Pizzo d’Uccello Klettersteig op de Trogkofel

Tekst en beeld Ton Bastiaans

De Uiberlacher klettersteig is een makkelijke, maar interessante beklimming door de Trogkofel Oostwand. De Trogkofel (Creta di Aip) ligt in het Gailtal, net over de grens van Oostenrijk en Italië. Het Gailtal, genoemd naar de rivier de Gail, is een van Oost-Tirol naar Karinthië lopend dal. Het begint bij het dorp Tilliach en eindigt bij Villach, waar de Gail uitmondt in de Drau. Uitgangspunt van onze tocht is de Karnischer Hauptkamm, zuidelijk gelegen in het langgerekte Gailtal. Een rustig berggebied op de grens met Italië. Het startpunt is lastig te vinden, verschillende keren rijden we verkeerd, maar uiteindelijk parkeren we de auto bij Rudnigalm op 1620 meter.

Via saaie paden loop ik met mijn vrouw Marta, dochter Katinka en haar vriend Armin geleidelijk omhoog naar het beginpunt van onze klettersteig. Het laatste stuk, een traverse onder het massief van de Trogkofel, is bijzonder fraai: het rotsachtige terrein heeft een wisselende vegetatie. Er zijn geen storende masten en we worden getrakteerd op een prachtig uitzicht. We zijn niet de eersten vandaag: bij het startpunt op een klein plateau gaat een touwgroep ons voor. We willen liever geen mensen boven ons, maar omdat deze klettersteig niet heel steil is en de route een aantal keren traverseert, hebben we gelukkig geen last van steenslag.

Deze eerste tocht is een lichte klettersteig: na wat makkelijk klauteren gaat de route verder op een lange ladder, een paar stiften waaraan we ons vast kunnen houden en nog een paar ladders. Dit is het enige technische op de route. Dit deel van de tocht is mooi, maar het lijkt meer op een geëxponeerde wandeling met wat gezekerde passages dan een klettersteig. “Ik denk dat ik de top al kan zien!”, roept Katinka. Zij en Armin zijn al een stuk vooruitgegaan. Geleidelijk wordt Italië zichtbaar en na een aantal haarspeldbochten lopen we via een breed plateau naar de top. Het uitzicht is prachtig. In zuidelijke richting kijken we naar een uitgestrekt middelgebergte, waar nog maar weinig toeristen zijn en je dankzij de geringe hoogte van het vroege voorjaar tot het late najaar tochten kunt maken. In het westen zien we de Lienzer Dolomieten en een aantal drieduizenders van het Glocknergebied. In het noorden zien we nog net de Reisseck en Kesseleck.

Op de top raken we in gesprek met een aantal Tsjechische klimmers. Zij hebben net de Crete Rosse-klettersteig gedaan en vragen welke afdaling wij nemen. Als ik hen vertel dat we de gangbare afdaling willen doen, raden ze ons aan om langs de Crete Rosse af te dalen, de route die zij net omhoog klommen. Ik leg het voorstel voor aan mijn familie. Ik heb de route wel bestudeerd, maar kan niet zeggen of die als afdaling lastig is. Ik weet dat de route goed gezekerd is en dat de klettersteig wat meer uitdaging biedt dan de Uiberlacherweg die we zojuist deden. De groep twijfelt. Dus besluiten we ons aan het originele plan te houden en voor de normale afdaling te kiezen. Dat we beter de Crete Rosse hadden genomen, zou pas later blijken.

Een gouden regel: bij twijfel of onbekendheid van een alternatieve route kun je beter kiezen voor de geplande route die je hebt voorbereid. Uiteraard afhankelijk van ervaring en kunnen. In onze groep was er een aanzienlijk verschil in vaardigheid en ervaring, waardoor een afdaling langs de geplande normaalroute de beste keuze leek.

Het eerste deel van de afdaling is een ontspannen wandeling met mooi uitzicht op de omringende bergketens. Dan wordt het steeds steiler. Ook liggen er veel losse stenen en is er soms nauwelijks een pad zichtbaar. “Daar komen de Tsjechen!” zegt Katinka. “Ze zitten ons op de hielen en lopen alsof ze de trein moeten halen.” “Laat ze maar voorbijgaan”, zeg ik terug. Ik heb ze hier liever onder ons dan boven, omdat vallende stenen hier een reëel gevaar zijn. Inmiddels hebben ze ons ingehaald en na een vriendelijk “Take care!” vervolgen ook wij onze weg naar beneden. Ik waarschuw de anderen om hier goed op te passen en denk aan een grap van Herman Finkers: “Dan volgt nu nog een waarschuwing voor de scheepvaart: Pas op!” Dus maak ik het specifieker en geef ik gericht aanwijzingen om onze Tsjechische vrienden te behoeden voor een hersenschudding of nog veel erger, door stenen die wij lostrappen. Gelukkig dragen ze een helm. Niet alleen de ondergrond is los, ook de houvast wordt minder en de route wordt steeds steiler.

Ik twijfel even. Moeten we wel of niet zekeren hier? Met zekeren kies ik voor veiligheid, maar zekeren kost veel tijd en er zijn weinig ‘snelle’ zekeringspunten voor bijvoorbeeld schlinges. Ik

besluit een kort touw onder handbereik te hebben en we blijven dicht bij elkaar. En zo gaan we stapje voor stapje verder. Dit soort momenten zijn ook vaak een thema in mijn bergcoachings en cursussen. Enerzijds wil je optimale veiligheid garanderen, anderzijds is eigen verantwoordelijkheid een goede stimulans voor je zelfvertrouwen en zelfredzaamheid. Toch is de grens van wel of niet zekeren niet altijd makkelijk vast te stellen en bij gerede twijfel neem ik natuurlijk altijd het besluit om wel aan het touw te gaan.

Halverwege pauzeren we. Armin vraagt of we toch niet beter de Crete Rosse hadden kunnen nemen. Bij nader inzien was dat inderdaad misschien een betere keuze geweest, maar dat wisten we niet toen we de keuze hadden. We gaan verder. Met enige trots zie ik ze afdalen; het gaat al beter dan in het begin. Ik zie dat met het vertrouwen dat ze dit kunnen, ook hun zelfvertrouwen en plezier stijgen. Na verloop van tijd worden er zelfs weer grapjes gemaakt en is er tijd voor een foto.

“We hebben het gehad!”, roepen Katinka en Armin, die wederom voor ons uitlopen. Opgelucht en tevreden beginnen we aan de wandeling terug naar ons uitgangspunt. Via een makkelijk pad dat traverseert onder de zuidkant van de Trogkofel passeren we de aanloop van de Crete Rosse-klettersteig. “Toch deze ook nog even doen?” grap ik. Met een veel betekenende blik kijken ze

me aan en zetten we onze afdaling voort, naar het Trogkofelsattel, de pasovergang naar ons dal. We dalen verder af en lopen naar Rudnigalm waar onze auto staat.

Onze tocht eindigt met de onvermijdelijke schnitzel, friet en bier bij een plaatselijke uitbater. In een artikel op bergsteigen.com las ik ooit over een legende dat de bouwer van de Uiberlacher klettersteig werd verleid door een verpleegster uit Villach om een spannende ‘Kletterpartie’ te doen. Hij zou tijdens deze klim een dodelijke val hebben gemaakt. Meer informatie kon ik over deze legende niet vinden, dus vraag ik de serveerster: “Kennen Sie die Geschichte der Klettersteiglegende des Trogkofels?” Ze staart me aan, alsof ik haar zojuist heb gevraagd of we vanaf de Trogkofel de Ei eltoren kunnen zien. Ik laat het er maar bij zitten en we gaan huiswaarts. Wij hebben het er in elk geval veilig van afgebracht.

Schlanitzen is vanaf Utrecht 1124 kilometer rijden. Met de trein rijd je vanaf Utrecht naar Venlo en via Düsseldorf, München, Salzburg en Villach naar Hermagor Bahnhof. Daar neem je bus 5057 (rijdt alleen van maandag tot en met vrijdag tijdens de zomervakanties) naar Nassfeld Sonnleitn op 1400 meter. Dan vanaf daar naar Rudnigalm. Met de auto rijd je via München, Salzburg, Gmünd in Kärnten, Sankt Stefan im Gailtal, Tröpolach naar Schlanitzen. Vanaf Schlanitzen gaat het via een onverharde weg naar Rudnigalm. Dit laatste stuk van ongeveer 10 kilometer is onder normale omstandigheden goed berijdbaar.

Mijn advies is om de Crete Rosse klettersteig (moeilijkheidsgraad: B-C) omhoog te nemen en de Uiberlacherweg (moeilijkheidsgraad B met A/B-passages) als afdaling. De totale tijd is dan 4 tot 4,5 uur met 750 hoogtemeters. De aanloop vanaf de parkeerplaats Rudnigalm (1622 meter) naar het startpunt van de Crete Rosse duurt dik een uur. Reken voor de Crete Rosse-klettersteig én de top van de Trogkofel op 1,5 uur. De afdaling via de Uiberlacherweg duurt een uur, en vanaf daar duurt de wandeling terug naar het startpunt van de Uiberlacherweg en de parkeerplaats Rudnigalm ongeveer drie kwartier.

• Alpenvereinsführer Karnische Hauptkamm,

Bergverlag Rudolf Rother, München. • Klettersteigatlas, Kurt Schall, Schall Verlag, AT. • Klettersteig Guide Österreich, Csaba Szépfalusi,

Tyrolia Verlag. • Klettersteigatlas, Paul Werner, Rother Selection. • Kärnten, 51 Touren zwischen Hohen Tauern und

Karawanken, Evamaria Wecker, Rother Bergverlag. • Klettersteig Atlas Alpen, Gipfelatlas Alpen, en Bergwanderatlas Alpen, Eugen E. Hüsler,

Bruckmann Verlag.

• Österreichische Karte 1:50.000, NL 33-04-16,

Sonnenalpe Nassfeld, BEV. • Österreichische Karte 1:25.000, NL 33-04-16 Ost,

Sonnenalpe Nassfeld, BEV. • Kompass WK 060 Karnische Alpen, 1:50.000. • F&B WK 223.

Trogkofel - Crete Rosse: bergfex.at, via cutt.ly/zcInXXf.

Tekst Femke Welvaart

De Patagonia Storm Racer weegt maar 192 gram en is ademend, wind- en waterdicht met een waterkolom van 20.000 mm. Zoals we gewend zijn van Patagonia is de jas duurzaam gefabriceerd. De capuchon is asymmetrisch en verstelbaar, en trailers kunnen het jasje over hun runnersrugzak dragen. Reflecterende details bieden meer veiligheid op de weg en de twee ritssluitingen op het voorpand geven extra ventilatie. Het jack is weg te bergen in de eigen zak en Fair Trade-gecerti ceerd.

Als je met een flinke rugzak op pad bent en het vervelend vindt om een jack aan te trekken en een hoes om je rugzak te doen (hevige regen loopt vaak toch nog via de rugzakbanden je rugzak in), is een poncho met rugzakdeel een prima alternatief. Dit exemplaar van Bever is gemaakt van 100% nylon en in maat M geschikt voor een persoon van 1.70 meter met een rugzak van ongeveer 55 liter.

De Chaos GTX damesjas van Haglöfs is een tweelaagse Gore-Tex jas en beloo duurzaamheid, geweldige prestaties en fantastische bescherming tegen wind en regen. Met een waterkolom van 28.000 mm en een Bluesign- en Fair Wear Foundation-certi cering maakt deze jas die belo e zeer zeker waar! Je kleine spullen berg je gemakkelijk en veilig op in de twee steekzakken met ritssluiting, de capuchon is verstelbaar, de naden zijn getapet en de mesh voering zorgt voor een extra hoog ademend vermogen.

Als je met een poncho wandelt en wilt voorkomen dat het regenwater in je schoenen stroomt, zijn beenbeschermers (gamaschen/gaiters) een oplossing. Deze Trek 500 gaiters van Quechua zijn een betaalbare optie. Ze hebben een verstelbaar riempje onder de voet, een veterhaakje en elastiek aan de bovenrand. Dankzij de rits aan de voorkant trek je ze eenvoudig aan en uit, zonder dat je daarvoor je schoenen hoe uit te doen. Gemaakt van 100% polyester, waterdicht en ademend.

De Stratos van The North Face is een wind- en waterdichte, ademende jas met een waterkolom van 10.000 mm. Het is een tweelaagse shelljas met DryVent-technologie die ervoor zorgt dat de regen niet doordringt, maar het zweet wel naar buiten kan. Krijg je het toch te warm, dan zorgen de ritsen bij de oksels voor extra ventilatie. Dankzij de mesh binnenvoering plakt de jas niet aan je blote armen en de zachte binnenkant van de kraag beschermt je kin tegen schuren. De jas is minder geschikt voor heren met lange armen.

De Odlo FLI 2.5L-hardshelljas is een ultralichte hardshell met een waterkolom van 20.000 mm. Hartstikke waterdicht dus, en ademend. De vaste capuchon is verstelbaar en ook de rits en twee steekzakken zijn waterdicht. Een ideaal jack voor wandelaars die een regenjas als reservelaagje meenemen en hem het liefst klein wegstoppen. De letters FLI in de naam van de jas staan voor Fast, Light en Innovative. 233 gram | € 200 | odlo.com/nl

De waterdichtheid van kleding wordt aangeduid met een waterkolom: de druk waartegen het materiaal bestand is voor het water doorlaat, uitgedrukt in millimeters. Het absolute minimum is 1500 mm. Zeker de druk van de banden van een rugzak of in de elleboog of knieën zorgen bij zo’n lage waterkolom al snel voor lekkage. Vanaf 10.000 mm kun je spreken van een betrouwbare waterdichte jas of broek. Waardes van 20.000, 28.000 of 30.000 kunnen nog meer druk aan, en houden je dus onder nog extremere omstandigheden droog.

Vaak is de buitenlaag van een jas waterafstotend: dat is goed nieuws, want dat zorgt ervoor dat de druppels ervan afparelen.

Een jn regenjack voor wandelaars of mountainbikers. Water- en winddicht en ademend, elastisch, licht, en klein weg te bergen. Vaude timmert flink aan de weg met haar duurzame imago en dat mag er zeker zijn: de Moab regenjas is met Eco Finish zonder fluorkoolsto en (PFC) waterafstotend gemaakt en het draagt het Vaude Green Shape-label, dat borg staat voor een milieuvriendelijk, functioneel product dat is gemaakt van duurzame materialen. De twee zakken hebben een rits, de capuchon is oprolbaar, de taille en manchetten zijn verstelbaar, de ritsen zijn waterdicht, en er zijn extra ventilatiemogelijkheden dankzij twee ritsen onder de oksels. Reflecterende elementen zorgen voor extra zichtbaarheid op een schemerige weg.

Steeds vaker zie je bergwandelaars met een paraplu. Je kunt hem vasthouden, of je bedenkt een systeem waarmee je hem aan je rugzak bevestigt of ergens tussen klemt. Een jn alternatief als het warm is en je geen zin hebt in een extra laag kleding. En ook te gebruiken als de zon genadeloos op je bol schijnt. Hema verkoopt kleine pluutjes die je gemakkelijk wegstopt in je dagrugzak of het compartiment voor je drinkfles. Dit exemplaar hee een korte steel en een diameter van 88 centimeter.

De Mount Isa damesjas van Jack Wolfskin is een ademende, water- en winddichte allweather jas met een waterkolom van 10.000 mm. De jas hee een verstelbare capuchon, twee heupzakken en een binnenzak, en de ritsen zijn waterafstotend. Het buitenmateriaal bestaat uit 100% polyamide, de voering is 100% polyester. De jas is PFC-vrij en Bluesign-gecerti ceerd.

Met 153 gram is de Mammut Kento Light HS de lichtste in het rijtje jassen dat we hier laten zien. Een vederlicht wind- en waterdicht jack van 100% polyamide met een waterkolom van 20.000 mm, getapete naden, een waterafstotende rits en verstelbare capuchon. Geschikt voor klimmers, wandelaars en etsers die een regenjasje klein willen kunnen wegstoppen. Gecerti ceerd door de Fair Wear Foundation.

Tekst Femke Welvaart

Deze jas bestaat uit gerecycled 2.5-laags Pertex Revolve, een waterdicht polyester met een waterafstotende buitenkant waarbij geen gebruik is gemaakt van milieuvervuilend fluorcarbon. Behalve 100% gerecycled, kan de jas ook aan het einde van de levensduur weer volledig worden gerecycled, omdat hij is gemaakt van één soort polimeer. Het materiaal ademt en hee een flinke waterkolom van 20.000 millimeter. De jas is speci ek voor wandelaars ontworpen: de insteek van de zakken is ruim genoeg voor een wandelkaart en ritsen onder de armen geven extra ventilatie bij een stevige klim. De capuchon is in vorm en grootte aan te passen, maar biedt geen ruimte voor een helm.

Het valt me op dat het best een flinke jas is, maar hij voelt heel licht en ik kan hem eenvoudig in de jaszak wegproppen en dichtritsen dankzij een dubbelzijdige rits. Zo houd ik een handzaam pakketje over dat je makkelijk wegstopt in de rugzak. De jas draagt comfortabel, ook al zit er geen stretch in de stof. Waarschijnlijk omdat het geen nauwsluitend model is. Het materiaal aan de binnenkant voelt wel een beetje glad. Dat kan wat plakkerig zijn op bezwete blote armen. Tijdens een kse miezerbui bleven de druppels mooi op de stof liggen. Even schudden en de jas is zo goed als droog. De rits sluit lekker hoog, waardoor de kraag tot voorbij de kin komt als je je capuchon op hebt. Goed beschermd tegen inregenen dus!

Waarom wel: als je graag wandelt en een flinke bui niet schuwt. En goed nieuws voor de dames en heren met net een maatje meer: de jas is ook verkrijgbaar in maat XXL. Waarom niet: als je een technisch, nauwsluitend en stretch regenjack zoekt waaronder je een helm kunt dragen. Eindconclusie: een goede jas voor wandelaars die doet wat hij moet doen: hij ademt, houdt je droog, is lichtgewicht, klein weg te bergen en verkrijgbaar in acht kleuren/kleurcombinaties.