DE BOOMKLEVER
JAARGANG 15 V.V.
A.VERBOVEN
NUMMER 2 TERVUURSEVEST 25413 3000 LEUVEN
Wat je over DE WIELEWAAL moet weten
De vereniging DE WIELEHAAL werd in 1933
gesticht en heeft tot doel
" de kennis en de bescherming van de natuur en in het bijzonder van de in het wild voorkomende voeels te bevorderen door het houden van studiedagen,
:
ondermeer
het uitgeven van een tijdschrift,
het verspreiden van natuurboeken e n het oprichten van reservaten."
De vereniging heeft niet minder dan 70 natuurreservaten in beheer, met een totale oppervlakte van meer dan 4000 ha.,
verspreid over
geheel Vlaanderen. Op dit oeenblik telt DE WIELEWAAL meer dan 6000 leden,
verspreid
over 52 regionale afdelingen. Eén van deze 52 is afdeling LEUVEN.
Lid worden van DE WIELEWAAL kan door
overschrijving van 450 BF op
rekening 000-0319785-73 van DE WIELEWAAL Graatakker
11, 2300 Turnhout
Voor dit geld kan je deelnemen aan alle uitstappen. Bovendien ont vang je dan
:
- 4 nummer:> van ORIOLUS,
het nationaal tijdschrift van de vereniging.
Hierin verschijnen enkel ornithologische artikels. - 6 nwnmers van WIELEWAAL, het ledenblad van de vereniging. Hierin verschijnen
de activiteitenkalender,
reservaten,
aankondigingen van congressen en reizen e.d.
- 4 nwnmers van DE BOOEKLEVER,
nieuws uit de afdelingen en
het regionale afdelingsblad van
afdeling LEUVEN.
Ben je geinteresseerd in de verenieing, steeds terecht bij
2
of heb je vragen dan kan je
:
- Viarc Herremans,
Prinses Lydialaan
- Herwig Block:x ,
Langeveld 233,
- André Verboven,
Tervuursevest 254/3, 3000 Leuven
65, 3030 lieverlee (tel 22 93 72)
3201
Holsbeek
(tel 44 88 37) (tel 23 81 84)
ALLES WAT U STEEDS HAD WILLEN WETEN, MAAR NOOIT DURFDE VRAGEN OVER
•
•
•
•
DE CLOWN ONDER EN BOVEN WATER:
•
Zuid-Flevo jan.
'83:
•
Brouwersdam jan.
'87:
DE
llSEEND
Per intercom van de bus wordt een ijs eend gesignaleerd; de bus helt fel over naar links door de toeloop van de inzit tenden. "Ja, ginderachter: ijseenden 1 11 Deze kreet lokt enkele deelnemers uit de auto om, ondanks de Siberische koude, met tranende ogen de zee af te speuren •
•
•
Dit zijn slechts enkele voorbeelden om te illustreren welke fascinatie ijseenden uitoefenen op de gemiddelde vogelkijker. Maar wat weet U,
beste lezer
(en ev.
medewaarnemer
•
•
•
)
over
de oorzaak van deze ornithologische euforie ? Wij vonden het interessant enkele gegevens over de ijseend op een rijtje te zetten.
Hopelijk vindt U ze even interessant om te lezen
•
•
•
EEN ARCTISCHE BROEDVOGEL De ijseend broedt in de dwergberken- en wilgenzone van de toendra;
op grote hoogte in de Scandinavische bergketen en
rond de Ijszee op zeeniveau. Vooral kleine, meertjes en beekjes zijn erg in
ondiepe plassen,
trek.
De ijseend is de talrijkste eendesoort op de toendra van Eur azië en Noord-Amerika.
Bij tellingen van de lentetrek in de
Finse Golf kwam men in
'60 nog tot 350.000 ex.
Door het lozen
van stookolie op de overwinteringsgebieden is dat aantal echter afgenomen.
IN DE WINTER ----- - -----Geheel in tegenstelling tot het broedbiotoop is de ijseend in het winterhalfjaar op (zeer)
grote wateroppervlakten te vinden.
Terwijl in Noord-Amerika tienduizenden ijseenden overwinteren op de grote meren is de ijseend in Europa gedurende de winter een typische zeeëend. tallen,
Vooral op de Oostzee verblijven grote aan
dikwijls zo ver noordelijk als mogelijk.
Als dan in
strenge winters de Baltische Zee compleet dichtvriest,
kan je
3
in onze regionen grotere aantallen
verwachten.
"kwakkelwinters" overwinteren er in de duizendtal ijseenden. niet te zien;
Maar ook in zogen.
westelijke Waddenzee een
Vanop de vaste wal zijn deze vogels echter
ze werden geteld van op een boot
(Swennen
1985).
Gegevens uit Schleswig-Holstein tonen aan dat de ijseend graag overwintert nabij kusten met uitgestrekte vlakke zandstranden. Als we denken aan de Waddenzee met uitgestrekte droogvallende zand- en slikplaten,
schijnt dit
ook
Ook aan de Brouwersdam zijn telkens
voor Nederland te gelden. weer ijseenden te vinden ter
hoogte van de (steeds groter wordende)
zandplaat die zich zee
waarts van de dam uitstrekt.
DUIKEN Steeds weer wekt het verbazing boe een ijseend in een fractie van een seconde onder water verdwijnt.
Net
voor de vogel onder het=wateropper vlak uit het zicht verdwijnt, worden de vleugels al geopend.
Net zoals de
eidereend en de zee�enden zwemt een ijseend onder water met zijn vleugels. Ze blijven gewoonlijk lang onder,
meer
dan een halve minuut is normaal terwijl ook duiktijden van
2
minuten geen uitzondering zijn.
tot
25
m is geen enkel probleem.
1
In Noord-Amerika worden echter
vele ijseenden het slachtoffer van
vissersnetten op meer dan
diepte;
wel zo'n
vertoeft
men schat dat de vogel dan •
•
tot
Ze gaan dan ook behoorlijk diep;
5
50
m
minuten onder water
•
Ook kunststukjes als rechtstreeks duiken vanuit vlucht en omge keerd een flitsende raketstart na opduiken staan op het palmares van deze superduiker.
4
YQ��ê�l-�-�gg!!!_�!-��-L-�!���!!_!_�!-�Qê�g!!!�!_: Zoals wegend
vele van zijn collega's duikeenden is Clangula over carnivoor.
In de winter worden vooral crustaceeën
(o.a. kleine garnalen en krabben) kruiken,
en schelpdieren
allerhande tweekleppigen)
genuttigd.
(ali�
Vis is kenne
lijk te min voor hen want dit wordt hoogst zelden gegeten. Op de broedplaatsen wordt dit menu vervangen door Daphnia's, .waterkevers en hun larven en
(hoe
kan het ook anders
• • •
)
natuurlijk muggelarven. RUI 11
Wie
mooi wil zijn,
moet lijden
geldt zeker voor de ijseend.
"
zegt de volksmond en dit
Een d oordeweekse slobeend heeft
een prachtkleed en een eclipskleed en daarmee is de kous af. Een
J
ijseend ziet dit dan wel even anders.
lende k ostuums voor meneer: en berfstkleed.
Liefst 4 verschil
een pracijtkleed,
zomerkleed,
eclips
Het vrouwtje beeft - vreemd genoeg - een ietwat
beperktere garderobe:
bij baar ontbreekt bet berfstkleed.
De rui is dan ook zeer complex met 4 ruiperioden per jaar waar bij bepaalde veren jaarlijks slechts éénmaal,
andere tot 3 maal
toe vernieuwd worden.
6
" FIGHT THE GOOD FIGHT " --
---
------------
---
Zoals bet bij bun uiterlijk past, onverdraagzame vechtersbazen.
zijn de mannetjesijseenden
Terwijl dit op de kleine broed doet· het
plassen nog begrijpelijk is vanwege plaatsgebrek, vreemd aan dat ook in de winter gebakkeleid wordt.
Aan de Brouwersdam konden we dit zelf al een aantal malen zien:
bij een buitentemperatuur van
achter elkaar aanspatten
•
•
•
-
10 °C zie je dan
3!J
Op de uitstap in januari was er
zelfs in de wijde geburen geen vrouwtje te bekennen en toch konden de beren bet niet laten elkaar bet leven zuur te maken. Je kon toen trouwens ook regelmatig een zien komen
(cfr.
fuut in pinguindans):
J
boog uit bet water
dit zogenaamde " neck
stretching " maakt deel uit van de balts die zich overigens grotendeels afspeelttijdens de terugtrek naar de broedgebieden. Ook tijdens de balts worden de achtervolgingen boven bet wateroppervlak
voortgezet.
onder, op en
Desalniettemin zijn ijs
eenden sociale vogels die gewoonlijk in kleine groepjes bijeen zitten:
nur spielerei
•
•
•
7
Herwig Blockx
Bronnen:
Handbuch der Vögel Mitteleuropas Swennen,
C.
1985:
Iets over de vogels van het open water van Ijsselmeer, Het Vogeljaar
6
(Glutz von Blotzbeim)
Waddenzee en Noordzee.
33 (5):
pp.
208-214
MILIEUBEURS 1987 1987 is het Europees Jaar van Het Leefmilieu.
Een uitstekende geleoenheid om de lcwaliteit van ons leefmilieu eens onder de loupe te nemen. Die mo0elijlcheid wordt U geboden op de Milieubeurs, georganiseerd van zaterdag 9 tot en met zondag 17 mei 1987 in het Don Bosco Centrum, Zwaluwenstraat 6 te Kessel-Lo. Meer dan 30 nationale en regionale instellingen en verenigingen stellen U een brede waaier aan onderwerpen voor aan de hand van infor matiestands, tentoonstellingen, gespreks- en debatavonden, films, wandelingen , .. ..
Vijf milieuvraagstukken uit eigen streek krijgen bijzondere aandacht: - afval - ruimtelijke ordening en stedelijk milieu - natuurbehoud
- waterbeleid - vervoer en energie. De toegang tot de beurs is gratis. De milieubeurs wordt officieel geopend op zaterdag 9 mei om 19 u.
Het programma: Zondag JO mei
14-20u
Open deur
Maandag 11 mei
91 - 6u 20u
Open deur met speciale aandacht voor het afvalprobleem Paneelgesprek rond de verwerking van hmshoudehik afval
Dinsdag 12 mei
9-16u 20u:
Open deur met de ruimtelijke ordening in de kiJker Informatieavond rond zure neerslag en de invloed ervan op ge bouwen
Woensdag 13 mei
9-12u 14-17u 20u
Open deur met speciale aandacht voor het natuurbehoud Natuuratelier Debat: 'Milieubeleid m de gemeente'
Donderdag 14 mei
91 - 6u 20u
Open deur met speciale aandacht voor het waterbeleid Informatieavond over het waterbeleid
Vrijdag 15 mei
9-16 u
Open deur met speciale aandacht voor vervoer en energie
Zaterdag 16 mei
1(}.18u 20u
Open deur Film over verwoesti1ning
Zondag 17 mei
14-18u 16u
Open deur Gesprek over het openbaar vervoer
Tijdens de weekdagen worden rondleidingen gegeven door deskundige gidsen. Gelieve deze geleide groepsbezoeken (scholen, verenigingen) u1terli1k 1 week op voorhand aan te vragen. Contacteer Patrick Sys, 016/23.96.92. Kom eens langs, je steekt er zeker wat van op. Er is lijd en plaats voor een gezellige babbel of een pint en elke beursbezoeker kan gralls deelnemen aan onze m1heupn1svraag. Verdere inlichtingen kunnen verkregen worden biJ Patrick Sys, Elcker-lk, BhJde lnkomstst1aat 115, 3000 Leuven 016123 96.92.
M•I medewerking
Yan:
Bt-lg1�he N1tuu1 en Vooelreaervlll'n Bond 8e1er Lt-elm1tieu Bu1m�omu�· S1 Gt-e111 w1 Dl> Poon v 1 ,,.. o.i, Riod11:> D<:rdt- ""e1..ido1ocp D111le>00 w"1 • Q1f't·p Techoolo01e. Dcker Ik CM101e Ande". ro1um R"nd l.of-î'ost"nd G1ef'np1f'"C"l' Gc::'.>na Bouwen e:i Wonen Homo ei Na1u11 hi1f•1mf-d1um )eUQdl"l(lnd 11001 N;a1uu1S1Udl@' en M1l1l'UbHChE"1ming lkuwen H11Qel1nd L(.>uvt>nse R•ad voo1 Ru1rn1tl11le OrdenmQ en 1Kefm1lieu Ll'u111.•nu> G1cbcnbo11d Na1 u u1 t'll Land achap, Ve1t'n1gmo tLOIOQ1SChe Land en Tumlx>uw.. V1 ...-n den 11�n Hf'11t'rlt>ebci� l'!l ).1ee1daal1111 oud We1eldn"ruu1londs Wer� g1Ut'µ Lt-rfmil1('u th>1t>m Werkqioep 1..t>efmdlt'u Oud Ht'ver� Slichh ng Lfi>lmil)('u Twmt>n Ande1s P1o0..•11·n "z w Zt'lls1and1� W('1)g1oep 11ov1 Ama1ru1 M1Lok�•n ft:de1atM! 1..f.elm1heu Hai;>eland Lan�am Ve1�H"I, Wf'1)g1oep Jncha \\'ielew•al lRclmd>(>u)Hipagnt Oi-'Lo<i111..,.,·f'1� l111e1ieu11t-11 OVAM. Sl•d Lfo\nf'n VlaamM Wi1lt'1w111e1111osmaa11Chapp1J lnforma11r11e Om1oeµ van dl' BRT
7
VERSLAG 21-2/22-2 :
Ijmuiden/Flevoland
Verleden jaar een voltreffer zowel wat het aantal deelnemers als de waarnemingen betrof.
Erg koud was het toen wel en dit
was te Ijmuiden nu alvast niet het geval.
Spijtig genoeg was er
ook niet veel interessant gevogelte aanwezig.
Alle vogelkijkende
autochtonen die terugkwamen van het uiteinde van de Zuidpier klonken ongeveer hetzelfde:
" Nou joh, verrek weinig te zien.
Wij gaan maar eens wat vogelen in de haven.
"
Wie zijn wij echter om ons daardoor te laten afschrikken ? Twee roodhalsfuten lieten zich uitvoerig bekijken en ook het gewone "grut" kreeg wat meer aandacht. Middelste zaagbekken, topper- en eidereenden, paarse strandloper:
we kennen het zo
langzamerhand wel na een aantal winterse uitstappen op de pier. Ook brilduikers natuurlijk:
zowel ad.
mannetjes en vrouwtjes
als eerstewintervogels en hier en daar een imm.
!.
Bijna ingesluimerd aan de lijzijde van de pier maar wat komt daar aanvliegen? Jawel, een spetterend3ijseendl
Hij verwaardigt
zich zelfs om vlak voor ons enkele sterke staaltjes keurduiken te demonstreren.
Steeds dichterbij komt hij:
donker steenrood oog;
lichte oogring,
de rest kan U wel raden,
Aan de noordpier lag een �grote zeeëen�,
zeker?
hij was dus vanaf de
zuidpier nauwelijks zichtbaar. Een\! zwarte zeeëend deed ons nog eens naar de kijker grijpen maar 't was ondertussen al hoog tijd om even het lokale " besje" te controleren. Ook geleerd in dat café:
een knaak een eitje
= =
rijksdaalder 2,5 Fl. kwartje 25 cent =
=
't Is maar dat U het weet voor in 't vervolg In de sluizen en in de haven andermaal armoe troef; een viertal fraters vloog linea recta buiten fatsoenlijke kijkafstand
8
• • •
De accomodatie
's nachts viel beter mee dan vorig jaar, al
thans voor 80 % van de deelnemers.
's Morgens begon de lucht
te betrekken en even voor Hoorn vielen de eerste druppels al. Simultaan met de buitengebeurtenissen had er zich bij één deel nemer een inwendig onweer ontwikkeld maar na een noodstop waai de dit gelukkig over. erg weinig licht
Over de rest van de dag kunnen we kort zijn: punten in een mistig landschap. Vermeldenswaard:
Houtribdijk: grote zaagbek, nonnetje 't Bovenwater: veel krakeend en brilduiker Hut Knardijk: 1 � sperwer 1 sperwer 2 ruigpootbuizerden en 2 ��blauwe kiekendieven tegelijk opvliegend 1 �blauwe kiek 20-tal reeën 1 !'smelleken,
Knarweg: Wulpweg:
Vogelweg: Weinig spectaculair dus. zangers (ws.
30-tal wilde zwaan
Hier en daar ook groepjes kleine
fraters) maar de sm ••••••••
vlogen steeds
weg. Ter overweging: mits overnachting (nog te zoeken) volgend jaar een WE naar Zeeland? Voordelen: niet zo ver en we kun nen dan alles wat rustiger bekijken, eventueel enkele wan delingen inlassen; de vogels zijn, wat soorten betreft, toch grosso modo dezelfde. Herwig Blockx
KALENDER
9-17 Mei
Milieubeurs te Leuven. stand. ten
Za 23 Mei
:
De Wielewaal is aanwezig met een
Voor een uitgebreid proeramma van alle activitei zie pagina 7 van dit nummer.
Dagtocht naar de Limburgse Kempen. Een tocht door dennebossen,
Zo 24 Hei
over heide en langs vennen.
Vertrek
8.00 Hr - Leuven Station
Leiding
A.
Verboven
Europese vogelkijkdag, Britse RSPB,
een initiatief uitgaande van het
The Royal Society for the Protection of Bir1
Het is de bedoeling om op die dag in gans Europa zoveel mogelijk mensen naar vogels te laten kijken in de vrije natuur. De Wielewaal Leuven werkt hieraan mee en richt 5 wan delingen in
:
1. Neerijse Kliniekvijvers. samenkomst vertrek
:
:
ingang Restaurant Kasteel(Kapelatraat)
a.
9.00 Hr onder leiding van �aarten Hens
b.
15.00 Hr onder leiding van André Verbove1
2. Zoet Water. samenkomst vertrek
:
Spaans Dak
9.00 Hr onder leiding van André Verboven
:
einde voorzien tegen de middag
3. Oud-Heverlee. samenkomst vertrek
:
Station
Oud-Heverlee
9.00 Hr onder leiding van Marc Herremans
:
einde voorzien tegen de middag
4. Holsbeek. samenkomst vertrek
:
:
Kerk
St-l·laurus te Holsbeek
20.30 Hr onder leiding van Herwig Block:x speciaal voor nachtegalen, tegen middernacht
10
einde voorzien
Za
30 Mei
Vertrek
7.30
Leiding
A. Verboven
Hr
-
Leuven Station
Ter plaatse worden wij rondgeleid door iemand van PHRAGEITES, de vereniging voor studie en bescherming van natte gebieden,
Do
18 Juni
Bestuursvergadering bij Honique,
Oostremstraat 4 ,
Herent. Aanvang
iti
1
Daguitstap naar de moerassen van Harchies
20.00 Hr
Zoals steeds zijn alle geinteresseerden welkom.
Za
27 Juni
Dagtocht naar Han-sur-Lesse De kalkhellingen van de Lessevallei : een waar paradijs voor alle vogel-, planten- en vlinderliefhebbers.
WE 4 en
Vertrek
8.00 Hr - Leuven Station
Leiding
A. Verboven
5 Juli
Weekend in de Gaume te Florenville. Vorig jaar ontdekten we in deze streek een aantal plekjes om vingers en duimen van af te likken. Teneinde vervoer en verblijf te kunnen regelen telefoneren naar AndrĂŠ vbbr
15 Juni (23 81 84).
Leiding : AndrĂŠ en Herwig
11
VERSLAG
11 Januari :
Zeeland
Siberil!
-60 cc
Zuid-Zweden
-32
cc
Noord-Zweden
-52
cc
Toch gingen we
En of het goed begon Ergens in een bocht bij de Flauwersinlagen werd doelbewust zeer traag 5ereden
16 kijkers gericht op 2 ijsborzen,
:
Tot één van onze noorderburen ze aan het schrikken maakte. op één Hollander gericht. slecht één zaak
:
16 ogen
Die hoopte op dat ogenblik waarschijnlijk
dat die gorzen terug zouden neerstrijken.
Aangezien dat echter niet het geval was droop hij even later roem loos af,
Alsof het nog gisteren was, langzaam,
herinner ik me de koude die ons toen
maar door en door deed verkillen,
Het enthousiasme van een normale bij.
Zeeland-trip kreeg er andere a llures
11 WA'ers en 5 JN1·1'ers,
Iedereen,
drumde achter een goed op
gestelde telescoop. Goed opgesteld ? Jawel,
op een windvrije plek achter een zaliggeprezen camionette,
Iets verder
:
een eenzame telescoop waarlangs af en toe een vluch
tig oog streek, Nochtans,
hoe prettig vonden we die koude toen we een ijsduiker
mochten bewonderen, Alle vogelliefhebbers 'en bloc'
:
'prachtig beest'- 3 m rechts 'groot hé' - nog 2 'ongelooflijk, zacht uit,
zie dat oog!' -
1
niet?' - nbg 3 m links
Af en toe dook hij.
m links
1vlu[,
m
rechts
ziet er
'toch de moeite,
hé'
•
•
•
Waarschijnlijk steeds llieer verwonderd ons
telkens opnieuw terug te zien bij die toch aanhoudende temperaturen van -20 cc,
12
Het moet gezegd,
geen enkele vogelgids die we toen opensloegen
gaf ons zulk een totaalbeeld zoals we dat toen hebben kunnen gade slaan. Of dat nog niet voldoende was kregen we toen ook nog ijseenden in het vizier. Brouwersdam,
waar de afwezigen méér dan ongelijk kregen!
Vanuit de verte zagen we later,
bij één van de talrijke dijken,
een
ruigpootbuizerd bidden.
Even later
:
tieke vlucht Waar?
•
•
•
snel, :
tegen de wind in de dijk over
:
een karakteris
'Smelleken'.
Te laat,
weg
•
•
•
Nu,
we zagen toch reeds 2
maal een
smelleken vandaag.
Toen de schemering daagde, dacht ieder wellicht aan een warme, knusse haard. Als afscheid,
aan de Plaat van Scheelhoek,
als een bewegende foto,
het silhouet van een houtsnip tegen een diep-oranje lucht.
Even later reden we richting Belgi�.
Suzanne Nelissen
13
****************** *************************** * *
VLAVICO VZW Vlaamse Avifaunacommissie
* *
*********************************************
De AVIFAUNA VAN VLAANDEREN krijgt concrete gestalte ===================================================
Van de VLAAMSE AVIFAUNACOMMISSIE,
kortweg VLAVICO VZW,
verschenen op 11
september laatstleden de statuten in het staatsblad : art. 2 ·· De ver eniging heeft tot doel de studie van de avifauna in Vlaanderen te be vorderen,
de kennis te bundelen en de verspreiding ervan te behartigen,
alsook de activiteiten die daarmee verband houden.·· Een van de eerste objectieven,
de
status van iedere in Vlaanderen ooit
waargenomen vogelsoort opnieuw te boek stellen,
is reeds voor meer dan 50 � gerealiseerd. Voor enkele duizenden actieve veldornithologen in Vlaanderen en Nederland betekent dit ontegensprekelijk heel wat. De recentste publicaties dateren van respectievelijk 1967 en 1972 Amper 4 maanden na het verwerven van een juridisch statuut, werden door tientallen plaatselijke medewerkers, verspreid over het ganse Vlaamse land, lokale en gewestelijke avifauna's via de computer verwerkt tot gestandaardiseerd basismateriaal. De hoogte van de verwerkte gegevens bedraagt een meter gestapeld computerpapier. Terugvangsten van het Belgisch Ringwerk - sinds 1927 - werden door een medewerker geinterpreteerd en verwerkt (meer dan 250 soorten). Alle aan homologatie onderworpen (onder)soorten werden ook reeds met de computer verwerkt en geinterpreteerd. Momenteel worden al deze gegevens in auteursbundels gestoken en aan de auteurs overhandigd, samen met gedetailleerde richtlijnen, teneinde deze tot een coherent geheel te laten uitwerken. Reeds 57 ornithologen reageerden positief
op de oproep van Vlavico vzw
om als auteur mee te werken. Hierdoor kregen reeds vele vogelsoorten een onderkomen in een vaardige pen. Leescomites worden volgens bepaalde dag- en nachtroofvogels,
vogelgroepen
steltlopers
einde de teksten op de gestelde
(zangvogels,
en zangvogels)
criteria te controleren,
wetenschappelijke waarde en betrouwbaarheid De verwachtingen om tegen einde 1987,
zeevogels,
samengesteld,
ten
wat enkel de
ten goede kan komen.
begin 1988,
de Avifauna van
Vlaanderen op de markt te brengen zullen ingelost kunnen worden, daar meer en meer ornithologen ons hun medewerking toezeggen.
temeer
Geinteresseerde auteurs kunnen steeds met Vlavico vzw contact opnemen via de voorzitter P. Van Sanden op nummer 011/64.80.79 of bij de ondervoorzitter M. Herremans 016/22.93.72.
JEUGDBOND VOOR NATUURSTUDIE
EN
MILIEUBESCHERMING Uit de fusie van de Wielewaaljongeren en de B.J.N,
ontstond op
16 april 1983 een nieuwe jongerenvereniging : de J,N,l-1, Het werd méér dan zomaar een fusie van de twee vroegere vereni gingen,
De bruisende aktiviteit van de jeugdbonders, gaf ons in
de voorbije 4 jaar een nieuw profiel
:
dé
Jeugdbond voor Natuur
studie en Milieubescherming vzw, kortweg JID!,
Wekelijks richt de JN'l-i aktiviteiten in voor jone;eren tussen de
8 en 25 jaar : allerlei ekskursies, dia-avonden, weekends, milieu akties,
•
•
•
Deze aktiviteiten vinden plaats in méér dan 40 afdeling
en tussen de Westhoek en het Limburgse Bree,
Op nationaal vlak
zorgt het hoofdbestuur voor de nationale akties, tijdschrift na), cone;res,
{Eugle
en allerlei werke;roepen rond zooe;dieren, vogels,
libellen, planten, milieuproblemen,
•
•
•
De grootste drukte bij de JN"M ligt echter in de vakantiemaanden, Ook dit jaar is de Jeugdbond er weer met zo'n 30-tal zomerkampen, Tussen
1 juli en 50 september zijn er initiatiekampen, algemene
studiekampen, werkkampen, onderzoek in
e;especialiseerde studiekampen,studie-werkkampen en
Slakken determineren in Noord-Frankrijk, zooc;dieren Zuid-Limbur5, zeevogels waarnemen op Cap Gris Nez
het is allemaal mogelijk bij de JNM, van b.v.
•
•
•
Allerlei opeedane natuurkennis
kamponderzoekjes kan in het nationale Jlnl-tijdschrift
Euglena gepubliceerd worden,
Dat de JN� niet vies is om natuurbeschermend Vlaanderen een handje �f liever véle handjes- toe te steken, bewijzen onze werkkampen, Op deze kampen worden beheerswerken in natuurreservaten ope;eknapt, Ook dit jaar komen weer enkele Wielewaal-reservaten aan de beurt zoals b.v. de Zee;ee en de Tikkebroeken,
Haaien, hooien, greppels
of vijvertjes graven,,. op werkkampen voel je
je pas echt met de
natuur verbonden.
15
De boog moet echter niet altijd gespannen staan, Jeugdbonder maar al te goed
1
of "hupsen" rond een houtvuur, van een zingende vogel,
Zingen,
en datweet een
plezier maken,
volksdansen
languit in het gras liggen genieten
dromen bij een glinsterende sterrenhemel
•
Het kan er allemaal bijhoren op een JN11-kamp.
Wilt U onze plannen concreter kennen ? Een seintje aan ons bonds sekretariaat te Gent volstaat om een KAHPENNUHNER boordevol informatie over alle kampen kampplaats,
onkosten,
•
•
:
te ontvane;en,
inschrijvine,
data,
•
Iedereen kent wel enkele jongeren in zijn omgeving die staan te trappelen van ongeduld om de natuur in te trekken. Welke remedie is hiervoor geschikter dan een JNJ.i-zomerkamp ?
JEUGDBOND voor NATUURSTUDIE en NILIEUBESCHERiHNG vzw Kortrijksepoortstraat Telefoon 091/23
47 81
140,
(JNJ'i)
9000 GENT
{kantooruren en op maandagavond)
•
•
EVEN KENNISMAKEN De moerassen van Harchies en Hensies
In Midden-Henegouwen, tussen Bergen en Doornik, Haine, een bijrivier van de Schelde. Ooit
ligt de vallei van de
was dit een rustig meanderende rivier in een rustig dal.
De natte
en venige poldergronden werden vooral als hooiweides uitgebaat.
Oude
botanische studies beschrijven enthousiast de uitbundige bloemenweelde van de graslanden. 0
5KM
-.+
-- �...,.,.._� ---
In het begin van de vorige eeuw begon men hier echter te graven naar steenkool. Gedurende zwarte Borinagegoud.
150 jaar werd de vallei omgewoeld op zoek naar het
Toen de mijnindustrie zo'n 40 jaar geleden haar mijnschachten sloot bleef een zwart en troosteloos landschap over gestrekte steenkoolstorten,
:
oude mijngebouwen,
uit
kaarsrechte kanalen en... enorme grondver
zakkingen. Juist deze verzakkingen gaven de vallei opnieuw leven. Van nature reeds een natte vallei, liepen deze depressies (soms wel 10 meter diep) vol water en groeiden uit tot een paradijs voor het leven in en om het water Momenteel bestrijkt het gebied zo'n 500 hektaren moeras, kragen, hooiweiden en bossen. De vogelrijkdom van aapje,
het gebied is enorm
:
Grote Karekiet,
vijvers,
Snor,
riet
Woud
Roerdomp en Bruine Kiekendief zijn er vaste klanten.
Wil je echter meer weten over de fauna en flora van het gebied trek dan je laarzen aan, vàn 30 mei.
neem je verrekijker mee en ga met ons mee op de uitstap
Alle praktische inlichtingen vind je in de kalender, dit nummer.
NOTEER NU ALVAST DE DATUM
ergens anders in
!
17
Bijzondere Waarnemingen
Ondanks, of misschien juist omwille van het aanhoudende strenge winter weer was het de voorbije maanden bijzonder boeiend vogelkijken in en om de Di jlevallei. Omwille van het groot aantal waarnemingen worden hier enkel de meest in het oog springende zaken vermeld. Vallen dus uit de boot slobeend, krakeend, dodaars, blauwe kiekendief .....
:
smient,
fuut,
Denk er ondertussen aan dat ook al uw waarnemingen (ook van die soorten die hier niet vermeld werden) verwacht worden bij Herwig Blockx of Andre Verboven. We hopen ook dit jaar weer al die waarnemingen te bundelen in een uitgebreid jaaroverzicht. *
Roerdomp - Botaurus stellaris 1-3
:
1 exemplaar vliegt vlak voor de hut te SAR en gaat neer in de ZO-hoek van de vijver.
*
1 1 1 1
2 ad.
Cygnus cygnus
in de weides te SAR
(HAF)
(PES)
8 ex. in de weides te SAR (BLH) 16 ex. naar N te SAR (M. Hens, VZG) 19 ex. naar het N te Heverlee (COi) +- 50 ex. naar het NO te Overijse om 17h00
(PES)
Rietgans en Kolgans - Anser fabalis en Anser albifrons 1 ad. en 3 juv. kolganzen in de weides te SAR (PES) 1 ad. en 3 juv. kolganzen + 1 rietgans in de weides te SAR (M. Hens, WAM) 1 ad. en 2 juv. kolganzen + 2 rietganzen in de weides te SAR (PES) 1 ad. en 3 juv. kolganzen + 2 rietganzen in de weides te SAR (PES) 3 kolganzen te SAR CBLH) 1 ad. en 3 juv. kolganzen + 1 rietgans in de weides te SAR (M. Hens)
30-1 31-1 6-2 9-2 11-2 14-2
Ooievaar - Ciconia ciconia 26-3
",
NS (PES) NGB (BLH) SAR CM.HENS) SAR (BLG)
Grauwe Gans - Anser anser
16-3
*
te te te te
11 adulte en 4 juveniele vogels naar Z-ZW te SAR 2 ad. in de weides te SAR (PES)
25-2 3-3
*
adult adult adult adult
Wilde Zwaan 12-1 6-2 9-2
*
(BLH)
Kleine Zwaan - Cygnus bewickii 1-1 2-1 3-1 5-1
*
Verdwijnt dan onmiddelijk uit zicht
:
1 ex.
op doortrek om 14h00 te SAR
(PES)
*
Zwarte
zeeeend
17-3 *
:
- Melanitta nigra
1 koppel te SAR
(PES)
Nonnetje - Mergus albellus 3-3
:
2 wijfjes te SAR
(M. Hens,
van 4-3 tot en met 18-3 van 8-3 tot en met 18-3 *
22-3
*
1 1
�
?
VZG)
te SAR (verschillende waarnemers) te WSL-N (BLH)
Grote Zaagbek - Mergus merganser 19-3
*
: :
1 :
?
te SAR
(PES)
1 �te SAR
(WAF)
Rode wouw - Milvus milvus 11-1
1 ex.boven Leuven
17-1
1 ex. te Vossem-Leefdaal
(Jan Loos) (BOS,
Frederick Vanlerberghe)
9-2
1 ex.
te Overijse
(PES)
15-3
1 ex.
naar NO te Gelrode-Wezemaal
(VZG)
Zwarte wouw - Milvus migrans 25-3
:
1 ex.
naar NO te SAR om 13h05,
hetzelfde ex. naar ZW
om
14h45 (PES) *
Ruigpootbuizerd - Buteo lagopus 17-1
*
*
1 ex.
zeer laag naar Z te Heverlee
(HEM)
Smelleken - Falco columbarius 3-1
:
31-1
:
1 ? te Veltem (BOS) 1 ex. te SAR (HAF)
Boomvalk - Falco subbuteo 29-3
*
:
:
1 ad ex te SAR
(BOS, VZG, ... )
Slechtvalk - Falco peregrinus 20-3
:
1
ex om 16 u overtrekken d te SAR
(WAF)
1Q
Inhoud
Wat
:
je over de WIELE\IAAL moet weten
De IJaeend
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
•
•
•
•
•
.
•
•
•
"
.
,2
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3
•
•
•
•
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
•
•
•
7
Ijmuiden/Flevoland
.
•
•
.
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
.
.
.
•
.
•
•
•
•
•
8
.
•
•
.
•
.
Jfillieubeurs 1987
Verslag:
.
.
.
•
.
.
•
•
.
.
•
.
.
•
•
.
.
.
•
•
.
•
.
•
.
•
•
.
.
.
.
.
•
•
•
.
.
.
.
•
•
•
.
•
10
•
•
•
•
.
•
.
•
•
•
•
.
•
•
.
•
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
12
VLAVICO vzw - Vlaamse Avifaunacomissie
.
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
14
Zomerkampen JNM,
•
.
•
•
•
•
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
15
•
•
•
•
•
17
•
•
•
•
•
18
Kalender
Verslag
.
.
•
.
.
.
.
.
.
Zeeland
.
•
Even kennismaken :
•
•
•
.
•
•
•
•
.
•
•
•
•
,
•
•
•
•
•
•
de moerassen van Harchies en Hensies
Bijzondere waarnemingen
•
•
•
Werkten mee aan dit nummer
•
•
•
•
•
.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Fiarc Herremans,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
Herwig Blockx,
Suzanne Nelissen,
Maarten Hens en
André Verboven
Vieàewerkers voor de vole;ende nurnrners zijn steeds welkom
1