Interview: Sectorraad GO

Alain van de Haar | Sectorraad GO

Per 1 januari 2022 is Alain van de Haar directeur bij Sectorraad GO. Vanwaar zijn keuze voor de Sectorraad GO? “De grote lijnen uit mijn leven komen hier bij elkaar”, zo vertelt Van de Haar. “Ik heb op de eerste plaats hart voor kinderen en jongeren die extra ondersteuning nodig hebben om een mooie plek te kunnen verwerven in de maatschappij. Daarnaast houd ik van besturen en politiek bedrijven om op die manier op te komen voor de belangen van deze doelgroep. Bij de Sectorraad krijg ik de kans me met veel onderwerpen bezig te houden. Dat is ook iets waar ik bijzonder veel zin in heb.”

INVLOED VAN GESPECIALISEERD ONDERWIJS

Van de Haar is als pleegkind opgegroeid in een pleeggezin. Zijn pleegbroers en -zussen gingen naar allerlei verschillende vormen van het speciaal onderwijs. Hij heeft gezien en meegemaakt hoe extreem belangrijk onderwijs kan zijn om deze jongeren op weg te helpen. Enerzijds zag hij zijn pleegbroers en -zussen groeien door een passende aanpak in het speciaal onderwijs. Anderzijds bemerkte hij ook soms opluchting wanneer ze niet naar een speciale school hoefden.

INCLUSIEF ONDERWIJS

In die uitersten zit volgens hem precies de grote vraag van inclusief onderwijs. “Aan de ene kant wil ieder kind normaal zijn en niet afwijken van de norm. Je gunt ook ieder kind een school in de naaste omgeving, waar het samen met vriendjes en vriendinnetjes uit de buurt naartoe kan gaan. Aan de andere kant is passend onderwijs misschien juist gespecialiseerd onderwijs. Onderwijs dat helemaal is afgestemd op de kenmerken, behoeften en mogelijkheden van deze leerlingen. We zien gewoon dat een deel van de leerlingen zich beter ontwikkelt en gelukkiger is op een speciale school, die wellicht wat verder van huis is. De opdracht van Passend Onderwijs is ook niet ‘iedere leerling thuisnabij onderwijs geven’, maar iedere leerling een passende route bieden die past bij de competenties van het kind, om die maximaal te laten ontwikkelen. Misschien is een ‘inclusieve samenleving’ juist wel meer gebaat bij gespecialiseerd onderwijs, omdat de leerlingen daardoor beter worden voorbereid naar een zo zelfstandig mogelijke plek in de maatschappij.”

ARBEID

Van de Haar vervolgt: “Zolang wij bijvoorbeeld dagbesteding nog niet hebben geïntegreerd in de reguliere bedrijven, dan is er geen sprake van inclusie op de arbeidsmarkt. Wij doen alsof de wereld inclusief is en dat daardoor het onderwijs ook maar inclusief moet zijn, maar dat is een misvatting.” Hij ziet een deeloplossing voor het groeiende personeelstekort waar we in Nederland mee kampen. “Het vervelende voor een deel van onze doelgroepen is dat de lagere salarisschalen zijn afgeschaft. Daarmee zijn banen verdwenen die juist voor onze leerlingen heel geschikt kunnen zijn. Complexe processen zijn natuurlijk heel goed op te knippen en daarmee prima uit te voeren voor onze jongeren. Het opnieuw invoeren van de schalen 1, 2 en 3 zou een grote stap zijn qua inclusie.”

TROTS

“We zijn als GO gewoon een groeiende en zeer relevante sector. Of de samenleving dat nu leuk vindt of niet. Er zal de komende jaren meer en meer een beroep worden gedaan op de expertise van het gespecialiseerd onderwijs. Ik zou graag onszelf daarin veel sterker positioneren en willen aantonen waarin we ons onderscheiden van regulier onderwijs.” Van de Haar mist in die zin breder wetenschappelijk onderzoek naar het effect van gespecialiseerd onderwijs op de doelgroepen. “Lastig daarbij is soms de natuurlijke houding van onze sector dat elk kind uniek is. Dat is natuurlijk waar, maar voor wetenschappelijk onderzoek is vaak toch denken in groepen nodig. Meer onderzoek naar effectieve werkwijzen binnen het GO is juist een kans om de kracht aan te tonen van het gespecialiseerde onderwijs, maar ook de kracht en kwaliteit van onze leerlingen. Als je trots bent op wat je doet en wat je kunt, wil je de resultaten wel van de daken schreeuwen.”

“We zijn als GO gewoon een groeiende en zeer relevante sector. Of de samenleving dat nu leuk vindt of niet.”

Trots zijn op de leerlingen en op wat ze wél kunnen. Uitgaan van hun kracht en niet van hun beperkingen en deze jongeren met trots presenteren aan de arbeidsmarkt, is volgens Van de Haar belangrijk. “Dat is voor de bedrijven goed, voor de samenleving en voor inclusie. Maar bovenal is het goed voor de jongeren zelf. Ze groeien enorm, zijn volwaardig en gelijkwaardig lid van de maatschappij, wanneer ze onderdeel zijn van de reguliere arbeidsmarkt.” Aandacht voor en trots op het GO zou wat hem betreft wel mogen starten bij de lerarenopleidingen. “We missen een opleiding die vakmensen aflevert specifiek voor het gespecialiseerd onderwijs. We moeten een stevig eigen geluid laten horen waarin doorklinkt dat we trots zijn op wat we doen en op de resultaten die we behalen. We moeten beter zichtbaar maken wat er nodig is om als docent goed te kunnen functioneren in het GO. Wat je precies moet kennen en kunnen zou veel beter voor het voetlicht moeten worden gebracht. Op dit vlak kunnen we veel ambitieuzer zijn. Een groot thema voor ons de komende jaren.”

Trots, inclusie, vakmanschap en de positie van het GO versterken. Dat is waar Van de Haar de komende maanden een plan voor gaat maken. Aan ambitie en passie geen gebrek. De sector heeft een nieuwe voorman waar men trots op kan zijn.