 13/01

LP 0

AVP 0

OHN

OHZ

KBD

NGB

NKV

SAR

LFD

Totaal

17/02

16/03

Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis Het (ontsnapt) wijfje op 't Zoet Water te Oud-Hevertee wordt daar voor het laatst opgemerkt op 17/02 (KVS, MH).

Rode Wouw Milvus milvus Op 25/02 - de eerste warmere dag na vier koude weken - werd over gans Vlaanderen een zeer opmerkelijke doortrek genoteerd, met waarnemingen op 17 plaatsen (/0). Om 13u30 1 ex. traag naar NO te Hevertee/Bertem. Een tweede ex. passeert 40 minuten later (BLG).

Bruine Kiekendief Circus aeruginosus Eerste voorjaarsgegeven: 24/03 1 ex. te SAR (G. Rotsaert).

Kleine Plevier Charadrius dubius 30/03 1 ex. te OHN (MH).

Kemphaan Philomachus pugnax 30 en 31/03 resp. 2 en 1 ex. te OHN (MH, KVS).

Grutto Umosa limosa 31/03 1 ex. 'ingevallen' te OHN tijdens hevige regenbuĂŻ(MH).

Wulp Numenius arquata 25/02 1 ex. hoog overvliegend naar NO te Hevertee/Bremstraat (BLG). 23/03 2 ex. vrij hoog roepend overtrekkend naar N boven tuin te Heverlee (BLG). Tureluur Tringa totanus

25/03 1 ex. passerend te SAR (G. Rotsaert). 27/03 2 ex. op de afgelaten vijver te OHN (J. Rutten). 30/03 4 ex. te OHN (MH). 31/03 eerst 3, later 5 ex. te OHN (KVS, MH).

Witgatje Tringa ochropus Gedurende de ganse waarnemingsperiode in de streek aanwezig. In januari groepjes tot resp. 14 en 10 ex. op de afgelaten vijvers te OHN en NGB (zie ook de vorige rubriek). In februari is enkel nog OHN afgelaten, met maximaal 14 ex. op 17/02 (KVS, MH). Bij strenge vorst verdwijnen ze echter van deze (afgelaten) plassen. Gezien ze hier bij dooi dadelijk terug opduiken. vertoeven ze tijdens ijsperiodes waarschijnlijk langs de Dijle en allerhande ontwateringsgrachten. Vanaf begin maart voortdurend aanwezig te OHN, meestal zo'n 15-20 ex. Naar het einde van de maand nemen de aantallen toe: te OHN maximaal 29 ex. op 27/03 (J. Rutten) en op 30/03 25 ex. te OHN, 9 ex. te Leefdaal en 5 ex. op de afgelaten vijver te Basse-Wavre (MH, KVS, G. Rotsaert).

Boomleeuwerik Lullula arborea 10/03 15 ex. te Hever1ee/Bremstraat (BLG). 12/03 10-tal ex. pleisterend op akker te Bertem/Hever1ee (BLG). Oeverzwaluw Riparia riparia 26/03 1 ex. te AVP (BLH). 31/03 9 ex. te Korbeek-Dijle (KVS, MH). Boerenzwaluw Hirundo rustica 23/03 1 ex. te Herent (M. Vemoeft/med. M. Bekkers). 24/03 1 ex. laag naar N te SAR (KVS), 4 ex. in de Doode Bemde (J. Butaye), 5 ex. te OHZ en resp. 3 en 6 ex. passerend te Oud-Hever1ee (J. Rutten). 25/03 1 ex. boven de Doode Bemde (BLH). 26/03 1 ex. te Heverlee/Arenbergpark (MH) en versch. ex. te AVP (BLH). Pestvogel Bombycilla garrulus Afgelopen winter was er een invasie van formaat in Vlaanderen (en West-Europa). In totaal werd de soort op een 45-tal plaatsen rriet in totaal

ca.

Vlaanderen bereikte de invasie in februari' haar hoogtepunt

300 ex. waargenomen (/0). In

én

waarnemingen in het Leuvense

konden dan ook niet uitblijven. Het systematisch afzoeken van plekjes-met-Gelderse Roos leverde al vrij snel resultaat op: 02102 4 ex. op de bezoekersparking van het U.Z. Gasthuisberg (E. Jansen; /0). 06/02 10 of 11 ex. slechts even halthoudend te Haasrode (WEJ; /0). 14/02 Op de bezoekersparking van U.Z. Gasthuisberg wordt 1 ad. m. opgemerkt. Ook op 15 en 16/02 is dit ex. ter plaatse (W. Pauwels, M. Severi, P. Collaerts; /0). 17/02 7 ex. (2 ad. m., 2 ad. w. en 3 1° jaars) aldaar. Eén van de ad. mannetjes draagt een Noorse ring (KVS, MH, E. en P. Collaerts, ... ). 18/02 In de voormiddag resp. 3 en 4 ex., na de middag 6 ex. (2 ad. m., 1 ad. w. en 3 1e jaars) ter plaatse (versch. wmmrs). 19 en 20/02 telkens tot 7 ex. waargenomen (BLH, W. Pauwels, D. Vanautgaerden, e.a.). In de dagen daarop worden ze niet meer waargenomen. Tijdens deze 'vierdaagse' werd geregeld vastgesteld dat (een deel van) het groepje vertrok richting lemmensinstituut of over het ziekenhuisgebouw richting A2, om enige uren later terug

op te duiken op de parking. Pogingen om een andere pleisterplaats te vinden op en rond de naburige A2 autoweg (Gelderse Roos op middenberm en op-en afritten), leverden echter niets op.

Nagenoeg een maand later komen de vogels terug op ziekenhuisbezoek: dat het (deels) om

hetzelfde groepje gaat, is te zien aan het geringde mannetje. 15-19/03 8 ex. op de onderste bezoekersparking te Gasthuisberg (BLH, e.a. ; /OBV). 20/03 's Ochtens vroeg 7 ex. (MH). De Gelderse Roos is nu bijna volledig kaalgevreten. 26/03 De '8 van Leuven' worden teruggevonden op de Bodartparking langs de Leuvense Ring (/DBV). Ook hier bevindt zich een 10-tal meter lange aanplanting van (nog niet aangesneden) Gelderse Roos.

27 en 28/03

De 8 zitten nu meestal poetsend en soesend in boomkruin ter hoogte van de

tuinbouwveiling (MH, e.a.; /DBV). Dit troepje wordt daarna nog geregeld gesignaleerd op de Bodartparking (versch. wrnms.; /DBV). De ons bekende laatste waarneming gebeurde op 14/04 (M. Bakkers).

Blauwborst

Luscinia svecica cyanecula

30103 1 ex. te AVP (GRJ).

Zwarte Roodstaart

Phoenicurus ochruros

19/03 1 ex. te Leuven-Redingenschool (BLH). 26/03 1 m. te AVP (BLH) en 1 ex. te Leefdaal (KVS).

Roodborsttapuit

Saxico/a torquata

16/03 1 m. in de Doode Bemde te Neerijse (KVS, MH). 20/03 1 ex. te Hoogland (GRJ).

y Tapuit

Oenanthe oenanthe

25/03 1 m. in de weiden tussen SAR en PĂŠcrot (G. Rotsaert).

Tjiftjaf

Phylloscopus collybita

14/01 1 ex. roepend in het riet te AVP 0/IJ. Claes; /0). 09/03 1 ex. te Sint-Joris Weert (Doode Bemde) (J. Vanautgaerden).

. 16/03 1 ex. te AVP (BLH), 3 ex. (waarvan 1 zingend) te NGB en 2 ex. te NKV (MH, KVS). 23/03 Tjiftjaffen eindelijk zingend ... (BLH). 24103 In totaal 6 ex. te Hever1ee/Bremstraat (BLG).

Europese Kanarie

Serinus serinus

19/02 1m. te Leuven (J. Tafforeau/O).

Bannsijs

Carduelis flammea

06103 8 ex. in het Ruelenspark te Leuven, waaronder zingende mannetjes (BLH).

�ron

Medewerkers en geraadpleegde bronner

Volgende waarnemers verleenden hun medewerking bij het tot stand komen van dit overzicht: BLH

Herwig Blockx, BLG

KVS

Kris Van Scharen,

Geert Bleys, GRJ

Jos Grootjans, MH

Maarten Hens,

Monique Bekkers, Jan Butaye, War Claes, Erwin Collaerts, Piet De Becker, Francis Dondeyne,

Kelle

Moreau,

Wim

Pauwels,

Guy

Rotsaert,

Jos

Rutten,

Vanautgaerden, Johan Vanautgaerden, André Verboven. Aanvullende gegevens werden verzameld via de volgende bronnen:

24(1),1996

/BK

De Boomklever

/OBV

Dutch Birding Vogellijn

Oriolus

62(1), 1996

Gebiedsafkortingen: AVP

Abdij van 't Pari<, Heverlee

KBD

Dijle en omliggende weiden, Korbeek-Dijle/Oud-Heverlee

LFD

Kasteelvijver, Leefdaal

leopoldspark, provinciaal recreatiedomein Kessel-Lo

OHN

Oud-Heverlee Noord

OHZ

Oud-Heverlee Zuid

NGB

Neerijse Grote Bron

NKV

Neerijse Kliniek Vijvers

SAR

St.-Agatha Rode, Groot Broek

WLS

Wilsele (vijvers van Bellefroid) - Noord (N) en Zuid (Z)

Z.W

't Zoet Water, Oud-Heverlee

Désiré

De Bosaardbei Fragaria vesca

«Lieve lente, daal toch neder, lieve lente, kom toch gauw

.••

(trekkerslied)

De tweede helft van mei luidt in het bos op milde humus de hoge lente in: de mees te bolgewassen zijn uitgebloeid, alle bomen en heesters staan in blad. Dan zien wij tussen het kreupelhout, of langs de paden, de tweede fase in het plantenleven ont luiken. Eén der pittigste soorten in dit plantensortiment is de bosaardbei. Ook langs stenige paadjes en dijken komt zij voor. Zij is gemakkelijk te herkennen aan de drie tallige, sterk en veelvuldig getande bladeren, waarin de veervormige nerven duidelijk afgetekend zijn. Zij staan op een soepele, zijdeachtig behaarde steel, die zowat even lang is als de bladschijf. Doorgaans vormen twee tot drie bladeren de ietwat armtie rige bladrozet. In haar midden ontspringt de dunne bloemsteel, die een trosje van enkele ivoorwitte bloempjes draagt. De doormeter van iedere bloem is ongeveer 1 cm. Elke bloem is volkomen, wij zouden haast zeggen meer dan volkomen, want de kelk heeft naast een eerste krans van vijf tamelijk brede slippen, een tweede krans van smalle slipjes, die een «bijkelk»vormen. Deze omzeggens dubbele kelk komt ook voor in enkele andere geslachten van de Rozenfamilie, waartoe onze bosaard bei behoort: nagelkruid, ganzerik en wateraardbei. Voor de rest heeft de bosaardbei de echte familiekenmerken : vijf losse kroonblaad jes, talrijke meeldraden en een groot aantal losse stampers. At deze delen staan ingeplant op een ruime, enigszins kegelvormige bloembodem, die een heel speciale rol speelt : hij gaat zwellen en sappig worden als na de bloei de kroonblaadjes afval len, en langzaam naar donkerrood verkleuren: ziehier dan de typische aardbei. Voor mens en dier is zij eetbaar; zij zou dus thuishoren in de reeks van de vruchten. Zij ontstaat echter niet zoals het een «echte» vrucht betaamt, nl. uit het vruchtbeginsel, het onderste deel van de stamper. Is dit deel dan nutteloos in het geheel van de bloem ? Voorzeker niet, elk vruchtbeginsel groeit uit tot een droog, éénzadig dop vruchtje ; alle samen zitten zij (met de verkeerde naam van «pitjes» aangeduid) op de buitenkant van de aardbei, die dus een

schijnvrucht is.De rozenfamilie heeft er

trouwens nog één in voorraad, nl. de rozebottel. Hier is de bloembodem in het mid den hol. Hij groeit verder naar boven uit en omringt de dopvruchtjes met een vrolijk gekleurd, min of meer sappig, bij de bottelroos tamelijk dik en vitaminerijk omhulsel. Op de keper beschouwd is trouwens de appel ook een schijnvrucht, omdat alleen het klokhuis en de onmiddellijke omgeving uit het vruchtbeginsel ontstaan. De buitenste lagen worden weer gevormd uit de bloembodem. Andere voorbeelden van schijn vruchten zijn de moerbei, de vijg en de ananas.

Het geslacht aardbei draagt de wetenschappd kca naam Fragaria. Onze bosaardbei heet Fragaria vesca (vesca =eetbaar). In ons land komt in dit geslacht een tweede soort voor, de heuvelaardbei (F. viridis) waarvan de •vrucht» tamelijk draderig is, dus niet sappig. Op zicht is de plant te herkennen aan de zijdeachtig behaarde blaadjes. De haren van de onderzijde steken zelfs ver buiten de tanden van de bladrand uit en vannen een zilveren «baard». De heuvelaardbei komt voor in droge graslanden van de krijtstreek en is er plaatselijk niet zeldzaam. Een derde soort, de grote bosaardbei

(F. moschata) schijnt zo goed als verdwenen te zijn. En de gekweekte aardbeien ? Het zijn geen afstammelingen van de bosaardbei ; zij hebben een Amerikaanse voorvader, F. ananassa, zelf een kruisingsprodukt tussen

F. chiloensis uit Zuid-Amerika en F. virginiana uit Noord-Amerika (zij zijn weer «the biggest in the world», hoe kan het ook anders ?). Uit deze stamvonn ontwikkelden de kwekers de oude en de nieuwere variëteiten, die op de markt zijn : bleke vs. donkerrode vruchten, ronde (tomaataardbei) tegenover puntige (hanekammen), extra-vroege en vroege tegenover middensoort en late. Te kust en te keur dus, naar ieders beurs en smaak. De laatste jaren zijn er ook de «doordragende�variëteiten bijgekomen, met vruchten vanaf juni tot het invallen van de vorst, en de klimmende, die in een bloempot op een balkon kunnen geteeld worden. Natuurlijk, dank zij de moderne inzichten en verwor venheden van de tuinbouw : alles virusresistent en dus succes gewaarborgd! De bosaardbei heeft een dubbelganger, nl. de aardbeiganzerik. Dit lid van het ge slacht Potentilla, eveneens uit de rozenfamilie, is een vroegbloeier van zonnige, droge terreinen. Hij is in niet-bloeiende toestand te herkennen aan de blauwgroene onderzijde van het blad, aan de stompe tanden van de bladrand en aan de bovenste «tand» die iets terugwijkt in de omtrek van ieder blaadje. De bloem is iets kleiner dan die van de bosaardbei, en de kroonblaadjes raken elkaar zijdelings niet (bij de bosaardbei over lappen zij elkaar lichtjes), zodat de kelk ietwat zichtbaar wordt. En natuurlijk, het «vruchtje» blijft droog en is niet eetbaar. Eveneens droog en niet eetbaar is het vruchtje van de Indische aardbei (Duchesnea

indica), die met haar sierlijk blad en haar dooiergele bloem een interessante bodem bedekker is, zelfs in diepe schaduw ! Wij hadden het bij vorige gelegenheden al over de symboliek van plant en bloem bij de Vlaamse Primitieven (lelie

zuiverheid, iris = droefheid, viooltje

nederigheid

enz.). De bosaardbei was het symbool van de vruchtbaarheid. Wij treffen haar vaak aan bij de Oude Meesters in die optiek : zo op het alomgekende «Lams Gods», bij de «Madonna in de besloten tuin» van Dirk Bouts en in de «De Zondeval>' door Hugo Van der Goes. Ook de miniaturisten beeldden zeer vaak de bosaardbei uit,

niet zelden samen met de anjer (symbool van de goddelijke liefde) en de roos (sym bool van de menselijke liefde). Wij konden onlangs dit drietal bewonderen in het anti fonarium van de Abdij van Oosteeklo uit 1498. Of dezelfde symboliek nog speelt in de doeken van Joachim Beuckelaar, de 16e eeuwse «grootmeester van rebus en schijnrealisme» in zijn keuken- en marktscènes, hebben wij niet kunnen achterhalen. Maar voor onszelf zij wij van deze symboolwaarde overtuigd : dit zal wel beaamd worden door Monica, die op 15 november nog bloeiende bosaardbeien in haar tuin had ; wijzelf plukten op 2 december het laatste rijpe exemplaar.

(overgenomen met toelating uit «Kleine Kroniek van de Planten» door M. De Ridder, 1989).

Bosaardbei (Fragaria vesca)

Recente waarnemingen, periode maart-mei 1996 samenstelling Paul Herroelen

Wanneer datum en plaats alleen worden aangeduid, gaat het telkens om 1ex. Dodaars 25, 26 en 28 maa Tervuren 1 ex in broedkl, 10 apr 4 ex samen; aankomst

op broedplaatsen: 27 maa 1 ex niet in broedkl, 24 apr Tervuren en tot einde mei 2 ex in broedkleed maar geen nestbouw (REA), 04 mei Tienen, op 14 mei aanwezig op vijver nabij de Kluis te St. Joris-Weert, Meerdaal-woud (HEP). Fuut: Roosbeek 02 maa 2 ex , 02 apr 4 ex, 17 apr 8 ex (HEP. VAM); St. J. Winge Gemp 07 maa 2 ex, 02 apr 3 ex (HEP), 09 en 11 apr 5 ex (LAJ, VAM, HEP); 06 apr

Tienen ( COE, COP, HOE, HEP), 14 apr Kerkom-zandgroeve (HEP). Geoorde Fuut: 13 tot 26 apr Tienen 4 ad, 06 mei 2 ex (COE, COP, HEP, HOE);11

apr St. J.-Winge 1 ad in broedkleed (REA). Aalscholver: St. J. Winge-Gemp : 02 en 07 maa 26-27 ex, de meeste In paarkleed

(witte kop en dijvlek), 16 maa 3 ad+ 2 imm, 24 maa en 02 apr 23-24 ex (HEP, REA) 09 apr 8 ex (LAJ, VAM), 11 en 18 apr resp. 12 ex en 5 ex (HEP, REA); 02 apr Roosbeek 1 a�+

�

i_mm (HEP). 09 mei T�rvuren (REA).

Doortrek: 11 ·ma·a Glabbeek-Velpe 31 ex (COE). 14 maa Tienen 17.30 u. 40 ex

(HEP), 18 maa Tervuren 18 ex naar ZO (REA), 24 maa Hoegaarden 18.30 u. 6 ex (GEJ, ABH), 13 apr Neerijse-Doode Barnde 9. 50 u. ca 40 ex naar N (HEP). Roer domp: 28 jan Neerijse-Doode Barnde 1 ex Dijleoever; 04 feb Neerijse

Langerodevijver 1 ex In struik in rietkraag, vliegt naar klein boompje en neemt paalhouding �an (VBR). Blauwe Reiger: 24 apr Roosbeek 15 ex (VAM). Ooiev aar: 22 maa Leuven-Gasthuisberg 1 ex over (COP, PAW, SEV). 02 apr

Heverlee splitsing autostrades 1 ex op verlichtingspaal (MID), 16 apr Tienen (COE, HOE), 19 april Heverlee-Arenberg·ca. 10.30 u. 1 ex ca half uur in boomtop (TME). Knobbelzwaan: 09 maa Tienen nog 8 ex aanwezig (COE + 3); 02 en 11 apr St.

J.-Winge 2 ad (HEP, REA), 02 apr en 01 mei Roosbeek 2 ex (HEP, VAM) Grauwe Gans: 21 feb Glabbeek-Velpe 10 ex (COE), Tienen 24 feb 7 ex op akker,

02 maa 4 ex, 09 maa 1 ex (COE + 3), 17 feb St. J.-Winge-Gemp 3 ex over (REA). Canadese

Gans: Tervuren 27 feb Vossemvijver 2 ex (kleine

type) + 6

Brandganzen; 07-25 maa 1 ex (groot type) bij Brandganzen, op 27 maa en gans april 2 ex. 28 maa 3 ex. 02 apr 3 ex+ 1 ex klein type; 15 mei één ex. St. Joris Winge -Gemp 16 maa 2 ex overvliegend (REA).

Brandgans: 27 feb-11. 4Terwren 6 ex+2 Canadese Ganzen, 10 mei4ex (REA). NIJigans: 02 maa Roosbeek 2 koppels (HEP), 16 maa en 02 apr St. J. Winge Gemp één koppel over ( REA,HEP); 14apri l Bierbeek 2 ex (BUY), 11 apr Tervuren 2 ex In het veld, 18 apr Terwren

3 ex (REA),Tienen

27 apr

20 u.

3 ex

pleisterend gedurende een kwartier, 01 mei 1 ex + 1 bastaard, 11 mei 1 ex (HEP). Casa rca : 19 maa Kersbeek (COE). Bergeend: 02-20 apr Tienen één koppel (COE,COP, HEP, HOE), 09 apr St. J.-Wlnge-Gemp (LAJ,VAM). Mandarljneend: Tervuren 1 koppel feb tot april; 06, 28-29 meiéén M (REA). Krakeend: St. Joris-Winge-Gemp: 03feb

2M+4V, 16 maa 1M.24maa 2M,02

apr 1 koppel (REA, HEP); 02 maa Roosbeek 3 koppels,06 en 16 apr Tienen één koppel (HEP);Tervuren : 14feb tot 08 maa 1 M overwinterend,kreeg gezelschap van 2de M van 27 feb tot 08maa (REA). Win tertaling: 16 en 29 feb, 01- 15 maa Terwren 1 M, 27 maa één koppel, 11 apr twee koppels,18apr 3 M+2V (REA); 09apr St. J. Winge -Gemp 8ex (LAJ,VAM). PIJistaart: Tienen

09 maa 1 M+ 2 W. 14maa 4koppels, 02 apr één koppel (COE

+3; HEP),St. J. Winge-Gemp: 09 apr één M (LAJ,VAM). Zomertaling: Tienen

08maa 4M (COE), 16 apr één M, 27 apr één koppel (HEP),

01-25mei 3ex waarvan 2M. 11mei1M (VAM. HEP),St. J.-Winge-Gemp: 16 en 24 maa 2 M + 1 W, 02 apr 4 M + 4 W (REA,HEP), 09 apr 3 ex (LAJ,VAM); 11 apr Terwren 1M+2V (REA). Slobeend: St. J.-Winge-Gemp: 16 maa 2 M + 1 W, 02 +18 apr één k. (REA,HEP), 09 en 21apr 6 ex en 8ex (LAJ,VAM),11apr 9 M + 5 V (REA,HEP); Roosbeek 02

apr 1k.,11apr 6 k.; Tienen

06 apr 38ex, 01mei2M. 11mei 1 M (HEP).

Tafeleend 02 maa Roosbeek 23 M+15W ; St.J. Winge-Gemp: 02 en 16 maa 93 en 97 ex, 07 maa 6 4M + 12 V, 24maa 81 ex, 02 apr 19 M + 14V (REA,HEP),09 en 11apr 25-26 ex (LAJ. VAM,HEP);Tienen: 14maa 250M+103 W, 02 apr

ca.

ex, 06 apr 13 M+ 1o V, 16 apr 15 M +9 V, 20 apr 3 M + 1V,27 apr 2 M + 1 V ,o 1 mei 6 M+ 2V, 04mei1 M+ 2V,25 mei4-5 M (HEP); 1ste week april Bierbeek 3 M +2V (BUY),08 mei Tervuren 2M op St. Hubertusvijver (REA). Wttoogeend: 11-17 maa Rotselaar 1 M (PL.J,COE,COP,LAJ). Kuifeend: 02 maa Roosbeek 4 M + 3 V; St. J. Wlnge-Gemp: 07 maa 5 koppels. 02apr 4M+1V; Tienen 14. 3 3M

20 ex,06. 4 18M+15V,11. 4 16 M+9 V, 20apr

1V. 27 apr 11M+7 V, 01-04mei8koppels+ 2M,11mei 14M

11 V,25mei

20 koppels + 5 M (HEP). Hybride Kuif- x Wltoogeend: Tienen,één M tot 14 mei

1 ma (COE,COP, HEP, HOE). Brilduiker: 21 maa Tienen 1 V (COE, HOE). Nonnetje:Glabbeek-Velpe: 14 feb één vrouwtje, 18 feb twee V (COE), Tienen 18

en 22 feb één V (COE, COP), 02 maa St. J.-Winge-Gemp 2 vrouwtjes (REA). Grote Zaagbek: 15 feb Tervuren-Vossemvijver 2 ex overvliegend (REA); 08 maa

Tienen één M + 1 V(COE). Wespendief: 26 mei Hoeleden 2 ex (COE, COP). Zwarte

Wouw: 02 mei Oorbeek; Tienen : 03 mei (VAM), 04 mei 2 ex (COE, COP);

08 mei Glabbeek (COE, COP). Rode Wouw: 25 feb Bertem. Tienen-Aardgat, ·s namiddags Muizen (OSL), 02 maa Neervelp 11. 25 u. 2 ex vrij laag naar NO (HEP}, 08 maa Bierbeek 1 ex doortrekkend (ABH), 17 en 21 apr Tienen (HOE; COE, COP). Bruine

Kiekendief: 16 apr Tienen M op doortrek (HEP), in mei een baltsend

koppel te Willebringen (OSL), 12 mei Vertrijk-Koutemveld 3 ex (ROA). Blauwe

Kiekendief: Tervuren-park 20 feb één V laag naar N in sneeuwvlaag

(REA). Glabbeek 22 feb één V, Kersbeek-veld

09 maa één V (COE, COP), 03 maa

Willebringen-Jordaan één V jagend op Watersnippen (DSL);Tienen 22 feb en 09 maa één V (COE' + 3) en 02 apr (HEP); adulte M: 08 apr O\Jd-Heverlee, 10 en 14 .

. ·

apr Bierbeek (VAJ). Grauwe Kiekendief: 16 apr Tienen 1 M (COE, HOE, SMP), 18 apr. St. J.-Winge ad M naar W (REA). Havik: 09 april Butselbos (VAM). Sperwer : 18 en 3 1 jan Tienen-Aardgat; 14 maa Kumtich 2dejaars M (mager)

doodgevonden in tuin, nog volledig in jeugdk/eed (KIN, HEP); 11 mei Boutersem (HEP), 24 mei Tervuren 8 u. 3 V vlak na elkaar over St. Hubertusvijver (REA). Buizerd: 03 en 17 feb St. J.- Winge-Gemp (REA), 14 maa Holsbeek vergiftigd ex

gevonden (KBVBV), 14 maa Tervuren 1 ex naar Z over Vossemvijver, 02 apr Kerkom (HEP), 18 apr St. J.- Winge 1 zeer donker ex naar N (REA), 14 apr Boutersem 2 ex, 24 apr Butsel (VAM). Visarend: 06, 17, 19 en 22 apr Tienen (COE, COP, HEP, HOE), 21 apr Lubbeek

Spicht overvliegend (VAM). Torenvalk : 13 maa Tervuren 1 ex zeer hoog overv1iegend naar NNO (REA). Boomvalk: 11 mei Bierbeek (ABH). 24 mei Tervuren 1 ex naar WZW over St. Hubertusvijver (REA). Waterral: 09 april Lubbeek-Spicht (LAJ, VAM). Kwartel: 11 mei Kersbeekveld

(COE, COP). Kraa nvogel:Tienen-Grimde : 13 maa 18 ex pleisterend in weide gedurende één kwartier. 17 maa en 07 apr één ex Glabbeek 11 ex op doortrek (COE). Kluut: Tienen

(COE. COP, SEV), 20 maa :

23 maa 1 ex + 5 Bonte

Strandlopers (COE, COP), 08 apr 19 ex (VAJ), 03 apr en 01 mei 2 ex (COE, COP; HEP, VAM); 24 maa St. Ag. Rode 2 ex (VAJ).

....

Klelne Plevler : Tienen 09 en 14 maa eerste 2 ex, 02-14 apr 4 ex, 01 mei 5 ex (COE. COP, HEP, LAJ). Bontbekplevier: Tienen 05 en 14 mei 5 en 12 ex (COE, COP, HOE, SMP).

Goudplevier: Kersbeek-veld : 26 feb ex, 18 maa 36 ex, 30 maa-05 apr 52-53 ex (COE, COP). Zllverplevler: Tienen 17 mei 1 ex , 21 mei 4 ex (COE, COP, SMP).

Kievit: 02 maa Kerkom-zandput 15.20

u. ca

70 ex op doortrek, 14 maa Kerkom

Malendrles 144 ex op akker bij valavond ; 20 apr Tienen, op vijvers en in weiden een totaal van 89 ex, late doortrekkers? (HEP). Kanoetstrandloper: Tienen 0506 mei (COE, COP, HOE, SMP). Drleteenstrandloper: 14 mei Tienen 7 ex in voormiddag (HOE). 's avonds nog 3 ex, 15 mei 1 ex (COE, COP, SMP).

Temmlncks Strandloper: Tienen 06-07 mei 3 ex, 08 mei 4 ex, 16-17 mei 1 ex (COE, COP, PAW, SMP). Krombekstrandloper: 04 mei Tienen (HEP). Bonte

Strandloper: Tienen: 23 maa 5 ex+ Kluut, 12-14 apr, 04 mei (COE, COP, HEP). Kemphaan: Tienen 02 apr Tienen 1 M. 14 apr 5 ex, 16 apr 13 ex, 20 apr 20 ex, 27 apr 14 ex (HEP).

Bokje: 02 maa Vertrijk-Snoekengracht, laatste 21 apr (BUE), 03 apr Tienen 2 ex (COE, COP). Watersnip: 02-17 maa Vertrijk-Snoekengracht 4-6 ex, 08 apr 4-5 ex, laatste 21 apr (BUE, ABH, HEP). Tienen-Aardgat 1-2 ex In jan-feb, 5 ex op 12 maa (STE), 02 apr 1 ex (HEP); 09 apr Lubbeek-Spicht (LAJ, VAM).

Grutto: 10 maa Tienen eerste 2 ex, 14 apr één ex (COE, COP, LAJ,HEP). Regenwulp: Tienen

01 mei, van 02 tot 05 mei (HOE; COE, COP, SMP).

Wulp: 09 maa Tienen 1 ex (COE + 3); 11 maa Zoutleeuw-Meertsheuvel 2 ex (zou daar In vroegere jaren gebroed hebben)(BRL); 24 maa Bierbeek 1 ex over (VAJ).

Zwarte Ruiter: Tienen 14 apr één ex, 27 apr 3 ex (COE, COP, HEP). Tureluur: 24 maa St. J.-W-Gemp 1 ex in natte weide (REA), Tienen

02-14 apr 2

ex; 2, 11, 25 mei 1 ex, 5 ex. 2 ex (COE, COP, HEP, HOE); 8.4 Bierbeek 1 over ( VAJ)

Groenpootruiter: Tienen 16 apr 7 ex, 04 mei maximum 41 ex !!! ( COE, COP, HOE), 11 en 25 mei 3 ex (HEP).

Witgatje: 09 maa Willebringen-Babelom 2 ex opvliegend van beek (VIJ); 02 apr Tienen 3 ex en Lubbeek-Gemp 3 ex (HEP), Lubbeek-Spicht 02 apr 1 ex (HEP)

•

apr 2 ex (LAJ, VAM), Tienen 16 apr 2 ex (HEP).

Bosrulter: 11 mei Tienen 6 ex (HEP). Oeverloper : Tienen

eerste 20 apr; 01 mei, 04 mei 4 ex, 11 mei 18 ex

(HEP);Tervuren: 24 apr 2 ex, 30 apr 6 ex; 02, 08 en 22 mei één ex (REA).

Zwartkopmeeuw: Tienen

07 apr 3 ex (SMJ-J, 01 mei 2 ex (COE,COP); 11 apr St.

J-Winge 3 ex in een slaapvlucht van Kokmeeuwen (REA). Dwergmeeuw: 20 en 26 apr Tienen (COE, COP, HOE, SEV, SMP). Klelne Mantelmeeuw: Tervuren

11 maa 1 ad tussen Zilvermeeuwen, 24 apr 2

ad (REA), Tienen : 10 mei 1 ad+ 2 tweedej.+ 1 derdej. (HOE), 12 mei 2 subad (HEP, HOE). Ziivermeeuw : 07 maa St. J. Winge-Gemp 2 ex (REA), 14 apr Roosbeek 2 ex (HEP). Visdief: 11 mei Tienen (HOE). Zwarte Stern: Tienen : 01 mei 6 ex, 05mei 8 ex, 08 mei 1 ex , 11 mei 2 ex , 16

mei 1 ex (COE, COP, HOE, PAW, SMP). Tortet 01 mei Tienen 2 zangp. (HEP). Koekoek: eerste 08 apr Boutersem (BUE). Kerkuil: 27 maa Wakkerzeel

ca.

20. 45 u. 1 ex landt op hek (TME).

Bosuil: 19 apr Butselbos ·2 ex roepend (VAM). Ransuil: 10 apr Butselbos (VAM). Veldull: 03 apr Tienen (COE, COP). Gierzwaluw: Tervuren : 23 april eerste 2 ex

op broedplaats, 24 apr 5 ex (REA), 24 apr Tienen-atheneum eerste 3 ex (VAM). IJsvogel: 18 apr Tervuren-St. Gertrudevijver (REA). Kleine Bonte Specht: 09 aP." Lubbeek-Spicht (LAJ, VAM). Boomleeuwerik: Glabbeek

11maa6 ex, 15 maa 7 ex op doortrek (COE).

Oeverzwaluw: 21 apr St. J.-Winge-Gemp

15 ex (VAM), in mei 265 nestpijpen

te Bierbeek- Meerstraat (MOK). Boerenzwaluw: vroegste : 24 maa Meldert 2 ex (GEJ, ABH), St. Joris-Winge-Gemp 6 ex (REA), Korb.-Dijle 4 ex, St. Ag. Rode 3 ex, O pvelp en Korb.-Lo (VAJ), 28 maa Glabbeek 3 ex (COE), 02 apr Tienen 8 ex, Lubbeek 3 ex, St. J.-Winge 3 en 10 ex, St. P.-Rode-Horst; 02 en 06 april Kerkom aankomst broedplaats; 11 apr St. �· -Winge -Gemp ca. 140 ex boven vijver: 1 ex wordt gegrepen door Sperwermannetje (HEP). Huiszwaluw: 24 maa St. Joris Winge-Gemp 1 ex tussen Boerenzwaluwen (REA); 14 apr Tienen 5 ex (VAM),15 apr Vertrijk 2 ex op broedplaats (HEP). Duinpieper : 05 mei Butselveld (VAM). Graspieper: 13 apr Neerijse 11 u.,

20 ex naar NO over Doode Barnde (HEP).

Roodkeelpleper : Tienen 18 april 1 ex pleisterend (COE, COP, SMP); 05 mei

(HOE, SMP). Oeverpieper

Anthus petrosus littoralis

14 maa Tienen 1 ex in

winterkleed, minder schuw en wat kleiner dan Waterpieper; vanboven bruin, wenkbrauwstreep onduidelijk; aangezicht, kin/keel met gelige tint. poten zeer donker, kleur van buitenste staartpennen niet kunnen zien (HEP). Gele Kwikstaart: Tienen

14 apr 3 M komen toe, drinken, nemen een bad en

vliegen weg, 27 apr 5 M (HEP). Engelse Gele Kwikstaart: Tienen 14 apr 1 M,

------ ·

·----

24 apr 3 M; 26 apr, 05 en 08 mei 1 M (COE, COP, PAW, SMP). Een koppel Engelse Gele M x Gele Kwikstaart V op 26 mei te Tienen (HOE). Noordse Gele Kwikstaart: Tienen 24 apr 1 M, 01 mei 4 ex, 05 mei 3 ex , 08, 12 en 21 mei 1 ex, 10 mei 2 M (COE, COP, LAJ, Paw, SMP). Grote Gele Kwikstaart: 10 maa Korbeek-Lo een 10 tal ex hoog op doortrek (2 M +

2 W geringd: VAJ), Hoegaarden-Schoorbroek

ca.

10 ex aanwezig (GEJ); 18 maa

Tervuren 1 ex op binnenkoer van Afrtkamuseum (REA). Witte Kwik: 09 maa Tienen slaapv1ucht van 32 ex (COE

3).

Rouwkwikstaart: 21 feb Kessel-Lo 1 ex op De Becker-Remiplein (TME). Pestvogel: Leuven-Gasthuisberg : 17 feb 7-8 ex , vanaf 15 tot einde maart (COE, COP, PAW, BEM), op 04 apr nog 7 ex op parking Capucijnenvoer (TME). Wltsterblauwborst : 05 apr Tienen, op 06 apr

zingend (COP, HEP), 07 apr

Keerbergen-Dijle 1 M (TME). Zwarte Roodstaart: 16 maa Boutersem (VAM), maa Korbeek-Lo (VAJ). Gekr.

Roodstaart: 02 apr Tienen-Aardgat 2 vrouwtjes

(HEP), eerste op 2 en 6 mei Tervuren één M (REA). Paap)e:24 maa Ezemaal M (VAM ), 05-15 mei 9 ex geringd te Bierbeek en Opvelp (VAJ), maximum 9 ex op 5 mei te Bierbeek (ABH). Roodborsttapuit: 17 maa en 01 mei Tienen één M (COE, COP, SEV, VAM). 07 april Keerbergen-Dijle 1 M (TME), april-mei Lubbeek Aardebrug waarschijnlijk broedgeval (BUE). Tapuit Tienen : 14 apr, 01 mei Tienen (VAM); 24 apr-11 mei 32 ex geringd te Opvelp en Bierbeek, maximum 11 ex op 11 mei (VAJ). Beflijster: Tienen 08 apr 1 M, 12 apr 3 M apr 6 M

1 V, 13 apr 4 M

1 V, 14-15

2 V, 16-20 apr één V (COE, COP, HEP, HOE, SMP, VAM). Kramsvogel:

02 apr St. P.-Rode 80 ex In welde (HEP). Koperwiek: 02 apr St. P.-Rode 26 ex (HEP), 11 apr Terwren (REA). Sprinkhaanzanger

01 mei Hoegaarden

Schoorbroek zingend (GEJ). Rietzanger: 02-03 mei Tienen 1 zingend ex (COE, COP,

HOE,

SMP). Bosrletzanger

04 mei

Tienen korte zang (HEP).

Braamslulper: 02 mei Hoegaarden-Nerum , 03 mei Ezemaal (VAM). Grasmus: 05 mei eerste Vertrijk-Snoekengracht (BUE). Zwartko p : 30 maa Heverlee-Z. Waters M (VAJ), 03 apr Meldert (GEJ). Tjiftjaf: 08 en 16. 3 Oud-Heverlee (VAJ, BUE), 16.3 Willebringen zingend (OSL), 19. 3 Kersbeek (COE), 22 maa Tervuren (REA). Fitis: 02 apr Tlenen-Aardgat (HEP). Vuurgoudhaantje: 25 feb-16 maa Willebringen,

nadien

zingend

Boutersem (VAM). eerste 28. 5

(O SL). Grauwe

V l iegenv anger: 12 mei

Tervuren (RÈA). Staartmees: 15 jan Tienen

Aardgat 10 ex (STE).

Kuifmees:

in maa en op 10 apr 2 ex

29 apr 1 ex, 05 mei 2 ex in tuin te

Boutersem, 10 mei Tienen-atheneum (VAM).

Wielewaal: 01 mei Tienen , Roosb_eek 2 ex (VAM, HEP). Oost-Europese Kauw : 13 jan Kerkom 5 ex in groep van ca 40 Kauwen; 02 maa Boutersem 1 ex in groep van 10 Kauwen (HEP). Roek: 09 maa Tienen voormiddag terugtrek naar NO op grote hoogte (COE, COP), 10 maa Boutersem-Kwabeek 7. 50 u. ca 100 ex laag naar NO: Kortenberg 8. 20 u. ca 100 ex laag langs Leuvensestw naar O; trekhoogte waarschijnlijk beïnvloed door de krachtige oostenwind (HEP). Zwarte Kraal: 01 mei Tienen groep van 60 ex (HEP).

Vink: 14 maa Tienen ca 50 ex in bomen langs Gete (HEP), 16 maa Tienen-Aardgat 16. 30 u. 20 en 10 ex naar NO (HEP, STE), om 18 u. 10 ex op doortrek te Kerkom Malendries, 17 maa Boutersem-Kwabeek ca 20 ex onder beuken (HEP, BUE).

K eep: Tervuren, solitaire ex op 06 en 19 feb, 05 maa; op 20 feb een 1Otal ex tussen Vinken op grond in bos (REA). Europese· Kanarie: 14 apr Bierbeek 1 op doortrek (VAJ). 15 apr Tlenen-K.A.T. 2 ex, 16.4 Tienen-Grimde (HOE), 28 . 4 Boutersem (VAM) en Kerkom één

M (BUE, MER). Groenling : 07 maa St. J.

Winge-Gemp slaapvtucht van ca 150 ex (HEP). Putter: 13 mei Butsel-Kapelstr 2 ex (VAM). Kneu: 24 maa Hoegaarden massale doortrek o.a. een groep van ca. 250 ex (GEJ); 13 mei Butsel-Kapelstr 10 ex (VAM) (doortrek,kers ?). Ba rmeljs: eerste helft maart Boutersem, in tuin 3 ex (VAM). Geelgors: 24 maa St. J.-Winge-Gemp 1 M (REA); 09 apr Butselbos 5 ex (LAJ, VAM), 15 apr tussen Boutersem en Hoogbutsel 2 zangp, 30 apr Kumtich, 02 mei langs route Roosbeek- Breisem Tienen 4 zangposten (VAM). Ortolaan: Tienen 02, 08-11 mei 1 M. 12 mei 1 M

V(COE, COP, HEP, HOE, SMP). Rietgors: 09 maa Tienen slaapvtucht van 15 ex (COE

3), 30 maa Meldert 2dejaars V, gemerkt met Noorse ring, vliegt zich dood

tegen serre (GEJ, HEP). Grauwe Gors: 03 maa Wever 19 ex (COE, COP, LAJ), 25 maa Korbeek-Lo slaapvlucht van 22 ex (VAJ), 24 apr Butsel-Lubbeekstr., 02 mei langs route Roosbeek-Breisem-Tienen 3 zangposten (VAM).

Lijst van waarnemers en hun afkortingen : ABH= H. Abts, SEM= M. Bakkers, BAL= L. Briesen, BUY= E. Buysmans, COE

3= E. en P. Collaerts, J. Lambrechts, P.

Herroelen; OSL= L. De Schamphelaere, GEJ= J. Geebelen, HEP=P. Herroelen, KIN= N. Kinnaer, LAJ=J. Lambrechts, MER= R. Meeus, MID= D. Michiels, MOK= K. Moreau, PAW= W. Pauwels, PLJ= J. Vandepfas, ROA= A. Roelants, SEV= M. Severi, SMP= Ph. Smets STE= E. Sterckendries, TME= E. Toorman, VAJ= J. Vanautgaerden, VAM= M. Vanderhallen, VBR= R. Verbeeck, VIJ= J. Viaene.

--Âˇ-Âˇ---.

Actlvlteltenkalender )ull - oktober 1996

werkweek

14-21 Jull 1996

in de Doode Bemde, Neerijse; informatie- overdag 0161230558, 's avonds bij Christel D'Haene 016/ 445157.

Zwaluwdag

zo 04 aug 1996

wandeling te St. Joris-Weert; afspraak 13. 15 u. station Leuven , 14 u. station St. J. Weert. Leiding: Maarten Hens (tel 0161321412): einde rond 17 u.

zo 01 sept 1996

Planten en vogels van akkers

tussen Opvelp en Bevekom (Beauvechain); afspraak 8. 15 u. station Leuven, 9 u. kerk van Bevekom. Leiding: Maarten Hens (016fJ21412), einde ca. 12 u.

eerste helft september: juiste data staan nog niet vast een les over

zangvogels op trek

een bezoek aan een rlngstatlon

vogels In de hand

informatie: Maarten Hens (016/ 321412)

In de periode 12 tot 19 oktober

vogeltrektel 11 ng

op het plateau te Leefdaal- juiste datum staat nog niet vast informatie: Maarten Hens (016/ 321412)

za 23 november Dag van de Natuur rond klelne landschapselementen meer gegevens worden gepubliceerd in de Boomklever van september.

NIEUWE BOEKEN EN PUBLICATIES

Acta Ornithologica 1995. Proc. of the S!l'OPtJsium European Peregrine Falcon lts Status and Future. Acta Orn. 30 (1), 104 blz. Vijftien bijdragen over status en reintroductie van Slechtvalken in Oost Europa (vooral in Polen), de rol van jagersvereningingen, enz. Bezzel E. 1995. BLV-Handbuch Vögel. 544 blz., 450 kleurfoto's, 220 kleurtekenin gen. Prijs 40 DM. Behandelt alle broedvogels van Midden-Europa: kenmer ken, verspreiding, voortplanting, voedsel enz.. tot 4 blz. tekst per soort. G. R. 1. V. E. 1995. Goéland leucophée. Le Guêpier 1995, 6, N° spéc., 34 blz.

Een verslag van een colloquium (Montpellier okt. 1990) over uitbreiding, schade door en beperking van Geelpootmeeuwen in Zuid-Europa. Lessem Y. 1995. Bird Migration Proc. of the lnternat. Conf. on Bird Migration. 3-7 April 1994, Eilat, lsrael. lsrael Joum. Zool. 41, n° 3, 522 blz.; prijs 30 dollar. Roggeman W., D. Huisseune, D. Vangeluwe, P. Vandenbulcke & P. Vandousselare 1995. Belgian Ringing Scheme Data bank. Gaviidae to Anatidae. KBIN, Brussel, Studiedoc. nr. 79. A4 formaat, 222 blz., prijs 490 fr. (400 fr voor rin gers). Eerste verslag van ringuitslagen, van zeeduikers tot eendachtigen, behaald door het Belgisch Ringwerk. In de inleiding komt het Engels voor aan, gevolgd door het Nederlands en het Frans. Dit werkdocument is vol ledig met computer aangemaakt en bestaat hoofdzakelijk uit kaarten (zonder aanduiding van landsgrenzen), tabellen, grafieken e.a. uitsluitend in het Engels. Alleen het korte commentaar bij iedere soort is in drie talen. van den Berg A. B. & D. Lafontaine. 1996. Where to watch birds in Holland, Bel gium and northem France. Prijs 17 Eng. Pond. Een gids over de 200 beste plaatsen waar men interessante vogels kan observeren. AF

RADEN: Gandolfi

Vogelparadijzen.

1995.

vogelgebieden in Europa. Formaat 29.5

mooiste

21.5 cms., 240 blz. Uitg. Zuid Boekpro

dukties, Lisse. Ons land kwam niet in aanmerking omdat er bij ons geen paradijzen zijn. Ik raad dit boek ten stelligste af omdat er verkeerde onderschriften staan bij minstens 5 foto's: blz. 23, foto Steenarend, tekst heeft het over Zeearend; blz. 65 foto Fuut, tekst Wilde Eend; blz. 77 foto Tafel-en Kuifeenden, tekst Grote Zaagbekken; blz. 87 foto grote groep strandlopers, tekst

Breedbekstrandlopers;

blz. 104 foto Buizerd, tekst Torenvalk. Een Rode Patrijs is te verwarren met de gewone Patrijs. Op de binnenflap leest men " De tekst wordt verluchtigd ... ik hoop door een strakke wind uit het zuiden.

Verschijnt om de 3 maand (maart, juni, september, december) 11

BOOMKLEVER

jaargang 24, nr. 2

Jun 1 1996

. .

INHOUD

. Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallel en omgeving,

Maarten Hens

De Bosaardbei

M. De Ridder

Recente waarnemingen maart- mei 1996

Paul Herroelen

januari-maart 1996

Activiteitenkalender augustus- oktober 1996

Nieuwe boeken en publicaties

Artikďż˝ls en korte mededelingen voor het volgend nummer (september 1996) worden ingewacht bij Paul Herroelen, Leuvensesteenweg 347, 3370 Boutersem

ten laatste tegen 31 augustus 1996. Gelieve Uw waarnemingen over vogels in te sturen naar Maarten

Redlngenstraat 13, 3000 Leuven.

Hens,