Hoogtelijn 1 / 2024

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2024 | NR 1

NR 1 | FEBRUARI 2024

MAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

De Bergsportdag Is terug

WWW.NKBV.NL

VERVLOEKTE BERGEN

Peaks of the Balkans op sneeuwschoenen

EXPEDITIE ACADEMIE IV

Spleetklimmen in het Valle dell’Orco

ALPIENE CURSUSSEN

Hoe ga je zelfstandig verder met klimmen?

JOUW WINTERSPORT BEGINT BIJ BEVER WINTERSPORT SERVICES

✓ Bootfitting: skischoenen op maat ✓ Wax en slijp service en monteren ✓ Afstellen (ski) bindingen

GROOT ASSORTIMENT KLEDING EN UITRUSTING

KIJK OP BEVER.NL OF BEZOEK EEN EXPERT IN EEN VAN ONZE WINTERSPORTWINKELS: Amsterdam Stadhouderskade | Amsterdam Gelderlandplein | Amsterdam Women Eindhoven | Houten | Leidschendam (MOTN) | Rotterdam Stadionweg | Alkmaar Haarlem | Hengelo | Tilburg | Rotterdam Alexandrium.

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, x.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL

08 Op de hoogte 86 Gespot

NKBV

07 Van het bestuur 52 NKBV voor jou

THEMA BERGSPORTDAG

16 Je vakantie start op de Bergsportdag

18 Pittig rondje Pyreneeën 24 Alpiene cursus: En daarna?

28 Kennismaken: Expeditie Academie IV

33 Vragen aan bergredder Menno Boermans

34 Op sneeuwschoenen over de Balkan

40 Iconen van Europa: Weisshorn

THEMA WINTER

58 Vriezen of dooien 60 In 38 dagen Spitsbergen over 66 Zwitserland zonder ski’s 71 Mijn verhaal: Alpiene Instructeur winter 72 Freeride op Les Courtes 76 Markt & Materiaal: Winterse warmte 78 Een andere doorsteek: Wipp-traverse

16/58

BERGSPORTDAG & WINTER Afdalingen door perfecte poedersneeuw, ijzige tochten én een voorproefje op de Bergsportdag. Twee thema’s in één Hoogtelijn, twee keer zo veel inspiratie.

HUTTENTOCHT

Pittig rondje Pyreneeën

24 EN NU?

EN VERDER

Na een alpiene cursus

14 Depot: Droomcampers 46 Interview: Nasim Eshqi 56 Klimmen bij de buren:

28

Awirs en Hotton

84 Naar een hut: Cabane du Demècre 88 Mijn verhaal: Grens bereikt 89 In vogelvlucht 90 Vooruitblik

18 4 | HOOGTELIJN 1-2024

EXPEDITIE ACADEMIE IV

Kennismaken

Tweevoudig wereldkampioen Femke Bol (400 meter horden en 400 meter estafette) is de sportvrouw van 2023.

Zij versloeg Sifan Hassan, de winnaar van de marathons in Londen (haar debuut met een Nederlands record) en Chicago (tweede tijd ooit door een vrouw gelopen). Bol liet ook wereld- en Europees kampioen roeien op de skiff Karolien Florijn achter zich.

76

Op de lijst van kanshebbers staan zelden namen van topsporters uit kleinere sporten. Maar die van Ragna Debats zou daarop niet misstaan. De wereld- en Europees kampioen sky- en trailrunnen grossiert al jaren in ereplaatsen.

Zowel op rotsachtige ondergrond, in de sneeuw als op de zandduinen van de Sahara is Ragna in veel wedstrijden ongenaakbaar. Ze won onder andere de prestigieuze Marathon des Sables (226 kilometer, 2445 hoogtemeters).

MARKT & MATERIAAL

Winterse warmte

WIPP-TRAVERSE Een andere doorsteek

78

46

NASIM ESHQI

Interview

PEAKS OF THE BALKANS Op sneeuwschoenen

stand

Topsporter

34

Haar lijst met zeges is vele malen langer dan dit stukje tekst. Toch een paar: Marathon la Pota Roja (42 kilometer, 1925 hoogtemeters), Nice Côte d’Azur (167 kilometer, 9070 hoogtemeters), Montreux Trail Festival (70 kilometer, 5040 hoogtemeters), Istria (168 kilometer, 6515 hoogtemeters).

Ook in 2023 bleef ze veel lopen en winnen, vaak bijgestaan en verzorgd door haar man Pere Aurell en haar dochter Onna. Zo won ze in februari de Aconcagua Ultra Trail (102 kilometer, 3190 hoogtemeters).

Ragna is met een enorme uitdaging bezig op het moment dat deze Hoogtelijn bezorgd wordt. Ze doet een poging het snelheidsrecord op en neer naar de Aconcagua (20 uur en 17 minuten) te verbeteren. Ragna start bij de ingang van het nationaal park in Los Horcones op 2900 meter, loopt vervolgens ruim 25 kilometer naar de Plaza de Mulas op 4360 meter. Vanaf daar klimt ze naar de top van de hoogste berg van Zuid-Amerika op 6961 meter. En dan meteen terug, 65 kilometer en 4214 hoogtemeters.

Hoe Ragna dat heeft ervaren vertelt deze topsporter op 17 maart op de Bergsportdag van de NKBV in het NBC in Nieuwegein.

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl Op de cover De foto is afgelopen winter gemaakt op de Loosdrechtse Plassen van Dragosh Mobach en is onderdeel van de fotoserie ‘Hemelbestormers’. Een spannende shoot met dun ijs, waarbij vele schaatsers zijn gestopt om ‘te helpen’ omdat ze dachten dat Dragosh door het ijs was gezakt. Uiteindelijk lag hij bijna een uur lang op zijn buik op het ijs voor deze serie.

Foto: Zout Fotografie

HOOGTELIJN 1-2024 | 5

Eiger

Mönch ! u o y e b d l u o This c

Jungfrau

bestuur

Inspanning en inspiratie Het is volop winter. Als berg- en klimsporters gaan wij de klimhal in of zoeken we ons heil in de besneeuwde bergen om daar te klimmen, wandelen of toerskiën. Ik ga zelf sneeuwschoenwandelen in Zwitserland, mijn nieuwste berghobby.

A

ls penningmeester van de NKBV houd ik me bezig met de financiën. Gelukkig is onze vereniging financieel kerngezond en groeit het ledental. Daardoor kunnen steeds meer mensen deelnemen aan de mooie activiteiten die onze vereniging organiseert. Het uitzicht vanaf de top van een berg of het gevoel na het toppen van een route, dat is onbetaalbaar, dat gun ik iedereen!

De afgelopen jaren heb ik gemerkt hoe leuk het is om vrijwilliger te zijn binnen deze vereniging. Ondanks de verschillen tussen de sporten binnen de NKBV zijn we allemaal verbonden door liefde voor fysieke inspanning en de top bereiken. Enthousiaste verhalen van andere leden inspireren en stimuleren mij om nieuwe dingen te ervaren.

Ik ben niet opgegroeid met bergsportvakanties. Pas in mijn studententijd ontdekte ik mijn liefde voor de bergen. Dat begon met dagwandelingen, maar na een paar jaar kwam er een lichtgewicht tentje en weer een paar jaar later een klettersteigset. Toen ben ik ook lid geworden van de NKBV. In 2018 kwam ik in het bestuur, maar had ik nog nooit een klim- of boulderhal van binnen gezien. Daar kwam snel verandering in en ik ontdekte nog veel meer nieuwe dingen. Dus keek ik met open mond naar de prestaties van onze nationale toppers bij NK’s Lead en Boulder, deed ik inspiratie op bij de Bergsportdag, bezocht de HerBerg en ging met mijn neefjes en nichtjes naar Klimtuin Fliegerhorst. En vorig jaar ging ik voor de eerste keer sneeuwschoenwandelen.

Met tranen van inspanning en overmand door het uitzicht op de top van de berg zei ik meteen na die vakantie: ‘ik wil volgend jaar weer!’

Verbonden door liefde voor fysieke inspanning en de top bereiken

Dus deze winter stap ik weer op de trein voor een trektocht op sneeuwschoenen, langs onbemande hutten in de Alpen. Verder kijk ik uit naar het NK Boulder, waar ik als toeschouwer ga genieten van de prestaties en de ongetwijfeld spannende strijd. En natuurlijk verheug ik me op de Bergsportdag om ideeën op te doen voor de volgende trip naar de bergen. Dat worden dus weer een heleboel nieuwe, onbetaalbare ervaringen, ik kan niet wachten!

Both Yolanda de

bestuur@nkbv.nl

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op mijnnkbv.nl. Je ontvangt dan per e-mail een

bevestiging van je opzegging. Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl.

Partners van de NKBV

HOOGTELIJN 1-2024 | 7

Oud liftgebouw wordt nieuw Messner Mountain Museum

Foto Messner Mountain Museum

De Italiaanse stad Cuneo is uitgeroepen tot Alpenstad van 2024. Cuneo ligt aan het zuidwestelijke uiteinde van de alpenboog, bij de Alpi Marittime en het nationaal park Mercantour. Een belangrijk selectiecriterium is de manier waarop een stad invulling geeft aan de Alpenconventie, een internationaal verdrag dat duurzame ontwikkeling van de Alpen beoogt.

Sander Giesbers uit het Noord-Limburgse Bergen (what’s in a name?) is geslaagd voor de opleiding tot International Mountain Leader (IML). Giesbers volgde zijn opleiding in Engeland.

In Zwitserland smolten de gletsjers de afgelopen twee jaar met tien procent. Dat is net zoveel als in de periode 1960-1990. Dat melden onderzoekers van de Zwitserse Academie van Wetenschappen.

Polen is het themaland op de Fiets en Wandelbeurs, die van 23 tot en met 25 februari gehouden wordt in de Jaarbeurs in Utrecht. De hoogste bergen van Polen liggen in het Tatra- en Reuzengebergte. In de bergen van de Sudeten, Karpaten en Świętokrzyskie ligt 15.000 kilometer aan gemarkeerde wandelroutes.

Voor de agenda: de veertiende aflevering van het Dutch Mountain Film Festival in Heerlen en Aken wordt gehouden van 5 tot en met 10 november.

Het Nivon, de Nederlandse tak van de Internationale Natuurvrienden, voortgekomen uit het Instituut voor Arbeidersontwikkeling, bestaat dit jaar honderd jaar. Het Nivon is onder andere actief bij het onderhoud van een aantal langeafstandswandelroutes.

De romantische landschapsschilder Caspar David Friedrich werd 250 jaar geleden geboren. Hij werd beroemd met zijn schilderij Der Wanderer über dem Nebelmeer, geïnspireerd door de Sächsische Schweiz. In Duitsland worden dit jaar diverse activiteiten rondom Friedrich georganiseerd, onder andere van augustus tot en met januari 2025 in het Albertinum en het Residenzschloss in Dresden.

De Spaanse trailrunner en bergbeklimmer Kilian Jornet probeert zijn ecologische voetafdruk te verkleinen. In 2022 kwam hij nog uit op acht ton CO2-uitsoot. Zijn vliegreizen naar de Himalaya, de Alpen en de Pyreneeën zorgden in 2023 voor een verbruik van 6,8 ton. Hij streeft naar twee ton. Dat past volgens hem bij een globale opwarming van 1,5 graad.

8 | HOOGTELIJN 1-2024

De geschiedenis van het rotsklimmen Dit najaar opent Reinhold Messner MMM Roca, een museum over de geschiedenis van het rotsklimmen. Het laatste van de zes Messner Mountain Museums wordt op 2050 meter ge-

bouwd in een voormalig liftgebouw op de Monte Elmo, boven Sexten in ZuidTirol. Naar het ontwerp van architect Ulla Hell wordt het station omgebouwd tot expositieruimte.

Hoog bezoek in Nepal In november was secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres vier dagen in Nepal. Hij be-

Foto UN Photo/Narendra Shrestha

Onder redactie van Peter Daalder

op de hoogte

Heb je nieuws voor ‘Op de hoogte’, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook, X en Instagram.

Guterres in gesprek met een inwoner van het Everestgebied

zocht onder andere het Everestgebied en het basiskamp van de Annapurna.

Hij sprak met de plaatselijke bevolking over de gevolgen van klimaatverandering in de Himalaya. Bij dat gesprek was ook bergbeklimmer Dawa Steven Sherpa aanwezig, klimaatambassadeur van het Wereldnatuurfonds.

‘De gletsjers smelten hier in recordtempo, zoals in Groenland en op Antarctica. Er zijn hier overstromingen, aardverschuivingen en veel dorpen die getroffen zijn. We moeten deze waanzin een halt toeroepen’, aldus Guterres.

Klimmersprotest tegen NEOM Masters Ruim tweeduizend klimmers hebben bij de IFSC, de International Federation of Sport Climbing, in een open brief hun zorg uitgesproken over de NEOM Masters die in november gehouden zijn in SaoediArabië. Aan de kust van de Rode Zee is voor 500 miljard dollar het futuristische complex NEOM gebouwd, waar de IFSC een wedstrijd organiseerde. De atleten, onder wie Adam Ondra, Kilian Jornet,

Brooke Raboutou, Catherine Destivelle en Tommy Caldwell, vinden NEOM een ecologische ramp en wijzen op het onjuist onteigenen van land door de overheid en het negeren van mensenrechten. De atleten wijzen de IFSC erop dat de organisatie de eigen visie niet respecteert en roepen op bij toekomstige wedstrijden beter rekening te houden met de invloed op het milieu en met sociale factoren.

Heb je opmerkelijk expeditienieuws? Stuur een mail naar ceat@nkbv.nl.

Vlak onder de top van de Cerro Torre Boris Textor Boris Textor en Susanne Süßmeier op de top van de Fitz Roy

Succes voor Boris Textor in Patagonië Het eerste opmerkelijke klimnieuws van 2024 komt uit Patagonië, waar berggids Boris Textor zowel de Cerro Torre (3128 meter) als de Fitz Roy (3405 meter) heeft beklommen. De eerste beklimming van de Cerro Torre via de Ragniroute was op 13 januari 1974. Vijftig jaar later min één dag bereikten Boris Textor en de Duitse berggidsen Susanne Süßmeier en Thomas März de top van deze granieten punt op de grens van Argentinië en Chili. In 2016 bereikte de

Nederlands/Italiaanse berggids David Bacci de top via dezelfde route. Eerder al hadden Textor en Süßmeier de Fitz Roy beklommen via de Supercanaletta.

Dat deden ze op 19 december, pas vier dagen na aankomst in Patagonië, omdat er juist op dat moment een periode met goed weer was. Deze route werd eerder ook geklommen door Bacci. Niek de Jonge en Jefta Smit stonden in 2013 op de Fitz Roy via de route France Argentina.

Bereken je CO2-uitstoot per reis

De DAV-afdeling München en Oberland heeft een CO2-meter ontwikkeld waarmee je je voetafdruk per reis kunt berekenen.

Je kunt er parameters invoeren zoals je soort activiteit, de duur van je reis, je vervoer, je manier van overnachten en je voeding, zodat je jouw ecologische voetafdruk per reis in kilo’s CO2 kunt uitdrukken. Je kunt het zien als een leuk gezelschapsspel, maar je kunt er ook je persoonlijke klimaatstrategie mee verbeteren. Gebruik de meter via tinyurl.com/davmeter.

Foto Athos

Klimschoen uit 3D-printer

De eerste 3D-geprinte klimschoen komt uit de printers van het Spaanse Athos. Deze start-up uit Barcelona bestaat uit vier klimfanaten en begon als afstudeerproject voor de Elisava School of Design and Engineering.

Schoenen die twee tot drie maten te klein zijn hoeven niet meer, pijn en misvormde voeten ook niet, vindt Athos. Je schoen wordt op maat geprint nadat je voet driedimensionaal is gescand. Athos gebruikt veganistische materialen, waaronder volledig circulair en biologisch afbreekbaar thermoplast polyurethaan en Vibram zolen, die niet uit de printer komen.

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

Illustratie Toon Hezemans

De Indus was nog jong, waar we haar via een gammele brug overstaken. Vanaf daar werd het leven zwaar maar simpel: opstaan, een lange dag lopen op grote hoogte en weer slapen. Maar één nacht lukte het slapen niet zo best. De ezels bléven maar rotzooien tegen het tentdoek.

Een paar forse meppen door het tentdoek heen tegen hun snuiten zorgden uiteindelijk voor de broodnodige rust. Toen ik de volgende morgen aan de ezeldrijver vroeg om zijn dieren voortaan ’s nachts beter vast te binden, gaf hij een wat onverwacht antwoord. De ezels stonden afgelopen nacht in een stenen schuurtje verderop. Hij was namelijk als de dood dat ze opgevreten zouden worden door de talrijke wolven die hier de kampplek onveilig maken. [Frank Husslage]

en Passant

Nachtezels

HOOGTELIJN 1-2024 | 9

De Rifugio Carrel (3825 meter), op de Liongraat van de Matterhorn, is afgebroken en vlakbij weer opgebouwd. Vanwege vallend gesteente was de eerdere locatie te gevaarlijk geworden. De totale kosten bedragen ongeveer twee miljoen euro.

Deze zomer moet de hut weer open gaan.

De hut is genoemd naar Jean-Antoine Carrel, die op 17 juli 1865 de Matterhorn al eerste beklom via de zuidwestgraat. Carrel had als bijnaam il bersagliere, de scherpschutter, en hoorde bij de elitetroepen van de militairen uit Piëmonte.

Foto Bertubertu

op de hoogte

Hut verplaatst op de Matterhorn

De Rifugio Carrel en zijn naamgever

Deelnemen aan het NK Toerskiën of Skyrunning Op 9 en 10 maart vindt tijdens de race Trofea Péz Ault in het Zwitserse Disentis het Nederlands kampioenschap Toerskiën plaats. Er zijn drie titels te vergeven: voor de vertical race, de individual race en in de categorie masters (deelne-

Foto Krystle Wright

Prijs voor foto van een spleetklimmer

10 | HOOGTELIJN 1-2024

De Australische fotograaf Krystle Wright heeft de prijs voor de beste foto van een avontuurlijke actiesport gewonnen.

Deze Red Bull Illume ging voor het eerst in zeventien jaar naar een vrouw. Wright fotografeerde de Amerikaanse klimmer Angela Vanwiemeersch in de spleet Seventh Serpent in Long Canyon in Utah. De prijs werd uitgereikt in Sölden.

Voor de liefhebbers: Krystle fotografeerde met een Leica SL2-camera en de volgende lens: APO-Vario-Elmarit-SL 90-280 f/2.8-4. ISO 3200.

F-stop 4. Sluitertijd 1/30.

De klimmer in Seventh Serpent

mers geboren in 1974 of eerder).

Het Nederlands kampioenschap Skyrunning vindt op 28 en 29 juni plaats in Scheffau am Wilden Kaiser in Oostenrijk bij de Kaiserkrone Trail. Ook dit NK kent meerdere races: de vertical, de marathon

en de skyrace, en eveneens de categorie masters. Het NK Skyrunning is een kwalificatiewedstrijd voor het WK Skyrunning.

Zowel toerskiën als skyrunning kent een open NK. Dat betekent dat iedereen zich kan inschrijven als deelnemer.

Zoektocht naar overleden klimmers De Noorse Kristin Harila was recent in de Himalaya voor het afscheid van Tenjen Lama Sherpa, met wie ze vorig jaar in een recordtijd alle veertien bergen boven de 8000 meter beklom. Lama verongelukte in een lawine op de Shishapangma samen met de Amerikaanse klimmer Gina Rzucidlo, evenals twee andere klimmers. Harila wil de verongelukten komend klimseizoen lokaliseren en bergen.

NKBV viert jubileum

Enkele tientallen ereleden, oud-bestuursleden en directieleden van de NKBV werden in december in het zonnetje gezet. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst in Kasteel Woerden naar aanleiding van het 25-jarig jubileum van de NKBV, na de fusie van KNAV en NBV in 1998. Er was onder andere een presentatie van de Expeditie Academie III. De bijeenkomst werd opgeluisterd door ambassadeur Gahendra Rajbhandari van Nepal. Hij was te gast bij de NKBV nadat hij eerder al een gezelschap klimmers uitgebreid geprezen had voor hun activiteiten in Nepal. Dat gebeurde naar aanleiding van Hoogtelijn 4 van afgelopen jaar, het themanummer ‘Himalaya’.

Foto Linda Richter

Akke van der Meer

Annick Zegers Berend Berlijn met zijn dochter Jip

Drie redacteuren voor Hoogtelijn De boulderwanden in de kerk in Zeelst

Boulderen in de kerk

De voormalige Willibrorduskerk in het Veldhovense kerkdorp Zeelst is omgetoverd tot boulderhal. Na een flinke verbouwing opent Neoliet daarmee binnenkort een vierde vestiging in en om Eindhoven. In de kerk, die recent gerestaureerd is, zijn klimwanden geplaatst en is een koffiehoek ingericht voor de sporters. Houd de website in de gaten: boulderneoliet.nl.

De Mariakapel van de kerk is behouden gebleven en via een aparte ingang toegankelijk voor de gelovigen.

De redactie van Hoogtelijn bestaat na de komst van drie nieuwe redacteuren uit elf vrijwilligers uit de vereniging, aangevuld met eindredacteur Marjolein Wols die in dienst is van de NKBV. Hiermee is het redactieteam weer op sterkte na het vertrek van Rien Jans, die vijf jaar ‘Op de hoogte’ verzorgde, en van Eva van Wijck, die 2,5 jaar het sportklimnieuws en de rubriek ‘Mijn Verhaal’ maakte.

De nieuwelingen zijn Berend Berlijn (56) uit Alkmaar, Annick Zegers (54) uit Eindhoven en Akke van der Meer (29) uit Utrecht. Berlijn en Zegers hebben ieder een eigen communicatieadvies- en tekstbureau, Van der Meer is gezondheidswetenschapper en onderzoeker bij het RIVM en volgt een cursus Wetenschapscommunicatie en -journalistiek.

Berend Berlijn volgde op zijn zestiende de beginnerscursus van de KNAV en is sindsdien actief klimmer en bergsporter. Hij was bestuurslid van de regio NoordHolland en redigeert de jaarverslagen van de NKBV. Wandelaar Annick Zegers houdt van de Noorse natuur en brengt met haar gezin alle vakanties door in de bergen. Op haar verlanglijst staat een huttentocht met haar man en twee zonen.

Akke van der Meer is beginnend klimmer en doet verder aan trailrunnen en wielrennen. Op termijn hoopt zij een opleiding tot International Mountain Leader te kunnen volgen.

Fedor Broekhoven, Niels van Veen en Maikel van Sundert kenden elkaar uit het studentenklimmen. Eric Frankenmolen, Elwin van der Gragt en Menno Boermans sloten zich een paar jaar later aan bij het trio klimmers. En zo had Nederland in 2001 opeens een nationaal team, dat aan internationale drytool- en ijsklimwedstrijden deelnam, en een actieve website over ijsklimmen.

De groep gepassioneerde bergsporters krijgt het zwaar te verduren als de vader van Fedor in 2002 overlijdt bij een ongeluk in de bergen. Een paar jaar later gevolgd door Maikel

van Sundert. Als Eric Frankenmolen in 2006 zwaar gewond raakt bij een ongeluk en niet meer kan klimmen, stopt het ijsklimteam. Op de NKBVsite Grensverleggers presenteren Bas Visscher en Noor van der Veen de geschiedenis van de groep aan de hand van gesprekken met de bergsporters en ondersteund door een groot aantal beelden: nkbv.nl/grensverleggers/verhalen.

Het volgende verhaal op Grensverleggers gaat over Line van den Berg, de talenvolle alpinist die in 2023 verongelukte op de Grosshorn in Zwitserland.

Foto Menno Boermans

Een vriendengroep van ijsklimmers op Grensverleggers

Na het ongeluk van Maikel van Sundert moest het huis waar hij samen met zijn vriendin Petra woonde ontruimd worden. Op de foto het demonteren van de oefenwand in zijn huis, v.l.n.r.: Eric (met ijsbijlen), Niels (ondersteboven), Fedor (ondersteboven), Menno en Petra (ondersteboven)

HOOGTELIJN 1-2024 | 11

Onder redactie van Eva van Wijck

Foto Zout Fotografie

op de hoogte

SPORTKLIMNIEUWS De winter is ijsklimseizoen

In het ijsklimseizoen lijkt Marianne van der Steen in topvorm. In Hoogtelijn 4 van 2023 gaf ze aan dat ze dit seizoen haar eerste World Cup hoopt te winnen en de eerste resultaten liegen er niet om. De eerste UIAA Ice Climbing Continental Open, eind november in Slowakije, leverde Marianne direct een gouden plak op. Die razende start zette ze door in december bij de UIAA Continental Open in Utrecht. Naast Tom Phillips haalde zij als enige Nederlander de finale. Zij bereikte bijna de top van de drytoolwand, goed voor de eerste plaats. Tom Phillips werd vijfde. Op de World Cup in januari in Cheongsong (Zuid-Korea) werd Marianne derde. Nota bene met geleend materiaal, omdat haar bagage niet met het vliegtuig meekwam. Dennis van Hoek werd in Korea 21e bij lead en 10e in de speedwedstrijd.

Marianne van der Steen klimt in Utrecht naar het bovenste deel van de route

Foto Sytse van Slooten

Nieuwe leden voor het Nederlands team

Strijd tussen Nederlands recordhouder Jules Kluwer en winnaar Reitze Jonkman

In minder dan tien seconden naar boven

Tijdens het Open NK Speed, dat 25 november in Noardwand in Leeuwarden plaatsvond, stond een nieuw talent klaar om de titel te grijpen. De zestienjarige Merel Heilbron vloog over vanuit de Verenigde Staten om zo snel mogelijk door de speedklimroute omhoog te zoeven. Ondanks haar jetlag won ze met een tijd van 12,88 seconden.

Tot haar eigen spijt is dat nog niet genoeg om het Nederlands record te breken. Met een knappe tijd van 9,74 seconden was Reitze Jonkman bij de heren de snelste. Het was voor hem de eerste keer dat hij de route binnen tien seconden topte. Nu speedklimmen een zelfstandig onderdeel is van de Olympische Spelen, krijgt de sport steeds meer aandacht. Hoewel het NK slechts twaalf deelnemers had, is de toenemende belangstelling in Nederland wel te merken.

Mede mogelijk gemaakt door

12 | HOOGTELIJN 1-2024

De jaarlijkse selectieperiode voor het Nederlands team Boulder en Lead is afgerond en binnen het team hebben de nodige wisselingen plaatsgevonden. Met het vertrek van Don van Laere, Mischa Radt, Leto Cavé en Mark Brand is het seniorenteam flink uitgedund. Lisa Klem en Amber Schiffeleers stromen door naar de senioren en vormen daarmee tezamen met Lynn van der Meer en Paul Brand het team. Het jeugdteam wordt aangevuld met Tedyano Sordam, die dit jaar hoge ogen gooide door op zijn eerste NK Boulder bij de senioren een vierde plaats te behalen. Sabina van Essen neemt afscheid van het jeugdteam. Bij het paraklimteam zei Juliëtte Janssen vaarwel. Verder bleef het parateam intact.

Volg het NK Boulder 2024 live

Maak je klaar voor het NK Boulder 2024! Op 3 februari nemen de beste boulderaars van het land het tegen elkaar op in boulderhal De Campus in Den Haag. De tickets voor deze spannende verticale strijd zijn uitverkocht, maar zoals altijd is er weer een livestream. Met zweethandjes thuis op de bank volg je de finale vanaf 19:55 live via vimeo.com/ event/3955985.

op de hoogte

VRAAG & ANTWOORD De Klimclub voor mensen met een beperking

Iedereen kan de boom in Bij S&L Zorg, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking in Bergen op Zoom en Roosendaal, wordt iedere eerste woensdag van de maand geklommen door de Klimclub. Dat gebeurt in bomen op het terrein van zorgwijk Lambertijnenhof in Bergen op Zoom. Als het aan cliëntbegeleider Wendy Nederpel en vrijwilliger Olaf Suchorski ligt, kan iedereen met de Klimclub de boom in.

Tekst Peter Daalder

Zijn de bewoners nog steeds zo enthousiast als in het begin?

‘O ja, er zijn nu zo’n 25 vaste klimmers en een aantal gastklimmers. Tijdens de kerstmarkt hebben we aan de bezoekers laten zien wat er mogelijk is. Er kwam een bewoner naar ons toe die nog nooit eerder geweest was. Hij begon met knikkende knieën, maar hij overwon zijn hoogtevrees. Aan het einde van het parcours hadden we een mandje opgehangen

Voor wie zijn armen wel goed kan gebruiken, hebben we een katrolsysteem waarbij iemand zichzelf omhoog trekt met een stijgklem. Daarmee klimmen ze zelf hun rolstoel uit. Het plezier dat mensen hebben bij het klimmen, de hoogte, het bezig zijn in de natuur, dat is prachtig om te ervaren. Veel bewoners zijn aan het begin een beetje huiverig, maar overwinnen hun angst. De meesten worden daarna vaste deelnemers aan de Klimclub.’

Hoe gaat dat met mensen die in een rolstoel zitten?

‘William van Dijk is een van onze vaste bezoekers. Hij heeft zijn eigen klimgordel. Hij is meervoudig beperkt, kan niet praten, heeft geen normale functie in armen en benen, maar vindt het prachtig als hij de hoogte in gaat.

Wie betaalt al het materiaal en hoe komen jullie aan de nodige financiën?

‘Een groot deel hebben we zelf aangeschaft.

Ook van klimvrijwilliger Arno en uit diverse potjes van S&L Zorg en van de Vrienden van S&L Zorg kregen we donaties. Daarvan hebben we de keuring van onze spullen betaald en veel klimmateriaal gekocht, zoals Petzl ID’s. Dat zijn afdaalapparaten die heel handig zijn als mensen bijvoorbeeld in paniek raken of een epileptische aanval krijgen. Dan hebben we ze binnen de kortste keren weer beneden.’

Stephan Wegbrands kan op eigen armkracht klimmen

Foto Peter Daalder

Hoe zorg je ervoor dat alles veilig gebeurt?

‘Wij weten heel goed hoe we veilig en verantwoord kunnen klimmen. We hebben de nodige opleidingen gedaan en hebben veel geleerd van professionele boomklimmers.

Uiteraard moet je goed met het klimmateriaal omgaan. Voor bewoners die een functiebeperking in hun benen en armen hebben, gebruiken we het juk van een tillift met een tilsling. Normaal wordt die gebruikt om bewoners in en uit bed, bad of hun stoel te tillen. Dit systeem gebruiken wij voor een megaschommel.’

met wat lekkers erin. Hij was echt snel boven en is diezelfde morgen nog twee keer omhoog geweest. Ook met de single-rope techniek die we gebruiken kon hij overweg na een korte instructie. Die uitleg wordt gedaan door een van de vijftien vaste vrijwilligers bij de Klimclub. Alle zekeraars zijn opgeleid om iedereen veilig te laten klimmen. Een aantal bewoners is inmiddels gevorderd klimmer. Zij helpen bijvoorbeeld bij de op- en afbouw.’

Foto Ria Mens

Hoe kwamen jullie op het idee voor de Klimclub?

‘In de coronaperiode werden onze 350 bewoners heel erg beperkt in hun activiteiten. Wij hebben toen gezocht naar mogelijkheden voor extra vermaak. Wij zijn zelf fanatieke klimmers en hebben onze klimspullen meegenomen. Dat sloeg behoorlijk aan. In eerste instantie hebben we geklommen met bewoners zonder fysieke beperking, maar er zijn ook veel bewoners die gebruik moeten maken van een rolstoel. Met een fysiotherapeut van S&L Zorg hebben we uitgezocht hoe we ook die groep de kick van het klimmen kunnen laten ervaren. Inmiddels gebeurt dat in de Klimclub.’

Wendy Nederpel en Olaf Suchorski takelen William van Dijk omhoog in de boom

HOOGTELIJN 1-2024 | 13

DEPOT 1

7

2

3

8

9

Rijdende bergen

Droomcampers

Van hippe oldtimer voor millennials tot luxe tweede woning op wielen voor babyboomers: de camper verbindt moeiteloos generaties. De camper lijkt wel het ultieme symbool van vrijheid geworden. Die belofte van vrijheid wordt soms nog eens onderstreept door een afbeelding die de identiteit van zijn eigenaar benadrukt op de camper.

Vaak zijn dat bergen, zoals te zien is in de verzameling die we hier bij elkaar hebben gebracht. En dat veel van deze busjes aangetroffen werden op nogal troosteloze plekken? Dat zegt misschien meer over de fotografen dan over de gemiddelde bezitter van het voertuig.

Onder redactie van Ico Kloppenburg

1 Aansprekende reclame

Dit is misschien geen echte camper, maar wij vermoeden dat er ook wel eens in geslapen wordt. Maar nu is de eigenaar van dit rijdende reclamebord aan het werk. Het gaat om een bekende Nederlandse berggids, die voor een cursus de plek heeft opgezocht die nog het meest lijkt op zijn normale werkgebied: Klimcentrum Monte Cervino.

2 Op weg naar de Badile

Dit Zwitserse minicampertje staat op een wat saai ogende parkeerplaats, maar dit is wel waar de aanloop naar de Piz Badile begint. Het kan bijna niet anders of de baasjes van dit busje hebben de volgende dag de noordgraat of de Cassin geklommen. Het gaat dus om

14 | HOOGTELIJN 1-2024

buitensporters die niet alleen in hun camper dromen van de bergen, maar hun dromen ook realiseren.

3 Van alles van plan

Ze zijn klaar voor alle avonturen, met hun klassieke Volkswagen camper, met dakkoffer erop en fietsen op het rek. Maar toch staan ze hier op de weinig avontuurlijke camping aan het Meer van Molveno. Laten we hopen dat ze aan het opladen zijn voor een mooie tocht.

4 Onderweg in Schotland

Geen twijfel mogelijk: de eigenaar van deze camper is op avontuur! Door de tekst lijkt hij niet helemaal op zijn plek, hier op een parkeerterrein in de Schotse Hooglanden.

5 Camper of toch hotel?

Wat doet deze camper hartje winter op de parkeerplaats van een lekker hotel met wellnessfaciliteiten? Zijn de eigenaren gezwicht voor de luxe van het hotel of wisselen ze af tussen de warmte van het hotel en het knusse van de camper?

6 Wat spiegelt daar in de ruit?

Deze Noorse camper krijgt de hoofdprijs als het gaat om de afbeelding. Des te groter is het contrast met de omgeving waarin we hem aantroffen: de stadscamping van Oslo.

7 Wachten in de achtertuin

In een Oostenrijkse tuin staat staat deze campter geduldig te wachten op nieuwe

4

5

10

13

6

12

11

14

avonturen. De bergen op de print zijn – helaas voor de vakantiegangers – witter dan de echte bergen rond de camper.

geasfalteerde parkeerplek in Scandinavië. Mooi detail is de man rechtsboven, die net aan een abseil van het zijraampje begint.

Hier is hij gefotografeerd op de Hardangervidda in Noorwegen.

8 Te leuk om niet mee te nemen

11 Testrit van Joost en Floortje

Dit exemplaar is overduidelijk een huurcamper, die is neergezet op een parkeerplaats aan de voet van Schotlands hoogste berg, Ben Nevis. Het kan haast niet anders of de huurders zijn een mooie tocht naar een Munro aan het maken.

Is dit wel een camper? Ze noemen hem wel zo, maar je zou het ook een minicaravan kunnen noemen. Dit is model Bruno van Kuckoo Camper, dat je in heel veel kleuren en met heel veel prints kunt kopen. Hoe dan ook: wij krijgen hier wel een goed humeur van!

9 Zijn zandduinen ook bergen?

Twijfelgeval op een parkeerplek in een woonwijk in Nieuwerkerk aan den IJssel: zijn dat nou bergen of gaat het om zandduinen? Hoe dan ook: genoeg belofte van avontuur om hier mee te mogen doen.

10 Asfalt in Scandinavië

Flat Eric is ‘on tour’ en aanbeland op een

Een gloednieuwe, stoere camper met dito eigenaars op een parkeerterrein in Zoetermeer.

Eigenaars? Nee, toevallig weten we dat het gaat om Joost en Floortje, die een camper hebben gehuurd om te kijken of het iets voor hen is. Ze zien er in elk geval uit alsof ze hem goed gaan gebruiken.

14 Aan de voet van Ben Nevis

12 Geen tweede, maar eerste huis

Deze Luxemburgse vrachtwagen is omgebouwd tot megacamper en komt terug van een rit naar de Noordkaap.

13 Klaar voor het grote werk

Een MAN-truck die een camperopbouw draagt.

Klaar voor Dakar of voor andere uitdagingen.

Heb je zelf een camper met een bijzondere illustratie die lonkt naar de bergen?

Maak een foto en tag de NKBV op je social media! @_nkbv en de.nkbv

HOOGTELIJN 1-2024 | 15

evenement

17 MAART 2024, NBC NIEUWEGEIN

Je vakantie start op de Bergsportdag Het is weer tijd voor een nieuwe editie van de Bergsportdag. Een dag vol inspirerende sprekers en lezingen, leerzame workshops en het nieuwste materiaal om jou helemaal voor te bereiden op je volgende avontuur in de bergen.

HOOFDSPREKERS Bergredder Menno Boermans Krijg een kijkje in het werk van deze medisch bergredder bij Air Zermatt.

Menno vertelt alles over reddingsacties per helikopter, welke trends hij ziet en hoe jij je het beste op noodsituaties kunt voorbereiden.

Alpinist Ralf Dujmovits Een van de meest ervaren bergbeklimmers en berggidsen ter wereld. Hij beklom alle veertien achtduizenders. Ralf neemt je mee in de wereld van het alpinisme en deelt zijn persoonlijke avonturen van toen en nu.

Katja Staartjes

In gesprek over kracht, passie en prestaties Presentator Maurice Lede Door zijn werk als presentator van 3 op Reis ontdekt Maurice de mooiste plekken. Vorig jaar kwam zijn droom uit en beklom hij, na veel trainen, de top van de Mont Blanc.

Laat je meeslepen door zijn verhalen.

16 | HOOGTELIJN 1-2024

Tijdens deze College Tour spreken we met vijf succesvolle vrouwen in de klimen bergsport. Katja Staartjes, Ragna Debats, Lynn van der Meer, Eva Mol en Marianne van der Steen vertellen over hun internationale dromen en successen.

THEMA

BERGSPORTDAG

BESTEMMINGEN

Ontdek de mooiste bestemmingen in onder andere Zwitserland, Oostenrijk en Italië. We verklappen de beste tochten en klimspots en laten je zien wat die plekken zo bijzonder maakt.

LEZINGEN

MATERIAAL

Op zoek naar inspiratie voor je volgende bergavontuur? Van huttentochten, langeafstandswandelingen en hoogalpiene tochten tot en met informatie over duurzaamheid, fotografie en expedities. Tijdens diverse lezingen leer en hoor je hier alles over.

Test topmateriaal van onze exposanten.

Van het nieuwste klimmateriaal tot en een met duurzame wandeluitrusting, alles om jouw avontuur nog veiliger en comfortabeler te maken.

INFORMATIE Datum: 17 maart 2024

WORKSHOPS VAN EXPERTS Krijg handige tips en oefeningen om aankomende zomer veilig en goed voorbereid op pad te gaan.

Fit de bergen in

Met deze voorbereidende oefeningen voor kracht, conditie en mobiliteit geniet jij straks optimaal en blessurevrij van je vakantie in de bergen.

Materiaal

Wat neem je mee, hoe pak je je rugzak in, welke kleding en schoenen heb je nodig voor verschillende tochten? Buitenexperts delen hun tips met jou.

Voorbereiding en oriëntatie

Hoe kies je de juiste tocht en bereid je je daarop voor? Spijker je kennis over het weer in de bergen bij en weet wat te doen in lastige situaties. Leer navigeren met kaart, kompas, GPS en handige apps, zodat je altijd op het juiste pad blijft.

Locatie: NBC, Blokhoeve 1, 3438 LC Nieuwegein Openingstijden: 09.30 tot 17.00 uur Tickets • NKBV-leden: € 7,50 • Niet-leden: € 15,00 • Kinderen t/m 13 jaar gratis Programma & tickets: bergsportdag.nkbv.nl

TWEEDEHANDS MARKT De NKBV zet duurzaamheid voorop. Daarom geven we tijdens de Bergsportdag gebruikte kleding en materialen graag een nieuw leven.

Heb jij nog iets liggen (alleen bergsportgerelateerd en in goede staat) wat zeker nog een aantal rondes meekan? Verkoop het ter plekke of kijk of er iets anders voor jou bij zit.

HOOGTELIJN 1-2024 | 17

Tussen gemzen en gieren op de Cavalls del Vent

Een pittig rondje door de Pyreneeën Ruige rotsen, betoverende bossen en Spaanse bergkost. Op de Cavalls del Vent ontdek je de schoonheid van de Catalaanse Pyreneeën.

Tijdens de verrassende huttentocht van zo’n 84 kilometer maak je ongeveer vijfduizend hoogtemeters. Vanuit de verte houden gieren en gemzen je in de gaten.

Tekst Marusja Aangeenbrug Beeld Chris König

18 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

BERGSPORTDAG

H

et silhouet van de bergen steekt scherp en zwart af tegen de oranje lucht. De zon komt bijna op, het is kwart voor zeven in de ochtend en buiten is het nog lekker fris.

Het is najaar, maar de zon zal later op de dag volop schijnen tijdens onze wandeling op de Cavalls del Vent door de Catalaanse Pyreneeën.

Hier, bij Refugi Prat d’Aguiló, zie je ’s ochtends de zon op z’n mooist opgaan. De hut is relatief hoog gelegen (2010 meter) en vanaf het terras kijk je uit over een langgerekt dal. Als de lucht na tien minuten wat lichter kleurt, wijst gids Jaume naar de bergen aan de overkant: daar ligt Andorra, daar begint Frankrijk. ‘En dáár’, hij richt zijn vinger naar de steile rotskam aan de andere kant van de hut, ‘klimmen we zo omhoog.’

Prat d’Aguiló, midden op de route Cavalls del Vent, is de plek waar je de Pyreneeën in alle veelzijdigheid meemaakt: prachtige rotsformaties, weelderige bossen en een adembenemend hooggebergte.

De Cavalls del Vent is een rondwandeling door Cadí-Moixeró, een natuurpark in de Catalaanse Pyreneeën, waar twee bergketens tegen elkaar aan liggen. Catalonië is een autonome regio in het noordoosten van Spanje, waar de meeste bewoners trots hun eigen taal spreken.

Bessen en burlen

Voor ons is de huttentocht twee dagen eerder al begonnen bij Refugi De Rebost (1640 meter), een berghut vlak bij het dorp Bagà. De avond voor de eerste wandeldag komen we in het donker bij de hut aan. Onderweg hebben we de zon dan al spectaculair zien ondergaan achter de Pedraforca, een geliefde berg onder Catalanen. Na een overdadige maaltijd, met in kruiden gemarineerd varkensvlees en bessensaus, roept de huttenwaard ons naar buiten. In de herfstnacht bij volle maan klinken burlende herten.

In de ochtend vertrekken we vroeg. Gelukkig is het dan nog fris, want we starten meteen met een steile klim van zo’n 880 hoogtemeters. Na een flink stuk door de bossen lopen we – inmiddels in de volle zon – door een open landschap. Even stilstaan en achteromkijken is de moeite waard: richting het zuiden kleuren de rijen bergen van donkerblauw naar lichtblauw. Heel in de verte steken de scherpe kartels van de Montserrat omhoog.

Refugi Niu de l’Àliga, met 2520 meter de hoogstgelegen berghut op de route, is de perfecte plek om pauze te houden en te genieten van het uitzicht en de kraakverse sandwiches die in de keuken bereid worden.

HOOGTELIJN 1-2024 | 19

Bosbaden

Vanaf die hut gaat het eerst naar beneden en dan een stuk over een bergkam. Daarna komen we al snel terecht in de schaduw van een bos. Midden in een uitgestrekt bos met zilversparren en bergdennen staat een bordje met uitleg over het heilzame effect van bomen en shinrin-yoku. Dit Japanse gebruik, dat zich laat vertalen als ‘bosbaden’, is meer dan wandelen door het bos. Het is eerder mediteren: je dompelt je onder in het bos door er heel langzaam en bewust doorheen te bewegen. Ondertussen neem je alles in je op: het ruisen van de wind, de geuren, een druppel op een grasspriet.

In Refugi El Serrat de les Esposes (1511 meter) overnachten we.

Het is er rustig, net als in de andere hutten op de route. Naast ons zijn er maar drie andere gasten.

Refugi De Rebost: ons begin- en eindpunt

Paddenstoelen en jeneverbessen

De volgende ochtend lopen we het eerste stuk parallel aan een geasfalteerde weg. Af en toe zien we tussen de bomen door een auto naar boven rijden. Verderop bij een parkeerplaats blijkt dat deze mensen niet alleen komen voor een wandeling, maar vooral

Gids Jaume legt de route uit

Eetbare natuur alom

Je merkt aan alles dat je in mediterraan gebied wandelt om paddenstoelen te zoeken. Met mandjes aan hun arm speuren ze tussen de bomen naar geschikte exemplaren. ‘Catalanen doen dit graag’, vertelt Jaume, die zelf ook regelmatig foerageert. ‘In de weekenden komen mensen hierheen om paddenstoelen of bessen te verzamelen.’

Na een stuk bos komen we bij een bergpas op 1786 meter.

Aangezien de route als een soort acht in twee grote lussen loopt (een aan de oostkant en een aan de westkant), zou je hier een afkorting kunnen nemen die je maar tien minuten kost en waarmee je de westelijke lus helemaal aan je voorbij laat gaan.

Maar dat zou valsspelen zijn.

We worden rijkelijk beloond met prachtige bossen en adembenemende uitzichten op de bergen van Serra de la Moixa en Serrat de la Muga. Deze twee bergketens vormen samen de ruggengraat van de natuurparken.

20 | HOOGTELIJN 1-2024

Enthousiaste begroeting bij Refugi El Serrat de les Esposes

Het uitgedroogde gras, de talloze jeneverbesstruikjes, de gieren die soms door de lucht cirkelen, je merkt aan alles dat je in mediterraan gebied wandelt. De warmte van de zon vult de lucht in de bossen met de zoete geuren van naaldbomen.

Ultrarun

Als we ’s middags door een brede kom lopen, passeren we prachtige rotsformaties – de boulderaars in het gezelschap kijken er verlekkerd naar. In de verte duikt onze derde overnachtingsplaats al op: Refugi Prat d’Aguiló. De hut ligt op een plateau, ervoor is een grote partytent neergezet. Die staat er al voor de jaarlijkse ultrarun overmorgen, de Salomon Ultra Pirineu. Honderden deelnemers rennen dan 100 bergkilometers met 6600 hoogtemeters – en die moeten ze binnen 24 uur afleggen.

Na de laatste twee kilometers door weelderig groene weides, tussen koeien en paarden door, rusten we uit op het zonneterras

THEMA

BERGSPORTDAG

van de hut. Met drankjes en twee borrelplanken vol lekkers genieten we van de stilte en zuigen we de laatste zonnestralen van de dag in ons op.

De wintermaanden zullen in deze hut niet helemaal stil zijn, krijgen we later te horen. Hoog op de agenda staat namelijk het uitroeien van de bedwantsen die in het afgelopen seizoen plotseling zijn opgedoken.

Legendarisch

De steilste klim van vandaag, die gids Jaume al aankondigde toen de zon nog aan het opkomen was, duurt zo’n drie kwartier.

We lopen achter elkaar gestaag omhoog, soms staan we kort stil om achterom te kijken naar de schoonheid van de Catalaanse bergen. Bijna bovenaan spotten we de eerste gems, isard in het Catalaans. Eenmaal over de Pas dels Gosolans (2430 meter) zien we in de verte een hele groep.

Na de pas dalen we langzaam af door een glooiende kom tussen de bergtoppen. Overal zijn alleen rotsblokken en gras, het is hier ruig en kaal. Als we uiteindelijk bij de boomgrens komen, staan aanvankelijk vooral dode bomen als silhouetten in het land-

Soms staan we kort stil om achterom te kijken schap. Daarna vult het terrein zich weer met naaldbomen en jeneverbesstruiken.

We lopen rustig, want het is opletten geblazen met alle stenen en rotsblokken op het pad. Pas als we op een brede weg met een parkeerplaats komen, wandelen we weer sneller. De weg gaat richting de Pedraforca en loopt er ten slotte aan de noordkant langs. Daar treffen we onze volgende hut: Refugi Lluís Estasen (1668 meter).

Huttenwaard Punki (echte naam: Jordi) is ‘legendarisch’, volgens Jaume. Hij is niet alleen joviaal en goedlachs, maar blijkt ook bujinkan te beheersen, een oude Japanse vechtsport die verwant is aan kungfu. Ergens in de hut zou hij een groot zwaard hebben hangen, maar wij krijgen dat die avond niet te zien.

HOOGTELIJN 1-2024 | 21

Tijd om te genieten van een prachtige rotskloof Venga, venga!

Als we de volgende ochtend weer vertrekken, klimmen vanaf de parkeerplaats ook allerlei dagwandelaars omhoog: zij beklimmen vandaag de populaire Pedraforca. Ondertussen zijn ook de lopers van de ultrarun allang vertrokken, weten we. In Bagà klonk het startschot al om zes uur. Ergens op de route zullen we ze vandaag tegenkomen: de renners die de ‘korte’ afstand doen – een marathon – en degenen die de volle 100 kilometer lopen.

Onze wandeling begint met een stevige afdaling door de bossen

Door het Parc Cadí-Moixeró lopen verschillende wandelroutes

22 | HOOGTELIJN 1-2024

naar een riviertje, vervolgens gaat het weer omhoog, opnieuw door een schaduwrijk bos, tot we aankomen op de grens tussen Serra del Cadí en Serra del Moixeró. We lopen door een zonnig bos, langs een beekje met salamanders en een verlaten dorpje met half vervallen huizen en een romaans kerkje.

In Veïnat de l’Hostalet komen we de eerste marathonlopers tegen. Zij komen ons tegemoet gerend, dus we laten hen er steeds even langs. Hier en daar moedigen mensen de lopers aan langs het pad: ‘Venga, venga’ (‘kom op, kom op’). Waar hun route samenkomt met die van de 100 kilometer lange ultrarun, komen de lopers van beide kanten.

De laatste kilometers van de dag leggen we in heel korte stukjes af. Dat geeft tijd om te genieten van een prachtige rotskloof en de waterval en poeltjes langs het pad.

THEMA

BERGSPORTDAG Geen onderdeel van de route: de klettersteig in het Val de Pedraforca

Als we aankomen bij Refugi Sant Jordi (1565 meter) is het druk.

Van alle kanten komen renners het terrein op gesprint of gestrompeld, vrijwilligers delen water en fruit uit, binnen doen uitgeputte ultralopers een hazenslaapje om nieuwe energie op te doen voor de rest van de route. Ook de Nederlandse topsporter Ragna Debats komt opeens voorbijgerend: in een split second is ze al verdwenen. Zij zal later die avond als derde vrouw finishen.

Terwijl de drukte buiten tot diep in de nacht blijft doorgaan – de laatste loper passeert om half zes ’s nachts, horen we de volgende ochtend – zet de kok ons een rijk maal voor: cannelloni, rijst, stoofvlees en drie soorten taart na.

Kruidengeuren

Als we ’s ochtends door het natte gras weglopen bij de hut, wijst niets er nog op dat hier gisteren honderden mensen zijn gepasseerd. Alles is opgeruimd, het is stil op het pad.

Vandaag lopen we het laatste stuk. Opnieuw een afwisseling van open stukken en bos; niet alleen naaldbomen, maar ook beuken en berken. Langs de kant groeien soms kruiden, een lichte vleug van tijm, rozemarijn en oregano stijgt omhoog. Op andere plekken plukken we bramen.

Moe en bezweet als we zijn, lijken de laatste kilometers naar Refugi De Rebost een eeuwigheid te duren. Maar het is nog vroeg in de middag als we aankomen. De Cavalls del Vent is rond, de schoenen gaan uit. We krijgen vanavond nog één keer die spectaculaire zonsondergang.

Bergsportdag 2024

Nieuwsgierig geworden naar deze tocht? Bezoek de stands van de Catalaanse Pyreneeën en Bergsportreizen op 17 maart op de Bergsportdag.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

Cavalls del Vent Reis

Ondanks dat je een groot deel van de reis over de hogesnelheidslijn aflegt, duurt de trein- en busreis van Utrecht naar Bagà zo’n vijftien uur. De reis met de auto bedraagt ruim 1300 kilometer.

Route

De Cavalls del Vent is een rondwandeling van 84 kilometer met ongeveer 5600 hoogtemeters.

De naam betekent ‘windpaarden’, ook de naam van de Tibetaanse gebedsvlaggen (lung-ta) die je bij elke hut tegenkomt.

De route is goed te doen, maar enige wandelervaring en een goede conditie zijn wel aanbevolen. Oranje stippen geven de route aan. Onderweg kom je

langs acht berghutten. Je kunt dus kiezen hoe lang je de etappes maakt. Wij verdeelden de tocht als volgt: • Dag 1: Refugi De Rebost – Refugi El Serrat de les Esposes, 21 kilometer, 1240 hoogtemeters • Dag 2: Refugi El Serrat de les Esposes – Refugi de Prat d’Aguiló, 17,5 kilometer, 1070 hoogtemeters • Dag 3: Refugi Prat d’Aguiló – Refugi Lluis Estasen, 13,2 kilometer, 519 hoogtemeters • Dag 4: Refugi Lluis Estasen – Refugi Sant Jordi, 20 kilometer, 1200 hoogtemeters • Dag 5: Refugi Sant Jordi – Refugi De Rebost, 12,7 kilometer, 860 hoogtemeters Meer informatie over de route en de hutten vind je op cavallsdelvent.com.

Omgeving

In het Val del Pedraforca is ook een mooie klettersteig aangelegd, die wij bezochten voor we richting Refugi De Rebost gingen. Op visitpedraforca.com/ferrada vind je alle nodige informatie. Verder is Dinosaures Fumanya een aanrader: dinosauresfumanya.com. Bij dit museum zie je diverse fossielen en pootafdrukken van de dino’s die hier rondwandelden.

Bergsportreizen

De Cavalls del Vent kun je ook via Bergsportreizen boeken. Je legt de tocht dan in zeven etappes af en wandelt de hele week met een groep en een ervaren tochtleider. Kijk voor data en prijzen op: bergsportreizen.nl/bergwandelen/ huttentochten/cavalls-del-vent.

HOOGTELIJN 1-2024 | 23

En nu?

Wat doe je na de alpiene gevorderdencursus

Gelukkig en vermoeid daal je af naar het dal. Na zes dagen in de bergen is dat een gek gevoel. Je neemt mooie nieuwe herinneringen mee naar beneden en een heleboel kennis.

Een alpiene gevorderdencursus is een belangrijke stap in je carrière als alpinist. De gidsen nemen afscheid en de cursisten vertrekken stuk voor stuk. En nu? Wat doe jij na je gevorderdencursus?

Tekst Rien Jans en Marjolein Wols

24 | HOOGTELIJN 1-2024

V

eel alpinisten maken kennis met de sport door familie of vrienden. Ze worden op sleeptouw genomen en leren gaandeweg de fijne kneepjes van het vak. Er zijn ook avonturiers die zelfstandig steeds een stapje verder gaan. Soms klimmen ze op tot alpinisten die de hoogste toppen ter wereld beklimmen. Een andere manier om de bergsport te ontdekken is via de alpiene cursussen die Bergsportreizen en de Nederlandse Studenten Alpen Club aanbieden.

Het opleidingstraject bestaat uit drie stappen: een basiscursus, een gevorderdencursus en een specialisatiecursus. Wie met goed gevolg de basiscursus doorloopt en nog enthousiast is, kan zich direct inschrijven voor een gevorderdencursus. Daarin kan

THEMA

BERGSPORTDAG

Foto Leo Moser

Foto Vera Defesche

De keuze maken voor lang of kort touw

Wat leer je in welke cursus?

Er zijn verschillende soorten alpiene cursussen: voor beginners en gevorderden, om je te specialiseren, in sneeuw en ijs of in rots. In dit schema zie je per cursus precies welke technieken aan bod komen: tinyurl.com/techniekschema. Herken je een techniek niet? Dan is er nog geen reden tot paniek. Soms behandelen gidsen knopen en technieken zonder ze bij naam te noemen.

Uitzicht op de Lyskamm (4527 meter)

Nog een laatste tip: loop dit schema door voordat je verdergaat met de volgende cursus. Dan weet je welke technieken je moet beheersen en waarmee je van tevoren dus nog eens kunt oefenen.

de nadruk liggen op sneeuw en ijs of op rots. Tussen de tweede en de derde cursus zit doorgaans meer tijd. Als eis voor deelname aan een specialisatiecursus wordt zelfstandige alpiene ervaring gevraagd. Maar hoe doe je die op?

Hoogtelijnredacteuren Rien en Marjolein. In 2018 volgde Rien de gevorderdencursus in de Oberwalderhütte bij de Groβglockner.

Marjolein volgde de cursus afgelopen zomer in de bergen van Monte Rosa en Gran Paradiso.

Tijdens de basiscursus vind je alle technieken die je leert toepassen heel wat. Stukje bij beetje word je tijdens de gevorderdencursus steeds zelfstandiger en krijg je beter inzicht in allerhande situaties. Maar hoe meer je weet, hoe beter je weet hoe weinig dat is. Dankzij de cursussen krijg je niet alleen inzicht in de technieken, maar ook in de risico’s in het alpiene terrein.

We schrijven wel ‘je’, maar laten we voor onszelf spreken,

Eenmaal thuis kregen Rien en Marjolein beide hetzelfde gevoel: en nu? Tijdens de cursussen leer je ontzettend veel: wat je wel moet doen en vooral ook wat je niet moet doen. Veiligheid zit vaak in het achterwege laten van acties. Dat bewustzijn zorgt voor vragen. Wat kan ik nu? Welke tochten kan ik maken met deze vaardigheden? Met wie kan ik op reis? Waar vind ik geschikte routes? Hoe bereid ik me voor op een zelfstandige tocht? Het is HOOGTELIJN 1-2024 | 25

Foto Rien Jans Foto Rien Jans

Foto Rien Jans

Terreinwisselingen gaan steeds sneller

‘Spleetredding’ met een seilrolle

Berggids Alex Giacomelli

Foto Sophia Eerden

Een goede plek voor een prusikoefening

een greep uit de vragen die de revue passeerden. En het is de aanleiding voor dit artikel, waarin we ervaren alpinisten om tips vragen.

Vier opties volgens berggids Alex

Volgens berggids en instructeur van alpiene cursussen Alex Giacomelli uit het Oostenrijkse Sölden zijn er vier opties voor beginnende alpinisten die meer bergen willen ervaren. Optie 1: ga met de mensen uit je cursusgroep op pad. Dat is wat de meeste mensen doen en dat kan ook prima, is Alex’ jarenlange ervaring. Als je geen geschikte klimvrienden hebt, optie 2, boek dan een reis bij Bergsportreizen. Wellicht loop je daar tegen geschikte klimvrienden aan met wie je daarna op pad kunt. En intussen doe je dan zelf nog meer ervaring op, want ‘Bergsteigen lernt mann durch Bergsteigen’, stelt Alex, zo simpel is het. Optie 3: neem een gids in de arm en houd onderweg je ogen en oren goed open. ‘Ga er niet vanuit dat een gids alles weet of ziet, maar blijf waakzaam. Dat verlang ik altijd van de groepen die ik als gids begeleid: ik vertel ze dat ik op elke tocht ook iets van hen wil leren. We zijn een team, dus ik wil dat mensen opletten en me opmerkzaam maken op dingen die ze onderweg zien of horen in de bergen. Laat dus niet alles aan je gids over. Ik gids al veertig jaar en leer nog steeds nieuwe dingen.’ Optie 4: ga met ervaren mensen op pad. Dat kunnen je ouders zijn of andere familie of bekenden, maar, en nu komt de disclaimer die voor alle vier de opties het belangrijkst is: reageer in de bergen op de situatie.

Klimaatverandering verandert locaties ingrijpend en vliegens-

26 | HOOGTELIJN 1-2024

het belangrijkste is: reageer in de bergen op de situatie vlug, dus wat je niet moet doen is vertrouwen op oude informatie. Gps-bestanden van een jaar oud kunnen al achterhaald zijn en dus gevaarlijk. ‘Kaartmateriaal, topo’s en boekjes: houd er rekening mee dat elke locatie anders kan zijn dan beschreven’, waarschuwt Alex.

Een optie 5 is er wel, maar die heeft complicaties: tochtgenoten vinden via sociale media of digitale platforms. Het kan, en het gebeurt ook, maar je moet wel met dezelfde intenties en verwachtingen op pad gaan. ‘Er zijn bijvoorbeeld mensen die niet voor zichzelf klimmen, maar voor Instagram’, weet Alex. ‘Dat is niet per se een goed uitgangspunt voor een veilige tocht.’

Verandert bijna per dag

Een keer vroeg een collega Alex per app naar de situatie op de Sulztalgletsjer. ‘Ik kan het je niet zeggen,’ appte Alex terug, ‘want ik ben er al zes weken niet meer geweest.’

‘De situatie verandert bijna per dag, zeker later in het seizoen.’

Alex adviseert mensen om in juni en juli te gaan klimmen, dan is de sneeuwsituatie nog het best. ‘In augustus wordt het tricky. De weersomstandigheden veranderen dan erg snel. De ene dag kan het goed zijn, een dag later al niet meer. Of omgekeerd.’

Concrete tips voor geschikte tochten geeft Alex daarom nauwelijks. ‘De Similaun, de Fluchtkogel bij het Brandenburger Haus, dat zijn wel mooie bestemmingen met je gevorderdencursus op zak. De Suldenspitze, de Zufallspitze in de Ortlergroep, dat kan allemaal wel, als alle condities gunstig zijn.’

THEMA

BERGSPORTDAG

Zelfstandig op pad

De mogelijkheden en waarschuwingen die Alex ons voorhoudt worden beaamd door onze collega’s in de Hoogtelijnredactie. We vragen de ervaren alpinisten uit de redactie en op het bureau bij de NKBV om hun adviezen. Soms voelt een tip als een open deur, maar alle adviezen bij elkaar vormen het ei van Columbus.

1 Binnen gidsjestijd

Begin met routes met de moeilijkheidswaardering facile (F) of leicht (L) en probeer die binnen de tijd die in de klimgids staat af te leggen. Lukt het niet binnen die tijd? Dan beheers je het niveau nog niet voldoende. Probeer dit eerst met een korte route en klim daarna steeds iets langer en moeilijker, zo lang je dat binnen de gidsjestijd kunt doen.

2 Afwisselend terrein

Kies als oefening voor een korte route waarin veel terreinwisselingen zitten, bijvoorbeeld van sneeuw naar rots en van zekeren naar niet zekeren. Het wisselen van materialen en uitleggen van touwen kost vaak veel tijd. Door dat vaker te doen gaat het steeds sneller, zonder dat je inlevert op veiligheid. Oefen vooraf thuis of in de Belgische rotsen ook zeker eens met de wisselingen en technieken.

7 Voorbereiding

Verzamel vooraf zoveel mogelijk informatie over de route die je op het oog hebt, uit blogs, in gidsen of via het forum. Check ook eens of de hut waar je wil overnachten een website heeft. Daarop staat vaak actuele informatie over de routes rondom de hut.

Controleer jouw informatie ter plaatse bij het toerismebureau of de huttenwaard. De condities kunnen snel veranderen en zijn bepalend voor jouw succes en veiligheid. Ziet alles er goed uit en heb je genoeg tijd? Verken dan vast de start van de route, zodat dat deel de volgende ochtend in het donker vlotter gaat.

8 Boeken en websites

Tot slot enkele gidsen en websites die je kunnen helpen een geschikte tocht te vinden. Met de kennis uit je basis- en gevorderdencursus en de bovenstaande tips kun je prima zelf op zoek gaan naar gemakkelijke routes. Blader voor inspiratie bijvoorbeeld eens door de (Duitstalige) overzichtswerken Hochtouren Westalpen en Hochtouren Ostalpen van uitgeverij Rother. Of bekijk welke bergen deel uitmaken van de andere basis- en gevorderdencursussen van Bergsportreizen. Heb je een route op het oog? Zoek dan online naar recente informatie op websites zoals tochtenwiki.nkbv.nl, sac-cas.ch/tourenportal, camptocamp.org, summitpost.org en gipfelbuch.ch.

3 Niet te ambitieus

Ambitie is goed, het brengt je verder. Maar te veel ambitie kan ervoor zorgen dat je vastloopt in een route. Een alpiene tocht is vaak een uitdaging. Het gaat erom jezelf uit te dagen, binnen de grenzen van jouw kunnen. Anderen uitdagen of over jouw grenzen heen gaan zorgt voor onveilige situaties. Laat je bij de keuze voor een tocht dus niet leiden door lijstjes op internet of de hoogte van een top.

4 Ga door met medecursisten

Op de alpiene cursussen ontmoet je mensen met dezelfde interesse als jij: klimmen. Maak daar handig gebruik van en blijf na de cursus met elkaar in hetzelfde gebied om nog een paar toeren te doen. Het voordeel daarvan is dat je elkaar en het gebied in de afgelopen dagen redelijk hebt leren kennen. De oriëntatie en de inschatting van het terrein zijn daardoor makkelijker en je bent al goed geacclimatiseerd. Denk je nu: maar daar is het te laat voor, ik ben alweer thuis? Nodig je medecursisten dan met bovenstaande argumenten uit voor komende zomer.

Bergsportdag 2024

Is het alpinisme iets voor jou? Kom naar een van de lezingen over de alpiene cursussen tijdens de Bergsportdag op 17 maart. Of ga langs bij de stand van Bergsportreizen voor meer informatie over de basis-, gevorderden- of specialisatiecursus.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

Op de top van de Gran Paradiso (4061 meter)

5 Evalueren

Na een geslaagde tocht proost je ’s avonds met je tochtgenoten op jullie succes. Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen?

Natuurlijk bespreek je wat er goed ging, maar bespreek ook wat er nog beter kan. Leer van jezelf en elkaar. Wat je nu leert neem je mee op je volgende beklimming.

Foto Leo Moser

6 Nieuwe mensen

Vind je op het NKBV-forum of in de klimhal een nieuwe tochtgenoot? Ontmoet elkaar dan voor de beklimming, leer elkaar kennen en oefen samen, zodat je weet wat je aan elkaar hebt.

Blijf onderweg bij je eigen principes en respecteer die van je klimmaat.

HOOGTELIJN 1-2024 | 27

Claartje klimt vol vertrouwen in de Fessura della Disperazione

Kennismaken met Expeditie Academie IV

Spleetklimmen in het Valle dell’Orco De NKBV Expeditie Academie leidt jonge, getalenteerde bergsporters op tot allround alpinisten die eerstbeklimmingen doen in ongebaand terrein. Na een uitdagende selectieperiode is er een nieuw team. Maak kennis met de negen ambitieuze deelnemers tijdens hun eerste trainingsstage in het Italiaanse Valle dell’Orco.

Tekst Claartje Meijs, Alexander Sternfeld en Joris Timmermans Beeld Expeditie Academie IV

28 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

BERGSPORTDAG

Joris met verse sporttapehandschoenen

Maël vergaapt zich aan de spleten

D

e komende twee jaar gaan we met het vierde team van de Expeditie Academie in alle seizoenen op trainingsstages om in alle vormen van de bergsport geschoold te worden.

In oktober komen we samen voor de eerste trainingsstage: rots- en spleetklimmen in het idyllische Valle dell’Orco. Het doel: veilig en vol vertrouwen leren spelen in spleten van alle breedtes, schoorstenen en versnijdingen.

Rustpunt of wanhoop

Op een frisse herfstochtend lopen Claartje, Jules, Maël en coach Court naar de Fessura della Disperazione. De ‘spleet van de wanhoop’ is een genadeloze off-width waar geen enkel lichaamsdeel comfortabel in past. Vanaf de parkeerplaats zien we de spleet die de rotswand diagonaal splijt en daarmee splijt ook ons zelfvertrouwen.

Maël is onze jonge hond met wapperende haren. Tijdens het studeren dwalen zijn gedachten vaak af naar grootse beklimmingen in verre gebieden. Vervolgens loopt hij achter de feiten aan met tentamens en nachtelijke deadlines. Deze week loopt hij voor op de feiten. Hij ontpopt zich als het spleetklimtalent van de groep. Daarom stapt hij als eerste de rots in.

Verklemd tussen de wanden van gneis giert de adrenaline door zijn lijf. Na een paar meter klimmen verzuurt Maël van top tot

teen. Teleurgesteld laat hij zich in een zekering hangen. Daarna wisselt hij fysieke strijd af met pauzes. Hangend aan zijn bovenbeen groeit zijn zelfvertrouwen. Langzaam maar ritmisch schuurt hij zijn lichaam omhoog. Niet veel later bouwt hij hijgend een standplaats. De rest van het team klimt na.

Het gezwoeg en gekreun van Maël maakt Jules zenuwachtig.

Ietwat twijfelend stapt hij het tweede deel van de route in. Met één hak en twee handen aan de rand van de spleet lukt het Jules om snelheid te maken. Onder hem kijkt de rest verbaasd toe. Dit ziet er veel te comfortabel uit. Jules’ ambitie om deze week sneller te klimmen, maakt hij in deze touwlengte zeker waar.

Jules is een rasechte sportklimmer. Hij zette pas drie jaar geleden de stap naar het alpinisme. Vandaag voelt hij zich als een vis in het water. De ervaren alpinisten zwoegen en klagen, terwijl Jules zonder pauzes of gekreun door het ruwe gneis beweegt.

Het blije ei van de groep met een doorgaans luide schaterlach is verrassend stil. Touwtechniek-fanaat Claartje verschanst zich diep in het laatste deel van de spleet. Ze zit muurvast. Is dit nou een rustpunt? Het voelt als wanhopige ellende. Pogingen om vooruit te komen stranden slechts een centimeter hoger. Lichte paniek overvalt haar. In haar hoofd hoort ze de stem van coach Niek die haar zegt haar ademhaling te controleren. Onder haar HOOGTELIJN 1-2024 | 29

Coach Niek in de fingercrack van de route Legoland

net onder de top krijgt ze het lastig en schiet haar hand los roepen Maël, Court en Jules aanmoedigingen. Hun positieve woorden geven moed. De volgende poging strandt pas drie centimeter hoger. Ze blijft vechten en het geworstel maakt uiteindelijk plaats voor techniek. Een paar minuten later echoot een schaterlach door het dal. Claartje staat boven op het einde van de route.

Cultuurhistorie bij de Kosterlitz

De volgende ochtend zit het complete team voor een negen meter hoog rotsblok: de Kosterlitz boulder. Een scheur verdeelt het blok in tweeën. Voettreden of grepen ontbreken. De Kosterlitz beklim je alleen spleetklimmend. Ooit ontstond hier de lokale spleetklimgekte waar Orco bekend om staat.

In de schaduw van de boulder leert coach Niek aan Joris hoe hij het snelst het haar op zijn hand wegbrandt om betere sporttapehandschoenen te maken. Jules, Jan en Maël vergapen zich aan de omliggende boulders en coach Court oreert dat hij nooit meer in strakke sportklimschoenen gaat klimmen.

Karlijn hangt met één hand en één voet ondiep in de Fessura Kosterlitz. Ze focust zich op de volgende pas. Onder haar juicht de groep enthousiast. Karlijn klimt beheerst door de sleutelpassage. Bovenop glimlacht ze naar de camera. Weer beneden

30 | HOOGTELIJN 1-2024

Jules laat trots spleetklimhanden zien

loopt ze meteen terug naar de spleet. Vastberaden klimt ze hem nog een keer. Ze laat zien dat het écht geen gelukstreffer was.

Daarna ploft ze neer op een bankje. Tien minuten later staat ze weer voor de spleet. Maar nu begint ze zittend in plaats van staand, want dat is nog uitdagender.

Laura staat te schreeuwen en moedigt de groep aan. Maar nu is het haar beurt. Ze strikt haar veters en begint aan de boulder.

Behendig klimt ze door de moeilijkste passen. Net onder de top krijgt ze het lastig en schiet haar hand los. Beneden vloekt ze kort, maar maakt ze zich meteen klaar voor de volgende poging.

Ze vliegt door de passen en klimt vakkundig de boulder uit. Drie weken geleden had ze nog nooit spleetgeklommen, nu laat ze het er makkelijk uitzien.

Na het vastmaken van zijn spleetklimhandschoentjes loopt Folke naar voren. Vaak kijkt hij eerst de kat uit de boom, maar de afgelopen dagen liet hij een forse leercurve zien. Deze week tikte hij al zijn leerdoelen op dag één en twee al af. Methodisch zet hij zijn voeten in de wand, handen op precies de goede plek. De afgespekte beginpassen heeft hij perfect voorbereid. In de sleutelpassage beginnen zijn armen te trillen. Zijn voeten blijven perfect verklemd zitten. Na een paar seconden hervindt hij zijn

THEMA

BERGSPORTDAG

Het team van Expeditie Academie IV

Meer weten over de achtergronden en ervaringen van de teamleden en coaches? Ga naar nkbv.nl/ teams/expeditie-academie-IV en volg het team op Instagram: @expeditieacademie.

De Expeditie Academie IV wordt gesponsord door Rab, Scarpa, Petzl, Julbo en Mountain Network .

aanpak en klimt hij vastberaden de route uit. De groep roept complimenten naar hem. Hij wuift ze snel weg, maar de aandachtige omstander ziet een glimlach op zijn gezicht verschijnen.

Mentale ochtendgymnastiek

Later die week lopen Niek, Alexander, Jan en Joris over een steil pad naar de instap van de route Diedro Nanchez. Voor hen verschijnt een imposante hoekversnijding.

Vandaag bijt coach Niek de spits af. Soepel trekt hij zich door twee overhangende passen. De anderen kost het beduidend meer moeite. Na de stroeve start neemt Alexander het voortouw en klimt het dak in dat de hoekversnijding overschaduwt. Zoekend hangt Alexander in het dak. Hij draait, hij keert en hij puft.

Plotseling zit hij met zijn rug tegen de muur, gespreid onder het dak. Met zijn gezicht van de wand af kijkt hij de rest aan. Niek, Joris en Jan staan ietwat verbaasd naar deze ontpopte spiderman te kijken. Na een korte pauze klimt hij met enkele krachtige passen door het dak.

Op de standplaats kletst Alexander met Joris. Ze delen hun liefde voor lange en wilde routes. Ze schrikken niet terug voor tochten die beginnen en eindigen in het donker. Maar de fysieke en

ze schrikken niet terug voor tochten die beginnen en eindigen in het donker mentale ochtendgymnastiek in de Diedro Nanchez is hen onbekend. Dit is het uitgelezen terrein om veel te leren.

Iets later hangt Joris puffend en hijgend in de derde touwlengte.

Hij is de minst jonge hond van het team. Zijn armen verzuren.

Mentaal slaat hij dicht. In zijn hoofd maakt hij een plan, vervolgens ramt hij door. Hangend aan een goede vuistverklemming verplaatst hij zijn voeten omhoog op de rots. Zijn vuisten schuiven verder de spleet in, zijn voeten volgen. Langzaam werkt hij zich naar de standplaats. Voor hij Jan naar boven zekert, komt hij eerst rustig op adem.

Jan vouwt zijn tengere lichaam in overhangende spleten. Bewegingen die hij drie dagen eerder nog nooit had gedaan, zien er nu soepel uit. Als geoefend sportklimmer is dit waarin hij excelleert. Hij denkt aan de woorden van Niek: rustig blijven, een plan maken en ervoor gaan. Het is een gevecht tegen de verzuring in de net te brede spleten. Hij hangt vijf meter onder de standplaats. Boven hem pakt Niek zijn camera. Een grote grijns lacht de lens toe. Bovenaan de route hijgt Jan drie keer uit. Dan vult de hoekversnijding zich met Jan zijn eeuwige waterval aan superlatieven, meningen en vrolijke praatjes.

Bergsportdag 2024

Tijdens de Bergsportdag op 17 maart vertelt de vorige lichting, Expeditie Academie III, over hun afsluitende expeditie in Kirgizië. Deze geslaagde expeditie leverde meerdere eerstbeklimmingen op.

Karlijn in gevecht met de Kosterlitz

Ze sluiten de lezing af door het stokje over te geven aan dit nieuwe, veelbelovende team.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

HOOGTELIJN 1-2024 | 31

Hael Somma, Chamonix, photo by Antoine Mesnage

ET KORTING TICKETSR M NKBV-LEDEN VOO

OP TOUR VANAF MAART 2024 21-03 DEN HAAG

23-03 GRONINGEN

19:30 uur | Theater de Nieuwe Regentes

19:00 uur | Kinepolis

22-03 EINDHOVEN

19:00 uur | Kinepolis Jaarbeurs

19:30 uur | Evoluon

24-03 UTRECHT

25-03 AMSTERDAM

20:00 uur | Meervaart Theater

26-03 ROTTERDAM 19:30 uur | Theater Zuidplein

TICKETS, TRAILER EN ALLE INFO OP: WWW.BANFF-TOUR.EU

PRESENTED BY

PRESENTED BY

Meindl heeft al menig innovaties op het gebied van schoenen teweeg gebracht.

De nieuwste innovatie heet Identity. Bij de modellen uit deze nieuwe serie bieden wij een gedetailleerd herkomstbewijs van het gebruikte leer aan. Hiermee verschaft Meindl een volledig transparante kijk op de productie van de schoenen, vanaf de alpenweide waarop de koeien grazen, de leerlooierij waar het leer bewezen milieuvriendelijk wordt gelooid tot de uiteindelijke productie. Al bij de leerlooierij wordt het leer voorzien van een identificatienummer welke handmatig in het leer wordt gedrukt. Dit identificatie nummer ook Identitynummer genoemd is dan in de schoen vereeuwigd op de binnenkant van de manchet. Op deze manier kan men de afgelegde levensweg van het gebruikte bovenleer op www. identity-leder.de volgen!

IDENTITY – LEER MET HERKOMSTBEWIJS ORIGINAL

Tessin Identity

Linosa Identity

www.identity-leder.de

mei_Anz_LinosaIdentity_Hoogte_210x135_MAI14_def.indd 1

15.05.14 11:01

THEMA

BERGSPORTDAG

Menno Boermans beantwoordt vragen

Wat wil je weten van een bergredder?

Fotojournalist, ski-alpinist, bergredder, helikopter-verpleegkundige. Dat zijn de belangrijkste functies die Menno Boermans noemt op zijn LinkedIn-profiel. De 46-jarige Menno, die in Grächen (Wallis) woont, maakt als Search and Rescue Flight Paramedic bij Air Zermatt vrijwel dagelijks van dichtbij mee wat er mis kan gaan in de bergen.

Tekst Peter Daalder Beeld Menno Boermans

B

oermans werd opgeleid tot fotojournalist en won tweemaal een prijs van de Zilveren Camera, onder andere met zijn reportage over de vuurwerkramp in Enschede. Ook tijdens zijn bergtochten en expedities is zijn camera vast onderdeel van de bagage. Internationale waardering kreeg hij in 2005 tijdens de Banff Mountain Photography Competition, voor een van zijn meest bekende foto’s: een zwartwitopname van een aantal alpinisten vroeg in de morgen op de Glacier de Moiry in Zwitserland.

Veelzijdig

Inmiddels klimt en skiet Menno nog steeds in zijn achtertuin, maar vliegt hij vooral in en over de bergen voor zijn werk bij de reddingsdienst van Air Zermatt.

Ondertussen maakte hij samen met alpinist Katja Staartjes het management-

boek Top Teams, dat een inspiratie biedt voor leiders en mensen die met groepen werken.

Bovendien is Boermans naast zijn werk als bergredder, dat hij voorheen vooral uitvoerde op de Denali in Alaska, ook actief als veiligheidstrainer en -adviseur.

Daarvoor gebruikt hij zijn kennis en ervaring van de afgelopen dertig jaar over werken in extreme omstandigheden. Hij adviseert op het gebied van de menselijke factor, fysieke en mentale gezondheid.

Omgaan met stress, gedrag en veiligheid zijn daarbij belangrijke aspecten. Hij zet zijn kennis niet alleen in voor bergsporters, maar ook voor mensen die werkzaam zijn in organisaties in hoog-risico sectoren.

Stel jouw vraag

Heb je altijd al iets willen vragen aan Menno Boermans? Of wil je van hemzelf horen wat hij meemaakt bij zijn reddingswerk en hoe je kunt voorkomen dat je ooit door hem in een helikopter afgevoerd wordt? Vraag het hem zelf op 17 maart zelf op de Bergsportdag in Nieuwegein.

In een College Tour wordt Menno daar geïnterviewd over veiligheid in de bergsport, zijn ervaringen als helikopterverpleegkundige en over wat je zelf aan veiligheid en preventie kunt doen voordat je de bergen in gaat.

Bergsportdag 2024

Op de Bergsportdag vertelt Menno Boermans over zijn werk als bergredder en beantwoordt hij al jouw vragen.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

Heb je een vraag aan Menno?

Stuur die naar hoogtelijn@nkbv.nl en wij leggen Menno jouw vraag voor tijdens de College Tour.

HOOGTELIJN 1-2024 | 33

Winter in de Balkan

Dwars door het vervloekte gebergte Wie in de zomer de Peaks of the Balkans loopt, komt aardig wat mensen tegen.

Heb je daar geen zin in, dan bieden de Dinarische Alpen in de winter een goed alternatief. Geen kip te bekennen in de Vervloekte Bergen, die zich uitstrekken over Albanië, Kosovo en Montenegro. Wel een absolute vereiste: kunnen omgaan met plotselinge plotwendingen en onvoorziene omstandigheden.

Je zou bijna in de sage over dit vervloekte gebergte gaan geloven.

Tekst Rinske Brand Beeld Nick Platje en Mike Zuidema

W

ie bekend is met reizen door de berggebieden van de Balkan weet dat er een totaal andere mentaliteit heerst dan in de traditionele Alpenlanden. De bergsport is minder ontwikkeld en de voorzieningen zijn schaars. De geschiedenis van de landen waarin deze gebieden liggen is roerig te noemen, zelfs nu nog. Kosovo bijvoorbeeld, wordt door veel landen niet als natie erkend. De bewoners van deze landen hebben weinig vertrouwen in de overheid, verkeersregels bestaan alleen op papier en hier geldt het recht van de sterkste, of de rijkste.

Het Vervloekte Gebergte

Onze tocht gaat door de Dinarische Alpen. Dit deel van de Alpen staat bekend als ‘Bjeshkët e Nemuna’ oftewel de ‘Vervloekte Bergen’. Op de toegangsborden langs de weg staan de ‘Accursed Mountains’ al aangekondigd. Niet de beste gebiedsmarketing zou je denken. Over hoe dit adembenemende landschap aan zijn naam komt, doen verschillende verhalen de ronde. Eén sage verhaalt over een vrouw die samen met haar kinderen op een warme zomerdag op de vlucht was voor de vijand. Ze waren moe

34 | HOOGTELIJN 1-2024

en dorstig, maar konden nergens in de bergen water vinden. Toen de vrouw haar kinderen zo zag lijden, vervloekte zij de bergen. Een ander verhaal zegt dat de bergen hun naam kregen van Slavische soldaten die probeerden de bergen over te steken. Dat zou de reden zijn waarom velen deze bergen ook onder de Servo-Kroatische naam ‘Prokletije’ kennen, wat eveneens ‘Vervloekt’ betekent.

Wilderniservaring

Al is het gebied met toppen boven de 2500 meter behoorlijk sneeuwzeker, in deze Vervloekte Bergen is vrijwel geen skitoerisme. Lang was reizen in deze regio voor toeristen uit het Westen onmogelijk. Pas in de afgelopen decennia heeft de Balkan zich geopend en is dit gebied ontdekt als ideale plek voor actieve vakanties en wildernisreizen. We lezen dat de bruine beer en de lynx hier nog te vinden zijn en stuiten onderweg zelfs op sporen.

Wij willen het authentieke bergleven van de Balkan ervaren, ver weg van de bewoonde wereld. Sneeuwschoenen en stijgijzers zijn een week lang ons vervoersmiddel. We zullen onder andere

THEMA

BERGSPORTDAG

HOOGTELIJN 1-2024 | 35

Op weg richting de top van de Gjeravica breekt toch even de zon door

overnachten in een van de vele zomerhutten die in de bergen staan. Deze hutten zijn vaak al generaties lang in het bezit van een lokale familie en worden eigenlijk alleen in de zomer gebruikt. In de winter liggen ze er verlaten bij.

Handige eigenschappen in de Balkan

Onze voorgenomen tochten zijn zeven tot tien uur lang en kennen minimaal 1000 hoogtemeters. Ons hoofddoel is via de oostgraat de Maja Jezercë beklimmen. Dat is met 2694 meter de hoogste top van de Dinarische Alpen. De weersvoorspellingen leren ons dat maar één dag weertechnisch goed genoeg is om deze uitdagende tocht te kunnen ondernemen. Dat betekent dat we ons initiële plan om een huttentocht te doen, moeten inwisselen voor een standplaatstocht vanuit twee basiskampen: een kamp in Albanië en een in Kosovo. Op die manier kunnen we op dag drie een toppoging doen.

Uiteindelijk zullen we de graat alleen maar van een afstand kunnen bekijken, maar dat ligt niet aan het weer… Duidelijk is dat flexibiliteit en een avontuurlijke instelling handige eigenschappen zijn op een winterse trip in de Balkan, waar nooit iets loopt zoals je verwacht.

Doel is om weg te blijven van de bekende paden 36 | HOOGTELIJN 1-2024

Weg van de bekende paden

Onze tocht begint in de Valbonavallei. De autorit van Pristina naar de Valbonavallei in Albanië wordt onderbroken door een börek-stop. Onze lokale gids eet weinig anders dan deze traditionele deegsnack die gevuld is met vlees of kaas. Hij past trouwens goed in het clichébeeld van de Balkanees. Opgeleid als Mountain Leader neemt hij het zelf toch niet zo nauw met regels en veiligheid. Hij schijnt een lokale legende te zijn, omdat hij als een van de eersten bergtoerisme op de kaart heeft gezet. Maar als berggids maakt hij op ons weinig indruk.

We slapen de eerste nachten op de boerderij van een familie in de Valbonavallei. Nu het toerisme in die regio op gang komt, heeft de familie deze extra bron van inkomsten ontdekt. Ze zijn druk bezig met het bouwen van extra gastenvertrekken. Het dorp is ook de ideale uitvalsbasis voor Peaks of the Balkans, een 192 kilometer lange wandeling door de bergen van Albanië, Kosovo en Montenegro. De route van Peaks of the Balkans gaat regelmatig over de gewone wegen en ons doel is om vooral ver weg te blijven van de bekende paden. Om die reden hebben we onze routes zelf samengesteld.

Maja e Roshit

Onze eerste tocht, op dag twee, betreft een steile klim naar de top van de Maja e Roshit op 2525 meter. Het is een goede 1000 meter omhoog in krap 2,5 kilometer. Volgens onze gids zijn de sneeuwschoenen niet nodig. We luisteren braaf, hij is de gids tenslotte. Maar na een paar honderd meter weten we dat dat een slecht idee was. Tot onze knieën, soms zelfs tot onze heupen,

THEMA

BERGSPORTDAG

We worden goed én snel in het glijden

van de route. Nee, sneeuwschoenen zijn niet nodig en weer volgen we zijn advies op. Dat blijkt een kapitale, maar wel onze laatste fout deze trip. Ook vandaag is de sneeuw onverbiddelijk.

Opnieuw moeten we ons een weg banen door sneeuw die op sommige punten een meter diep is.

De gids houdt ons tempo niet bij en deelt ons mee niet verder te kunnen. Wij overleggen. Dit zou de meest bijzondere dag moeten worden. We hebben met elkaar ruim voldoende ervaring om de tocht alleen voort te kunnen zetten. Omdat we de gids beschut kunnen achterlaten, besluiten we zelf wel door te gaan. We bereiken het zadel en treffen daar een groep lokale alpinisten aan. Zij hebben zojuist besloten de graat niet op te gaan. De sneeuwcondities zijn niet goed meer en dat maakt de beklimming te risicovol. Omdat wij geen touw of stijgijzers bij ons hebben, besluiten ook wij terug te gaan.

Glijden is onze standaard afdalingstechniek Poserend voor ons tijdelijke winteronderkomen

Zicht op de top van de Gjeravica

zakken we weg in de verse sneeuw. We ploeteren omhoog, omringd door niets anders dan dichte mist. Nergens hebben we ook maar even een beetje uitzicht, ook niet op de weg terug. We lunchen in een verlaten zomerhut. Deze Ramihut is vernoemd naar de man des huizes. Het is een van weinige families in deze regio die in de zomer nog met hun vee naar hogere weides migreert, om zich in de winter weer terug te trekken in het dal.

Het afdalen gaat wederom traag en is uitermate frustrerend.

Regelmatig zit een van ons tot zijn heup vast in de sneeuw.

Totdat iemand probeert hoe glijden eigenlijk gaat. Dat valt niet tegen! Vanaf dat moment is glijden onze standaard afdalingstechniek. En daar worden we naarmate de week vordert heel goed én snel in.

Hopelijk hebben we de volgende dag meer geluk. We gaan voor de hoogste top van de Balkan: de Maja Jezercë op 2694 meter.

De dag begint alleen niet heel fortuinlijk. Door een trage gids, de ochtend is duidelijk niet zijn beste moment, vertrekken we veel te laat. Na een autorit staan we pas om tien uur aan het begin

De volgende dag rijden we van de Valbonavallei, via het stadje Bajram Curri, richting Kosovo. Daar bevindt zich onze tweede standplaats. De dag staat in het teken van verplaatsen en voorraden voor vier dagen inslaan. We wisselen aan het eind van de reis ons busje in voor een uiterst gammele 4x4. Hiermee

Sleutel

HOOGTELIJN 1-2024 | 37

rijden we nog een stuk verder richting de zomerhut van de familie van onze gids, midden in de Vervloekte Bergen, aan de Kosovaarse kant. Als de weg te slecht wordt, laten we de jeep achter en gaan we te voet, met volle bepakking, verder.

Terwijl de schemering valt, komen we na een paar uur lopen aan bij het verlaten dorpje. Het is inmiddels behoorlijk koud en winderig. Het begint te sneeuwen en binnen een paar minuten is het pikdonker. Gelukkig zijn we bij de hut. Alleen… de sleutel past niet. Daar staan we, minimaal vijf uur lopen van de bewoonde wereld, in de vrieskou en in het pikdonker met een gids die

slechts één taak had en dat was de juiste sleutel meenemen. We proberen het slot te forceren, maar helaas. We beraden ons op onze opties. Mobiel bereik hebben we niet, teruggaan is ook geen optie. Maar buiten blijven is ook verre van ideaal. De gids is lange tijd onvindbaar, maar komt uiteindelijk terug met het plan om zelf terug te gaan naar de bewoonde wereld, via-via een andere sleutel te bemachtigen en dan met een sneeuwscooter terug te komen. Het klinkt als een plan met weinig slagingskans, maar andere opties lijken er niet te zijn. Tot iemand van onze groep om de hut heen loopt en aan de achterkant, deels ondergesneeuwd, een andere deur vindt. Daar blijkt de sleutel wél op te passen.

Ducttape en tiewraps

Een korte nachtrust moet ons voorbereiden op de beklimming van de Three Border Peak met een hoogte van 2365 meter. Dit keer staan we op tijd buiten en luisteren we niet meer naar onze gids. De helft van de lokaal gehuurde sneeuwschoenen blijkt echter kapot te zijn. Zo goed en zo kwaad als het gaat, repareren we ze met touwtjes, ducttape en tiewraps. We zijn het inmiddels al wel gewend; hier gaat alles op zijn Balkans.

Het weer is al dagen hetzelfde: veel mist, waterkoud en rond het

Met sneeuwschoenen gaat het een stuk vlotter dan zonder

Urenlang lopen door een verlaten landschap

38 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

BERGSPORTDAG

Winter in de Balkan Reis

Pristina, de hoofdstad van Kosovo, is voor de geduldige reiziger per trein of auto te bereiken. Vanaf Utrecht duurt de treinrit twee dagen, de autorit ongeveer twintig uur. Houd er rekening mee dat winterbanden en sneeuwkettingen op sommige delen van de reis verplicht zijn, en natuurlijk overal raadzaam.

Route

Peaks of the Balkans is een huttentocht

van 192 kilometer door het berggebied op de grens van Albanië, Montenegro en Kosovo.

In Hoogtelijn 2 / 2022 las je al over een zomerse wandeling op deze route. Vanwege de weersomstandigheden tijdens deze winterreis hebben we de route aangepast naar een standplaatstocht vanuit twee basiskampen. We hebben de routes samen met organisator Rewild Wildernisreizen naar onze eigen hand gezet en kozen voor tochten buiten de gebaande paden.

vriespunt. Uitzicht is deze reis zeldzaam. Op de top, die we deze keer wel halen, is het ronduit stormachtig. De naam verklapt dat we op een drielandenpunt staan: Kosovo, Montenegro en Albanië raken elkaar op dit punt. Het enige wat wij zien is dichte mist in alle drie de richtingen.

Na deze tocht gooit onze gids definitief de handdoek in de ring.

De reden zou een achillespeesblessure zijn. Hij heeft een bevriende gids gevraagd hem te vervangen en zo maken we een paar uur later kennis met een man die behalve topfit, ook goed voorbereid is en duidelijk oog heeft voor veiligheid. Vanaf dat moment loopt alles op rolletjes (en op sneeuwschoenen).

Glijtechniek

Op de dag dat we met onze nieuwe gids op pad gaan, komt ook letterlijk de zon door. Voor het eerst hebben we uitzicht op de bergen aan de andere kant van de vallei. We zetten koers naar de top van de Gjeravica op 2656 meter, maar dat is niet per se ons doel van vandaag, want dat zou een tocht van meer dan tien uur betreffen. We traverseren door een wit landschap, af en toe onderbroken door de daken van een verlaten dorpje. Nergens een teken van leven. Voor onze lunch zoeken we beschutting achter een van de hutten, want de wind is nog steeds ongenadig.

Terwijl we op onze energierepen kauwen, zien we recht tegenover ons dé afsluiting van deze trip: een hoge en steile, maagdelijk witte helling. Omhoog lopen, omlaag… glijden! We oefenen onze ‘hoofd-vooruit’-, ‘alles-achterstevoren’- en ‘begin-met-eensprong’-techniek en geven elkaar cijfers voor uitvoering en originaliteit.

We graven naar een beekje voor drinkwater

Na deze tocht gooit onze gids definitief de handdoek in de ring Dat de Vervloekte Bergen je tot op het laatste moment blijven achtervolgen, blijkt op onze terugweg naar de bewoonde wereld.

De 4x4 die we halverwege hadden achtergelaten, geeft geen enkel teken van leven bij het omdraaien van de sleutel. Een lege accu. Gelukkig blijkt een aanduwactie voldoende om ons alsnog de berg af en uit het gebied te krijgen. Onderweg terug richting Pristina volgt nog een spontaan bezoek aan een klooster, compleet met bewapende NAVO-bewaking. Wegens sluimerende onrust in het gebied is de NAVO nog altijd zichtbaar aanwezig.

Een weekje bergsporten in de winterse Balkan gaat in alle opzichten de paden te buiten. Daar moet je van houden. Je krijgt er wel een onvergetelijke wilderniservaring voor terug.

Bergsportdag 2024

Deins jij niet terug voor de Vervloekte Bergen? Rinske vertelt op 17 maart op de Bergsportdag over dit gebergte en de spectaculaire tocht die zij maakte.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

HOOGTELIJN 1-2024 | 39

Iconen van Europa: Weisshorn

De koning van Wallis Het Zwitserse Wallis huisvest veel indrukwekkende en markante bergen, het bekendste voorbeeld is ongetwijfeld de Matterhorn. Maar veel bergbeklimmers zijn het erover eens dat met zijn elegante, driezijdige piramidevorm de Weisshorn de mooiste berg van de Alpen is. Deze 4505 meter hoge berg wordt in de klimliteratuur vaak aangeduid als ‘Koning van Wallis’ of ‘Koningin van de Alpen’ en staat hoog op het lijstje van menig alpinist.

Tekst en beeld Martin Fickweiler

E

en eerste poging om de edele alpentop van de Weisshorn te beklimmen werd in het jaar 1859 ondernomen door de Britse schrijver en alpinist Leslie Stephen. Diepe sneeuw en dreigend slecht weer maakten echter al snel een einde aan de klim. Een jaar later was het de beurt aan de Britse advocaat en klimmer Charles Edward Mathews. Samen met de twee Zwitserse gidsen Melchior Anderegg en Johann Kronig deed hij een poging de Weisshorn via de oostgraat te beklimmen.

Als schrijver van bergliteratuur en als vooraanstaand lid van de Britse Alpine Club maakte Mathews na afloop een verslag van de klim. Hij beschreef daarin de zes uitputtende uren die ze bezig waren om de steile flank van de berg op te komen. Al dat harde werken had echter niet het gewenste resultaat. Zo’n 200 meter onder de

40 | HOOGTELIJN 1-2024

top werden ze geconfronteerd met hard, blank ijs. Na dat eerste lastige deel hadden ze niet meer de energie om treden in het ijs te hakken en besloten ze om te draaien. Na een negentien uur durende klimdag kwamen ze eindelijk weer beneden en vluchtte Mathews met pijnlijke, brandende ogen naar zijn hotel in Zermatt, waar hij vijf dagen in duisternis verbleef.

John Tyndall

Op vijfendertigjarige leeftijd, in het jaar 1856, reisde de Ierse natuurwetenschapper John Tyndall voor het eerst naar de Alpen. Hoewel zijn beweegredenen voor deze reis puur wetenschappelijk waren, raakte hij al snel gefascineerd door het ruige berglandschap. Hij kwam vervolgens iedere zomer opnieuw naar de Alpen, om onderzoek te doen én de bergen te

THEMA

BERGSPORTDAG

Tijdens de afdaling kijken we uit op de Dom en de Täschhorn

HOOGTELIJN 1-2024 | 41

De Weisshornhütte

Tyndalls bijl in museum Zermatlantis

beklimmen die hem zo fascineerden. Dankzij zijn passie voor de bergen en zijn hechte vriendschap met zijn trouwe gids Johann Joseph Bennen groeide Tyndall uit tot een gerespecteerd alpinist.

Ook als natuurwetenschapper werd Tyndall gezien als een van de belangrijkste figuren uit zijn tijd. Hij volbracht een aantal experimenten waarmee hij aantoonde dat atmosferische gassen een aanzienlijke bijdrage leveren aan de opwarming van de aarde en hij wist aan te tonen dat we door de verstrooiing van licht de kleur van de hemel als blauw ervaren.

Op 18 augustus 1861 vertrekken Tyndall en Bennen samen met Ulrich Wenger vanuit Randa richting de Weisshorn. Hun tassen zijn gevuld met het nodige proviand, de gebruikelijke flessen wijn en zelfs een fles champagne voor op de top. Maar de nacht voor hun vertrek voelt Tyndall zich ziek en tijdens de eerste uren van hun tocht is hij zwak en heeft hij ontzettend veel dorst. Bij een herdershut ontmoeten ze een jonge herder die voor Tyndall verse melk haalt. In zijn boek Hours of Exercise in the Alps (1871) beschrijft Tyndall hoe de verse, nog warme melk ieder atoom in zijn lichaam lijkt te smeren, hoe de geur zijn hersenen prikkelt en hem weer kracht geeft om door te gaan. Zo vervolgen ze hun weg omhoog, tot ze op ongeveer drieduizend meter hoogte een mooie plek vinden om te bivakkeren. Voordat Tyndall uit Randa vertrok heeft hij dekens langs de randen aan elkaar laten stikken en in deze eenvoudige slaapzakken kruipen de mannen dicht tegen elkaar.

Met prachtig weer staan we op de 4505 meter hoge top

Op de top van de Weisshorn

Om half drie ’s morgens beginnen de klimmers de dag met koffie en zodra het een uur later licht genoeg is vertrekken ze om de laatste vijftienhonderd hoogtemeters naar de top af te leggen. Ze steken de gletsjer over en vinden zonder problemen een weg langs de bergschrund. De helling die volgt is lang en vergt veel tijd, aandacht en energie. Op ongeveer vierduizend meter bereiken Tyndall, Bennen en Wenger de rand van de oostgraat en stoppen ze voor het eerst om iets te eten. Deze plek wordt tegenwoordig nog steeds aangeduid als de Frühstücksplatz en is nog net als in 1861 de plek waar de meeste klimmers aan het touw gaan. Het eerste deel van de oostgraat is rotsachtig en Tyndall beschrijft hoe hij die dag gefascineerd raakt door het wonderlijke mechanisme van zijn handen, die bij iedere klimbeweging precies doen wat er op dat moment nodig is. In veel van zijn reisverslagen reflecteert Tyndall ook op wetenschappelijke observaties. Daaruit blijkt hoe nauw zijn bergtochten met wetenschap verbonden zijn. Ook wanneer Bennen puur instinctief één van de meest gevaarlijke stukken van de graat bedwingt gaan Tyndalls gedachten uit naar een observatie die zijn mentor

42 | HOOGTELIJN 1-2024

Michael Faraday in 1846 deed. Faraday had aangetoond dat twee stukken ijs samensmelten wanneer deze onder de juiste omstandigheden tegen elkaar aan worden gedrukt. Dit is precies wat er gebeurt als Bennen een messcherpe sneeuwgraat op de Weisshorn betreedt: bij iedere stap die hij in de onsamenhangende sneeuw zet, perst hij de ijskristallen tegen elkaar, waardoor ze samensmelten en er een stevige voetafdruk in de sneeuw ontstaat. Tyndall is onder de indruk van de gedurfde actie van Bennen: ‘Zonder enige theoretische onderbouwing deed mijn gids iets waarvoor ik zou terugdeinzen ondanks alle theorieën in de wereld.’

THEMA

BERGSPORTDAG

Het is zonnig en warm en de drie klimmers hebben ontzettende dorst. Nog voordat ze maar enigszins in de buurt van de top zijn drinken Tyndall en Wenger van de champagne, gemend met sneeuw. Bennen slaat de champagne in eerste instantie af, maar wanneer hij er enige tijd later helemaal doorheen zit neemt hij toch een paar slokken. Tien uur na het verlaten van hun bivak bereiken John Tyndall, Johann Joseph Bennen en Ulrich Wenger op 19 augustus 1861 de 4505 meter hoge top van de geduchte Weisshorn. In zijn boek beschrijft Tyndall dat hij op de top plichtsgetrouw zijn notitieboekje tevoorschijn haalt om aantekeningen te maken, maar hij zich vervolgens verontschuldigt en het snel weer opbergt. Hij schrijft dat het ongepast voelt om de wetenschap toe te laten op een moment waarop stilte en aanbidding veel meer op hun plek lijken te zijn.

Te mooi weer

Martin klimt boven de randspleet, erachter de noordwand van de Matterhorn De Lochmatter Turm, de eerste van de drie gendarmes

Door een aantal afspraken die ik graag wil nakomen ben ik niet gelijk in de gelegenheid om naar de Alpen te vertrekken als de condities op de Weisshorn goed zijn voor een beklimming. Pas een paar weken later vertrek ik met mijn vrouw en zoon naar Zwitserland. Wanneer we vanuit Zermatt omhoog gaan om te acclimatiseren zien we een heel ander tafereel dan een jaar geleden. De flanken van de meeste bergen zijn sneeuwvrij en alleen op de hoogste toppen is nog sneeuw te zien. De meeste gletsjers zien er grauw uit en enorme watervallen en rivieren denderen onophoudelijk richting het dal. De verhalen van klimmers op de camping en het negatieve klimadvies dat de reddingsdienst voor sommige bergen afgeeft, dragen bij aan het gevoel dat we iets uitzonderlijks ervaren dit jaar. Op de oostgraat van de Weisshorn zijn de condities nog wel goed. Het grootste gedeelte van de route gaat over de rotsen en vroeg in de ochtend zal de sneeuw, waar de route vanaf 4100 meter overheen gaat, ook nog hard genoeg zijn om te beklimmen.

een moment waarop stilte en aanbidding op hun plek lijken te zijn Op mijn derde dag in Zwitserland ga ik omhoog naar de Weisshornhütte (2932 meter). In het dal stijgt de temperatuur boven de dertig graden en al snel heb ik spijt dat ik op het heetst van de dag pas ben gaan lopen. De schaduw van het naaldbos brengt veel minder verkoeling dan ik had gehoopt en eenmaal boven de boomgrens loop ik bijna twee uur lang in de brandende zon. Mijn hartslag is veel hoger dan ik gewend ben en tijdens mijn twee korte drinkpauzes twijfel ik of ik het kostbare water zal opdrinken of over mijn hoofd zal gieten. Op drieduizend meter hoogte, bij de hut, is de temperatuur wat aangenamer en wanneer ik in de hut een heerlijke espresso krijg aangeboden probeer ik de onaangename tocht omhoog te vergeten. Mijn klimmaat voor de Weisshorn, Martin Platteschor, zal pas aan het eind van de middag bij de hut arriveren. We hebben afgesproken dat ik van tevoren nog wat verder omhoog zal gaan om het begin van de HOOGTELIJN 1-2024 | 43

GROSSGLOCKNER ALPEN Heiligenblut Mallnitz Gmünd

Bad Kleinkirchheim Seeboden Millstätter See Ossiacher See

Velden

Villach

Faaker See

Tarvisio

Wörthersee

Kranjska Gora

Bovec

Tolmin Cividale

Goriška Brda

Gradisca d’Isonzo Duino

Lipica ADRIATISCHE ZEE

Muggia / Trieste

de Bezoek ook il ra -T ia dr Alpe-A in t lis ia ec sp Nederland op .nl alpenreizen

Alpe-Adria-Trail: wandelen in de Hof van Eden.

Van de gletsjer naar de zee. Deze unieke langeafstandswandelroute loopt door een van de mooiste en veelzijdigste gebieden ter wereld: het landschap tussen de Alpen en de Adriatische Zee! Een route van 750 kilometer waar drie culturen tot een uniek wandelavontuur versmelten. Geniet van de hartelijke gastvrijheid en de heerlijke Alpen-Adria-keuken, rust goed uit voor de volgende wandeling en vergeet de alledaagse zorgen. Het Alpe-Adria-Trail boekingscentrum regelt het voor je.

www.alpe-adria-trail.com

THEMA

BERGSPORTDAG

Beklimming van de Weisshorn Reis

In tien tot elf uur reis je met de trein naar Randa. Vanaf Utrecht is het met de auto ruim negenhonderd kilometer rijden.

Seizoen

De beste periode voor een beklimming van de Weisshorn zijn de maanden juli en augustus.

Accommodatie

De Weisshornhütte op 2932 meter biedt ruimte aan 31 personen en is vanuit

Randa (1408 meter) in ongeveer vierenhalf uur te bereiken.

Informatie

Topo: Hochtouren Topoführer Walliser Alpen, Topo Verlag ISBN 9783952400999 Kaart: Landeskarte der Schweiz 1:25.000, nummer 1328, ISBN 9783302013282 Martin Fickweiler wordt in de serie Iconen van Europa gesponsord door Edelweiss, La Sportiva en Zwitserland Toerisme.

route te verkennen, want door het begin van de route alvast een keer bij daglicht af te leggen verkleinen we de kans om komende nacht in het donker verkeerd gaan.

Toch proberen

Ondanks de zon zijn de voetstappen nog hard genoeg om in te staan

Later die middag ontmoet ik Martin in de hut en zoeken we onze spullen uit voor de klim. Tijdens het avondeten merk ik dat ik me niet helemaal fit voel, het eten smaakt me niet en ik moet de eetzaal even ontvluchten omdat ik me misselijk en klam voel.

Nog voor achten lig ik in bed en hoewel ik daar normaal nooit last van heb, kan ik niet in slaap komen. Ik ben bezweet en onrustig en rond middernacht begin ik me zorgen te maken of ik wel fit genoeg zal zijn voor de beklimming. Ook om twee uur lig ik nog wakker en ik ben opgelucht wanneer de wekker gaat. Tijdens de vele slapeloze uren heb ik nagedacht en ben ik tot de conclusie gekomen dat ik, ondanks dat ik me niet sterk voel en nauwelijks heb geslapen, de beklimming toch wil proberen. Hopelijk zal ik, net als Tyndall bij de eerstbeklimming, onderweg wat opknappen. Met tweeënhalve liter water per persoon, flink wat energierepen en de nodige klimspullen verlaten we om half drie ’s nachts tegelijk met nog vijf andere touwgroepen de hut.

Ondanks dat het aardedonker is kunnen we het eerste traject van de route eenvoudig vinden. Wanneer bovenaan een steile rotsband het onbekende zich voor ons uitstrekt, kronkelt er een duidelijk spoor tussen de rotsen door omhoog. Soms komen we bij een vage splitsing of is het spoor even weg, maar telkens geven steenmannetjes of de hoofdlampjes van klimmers boven ons een goed idee van de juiste richting. Iets boven de 3900 meter hoogte klimmen we het laatste stuk door de flank en bereiken we de oostgraat. Het is ondertussen al wat lichter aan het worden en het landschap om ons heen begint steeds meer

ook de weisshorn zal in de loop der tijd zijn witte kroon verliezen detail te krijgen. In het oosten stijgt de zon langzaam boven de horizon uit. De eerste zonnestralen beschijnen in vele warme kleuren de wolken die in het dal beneden ons hangen.

De kleine richel waar we even pauzeren is de Frühstücksplatz van Tyndall, Bennen en Wenger. Om de traditie in ere te houden haalt Martin een heerlijk belegd broodje uit zijn rugzak en met een glimlach op zijn gezicht zet hij zijn tanden erin. De rotsgraat die we moeten beklimmen is door het warme weer volledig sneeuwvrij en een waar genot om langs omhoog te klauteren. Voor het eerst deze tocht voel ik me weer een beetje mezelf en krijg ik energie van het klimmen en de naderende top. Wanneer we de laatste vierhonderd hoogtemeters door de sneeuw omhoog gaan blijkt ons tempo van de afgelopen uren hoog genoeg te zijn geweest. Ondanks dat de zon al even op de sneeuwgraat schijnt zijn de oude voetstappen in de sneeuw nog hard genoeg om in te staan. Zes uur na het verlaten van de hut bereiken we de top van de Weisshorn. Het weer is prachtig, maar eigenlijk te mooi voor de bergen waar we nu op uitkijken. De hoge bergen van de Alpen zijn duidelijk zichtbaar aan het veranderen en ik besef dat ook de Weisshorn in de loop der tijd zijn witte kroon zal verliezen. De koning kan echter ook zonder kroon, want door zijn prachtige piramidevorm blijft de Weisshorn een markante verschijning in de omgeving en zal hij altijd blijven meedingen om de titel van mooiste berg van de Alpen.

Bergsportdag 2024

Dit is het laatste artikel in de reeks Iconen van Europa, waarin Martin Fickweiler vertelde over de eerstbeklimmingen van een aantal bijzondere bergen en ze vervolgens zelf besteeg. Alle verhalen bundelde Fickweiler in zijn boek The Soul of Mountaineering. Benieuwd? Het boek is op 17 maart te koop op de Bergsportdag.

Ga voor informatie en tickets naar bergsportdag.nkbv.nl.

HOOGTELIJN 1-2024 | 45

‘We mogen nooit zwijgen over mensenrechten’

Klimmen voor de vrijheid Voor de Iraanse Nasim Eshqi zijn haar klimprestaties een podium om op te komen voor de positie van vrouwen in Iran en wereldwijd. Dat verwacht ze ook van sponsoren en andere klimmers, maar ze vindt weinig gehoor. ‘Van alle sporters praten klimmers het meest over vrijheid, maar over mensenrechten wordt niet gesproken.’

Tekst Manon Stravens

N Foto Wojciech Ryczer

asim Eshqi (1982) was niet meteen in voor een interview.

De eerste keer dat we haar mailden, begin januari 2023, liet ze weten niet meer geïnterviewd te willen worden wegens een slechte ervaring met een ander blad. ‘Ik woon nog steeds in Iran en elke verkeerde zin kan me in gevaar brengen’, mailde ze vriendelijk terug. ‘En [het blad] had geen oog voor de mensenrechten.’

Het was vier maanden na de dood van haar landgenote Mahsa Amini.

Deze jonge vrouw werd op 16 september 2022 vermoord door de Iraanse moraalpolitie omdat ze volgens de agenten haar hoofddoek niet goed droeg. Het land lag plat door massale demonstraties voor de vrouwenrechten, die bloedig werden neer geslagen.

46 | HOOGTELIJN 1-2024

Eshqi klom bijna alle routes in het Iraanse klimgebied Polekhab

HOOGTELIJN 1-2024 | 47

In de Fissure Leroux bij Chamonix

Ruim driekwart jaar later, na een bijna twee uur durend interview, begrijp ik beter waarom Eshqi in eerste instantie niet wilde spreken. Inmiddels zit ze in Italië, druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven, omdat ze niet meer terug kan naar Iran. Ze vertelt wat het bericht over Amini, dat ze hoorde terwijl ze aan het klimmen was in Chamonix, met haar deed. Dagenlang liet ze de rotsen links liggen. ‘Ik wilde niet meer klimmen,’ zegt Eshqi, ‘want wat had dat voor zin als er mensen sterven? Ik vond het heel onnozel van me om alleen maar bezig te zijn met klimmen.’

Hardlopen met hijab

De Iraanse klimmer, kickbokser en alpinist besloot niet te stoppen met klimmen, maar wel dat het anders moest. Ze wilde zich meer uitspreken voor vrouwenrechten. ‘Mensen kennen me, willen lezen over wat ik doe, maar er wordt alleen gepraat over mijn klimprestaties. Ik wilde niet langer dat mensen zouden denken dat ik alleen maar klim. Ik wil ook dat ze weten hoe moeilijk het is om te blijven glimlachen. Want wat Amini overkwam, had mij of iedere andere vrouw kunnen overkomen.’

Want ook Eshqi werd meerdere keren aangehouden door de moraalpolitie. Toen ze op de fiets zat van school naar huis. Toen ze – gesluierd – aan het hardlopen was in het park. Toen ze met vrienden ging klimmen. ‘Ik werd gearresteerd omdat de sluier te kort was en niet over de knieën ging. Ik heb in hetzelfde politiebusje gezeten als Amini, in dezelfde kamer als zij. Ik had ook vermoord kunnen worden. Dat ging na haar dood vaak genoeg door me heen.’ Eshqi kon niet meer stil blijven.

‘Je bent een vrouw, dat is genoeg reden om je op te pakken’

haar idolen. Haar familie vond het allemaal maar niets en probeerde haar te stoppen. Onderwijs vonden ze daarentegen wel belangrijk. Maar in plaats van de ingenieursopleiding die haar ouders haar graag hadden zien doen, koos ze voor sportwetenschappen aan de universiteit van Teheran.

Sport heeft haar leven gered, zegt Eshqi. Om verschillende redenen. ‘Sport maakt me blij, het is goed tegen somberheid, die zo overheerst in onze maatschappij. Iraniërs leven onder een deprimerend, onderdrukkend en dream killing regime.’ Ook ontmoette ze tijdens het sporten andere vrouwen, omdat mannen en vrouwen gescheiden moeten trainen. ‘Omdat ik wist dat ze in dezelfde situatie zaten als ik, voelde ik me minder alleen. We probeerden elkaar een hart onder de riem te steken.

Bovendien heeft de sport me veel vertrouwen gegeven in mijzelf.’

Tien titels kickbokskampioen

En ze bereikte ook wat. Ze werd kickbokscoach, organiseerde trainingen en wedstrijden, en werd tien keer op een rij nationaal kickbokskampioen van Iran. Maar toen ze in 2005 voor de internationale competitie kon gaan, moest ze een hijab, een lange sluier, dragen. Bij de nationale competities hoefde dat niet, omdat die zich volledig afgeschermd afspeelden, zonder mannelijk publiek en zonder media. Toen ze op het internationale podium ineens wel een hijab moest dragen, weigerde ze dat, waarmee er een eind kwam aan haar kickbokscarrière. Niet zonder pijn. ‘Ik hield heel veel van de sport, het was mijn leven.

Maar ik wilde geen reclame maken voor welke religie dan ook.

Dan zou ik verraad plegen aan mijzelf. Dit was mijn protest.’

Dat besluit opende wel de weg naar de indrukwekkende klimcarrière, waar Eshqi wereldwijd als een van de weinige Iraniërs naam mee heeft gemaakt. Via de universiteit werd ze in hetzelfde jaar uitgenodigd om Irans hoogste berg te beklimmen: de Damavand (5609 meter), een slapende stratovulkaan aan de zuidkust van de Kaspische Zee, ongeveer 70 kilometer ten noorden van de hoofdstad Teheran.

Onschuldig sportmeisje

Eshqi was maanden ondersteboven van een aanhouding, zo vertelt ze. ‘Ik begreep gewoon niet wat ik verkeerd deed. Ik was een onschuldig sportmeisje, maar de sport was mijn misdaad.

Alles wat ik daarmee had opgebouwd, mijn zelfvertrouwen, mijn kracht, raakte ik kwijt.’

Eshqi was als kind al heel sportief. Op haar elfde begon ze met martial arts, vechtkunsten, in een sportcomplex in de buurt.

Ze deed karate en kickboksen. Bruce Lee en Mike Tyson waren

48 | HOOGTELIJN 1-2024

Op de rode loper van het Filmfestival van Cannes 2023 laat Eshqi zien waar zij voor staat

Foto Independent Photo Agency Srl

Veel mensen in Iran krijgen te maken met zulke arrestaties. ‘Het maakt enorm depressief. Je wordt gearresteerd, vastgehouden, uitgescholden voor hoer. Het breekt je. Je moet jezelf weer bij elkaar rapen en opstaan, bang voor weer een arrestatie. Niet iedereen kan dat. Sommigen raken verslaafd aan drugs, anderen plegen zelfmoord. En als het je wel lukt, word je zo weer gearresteerd.’ De willekeur van de moraalpolitie is groot. ‘Er zijn geen duidelijke regels over wat je nu precies moet dragen en wat niet.

Je bent een vrouw, dat is al genoeg reden om je op te pakken.’

De top haalde ze niet, want ze kreeg hoogteziekte. ‘Ik had wel bergen beklommen, maar was nog nooit op die hoogte geweest.’

Wel kwam ze tijdens die trip kwam in aanraking met andere klimmers, die haar vertelden over rotsklimmen. ‘Of ik dat wel eens had geprobeerd. Nou nee, ik was 23.’

Vechter op de rots

‘Klimmen werd een strijd met mijn zwakke kanten’, lacht ze. ‘Ik was heel fit, maar daar had ik niets aan. Ik mocht dan wel twintig keer kunnen opdrukken of vijfhonderd sit-ups kunnen doen, zoals ik moest voor het kickboksen, ik wist niet hoe ik mijn vingertoppen of voeten moest gebruiken op de rots.’ En dat wekte competitiedrift op. Met zichzelf. ‘Waar je tijdens het kickboksen een tegenstander hebt, was ik hier zelf de tegenstander. Ik moest mijzelf verslaan! Maar ik vond het fantastisch, voelde me echt een vechter op die rots. De rots was een spiegel voor mij.’ Later haalde ze de top van de Damavand wel.

Eshqi ging vervolgens vol voor het rotsklimmen. Dat was niet altijd makkelijk, vertelt ze. Klimpartners waren moeilijk te vinden. Dat was sowieso een uitdaging, want de klimgemeenschap in Iran is niet groot. En ze is ook nog eens een vrouw.

‘Gelovige mannen willen nooit klimmen met een vrouw, of ze willen wat anders van je. In die tijd waren er maar iets van vier of vijf meisjes die outdoor klommen.’ Daarbij was het niet overal veilig om te klimmen, vooral in afgelegen gebieden niet.

Ook het verkrijgen van goede materialen was een uitdaging. Er waren maar een paar klimwinkels in Iran. Spullen werden de grens over gesmokkeld en waren heel duur. ‘Klimmers – het land kende er maar een paar – hielpen elkaar door de spullen onderling uit te lenen.’ Het gemiddelde salaris in Iran is tussen de 100 en 150 euro per maand. Pas als klimcoach kon ze wat geld opzij zetten. ‘Ik heb maanden voor mijn klimtouw gespaard.’

Toen ze een klimwedstrijd via de universiteit won, kreeg ze geen prijs, maar mocht ze wel haar klimgordel houden. ‘Dat was echt fantastisch, want tot die tijd moest ik elke week een gordel en schoenen lenen.’ Tweedehands setjes kocht ze via een vriend.

‘Zo spaarde ik langzaam mijn beginnersklimset bij elkaar en kon ik in betere spullen investeren.’ Maar het was niet makkelijk, vertelt Eshqi. ‘Alles is duurder dan in Europa en de keuze is beperkt. Je moet het doen met wat er is.’

Foto Monica Dalmasso

Geen moraalpolitie

Één voordeel was er wel. Eshqi en haar vrienden klommen in afgelegen gebieden, waar de moraalpolitie zich niet liet zien. ‘De rotsen zijn ons terrein’, lacht ze. ‘Ik heb nooit gebogen voor de Islamitische regels en ik heb ook nooit voor de Iraanse overheid gewerkt, ook niet als kliminstructeur. Natuurlijk moest ik mijn certificaten voor kliminstructeur, zwemmen en kickboksen wel via de nationale federaties halen, omdat dat niet anders kon.

Maar ik zou nooit kunnen werken voor een organisatie onder het Islamitische regime.’

Inmiddels beklom ze de hoogste wanden van Iran, inclusief de noordwand van Irans tweede hoogste berg, de Alam Kooh (4848 meter). Dat deed ze via verschillende, uitdagende routes.

HOOGTELIJN 1-2024 | 49

‘Mensenrechten.

Waarom praten we daar niet over?’

Als eerste vrouw klom Eshqi de route Iran Swiss (8b+) in het Iraanse Polekhab

‘Daardoor deed ik veel ervaring op. Ik besefte toen ook dat ik, als ik echt een goede klimmer wilde worden, op pad moest. Dus ik begon te reizen naar andere steden, waar evenementen werden gehouden waar klimmers bij elkaar kwamen en ik nieuwe mensen leerde kennen.’

Zij en haar klimvrienden keken ook films, die ze met moeite wisten te downloaden. Over onder meer de Stone Monkeys, de eerste generatie free solo klimmers in de jaren negentig in Yosemite in de Verenigde Staten. Of over Dan Osman (19631998), ook een free solo klimmer en bekend van het levensgevaarlijke rope jumping, wat hem op zijn vijfendertigste fataal werd. ‘Osman was voor mij echt het symbool van de vrijheid. Het ging niet zozeer om de prestaties, maar om het beleven van echte vrijheid. Ik raakte nog gemotiveerder.’ Ze wilde weten wat er buiten Iran te beleven viel.

50 | HOOGTELIJN 1-2024

Stil verzet

Via een zwemproject – ze nam via de universiteit ook deel aan zwemcompetities – kon Eshqi naar het buitenland. Terug in Iran ging ze door als klimcoach, ook voor kinderen, vooral meisjes, om les te geven in klimmen. ‘Ik vertelde ze dan ook altijd wat over het buitenland. Ik moest iets doen, probeerde deze meisjes sterker te maken door ze ook mentaal te trainen.’ Dat deed ze dan zonder hoofddoek. ‘Dat was mijn werk voor de nieuwe generatie Iraniërs, onder de radar.’

Eshqi’s bekendheid groeide. Ze opende wereldwijd vele nieuwe klimroutes, onder meer in de Verenigde Arabische Emiraten, India, Georgië, Armenië en Turkije. In 2020 maakte een Italiaanse documentairemaker een film over haar leven als klimmer in Iran: Climbing Iran. Ze werd vaak geïnterviewd. ‘Maar ik stelde mijzelf de vraag: en nu? Ik ben bekend. Wat doe ik daarmee?

En wat betekent het eigenlijk dat ik als vrouw deze route heb geopend of die wand heb beklommen? Ja, ik kan iets presteren, maar dat is niet genoeg. Ik vind dat er een boodschap moet zijn.

Ik ben een sporter, maar vooral ook een mens. En geen nummer.’

geen ruimte is voor mijn verhaal, over de pijn die ik voel over de vrouwen in Iran. We moeten mensen ook de ogen openen, informeren. Over duurzaamheid, maar ook over mensenrechten. Ik werd tot slechts een nummer, een zwijgende sporter gemaakt.’

Eshqi is kritisch op de klimwereld, de grote merken en de klimmers zelf. ‘De sporters van nu zijn altijd bezig hun grenzen te verleggen. Ze hebben het alleen maar over hoe mooi de sport is.

De prestaties zijn natuurlijk fantastisch, maar dat kan niet alles zijn. Er sterven mensen naast ons. Maar daar is geen aandacht voor. Ik zie nu vooral zwijgende sporters, die zich nergens over uitspreken.’ Dat gevoel werd na de dood van Mahsa Amini en de massale protesten alleen maar sterker. ‘Ik wilde mijn sport gaan gebruiken voor een goed doel.’

Sponsoren zijn best belangrijk, onder meer voor de zichtbaarheid van sporters. ‘Maar atleten maken sponsoren ook zichtbaar.

Sponsoren maken ons leven wat makkelijker, maar kleren zonder sporter bewegen niet. En ik heb mijn moeilijkste routes geklommen zonder sponsoren. Die lieten zich pas daarna zien.’

Mensenrechten

Foto Wojciech Ryczer

Ze begon zich te verdiepen in de geschiedenis, wat er in Iran is gebeurd na de revolutie van 1979, die leidde tot de Islamitische Republiek, en wat dat betekende voor vrouwen. ‘Ik begon zowat iedereen die ik kende te bellen en mailen: bedrijven en bekende klimmers waarvan ik dacht dat die wel gaven om de rechten van vrouwen. Maar ik hoorde niets terug. Ik deed altijd mee aan alle interview- en podcastverzoeken, maar nu ik hen nodig had, waren ze er niet. Dat maakte me zo boos. Het gaat hier om mensenrechten. Waarom praten we daar niet over?’

Ze stopte zelfs met een van haar sponsoren. Die had geantwoord dat hij zijn klanten niet boos wilde maken door het over politiek te hebben. ‘Het gaat om mensenrechten, niet om politiek’, zegt Eshqi. ‘Als je het politiek maakt, raak je wellicht klanten kwijt uit landen met extremistische regimes. Maar als je als bedrijf niet eens durft te praten over vrouwen die het leven moeten laten voor hun rechten, dan wil ik niet met je werken. Ik wil geen reclame maken voor die spullen of alleen maar praten over sport als er

A to

r no

Dejaco

Wie is Nasim Eshqi?

Nasim Eshqi (1982, Teheran) is een Iraanse rotsklimmer, alpinist, klimcoach en -gids en mensenrechtenactivist. Tot 2005 was ze nationaal kickbokskampioen in Iran. Ze beklom Irans hoogste bergen, onder meer de Damavand (5609 meter) en de Alam Kooh (4848 meter) en heeft wereldwijd meer dan honderd nieuwe klimroutes geopend, onder meer in India, Armenië, de Verenigde Arabische Emiraten, Georgië, Turkije, Frankrijk en Italië. Als klimcoach heeft ze op meerdere plekken en op haar eigen kosten nieuwe rotsklimroutes geopend zodat daar les gegeven kan worden.

Eshqi nam meerdere awards in ontvangst, waaronder de King Albert II Mountain Award (2018), en is genomineerd voor 21st Century Adventurer Award 2024. In 2020 verscheen de documentaire Climbing Iran over haar leven als klimmer in Iran.

In 2023 startte ze het Project ‘When the mountains speak’. In januari verscheen ook haar (Italiaanse) autobiografie Ero roccia, ora sono montagna (‘Ik was een rots, nu ben ik een berg’).

Nieuwe lijnen

Ook klimmers snapt ze niet. ‘Van alle sporters hebben wij klimmers het altijd het meeste over vrijheid. Maar we vergeten de mensenrechten.’ Uiteindelijk was er maar een sporter die reageerde op Eshqi’s oproepen, de Britse rotsklimmer Hazel Findlay. Zij had Eshqi geïnterviewd voor haar Curious Climber Podcast en nadat Eshqi haar nogmaals had benaderd plaatste Findlay het verhaal van Eshqi op haar blog. ‘De meeste klimmers, magazines en sponsoren lieten het afweten. Mensen zijn gewoon bang om zich uit te spreken’, zegt Eshqi stellig.

‘Luister naar hen en ben een spreekbuis voor hun verhaal’ Inmiddels is ze met haar klimmaatje en levenspartner Sina Heidari een project begonnen: ‘When the mountains speak’.

Samen geven ze sinds dit jaar namen die te maken hebben met een vrouwen- of mensenrechtenbeweging aan de nieuwe lijnen die ze openen. De nieuwe route die ze op de Mont Blanc klommen noemden ze Rise up for human rights en de tweede, in de Dolomieten, werd Women-life-freedom. ‘Daarmee krijgt rotsklimmen voor mij echt betekenis. Zo kan ik mijn kennis en talent inzetten voor de mensheid en de vrijheid.’

Voor haar uitgesproken mening betaalt Eshqi een hoge prijs. Ze kan niet meer terugkeren naar Iran en woont nu in Italië. ‘Het was nooit mijn plan om Iran te verlaten, maar sinds ik me uitspreek en sinds de documentaire die veel aandacht kreeg, kan ik niet meer terug.’

‘In Iran moet ik eerst de moraalpolitie op straat zien te overleven.

Dan pas volgen de gevaren van het klimmen’, zegt Eshqi. Ze krijgt veel vragen van mensen die de Iraanse vrouwen willen steunen, met geld en donaties. ‘Maar dat hebben Iraanse vrouwen niet nodig. Ze hebben vrijheid nodig. Het Iraanse regime wil niet dat vrouwen praten. Laat ze dus spreken. Luister naar hen en ben een spreekbuis voor hun verhaal. Ik heb die vrijheid lang niet gevoeld, maar nu kan het. Zolang we kunnen spreken zonder te worden vermoord, moeten we dat doen voor degenen die dat door onderdrukking niet kunnen. We mogen nooit zwijgen over vrouwen- en mensenrechten.’

HOOGTELIJN 1-2024 | 51

Fo

Foto Chris König

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl, of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv en Instagram: @_nkbv.

Kom naar de Bergsportdag 2024 Na vier jaar wachten is het eindelijk zover: de Bergsportdag is terug! Op 17 maart vindt de Bergsportdag 2024 plaats bij het NBC in Nieuwegein. Dit is de ultieme voorbereiding voor jouw volgende bergvakantie. Laat je inspireren door de verhalen van sprekers als alpinist Ralf Dujmovits en berg-

redder Menno Boermans. Of kom langs bij het gesprek met vijf ambitieuze vrouwen uit de topsport: Katja Staartjes (eerste Nederlandse vrouw op de Mount Everest), Marianne van der Steen (ijsklimmer), Ragna Debats (skyrunner), Lynn van der Meer (sportklimmer) en Eva Mol (paraklimmer).

Ondanks de diverse takken van sport die ze beoefenen, delen ze allemaal dezelfde dromen en missie: ze streven naar het hoogst haalbare op internationaal niveau.

Maar de Bergsportdag biedt meer dan alleen inspirerende verhalen.

Ontdek nieuwe gebieden, verken

uitdagende routes, vergroot je vaardigheden door deel te nemen aan diverse workshops en bezoek standhouders voor tips over materialen en reizen. We kijken ernaar uit je op 17 maart te verwelkomen en samen een onvergetelijke dag te beleven! Bestel je tickets op bergsportdag.nkbv.nl/tickets.

Foto De Fotoloods

Ontdek de Ardennen in wintersferen

52 | HOOGTELIJN 1-2024

Breng deze winter een weekend door in de NKBV-HerBerg in Sy en ontdek de Ardennen in wintersferen. Trek je wandelschoenen aan en maak een prachtige winterwandeling in de omgeving met je familie, vrienden of leden uit jouw regio of sectie. Na een lange dag keer je terug naar de HerBerg, waar je kunt opwarmen en ontspannen. Ga lekker zitten met een goed boek of speel gezellig een spelletje met je reisgenoten. Overnachten in de HerBerg kan vanaf €12,50. Meer informatie vind je op nkbv.nl/de-herberg.

Klimplezier in België

Deel jouw mooiste huttenfoto

Neem een kijkje op het NKBV-Forum Ben je op zoek naar een wandel- of bouldermaatje?

Of wil je meer te weten komen over de ervaringen van andere leden met een specifiek gebied of bepaalde tocht? Dan is het NKBV-Forum de ideale plek!

Blader door de discussies, stel je vragen en leer van de verhalen en tips van anderen. Bezoek het NKBVForum op forum.nkbv.nl.

Duurzaamheid

Foto Chris König

Heb je in een bijzondere hut overnacht en daar mooie foto’s van gemaakt? Stuur ons een foto, vertel kort over jouw ervaring en wie weet zie jij jouw foto en verhaal in het voorjaar verschijnen als ‘Huttenfoto van de week’ op onze sociale media!

Door je foto te mailen naar communicatie@nkbv.nl verleen je toestemming om jouw beeld te gebruiken in onze communicatie.

Welk klimgebied in België staat er dit jaar op jouw lijstje? Of je nu kiest voor Beez, Freyr of vanuit de HerBerg klimt in Sy, de topo vind je in de NKBV-Webshop. De gedetailleerde topo’s bieden inzicht in de verschillende routes, moeilijkheidsgraden en de prachtige omgeving van de Belgische klimgebieden. Plan je volgende klimtrip en geniet van een veilige en plezierige klimervaring. Bekijk nkbvwebshop.nl voor het complete aanbod aan klim- en bouldertopo’s.

Zomeravonturen met Bergsportreizen Het is weer die tijd van het jaar: het moment om je zomervakantie te plannen! Bij Bergsportreizen hebben we een scala aan reismogelijkheden, variërend van schilderachtige huttentochten tot uitdagende alpiene cursussen. Ga samen met andere bergsportliefhebbers op pad en maak kennis met ervaren tochtleiders en berggidsen, die de bergen kennen als hun broekzak. Laat je inspireren en verken je eigen grenzen. Of je nu een doorgewinterde bergbeklimmer bent of een

beginnende avonturier, onze reizen, cursussen en workshops bieden een schat aan kennis en ervaring. Ontdek afgelegen plekken, daag jezelf uit op ongebaande paden en laat je verrassen door wat de bergen te bieden hebben.

Dus, waar wacht je nog op? Trek je wandelschoenen aan, pak je rugzak in en ga met Bergsportreizen de Alpen in. Bekijk het volledige aanbod op bergsportreizen.nl.

De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn wordt gedrukt op FSCpapier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds) en verzonden in een recyclebare papieren verpakking. Voor onze correspondentie gebruiken we 100% gerecycled papier.

We schenken duurzame koffie van Brandmeesters en hebben een CO2neutrale postbezorging en data-opslag.

We promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen.

Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren. Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV

NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en de Pyreneeën en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen biedt.

HOOGTELIJN 1-2024 | 53

DÉ SKICOLLECTIE VAN NEDERLAND. Nergens vind je zoveel ski’s, schoenen, snowboards en hardwaren bij elkaar. Meer dan 1000 modellen ski’s en keuze uit bijna 800 typen skischoenen. Voor de piste tot de diepste poeder en voor elk toerski avontuur.

Bij OutdoorXL begrijpen we wat je bezighoudt. 7 dagen per week helpen we je graag met al je plannen voor komende winter met het grootste assortiment van Nederland.

Kom langs bij OutdoorXL en start je voorbereiding goed • Grote afdelingen voor ski, skischoenen, snowboard en toerski • Voetanalyse, bootfitting en op maat gemaakte ski zolen • Team van meer dan 25 enthousiaste ski-liefhebbers • Klimmen, trekking, wandelen, SUPs en kano’s • 3000m2 tentenverdieping • Op 5 minuten van Rotterdam • 7 dagen per week open Kijk op OutdoorXL.nl en begin je voorbereiding.

klimmen bij de buren

Foto Jeroen van der Staaij

In de serie ‘Klimmen bij de buren’ laten we je klimgebieden in de nabije omgeving van Nederland zien, op maximaal 400 kilometer van Utrecht.

Carrière des Awirs

Twee kanten Carrière des Awirs is een gebied met twee kanten – letterlijk.

Aan de zuidzijde zijn er enkel plaatklimroutes, terwijl de noordzijde sterk overhangend is. Een gebied voor alle seizoenen!

Tekst en beeld Harald Swen

D

e Carrière des Awirs, kortweg Les Awirs, is een klimgebied in een enorme, voormalige steengroeve. De 70 meter hoge plaat van het Dalle du Pied op de zuidzijde is het topstuk van het gebied.

Daar vind je routes die maar liefst drie touwlengtes lang zijn. Ook de andere sectoren hebben een mix van lange en korte routes. De Dalles Superposées zijn populair bij mensen die in twee touwlengtes tot boven willen klimmen en daarna naar beneden willen lopen. Puur wrijvingsklimmen hoef je meestal niet op de platen in Les Awirs. Als het lijkt alsof het niet meer gaat, duikt er wel weer een klein randje of kommetje op.

Een onvermijdelijk maar vervelend kenmerk van de zuidkant is dat de bovenkant van de sectoren snel overgroeid raakt met mos.

Truong Ngo test zijn rubber in Bocca al lupo (6a)

Boulderaars kunnen hun hart ophalen in Single vision/Double vision (7a/b)

Veel routes hoger op de platen hebben regelmatig een poetsbeurt nodig. Als je niet alleen maar wil consumeren, maar ook je steentje wil bijdragen, neem je daarom een snoeischaar, een messing borstel en werkhandschoenen mee.

De sterk overhangende noordwand van Les Awirs is compleet anders dan de zuidzijde.

De meeste routes hier zijn zevendegraads, al zijn er ook een paar vijven en zessen. De routes aan de noordzijde zijn weliswaar niet overgroeid, maar na het winterseizoen wel vaak stoffig. De eerste klimmers in het voorjaar hebben er een flinke klus aan om de grepen schoon te poetsen. Het kost even wat werk, maar daarna kun je echt genieten van een van de meest bijzondere overhangen van België. De wand blijft bij neerslag enige tijd

Het 70 meter hoge Dalle du Pied

droog en de goede condities houden vaak tot in december aan. Een deel van de noordwand is vanwege archeologisch erfgoed verboden om te beklimmen, waaronder de meeste van de routes in de oude papieren topo. Gebruik daarom de online routelijst in de Tochtenwiki of de topo op 27Crags.com om je te oriënteren.

Aanraders op de zuidzijde zijn de beide lengtes van Li Prumîr (5), de kuitenbijter La balade de la femme araignée (6c), de prachtige diedre met de veelzeggende naam Plus que parfaite (6a). Op de Dalle du Pied mag je, mits je het niveau hebt, Equipeur fou (6c) en Les mains d’or (7c) niet missen. Die laatste is met zijn lengte van 50 meter de meest indrukwekkende route in zijn soort van het land. Op de noordwand zijn Daisycutter (7a), Echelle de Pierre (7a+) en Trou noir (7a+) de pareltjes.

Laat het je klimplezier niet in de weg staan, maar houd in heel het gebied rekening met steenslaggevaar. In voormalige steengroeven zoals Les Awirs breken nog regelmatig stukken rots uit.

Carrière des Awirs

• Aantal routes/maximale lengte: 100/70 meter • Klimstijl/steilte: 60-120° • Niveau routes: 4 tot 8a • Gesteente: kalksteen • Expositie: zuidoost en noordwest • Beste jaargetijde: het gehele jaar • OV: het station van Engis ligt op 1,7 kilometer van het klimgebied • Klimjaarkaartgebied Meer info over dit gebied in de NKBV Tochtenwiki: tochtenwiki.nkbv.nl/nl/poi/ klimmen/carriere-des-awirs/27188513

56 | HOOGTELIJN 1-2024

Rochers de Renissart

Gemoedelijke sfeer De Rochers de Renissart, beter bekend als de rotsen van Hotton, liggen idyllisch aan een wandelpad langs de Ourthe. Dankzij de speelweide, de picknicktafels en de rivier naast de rotsen is het gebied een relaxte plek, perfect voor wie niet heel moeilijk hoeft te klimmen of voor families.

Tekst en beeld Harald Swen

A

ls het mooi weer is en het leveren van topprestaties dit keer niet je doel is, dan zijn er maar weinig klimgebieden in België die kunnen tippen aan Hotton. De korte aanloop, de weide met picknicktafels en op de achtergrond de Ourthe die constant te horen is, dragen bij aan de gemoedelijke sfeer die hier heerst.

Hotton verdient misschien wel de titel van aangenaamste klimgebied in België om te verblijven. Tel daar bij op dat Hotton én de streek rondom het plaatsje een mooie weekend- of vakantiebestemming zijn en je begrijpt waarom deze rotsen zo populair zijn.

Na een korte en vlakke wandeling van nog geen vijf minuten kom je bij het eerste massief: Avals. Naast deze wat onoverzichte-

Judith van Kerkhof klimt Rik, ou l’histoire le l’escalade audacieuse (6a+)

lijke sector ligt het meest indrukwekkende massief, de 30 meter hoge Renissart. Rechts van de Renissart vind je iets hoger op de helling het kleine massief Amonts, met enkele derdegraads routes in schitterende rots boordevol grote ronde fossielen (stromatoporen). Rechts daarnaast ligt de Mandille, een ideaal massief voor mensen die in de lagere moeilijkheidsgraden willen klimmen. Een paar minuten lopen stroomopwaarts ligt de Fré Diame, een massief dat met de voet in het water staat en waar je vrijwel alle routes van bovenaf moet benaderen.

De rotsen van Renissart in Hotton worden al sinds 1935 beklommen en dat merk je.

Sommige routes zijn onaangenaam gladgeklommen, maar wie een beetje zoekt kan hier beslist enkele pareltjes vinden. Nadat het massief in de jaren tachtig door de Vlaamse Bergsportvereniging gekocht is, is het in meerdere fasen ontwikkeld tot het gebied zoals we dat nu kennen. De alles overwoekerende klimop werd verwijderd, de kalkgraslanden bovenaan het massief zijn vrijgelegd en ten slotte zijn in de periode 2013-2015 alle routes gecontroleerd en waar nodig herbehaakt. Sindsdien zijn de rotsen van Hotton een modern en relatief goed behaakt sportklimgebied.

Waarom relatief? Omdat de haken weliswaar van prima kwaliteit zijn, maar ze in sommige routes ver uit elkaar of op onlogische plekken zitten. Voor een deel van de routes loont het

Tess Driessen en Regien Winnubst in L’aqua trip (6b+)

om niet te bang aangelegd te zijn en te weten waar je beter niet kunt vallen. Desalniettemin zijn er ook tal van routes die juist als goede beginnersroutes aangemerkt kunnen worden, met name op de massieven Amont en Mandille. Aanraders zijn de derdegraads routes met enorme gaten op de Amont en de vierdegraadsroutes rechts op de Mandille.

Wil je het wat moeilijker, zoek dan de routes op de kopse kant en de plaat links op de Renissart op. De mooiste daarvan zijn La fissure Annie (5+), Le pilier Margot (6b) en La Charlotte (6b). De Fré Diame is prachtig gelegen boven de Ourthe. Als plaatklimmen je ding is dan mag je de vier routes op de plaat en door de versnijding die de plaat begrenst beslist niet missen.

Hotton

• Aantal routes/maximale lengte: 67/35 meter • Klimstijl/steilte: wand 60-90° • Niveau routes: 3-7c+, voornamelijk 3-6b • Gesteente: kalksteen • Expositie: zuid • Beste jaargetijde: het gehele jaar • OV: het station van Melreux-Hotton op 2,3 kilometer • Klimjaarkaartgebied Meer info over dit gebied in de NKBV Tochtenwiki: tochtenwiki.nkbv.nl/nl/poi/ klimmen/rochers-de-renissarthotton-/27189062

HOOGTELIJN 1-2024 | 57

Thema: winter

Vriezen of dooien

Niet alleen deze bergsporters schommelen, ook de temperaturen gaan omhoog en omlaag.

Hier in het Wipptal vielen in april al gaten in de sneeuw. Doorgaans een prima maand voor een toerskitocht, afgelopen jaar een uitdaging voor de skiërs. Hoger in de bergen waren in mei de condities op Les Courtes bij Chamonix echter nog perfect voor een afdaling op ski’s.

Na een zomer met recordtemperaturen volgde een koude, natte herfst. Het eerste pak sneeuw kwam mooi op tijd, zoals je van een echte winter mag verwachten. Hoe lang we dit jaar van de sneeuw kunnen genieten? Uit de verhalen in dit thema wordt één ding duidelijk: het kan vriezen, het kan dooien. Neem het ervan zolang het kan!

Tekst Marjolein Wols Beeld Sophia Eerden

58 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

60 In 38 dagen Spitsbergen over 66 Zwitserland zonder ski’s 71 Wat doet een Alpiene Instructeur?

72 Freeride op Les Courtes 78 Een andere doorsteek: Wipp-traverse

Bijkomen in de zon na een dag op de ski’s. De Wipp-traverse is een laagdrempelige meerdaagse tocht voor toerskiërs: vanuit een comfortabele standplaats verken je het Wipptal, lees verder op p. 78.

HOOGTELIJN 1-2024 | 59

Spitsbergen in de lengte

In het spoor van de ijsbeer

Spitsbergen is het grootste eiland van Svalbard, een eilandengroep hoog boven de poolcirkel. Gletsjers en bergen kenmerken de eilanden, waar meer ijsberen wonen dan mensen. Voor mijn master Geo-Information Science deed ik in 2020 onderzoek naar de veranderingen van de gletsjers op Svalbard. Met behulp van satellietbeelden bracht ik alle gletsjers in kaart. Het resultaat vergeleek ik met historische onderzoeken.

De conclusie? Je kan maar beter opschieten als je Spitsbergen op ski’s wilt doorkruisen.

Tekst Aniek Lith Beeld Marius Rølland

R

egendruppels trommelen op de tent. Half slapend draai ik mij nog maar een keertje om. Svalbard staat met weinig neerslag in de boeken als woestijn, maar sinds het begin van de tocht heeft het gesneeuwd en nu valt er regen.

Op 1 april zijn we met sneeuwscooters gedropt aan de voet van de Liestølbreen, een ruige gletsjer met een groots labyrint aan spleten. ‘We’ zijn Marius en ik, als team van twee willen we eerst zo’n 150 kilometer naar het zuidelijkste puntje van Spits-

60 | HOOGTELIJN 1-2024

bergen skiën, om vervolgens zo’n 450 kilometer de kompasnaald te volgen en bij het noordelijkste puntje te eindigen. We zijn nu een week onderweg en hebben welgeteld 40 kilometer afgelegd. Veel sneeuwval zorgt voor enorm trage en zware vooruitgang. De zwaarbeladen pulka’s maken diepe sporen in de sneeuw. Tijdens de sneeuwstormen zien we rotspunten aan voor ijsberen. Dag en nacht hebben we een pistool en geweer paraat om ons te kunnen beschermen tegen een mogelijke

THEMA

WINTER

Uitzicht over de Rabobreen, waarover we een dag klimmen

ijsbeeraanval. Spitsbergen voelt groots, wild en bijna vijandig.

Wat denken wij hier te doen?

Bijna jaloers

De volgende dag worden we wakker met zon. De temperatuur is weer gedaald tot onder het vriespunt en alles wat nat was, is nu stijfbevroren. Gelukkig ook de sneeuw. De diepe poederlaag waar we de afgelopen week doorheen moesten ploegen is een ijsplaat geworden. Ineens vliegen de kilometers voorbij. De Horngletsjer splijt de zee en geeft ons zo toegang tot de spitse toppen van Zuid-Spitsbergen, dezelfde toppen die Willem Barentsz zag bij zijn ontdekking van Spitsbergen zo’n vierhonderd jaar geleden. Over ongeveer dertig jaar zal de Horngletsjer helemaal gesmolten zijn en is Zuid-Spitsbergen een eigen eiland. Bijna jaloers bedenk ik dat het doorkruisen van Spitsbergen dan een heel stuk korter kan: wij hebben nog flink wat kilometers te gaan om allereerst bij Sørneset te komen, het zuidelijkste punt van Spitsbergen.

Met de zon in ons gezicht en de wind in de rug maken we twee lange dagen en veel kilometers. Op een stuk waar we het zee-ijs moeten oversteken, zien we gigantische, verse pootafdrukken van een ijsbeer. We voelen ons meteen wat minder alleen, maar zien de ijsbeer nergens. Als we eenmaal zicht krijgen op Sørneset, steekt een heftige sneeuwstorm op. We lopen door de white-out, op zoek naar beschutting van de bergen rondom, maar die vormen eerder een windtunnel dan dat ze beschutting bieden. Meerdere malen word ik omver geblazen door de wind en voor de verandering ben ik blij met de zware pulka, die er nu voor zorgt dat ik niet wordt weggeblazen. Op de meest beschutte plek die we kunnen vinden maken we een windmuur van blokken sneeuw en zetten we de tent op. Een nieuwe windvlaag vindt een weg langs de windmuur en grijpt de tent. Scheerlijnen knappen en de tent begint te vliegen. Wanhopig gooien Marius en ik ons op de tent, de windvlaag stopt en wij blijven achter op een ijzige gletsjer met een gescheurde tent. We hakken en graven een sneeuwhol voor de nacht, onwetend of we de tocht kunnen voortzetten.

HOOGTELIJN 1-2024 | 61

Met het nodige naaiwerk en een goede reservekit weten we de tent de volgende dag te repareren, maar een rustige nacht is ons wederom niet gegund. Het snublebluss, een alarmsysteem met struikeldraad dat we elke nacht rond de tent opzetten tegen ijsberen, geeft twee harde knallen af terwijl we slapen. We zijn meteen klaarwakker en in drie seconden zijn we uit de slaapzak.

Met het geweer in de aanslag opent Marius de tent. We kijken recht in een dikke mist, geen beer te bekennen, maar ook geen garanties dat er geen beer is. Na een uitgebreid sporenonderzoek besluiten we dat het een vals alarm is, getriggerd door een dikke laag bevroren rijp op ons alarmsysteem.

Er staat ons een ijzige afdaling te wachten om bij het zuiden te komen. Het is lastig om de controle over de pulka’s te behouden en we besluiten ze achter te laten en met dagrugzakken Sørneset aan te tikken. Zodra we bij de zee komen worden we verwelkomd

Over het zee-ijs bij Isbukta, toen het ijs nog goed was

met leven. Rendieren grazen de beetjes gras die ze onder de sneeuw vinden, vogels vliegen af en aan en spartelen in de zee.

Een punt op de GPS is alles wat erop duidt dat we op het zuidelijkste puntje van Spitsbergen zijn. We zijn inmiddels twaalf dagen onderweg, nu kan eindelijk onze reis noordwaarts beginnen.

Sociaal hoogtepunt

twaalf of vier dagen, zo’n We volgen onze sporen terug richting ons beginpunt. Waar we de zijn overgestoken is het zee-ijs nu helemaal uit elkaar groot verschil kunnen de zee gedreven door de storm. De tijd dat de zee rond Svalbard de omstandigheden maken gehele winter bedekt is met ijs is passé. Ineens staan we op een

wiebelende ijsschots. Aan onze linkerkant zien we de hoge verticale wanden van de gletsjer die in de zee uitkomt, aan onze rechterkant dobberen ijsschotsen steeds verder uit elkaar. We zoeken steeds de kleinste spleten tussen de ijsschotsen op, die we kunnen oversteken met ski’s en pulka. Met het nodige puzzelwerk weten we van ijsschots naar ijsschots te navigeren en weer op het land uit te komen.

Wat volgt zijn prachtige dagen, waarop we intens genieten van het rauwe landschap, het goede weer en de prachtige kleuren in de lucht tijdens de nacht, die inmiddels niet meer donker wordt.

We maken goede voortgang: waar we er twaalf dagen over deden om bij Sørneset te komen, zijn we na vier dagen weer terug bij ons startpunt. Zo’n groot verschil kunnen de omstandigheden maken.

Maximaal gebruikmakend van het goede weer buffelen we door met lange dagen. Elke dag worden we vermoeider wakker, we zijn continu hongerig en zowat alles wat kapot kan gaan, gaat kapot. Bij Svea, een oud mijndorp, ontmoeten we Ole. Hij helpt ons aan een nieuwe schep en een opblaasmatje: mijn ventiel was kapot en ik sliep al een tijdje op onze dagrugzakken. Ole is

62 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

Een goede windmuur is essentieel

vermoeidheid en kou maken het moeilijk om het lichaam warm te houden Prachtige kleuren rond middernacht

de enige persoon die we tijdens de hele tocht tegenkomen. Na dit sociale hoogtepunt staat ons flink wat steil klimwerk te wachten, waarbij we verschillende keren heen en weer moeten lopen om de ladingen van de pulka’s boven te krijgen. Het klimmen leidt ons naar het eerste grote plateau; waar we ons tot nu toe steeds tussen de bergen bevonden, worden we nu enkel omringd door een schitterende witte vlakte.

Weer en wind

Drijfijs bij Isbukta op onze weg noordwaarts

Aan al het moois komt een einde en vooral aan mooi weer komt een einde op Spitsbergen. Een sneeuwstorm dumpt een berg verse sneeuw, waarna de temperatuur daalt naar onder de min dertig graden Celcius. Een sterke tegenwind maakt de gevoelstemperatuur nog een heel stuk lager. Blootgesteld aan alle elementen in dit grootse terrein, voelen we onze marges om de tocht te volbrengen steeds kleiner worden. Dag in dag uit sporen we door diepe sneeuw, hard werk voor weinig vooruitgang. De combinatie van vermoeidheid en kou maakt het moeilijk om het lichaam warm te houden. Blaren op de voeten worden steeds groter, bloediger en pijnlijker. We beginnen door ons voedsel te HOOGTELIJN 1-2024 | 63

LICHTGEWICHT specialist VEEL wandelschoenen op voorraad SERVICE, KENNIS en ERVARING SNELLE levering via webshop en winkel

DE OUTDOORSPECIALIST

VAN NEDERLAND 0348-421648

THEMA

WINTER

Het klimaat op Svalbard Ons thuis met het alarmsysteem

raken en zijn erg onzeker of we in de huidige condities sterk genoeg zijn om de laatste grote klim naar het tweede plateau te doen.

We besluiten alles wat niet absoluut noodzakelijk is voor het laatste deel van de tocht achter te laten aan het begin van de klim en zo met zo licht mogelijke pulka’s verder te gaan. Die spullen pikken we op de terugweg met sneeuwscooters weer op.

Die tactiek werkt, we komen boven en worden zowaar beloond met meewind. We eten de laatste chocolade op in een poging de

overal lopen ijsbeersporen, maar wij zien geen enkele beer pijn van de blaren te verlichten en gesteund door de wind skiën we richting de zee. Al snel wordt de meewind een vloek, wanneer de gletsjer steiler wordt en de wind alsmaar sterker. Een veilige tentplaats vinden is onmogelijk, dus skiën we door. Een paar vogels vliegen met ons mee richting het noorden, zij zwevend op de wind, wij stuntelend om rechtop te blijven staan.

Na 38 dagen onderweg, doemt een klein knaloranje hekwerk voor ons op. Een schril contrast met de wit-blauwe omgeving van de afgelopen weken. Verlegenhuken, het noordelijkste puntje van Spitsbergen, tachtig graden noord. Overal lopen ijsbeersporen, maar wij zien geen enkele beer. Opgelucht dat we het gehaald hebben, blij dat we klaar zijn met skiën en trots dat we alle tegenslagen hebben overwonnen, kijken we uit over de Noordelijke IJszee. Zo’n avontuur zou ik vele generaties na ons ook gunnen…

Svalbard ligt boven de poolcirkel en kent dus een poolklimaat. Dit klimaat verandert echter opvallend snel.

Hieronder enkele wetenswaardigheden over het klimaat van de eilandengroep.

• Het klimaat warmt op Svalbard een stuk sneller op dan overal elders in de wereld. Dit komt door verschillende processen die elkaar versterken. De gemiddelde temperatuur op Svalbard varieert van plus zeven tot min twintig graden Celsius. Een groot deel van het jaar schommelt de temperatuur rond de nul graden, waardoor zelfs een kleine opwarming van de aarde op Svalbard het grote verschil tussen vriezen of dooien maakt. Door het verdwijnen van sneeuw en ijs komen er meer rotsen bloot te liggen, met erosie als gevolg.

Meer erosie betekent meer gruis op de gletsjers, waardoor ze meer licht en warmte absorberen en nog sneller wegsmelten.

• De zee rond Svalbard warmt ook langzaam op, wat ervoor zorgt dat er meer neerslag op de eilanden valt. Die valt deels in de vorm van sneeuw, maar niet genoeg om de sneeuw te compenseren die smelt wanneer het regent.

Door het opwarmen van de zee verdwijnt ook steeds meer zee-ijs rond Svalbard, wat bijdraagt aan verdere opwarming van de zee.

• Regen die valt op Svalbard vriest vaak snel daarna weer op, waardoor een harde ijslaag de bodem bedekt. Dit maakt het voor de rendieren die op Svalbard leven lastiger om bij hun eten te komen. Met hun poten kunnen ze wel door sneeuw graven om bij het mos op de bodem te komen, maar de ijslaag is te hard.

• Doordat de klimaatveranderingen op Svalbard zo snel gaan is het voor wetenschappers enorm interessant om juist daar onderzoek te doen. Svalbard laat in feite de toekomst zien van andere – nog veel grotere – sneeuwbedekte landmassa’s, zoals Groenland en Antarctica.

• Gletsjers zijn als langzaam stromende rivieren die sneeuw en ijs naar beneden afvoeren. Soms kan dit proces sterk versneld plaatsvinden, dan spreek je van een surge. Tijdens een surge kan een gletsjer tot wel tientallen meters per dag bewegen. Bij een surge verliest een gletsjer in korte tijd een heleboel massa.

De veronderstelling is dat een surge deels veroorzaakt wordt door smeltwater dat onder de gletsjer terechtkomt en zo een glijlaag vormt. Meer smeltwater zal waarschijnlijk dus ook resulteren in meer surges.

• Het aantal gletsjers op Svalbard groeit in feite! Dat komt doordat gletsjers die voorheen aan elkaar vastzaten als één gletsjer, nu gesplitst zijn in individuele gletsjers. Ook het aantal eilanden groeit.

Bij het terugtrekken van gletsjers die in de zee uitmonden, komen vaak eilanden tevoorschijn die voorheen niet zichtbaar waren.

• De afgelopen vijftien jaar hebben gletsjers op Svalbard vijf procent van hun oppervlakte verloren, zo’n 4600 vierkante kilometer. Dat is gelijk aan drie keer de oppervlakte van de provincie Utrecht.

Gemiddeld verliezen de gletsjers op Svalbard 1,8 gigaton (1.800.000.000.000 kilogram) ijs per jaar. De prognose is dat de snelheid waarmee de gletsjers smelten verdubbeld zal zijn tegen 2050. Dan is het wellicht makkelijker om Spitsbergen te doorkruisen zonder ski’s!

HOOGTELIJN 1-2024 | 65

66 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

Winterwandelen in Berner Oberland

Zwitserland zonder ski’s Wintersport is niet mijn tak van sport. Ik houd van bergen en van sneeuw, maar de drukte van de pistes lokt me minder. De winter is meestal een lange sleur, waarin ik uitkijk naar de lente en meer plannen voor de zomer bedenk dan ik in mijn leven kan uitvoeren. Dit jaar wil ik daar eens iets aan doen. Het is tijd om de proef op de som te nemen: wat hebben de winterse Alpen me buiten de traditionele wintersport te bieden?

Tekst Marjolein Wols Beeld Willemijn Hulsebos

I

n de sneeuw durf ik nog niet te vertrouwen op mijn navigatievaardigheden. Vaak volg ik grofweg zichtbare paden, maar dat gaat met die witte lap niet op. Willemijn en ik gaan daarom voor een gebied waarin verschillende winterwandelingen zijn uitgezet. We strijken neer in Wengen, een autovrij dorpje, omringd door majestueuze bergen, én door skipistes, bergtreinen en gondelliften. We komen in het donker aan, maar als ik de volgende morgen de gordijnen opendoe, ben ik al tevreden met mijn keuze om deze winterreis een kans te geven. De zon straalt en het uitzicht op de besneeuwde toppen van de Berner Alpen is werkelijk prachtig.

Wel winter, geen sneeuw

We trekken dikke sokken en onze wandelschoenen aan en gaan naar buiten. Mijn muts en handschoenen stop ik in mijn rugzak, bij de extra warme laagjes die ik heb ingepakt. We gaan hoger op de berg de kou opzoeken. Alhoewel Wengen op ruim 1000 meter hoogte ligt, is het nu, half februari, bijna tien graden.

We stappen op de trein naar de Kleine Scheidegg (2061 meter) en zien gaandeweg steeds meer sneeuw langs het spoor liggen. Dat belooft veel goeds.

Uitzicht op de Mittelhorn en de Kleines Schreckhorn

Het station is keurig geveegd en de terrassen zijn sneeuwvrij, maar verder wanen we ons in het winterwonderland dat we ons bij Zwitserland hadden

voorgesteld. We staan nu vlak onder de bergen die ik eerder in de verte zag en waarover ik zo veel heb gelezen: de Jungfrau, de Mönch en de Eiger, twee beroemde en één beruchte alpenreus.

De betovering wordt echter snel verbroken. De wanden van de bergen zijn slechts ten dele bedekt met sneeuw en om ons heen wisselen sneeuwvelden en grasvelden elkaar af. Wat dagelijks te horen is in het nieuws, zie ik nu met mijn eigen ogen. Problemen als warmte en droogte zijn hier aan de orde van de dag. Voor wintersporters wil het gebrek aan sneeuw nog weleens problemen opleveren, voor ons doet dat er niet echt toe. Wandelen kan altijd.

Rust

Tussen, langs en over de pistes zijn verschillende wandelroutes uitgezet. Grote borden wijzen wandelaars de weg. Onze route van vandaag leidt ons eerst een stukje over een blauwe piste, waar de skiërs ons voorbij zoeven, maar buigt al snel af. Het geluid sterft weg. We wandelen over witte heuvels, glibberen over verijsde hellingen en doorkruisen een groen naaldbos. Een enkele keer steken we een piste over. Dan besef ik dat we in een wintersportgebied lopen, om me vervolgens weer te laten meevoeren in de rust van deze wandeling. Met de zon en de Eiger achter ons klimmen we naar de Männlichen (2342 meter). Bij het HOOGTELIJN 1-2024 | 67

restaurant vlak voor de top krioelt het van de mensen, maar op de top zijn we weer bijna alleen. We nemen een pauze, smeren ons nog eens goed in met zonnebrand, maken een selfie met het bergentrio op de achtergrond en beginnen aan de afdaling.

Ik begin te begrijpen waarom wintersporters doen wat ze doen.

Dit berglandschap is prachtig in de winter, zelfs als er niet veel sneeuw ligt. Maar zouden de mensen op hun latten ook weten hoe bijzonder de heuvels en bossen tussen de pistes zijn?

Ouder dan modern

De kilometers en indrukken vreten energie. Dus nemen we na onze eerste wandeling de kabelbaan terug naar Wengen. De infrastructuur in dit berggebied verbaast me: je kunt werkelijk overal komen met het openbaar vervoer. En niet eens met krakkemikkige gondels, maar zelfs met moderne treinen. De volgende ochtend reizen we met slechts een paar overstappen naar het Jungfraujoch, het zadel tussen de Mönch en de Jungfrau op 3454 meter. Onderweg stopt de trein op een station in de tunnel die dwars door de Eiger loopt. Daar ontdek ik dat dit helemaal geen moderne ingeving is, zoals ik dacht, maar dat het spoor hier al tussen 1896 en 1912 werd aangelegd. Het duurde vervolgens ook niet lang voordat de potentie van deze locatie voor wetenschappelijk onderzoek werd opgemerkt. Het glazen observatorium in het Jungfraujoch, de Sphinx, gaat al ruim tachtig jaar mee.

De kilometers en de indrukken vreten energie

Een rustig deel tussen de Kleine Scheidegg en de Männlichen

Het uitzicht over de kilometerslange Aletschgletsjer is indrukwekkend. De rotsen aan weerszijden van het zadel lijken nog grilliger en hoger dan vanuit het dal. Ik kan me voorstellen dat deze plek nog vele malen indrukwekkender is als je er op eigen kracht heen klimt. Een van de leukste dingen aan het wandelen en klimmen door de bergen vind ik de onverwachte uitzichten die zich na elke bocht en elke klim ontvouwen. Daarbij komt nog het euforische gevoel dat je ervaart als je na een zware tocht de top bereikt. ‘Klimmen’ met een trein is toch minder spectaculair.

Maar een alpiene tocht als deze is voor mij geen haalbare kaart in de winter.

Fiets of slee

In de trein terug besluiten we een ander oud Zwitsers vervoersmiddel uit te proberen. We gaan niet helemaal naar beneden, maar stappen uit op de Kleine Scheidegg. In een sportzaakje vinden we wat we zoeken: velogemels. In 1911 vroeg de Grindelwalder Christian Bühlmann patent aan op zijn uitvinding: ‘einspuriger, lenkbarer Sportschlitten’. Fietsachtige sleeën. Door Bühlmann bedacht als functioneel vervoersmiddel, inmiddels curieus vermaak.

68 | HOOGTELIJN 1-2024

Skiërs en wandelaars delen de piste

THEMA

WINTER

In het dal is Grindelwald al sneeuwvrij

Als kinderen zo blij sleeën we giechelend naar beneden Tevreden huren we twee velogemels. Bij gebrek aan sneeuw is de sleebaan naar Wengen echter gesloten. Maar dat is geen probleem volgens de verhuurder. Hij stuurt ons op onze fietssleetjes een piste op. ‘Op een velogemel glijd je ook.’ Als kinderen zo blij sleeën we giechelend naar beneden, steeds een beetje sneller.

Omstanders kijken ons verbaasd en lachend na. De velogemel is toch geen doorsnee vervoersmiddel.

Gewijzigde plannen

Na ons velogemelavontuur verhuizen we naar Meiringen, de geboorteplaats van Melchior Anderegg, de eerste grote Zwitserse berggids (zie p. 40). Niet verwonderlijk dat iemand uit deze plaats dat lot bestemd was, het dal wordt omringd door steile, rotsige bergen. Maar wij zijn hier niet voor spectaculaire beklimmingen met een gids, wij zijn hier om laagdrempelig nog iets nieuws te proberen: sneeuwschoenwandelen. Dat lijkt ons het ultieme winterwandelen. Door het skigebied boven het dorp zijn naast normale wandelpaden ook routes uitgezet voor sneeuwschoenwandelaars.

Het weer gooit helaas roet in het eten. Regen en bewolking trekken door het dal. We beginnen de dag daarom in het Sherlock Holmes Museum, een guilty pleasure voor mij. Holmes kwam aan zijn einde in de Reichenbachwaterval, hier vlakbij.

Ons plan was om daar, geheel in stijl, langs te wandelen, maar door de regen is het pad onbegaanbaar geworden.

Ondanks de grauwe lucht nemen we de lift naar de Planplatten (2250 meter) en tot onze verbazing tilt die ons door de bewolking heen. Een felle zon en enkele wolken staan aan de hemel. Bij een kort uitstapje naar een uitzichtpunt op de top trekt de lucht plots dicht en lopen we door een monochroom witte wereld. Geen uitzicht voor ons dus. Onderweg naar beneden trekt het net zo plotseling als het betrok weer open. We besluiten uit de lift te stappen en verder te lopen.

Van winter naar lente

Net als voor het sleeën ligt er voor sneeuwschoenwandelen eigenlijk te weinig sneeuw, vertelt een medewerker van het bedrijfje waar we sneeuwschoenen willen lenen. We kunnen ons er weinig bij voorstellen na de kleine whiteout die we net hebben meegemaakt, maar geloven haar op haar woord. Toch zijn we zo koppig de sneeuwschoenroute te gaan wandelen, zij het zonder sneeuwschoenen. De perfecte keuze, zo blijkt later. In de 1200 meter die we dalen, van Mägisalp naar Meiringen, lopen we van de winter de lente in. Een smal, besneeuwd pad leidt ons naar een verlaten alm met dito restaurant, waar vroeger de pistes langs lagen. Het is spoorzoeken naar markeringen en voetstappen. Weinig wandelaars gingen ons voor.

Nog iets verder verdwijnt de sneeuw en wandelen we nog slechts incidenteel door een sneeuwveldje. Ik krijg het gevoel op zomervakantie te zijn, in plaats van op wintervakantie. We lopen op het, inmiddels zonovergoten, dorp af en zien onderweg allerlei vlinders en vogels.

Een uur geleden stonden we te klappertanden in de sneeuw, nu stoppen we onze warme laagjes weer in de tassen. Al had ik me een wintervakantie naar Zwitserland witter en kouder voorgesteld, ik geniet van de laatste wandeling die we hier maken.

Winterwandelen in Zwitserland Reis

Zoals veel Zwitserse dorpen is Wengen goed bereikbaar met de trein. Sterker nog: het laatste stuk moet je wel per trein afleggen, het dorp is autovrij. Van Utrecht naar Wengen ben je zo’n vijftien uur onderweg.

Wandelroutes

De wandelingen die wij maakten waren bereikbaar per lift of trein en continu goed gemarkeerd. Meer dan een simpele kaart en wat oplettendheid op de borden en paaltjes is niet nodig om ze te volgen.

Wij liepen van de Kleine Scheidegg naar Männlichen (ongeveer twee uur), naar de top van de Männlichen over de ‘Royal Walk’ (ongeveer drie kwartier) en van Mägisalp naar Meiringen. Meer routetips vind je op myswitzerland.com/nl-nl/ bestemmingen/wengen of myswitzerland.com/nl-nl/bestemmingen/meiringen-hasliberg.

de bergen, de sneeuw komt toch vaak boven de rand van je schoenen uit.

Slee en velogemel

In de skigebieden boven Wengen en Meiringen kun je op verschillende plekken een slee of velogemel huren, die je na je afdaling in het dorp weer kunt inleveren. Wij huurden de velogemels bij Intersport bij station Männlichen.

Uitrusting

Stevige bergwandelschoenen doen prima dienst voor sneeuwwandelingen. Waterdichte kleding en eventueel gamaschen, als je die toevallig hebt, zijn aan te raden. Al ligt er relatief weinig sneeuw op

De velogemels

HOOGTELIJN 1-2024 | 69

TOUBKAL BEKLIMMING TREKKING DOOR BERBERDORPEN NAAR DE HOOGSTE BERG VAN NOORD-AFRIKA De trektocht met beklimming van de Toubkal begint in het cultuurrijke Marrakech. Daarna maak je een trekking door de hoge Atlas; waar het droge en toch groene landschap je zal verrassen, net als de schitterende uitzichten en de vriendelijke lokale bevolking. Je overnacht in berberdorpjes, waar je kennis maakt met de lokale gewoonten. De laatste

MEER INFO

dagen stap je echt de hoogte in en beklim je de top van de Toubkal!

april / oktober

8 dagen

6 - 14 avonturiers

4167m

v.a. €1095,-

Specialist in Bergsport Verzekeringen Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

www.hienfeld.nl +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

THEMA

WINTER In ‘Mijn verhaal’ vertellen leden over hun bergsportervaringen. Dit jaar lees je de verhalen van leden die zich inzetten voor de vereniging.

2024

mijn verhaal

NAAM: Arend Hamstra (1981) FAVORIET BERGGEBIED: Silvretta BERGSPORTER SINDS: 1997

Alpiene Hoofdinstructeur winter

Verdiepen of stoppen Waar het bij zomeralpinisme draait om het bestijgen van indrukwekkende toppen, gaat het bij winteralpinisme juist om de afdaling. Die afdaling vindt doorgaans plaats op ski’s, over krakende sneeuw zo ver het oog reikt.

Dat kent, naast een hoop plezier, de nodige risico’s. Een goede opleiding is daarom essentieel. Arend Hamstra is Alpiene Hoofdinstructeur winter. Hij leert cursisten alles over winteralpinisme, zodat iedereen zo veilig mogelijk van de bergsport kan genieten.

Tekst Eva van Wijck Beeld Arend Hamstra

‘I

k kom zelf niet uit een bergsportfamilie, maar sinds een skireis met school op mijn vijftiende ben ik verkocht.

Tijdens mijn studie heb ik meerdere seizoenen als skileraar in Oostenrijk en Frankrijk lesgegeven. Daar maakte ik ook kennis met off-piste skiën en freeriden. Uiteindelijk kwam ik via het toerskiën bij de NKBV terecht.’ Hoewel hij zich nu bewust is van de belangrijke veiligheidsmaatregelen, was Arend in het begin ‘onbewust onbekwaam’.

‘In 2006 ben ik van de Groβvenediger geskied, toen gaf mijn vriendin mij de keuze: mij verdiepen in veiligheid en dingen bijleren of stoppen met off-piste skiën.’

Verdiepen

De keuze was snel gemaakt en Arend greep het ‘verdiepen in veiligheid’ met beide handen aan. In 2007 volgde hij een cursus lawinekunde en werd zo geïntroduceerd in het vak van alpiene instructeur. ‘Ik had in mijn werk en als skileraar al veel ervaring

opgedaan met mensen opleiden en begeleiden, en met anderen ondersteunen om beter te worden in wat ze leuk vinden. Ik wilde een betere instructeur worden en beleef er plezier aan om mensen te zien groeien. Het is mijn doel om mensen te laten genieten, zonder de veiligheid uit het oog te verliezen. Met goede kennis van lawinekunde voorkom je veel ongelukken, waardoor je veel langer van de bergen kan genieten.’

gebruiken van een lawinepieper. Ook oefenen we met een lawineredding, voor het geval het toch misgaat. Tot slot let ik op de groepsdynamiek en vind ik een goede sfeer in de groep erg belangrijk. En uiteraard gaan we indien mogelijk après-skiën – dat is immers ook een belangrijk onderdeel!’

Alle aspecten komen aan bod

Winteralpinisme kent de gevaren van kou, veranderende weersomstandigheden en lawines. ‘Ik wil mensen meenemen in de bergen en hen zelf dingen laten leren, zonder dat ze bang worden voor de mogelijke gevaren. Tijdens een cursus let ik op het groepsniveau en leer ik de deelnemers van alles, zoals kaartlezen, een tocht uitstippelen, het terrein inschatten, het lawinebericht begrijpen en het correct

HOOGTELIJN 1-2024 | 71

Van overpeinzing naar overwinning Freeride op Les Courtes

Plannen, wachten, aanpassen. In het voorjaar kunnen de condities voor ski-alpinisme perfect zijn, maar er is veel geduld voor nodig om daarvan te profiteren. In Chamonix kijkt Koen uit naar een perfecte run in de noordoostwand van Les Courtes.

Tekst en beeld Koen Bakkers

C

hamonix, eind april. Het is de tijd van het jaar waarin de hellingen tussen 3500 en 4000 meter in optimale condities geraken. Op die hoogte daalt de vochtige lentesneeuw neer op een reeds gestabiliseerd sneeuwdek. Deze hechtende voorjaarssneeuw plamuurt de alpiene toppen geheel dicht. Het lastige aan deze tijd is dat de weersvoorspellingen moeilijk te peilen zijn. Meteo France, Chamonix Meteo en al die andere weerkanalen presenteren voorspellingen waarmee alle hoge verwachtingen op opklaringen zomaar valse hoop kunnen blijken.

Ter plaatse zijn helpt. De jaren na de coronapandemie brengen mij meer ruimte om te werken op afstand. Ik hoef niet langer vakantiedagen op te sparen, maar kan periodiek gestationeerd zijn in de bergen om net dat juiste moment af te wachten. Twee maanden, april en mei, zit ik weer in deze modus: genesteld in een gehuurde studio in Chamonix, met werk vanaf afstand én ski-ambities.

Wel gaan, niet gaan

Goed weer voor ski-alpinisme is grillig. Het blijft schuiven met agenda’s, afspraken, teamleden en ideeën voor lijnen om te skiën. Eindeloos veel berichten over en weer met skimaatjes.

Ook al ben ik nu flexibeler hier in Chamonix, dit geregel blijft

72 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

Ross in de laatste meters voor de top van de Courtes noordoostgraat

HOOGTELIJN 1-2024 | 73

Lange lijnen in de afdaling

hetgeen waar ik toch wel tegen opzie. De balans tussen het vele wachten, plannen maken, wel gaan, niet gaan versus de beloning is soms ver te zoeken.

Inmiddels ben ik erachter gekomen dat je dit soms het beste kan laten voor wat het is. De juiste momenten dienen zich vanzelf aan. Deze omgeving biedt ook in minder weer afdoende moois.

Wolken die schijnbaar eindeloos aan de toppen plakken nodigen uit voor wandelen of hardlopen, op de fiets slingeren over de al sneeuwvrije wegen of rotsklimmen. Het langere daglicht van deze periode geeft in ieder geval een prettige verlenging van de buitenspeeltijd.

Connectie met de bergen

Lang in de bergen verblijven brengt veel moois. Ik voel meer connectie met het Mont Blancmassief en begrijp de bergen beter. Tevens ontmoet ik andere enthousiaste skipersoonlijkheden die hier voor een langere tijd gevestigd zijn. De dagen vullen we samen met een vriendelijke ontmoeting, een gedeelde maaltijd en, de meest bindende factor, een collectieve skimissie.

De laatste dagen van april tekenen zich af met lichte sneeuwval en vooral plakkende wolken. Er lijkt een opklaring aan te komen, juist op de dag na de sluiting van het skigebied Grands Montets.

Ross stuurt me direct een bericht. Hij schrijft dat de Refuge d’Argentière lange tijd gesloten is vanwege koolmonoxidegevaar in de hut. Om toch bij het eerste ochtendlicht op de noordflanken te kunnen skiën, stelt hij een bivak voor op het Argentière Basin, onderaan het arsenaal van gigantische noordwanden.

74 | HOOGTELIJN 1-2024

Met de laatste lift in Grands Montets is het gemakkelijk stijgen.

Met een kleine anderhalf uur sta je in een desolaat landschap, gezien het feit dat er geen dagskiërs meer met de lift komen en de hut dicht is. Zodra ik zijn bericht lees, sta ik in de doe-stand.

In de kleine studio begin ik met het ritmisch prepareren van materialen en voeding. We appen over en weer wie wat meeneemt en voor we het weten zitten we in de laatste bak omhoog.

De skitour van de lift naar het Argentière Basin is relatief kort, maar zoals altijd majestueus. Wolken dansen over de Aiguille Verte, Les Droites, Les Courtes, de Aiguille de Chardonnet en de Aiguille d’Argentière. Hier vinden wij de genoegdoening van de overweldigende leegte. Onder aan onze beoogde afdaling zetten we de tent op en na een warme maaltijd duiken we de slaapzakken in. Alles zo goed mogelijk voorbereid voor de dag van morgen en klaar voor een korte nacht.

Klimmen en dalen

In de latere uren van de nacht ontwaken we met maanlicht, een open hemel en een verse sneeuwlaag. Er ligt zo’n 10 centimeter verse sneeuw bij de tent. Het plan ontvouwt zich als gepland.

Ross is snel en vaardig. De UIAGM-berggids is een gepassio-

hier vinden wij de genoegdoening van de overweldigende leegte

THEMA

WINTER

neerd skiër, mountainbiker en alpinist en woont en werkt al jaren in Chamonix. Beiden hebben we de noordoostzijde van Les Courtes al meermaals geskied. Nu gaan we voor perfectie op deze 700 meter lange noordwand met een steilte van ongeveer 48 graden: modus freeride op deze klassieker, de pente raide.

We steken de bergschrund over en klimmen via de vallijn, de directe route van boven naar beneden, snel omhoog. Om beurten klimmen we een passage voor. Snel winnen we hoogte. De nacht verandert langzaam in dag. Het eerste zachtblauwe licht gaat over in het gouden uur. Les Courtes en de gehele arena van het Argentière Basin lichten op en openbaren zich aan ons.

We toppen Les Courtes (3856 meter) en bouwen om naar ski’s.

Alles is perfect. Aan onze voeten ligt een gesetteld sneeuwdek met daar bovenop zo’n 15 centimeter verse sneeuw. We genieten van een onwerkelijk panorama. Het voelt als een geschenk om dit als team te kunnen doen.

We bespreken de run, maar weten door de klim allebei al dat er lange lijnen te skiën zijn. De eerste 30 meter vanaf top is het wat zoeken naar de beste sneeuw. Daarna vinden we de ultieme

Bivak op het Argentière Basin

ik strek mijn armen uit, als vleugels, voor extra stabiliteit en controle sneeuw voor de afdaling. Het vederlichte, verse pakket sneeuw is niet te diep en perfect voor een freeride-afdaling. Skiën met deze hellingsgraad en deze condities is onbeschrijflijk goed.

Nirwana

Tijdens de afdaling is het zijwaarts vaart maken, in een brede stand: bergbeen gehurkt en dalbeen actief. Hangend in de helling strek ik mijn armen uit, als vleugels, voor extra stabiliteit en controle. Met de eerste stokinzet zorg ik voor een draaivlucht naar de andere kant van mijn ski’s. In een hyperfocus zoek ik een lijn van de dallijn af, weg van de opbouwende sluffbaan. De sluff, de losse sneeuw die ik laat opstuiven bij het sporen, neemt met elke bocht toe en buldert richting het dal.

Een onwerkelijk panorama en een optiaal sneeuwdek

Volledig gecontroleerd, in de flow van de afdaling, op weg naar het dal. We bevinden ons in het skiërs-Nirwana. In twee etappes is de klus geklaard. Na 700 meter onwerkelijk goed skiën staan we weer aan de bergschrund. We zijn het erover eens dat dit de beste run op Les Courtes is die we ooit hebben geskied. Alles kwam samen: plan, vorm, condities en kameraadschap. De eerdere overpeinzingen zijn vergeten. Dit vult het skiërshart.

HOOGTELIJN 1-2024 | 75

markt & materiaal

WINTERSE WARMTE

IJskristallen op je tentdoek. Knisperende sneeuw onder je voeten. Een waterig zonnetje dat het kwik maar nauwelijks doet stijgen. Om deze winter warm te blijven zetten we een reeks degelijke branders en handige tools op een rijtje.

Welke neem jij mee?

Onder redactie van Noor van der Veen

Bakkie troost

Koffieliefhebbers met een Jetboil opgelet! Eindelijk kun je met je brander ’s ochtends ook een goede bak koffie zetten. De Silicone Coffeepress weegt slechts 36 gram en past op de Jetboil Flash, MicroMo en Zip. Voor wie het liever nog wat sterker heeft: er is van Jetboil ook een adapter voor percolators verkrijgbaar.

Vanaf €13,95 | jetboil.com

Veelzijdig

Kun je niet kiezen tussen benzine of gas? De OmniLite Ti van Primus brandt op beide en doet het zelfs op diesel en kerosine. De pandragers zijn gemaakt van titanium, waardoor de brander zeer licht en stabiel is. Voordeel in de winter is ook dat deze brander makkelijk met handschoenen aan te bedienen is. €269,95 | primusequipment.com

De allerbeste Zuinigheid met vlijt

Halflege gasblikjes waar net te weinig gas in zit om ze nog mee te nemen?

Zonde om weg te gooien. Met de Gas Canister Refill Adapter van Campingmoon kun je je restjes gas bij elkaar voegen. Het is een simpel systeem waarop je beide gebruikte blikjes aansluit, zodat het gas uit het omgekeerde bovenste blikje naar het onderste blik wordt overgebracht. De adapter moet zijn intrede in de Nederlandse winkels nog doen, maar is al wel verkrijgbaar via bijvoorbeeld Amazon.nl. €19,99 | campingmoon.com

76 | HOOGTELIJN 1-2024

Goedkoop is het zeker niet, maar het MSR Reactor 1L Stove System wordt door veel alpinisten gezien als de meest betrouwbare en energiezuinige brander in barre omstandigheden. Zelfs in extreme kou of harde wind kookt je litertje water binnen een paar minuten. Hij is wat zwaarder dan de bekendere Jetboil, maar veel beter bestand tegen wind.

Vanaf €260 | msrgear.com

Gaatje prikken

Wist je dat je lege gasblikjes niet zomaar mag weggooien? De Crunchit Fuel Canister Recycling Tool van Jetboil maakt dat toch mogelijk. De tool doorboort gastankjes veilig en conform de normen zodat er ventilatie ontstaat en ze gerecycled kunnen worden. De lichtgewicht, roestvrijstalen Crunchit dient ook als flessenopener en heeft een geïntegreerde moersleutel. Handig! €12,95 | jetboil.com

THEMA

WINTER

Tekst Noor van der Veen Beeld Biolite

Diepgang

In vuur en vlam

Hoe snel of zuinig ook, alle mooie (en dure!) branders zullen het nooit halen bij de romantiek van koken op een vuurtje.

Met de Light My Fire Tinder-On-A-Rope steek je onder alle weersomstandigheden een schitterend kampvuur aan. Doordat er een hoog gehalte hars in het pijnboomhout zit (80%) is het zeer licht ontvlambaar en geeft het een hete vlam, ook als het nat is.

Vanaf €4,50 | lightmyfire.com

Biolite Campstove 2+

Voor de (heel) leuk Het leven zou saai zijn als alles altijd alleen maar praktisch was. De Campstove 2+ van het innovatieve Biolite is een mooi voorbeeld. Deze brander koop je niet als je snel een litertje water wilt koken. Maar hij levert wel een sfeervol kookfeest.

Helemaal anders

Fervente bushcrafters kennen dit, maar onder klimmers wordt het nog nauwelijks gebruikt. Met de Tactical Fire Pot en de gevriesdroogde maaltijden in de Tactical Foodpacks hoef je geen zware brander, gasblikjes en pan meer mee te nemen. In het kleine aluminium blikje (40 gram) zit een gel op basis van bio-ethanol, die je aansteekt. De maaltijdzakken vul je met water en zet je er direct op. De Fire Pot is herbruikbaar en je kunt er ongeveer tien maaltijden mee opwarmen. €4,95 voor de Fire Pot en Foodpacks vanaf €10,95 | tacticalfoodpack.com

Net als Mallory en Irvine

Dat er met eenvoud niets mis is, bewijst dit wel heel goedkope en simpele brandertje. De Esbit Pocket Stove brandt op vaste hexamineblokjes en kost net iets meer dan een tientje. Daar krijg je zelfs een pakje brandstof bij. Klinkt saai?

Bedenk maar eens dat George Mallory en Andrew Irvine in 1924 met eenzelfde soort brander onderweg waren tijdens hun (noodlottige) poging om als eerste de Mount Everest te beklimmen.

Vanaf €13,95 | esbit.de

De Campstove brandt op hout.

Geen gesleep met gasblikjes of benzineflessen dus. Koken en grillen kán natuurlijk ook boven een kampvuurtje, maar de Campstove maakt het een stuk makkelijker de temperatuur te doseren.

Je kunt er bovendien je telefoon of hoofdlamp mee opladen en de ingebouwde ventilator zorgt ervoor dat hij rookvrij brandt.

De brander is los te koop, maar ook in een kit. Die kit bestaat uit de brander zelf, een batterij/ powerbank (935 gram), een kookpot (465 gram) met french coffee press (80 gram), een afneembare grill met deksel/snijplank (850 gram) en een USB-lampje (56 gram). Best een behoorlijk pakket als je het uit de doos haalt, maar de onderdelen blijken goed in elkaar te passen, waardoor alles relatief klein op te bergen is.

Overal zitten handige opberghoesjes bij, dus in tegenstelling tot mijn verwachting is de brander makkelijk mee te nemen in een rugzak.

als je het eenmaal doorhebt, dan zorgt de Campstove ook wel voor een kookfeest waar geen gasbrander tegenop kan. Wij bakten heerlijke burgers en grilden groente en maïskolven. Op internet vonden we nog een reeks recepten waarbij het water ons in mond loopt.

Geen brander voor lange klimtochten, maar wel eentje voor de (heel) leuk. Ik heb geen kinderen, maar kan me voorstellen dat dit een hit is bij jonge kampeerders. €169,95 voor de brander of €279,95 voor de complete kit o.a. via bever.nl

Dan het oordeel. Eerlijk is eerlijk: je hebt best even nodig om deze brander te leren gebruiken. Maar

HOOGTELIJN 1-2024 | 77

De Wipp-traverse

Een andere doorsteek op ski’s Toerskiën kan op allerlei manieren, van het maken van simpele dagtochten tot lange huttentochten met topbeklimmingen. We kennen allemaal de Haute Route, van Chamonix naar Zermatt, een tocht met lange dagen en een zware rugzak. Maar hoe pak je een meerdaagse doorsteek aan als je niet meteen hoog alpien wil toeren of als je niet meer zo fit bent als een paar jaar terug? In het Wipptal hebben ze hier een antwoord op bedacht: een doorsteek van het gebied vanuit één centraal punt, met gebruik van openbaar vervoer en verblijf in een fijn hotel.

Tekst Ico Kloppenburg Beeld Sophia Eerden

78 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

H

et Wipptal ligt er een beetje vergeten bij, ten zuiden van Innsbruck: ingeklemd tussen het beroemde Stubaital in het westen en het Zillertal in het oosten. Het gebied kent maar één klein skigebied – bij Steinach am Brenner – maar is een eldorado voor eenvoudige skitoeren. Bijkomend voordeel is dat het Wipptal heel goed met het openbaar vervoer te bereiken is: de trein brengt je vanuit Innsbruck binnen een half uur in het hart van het gebied. De zijdalen zijn per bus bereikbaar.

De toer begint voor ons op zondagavond met een welkomstdrankje en een briefing in het Parkhotel in Matrei am Brenner, het uitgangspunt voor de tocht. De eigenaar van het hotel geeft uitleg over het idee achter de traverse, die je op een toegankelijke manier het hele gebied laat zien, en over het besluit van het Wipptal om niet meer in te zetten op massatoerisme, maar te gaan voor kleinschaliger alternatieven. En dan is er de gids, Sebastian Fuchs. Hij oogt bescheiden en op het eerste gezicht wat verlegen. Kern van zijn boodschap is duidelijk dat de sneeuw helaas slecht is en we dus moeten zien in hoeverre we de tocht kunnen maken. Met het gezelschap dat bestaat uit twee Duitsers, een Zwitser en twee vlaklanders moeten we er het beste van maken.

Langs een eeuwenoud klooster

Afdaling naar de Enzianhütte

Maandag brengt de hotelier ons naar het Stubaital, waar we beginnen aan de eerste etappe: van Mieders terug naar Matrei, via Maria Waldrast. We klimmen eerst een stukje langs een piste en gaan dan verder door het bos. De zon probeert door de wolken te komen en het is koud. De afgelopen dagen heeft het een heel klein beetje gesneeuwd en ook nu vallen er af en toe minuscule sneeuwvlokjes naar beneden. Het dunne laagje nieuwe sneeuw laat ons bijna vergeten dat de sneeuwcondities verre van optimaal zijn.

Minder massatoerisme, meer kleinschaliger alternatieven

Vertrek vanuit de hut op de laatste dag

Als de helling minder steil wordt komen we op het plateau waarop Maria Waldrast ligt (1638 meter). Langs een aantal kapelletjes trekken we naar het eeuwenoude en sfeervolle klooster van het bedevaartsoord. We hebben onderweg genoeg tijd gehad om met het gezelschap kennis te maken en bij een goed bord soep gaat het gesprek verder. De ervaring in de groep is nogal uiteenlopend. Voor één deelnemer is dit de eerste keer buiten de piste, de anderen hebben meer ervaring met het HOOGTELIJN 1-2024 | 79

maken van skitoeren. Dat blijkt ook wel als we na de lunch afdalen over de rodelbaan, de enige manier om goed terug in het dal te komen. De baan is soms smal en overal heel ijzig, zodat de minst ervaren deelnemer meteen alle zeilen moet bijzetten om zonder kleerscheuren beneden te komen.

Dag twee begint met een rit terug omhoog richting Maria Waldrast. We trekken verder naar het zuiden, op weg naar het Kalbenjoch (2225 meter). De tocht loopt door een stil dal, waar het terrein meer en meer alpien van karakter wordt. De Serles (2717 meter) is hier de berg die het uitzicht in het westen domineert. Het laatste deel naar de pas wordt steiler en in de traverses moeten we goed vertrouwen op de staalkanten van onze ski’s. Op de pas is er genoeg ruimte voor een lekkere pauze en om te genieten van het uitzicht op een nieuw dal: het Gschnitztal. Het eerste deel van de afdaling is een genot, met een mooi laagje verse sneeuw op de oude ondergrond. Nergens is het echt steil en veel te snel gaat het open land over in het bos. Daar gaan we over op een bospad waarbij we de ski’s zelfs een stuk moeten dragen, omdat er te weinig sneeuw ligt. Beneden komen we in het dorpje Trins, waar we gemakkelijk de bus terug naar het hotel nemen.

Het eerste deel van de afdaling is een genot, met een laagje verse sneeuw

Pas op de derde dag van de doorsteek levert het gebrek aan sneeuw een serieus probleem op. De klim zou over een bosweg gaan die blijkt te zijn geruimd. Het doel van de dag is de Eggerberg (2280 meter), maar die lijkt nu alleen maar haalbaar door langs de piste bij Steinach omhoog te lopen. Daarbij komt dat de afdaling vol op het zuiden ligt en zeer waarschijnlijk niet in conditie is. Al met al besluiten we te kiezen voor een alternatief: vanaf Nösslach omhoog door een prachtig, open lariksbos en naar beneden over de piste. Bijkomend voordeel: iedereen krijgt de kans om een goede ski-afdaling te maken en de verbinding met het hotel is een stukje eenvoudiger. Zo eindigt dag drie onderaan de skilift, waar net de après-ski begint.

Op de grens met Italië

De Sattelberg (2115 meter) ligt op de grens van Oostenrijk en Italië en is het hoofddoel op dag vier van de tocht. Tot 2006 draaide hier een lift voor een piepklein skigebied. De Sattelbergalm verzorgde destijds het terras voor de skiërs op 1637 meter. Nu zit het gezellige terras vol met sneeuwschoenwandelaars en toerskiërs. We klimmen nog zo’n 500 hoogtemeters verder over een mooie route door het bos, langs een hekje dat precies op de grens met Italië staat. We zijn hier op de scheiding tussen de noord- en de zuidkant van de Alpen en dat is te merken: het waait flink!

Boven is veel sneeuw van de berg geblazen en laveren we tussen plekken gras en rots door naar de top. Daar gaan de vellen snel van de ski’s af, terwijl de handen kouder en kouder worden. Veel tijd om te genieten van het uitzicht, dat strekt tot de Dolomieten, nemen we dus niet. Het plan is om af te dalen naar Italië, maar al

Boven gaan de vellen van de ski’s

Vlak bij de Enzianhütte

80 | HOOGTELIJN 1-2024

THEMA

WINTER

De indrukwekkende coulissen rond de Flatschspitze

snel blijkt de afdaling te veel gevraagd van de skitechniek van een van de deelnemers. Sebastian grijpt in en besluit terug te gaan over de oude skipiste, langs de alm, naar de plek waar we vanochtend begonnen zijn. Jammer, maar het is beter ongelukken te voorkomen en het bespaart ons ook een flink stuk afdalen te voet. We lopen naar het station van Gries, waar we de trein terug naar Matrei am Brenner nemen. De trein blijkt – net als alle bussen – gratis op vertoon van de gastenkaart!

Topbeklimming en huttenovernachting

Genoeg tijd voor een pauze

Na een middag in de sauna, een goede maaltijd en dito nachtrust zijn we klaar voor het hoogtepunt van de tocht. We worden met een busje over de Brennerpas gebracht, waar we beginnen met de klim naar de Enzianhütte op 1900 meter. Dat betekent klimmen over een steile strook in het bos, die ’s ochtends nog flink bevroren is. Dit is het moment om de harscheisen te pakken en natuurlijk wachten we daar nèt iets te lang mee. Een paar glijpartijen maken duidelijk dat eigenwijs zijn hier niet helpt. Met de extra ijzers hebben de ski’s net wat meer grip dan met vellen en staalkanten alleen.

Over een prachtige witte vlakte bereiken we de hut, waar we genieten van koffie met gebak. Die calorieën kunnen we goed gebruiken, want we gaan nog verder naar de Flatschspitze, met 2566 meter het hoogste punt van de route. We klimmen rustig omhoog en merken dat we goed gewend zijn geraakt aan het

In het spoor van de gids naar boven

Een paar glijpartijen maken duidelijk dat eigenwijs zijn niet helpt HOOGTELIJN 1-2024 | 81

17 MAART 2024 | NBC NIEUWEGEIN

Bergsportdag is WEER terug!

Het grootste bergsportevent van Nederland Koop nu je ticket op: bergsportdag.nkbv.nl

THEMA

WINTER

Wipp-traverse op ski’s Reis

De standplaats Matrei am Brenner ligt in het Wipptal, net ten zuiden van Innsbruck. Het is goed bereikbaar met de trein, met drie keer overstappen ben je zo’n tien uur onderweg. De zijdalen zijn bereikbaar met het openbaar vervoer, dat gratis is op vertoon van de gastenkaart van het hotel.

Route

De Wipp-traverse wordt meestal in zeven dagen gedaan: DAG 1: ontvangst in het hotel en briefing DAG 2: van Mieders naar Matrei via Maria Waldrast (4 uur, 780 hoogtemeters) DAG 3: van Maria Waldrast naar Trins (4 uur, 710 hoogtemeters) DAG 4: van Trins naar Gries am Brenner (4,5 uur, 1080 hoogtemeters) DAG 5: van Gries via de Sattelberg naar de Brennerpas (4,5 uur, 1000 hoogtemeters) DAG 6: van de Brennerpas naar de Flatschspitze en terug naar de Enzianhütte (5,5 uur, 1220 hoogtemeters) DAG 7: laatste afdaling en thuisreis

De dagtochten in dit artikel wijken hier iets van af, door de wisselende sneeuwcondities. Meer informatie over de traverse vind je op tinyurl.com/wipptraverse.

In Steinach am Brenner kun je al het benodigde materiaal, ski’s en toebehoren, maar ook pieps, schep en sonde, huren.

Maria Waldrast

Over het bedevaartsoord Maria Waldrast, gesticht in late middeleeuwen, schreef Frank Husslage in Hoogtelijn 4 / 2019 een kort portret: nkbv.nl/actueel/hoogtelijn/ hoogtelijn-4-2019.

ritme en de routine van het klimmen. Gestaag naderen we de top en dan, plotseling, zitten we in de wolken en zien we vrijwel niets meer. Vlak voor de top wordt de graat smaller en smaller en komt het moment dat een paar deelnemers aarzelen over verdergaan.

Onze gids luistert gelukkig, helpt met het aanbrengen van de harscheisen voor extra grip en stelt na een paar minuten voor om te draaien. We zullen vanaf de top geen uitzicht hebben en het heeft geen zin nu tegen heug en meug door te lopen.

Rustig stijgen op weg naar de Flatschspitze

We beginnen aan de afdaling, die nog een paar fijne stukjes skiën biedt en ons mooi op tijd terugbrengt in de hut. Een gezellige avond met lekker eten en spelletjes volgt, terwijl op de achtergrond een groep Italianen de livemuziek verzorgt. We slapen in een ouderwets lager, met uitzicht op de sterrenhemel.

Een mooie afsluiting van een mooie week. Maar de echte afslui-

‘Geroken’ aan het maken van een langere skidoorsteek ting volgt de volgende dag, als we over de verijsde strook in het bos terug naar beneden moeten skiën. Wat ooit grote hopen sneeuw waren, zijn nu totaal verijsde buckels, zodat ik diep moet gaan om heelhuids beneden te komen. Als ons bijna beneden een groep tegemoet komt die naar de hut gaat en vraagt of het misschien verstandig is om de harscheisen te gebruiken, is het antwoord heel duidelijk.

Zo eindigt onze Wipp-traverse, die een mooi beeld gaf van het hele Wipptal en de mogelijkheden om hier skitoeren te maken.

Ondanks de matige sneeuwomstandigheden hebben we een prachtige week gehad en ‘geroken’ aan het maken van een langere skidoorsteek. Het is zeker de moeite waard, maar een kleine waarschuwing is ook op zijn plaats: de tocht is geen cursus, dus als je geen enkele ervaring hebt met skitoeren of het skiën buiten de piste, dan is het volgen van een cursus zeker aan te bevelen.

HOOGTELIJN 1-2024 | 83

naar een hut Cabane du Demècre, wallis, zwitserland

Dankzij vrijwilligers De prachtige locatie en het geweldige uitzicht rondom de hut. Het moderne maar toch authentieke karakter. Er is veel wat de Cabane du Demècre aantrekkelijk maakt. Maar wat deze hut echt bijzonder maakt is dat hij volledig gerund wordt door vrijwilligers.

Tekst en beeld Malou Bijsterbosch

I

n 2023 komen mijn vriendinnen en ik op het idee om voor het eerst een huttentocht te gaan doen. Via-via horen wij over de Tour des Muverans. De vierdaagse route is een prachtige, uitzichtrijke wandeling rond de bergen Dents de Morcles en Muverans en brengt ons op de tweede dag bij de Cabane du Demècre op 2361 meter. Vanaf het Lac Supérieur de Fully is het een steile wandeling omhoog en de hut is pas een paar tientallen meters voordat je er aankomt te zien.

Geschiedenis

De Cabane du Demècre ligt verscholen achter

84 | HOOGTELIJN 1-2024

een rots op de Col du Demècre. In de Eerste Wereldoorlog werden rotsschuilplaatsen in de Dents de Morcles gegraven. Op de plek van de hut verrees in 1915 een houten legerbarak voor 120 man. Na de Tweede Wereldoorlog werd de hut echter nauwelijks meer gebruikt. Toen in 1983 het dak van de hut waaide besloot het leger hem dan ook van de hand te doen. Het beschadigde gebouw kwam in het bezit van de burgerij, die aan de club Les Trotteurs de Fully het gebruiksrecht verleende, onder de voorwaarde dat de hut opengesteld werd voor bezoekers. Renovaties in 1987-1989 en recenter in 2016-2017 hebben de hut opgeleverd die wij

nu bezoeken en die nog altijd wordt beheerd en gerund door vrijwilligers van Les Trotteurs de Fully.

In en om de hut

Als klimverslaafde wandelaar valt het mij meteen op dat de rots waartegen de Cabane du Demècre ligt behaakt is. De routes zien er niet

Van en naar de Cabane du Demècre De hut is zowel in de zomer als in de winter toegankelijk voor bezoekers. In de zomer zijn er verschillende startpunten om naar de hut te lopen. Je kunt bijvoorbeeld parkeren bij l’Erié en in iets meer dan twee uur naar boven wandelen, over wat de club Les Trotteurs de Fully de panoramaweg noemt. Een steilere route, van ongeveer tweeënhalf uur, vertrekt vanaf parkeerplaats Les Garettes.

Ook kun je hier goed met het openbaar vervoer komen. Dat kan bijvoorbeeld door een trein tot Martigny te pakken, daarna de bus naar Ovronnaz, vervolgens de kabelbaan tot Jorasse en vanaf daar via Fénestral naar de hut te lopen. De vrijwilligers van Les Trotteurs hebben de verschillende routes in Google Maps aangegeven: tinyurl.com/routesdemecre.

moeilijk uit, ze zijn gewaardeerd van 3c tot en met 5b, maar helaas verhuurt de hut geen klimmateriaal. En een free solo beklimming zie ik dan ook weer niet zitten.

De hut heeft inmiddels 27 slaapplaatsen, verdeeld over twee slaapzalen. Er is geen douche, maar een frisse duik in het lagergeleden Lac Supérieur de Fully, is aan te bevelen. Bij de overnachting krijg je een eenvoudig maar met liefde bereid avondmaal en ontbijt. Het koken gebeurt gezamenlijk, wellicht word je gevraagd te helpen bij het bereiden van het avondmaal of het afwassen. Bij ons bezoek is het avondmaal al klaar voordat we kunnen helpen, misschien hebben we geluk met de aanwezige vrijwilligers. Wel worden we gevraagd om af te wassen en dat doen we met liefde en plezier.

In de hut zijn heerlijke koude biertjes en lokale wijnen aanwezig. Op het terras geniet ik van een lokaal bier. Samen met mijn vriendinnen

en andere gasten wordt het een gezellige avond. Dit maakt de overnachting nog eens extra bijzonder.

Behulpzaam

Als in een gesprek met andere gasten blijkt dat onze route voor de volgende dag niet veilig begaanbaar is, kijken we samen met hen en de vrijwilligers naar een alternatieve route. We zitten eind juni nog vroeg in het seizoen en het oorspronkelijke pad van de Tour des Muverans is nog te besneeuwd en heeft veel losse stenen. We stippelen samen een alternatieve route uit en kruipen dan onder de wollen dekens.

Analoge fotografie

De foto’s bij dit artikel maakte ik met een Pentax camera. Ik houd erg van analoge fotografie, omdat de foto’s een vintage look hebben en het altijd een verrassing is wat het eindresultaat precies is. Daarom kies is ervoor om deze zware camera mee te sjouwen op mijn tocht. Ik stel het diafragma zelf in en ook het scherpstellen moet handmatig. Ik neem dus echt de tijd voor een foto. Ik kies zorgvuldig uit waar ik een foto van maak en vaak schiet ik onderweg één rolletje vol, dat zijn 36 unieke foto’s.

HOOGTELIJN 1-2024 | 85

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

gespot

Volg @hoogtelijn op X voor het laatste nieuws van de redactie.

Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Literaire reisgids

Herkenbaar Pieterpad Het is al vijftien jaar geleden dat ik het Pieterpad liep, maar ik denk nog graag terug aan de voetreis van Pieterburen naar de Sint-Pietersberg, die ik in etappes aflegde. Het boek Op Pieterpad van Wim Huijser is dan ook een feest der herkenning. Hoewel, niet helemaal.

Want hoofdpersonen Maarten en Nicolien – inderdaad, die van Het Bureau van J.J. Voskuil – kibbelen wat af onderweg. Maarten vindt het Pieterpad een ‘moetje’, een wandelroute die je als wandelaar moet lopen zodat je kunt zeggen dat je hem hebt gelopen. Ik ben dat niet met hem eens. Het Pieterpad is een prachtige doorsnede van Nederland. En dat daar misschien hele tubes Gehwol aan te pas komen, dat loslopende honden soms je pad kruisen en dat niet élke kilometer landschappelijk even mooi is, ach, dat hoort nou eenmaal bij zo’n langeafstandswandelpad.

Ik was in die zin het gekibbel van de hoofdpersonen op een gegeven moment wel een beetje beu. Maar het lezen van dit boek heeft er ook toe geleid dat ik veel fijne wandelherinneringen heb opgehaald en dat ik nog eens hard heb gelachen om pijnlijke blaren en slechte koffie. [Marieke van Kessel] Op Pieterpad Wim Huijser Uitgeverij Noordboek (2023), noordboek.nl ISBN 9789464710236 € 19,90

86 | HOOGTELIJN 1-2024

Ingrid Runggaldier heeft een heel dik boek vol tekstfragmenten verzameld van schrijvers, alpinisten, wetenschappers en anderen die in de afgelopen eeuwen de Dolomieten bezochten. In Gezahnt wie der Kiefer eines Alligators (Getand als de kaken van een alligator) komen beroemde klimmers als Reinhold Messner en Paul Preuss aan het woord, maar ook schrijvers als Ernest Hemingway en John Murray, wiens associatie van de puntige bergen met alligatortanden de titel van het boek opleverde. Maar vooral laat Runggaldier veel vrouwelijke reizigers aan het woord die hun sporen nalieten in en op het dolomiet, van cineast en klimmer Leni Riefenstahl tot de Nederlandse bergsportpionier Jeanne Immink. In jaren van onderzoek verzamelde en categoriseerde Runggaldier deze getuigenissen tot een literaire reisgids, waarbij ze de hedendaagse lezer laat kennismaken met de toenmalige fascinatie voor het als toeristische bestemming net ontdekte, romantische alpenlandschap. [Frank Husslage]

Gezahnt wie der Kiefer eines Alligators Ingrid Runggaldier Edition Raetia (2023), raetia.com ISBN 9788872836798 €35

ALLES IN DETAIL

Innsbruck Rock: Sport climbing in Innsbruck and surroundings Andreas Würtele Versante Sud (2023), versantesud.it ISBN 9788855470872 €44

De bekende topo-uitgever Versante Sud heeft nu ook Innsbruck Rock toegevoegd aan haar fonds. In deze bijna zeshonderd pagina’s dikke topo staan alle, maar dan ook alle klimgebieden in en rondom de stad Innsbruck. Zoals het een goede klimgids betaamt is hij voorzien van prachtige foto’s om de klimmers te enthousiasmeren. Naast de standaardinformatie over de bereikbaarheid en aanloop bevat deze topo nog veel meer details. Zo staat de oriëntatie van elk klimgebied aangeduid, evenals de behaking, drukte, steensoort en, heel modern, de bereikbaarheid per e-(mountain)bike. Bij elke route zijn de gradatie en hoogte aangegeven, evenals een korte beschrijving van de klimstijl, vaak zoiets als ‘Knalharde boulder met eenvoudige uitklim’. Een minpunt aan deze topo is dat de Duitse gradering is gehanteerd en dat de gids geen conversietabel bevat. Ook zijn de rotsen en routes getekend in plaats van gefotografeerd, waardoor het soms even zoeken is. Maar voor wie een beetje buitenklimervaring heeft, zouden beide punten geen enkel probleem moeten zijn. Innsbruck en haar omgeving bieden een schijnbare oneindigheid aan klimroutes, die een bezoek meer dan waard zijn. [Eva van Wijck]

Klimtopo als VR Altijd een actuele topo van een klimgebied op je telefoon, dat is de droom van de mensen achter Climbing Atlas. Ze willen dat realiseren via augmented reality: je bekijkt de rots door de camera van je telefoon en ziet op het scherm waar de ingevoerde routes lopen. Het project drijft op mensen die bereid zijn een route in de app in te voeren. Kijk op get.climbingatlas.com of scan de QR-code om een indruk te krijgen. Voor het project zijn de makers op zoek naar vrijwilligers om de proefversie te vullen.

Wereldpremière voor Jakob Schubert

Nadat Jakob Schubert in Bern tijdens het WK zijn Olympische ticket had verdiend, vertrok hij naar Noorwegen voor zijn volgende missie. In de beroemde Hanshellerengrot bij Flatanger wachtte namelijk een project met de naam Project B.I.G. Zijn pogingen streamde hij op

zijn YouTube-kanaal, waardoor je het gevoel had erbij te zijn, daar in die koude Noorse grot. Op 20 september 2023 was het raak: Jakob won wat hij zelf ‘het grootste mentale gevecht’ uit zijn carrière noemde en topte de derde 9c ter wereld. En zo’n vierduizend mensen keken live mee! Natuurlijk, als je de video nu terugkijkt dan weet je dat hij de route gaat klimmen. Maar toch is het moment waarop hij in een gemakkelijk deel – 8a – een greep afbreekt en bijna uit de route valt onvergetelijk. Al met al een unieke video die ongetwijfeld een klassieker zal worden. Bekijk de pogingen op het YouTube-kanaal van Jakob Schubert en scan de QRcode voor een uitgebreider artikel uit het magazine Gripped.

Stubaier trail tips

Plannen aan het maken voor de zomer? Fan van trailrunnen? Scan dan de QR-code of kijk op stubai.at/nl/activiteiten/hardlopen-trailrunning en je vindt een hele verzameling trails in het Stubaital bij elkaar. Met gpx-bestand én in het Nederlands. Zo wordt de drempel om de trailschoenen aan te trekken wel heel laag.

Waar Oost-Tirol het hoogst is Oost-Tirol telt meer dan tweehonderd toppen boven de drieduizend meter. In 3000er in Osttirol presenteert berggids Thomas Mariacher er 66 van, alle gelegen in nationaal park Hohe Tauern. Wat alle tochten in deze gids gemeen hebben, is dat ze betrouwbaar zijn onderzocht door lokale klimmers en wandelaars. 3000er in Osttirol beschrijft toppen van de Rieserferner-, Venediger-, Lasörling-, Granatspitz- en Schobergroep. Hierbij wordt de makkelijkste, snelste en minst gecompliceerde klim naar het hoogste punt altijd uitgebreid beschreven, waarnaast ook minder makkelijke varianten voorgesteld worden. De gids is gericht op zelfstandige bergwandelaars en klimmers. Uiteraard komen de bekende grote namen voorbij, zoals Hochgall, Rötspitze, Großvenediger, Großer Geiger en Großglockner. Wat ik het fijne aan deze gids vind is dat ook

minder bekende of zelfs mij totaal onbekende toppen beschreven worden, die je als klimmer of wandelaar naar streken brengen die nog niet ontdekt zijn door het massatoerisme. [Frank Husslage]

3000er in Osttirol Thomas Mariacher Tyrolia (2023), tyroliaverlag.at ISBN 9783702241087 €25

TWEE ALPINISTEN OP RECORDJACHT

De documentaire Duell am Abgrund vertelt het verhaal over de rivaliteit tussen Ueli Steck en Dani Arnold, twee Zwitserse alpinisten op jacht naar de snelste tijden in beroemde alpenwanden. De plaatjes zijn mooi en de prestaties indrukwekkend, maar toch weet het geheel niet echt te overtuigen. Het contrast tussen beide klimmers wordt wel goed zichtbaar. Ueli, flink gesponsord, veel in de media en een superprofessioneel atleet, tegenover Dani, die overkomt als een hobbyist, die een braadworst eet voor een zware beklimming en wat verongelijkt lijkt over het gebrek aan media-aandacht. Tegelijk zijn beide mannen een tikje saaie en oerdegelijke Zwitsers.

De dood van Ueli Steck wordt zonder veel tragiek gebracht en maakt een eind aan de rivaliteit. Daarnaast worden openlijk twijfels uitgesproken over de prestaties van Ueli in de Himalaya, waar hij geen bewijzen van zijn topbeklimmingen meenam. Al die twijfels blijven echter ook weer wat in de lucht hangen. Al met al geen overtuigende film, maar soms wel mooie klimbeelden. De documentaire is te zien op Netflix.

HOOGTELIJN 1-2024 | 87

mijn verhaal

In ‘Mijn verhaal’ vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun bergsportervaringen. Heb jij ook een leuk verhaal?

Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

2024

NAAM: Karin Roeske (61) LID SINDS: 1981 MOOISTE BERGSPORTBOEK: Over de rand

Na 27 vierduizenders iets relaxter klimmen

van Joe Simpson

‘Je moet weten wanneer je grens bereikt is’ Afgelopen zomer beklom Karin, vergezeld van haar man en een groep vrienden, haar 27e en laatste berg van 4000 meter. Het werd de Allalinhorn (4027 meter) boven Saas-Fee, dicht bij de Alphubel (4206 meter), in 1983 haar eerste berg boven de 4000 meter. ‘Ik heb er enorm van genoten, maar het wordt nu tijd voor een betere mix van inspanning en ontspanning.’

Tekst Peter Daalder Beeld Rob Roeske

O

p de dertigste verdieping, honderd meter hoog, ziet Karin Roeske vanuit haar appartement in Hoogvliet de koeltorens van Doel bij Antwerpen en bij mooi weer het hoogste gebouw in Tilburg.

Die hoge stek hebben Karin en haar man Rob bewust uitgekozen. Zoals ze ook al vele jaren tijdens hun vakanties in de bergen de hoogte opzoeken.

Veertig jaar na haar eerste beklimming van een berg boven de 4000 meter legde Karin afgelopen zomer haar laatste tocht naar de top van een vierduizender af. ‘We blijven zeker tochten maken, maar die spannende dingen onderweg, de tijdsdruk en om twee uur ’s nachts je bed uit, dat hoeft van mij niet meer’, vertelt Karin terwijl windkracht zes de lampen boven de eettafel zachtjes laat wiebelen. ‘O, dat is nog niets. Bij windkracht

Karin met haar vrienden op de top van de Allalinhorn in 2023

88 | HOOGTELIJN 1-2024

negen slaan de lampen naar beide kanten vijf centimeter uit.’

Veranderingen

Van de 27 bergen boven de 4000 meter beklom Karin er zeven alleen met haar man.

‘We hebben alle cursussen gedaan bij de NBV, de Nederlandse Bergsport Vereniging.

Daarna klommen we altijd zonder gids. Rob is ervarener, hij leidt altijd. Hij klimt beter, is sterker en sneller. Ik merk dat ik minder snel ben dan voorheen. Acht, negen jaar geleden heb ik na een skiongeluk een knieprothese gekregen. Daarmee kan ik prima klimmen, maar ik ben niet meer de snelste. Je moet weten wanneer je grens bereikt is.’

Eerder al merkte Karin dat er iets veranderde in het klimmen. ‘Als je jong bent neem je makkelijker beslissingen, toen ik moeder werd, werd ik iets voorzichtiger, bedachtzamer.’ Van hun twee zonen is de oudste écht besmet met het bergvirus. Hij deed mee aan een expeditie naar de Ama Dablam (6812 meter) in Nepal en is een echte grammenjager. ‘Door hem hebben we op een gegeven moment onze uitrusting kritisch bekeken en veel lichtere spullen gekocht. Dat scheelde zo’n drie tot vier kilo per persoon. De laatste jaren had ik meestal vijf tot zes kilo bij me.

De Matterhorn heb ik zonder rugzak gedaan, toen had Rob alles bij zich.’

Karin op de Alphubel in 1983, haar eerste vierduizender

Touwtechnieken

Ondanks de hang naar lichtere rugzakken, had Karin altijd een boekje bij zich met touwtechnieken. ‘Het is zo’n opvouwbaar boekje, dat was mijn talisman. Ik kan al die technieken dromen, maar voor alle zekerheid wilde ik dat toch altijd bij me hebben.’

De Matterhorn (4478 meter) en de Dômes de Miage (3673 meter), die ze solo beklom, vond Karin het meest indrukwekkend. Ook de Mont Blanc (4808 meter) herinnert ze zich nog goed. ‘Zoals vaker was het na afloop fantastisch, terwijl het onderweg verschrikkelijk was’, vertelt Karin. ‘Bij de Refuge du Goûter werd ik getroffen door de bliksem. Dat had verder gelukkig geen gevolgen, maar het was het vervelendste moment in de bergen.’

Naast hun tochten in de Alpen klommen Karin en Rob in Nepal op diverse zesduizenders en stonden ze op de Kilimanjaro (5895 meter) in Tanzania en de Toubkal (4167 meter) in Marokko. En nu? ‘Dat maakt niet uit. De bergen blijven trekken. De stilte, het robuuste, het overweldigende als je weer beneden bent. Maar dan voortaan iets relaxter.’

In de rubriek ‘In Vogelvlucht’ vertellen medewerkers van Vogelbescherming Nederland interessante weetjes en bijzonderheden over bergvogels, in Nederland of elders.

langs in vogelvlucht het pad

Oehoe Foto KBF

Rekening houden met elkaar

Foto Hans Peeters

Verstoring

Net als voor alle vogels is het broedseizoen ook voor bergvogels een belangrijke tijd in het jaar. In verschillende fases van het nestelen zijn de vogels erg gevoelig voor verstoring. Dat geldt met name als ze net zijn begonnen aan een nest, maar ook de periode dat er jongen zijn is een stressvolle tijd voor veel vogels. Als klimmers en wandelaars moeten we daar rekening mee houden wanneer we de natuur in gaan.

Tekst Gert Ottens

N

Slechtvalk

Foto USFWS photo

atuur is goed voor ons welbevinden en door de verbinding met de natuur ontstaat ook de behoefte deze te willen beschermen. Maar de natuur is meer dan het decor waarin we wandelen, klimmen en hardlopen, het is ook het leefgebied van vogels. Door recreatiedruk worden vogels beperkt in hun mogelijkheden om voedsel te zoeken, te rusten of te broeden. Verstoring kan de overlevingskansen van vogels verminderen. Voor sommige vogelsoorten is de

recreatiedruk zelfs de belangrijkste factor in hun achteruitgang. Het effect van verstoring op individuele vogels kun je goed zien langs paden. Rond de drukste paden zitten bijvoorbeeld niet alleen minder broedvogels van minder soorten, ze brengen er ook minder jongen groot en vertrekken sneller naar andere gebieden.

Begrip voor gebiedsverboden

De verschillende bergvogels variëren ook in de nestplek, de duur van het nestelen en de mate waarin ze gevoelig zijn voor verstoring.

Algemene ‘regels’ waarmee je rekening kunt houden zijn er dan ook niet. Juist daarom is het beter om voorzichtig te zijn.

Vanuit het perspectief van Vogelbescherming is het begrijpelijk dat rotsklimgebieden regelmatig of jaarlijks een periode worden gesloten voor broedgevallen. De klimfederaties die de gebieden beheren werken graag mee aan dergelijke tijdelijke sluitingen.

Onder klimmers is het draagvlak hiervoor groot. Want alternatieve locaties zijn er voor klimmers bijna altijd, maar voor vogels niet.

Ze kunnen nu eenmaal niet meer uitwijken als ze een nest hebben. Gelukkig gaat het bijna altijd goed, bergsporters en vogels delen de rotsen.

Een gebiedsverbod in België

Voorlichting helpt

Verstoring is te voorkomen. In de eerste plaats is meer voorlichting over wat recreatie met vogels doet van cruciaal belang. Mensen hebben vaak geen idee wat voor effect ze hebben op vogels. Ze zien vogels opvliegen als ze dichterbij komen, en zien ze ook weer neerstrijken. Maar we moeten ook zoneren in tijd en ruimte. Jij staat misschien maar heel even bij een route met broedende slechtvalken of een klif met oehoes om een foto te maken, maar na jou komt er weer een vogelfotograaf. En daarna wéér een en wéér een…

Uiteindelijk verlaten de slechtvalken, oehoes of arenden het nest en sterven de jongen.

Daarom is het belangrijk dat er niet alleen goede handhaving plaatsvindt in natuurgebieden met veel recreatie, maar dat die ook hand in hand gaat met goede voorlichting.

Actuele informatie over klimgebieden vind je op tochtenwiki.nkbv.nl, felsinfo.alpenverein.de en pfaelzer-kletterer.de/info/ sperrliste_alpha.

Dit was de laatste aflevering van ‘In vogelvlucht’ over bergvogels.

HOOGTELIJN 1-2024 | 89

vooruitblik

Hoogtelijn 2-2024 verschijnt 5 april

THEMA

VIA ALPINA

Colofon

Van Slovenië naar Monaco.

Over de Via Alpina reist Hoogtelijn door alle acht alpenlanden. Door populaire en nog minder bekende berggebieden.

Liechtenstein Postzegellandje Zwitserland De hoogte in

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

Peter Daalder (hoofdredacteur) Marjolein Wols (eindredacteur) Rinske Brand, Lineke Eerdmans, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Florian van Olden, Noor van der Veen, Eva van Wijck

Vaste medewerkers

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustratie), Manon Stravens (interview)

Redactieadres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Italië IJzeren wegen

Inge Arntz 06-49270840 inge.arntz@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet

Druk

Slovenië Ondergronds genot

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 43.000 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 35,00 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16 A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

90 | HOOGTELIJN 1-2024

VERLEG JE GRENZEN DEZE ZOMER! Nieuwe pieken, nieuwe ervaringen.

Ga mee de bergen in! bergsportreizen.nl

Bergsportreizen is de reisorganisatie van de Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

We Are Masters of Insulation XENAIR ALPINE JACKET When you’re pushing for the summit or tracking across exposed ridgelines, you need insulation that will adapt to fluctuating temperatures and energy levels. Expelling excess moisture while shielding against the cold. The Xenair Alpine Jacket is honed to keep you comfortable in stubborn winter weather.

WWW.RAB.EQUIPMENT

Trotse partner van: