CJ)e CJ3oomkle"e�

Driemaandelijks rnededelingsblad

O.V. De Wielewaal

Afdeling Leuven

·

� 7e Jg

7

'

Ver. Uitg.

:

J. Pans, Tervuursevest 254

W E N S E N

W I J

11

!

van

tv.t�

o1��,

é//-t/t/-en/&<-

77/1

j anuari '77 -

bus 20, 3000 Leuven

M E T

u

S T

365 schone dagen

vrij

r/f

I

S T R E

J N

U

V

E L

S

kommer en plagen

niet te warm,

niet te koud,

vol van vreugde menigvoud,

werk na r u s t en verder: en een

al wat

't

rijk vogeljaar met veel

lust"

hertje

natuurbeleving

Bij dit nieuwe jaarbegin houden wij eraan lidgeld kunt voldoen: 1.

U

s t or t

250 F op giro nr.

vereniging De

en/of

2.

U stort

150

Graatakker,

00

0319785

Wielewaal, Graatakker -

u eraan te herinneren

11,

-

73

hoe

u uw

van de Ornitologische

2300 te Turnhout;

Fop giro nr. 00 - 0319785 - 73 van de D.V. De Wielewaal 11 te Turnhou�n u bent lid van de Wielewaal j ongeren.

VERGEET NIET UW NAAM EN ADRES DUIDELIJK TE VERMELDEN

!

1

Beste vrienden Wielewalers,

zware

Een

beproeving is over ons gekomen,

Louis Herremans, onze ondervoorzitter,

heeft ons verlaten.

Spil van zijn mooi gezin, begeesterende· pcrsoonlijld1eid voor ons Wielewalers het valt ons moeilijk aan zijh afwezighGid te i·rnnnen.

"We

1

ër niets van dit mensenleven wat hij g�leefd en gedaan heeft9 goede zal komen aan de wereld;

bidden dat

dat ten

verloren zal gaan,

dat al wat hem heilig was, geëerbiedigd mag worden door mensen.die·na hem komen,

en d.at hij in alle s waarin hij groot is geweest tot ons mag blijven spreken juist nu hij gestorven is,11 .

( uit

"Bid om vrede" van H.

Oosterhuis)

Ook bij het begin van dit n i euwe jaar wensen wij onze leden dat Z1J op even begees­ terende manier zullen blijven ijveren voo� alles wat ons heilig is in ons natuur­ patrimonium, Dnartoe is een sterke Wielewaal een der faktoren die daartoe kunnen bijdragen. Daarom kunnen wij onze vereniging en· onze afdeling niet genoeg vernieuwen en ver­ jongen zodat ste e ds verse men se n met frisse ideeën aan de. spits komen te stan.n van

deze verbeten strijd voor het natuurbehoud.

Derhalve vragen wij sommige van onze leden om ter gelegenheid van de bestuursverlcie­ zine op de l e d enavo nd , uit de rang te treden en het roer te helpen in handen nemen. Er zijn degelijke jonge krachten genoe;; om nû aan te tre d e n voor deze taak. Wij verwachten hun kandidatuur voor deze vernieuwende bestuursverkiezing

Wij rekenen op de medewerking

van elk

!

Daarom publiceren wij hier de volledige

van u.

ledenlijst van de afdeling en vragen met aandrang uw ;:-:ening omtrent de leden die u graag in het bestuur zou zien bv. wegens hun bereidheid om mee te we rke n aan de verwezenlijking van een dubbele verheven doelstelling die ons allen in hoge mate aanbelangt � natuurbehoud en natuurbeleving; wegens hun o:rnitologische kennis;

wege!),s hun

geschiktheid als spreker,

( sekretaris ) ,

als schrijver

enz.

·

·

Op onderstaande strook kunt u een aantal namen invullen. Wi j verwachten uw keuze

op het sekretariaat ����.J.!:._����!!..!2�!eb��!_l971:.

De bestuursverkiezing heeft plaats op vrijdag

11

(zie programma).

-

-

maart

'77 tij de n s de ledenavond Het bestuur

-

-

-

-

·-

-

-

-

-

-

-·-

- -

-

Ik zie volgende mensen geschikt om deel uit te 1aaken van ons afdelingsbestuur

1. .

2.

3. 4.

.

5.

6. 7,

8.

.

•

•

•

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

=�:-"/

"<:..�

.

.

.

.

.

.

;· ":;:-"

.

.

.

.

.

.

.

--: �:·. ...;;::.

.

f--.

.

.

.

.

.

.

.

.

2

LEDEN�:I:JST

Begijnendijk

Schoovaerts Jozef

Tenier René

idem

Brumagne Willy Van Laer Nand

Leefdaal

Vissenakens Ludo Pans Tony Petré Ed.

Dierickx H Van Tricht Yvonne E.B. Buyens B. Gerry • .

Debrun Horbert .

Declerck Paul Decock Urbain De Meulder W.

Goossens Leen Hermans Julia Koch Pr. Lefèvre Florinne Lefèvre Mari e José Lombaerts Christine Meulemans Raymond

Everberg Heverlee Halle-Booienh. Herent idem idem Heverlee idem idem

idem

idem

De Smet Jan De Smet Louis

idem idem

Herremans Marc Huenaerts Hilly Louis Claude

idem

füangelschots Willy

idem

Meerten Francis

idem

idem idem

M:ercelis Lea Ifeynen Frans

Raes Herman

Van Beneden Françoi Van Billoen r.Iagda

s

Cust ers Jan

(

)

idem

idem

-

idem

idem idem

Mulier Ka.rel Pans Julienne

idem

Paulussen Jef Plapied Etienne

idem

ide m

Reinders �osette RobbrechtPaul

idem

Rondou.Karel

idem

idem

Somers-Van Baekel Toison Gaston Uytt endaele Frans Vandecauter Denis

idem

Van den Eynde Frans Verbeke-De Puysseleyr Jerstr�eten Clem.

idem i dem

idem idem

Monfortaans Seminarie

idem

Va:ndepitte Philippe

Winksele Heverlee

idem idem idem

Hoegaarden

Kor.tenberg

Leu.ven idem

Kessel-Lo Leuven idem

Aert s Jan Asperslag Louis Boddez Geerard Pr.

Vanderborght Bert e Van :rneohelen Frans Vercruysse-Rommelaere A. Willemyns Philip

V::i.n r.'fuylom Jeai."'lne

Kortenberg Nossegem

Boortmeerbeek idem

Boutersem

Grootaers Frans Hendt Em. Cristael A.

Stienaers Jan Vandenhove Jos Van Grunderbeek Joseph Boone Pierre

Haacht

Van Wijngaarden J. E.H. Van Doren R.

197 6.

Bertem

Betekom

Gaspard R.

.

C rie ge rs Willy Ifulier :Michiel

Wuyts E.H. Leonard Armand Paeps Yvan E.H. Roggen De Beule P.

(

De Fr a in e Rogier

idem idem id e m

idem idem

idem

Oud-Heverlee

)

idem idem Korbeek-Dijle Oud-Heverlee

Rotselaar Wezemaal St-Joris-Weert idem Huldenberg St-Joris-Winge

idem -ul:>beek

Stouton Flor

Tremelo

Vnnde Broek Willy

Veltem

Wouters Eric

Winksele

Vos Astrid

Veltem

idem

Van Rengen Yvan

Wauters

Bidee Achiel

Tildonk

We spel a ar

Beyen Gil.

Wygmaal-Hercnt idem

Wouters Louis

Van Horcbeek Th.

Dewintcr Jos.

Pouelmans F.

Mevr.

Erps-Kwerps

De Borger Guy De Clercq Dominique Fla.mey Peter

Heverlee

Grootaers Paul

Heverlee

Leefdaal Tienen

Tervuren Kessel-Lo

Haacht

Korbeek-Lo

idem

Hermans Robert

Leuven

Korbeek-Lo

Renier Paul

Herent

idem

Somers Guy

Leuven

Symons Ka.rel

idem

Blanden

Lacquet Bernard

idem

Van Laethem Marcel

Bogaert Johan

Haors Paul

St-Joris -Winge

Kortenberg

Rooseleer Guido

Wortolaers Fl.

Blanden

Raskin Christiane

Heverlee

Vanden Be r gh Tom

Oud-Hever "l.ee

Kortenberg

V an d enh ove

Nossegem

Billiet Carole

Va.:ndev ordt Jozef

Stienaers-De Sutter Iriatterne Eric

Hevr.

Van den Bulck Dirk

Leuven

Ors maal

)

Va.nden Bos ch Yves Af'schrift Hilde

Bogaert Roeland

Erps-Kwerps

Leuven

de leyn Marcel

idem

Coenen Romain

Symons Leo

Kes s el-Lo

Tuerlings

Wespelaar

Vrijdaghs

Heverlee

Thys

Kortenberg

Piens Jos

ide.m

Rooseleer Theofiel

Kortenberg

Lodewijk

m�verlee

Willemijns Filip

Heverlee

Veltem

Kesters

idem

Winksele

Vos Renilde

Bulcke-Heeren

Van Grunderbeeck J.P.

Kessel-Lo

Van Rompaey Jo

Kess el-Lo

Lûhaye Lodewijk

Kessel-Lo

Jos

Van Eynde Frank

Vanden Berghe-Van Orshoven Oud-Heverlee Eo tor Dr. Leuven

(

Kessel-Lo

Stuyven Koen

Pellenberg

idem

Alex

Tervuren

Poleunis -Genie Mevr.

Lubbeek

3

Kessel-Lo

FJ.orentie Jos

Vreugde

Theo

Holsbeek

Callebaut Patrick

Werchter

Verschueren Rita

Block.x Herwig Brumagne Willy

Winksele

Georges

Van Espen Adolf

Erps-Kwerps

Baert Frank

idem

Van Laer A.rmand

Adriaenssens :Hare

Tienen

Genants M.

idem

Kes sel-Lo

Halflants P.

Lu�beek

idem

Van Horebeek Theo

St-Joris -Winge

lfolf Laurent

Kes s el-Lo

Fontaine Jllarcel

idem

Stuyvcn Roger

idem

liouette Michel

Boeyé Albert

T ie ne n

Tourwé funy

Jespers-De

Cremer E. Boschmans A.

Erps-Kwerps

Langenclries E.ogcr

idem

Ueefs Felix

Linden

Deviacne

Luc

Syrnons Piet

Van Lynde Fr Vo.n I;Ieerbeek

Adriacnssens René

OM TIJD EN KRACHTEN 1,

EN

Museum

aan

Midden-Afrika

Vlaeyen G.

BEIDE

DE

:l:NHOUD VAN

KONTAKTADR�S

Tervuren

idem

idem ioom

Vanderelst J.L.

SP�REN ZAL VANAF HEDEN DE

idem

Vos sem

Tavernier Roger

Kess el-Lo

idem

Tervuren

Borger Raymond

Hulpiau Koenraad

Erps-Kwerps

"DE VALLEI" DEZELF"'E ZIJN;

Werkten mee

De

Holsbeek

TE

idem

Schrevens-Vangilbergen A.

idem

Vê :1 Puyenbroeck Armand

Tremelo

Gilis Jean

idem

•

Luc

"DE

'EN BLIJVEN

BOOMKLEVER"

ECHTER

dit nummer:

Paul Grootaers, Marc Herremans, Stefaan Hublou, Denis Van de Cauter, Berthe Van der Borght. x

x

x

Jan Mulier,

Julienne

BESTAAN.

Pans,

4

VOCHTIGE PLA1'JTENGEMEENSCHAPPEN IN IlE IlEJYJERVALLEI We bespreken hier het van de Middelberg.

A.

Ee

1Vorsdorikb osr

door Jan I1füLIER

te Gelrode

en

'De Vijvers', gelegen

aan

de voe t

j

Vi !�E:!!

De ondergrond bevat vooral glaucon�et, eon zandafzetting van de Diastiaanse zee, dat goed hot water tegenhoudt. Hierdoor ontstaan er

door zijn fijnkorrelige structuur

De bovengrond is eerder zuur en voedselarm

moerassen en vochtige plantengemeenschappen die zijn.

Vroeger bevonden zich hier in de vallei driG vijvers.

kaar:ben

)

op botanisch gebied zeer interessant

( oligotroof )

.

grote vennan of ondiepe,

. Vandaar de bonaming

niets meer

ov e r

,

( cfr

moerassige

1 De Vijvers'. Van deze drie venmm blijft er haast enkel hot links gelegen ven is in latere· tijden uitgediept tot een

Daarrond lagen moeraslanden en vochtige heideassociaties

Ferraris

vijver waardoor de vegetatie volledig veranderd is. Een klein gedeelte is niet uit­ gediept maar droger korn<m to liggen zodat oen petrusvegetatie dominerend werd en er dus ook hier niets van het oorspronkelijke overblijft. jes van weinig botanische waarde.

weiden en hooilanden omgezet. N'aast do

spoorweg

aan de

De twee andere vennen we1den akkers en kleine bos­

De vochtige hcidevcgetaties daarrond werden tot

dichtgegroeid of drooggelegd en hier bevinden

zich nu weiden,

voet van de Hiddolberg ligt nog een mooi bewaard gebleven

plaatsje dat een tiental jaren geleden afbrandde en.nu een open plek is tussen de

dichtgrociende bosdennen daarrond. De vegetatie die we hier aantreffen is een over­ gang van een droge struikheide kruipbremassociatie ( Gernisto pilosae Callusetum )

naar vochtigere heide met de aanwezigheid van ronde zonnedauw

( Erica tetralix ) , struikheide ( Calluna vulgaris ) , stekelbrem ( Genista anglica ) en kruipwilg ( Salix ropens ) .

dopheide

DE MER

!

(Drosera rotundifolia ) � ( Genista pilosa;,

kruipbrem

BETEKOM

ROTSELAA.H. Heika..."'1.t

vroegere vennen

5

Dit jaar is de ronde zonnedauw door de felle droogte volledig weggekwijnd. De gas­ peldoorn (Ulex Europaea.) die ook bij deze associat'ie thuishoort, groeide een tiental jaren geleden op versc.hillonde plaatsen zeer algem·een, maar is pu sterk achteruit­ gegaan. Enkel ergens bovenop de Middelbe.rg tussen de .reeds verkavelde percelen groeien er nog een paar, en wat verderop langs de spoorweg, ontwikkelt zich nu· terug een grote struik.

Aan de overkant van de spoorweg liggen er nog enige berkcnbosjcs waar er prachtige koningsvarens (Osmunda .regalis) groeien. Wo vinden e� ook een vijftal stippelvarens (Thclypteris limbosperna) en een overvloed aan varenssoorten. Op de vochtige plek­

ken treffen we de koverorchis (Listera cordata) aan; vroeger groeide hier ook het moeraskartelblad (Pedicularis palustris)

De vallei zelf, aan de voet vah de Middclberg gclogen, werd vroeger omgevormd tot weiden en hooiland. De blauwgraslanden met hun arme vegetatie zijn er opgekomen en hebben op bepaalde plaatsen· tot nu toe kunnen stand houden. Op deze geschikte plaat­ sen groeit de klokjesgcntiaan'(Gentia.na pneumonanthe). Drio jaar geleden ontdekte ik één enkel plantje. Dit.jaar vo'nd ik reeds een eindje verderop een nieuwe zaai­ ling die tussen de pijpestrootjes en pitrussen.la:ngs een beek gro0it. De gevlekte orchis (Dactylorchis maculata) is algemeen verspreid. Op enkele vochtfger ' è plaat­ sen groeien breedbladige orchideeën (Dactylorchis majalis). Het pijpestrotitje (:"Io­ linia caerulea) neemt een sterke uitbreiding op deze hooilanden, die verwilderen. Tussen de pitrussen on pijpestrootjes nemen volgende planten een sterke uitbreiding: addertong (Ophioglossum vulgatum), tormentil (Potentilla erecta) en stekelbrem (Ge­ nista anglica.). Op enkele plaatsen g:roeit de aardaker (Lathyrus tuberosus), de bos­ lathyrus (Lathyrus sylvestris) en de grote ratelaar (Rhinanthus major). •

B.

Het Vorsdonkbos

Ook hier bevatten de diepe lagen glauconiet met daarboven slibafzettingen van de Demer. Hierdoor is de bodem hier voedselrijker (eutroof) en de plantengToei daarom weeldoriger en soortenrijker. Het Vorsdonkbos was vroeger een moerasland. De voch­ tigste delen zijn beplant met populieren waartussen kleine hooiweiden en elzenbroe­ ken liggen. Hier treffen we een grote verscheidenheid aan. Ondanks de populieren en de ontwatering zijn,enkelc plaatsen zeer moerassig. Waarschijnlijk is er hier een bron want zelfs in deze droge zomer stonden de beken vol water. Wat verderop in Turfputten is er ook zo'n bron. Spijtig genoeg vloeit dit heldere water dadelijk in de bevuilde Laak; deze ontspringt in Aarschot en stroomt doorheen het Vorsdonkbos.

Het waterdrieblad (I.Ienyanthes trifoliata) groeit vooral op twee plaatsen in deze moerassige populierenbossen. Het vormt er drijftillen met veenmossen die vast komen te liggen. Nu groeit alles er dicht met zwarte elzen en wilgen zodat het waterdrie­ blad, dat van meer open moerassen houdt, er verdrongen wordt. Zo ontstonden reeds verschillende elzenbroeken. Samen met het waterdricblad groeien er nog vele moeras­ planten zoals moerasviooltje (Viola palustris), waternavel (Hydrocotyle vulgaris) en wateraardbei (Potentilla palustris). I�. het elzenbroek woekert de slingerende hop (Humulus lupus)

en groeien vele lissen (Iris pseudacorus). We troffen er ook vele lentebloeiers aan.

gele

Enige brede beken zijn volgegroeid met verschillende interessante waterplanten �. eendekroos (Lemna minor), kikkerbeet (Hydrocharis morsus-ranae), puntkroos (Lemna trisulca), gedoornd hoornblad (Ceratophyllum demerswn), grote waterweegbree (Alisma plantage aquatica), waterpest (Elodea canadensis), kleine egelskop (Sparginium emersum) en waterranonkel (Batrachium). ·

We 'vinden hier ook blauwgraslanden, rijker aan soorten. Daar deze weiden niet meer gemaaid worden, neemt hot pijpestrootje met zijn typische bultvorming een uitbrei­ ding. Aan de rand van het wilgenstruweel en langs de venige beekjes verspreid de

6

gagel (Pryrica gale) ziJn heerlijke geuren. Daartussen groeien veenmossen en moeras­ planten. We vinden er zo nog:poelruit ( Thalietrum flavum ) , glidkruid ( Scutellaria ) , gr.ote egelskop ( Sparginium erectum ) .

De meer gemaaide hooilanden bevatten een grote soortenrijkdom. Op sommige hooilanden is de grote ratelaar ( Rhinanthus major ) zelfs dominerend. Op andere hooilande� vin­ den we weer vele gevlekte en breedbladige .orchideeën. Moerasvergeet-mij�nietje (Myosotis scorpiodes ) , koekoeksbloem (1.zy'chnis flos-cuculi ) en egelboterbloem ( Ranun­ kulus flamma ) zorgen voor een prachtig kleurenspel.

?lantQ_f!lijst

Varens

In deze lijst zijn enkel de planten van de eerder vochtige gemeen­ schappen opgenomen. Grassen en cypergrassen zijn hier echter niet in opgenomen. A = De Vijvers B = Vorsdonkbos.

-

-f

IA IB

i·��

x1 j x ! lx

bosanemoon x x addertong 1 wate:;;'ranonkel x x1x 1egelboterbloem x koningsvaren stippelvaren i 1'"..riolboterbloem .x: 1 mannetjesvaren x i.kruipende boterbl. i x l:x: x smalle stekelvaren scherpe �oterbloem :x: brede stekelvaren x ! x 1 speenkruid x x· wijfjesvaren xix dotterbloem dubbelloof Waterleliefamilie adelaarsvaren. 1.x: gele plomp x Viooltje8familie eikvaren Waterkaardefamilie moerasviooltje 1 x Zonnedauwfamilie 1 1 waterpest x 1 ronde zonnedauw 1 j kikkerbeet i Sterrekroosfamili t Waterweegbree isterrek:roos x pijlkruid 1:x:1x Schermbloemenfam. grote waterweegbree Aronskelkfamilie waternavel x1x zevenblad gevlekte aronskelk jX engelwortel 1 Eendekroosfamilie x bereklauw x x puntkroos klein kroos lx :x: peen :x:lx x x . ' fluitekruid Lisdoddefamilie 1 Vetplantenfamilie 1 11 grote lisdodde x hemelsleutel x1 grote egelskop I Teunisbloemfam. kleine egelskop 1 heksenkruid i Lissonfamilie x 1 wilgenroosje gele lis 1 ! harig wilgenroosje x Orchideeënfamilie Xl .X:' moerasbasterdweder gevlekte orchis x x Kattestaartfam. br ...::edbladige orchis breedbladige wespenorchis x x l kattestaart x,x! keverorchis IX Rozenfamilie ! 1' Gagelfamilie l:x: moerasspirea i 1 x 1 nagel.kruid x gagel 1 wateraa�dbei Br� dnetelfamilie 1x x j x torment il hop . agrimonie Hoornbladfamilie 1 x ! i x 1. hondsroos gedoornd hoornblad theeboompje Anjerfamilie 1 x. x Vlinderbloemfam. 1 koekoeksbloem x '' x1 gaspeldoorn dagkoekoeksbloem : i brem x x! 1 Ranonkelfamilie 1 Il 1 x l1 stekelbrem poelruit

lx

Il

j:x;. / j ·

x11

j 1.

x ! 1 x Ij

1. 1

x

.

x

j xj 1 ! :x: , j xl x 1. j 1. x 11 l

1

xl x

xj ! 1'

.! !

1

i

1

11

1. 1

il, j Iljl x1 1

1 1

·

:

x

xx

l

lxt lx

Ij

1�J11!

!x I

·

ixtx x xI

!x

1x x1

.1.

.

x x kruipbrem '" x rolklaver boslathyrus x .x aardaker Heid.ekruidfamilie bosbes struikheide dopheide X X Sleutelbloemfamilie penninskruid wederik x waterviolier x x Nachtschadefamilie x x bitterzoet doornappel Fam. der ruwbladigen x x smeerwortel moerasvergeet-raij-nietje x slangekruid Helmkruidfamilie x x vlasleeuwebek helmkruid grote ratelaar hengel lx Gentiaanfarnilie 1 x waterdrieblad klokjesgentiaan Klokjesfamilie X X wolfspoot moerasandoorn glidkruid Sterpladigen XX moeraswalstro x glad walstro Kamperfoeliefai:nilie x gelderse roos X .X wilde kamperfoelie 1 Valeriaanfamilie x valeriaan Composieten leve.rkruid late guldenroede guldenroede wilde bertram .A.

·

x x lx

·

1

A'B

'AIB

·

K. Van Lotharingenstraat Leuven

t

lx

25

7 KORTE

IJIEDEDEL INGEN

==============================�===

KRAAIWOG:EL (Megalornis grus ) Op 15/10 trokke n ±. 35 kraanvogels over te · Wij gmaa l . Donderdag 28/10 om 7 ul5, twee groepjes kraa..nvo gels

97

-4

ZZW beide Op

14

door te Heverl e e; het eerste· telde een 10-tal, .het twee.de een 15-tal eks . De groepjes trokke·n no ga l luidruchtig, niet al te hoog in V formatie d o or . Jos Lycops

november v l oge n 12

15 november : 67

Tot

slot

op

20

225 BOERENZWALUW

228

1

b o e rt j e

Te Hols be ek

te H e ver

( Meesberg)

Op 30 oktober

31 Op

14

op

""

oktobe r

rus ti c a )

Z o ve r

te

St

.-Agata-RodG.

Paul Grootaers, m

Stefaan Hublou, Gi l Beyen

hoogte

(10

nog

strepera )

verbleven

)

u 50).

Lubbeek. J.G. Halflants Gil

Beyen

L. Wouters

Herwig Blockx

1 à Wiel e waal op 13 oktober.

23

eks. te Sint-Agatha-Rode; de Dij levallei.

PARELDUIKER (Gavia arctica

te

naar z, nu te Neerij s se . Groota0rs, S t e faan Hublou,

op 5 november.

in de "geschiedenis" van

1

laag

Paul

( Hirun d o

( Anas

•·

op nieuw 12 eks.

november

WIELEWAAL(Oriolus oriolus

ICFUl.KEEND

46

eks

naar het zuiden op±. 5 0

e ks .

203 GIERZWALUW ( Apus apus) Nog 1 eks. te W e r c hte r Nog

L. Wouters

trekken snel na êlka.ar

Herwig Bloch

dit. is het ho o gs te aantal

Paul Grootaers

)

Op 1 en 2 nove mber werd een pare lduiker in wint e rkl ee d geobserveerd te Hofstade; de voge l was vooral vanwege zijn forse hals en grootte gemakkelijk te determineren. Gil Beyen, P. Grootaers

. KLEINE

ZWAAN

( Gygnus

bewicki)

De aankomstdatum van deze toendrabewoner was dit jaar 6 november (1975 15/10); er waren 2 ad . en 1 Juv. ee r st te Nee r i j ss e , daarna te St.-Agatha-Rode te zien. 4 december waren ze al met 9; ik kon oók z ien hoe zij moedwillig het ijs braken door er mot hun borst· t e l ke n s te genaan te stoten. Paul Grootaers

114

GOUDPLEVIER (Charad.rius pluvialus)

Op 6 n o ve mbe r

vliegen

nog 30 goudplevie ren

o v r te

e

St.-Agatha-Rhode � z. P au l

Groota e rs

HILIEUPROBLEJY'l.ATIEK

Om over na te denken : Ochend-chloren.

Londen is een erg ongezonde stad, van de vogeltjes.

1s morgens word j e er gew e kt door hot geku ch Danny

Kaye

8

·-

VERSLAGEN

VAN

UITSTAPPEN

HOFSTADE

ZATERDAG 23 OKTOBER

(W-J)

Onder leiding van Johan bezochten we eerst het Rijksdomein te Hofstade. Er was heel wat h�weging? voor al van overtrekkende Zél.ngvogels. Op de 'kleine plas' werde n we v e rras t door een rondtoerende aalscholver1 even· later zette de vogel zich'neer tus­ sen de eenden en zagen we duidelijk dat het een jongé' vogel was. De geduldigsten onder ons konden tu ss en de massa wilde eenden (+·2000) ook Öd"·slobeenden onder­ . scheiden. Johan merkte nog juist op tijd een we flitsen de sperwer op t erwi jl even a t e r twee grote barmsijzen met veel geschetter overtrekken. Nadat we zowat uit­ gekeken waren wandelden we de hele vijver nog eens rond en schonken voo r al aandacht aan enkele zwammen er staan daar o.a. pr ac hti ge vliegenzwammen . Daarna trokken we te voet verder naar de zandwinningsput van Weerde. De b e do e ling was wel dè watervo­ gels te observeren maar die bleken er niet te zijn; geen nood, al pik-nikkend maak­ ten we kennis met twee zoetfluitende boomleeuweriken die kwamen ove r g e v lo ge n en vlakbij neervielen. Na de pik�nik b leek het ddelnemers-aantal geslonken te zijn tot twee (moedigen). O p de terugweg werd nog mi dd e n in een bi e t e nv e ld een e ur op e s e kanarie gezien en gehoord. Het einde van de z e leerrijke trip werd doorgebracht in de laadruimte van een l i fta uto ; het ging er erg zwierig aan toe Paul

g

l

(

•

•

3

)

•

•

•

.

2 NOVEHBEil - WILSELE-TILDONK

10 dee lne m e rs - 24 waargenomen soorten

Aanvanke l i jk leek het een toch te zull e n worden met veel deelnemers en weinig waar­

nemingen.

tweede vijver die we bezochten kregen we al wat meer te zien; 5 knob be l zwa enkele groepjes koperwieken? enkele staartmezen en een (spijtig genoeg) dodG fuut waren de belangrijkste.

­

de

nen 1 waterpieper,

Aan

minuten na een inspannende voettocht do or de dichte begroeiing - terecht •n echte 'imbou' genoemd - aan de ka nt van de vijver :1 konden we w e e r verder fi.:::;tsen. B:ij:la onmidü0llijk werd or echter 'een roofvogel' gesignaleerd. Door de bruine kleur de klaarwitt0 stuit en de kennis van Paul Grootaors werd deze al vlug als een� bl auwe kiekendief gedetermineerd. Wc bemerkten hoe een groepje spreeuwen angstig in een 'bal' voor de prooivogel uitvloog. Hij liet hen echter ongemoeid en vervolgde met regelmatige, min of meer snelle slag zijn weg (duidelijk op trek).

Enkele

Op weg naar Tildonk, de tweede bestemming van de dag, vlogen er eon 3-tal rocken uit een op en bij onze aankomst op het gebied konden we naast een groep op­ vliegende ki e vit e n en de op dez e fietstocht overal aanwezige kokmeeuwen ook een drietal. rondcirkelende buize rds in de kijker krijgen. De ·hoofdschotel vormden hier 'echter hot 40:...tal op- en rondvli e ge n de wintertalingen. Bij onze na e rin g vlogen ook stuk voor stuk of in groepjes, ongeveer evenveel watersnippan op. Voorts bemerkten ·wi ook nog o.a. een blauwe reiger en een o torenvalk dat de uitstap als hot ware + besluiten. Een geslaagde tocht ! Ste,faan Hublou

weide

kwam

13 NOVEMBER

ZATERDAG

.

-

d

DIA-N.Al':IDDAG (W-J)

reden geweest ziJn waarom er niet zovelen tot op Haar goed, al diegenen die over de dweil zijn ge­ komen hebben t o ch weer wat nieuwe dia's kunnen bewonderen. Ji.'Tarc met zijn eeuwige raadsels op dia's en de safariachtige b e l e ve nis s e n van de 'Mulierkes' in de Demer­ vallei. Er werd nog wat gekeuveld en gerommeld in de boekenkast en een hart onder de riem waren zeker de ( broodnodige ) nieuwkomers die we nog hopen terug te zien, Slechts enkelen hebben ku..."l!len meemaken hoe na een dia-voorstelling in een huiskamer? enkele matten, tafels en stoelen hun uit e in d e li j ke bestemming nooit h eb b e n teruggevonden ( of toch? ) . Pàul

.Ae.nli.oudende slagregen zal wel

de

dat vreerade adres geraakt zijn.

·

•

•

•

ZONDAG 14 NOVEfäBER

WATERWILDTE LDAG

9

DIJLEVALLE I

ble e f de mist hardnekkig aanhouden , wat voor een waterwild­ t e l dag we l j ammer is ; nie t t e genstaande dit mogen we aannemen dat al l e e endj e s gete l d werden .

Eerst dit : de hele dag Te Oud-Hever l e e Wilde e end Berge e nd Kievit.

Verder nog 2

(N + Z)

10 eks .

30

�

waterp iepers

Te Neer i j s s e W il de e end Krake end Kuif e end Dodaar s

.2

15 eks .

Wintertaling

2 eks .

Do daars

eks . en een wate rral in de

37 eks .

�� + l d' 1 0 e ks . 6 eks .

waterstraat .

W int ertaling 1 0 0 eks . Tafe l e end : om 9 l.f 3 0 eks. om 15 u , 100 e ks . r.ie e rko e t

80

e ks

•

Als minder gewone gas t en werd een ro odha l s fuut opgemerkt ·, die do or ve r s ch i l l ende wer d ge de t e rm ine erd als e en kuifduiker of ge o orde fu\it (ove r de ze mo e i­ l i j ke vo ge l binnenko r t e en K . fü . in De Wie l ewaal ) . Tevens werden dr i e wulpen en é é n ture luur opgetekend , t e rwi j l ook hier e en wat erral te z ien was .

waarnemers

Te S int-Agatha-Ro de Wilde e end Smient Tafe l e end

Kievit

( de

vi jver was pas afge lat en )

1 1 5 eks . 9 eks .

1 à'4

180 eks .

W intertal ing P i j l s t aart Me e rko e t

·

5 e ks .

4 eks . 2 0 eks .

onverwacht e gas t was z e ke r e e n adu l t e lepelaar die i j verig aan hot voe d­ s e l zo eken was ; de ze vo ge l bleef nog t o t 20 nove mber . Al s o f dit nog n i e t geno e g was , werden we rond 13 u 1 5 verwe lkomd do or 12 kraanvo ge ls die nauwe l i j ks op 50 m afs t and zeer l aag in V-vorm vo orbijwiekten . Met een vr e e md 1 krok 1 roepend verdwenen ze in de mis t .

E en t o t aal

Te Flor ival

g

Wilde e end Fuut De

2 elcs . l aks .

waterwildte ld8.g zull en

Me erko e t

10 eks .

w e nie t gauw ve rge t en . Paul , S t e faan Hubl ou

ZOND.AB

5

IE C:EMBER

ME CHE LS BROEK (WA + W-J

)

De aanvang van de ze uit s t ap was ve e lbe l ovend ; een klap e ks t e r zat ons b oven op een popul ier t e be l o eren . E en ?ers t e b l ik o p de gr o t e wat erplas bracht e nke le tafe l- e n kuife ende n go e d in d e k i j ker ; e e rder ongewo on i n d i t de c e mberwe er was e en fuut in vo l l e dig prachtkl e e d . E enke len konden o ok de sne l l e i j $vo ge l bewonderen . Wat ve rder Sl ·:irokken we we l even t o en we e en o eve r l oper in de ki jke r kregen , de z e s t e lt loper overwintert normaal van Zuid-Frankr i j k tot in Zaïre . Een t i j d later werd ze lfs e en tweede eks . opgemerkt s amen me t een tureluur .

Wat eenden betreft , vormden 6 krake enden � 3 s l obe enden en 2 sm i enten intere s s ant verge l i j k ingsmat eriaal . De gr o t e m e e rde rhe id b e s t ond uit w i lde e enden , winterta­ l ingen en me erko e ten . De wat e rp i eper en de barms i j s vervo l l e digden de z e e chte winterse uit s t ap . Paul OR.NITO LO G I S CH S IE ZOENVE RS LAG ====== = = = = = = = = = = = � = = = = = =====

In he t apr ilnwnmer van ons maandblad ve r s che en een e e r s t e s ie zo enve r s l ag ove r he t Leuvense ; in h e t j anuarinummer ' 7 7 ver s ch i jnt he t twe e de . Daarme e wordt é én jaar ve l dornit o l o gie che waarnemingen afge s lo t en ; in he t t o taal werden 1 100 fi che-ge gevens verza..�e l d . Zulke s e i zo enve r s l agen worden p as int ere s s ant op lange t e rmi j n en we vragen daarom alle l e den hun gewone en minde r gewone waarnemingen op b i j gevo e gde l i j s t en ( acht eraan ) aan te brengen . Ook wann e er de l i j s t e n n i e t 1 vo l 1 z i j n , kunt u ze gerus t op s turen . p. G.

10

WATERWI L DTE LLINGEH E ISEN : EEN BLIJVE NDE A.i\.NDACHT = = = = � = = = = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = =

Zoal s u r e e ds we e t worden j aar l i j k s wat e rwildt e ldagen ge o r gan i s e er d in s am e nwe r k ing met he t Internat i onal Wat erfowl Re s e arch Bureau IRWB . Tus s e n e n 1 97 3 werden al l e e n al voor e enden , zwanen e n ko e t en in 5 5 landen z owat 40 . 000 obs e rvat i e s ve r­ richt in n ie t minde r dan 1 2 . 5 00 geb i e den . Vo or dit werkj aar werden de vo l ge n de dat a be p aa l d : 14 n ove mb e r 1 97 6 , 1 6 j anuari 1 97 7 , 1 3 maart 1 977 . .

.

(

)

1967

B e do e l ing van onderge t e ke n de is naas t de ze dr i e 1 in t e .rna t i o na l e ' t e l dagen e en bl i j ­ vende aandacht te s chenken a an d e Di j l eval l e i a l s ty'p i s ch Wat erwi l dge b ie d . Men de mening opperen dat de Di j l eval l e i in Europ e e s verband p r akt i s ch t e ve rwaarlo z en is maar kl e in e geb ie den z i jn op he t e e r s t e ge zicht minde r opval lend maar daarom n i e t minder b e l angrijk men denke . maar aan d e fun c t ie van e e n ono o gl i j k re s e rvaat j e al s de ' IJ z e rmonding ' te Nieuwp o ort , o n l an gs uit e e nge z e t op ons kongr e s . De be do e l ing maande l i j ks e e n a lg e h e l e t e l l in g in he t Le�vens e te o r gan i z e r en , no chtans z ou dit de dat a ge organ is e erd vol l e dig buiten uit s t aP-pro gramma gehouden worden buiten he t IWRB-p r o j ekt .

kan

(

is

het

( althans

)

De t e l d.a ge n z i j n de vo lgende 14 18 16 12

novemqer ( IWRB ) de c e mber j anuari ( IWRB )

13 maart 16 apr i l 14 m e i 18 juni

februari

)

( IWRB )

De gebie den die in aanmerking kome n voor de z e t e l l ingen z i jn

Heve r l e e Ke s s e l-Lo Wils e l e Tildonk

Oud-Heve rl e e

Abdij van Park Le op o l dspark Be l l e froid-vi j vers langs kanaal vijve r kas t e e l S p o e lbergh Brote bron + kl ;i.niekvi jvers Gro o t broek

S int-Agatha-Rode Bos sut-Got t e chain Pé crot 2 kle ine + grote aan fabriek F l o r ival Tervuren p arkvi j vers

Tens l o t t e nog al l e p l as s en in de s treek van Di j l e , IJs e en Voerval le i , vo o ra l de vi jv�rs bu i t e n de e cht e Di j leval l e i d i enen in de t o ekom s t me er aandacht e kri j gen .

�

Al de ge gevens worden b innen ve ert ien dagen na de te l l ing ve rwacht op vo lgend adre s : Veldorn i t o l o gie Leuven Beuke nlaan 40 3030 Heve r l e e

Al de wat erwildge gevens buiten d e opge geven data kunnen op de waarne mings l i j s t e n ( zie acht eraan ) aange bracht worden . ·

Vc-:-:)r de s treek van Brus s e l s tuurt men de ge gevens be s t op naar

Jan De Boe : Lindenhoek j e , 3 , 1 9 7 0 Vo or he t H a ge l and Jan P e e t e r s Lo chs t raat 1 0 3 2 88 · Te s t e l t

-

We zembeek-Oppem

Paul Gro otaors

VAN

WAARNEI'UNG S LIJST

IlE

OVER

TOT

PERI O IE

van buit en de provin c i e Brabant o p de z e l i j s t aan t e

Ge l ieve ge e n waarnem inge n

brengen ; r angs chik al l e s PER DATUM en maak ge rus t gebruik van afkort ingen

). tre k

voge ls o o r t of geme e n t e l i jk e e n aant al

op ;

wat e rvo ge l s e n p r o o ivo ge s , ge e f z o ve e l mo ge­

Vo o r de

onde r e lke

S tuur de l i j s t en op twe e maal p e r

op 15

JANUARI

( ge geve ns

( ge gevens over

15 JULI

d .w . z .

de

j aar ,

:

á�ua.::�..l� �ul� van VOR IG JAAR) 2ul i .� o t d�!!!� van VORIG JAAR )

nl .

periode

!_

15 j anuari ' 77 jul i

15

( pe r i ode

'77

(

1 5 j ul i

•78

(

jul i-de c .

Il

j an . - j u l i

79 ( (

Il

jul i-de c .

15 j anuar i

Il

j an . - j u l i

15

j ul i

11

j ul i-de c .

(

'

'79

S o ort

Datum

,

" .. " . " " . " . . " .

. ".

,

. . . .. " " ". "." . "" . . " " . . " ". " . . ." " " " " "

"

..

,

" . " . " . . " . . . . . . . ." . . ." . " " . . ... " " "

..

". . " " " . .". ." "

' ' ' '' "

" " " " """ " """""

,

" . " " . " " " " . ". " . "

" " " " . " " " " " " " " " . , " " " " . " " " " . " . " ."" ". " . " " . " " " , " "

""""".". "."""".".""""""""""""""".""".

"

. " "." . . .

.. " " . "

..

.

...

.... ....

.. . " . . " . . " . . . . .. " " " . " . . . . " . " . " . " . . " .

". .

"

.".

.

. " . . . " . - . ". " " . " .

""" . " " ""." " " . "".".

.

.

" ' "'

" """". """ " " " " . " " " " " """". ""

. " " " " " " " " " " " " " " " " " . " . " " " " " " " " "."" " " " " " " "

. " . " . " " " " . "" " " " " " . " " .

". ""

j

" """

.

."

.""

"

.

" " """" .

""" ."."""""

. . ,".

" . . .! .

1

."," " " " . " "

."

""." " ""

"". .

".

""".""

" " . ".

" .. " . " . . " " . . " " " " " "

""""""". . "

: :

.

"

" " ." " " " " " " . """

. . " " . " ." """ ."."".

. " """. """ " " . ." . " " ".

.

"""". . "" " """

. ". .

. .

.

.

.. .

. . ..

"

" " " . " . " " . " " " ". " " " " " " . " . " . " " " . " " . " " " . " .

" " . .".

" """."".

. " " " . " " " ". " " .

"""

,

".

" . " " " " ." . "

"".

".

" " " " . " " . " " " ". ."""""." . . ".""" .

" " " " . . " " " " " " " . " """ " . " " " " " . " . " . " " " " . " "

J ,

"""" . . . . ..!. " " " . " " ".

.".". . "

.

"

"

.

r

ECHT

. " " . " " " " " " " . " " " " " . " " . " .. " " . "

, . .. .

""."""" "

IN

""".. ."" "

"

"""!' " . .

1

..."

»ATA

opme rkingen

.. .

"...

JE ZE

Plaats

..

... . ...

HOUDT

Aant al

•. • . : : • • • • • .• • :· · 1 : : . • ·• • • • • . : ·

." " " " . " . " " " " " " . " . "

+

1 76) '76) ' Tl ) '77) 7 8) ' 78)

j an . -j ul i

Il

15 j anua r i ' 7 7

.."" .""" . " " . .

l i j n ove r he e l de b l adz i j de .

een

datum

ove r de p e r i o de

ve rwacht worden op

l

( vo or

1

. ."."""" . " """""."" .

". ."

." " " " " "

"""." .

. .. .

" " ""

. " . .

....

"

" .

"

.

"". .

.

. ·1 .

."".".""""""

.""." "."."

1

"

. "".

( gebruik ""."" "

1

" ""

.

. . . ".

"'

. . "

,

" " ". " "."" "

" . " " " " " . " " . " " . " " " . " " " " " " . " . " . " " " . " " . """"" . "

o ok de ve rs o

)

Datum

S o ort

il

+

Aantal

Plaats

opmerkinge n

i

.!. " "

. . ...... , ... .. " .

. . . " " . . . . " . . " " . " . . . . ." . . " . " .. . . l . " "

.."."."

... . ..... .

"..

..

. "''1 "

1

" . . . . . . " ...... . " ....... """.". . " . . . . . ...

. . . " .. "". ."." . . . " . " . .""" ........ " " " " .

. . " " " " .. " . " . " . " " . . .

. . " . . " . " . " . . . " . . . . " . . . . . . . . . " " . " . . . . 1 . " . . . . . . " " " . " " . " . " . " " . " " . " . " . . . . . . . . " " " "" . . " . . . . . . . " " . " . . . . " .

·I ··

,

"".

. " . . . . ""1 . . " . . . " " . " " " . " . " . " . " .. " . . . . . " . " . " . . .

.... .. " ." " " " . " " . "

l

""""

.

..

.

- ·

... . . .

,

,

. . . . . " " " . " " . " " . . . " " " " " . . .. " .. " " . . " " . " " " " .. . " " " " " . " " . . " " " . " . " " " . . " . " . " " . " . . . ". . " " " . " " . . . "

..". ... "

· ·

..."."

· · · ····

". ..

.

. " " . " " " . . . . . . . " . " . . " " . " " . . " " " . " " " . """" . " " .. " " " " " " " . . . . " " " . . " . . "."" . . " . . . . . " " " " . .

..... .

. . . ... " . . . . . . "."."". .". " . . " . " .. ". . " " . " """ .". . .

" " ". . . . . . " . " . . " . . ".

.

.. . ""."" . . . .

. . " . " . " " . . " . " . " . " " " . " " ". . .

. " " . . . . ." " . " " " .

.

1

. . . " . " " " " " . . . " . . . . " . " " . " " " " . . " . " " . . ..

" . " . " " . . " . " . " " . . " " . " . . " ". . " . . .. . . . .

.

..

,

. . . . "" ."" . . " . .

"" . . " . . " " . " . . . " . " . . " " . . "

1

. " . " " . " . . . . . . "• . •

" " ." . . ."

)

."".,

" " • . " . . . . . " " " . • " " . " " ". " " "

1

. . " . . . " " . " . " . . " . " . " " . . . . . . " " . . " " . . " . . " " " " " " . l " " ' " ' " ' " " " " " " ' " " " "' " ' " "" ' " " " " " " ' " ' " · ' " ' " " " • • • • " ' " · • · • " ' " " " " ' " " " ' " • . .

1

WINTERPROGRAMMA ' 7 7 z ondag 16 j anuar i

8 u.

15

8

30

u.

' 7 7 : Waterwi ldte ldag ( voormiddag )

Samenkomst s t at ion Leuven ( hoek p o s t )

Verzame l i n g aan de Kant i e n te Heverlee

( Kard i naal

De dee lneme r s zullen in 4 groepen verdee ld worden d i e e lk

Mer c i er l aan ) .

e e n geb i e à toe gewe zen k r i j gen

11

te llen .

Te

De

u.

en d i e ge l ijkt i j d ig zullen

wordt e r t erug verzame ld aan de Zoete Waters .

get allen worden meegede e ld .

E inde rond 12 u . 3 0

n og

Nadien i s

voor z i e n naar een geb i e d .

Vr i j dag 2 1 j anuar i

1 77 :

20 u . Vr i j dag 18

D i a - avond me t re i s indrukken van a fde lingslede n .

Finland , Griek e n l and en ook onze e i ge n omge ving

: Tone e l z a a l v an de " Re s ident i e Terb ank " ( ex-Wi t t e Paters ) C e le s t i j nenlaan 70 te Heverlee ( onder de kape l ) D i a - avond me t re i s indrukken

Wi j

van

d i a ' s was te groot voor een avond .

a fde l ings leden .

alle

en

Wij

zetten

e igen omge ving .

Indien n i e t iedereen aan de b e urt k an komen zullen we op

20

u.

8

u.

' 77 u.

nodigen

leden u i t hun e i gen d i a ' s mee

de ledenavond verder gaan .

: Tone e lzaal Re s ident i e Terbank t i j n enlaan

1 77 :

Zondag 20 februar i

20

voorraad

de reeks voort me t Spanj e , Skand inavië De

Vr ijdag 1 1 maart

wordt

aange d aan .

' 77 :

februar i

een wande ling

70

te

Heverlee .

Voormidda g -uitstap

( e x-Wi t t e

te brengen .

Paters ) , Cele s ­

Vertrek aan h e t S t at i on t e Le uven me t p art ikuli ere

wagens .

JAAR L I JKSE

naar Walem ( putten )

LEDENAVOND

70 te Heverle e , in het Kon ferent i e zaalt j e op het

Samenk oms t in Home Terb ank

laan

( e x - W i t t e Paters ) , C e le s t i j nen­

Ge l i j kvloers . Programma

Verk i e z ing van een n i e uw en u i t gebre i d be s tuur ( verge e t niet de s tr ook op p . 1 in t e vullen e n t e r u g te zenden naar het s ekre t ariaat p l a Julienne Pans , Tervuur s e ve s t 2 5 4 / 2 0 � 3 000 - Leuven . - �1edede lingen van de leden . Uw moo i s t e of mee s t s p e c t aculai re beleve n i s in de natuur in h e t voorbij e j aar bv ! - D i a ' s van de leden , b i j voork eur u i t on ze e igen s treek . - Een korte kw i s om uw k e nn i s e ve n aan de t and te voe len ! u i t cie

D i t alles

_?.ondag 1 3 maart 7

8 u.

u .

" opge fr i s t " me t m i l i e u - vriende l i j k water

p laat s e l i j ke

"bar 1 1 •

' 77

LEHTEWANDE L I NG in de D i j levalle i

45

Vertrek voor h e t s t at i on te Leuven ( hoek pos t )

in h e t Meerdaalwoud .

ten

S amenk oms t aan de Kant ien t e Heverlee laan ) .

Lunchpaiket n i e t ve rge t e n !

NIET VERGETEN : laar zen , re genk led i j ,

tieboeken ,

warme pull ,

prismak i j ker

!

zuiden van Leuven en

( Kard inaal Mer c i er ­

luncho akke t en drank , d e t e rmina ­

..: