Afgiftekantoor : Leuven X
Tijdschrift van DE WIELEWAAL afdeling LEUVEN
\�;
'·\ ,\\\ ... ,\\
:;·'�\�� \. ':� 'l \1·\.:.� \ .. l .
.
Jaargang 22
,
Nummer 2
april 94
Verantw. uitgever : A. Verboven, Groeneweg 60
/
3001 Hevertee
'
(
,. .
.
·
(
DE BOOMKLEVER
·
De BOOMKLEVER is het driemàaridelijkse �fdelingsttjdschrift van DE WiELWAAL,afdeling LEUVEN. . , . De Koninklijke Vereniging voor Vogel- en Natuurstudie DE WIELEWAAL .. . heeft tot doe_I de kennis en· de l;>escheming van de natuyr, en ifl .het . bijzonder van de in het wild voorkomende vogels, te bevorderen door alle middelen: o.m. door het oprichten van plaatselijke afdelingen, het houden van studiedagen, het uitgeven van tijdschriften, het verspreiden van vogel- en natuurboeken en het oprichten van natuurreserva�en.. De vereniging wèrd in 1933 opgericht,door E.H. Fr. Segers. Ze telt nu meer dan 5000 leden, verdeeld·over 55 afdelingen. Afdeling Leuven Is er daar één van. · . . ·· .
·
·
·
·
.
-'
,
. Een waaier vari voordrachten, dia, ·en filmavonden,· lessen, tentoonstellingen, geleide wandélingen, studieprojecten, deelname aan regionale èn internationale onderzoeken en inventarisaties, beheerswerken in natuurreservaten, uitstappen en r�izen in binnen-en buitenland staan jaarlijks op de agenda: . De ver�niging heeft niet minder dan 80 natuurreservatefi in beheer met een totale oppervlakte van mèer dan 3000 ha, verspreid over h�'el Vlaanderen. Ze bezit bóvendien een eigen ;'Wielewa.alhuis" te Turnhout waar naast he.t se�retariaat. Óok een. ornithologisch museum, eèn bibliotheek, vergaderzalen en ·een,boekhandel zijn ondergebracht. Lid worden van DE WIELEWAAL kan door ovèrschrijven van 600 BF op giro -rekening 000-0319785-73 ten name van De Wielewaal, Graatakker . 11, 2300 Turnhout. -'e kan ook een briefje met je naam en.adres en. het vereiste lidgeld . . "bezor'gén aan een van onze bestuursleden: ·:Monique Bekkers- Öostremstraat 4,.3020 Herent Hel'Wig Blockx- Dagóbertstraat 57, 3000 Leuven ·Raymond De Borger- Vrijwillig�rslaan 1, 3080 Tervuren Frans·Geenen - Eikenberglaan 14·, �o2o Herent-Winksele . ··Nico Vanderhauwaert - Heide 80, 3210 Lubbeek . ;. _ , · Michiel Mulier - Stationsstraat 22, 33.70 Bouter�em " PaUI Herroelen -. Lèuvensesteenweg 347, 3370 Boutersem Maarten Hens - Broekstraat 34 , 3000 Leuven Andre Verboven - Groeneweg 60, 3001 Heverlee ·Jan Wellekens .- Lipselaan 24, 3020 Winkselé '
·
.
·
.
·
·
·
•
·
·
· .
Leden ontvangen het tweemaandelijks tijdschrift WIELEWAAL,het trimestriele tijdschrift ORIOLU,S en het trimestri.ele afdelingsblad DE . . BOOMKLEVER .. . .
2
Belangrijke mededeling voor de leden van Tervuren
,;
Tijdens de provinciale vergadering van De Wielewaal op vrijdag 15 oktober 1993 teTestelt, werd een herindeling van de werkingsgebieden . in oostelijk Brabant besproken. . Men kwam onder andere tot het besluit dat alle leden van Tervuren overgeheveld worden naar afdeling.BRUSSEL. MENSEN DIE WOONACHTIG ZLJN IN TERVUREN DOCH LID WENSEN TE BLIJVEN VAN AFDELING LEUVEN KUNNEN DIT DOEN DOOR HUN VOORKEUR SCHRIFTELIJK TE MELDEN AAN DE WIELEWAALCENTRALE IN TURNHOUT.
ABONNEMENT 'DE BOOMKLEVER' De volgende editie van De Boomklever (april '94) zal enkel nog· naar de leden van De Wielewaal gezonden worden.
·
Mensen die lid zijn van een andere afdeling doch tevens de Boomklever wensen te ontvangen kunnen dit door overschrijving van 200 BF op rekeningnummer 001-1552168-50 van DE WIELEWAAL, afdeling LEUVEN met vermelding "Boomklever". Gelieve tevens duidelijk je naam en volledig adres te vermelden.
ARTIKELS Moeten getijpt worden ingezonden. . be redaktie behoudt zich het recht om artikels te wijzigen, liefst in overleg met de steller.Elke auteur blijft evenwel persoonlijk verantwoordelijk voor de door hem gestelde artikels. ADVERTENTIES Voor tarieven, vorm en inhoud gelieve te informeren op de correspondentie-adressen van de bestuursleden. REDACTIE Paul Herroelen, Michiel Mulier. EDITORIAAL Een nieuwe lente, een nieuw geluid. Onze allerbeste Paaswensen en veel lees en kijkgenot bij de aanvang van dit hoogseizoen van vogelleven.
3.
y. 1
"
EIDEREENDEN Somateria mollissima aan de kust en in het ·
binnenland Paul Herroelen,Boutersem. De Schuyter {1988) heeft voor het eerst aangetoond dat er aan de kust 23 maal meer Eidereenden voorkwamen dan tot nog toe bekend was uit de IWRB-tellingen verricht tijdens de winter.1984-1985: 624-605 ex tegen 220�404 ex. Vier jaar later werd een nieuwe telling gehouden waaruit bleek dat er in november-december 110 7 tot1560 ex voorkwamen (De Putter & Willemyns1989 ). Toen Maertens &Vercammen ( Oriolus 5 7, 1991: 64 ) tellingen deden tussen Oostende en de Franse grens vanuit een vliegtuig, stelden ze vast dat in december1990 861-942 ex aanwezig waren en in januari1991 1198 vogels. De grootste aantallen werden echter in maart1991 genoteerd nl. 4 963 en 3 588 ex respectievelijk op03 en1 7maart. Eiders zorgen steeds voor verrassingen; uit de resultaten van zeetrektellingen van juli 1989 tot juni1990 te Oostende blijkt dat tijdens het najaar bijna evenveel vogels naar het noorden vlogen als naar het zuiden. Tijdens het voorjaar ( midden januari tot begin maart ) werden omgekeerde verplaatsingén opgetekend: 77% van de vogels vlogen naar het zuiden 1 ( Boudolf & al. 1992). De beste plaatsen om Elders te observeren zijn de golfbrekers tussen Oostende én De Panne; zo telde ik op05 mei1989 te Raversijde491 ex waarvan22 7mannetjes. Wie tijd en geduld heeft kan Eiders gemakkelijk benaderen en de leeftijds- en geslachtsverhoudingen bepalen". maar opgepast als het gaat om lichtbruin gekleurde exemplaren met verspreide witte dekveren op de bruine vleugels en witte veren op de wang tot boven het oog . Deze vogels zijn geen mannetjes maar wel oude vrouwtjes ( Swennen1990 ). Men noemt dit verschijnsel "haanvederigheid", een fenomeen dat ook bij zangvogels wordt vastgesteld.
4
De verplaatsingen over het binnenland zijn voor het eerst goed gedocumenteerd voor het najaar 1988 toen duizende eerstejaarsvogels de Baltische streken verlieten en dwars door Centraal-Europa trokken, richting Middellandse Zee ( Geroudet 1991, Helbig & Franz 1990 ). In ons larid werden ze gezien vanaf de eerste week van september tot in de laatste week van december o. a: 07 sept Zandvliet 12 ex .10 sept Kallo-Doel, 08 sept Neufchateau, midden sept max 4 ex Oost-Maarland, 14-15 sept Schulen juv M, 16-18 sept Schulen één W, 17 sept Woumen-Blankaart één juv, 17-21 sept Lier Duffel één W, 18 sept Oelegem één W, 18 sept Humbeek imm M, 18 sept Kwaremont juv M voegt zich bij ge leewiekte soortgenoten; 18 sept Jambes 5 ex, 18 sept Charleroi, eind sept een stervend ex te Nobressart (Ardennen) en 3-4 ex te Flone op de Maas . Van 18 tot 29 sept 1988 was ik met vacantie te Rovinj, Joegoslavie; op 19 sept zag ik daar 6 ex voorbijvliegen; 's namiddags en op 20 sept zag ik in een plaatselijke baai een juveniele vogel die ik tot op 4 meter kon benaderen ( cf Helbig &Franz 1 990 ). Oktober: 02 okt Nismes (H) een groep van 41 ex laag overvliegend in oostelijke richting, 10 okt Oelegem 2 ex, 16 okt Nieuwkapelle; 22 tot 31 okt Tihange één W.;eind okt Maisieres 3 ex. November: 11-20 nov Duffel 4 imm. mannetjes, 27 nov Duffel; regelmatig 5-6 ex op de Maas ( omgeving Namur en Oost-Maarland ). December: 03 dec Dendermonde, 23 dec Hofstade(B) 5 ex; in Henegouwen 3-4 ex. te Seneffe, Nimy, Maisieres en Virelle. ( Oriolus 1988: 188 , 1989 : 36; Aves 1989 : 188, 1990: 54; Géroudet 1991,Menschaert 1991 ). Najaarstrek over het binnenland is niet uitzonderlijk ( wel de aantallen in 1988 ) maar gebeurt wel jaarlijks van midden september tot in november, een fenomeen dat door Lippens & Wille (1972) niet wordt vermeld en door Maertens & Van Sanden (1969) onvoldoende werd onderzocht. Klei!'e overvliegende of pleisterende groepen in het najaar zijn van oudsher bekend: - begin oktober 1939 Pottes (Hen.) een groep van 12 ex boven het open veld - 22 november 1952 Mol-Blauwe kei 6 ex - 20 tot 28 november 1965 Antwerps havengebied 20 ex - 30 september 1967 Namur een 3dejaarsvogel met Nederlandse ring - 26 oktober 1968 Neerijse 13 ex waaronder 7 mannetjes - 21 september 1975 Neerijse 21 ex waaronder 5 mannetjes - 23 november 1975 Leievallei 22 ex - 06 oktober 1980 Nazareth 9 ex waaronder 5 mannetjes - 14 november 1982 Genk-Diepenbeek 6 ex - 12 november 1983 Doel 44 ex waaronder 5 mannetjes.
5
Eidereenden overwinteren niet alleen in de kustzone maar ook in het binnenland,zij het in veel kleinere aantallen behalve tijdens de winter 1982�1983 toen in de Netevallei 3 tot 7 vogels aanwezig bleven; begin
december werd zelfs een totaal van 61 ex vastgesteld waaronder een overvliegende groep van 50 vogels ( Colin &Janssen 1983). Verplaatsingen van eerstejaarsvogels vanuit de Baltische streken is uit Zwitserland bekend sinds de winter 1957-1958 en de aantallen stegen geleidelijk . Sinds de winter 1965-1966 noteerde men een toename van de Driehoeksmossel Dreissena polymorpha in het meer van Geneve en werden de Eiders steeds talrijker zodat enkele vogels vanaf 1972 begonnen te overzomeren ( Winkler 1987 ). In Nederland ontstond in 1991 een polemiek tussen vissers en natuurbeschermers toen bekend werd dat de natuurlijke mosselbanken leeg geroofd waren door de vissers en de eiders afkwamen op hun mosselkweekpercelen. De ganse problematiek wordt uitvoerig ontleed door Abrahamse & Revier (1991) en door Voortman (1991). Het probleem van schade aan mossel kwekerijen stelt zich ook in Schotland maar kwekers en natuurbeschermers werken er samen om de beste afweermiddelen te ontwerpen en uit te testen. Dit blijkt uit de inhoud en de 13 tekeningen in de brochure van Galbraight (1992) die ik ten zeerste kan aanbevelen. Referenties Abrahamse J., H. Revier .1991. Kees Swennen over eidereenden en schelpdiervisserij. Waddenbulletin 26: 123-125. Boudolf L. & al.1992. Zeetrektellingen te Oostende van juli 1989 tot juni Mergus 6: 1 -108.
1990
Colin D. & L. Janssen. 1983. Eiders Somateria mollissima in de Netevallei tijdens de winter 1982-1983. Wielewaal 50: 71-73. De Putter G. & F. Willemyns. 1989. Enkele totaaltellingen van Eiders langs de Vlaamse Noordzeekust, periode september 1988- januari 1989. Mergus 3: 148-152. De Schuyter T. 1988. Enkele totaaltellingen van pleisterende Eidereenden (Somateria mollissima) langs de Westvlaamse Noordzeekust in de winter 1984-85. Mergus 2: 192-194. Galbraight C. 1992. Mussel Farms: their management alongside Eider Ducks. Scottish Natura! Heritage, Edinburgh. GĂŠroudet P. 1991. Les mouvements transcontinentaux de jeunes Eiders Ă duvet
(Somateria mollissima) en 1988 et leurs suites. Nos Oiseaux
41: 1-38.
Helbig A.J. & D.Franz. 1990. Einflug der Eiderente Somateria mollisima nach Mittel- und Sudeuropa im Herbst 1988. Limicola 4: 229-249.
6
' Laursen K. 1989. Estimates of Sea Duck Winter Populations of the Western Palae-arctic. Danish Rev. Game Biology 13, 6. lippens L. & H. Wille. 1972. Atl.as van de vogels in BelgiĂŤ en WestEuropa
lannoo, Tielt.
Maertens L. & P. Van Sanden .1989. Eider blz. 105 In Vogels in Vlaanderen
Vlavico, l.M.P., Bornem.
Menschaert L. 1991. Zijn er nog vogels. Wielewaa.1 Schelde-Leie, Asper.
.
Swennen C. 1990. Eidereenden met een afwijkend verenkleed: een oproep
Sula 4 (1 ): 29-31.
Voortman W. 1991. Vissers verwoesten mosselbanken. Argus 1/2:15-17. Winkler R. 1987. Avifauna der Schweiz. ll. Non-Passeriformes. Orn. Beob Beiheft 6.
7
PROGRAMMA
Zondag 17 april: VOORJAARSTOCHT IN TERVUREN
�,----,,-.--.---,.---,..--'-,--,>--��
Voormiddagwandeling met bijzondere aandacht voor de èerste zomergasten en voorjaarsflora ·
Afspraak: 8 h 00 Leuven Station 8 h 30 parking voor het Museum van Tervuren Einde voorzien om 12 h 00 . Leiding: Paul Herroelen. Zondag· 17 april vanaf 15-30 uur tot ongeveer 18.00 uur, in de zaal van het college 'Montfortanen' te Rotselaar: 15 JAAR KERKUILWERKGROEP NETE-EN DEMERVALLEI
Ter gelegenh�id van haar15 jarig bestaan organiseert de kerkuil werkgroep Nete- en Demervallei een INTERNATIONALE WORKSHOP voor genodigden.' Deze tweedaagse samenkomst van Kerkuilonderzoekers uit binnen- en buitenland heeft plaats op 16 en 17 april 1994 te Wijgmaal, met als doel informatie uit te wisselen over de verschillende nationale projecten en een aanzet te geven tot de oprichting van een "Internationaal (Europees) netwerk voor de bescherming en het behoud van de Kerkuil". . Bekende kerkuilspecialisten zullen als gastspreker deelnemen: Reinhard Mache en Hans Mohr uit Duitsland, Johan De Jong uit .
Nederland, Colin Roy Shawyer en Trudie Dockerty uit Groot -Brittanie, Hugues Baudvin (onder voorbehoud) uit Frankrijk. Verder hebben ook een aantal Belgische en Nederlandse onderzoekers hun deelname reeds toegezegd.
8
I îil 1
Als afsluiting van deze tweedaagse worksllop richt de werkgroep een infonarniddag in voor een breder publiek, onder het thema :DE TERUGKEER VAN DE KERKUIL. Deze aktiviteit, waarop wij ook U wlllen uitnodigen, zal plaatsvinden op zondag 17 april vanaf 15-30 uur tot ongeveer 18:00 uur, in de zaal van het college 'Montfortanen' te Rotselaar. Op het programma staat onder andere een diamontage met voordracht over de werking van de 'Kerkuilwerkgroep Nete� en Demervallei' Met een film over de Kerkuil zal deze viering worden afgesloten. Voor meer informatie : Ludo Smets - Baron E. Descampslaan 64 016 I 44.83.34.
3018 Wijgmaal-Leuven
Zondag 24 April: Vogelkijkdag in het kader van de Dag van de Aarde. 20 wandelingen binnen de grenzen van Vlaams -Brabant. Voor afdeling Oostende wordt in dit verband een wandeling gegidst door A.Verboven en P.Herroelen in het Meerdaelwoud Samenkomst aan de afrit
van de autoweg Brussel-Luik te
Haasrode om 9u15. Einde is voorzien om 16u30 97
99
88
6
98
69
95 92
9493
100
107 105106
1011 1041
�
·'',' ,:•\.;:,· ::;,",,.·{:, '�r :r:i' �,. <;
,
De wal!?rinOlen va�1.R01�·e1;1ar r� reeds
waiemden qi ll:l'1e m1 Memaf� �-<I'� � fWlei«i· dan 750 j.1ar verweven met deze
meer
� l�w�n De �8tiirrnolons vOf"mden er de e�ooomi!<he grondslag w�-���heren van �elaerNide 13de e� hun machl zot.denvesli9en. Tot aan 9é eenle �j ·
.
de incluslrièle �eid was hel kO<t'flleks de e"ge uilinq vi!/1 '1closlriêle bed�·
vigheîd in h el dorp. Na 1968 volgden jaren van Jeegsland en verval. Na enftele jaren renovatie slatigde tiet 1" Samen Anders Proberen (TSAP) erin om h el gebouw in zijn vroegere luisler Ie l"\ers!ellen. De ronckiefing wijs! dan ook op de nieuw onls1ane
��'kheden. de inleqralie van wonen en wcrlcen. ht!I aspekl monvmcnien· z0<g, 1>!1h<lrsl el van hel omfigg<nd l anóschap. Hooglepunl � clewalei1"adllcefllrale
l
waarvan vzw Eeowan de opgewekle eleklricil e i oP he l nel wM loeleveren.
Afspraak: Moe l n van Rolselaar. Molenstraal 2, 3110 Rotselaar. Roode l idingmeg l idsom 14h00. 15h00, 16h00en 17h00.
Info: TSAP, Oirl< Vansklljan. 016144.84.35 '
88.
Rolselaar
69.
Oud·Hevertee
90
Rummen
92
Mik (Asse)
93.
Sint-Genesius-Rode
94.
Sin· l Pe i !ers-lee\IW
95
Roosdaal
.
96.
Opwijk
97.
Lonc!eme l
98.
Leuve<l
99.
Tremelo
100.
Be t ekom
101.
N!rscllol
102.
Dies!
103.
Zichem
,i;:
{.
Bunsbeek
Oo
·
· t:
.
,
Levm�in��· ·
������an >��·dn Meerdaa�ovd
Oilevalei � Qd·He<l!r'ee
beheren samen met Natuurreser·
vii�vzw�ZP ha g,,;i� �,;\, c1e 'Ooode Bern!e'. De Ooode 8emclo igl pal W\ hel
�Vaj,·c)è=-��iei. Îe.riluidenvanleuvenenvonnlde kern van het Aeqionaal
landscmp iJïlel and. De vn.ndell �len � dan ook kenni<maken mei de vrï unie�e
lavna en 0()(3 van de1e voom1alige hOoilaroden, alsook de beheerswet,;en in �!
nalwgeilied.
Afspraak: kasleel Neerijseom
1dh30.
Ino f : Naruurinfocenlfum, Frans Vanden Bemp. l Waversebaan 66.
3001 Heverlee. 016123.05.58
"· '·
� ;=:.
104.
Bekkevoor1
·-�
Holsbeek
1U6.
L ubbee k
107.
Sin· l Piee l rs-Rode
HétW
,•
-:�.�..
,(�� :
'
'
.
{
:·�:
Cm !'Il\ Wa� Ie Geel� E� Rras;ru�!J(
·5·'..
� in eeo �lbare landboowsl reek. Hal is �!nvan dit weintge _ , � ïn :dè sle < el(oo verä..m daarom ai>solule besclielming. °"" cle
�
na� na� ��-G � Î�artel \.fseQtien 9rote<e verMlvtlnheid tussen la� en nah:.11..11·. Kleine bosjes, bom4'.!orijen, knotwilgen. ruigere bermen.." spelen daarin een belMg·
rjl<e rol. Oe neg;o.. ale Veren;g;ng Nalwr eo Larosr.hap voert je mee 000< een slvl<
"el<ol<>jsche inha�rul<luuf'.
)
Afspraak: kerk van Rummen (Gee lbels) om 14h00.
f;N DAARNA f'JJ\C»T
. #��1 Af.'R[E
?1à
Ino f : Na!uur en landschap. RonêlkJ Jacobs. 011158.95.74
,
---rrrnfl,rlv�
;:r •;··�:, ;,1(. rr� -�
.
. . ;:
J.".;
Ruivet\'.avelr(l versterkt oatwr te vissena�
Ná'!�� ton<JUlf-�:jit'Qalievê �Orvarin<Jen met andere ruitve aveliigsprojekten . eo hel 99ffi31�· cJ.r1�me oV9rrJe n�rbvt!>inq Hce<F:t� wn do! pl�Men "°°' '.·,
�
Vi��sit'�«'e teto:en�fël. VOOfNi11uvrenlancf�omoot dill.and!McNing!lf)l'OiP.k1
�env�rs!P.11dngvoor1fo l\ahn11 :rijn. n;ck�ris di:l war&!lif19WOR1 M�f()('(lff hoe in een
1
20 Mei :Nachtegaal tocht in het Kastanjebos te Winksele
o.l.v. J.Wellekens.
Vertrekt Leuven station om 20u15 of Winksele kerk om 20u30 Het Kastanjebos te Winksele(Herent) Een gemengd loofbos gelegen in de fusiegemeente Winksele te situeren tussen de Brusselse - en de Mechelsesteenweg. Sinds 1984 is een perceel hooiland van 80 are in beheer, met oa knolsteenbreek en brede orchis. In augustus 1992 kocht Natuurreservaten vzw een flink deel van het Kastanjebos aan nl 19 ha. Het voorziene beheer van het nieuwe bosreservaat is vooral een beheer van niets doen om te komen op termijn tot een "natuurlijker" bos. Op sommige plekken in het bos zal het hakhoutbeheer opnieuw ingang vinden oin de weelderige voorjaarsflora oa bosanemoon, daslook,gele dovenetel ed ,terug een kans te bieden. Natuur en Landschap Herent voert het dagdagelijkse beheer van het reservaat. Op het vlak van de avifauna springen volgende soorten in het oog:vooral dag- en nachtroofvogels komen veelvuldig voor met oa:buizerd, sperwer, torenvalk en ook mogelijk havik als broedvogel;bosuil, ransuil als broedvogel in het bos en kerkuil en menige steenuil in het randgebied rond het Kastanjebos. ·
·
Ook verschillende koppels houtsnip, nachtegaal, wielewaal, kleine bonte specht etc... zorgen voor de nodige afwisseling aan waarnemigen in en om het Kastanjebos. Op vrijdagavond 20/5/94 hopen we een deel van de rijkdom van het Kastanjebos te ontdekken en te beleven. Tot dan.
Zondag 0 5 juni: 41 ste Nationale Natuurbeschermingsdag te Brussel.
.·
NATIONAAL VERBOND VOOR
NATUURBESCHERMING
V. Z.W.
4lste Nationale Natuurbeschermingsdag
In samenwerking met hel Brusselse Gemeenschappelijk Front van Natuurbehoudsvere nigingen, organiseert het Nationaal Verbond voor Natuurbeschem1ing op
Zondag 5 juni-1994 de 41ste Nationale.Natuurbeschermingsdag in het Brusselse.
De dag valt ditmaal samen met de Vijf Valleien-Natuurrallye en het thema luidt "Natuur en Stad". De plaats van bijeenkomst en een gedetailleerd programma \\'Orden eerlang bekend gemaakt. Het exkursie-aanb<Xl zal echter alleszins geleide bezoeken behelzen aan: •
•
•
•
Het Hof.ter Mussen te Sint-Lambrechts-Woluwe met zijn typische wetlandnora, als na tuurreservaat beheerd door de M.K.8.0. Het Vorsterieplateau te Bosvoorde aan de rand van hel Zoniënbos, met een grote vers cheidenheid aan vegetatiegemeenschappen en bekend als trekvogel-pleisterplaats. Jam mer genoeg is dit gebied nog st.eeds niet beschermd ! Het Engelandplateau te Ukkel, waarvan de klassering in behandeling is en het Gcweste1 ijk Natuurreservaat Kriekenput-Kinsendaal, een bebost moerasbiotoop met een interes sante vegetatie en avifauna. De landelijke zone van Neerpede-Anderlecht, met typische Breugel-land-schappen, be dreigd door achterhaalde urbanisatie-projekten.
Het edukatief en kultureel belang van deze semi-natuurlijke randstadsgebieden zal ruim toegelicht worden, evenals de noodzaak tot het bewaren van de verrassende verscheidenheid aan planten- en diersoorten die men zelfs vandaag de dag nog in het Brusselse aantreft. Gelieve van nu af alle reeds bekende gegevens over deze Nationale Natuurbescher mingsdag aan te kondigen en wil desgevallend Uw afdelingen vragen, op zondag 5 juni 1994 geen andere akliviteiten te plannen. Wij hopen van harte op een talrijke opkomst: zeker in deze periode van openbaar on derzoek m.b.l. hel Gewestelijk Ontwikkelingsplan voor hel Brusselse, is ieders steun voor het behoud van de natuur in de stad bijzonder welkom !
Mel veel dank bij voorbaat voor Uw medewerking,
G. Van Steenbergen
J. Sténuit
Voorzillcr
L. Woué
Ch. Verstraeten
J. Smeyers
Medcvoorz.itters
Sekretarissen -------
Sec re tar iaat:
!
;; .:.1
i ële l
.
20
-·
.�000
.:.:-. :-.»e r;:-2::-.
14 Juni: Deelname aan nachtzwaluw-tocht van afdeling Demervallei.
-
Nachtzwaluwentocht te Engsbergen Op dinsdagavond 14 juni 1994 verkennen we de omstreken van Engsbergen( buurt van Tessenderlo). Op de daar nog aanwezige heide en bosgebieden broeden jaarlijks nog een paar koppeltjes nachtzwaluw of geitenmelker zoals hij in de volksmond is gekend. De nachtzwaluw was รณok jarenlang een bekende broedvogel in het Leuvense.Meer bepaald in Rotselaar (Heikant) nu een residentiele . woonwijk maar tot het begin der jaren 80 een broedplaats voor onze schaars geworden nachtzwaluw. De nachtzwaluw is een vogel die zich pas bij de avondschemering laat bewonderen. Hij jaagt op allerlei insekten en nachtvlinders. Hij heeft een perfekte schutkleur. Broedt op de grond. Als broedvogel van kapvlakten in het bos en andere open terreinen moet hij zich aanpassen aan de beschikbare broedterreinen.De nachtzwaluw laat zich tijdens de jacht meer horen dan zien.Hopenlijk vallen beiden ons te beurt bij ons bezoek aan zijn stek op14/6/94 J.Wellekens.
11
27 aug_ustus: i s-m de vogelkijkgroep tocht per wagen naar de FlevoPolder Leiding J.Wellekens De oostvaardersplassen in de provincie Flevoland(Nederland) Op de laatste zaterdag van augustus brengen we een bezoek aan het grootste natuurontwikkelingsproject van Nederland misschien wel vanEuropa. Om tegemoet tekomen aan de steeds stijgende vraag naar meer landbouw-grond om de steeds groeiende Nederlandse bevoll<ing te kunnen voeden,werden er in de 20ste eeuw tal van inpolderingen ten koste van de voormalige Zuiderzee gedaan. Zuidelijk Flevoland is de voorlopig (hopelijk) laatste inpoldering van Nederland. •
.
•
•
�-,���1�. ", .
• •
Door middel van gigantische dijken werd land gewonnen op de zee.Om
4
1 110
140
w
160
u-0J
-�
/
deze dijken te bouwen werd er op verschillende plaatsen aan zandwinning gedaan. Het huidige natuurgebied de Oostvaardersplassenen de Lepelaarsplassen zijn ontstaan op voormalige zandwinningen. Begin van de jaren zeventig viel de nieuwe polder droog.Er werd massaal riet ingezaaid oa via uitstrooing vanuit kleinevliegtuigjes.Tien duizenden hectaren rietland ontstonden. Een waar El Dorado voor
·•
allerlei rietvogels zoals Bruine Kiekendief,Baardmannetje en allerlei rietzangvogels. Vanuit Zuidelijk Flevoland begon de Bruine Kiekendief aan de herovering van tal verloren gegane gebieden in Nederland en de rest van Noord-west Europa. Ook in Belgie dool< de Bruine Kiekendief terug op oa in het Antwerps havengebied meer dan 20 koppels en in de buurt van Leuven in het Torfbroek te Berg. Door droogmalen van de polder verdwenen de rietvelden gestaag en kromp het leefgebied van talrijke vogels terug in.Ondertussen kon de natuur zijn gang gaan in de laagst gelegengebieden van de polder nl de voormalige z<tndwinninigsplaatsen.Hier onstonden spontaan moerassen van Internationaal belang de Oostvaarders- en Lepelaarsplassen. Moerasandijvie is toonaangevend op de drooggevallen slikken. Riet en grote lisdodden zetten het proces van de verlanding in . Tal van wilgensoorten nemen daarna de fakkel over. Tegenwoordig liggen beide natuurgebieden hoger dan de omringende landbouwgronden omwille van het inklinken van de kleibodems. Grote dijken werden rond de natuurgebieden aangelegd om het leeglopen en uitdrogen van de plassen te verhinderen. Eind augustus is een ideale periode om het 6000 hectare gebied te verkennen. Talloze steltlopers , eendachtigen en reigerachtigen laten zich goed observeren vanaf de omliggende dijken.Soorten zoals franjepoten, grote zilverreiger, lepelaar en reuzenstern worden jaarlijks eind augustus waargenomen. Meer uitleg over het gebied en zijn evolutie krijg je tijdens de tocht. Tot dan. Jan Wellekens
.
016/481637
- -
,_ -:_
.
� ftx�. ->
.:·,1· -�
-: ··· .. ::; · �
-1:• ):'.�--.:.:.· -
: - --:, ff!�ti·�- -=( ··;;� ;' �:· ',.,; , - . �� . tl � � 1��) ',., ..,_. - --�\/-
-
12
. --��k.
-�- .-�
.
�-
=::s :f:
-
-
--
-
_
'
· � 3::. :· - -� -.r
��-'
•.-·.,,
��
··
.
'
,
'°\::_ · _·.··=- · : ·. < i : -
-
-
-
-·
!
.. ." � .
-
-t . -
�� -;":;:: - �=...ç -
·
.LL= � .>-·---
-
·
-
� �-
�
·
.
_
-.:�.·-- ·
-� :.·.
�--
-·-�
---
MEDEDELINGEN
Hierbij sturen we U het definitieve programma van de plantenwerkgroep Brussel op. Za 23 april : inventarisatie Beverbos te Wemmel (Rik OV) 14 h : politiecommissariaat te Wemmel (Van Den Broekstraat) Za 28 mei : vochtige graslanden in Overijse met orchideeen. (Martin Thoré) 14 h: kerk Jezus Eik Za 4 juni: Silsombos (Jan Wouter) 14 h: kerk Kwerps
·
Za 25 juni : Akkeronkruiden rond Machelen (Nico Wysmantel) 14 h : Kerk Machelen
·
-
Za 2 juli: Begijnenbosdal (Luk Mertens) 14 h: nieuwe kerk Nederoverheembeek Iedere derde dinsdagavond van de maand (19 april,17 mei,21juni, 19 juli, 16 augustus) komen we samen aan de kerk van Nederokkerzeel. We bestuderen dan iets uitgebreider de ecologische kringloop van het Silsombos Tot op een van de wandelingen 1
Filip Fleurbaey, Populierenlaan 43 3070 Kortenberg 0217598752
13
NUTTIGE ADRESSEN
Ganzen en meeuwen met gekleurde halsbanden of ringen IBN-DLO ter attentie van dr. A.L. Spaans antwoordnr 313, N- 6700 WB Wageningen, Nederland Gekwetste vogels Vogelasiel p/a. H. Ceusters Engelenberg 51 3271 Messelbroek tel 013/ 77 27 02 Geringde vogels J.Vanautgaerden Hoogland 44 3000 Leuven tel 016/ 26. 22 77 Kerkuilenwerkgroèp p/a L. Smets Baron E. Descampslaan 64 3018 Wi jgmaal . tel 016/ 44 83 34 (tussen 14 en 20 uur).
Vogellijn·tel 03/ 48� 01 94 Wetgeving Le.efmilieu p/a Stichting Leefmilieu Kipdorp 11 2000 Antwerpen tel 03 231 64 48 fax 03/ 232 63 98
NIEUWE BOEKEN O.W. GIBBONS & al. 1994. The new Atlas of breeding birds in Britain and lreland 1988-1991., 576 blz.,prijs 2 695 fr D. RATCKIFFE 1994. The Peregrine Falcon,454 blz.,prijs 25 f ,2de editie. L.JENNI & R. WINKLER 1994. Moult and ageing in European Passerines , 256 blz.; prijs 40 pond. Aan de hand van 480 kleurfoto's van vleugels van zangvogel$ wordt aangetoond hoe de rui verloopt en welke de leeftijd -
van de vogel is.
C.dt.i FEU 1993. Nestboxes.;eo blz.,prijs 4 pond, met vele tekeningen en schema's o.a. nestwand voor Oeverzwaluwen,nestpijpen voor Ijsvogel, vlotten, platforms(futen, sterns),beveiliging tegen roofdieren, zelfs een model van nestbak voor Kerkuil op palen. ·
,
Al deze boeken kunnen besteld worden bij de boekhandel vari de Wielewaal te Turnhout, Graatakker 11 , tel 014/412252 fax 014/ 43 96 51. Paul Herroelen
14
j
./
KALENDER
AfB!l. rn•
dl
wo
do
11 18 26
� m•
16 23 30
Mil ryt•
/
I'
12 19 26
1 8
20
27
.!lllJ ma
4
11
18' 25
27
wo
3 10
4 11
17
24'
18
22
ll
28
29
3 10
17 24
30
·�
i
li do
1
J..4 wo
5 12 19 26
2
6 13 20
27
wo
3
15 22
23
24
30
vr
16
31
do
'
vr 4
11
5
18
12 19
25
26
19 25
�
30
1 8 15 22 29
12 18
17
vr
5
11
24
23
7 14 21 28
1
to
..!
10
·do
22 29
�
u 3
2
15
8
15
'/,
9
22 29
21 28
1
21
27
26
8
dl
20
19
wo
1.0·!
7 14'
8 13
12
31
dl
"
vi
5
25
10 17
29
15
21
18
9 ·16
9
14
do
dl
� ma di 1
.
to
2 9
1
•8 13
13 20
"
vr
5
" -1
9 18 23 30
"
8
13 20
. 27
zo
3
10
17 ' 24 31
7.0
7
H 21 28
15 /