Afgiftekantoor : Leuven
x
de boomklever Drlemaandell!ks tlldschrlft van De Wielewaal afdeling Leuven
jaargang 17, nummer 3 Verantwoordelijke Uitgever
15 Juli 1989 :
A. Verboven, Tervuursevest 254 bus 3, 3000 Leuven
\(_oorwoora
·--··-----------
Hallo beste lczer(es), Hier is hij 1,-eer, de onvolprezen
(?)
Op het ogenblik dat ik dit schrijf, uit dat het een dikkerd wordt,
Boomklever. ziet het er zelfs naar
maar alles is relatief natuur
lijk. Hopelijk vindt U er iets in dat de moeite waard is om te lezen en mocht dat niet zo zijn,
dan hebben we daar het
volgende op gevonden. Schrijf voor de volgende editie eens zelf iets. Een ander misverstand willen we hier ook even uit de weg ruimen.
Deelnemers aan onze tochten zijn hoegenaamd niet
verplicht een verslag te maken,
alhoewel de redactie dit
natuurlijk wel van harte toejuicht
• • •
Ondertussen is het al enkele maanden stralend weer het weer ook al onder de staatshervorming
• • •
(valt
?!) en ik kan
U dus alleen maar de volgende tip meegeven:
"Buiten is er altijd iets te zien, maar zorg ervoor dat U op het juiste moment ter plekke bent!" Tot op één van onze tochten,
Herwig Blockx Redacteur
a.i
•
.···:
INHOUD ·2
Voorwoord Verslagen
4
Waarnemingen
8-
-
7 1J
Fenologie
14
Kalender
16
Herkomst illustraties: (voor zover achterhaalbaar) C.F. Twmicliffe
3110
IA. Stolk
�
G. Driessens
5
Svensson
12
R. Stuurman
13
L.
D. Watson
1J
Murr
11t-
B. Callebaut
13
Voor sommigen zijn de gemakken van de cultuur zo belang rijk dat zij de natuurlijke elementen g�en veronachtzamen. �en de andere kant staat de natuurliefhebber die pas geluk kig is als niets hem meer aan de cultuur herinnert,
behalve
dan de waterdichte kleren die hij aan heeft en de kijker die hij nodig heeft om dieren te kunnen bestuderen,
en de
auto op enige km afstand die hem wel weer thuis zal kunnen brengeno (D.J. Kuenen
'76)
·r
VetSlag_ en ���� .Peer en Malpievennen:
Startschot om
�
· -�
13-5-189
9 u. aon het ntation te Leuven alwaar de
leider M.H. en de alomgekende B.n. respectievelijk 101
en
een kwartier te laat verschenen. De verdeling over de beschikbare auto's had tot gevolg dat verslaggever dezes zijn ongelukstuig ter plekke achterliet, Het ortolanengehucht in Peer werd spoedig gevonden, waarvoor �elukwensen.
Twee dingen sprongen al snel in het oog:
een ortolaanmannetje en "big chief" secondanten.
Martin Loenders met �
�
Nadat we dit bewakers rio van onze goede be
doelingen overtuigd hadden,
belandden we vrij vlug op "de"
plaats waar de laatste 2 paartjes zouden broeden
•••
Tot groot plezier van gans de groep wist M.H. twee manne tjes te verleiden (hwa
• ••
) om drie kwartier lang uit
stekend te poseren. Uiteindelijk slaagden we er zelfs in Marc afscheid te laten nemen van wat misschien de laatste Vlaamse ortolanen waren
• ••
Enkele bedenkingen hierbij:
2! in één eikmkruin zonder
territoriaal gedrag bleek kennelijk heel verwonderlijk; verbazend was ook de hoeveelheid tijd die de vogels spenderen in het afspeuren van een licht bebladerde eiketak. Ret eindsignaal werd gegeven door een kruisbek alhoewel je daarvoor toch herremansoren moet voor hebben. Na wat getouwtrek over de eetplaats
(met ondergetekende kan
men per slot van rekening niet overal komen h.v.d.r.) werd voor een plaatselijke drankgelegenheid gekozen,
wat ons wel
een fikse regenbui 1espaarde. ·André 1
die de streek kent als de spreekwoordelijke broek
zak ('s Avonds: uw
"André, hoe komt het dat er zoveel zand in:
broekzakken zit
7"; wist ons alle woonsten van Verbovens
en verwanten te situeren maar
(veel
)
interessanter ook feil
loos de weg te vinden naar de Malpievennen. Ook �eoorde futen vallen voor het zwoel gefluit van onze voorzitter, zo bleek nu. �elf was hij echter al naarstig op zoek naar nieuwe "veroveringen" zodat de achterblijvers nog wat naar de rode lampjes konden kijken vanop zeer korte a!stand
De volgende reeks plassen was dit voyeurisme kennelijk over gewaaid naar de andere kunne die uitgebreid keek of gier zwaluwen nu·werkelijk in de vlucht •••
• • •
terwijl dat reeds lang en breed in de boeken staat.
Hier vlogen ook wat slobeenden rond (ook met een grote mond zijn dus vrouwtjes te verleiden) en enkele zwarte sternen. De geelgors bewees schuwer te zijn dan de ortolaan,
alhoewel
zijn typische kaaskleur daar misschien voor iets tussen zit. Waar enigszins mogelijk werd een platte rust (letterlijk) ge houden,
een initiatief (misschien een ietwat ongelukkige term
in deze context) waar velen konden mee instemmen.
Op de heide zelf jodelden de wulpen melancholisch (ook dat schijnt effectief te zijn) en ook een zwarte specht liet zich even horen.
Het "kjuu" wordt in het Engels de rain call ge even later hadden wij prijs. Als afscheid
noemd en jawel,
konden we nog even de dodaarzen en geoorde fuutjes bekijken en als U
't mij vraagt zijn er mindere goden als afsluiter van
een tocht te bedenken.
Oorspronkelijk verslag: Bewerking: - -- -----
Y. Princen Redactie
-------------------------------
Resultaat:
j
Leesbaar ? 1
/
;.'
/
/
/
/
/ /
/
/
/ /
I
/ /
/
;
/
/
,
I I
/
. "
/
/
I
/
/
,/ /
f
VERSLAG BESTUURSVERGADERING t.h.v.
Debruyne-Nelissen
------------------------------------
Ao.nwezic:
A.
Verboven,
M.
Dekkers en Y.
M.
llerremans;
19-5-'89
-------------------------
Blo ckx,
H.
s.
Nelissen,
Princen.
Acendapunten: Uitstappenkalender zomermaanden
Briefwisseling Ledenbestand Redactie "Boomklever" Varia Regelmatig werd de vergadering in de war gestuurd door over
vliegende groepjes halsbandparkieten
(85
in totaal!). Ook een
meikever snorde langs en belandde gelukkiglijk niet tussen de al even krokante borrelhapjes
En nu dt
• • •
p•akCijk ...
WAARSCHUWING - WAARSCH1J\'/ING - WAARSCHUWING - WA:ARSCHUWING - WJ\.T.B
Reeds verschillende jaren moeten wij, nis,
tot onze grote erger-·
vaststellen dat onze natuurgebieden letterlijk leeg
geplunderd worden. Ook onze regio ontsnapt hier niet aan:
telkenjare opnieuw
verdwijnen legsels en/of jongen van zeldzame vogelsoorten. De buit verdwijnt in een lucratief internationaal netwerk We raden daarom iedereen ten zeerste af met vreemden of Qppervlakkige "St-J\gatha-Rode11kenniseen eew gezellig babbeltje te slaan over concrete broedgevallenl Het probleem beperkt zich trouwens geenszins tot avifa?ln� of onze streek. De orchidee�netroperijen in Zuid-Belgi., de verdachte belangstelling van landgenoten voor broed gevallen in Spanje: denken
• • •
dit alles
stemt o.i. tot meer dan, na
1
4-6-'89:
Harchies en Hensies
Na de tocht in
'87
die zowel bij de toenmalige deelnemers
en afwezieen (zij het ietwat verschillende) hcrinnerin�en oproept,
terug op het programma in
'89.
�an de kerk in Pommeroeul ontmoetten we de groep van Dender land en onze gids. Een zingende putter en een overvliegende scholver zorgden ervoor dat we iets later dan voorzien te Harchies aankwamen. Een sprinkhaanrietzanger zorgde ervoor dat ieder een gewekt werd.
Blauw
borstjes waren druk aan het zingen, ongetwijfeld met een tweede kroost in gedachten. Op de eerste plas weinig bijzonders behalve een zwarte stern en 2 groenpootruiters, die kennelijk Scandinavië niet meer wisten liggen. De volgende plassen lagen er wat vogelvolk betreft ook wat sober bij maar U kent ons, beste lezer,
niet voor één gat te vangen.
of wat dacht U anders ? Gewone oeverlibel1 watersnuffel:
Libellen,
azuurwaterjuffer,
ook toch maar een mager beestje
• • •
De laatste honderden meters waren dan toch wel de moeite: een "krakende 11 grote karekiet (wie durft dit in zang noemen
'e
?) ,
een oeverloper en
2 î
• • • • •
naam
bruine kiekendief.
Namiddags deden we nog een fikse wandeling in
Hensies.
Ik kwam er voor de eerste keer en ik vind het een knotsgek gebied.
Desalniettemin zagen we er een sublieme roodhalsfuut,
kleine mantelmeeuwen,
een grutto, krakeenden,
heel wat kleine
plevieren en een prachtige boomvalk die minutenlang poseerde in het blikveld van onze telescopen. Enig mooi
• • •
Onze gids zette tenslotte kordaat enkele vermotoriseerde soortgenoten uit dit natuurgebied. Wie durft het aan de volgende keer weeral niet mee te gaan
• • •
71 H. Blochx
•
Maart - April - Mei :
verrekijkermaanden
Hieronder vindt U een samenvatting van de waarnemingen van de afgelopen lente. Heel wat soorten vielen door de mazen van onze zeef1
ijsvogel, brilduiker, appelvink,
sperwer, buizerd, torenvalk,
de spechten, havik,
blauwe reiger en de meeste stelt
. lopers; om er maar enkele te noemen.
Ook de namen van de waarnemers zal U tevergeefs zoeken; ze werden bewust weggelaten. Mensen die dit overzicht wensen te gebruiken, kunnen de volledige gegevens steeds bij de redactie bekomen.
--. �E���-�!!Y�EE�!g��
30-3: te OHN om 11.00 een grote z ilverreiger
�E��Q!!E
19-4: 1 naar
NW te Winksele
�EE!;EE!;���E
12-4: om 12.00 1 ad. te Overijse overvliegend naar de DiP.o vallei en jawel: • ••
• •
1 ad.
•
's avonds in de Doode Bemde/NKV
13 en 14-4: de purperreiger wordt aldaar genoteerd c� opgejaagd?) + + .,. . .+-
+.ç-..(l
+ ....--1:"" .. +-+ +-+ +-
"'-.1.. 'f-t--1- +...,,_
e/P
Het swingt d an uit met de scholvers in Nederland en ook de Dijlevallei wordt niet "gespaard" van deze zwarte vloedgolf:
8-3: SAR 15.00: 65 ex naar N 14-3: SAR 16.15: 1 imm. landt en blijft tot 15-3 1-4: Heverlee: êO-tal naar N 3-4: SAR 18.00: 2ê ex op de vijver 19.00: allen wegl Heverlee: 26 naar N 7-4: SAR: 12 12 tot 15-4: 4 te SAR 16-41 2 te SAR 19-4: SAR: 7 ex; om 16.45 landen nog eens 13 ex 20-41 SAR: 40 aalscholvers! 21-4: " 45 ex 11 �9 ex 22-41 " 27 ex 23-41 "
�
20
--. �!��Y25�!
"Monday,
Maandag 6-3:
Monday,
can't trust that day
een stralende lentedag, ·een "kroe "dag:
Il
° 23 C, en jawel, weeral
Bertem 11.00: 21 ex naar N Korbeek-Dijle 14.15: 38 naar N Heverlee 14.45: 31 ex naar N SAR 15.00: min. 160 kraanvogels cirkelen rond; ze worden vervoegd door een omvangrijke tweede groep zo dat op een gegeven ogenblik meer dan 300 vogels in de lucht zijn! Hiervan vertrekken eerst 138 ex naar N • • •
filolsbeek 15.00: 32 ex na enig landingsberaad dan toch verder naar NO Houwaart (namiddag): boven het Walenbos komen verschillende formaties samen (2 à 300 ex); na enig cirkelen vervolgen ze hun weg Maandag 27-3: U weet nog wel, het begin van een zomerse maart week; enkele achterblijvers doorkruisen het lucht ruim van de Dijlevallei: OHZ 10.00: ong. 50 naar N Overijse 13.30: 34 overvliegend Heverlee: om 18.50 11 ex naar N
!S!!!!!� 15 en 16-4:
10 ex plat op het water zittend te SAR
!!2�!��!12 Over vroege lentekriebels gesproken: op 3-5 reeds 3 brompottend b altsend te Holsbeek
��.g�!!!!��!i
31-3 en 1-4:
min. 7 buidelmezen te
�osières J
van
deze
�E�:!��-S�!!:! 8-5: SAR 1�.30: 5
naar N bc�in mei op een vijvef te DB/NKV een paar met
5
juv.
Zoal� U reeds las in de Boomklever jg 17 nr. 1, was de afgelopen "vlinter" een echte eendentopper van formaat. Ook de lente maonden brachten spectaculaire aantallen watervogels in de Dijlevallei: Slobeend: Tot half maart is de slobeend slechts in bescheiden aantallen aamrnzig1 maar daarna (alleen maxima) • • • •
18-3: )0 rf, 16 � 25-3: 2 d', 1 Î 46 d1 ' 39 �
SAR AVP s J!.R 26-3: Naar verluidt, de exacte gegevens zijn nog niet in ons bezit 131 slobeenden op de vijver van SARI
12-4:
16
J 18
� te
WLS(N)
��!!!�E����!!E De voorjaarstrek van dit eendje is al even onvoorspelbaar als bij de pijlstaart.
'89
was een rijkelijk "gestof.feerd" voorjaar.
Een samenvatting:
25-3: 3 ! ,2 �te Gastuche 27-3: SAR naar verluidt 's namiddag 2 paar
morgens 9; in de
29-3 tot 3-4: 1 paar te SAR ( + 1 Ó op 2-4) 5-4: 1 paar te NGB 3 � ,2 !i- te SAR 8-4: 1 paar te NKV /DB en SAR 12-4: op de vijvers te NKV/DB geregeld 1, soms 2 paartjes tot ver in mei 15-4: 4 .r 12 fi. balts te Gastuch� 23-4: 1 � te Gastuche .
•••
.
11
�!J1�!��!:� Soms begrijpen we er zelf geen jota van: enkele jaren eeleden was er een "pijlstaartloos" voorjaar (zelfs op Blokkersdijkl) nu gedurende maart tot begin mei practisch constant aanwezi�. Een selectie: 5 tot 9-3: 6 ! ,3 �te SAR 11-3: 11 t! ,ê �te SAR 14-j1 4 � ,3 i te SAR 15 tot ê8-;: 2 paar te SAR 9 -4: 1 paar te NGB 20-4: 8 paar te SAR 30-4 en 1-5: 2 paar te SAR, 1 paar te Gastuche
!S!'.22����� Het �krooneend te WLS(N) werd het laatst gezien op 29--4; op 13-3 werden aldaar zelfs 3 I genoteerd.
��E5��!!ç!
Eén (1) waarneming:
2-3: 2 te WLS(Z)
82��-!'.!2�!:! Een klassieke lentetrekker1
18-3: 19-3: 27-3: 31-3: 26-4: 4-5:
1 1 1 1 1 1
te SAR te Winksele te SAR boven de DB te Winksele naar W te Overijse
�!'.!-8.!!�_!!2�!:!1 22-4: 6-5: 9-51 19-51
15.25: 1 te SAR 1 overtrekkend te Overijse om 12.00 1 om 13.25 naar NO te OHZ 1 boven de vuilnisbelt te Gastuche
V:i!!E�!!�I 6-'+1 1 te SAR 1 te Neerijse naar N om 20.00 7-41 1 om;15.10 te SAR 14-41 1 te SAR 19--4: 1 om 19.15 te SAR 2�--4: 1 te SAR 27--41 1 even te SAR
�!��!'.!�-�!����ç!!�! j1-31 7--41 8--41 12-4:
t' in 2 a'te 1 !/.te 1 �in
1
de DB Beauvechain Neerijse/Bertem de DB
Bruine kiekendief ----- - -- - -- --
-
-
-
Opvallend weinig waarnemingen: 12-4-: 1 in de DB 111--'1-: 1 � te SAR 6-5: 1 r:!' te SAR 21-5: 1 � tussen Pécrot en Bossut 25-5: 1 � boven de DB
���E�!!���f 14-5: 2 boven de zandgroeve te Neerijse 22-5: Overijse: 11 ex afzonderlijk op trek op 30 min. tijd 27-5: 1 te Winksele Smelleken 30-3: 1 î- op trek te Overijse Boor.ivalk Van (het/één van de) residente paartje(s) arriveert één vogel op 17-4- te SAR; op 1�-4- 2 ad. aldaar. Overige: 18-11-: 1 te Winksele-Delle 23-4-: 1 ad. te NGB
!S1:!:E���!�E 21 -3: 1 te SJ\R 28-3: if voedert �te Neerijse 17-4-: 1 te NKV/DB.
• ••
�E������� 2-5: een draaihals te Heverlee
.!?:::�EG!!)���::::'. 20-4-: 9 te SAR 6-5: om 11.00 9 ex overtrekkend te Qverijse
����!!�-��!!!������� 2-3: 1 ad. te WLS(N) 6-5: 1 ad. te SAR
y�����f ii� 10-5: 1 te Gastuche
22-5: 3 witvleugelsternen tussen 13.10 en 21.25 wanneer ze hoog ornhoogcirkelen en naar N verdwijnen •••
�22!1��-5�1�-�!��!��!
10-5: 2 te Winksele 21-5: 2 a' ,1 �te l}entuche
�2!!!�-Y1i����!����E 21�-5:
1 cf te Winksele 1 c;evolr,d door een broednel aldnnr
Q��E��61�-E22��!��E!
24-4: 1 d' za te Holsbeek, gevolgd door een broedgeval aldnor 27-4: 1 Ó' za te AVP
��!±!il.�!�E
28-3: 2 rJ 1 � te Overijse 29 en 30-3: een ander cl' aldaar 31-3 en 1-4: 1 <1 te Overijse 2-4: 3 1J1 te Overijse Il 3-4: 2 rJ Il n 12-4: 2 d' t 1 r
13-4:
idem 1 C' te OH 16-4: 1 cf te Overijse
���E!�! 24-5: 1 roepend
J hoog overtrekkend om 03.40 (!)te Heverlee
:�!�!��:_2�E��!il.�
22-4: 7 ex (waaronder 2 geringde) te Heverlee
!'.!�!�EE!�E�E
?-4: nog steeds 37 ex op de slaapplaats
�EE�!Y!!!�
Heel de winter talrijk aanwezig o.a. te Heverlee, Holsbeek en Kessel-Lo. Ook het bt'oedbestand was "tal rijk" te noemen: bv. op 20-3 gezarnenli � ke balts van 18 ó.., en 5 !f in eén boom kruin te Heverlee. 11FKORTINGEN S:AR St-:n.gatha-Rode DB/NKV " Doode Bemde/Neerijse/ Kliniekvijvers FLO " Florival WIS Wilsele NGB " Neerijse "Grote Bron" OH Oud- Heverlee 'AVP " 'Abdij van Park LP " Leopoldspark =
=
=
in de DB
En voor zover hierboven nog niet vermeld hieronder een summier overzicht van de aankomst van enze zomergasten.
Tjiftjaf: �8-2: 1 d" za
te Holsbeek
2-3: 1 te SAR Zwartkop:
9-3: 1 J za te Heverlee (erg vroeg)
Grutto:
8 3: 2 te Gastuche -
Roodborsttapuit: 8-3: 1 � te Bertem 10-3: 1 d" te Holsbeek Oeverzwaluw: erg vroege terugkomst in verheugend grote aantallen: 11-3: 2 te SAR 15-3: 4 te SAR op 14-5 in een nieuwe wand in de zandgroeve te Neerijse ong. 250 nestgangenl
Zwarte roodstaart: 14-3: 1 <!' za te Holsbeek Kleine plevier: 25-3: 1 te AVP 30-3: 7 ex balts AVP Vuurgoudhaan:
26-3: 1 d' za 11De Kluis"
Boerenzwaluw: 18-3: 3 te Ofü:'.: Fitis: 28-3: 1 ó za in het LP te Kessel-Lo 1 o� za te FI.O Europese kanarie: 9-4: 1 naar N te Korbeek-Dijle; de soort is 11verschwunden11 uit nagenoeg gans de streek
Huiszwaluw: 3-4: 2 te SAR Koekoek: 5-4: 1 te SAR 7-4: 1 ..J' za in de DB Fluiter: 9-4 (!): 1d'za te Bierbeek 16:.J� : meer dan 10 zingende o in Meerdaal en Heverleebos
Boompieper: 8-4: 1 J' za te Haasrode Rietzanger: 23-4: t� Gastuche en FI.O één zingend mannetje Sprinkhaanrietzanger: late
terugkomst:
Gierzwaluw: 20-4: enkele te SAR 23-4: ong. 40 te SAR Wielewaal: 2-'"5: 1 <! za te SAR iwarte stern: 5-5: 2 te SAR 6-5: 20 te SAR Paapje: 6-5: 3 te Overijse
23-4: 1 rJ za te NGB 1-5: 1 J za te OH en FI.O
U hebt zopas
DE BOOMKLEVER gelezen, het drie
maandelijks tijdschrift van DE WIELE':IAAL,
afdelinc;
LEUVEN. Lid worden van on�e vereniging kan door over schrijving of storting van
000-0319785-73
Bfr. op rekening
500
van
De Wielewaal Graatakker
2300
11
TURNHOUT
Het contactadres van afdeling Leuven is Wielewaal/Afdeling Leuven p/a: Herwig Block:x Langeveld 233 3201 Holsbeek
Mensen die geen lid zijn van De Wielewaal,
maar
toch op de hoogte wensen te blijven van de activi teiten van afdeling Leuven, kunnen dit doen door een gift te doen van minimaal
431-008591-19
100
van De Wielewaal,
Bfr. op rek.nr.
Leuven.
Ze ontvangen dan gratis De Boomklever gedurende één kalenderjaar. Werkten mee aan dit nummer: Y. H.
A. Verboven,
Princen1 Blockx
•
•
•
en last but not least: Suzanne Nelissen
Hagar de Verschrikkelijke
o.' o! tE J:r:.44EN MT .DIE.QeJ 'VOELEN W�NEEJl Ell EEN Mi.IP OP Kor.\!IT 15-
door Dik Browne
11/
Kalender
12 en 13 auc;ustus: Weekend in de Gaum e Afspraak:
8.00
Leuven Station
Het is echter noodzakelijk dat U vMr
�-8
di
29
augu s t us :
naar
Herwig Blockx belt
Bestuursvergadering t.h.v.
(448837)
Marc Herremans
Pn. Lydialaan 651 3030 Heverlee om 20.30
zo 10 september: Vogels vangen o.l.v. Marc Afspraak:
Leuven Station
:Herremans
8.00
Gaat alleen door bij stabiel weer zonder te veel wind; bij twijfel: 229372
za 16 september:
"Gentianen"uitstap" naar de Ourthevallei H
Leiding: Afspraak:
•
Blockx
Leuven Station
9.00
Bellen vbbr 10-9 naar A. Verboven om ver voer te regelen indien U zelf niet kan rijden
zo 15 oktober: Vogeltrektelling in Bertem Afspraak: Leiding;
Kerk Korbeek-Dijle
A. Verboven/Marc
8.00
Herremans