Hoogtelijn 1-2014

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2014 | NR 1

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

Bergsportdag

16 m rt nieuwegein

N RSE WINTER

Langlauftocht op de Hardangervidda

NEPALTRAVERSE 2000 kilometer over de grens

PEUTEREYGR T

Alpentocht met karakter

>>> inhoud >>> hoogtelijn 1 2014 >>> Actueel 7 12 70 80 82 po rtd B erg s

Column Frans Demmers Op de Hoogte NKBV voor jou Gespot in het wild Vooruitblik

p B erg s

g ortda

Bergsportdag

ag

8 10 18 30 32 38 54

Programma Mijn bergsportcarrière Boven op de berg Medicort voor sporters Trailrunner Wim Derksen Berggids Roeland van Oss Onderzoek naar hoogteziekte

Bergwandelen

10 MIJN BERGSPORTCARI BERGSPORTCARIÈRE

46 Langlaufen Hardangervidda 62 Gemarkeerd: Senja

42-44

Alpinisme

ALLE KLIMHALLEN EN KLIMKALENDER 2014

24 Nepal Traverse 64 Peutereygraat Mont Blanc

7 26

16 34 44

Sportklimmen

9

41 42 44 52 56

NK Lead: Teun Keusters Overzicht klimhallen Klimkalender 2014 En route: Pen Hir, Bretagne Klimmen in Europa: Elbsandstein, Duitsland 72 Marokko

33

8 5 14 11

37 4 25

38

13

10 32

6 27 17

2 23 12

18

40

29

15 24

28 31

30

42

22 41 1 19 20

Uitrusting 40 Markt & Materiaal 77 Beveraanbiedingen voor leden 78 Apps in de bergen

Veiligheid 61 Lawinefolder 76 Medisch: zwanger en dan?

39 3

32 WIM DERKSEN Trailrunner

? Kijk op: Meer in form atie ww w.nkbv.nl .nl ww w.hoogtelijn /nkbv m ww w.twitter.co 7oEI ://facebook/GG Facebook: http

4|

HOOGTELIJN 1-2014

43 36

72 B erg sportda

g

21 35

MAROKKO Rode, ruwe rots

>

hoogtelijn 1 2014 >>> redactioneel > B erg sportda

g

24 DE GREAT HIMALAYA TRAIL Grootse tocht op grens Nepal

46 HARDANGERVIDDA

Witte Noorse woestijn

Voorspelbaar Lidewij Edelkoort is een van de bekendste ‘ontwikkelingszieners’, trendwatchers, van ons land. Zij weet de nieuwe modekleuren, voelt aan wat we mooi, interessant en belangrijk gaan vinden. Edelkoort ‘leest’ textiel als de krant of de Bijbel, twittert ze naar haar volgers.

Ook in ons vakantie- en recreatiegedrag zijn we kennelijk voorspelbaar als je Tessa aan de Stegge mag geloven. Zij bestudeert trends in recreatie en toerisme en probeert ze vroegtijdig te duiden. De NKBV blijkt ‘helemaal op de lijn van de ontwikkelingen’ te zitten, ook al denken velen dat we juist individueel onze keuzes maken.

De toekomst voorspellen kan kennelijk niet zonder Engelse (marketing)termen. Wat wordt/is helemaal ‘hot’? We luisteren met zijn allen naar de ‘Call of the Nature’, ‘Glamping’, ofwel ‘glamorous camping’ is helemaal in. We willen samen op vakantie: dat lijkt heel erg op onze zomerkampen…..! Rust, geen 24x7 bereikbaarheid, geen telefoon, maar ontsnappen om jezelf te verrijken.

En singles zijn gewoon op pad en niet meer per se op datingreis. Anderen maken deel uit van de multigeneratie-familie (jongere bepaalt, oudere betaalt). Met zijn allen erop uit. We willen ‘expert’ worden in een of andere activiteit, maar moeten daarvoor starten als ‘beginner’. En als dat allemaal lukt, ‘leaven’ we als een man en komen we terug als een ‘hero’.

De Bergsportdag van de NKBV op 16 maart in Nieuwegein (what’s in a name?) is een mooie graadmeter voor Tessa om te kijken of het allemaal klopt. Ik denk dat ze gelijk heeft. Wij houden voorspelbaar veel van de bergen en gaan daar ook dit jaar weer naar toe.

p B erg s

g ortda

54 HOOGTEZIEKTE Blazen in een ‘neus’

Peter Daalder Hoofdredacteur Hoogtelijn peter.daalder@hoogtelijn.nl WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2014 | NR 1

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

Bergsportdag

16 m rt nieuwegein

N RSE WINTER

Langlauftocht op de Hardangervidda

NEPALTRAVERSE 2000 kilometer over de grens

PEUTEREYGR T

Alpentocht met karakter

01_HL0114_R01_cover.indd 1

1/23/14 10:47 AM

Jeroen de Winter en Marlies Quack op de Schiefe Zacke Ostwand. Bielatal, Elbsandsteingebergte (Duitsland) Foto: Martin Fickweiler

HOOGTELIJN 1-2014 |

5

+++ column NKBV +++ column NKBV +++ D RZ M NKBV

Bergsportdag

de spiegel van de vereniging Elk jaar kijk ik uit naar de Bergsportdag. Het is tenslotte een fantastische reclame voor onze vereniging en laat zien waar wij met z’n allen toe in staat zijn. Ook dit jaar staat er weer een aantal interessante lezingen op het programma.

De Bergsportdag was de afgelopen jaren zonder meer een succes. Zo trekken we de laatste jaren steeds weer meer bezoekers dan het jaar daarvoor, zijn we elk jaar in staat om aantrekkelijke sprekers aan te trekken evenals een attractieve verzameling standhouders.

Daarmee vormt de Bergsportdag zo’n beetje de spiegel van de vereniging.

Het gaat namelijk goed met de NKBV en we zijn volop in beweging. Het aantal leden groeit, afgelopen jaar naar 56.500. Dat is bijna uniek voor een sportorganisatie in Nederland. Zowel op landelijk als regionaal niveau ontstaan er steeds weer nieuwe en andere activiteiten. Een groot evenement als het EK Boulderen kunnen wij heel succesvol organiseren. Ook nieuwe sporten dienen zich aan.

Frans Demmers op de Bergsportdag 2013 met hoofdgast sir Chris Bonington (rechts).

Steeds meer leden gaan niet alleen maar wandelen en klimmen, maar pakken de fiets (mountainbiken) en/of de loopschoenen (trailrunnen). De NKBV gaat dit ondersteunen met activiteiten en opleidingen. Nu nog niet, maar wellicht tijdens de Bergsportdag van 2015 zijn die sporten ook onderdeel van ons totale programmaen activiteitenaanbod….

Via het Ledenpanel praten steeds meer leden mee over allerlei onderwerpen die de vereniging aangaan en leden denken graag mee over de toekomst van de vereniging.

De tevredenheid onder de leden is ook vorig jaar weer gestegen. Kortom, onze vereniging is gezond en bruist van de ontwikkelingen en dat voel je bij alle evenementen, activiteiten en wedstrijden, groot en klein.

Foto: Bram Berkien

D

aarnaast zetten vele vrijwilligers en bureaumedewerkers zich in om alle bezoekers te helpen aan informatie en voorlichting over tochten, materiaal, verenigingsactiviteiten, etc.

Dat bruisende zie je terug op het feest dat de Bergsportdag eigenlijk is.

Een feest van herkenning en ontmoeting voor iedereen die iets met de klim- en bergsport heeft.

Ik hoop heel veel van jullie te mogen ontmoeten op dit bergsportfeest.

Frans Demmers, voorzitter van de NKBV

De NKBV streeft naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. Wij brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn en onze reis- en cursusgidsen drukken wij op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereldnatuurfonds). Voor onze correspondentie gebruiken wij 100% recycled papier. De nieuwe ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. Wij schenken duurzame koffie (van Peeze), hebben een CO2 neutrale postbezorging en -dataopslag en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergbestemmingen.

BETER DE BERGEN IN MET HET NKBVLIDM TSCHAP Word NKBV-lid!

Als NKBV-lid profiteer je van interessante voordelen en kortingen en ontvang je vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Aanmelden doe je op www.nkbv.nl. Daar zie je welke voordelen het NKBVlidmaatschap je nog meer biedt.

Opzeggen Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op www.mijnnkbv.nl.

Na deze datum wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Je ontvangt per e-mail bevestiging van je opzegging.

Meer weten over het lidmaatschap? Kijk op www.nkbv.nl

HOOGTELIJN 1-2014 |

7

ÈRE I R R A C T R O P S G R E B N J MI

Weet je nog…?

en wa ndelstok Opa en oma ha dden een hout de stickers met ijzeren pla atjes. Het wa ren je vakantie in de van nu. La ten zien wa ar je in pla atjes van bergen wa s gew eest. Prachtige dere plekken in hutten, van dorpen, van bijzon het pra ch tig de natuur. Als kin d von den we en. Da arvoor een Wa nderna del te bema ch tig n tijdens mo est je stempels verzam ele huisje als dan k wa ndelin gen in de bergen. Het rachte van de VV V voor de 25 e do orgeb ats, het vakantie heef t thuis een erepla in de Alpen. herin nert aan de mo oie weken rgsportcarrière.

Het zijn relikw ieën van een be -B erg sportda g Da t is het th ema van de NKBV en naa r het op 16 ma art. Nu even terug kijk ken voor een verleden en meteen pla nn en ma de bergen! volgen de vakantie. Uitera ard in

10 |

HOOGTELIJN 5-2013

HOOGTELIJN 1-2014 |

11

+++ Op de Ophoogte +++ op de hoogte +++ de Hoogte, ws voor l.

Heb je nieu lijn@nkbv.n e t g o o h r a v.nl, mail het na p www.nkb o s w u ie n g ter.

Meer ber ok en Twit o b e c a F p o of volg ons

ADOPTEER JE FAVORIETE LAW Bijna iedereen kent het Pieterpad, de 492 kilometer lange afstandwandelroute (LAW) van Pieterburen in Noord-Groningen naar de Pietersberg in Zuid-Limburg. Een stuk minder mensen weten dat verspreid door Nederland nog ruim 9500 kilometer (!) aan andere LAW’s ligt, van de Friese Wouden tot de Brabantse Vennen via het Krijtlandpad terug naar de Zuiderzee.

Wandelnet, dat de routes beheert, biedt nu de mogelijkheid om voor een tientje per kilometer een stuk LAW te adopteren.

Met het geld wil de organisatie, een samenwerkingsverband van onder meer de Nederlandse Wandelbond, Scouting, de ANWB en de NKBV, zorgen voor bewegwijzering, onderhoud, routecontrole en het opheffen van knelpunten op routes.

Wandelaars die meer dan tien kilometer adopteren krijgen een routegids naar keus. Wie meer dan vijftig kilometer adopteert krijgt een zogeheten ‘mijlpaal’, een bordje met naamsvermelding langs de route van het geadopteerde pad.

Kijk voor meer informatie op wandelnet.nl/mijnwandelpad

TWEEDE RONDE NEDERLANDSE OPLEIDING MOUNTAIN LEADERS Dit voorjaar gaat voor de tweede keer de Nederlandse opleiding tot International Mountain Leader (IML) van start.

Een IML is, net als een berggids, opgeleid om beroepsmatig ‘s zomers en ‘s winters bergwandelaars door de bergen te begeleiden, maar alleen op tochten zonder gepland gebruik van een touw. Een IML verplaatst zich met deelnemers ’s winters op sneeuwschoenen, niet op ski’s. De opleiding duurt drie jaar en begint met een driedaagse intake verdeeld over de maanden april en mei. Daarna volgen 43 opleidingsdagen, 20 stagedagen en 12 examendagen. Tussendoor moeten kandidaten minstens zestig dagen zelfstandige ervaring opdoen. De Nederlandse IML opleiding is internationaal erkend. Gediplomeerde IML’s kunnen zowel binnen als buiten Europa beroepsmatig aan de slag. Interesse? Kijk voor meer informatie en data op www.nlaiml.org

Nieuwe eindredacteur Hoogtelijn Femke Welvaart is met ingang van 1 februari de nieuwe eindredacteur van Hoogtelijn. Welvaart (41) heeft meer dan 15 jaar ervaring als tekstschrijver, eindredacteur en bladenmaker. Voor haar overstap naar de NKBV werkte zij bij Sabel Communicatie in Bilthoven. Daarnaast was ze onder meer eindredacteur van Ski Magazine en Wintersport Magazine.

Terugroepactie karabiners en setjes Simond Rocky Fabrikant Simond roept op om karabiners van het model Rocky te controleren op een mogelijke productiefout. Het gaat hierbij om verschillende soorten karabiners van het type Rocky die zowel als losse karabiner als in setjes verkocht zijn. Er is gebleken dat bij een klein aantal karabiners de snapper niet goed is vastgezet aan de karabiner.

Meer informatie over de terugroepactie is te vinden in het NKBV Kenniscentrum, via tinyurl.com/mnp23ho

KAMMERLANDER VEROORZAAKT DODELIJK AUTO-ONGELUK Justitie in Noord-Italië doet onderzoek naar de betrokkenheid van expeditielegende Hans Kammerlander bij een auto-ongeluk, eind november. Kammerlander botste in de buurt van zijn woonplaats Sand (Zuid-Tirol) op een tegenligger. De 21-jarige bestuurder van de tegenliggende auto kwam bij het ongeluk om het leven; Kammerlander raakte licht gewond. Bij bloedonderzoek bleek dat hij een alcoholpromillage van 1,48 had.

Kammerlander, die dertien van de veertien 8000-ers heeft beklommen, waarvan zeven met Reinhold Messner, heeft inmiddels de schuld voor het dodelijke ongeluk op zich genomen. “Als je dronken in de auto stapt, ben je sowieso schuldig. Het was een onvergefelijke fout”, verklaarde hij in verschillende kranten.

12 |

Opwarming aarde gaat in Alpen twee keer sneller De opwarming van de aarde gaat in de Alpen twee keer sneller dan elders en de huidige temperatuursverandering ligt ver buiten de normale natuurlijke variatie. Dat blijkt uit internationaal wetenschappelijk onderzoek dat eind vorig jaar werd gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Geophysical Union in San Fransisco. De onderzoekers, onder leiding van Paolo Gabrielli van de Ohio State University, deden onderzoek aan de hand van ijsboringen op de flanken van de Ortler in Noord-Italië (foto).

IJsboringen kunnen klimaatwetenschappers helpen om temperatuurveranderingen over periodes van honderden of zelfs duizenden jaren te reconstrueren.

HOOGTELIJN 1-2014 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op De laatste foto’s van Mallory en Irvine.

3D Een potje knokken

‘Lichaam Mallory al in 1936 gezien’ Het stoffelijk overschot van de Engelse klimmer George Mallory is al in 1936 gezien op de flanken van Mount Everest. Dat schrijft de Britse krant The Guardian op basis van de dagboeken van Everestpionier Frank Smythe. Smythe zou het levenloze lichaam van Mallory hebben gezien door zijn telescoop.

Mallory en zijn klimpartner Sandy Irvine werden op 8 juni 1924 voor het laatst gezien toen zij onderweg waren naar de top van Everest. Tot de dag van vandaag is niet met zekerheid te zeggen of de twee klimmers destijds de top bereikten. Mallory’s stoffelijk overschot werd in 1999 geborgen door de Amerikaanse klimmer Conrad Anker. Frank Smythe gold in de jaren dertig van de vorige eeuw als een van de belangrijkste klimmers ter wereld. Hij deed onder meer pogingen om Mount Everest en Kangchenjunga te beklimmen en schreef bijna dertig klimboeken, hoofdzakelijk over de Himalaya. In een brief aan een collegaklimmer schreef hij destijds dat hij zijn ontdekking stil wilde houden. “It’s not to be written about, as the press would make an unpleasant sensation.”

Nieuwe haken in Hotton Het Belgische klimgebied Hotton wordt deze winter opnieuw behaakt. De haken in het massief, zo’n dertig kilometer ten zuiden van Luik, waren al langere tijd aan vervanging toe maar door problemen met milieuvergunningen was het tot nu toe niet mogelijk daar iets aan te doen.

Een groep klimmers van onder meer het Belgian Rebolting Team gaat de komende maanden in het gebied aan de slag.

Het is de bedoeling dat de werkzaamheden in het voorjaar van 2014 zijn afgerond.

De NKBV betaalt jaarlijks een bijdrage van enkele tienduizenden euro’s voor onderhoud en pacht van klimgebieden in België. Een deel van dat geld wordt betaald uit de inkomsten van de klimjaarkaart.

Een topo van Hotton is voor € 9,00 te bestellen in de NKBV-webshop: www.nkbv.nl/webshop

Dat een bekende Japanse fabrikant van fototoestellen een businessplan van 120 jaar heeft opge steld, kan natuurlijk niets met het beklimmen van de Mount Everest te maken hebben. Of toch? Coll ectivistische culturen zoals in Japan, vertonen een ander gedrag naar de eigen groep toe. De dienstbaarhe id die dit kenmerkt, maakt dat je over je eigen sterfelijkheid heen kunt kijken, vandaar die 120 jaar . Een korte inspanning met snel resultaat is voor de meeste Oosterlingen gewoonweg niet interessant.

Wordt de wereld er beter van als ik die berg bekl im? Die vraag stellen Westerlingen zich niet.

Een typisch Westers adagium is ‘zonder aanschijns des persoons’. Een doordenker. Het wil zeggen: we zijn allemaal gelijk. Groepen zijn mind er belangrijk, het individu staat uiteindelijk voorop. En dat individu, te beginnen met Edmund Hill ary in 1953, klimt naar boven. Hij kon niet over zijn eigen sterfelijkheid heen kijken. Bij leven vers cheen zijn hoofd al op een Nieuw-Zeelands bankbilj et. En Tenzing Norgay, die was alleen maar dien stbaar.

Er zijn begin vorige eeuw geen Chinese expedities georganiseerd om als eerste de Eiger noordwand te kunnen beklimmen, alleen maar Europese . Dat Zwitserse berggidsen een goede boterham verd ienden aan Aziatische klimmers, is daarom een fabe l die ik ter plekke verzin. Vreemd genoeg vinden we dit vanzelfsprekend, want dat is precies wat het is, vanzelfsprekend. Er hoorden geen Chinezen op de Eiger, wel Zwitsers op de Everest.

Nu, anno 2014, klimmen ze daar waarschi jnlijk wel.

De wereld is veranderd, verwesterlijking en globalisering laten zich gelden. Inmiddels bekl immen we allemaal de Everest. Om er een potje te kunnen knokken.

Ivar Schute

HOOGTELIJN 1-2014 |

13

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

Vr g & Antw rd De Everest Marathon in plaats van expeditie Een marathon lopen op 5000 meter hoogte, met de start in de Khumbu IJsval op Mount Everest? Tuurlijk kan dat. NKBV-lid Alex van Hedel (42) uit Schijndel gaat op Hemelsvaartsdag van start in de Everest Marathon.

“Bij de start vriest het twintig graden, bij de fi nish is het juist twintig graden boven nul.”

De Everest Marathon, dat klinkt niet als een doorsnee hardloopwedstrijd…

Eh, nee. Het is een marathon die start vanuit het basiskamp van Mount Everest. Eigenlijk nog iets hoger zelfs. De nacht voor de wedstrijd slaap je in het base camp, de start is in de Khumbu IJsval op 5200 meter. De route gaat over ongebaande wegen: rots, ijs, gletsjers, riviertjes, wandelpad. Het is niet te vergelijken met een gewone marathon op asfalt.

Hardlopen op 5000 meter, hoe kom je daar bij?

Ik heb een passie voor bergsport en er zijn twee bergen waar ik van droom: de Eiger en Mount Everest. Ik droom er van om op Everest te zijn, er rond te lopen, de berg aan te raken, of zelfs naar de top te gaan. Helaas zit een expeditie er niet in, dat is te duur, maar op deze manier kan het wel.

Ik heb nog een doel: mensen kunnen me sponsoren en zo wil ik geld bij elkaar brengen voor Stichting KiKa, Kinderen Kankervrij. Er zijn zoveel hardlopers die alleen voor zichzelf lopen. Als je daar toch bent, is het een kleine moeite om even aan je medemens te denken.

Maar waarom hardlopen? Je had toch ook gewoon een trekking naar het basiskamp kunnen maken?

Het punt is dat lopen niet echt m’n passie is. Er moet wel iets extreems aan zitten. Voorafgaand aan de wedstrijd maken we trouwens wel degelijk de trek naar het basiskamp. Vijftien dagen om te acclimatiseren.

Hoe ziet je voorbereiding op de marathon eruit?

Eerst heb ik me uitgebreid laten testen, een soort grote sportmedische keuring: spierkracht, verbranding, hartslag, zuurstofopname, verzuring, noem maar op. Ik wilde aan de hand van die cijfers weten of het haalbaar was. Toen ik hoorde dat het ook echt kon, schrok ik wel even.

Nu moet ik dus m’n droom gaan waarmaken.

Op dit moment train ik vijf keer per week. Een keer in de sportschool, twee lange duurlopen en twee intervaltrainingen. Verder lees ik alles wat los en vast zit en praat ik met mensen die de wedstrijd hebben gelopen, zodat ik weet waarop ik me moet voorbereiden.

Je zei dat Everest je droom was. Dat betekent dat je straks op zoek moet naar een nieuwe droom…

Die heb ik al: de Eiger. Daar is het kostenplaatje gelukkig wat milder. Ja, de Eiger hoeft niet via de noordwand, maar je snapt wel dat die noordwand nou juist het meest interessant is. Ik ben er ook nog niet echt mee bezig. Eerst maar eens de Everest Marathon.

Wie Alex van Hedel wil sponsoren, of wie zijn voorbereiding wil volgen, kan terecht op alexvanhedel.wordpress.com

Windmolenpark Cairngorms mogelijk van de baan De bouw van een windmolenpark aan de rand van het Cairngorms National Park in de Schotse Hooglanden wordt mogelijk afgeblazen. Het project, dat moet bestaan uit 31 windmolens van 125 meter hoog, is omstreden omdat het op niet meer dan vierhonderd meter van de grens van het nationaal park moet komen. De Schotse minister van Financiën, Werkgelegenheid en Duurzaamheid heeft inmiddels aangekondigd het plan opnieuw te overwegen. De vergunning voor de bouw van de zogeheten Allt Duine Windfarm stamt uit 2003. Het windmolenpark is een initiatief

14 |

HOOGTELIJN 1-2014

van de Duitse energiereus RWE. Tegenstanders van het plan, waaronder de Mountaineering Council of Scotland, de Scottish Environment Protection Agency, de Cairngorms National Park Authority en de Highland Council maken zich vooral zorgen over mogelijke schade aan de kwetsbare natuur en over horizonvervuiling als gevolg van de windturbines. “Ik zie niet wat er duurzaam of hernieuwbaar is aan het neerplempen van 15.500 ton beton aan de rand van een nationaal park”, aldus een van de tegenstanders in de krant The Scotsman.

Voor de glorie en de taart: het NK Toerskiën 2014 Toerskiërs opgelet: het is nog steeds mogelijk je in te schrijven voor het NK Toerskiën 2014 op 22 februari in het Zuid-Duitse Berchtesgaden. Het kampioenschap, dat voor de derde keer wordt gehouden, is dit keer onderdeel van de Jennerstier Race, een legendarische skiwedstrijd met een parcours dat wordt gekenmerkt door fysiek zware en technisch moeilijke passages. Ook legendarisch: bij de finish kunnen de deelnemers zich tegoed doen aan het - naar verluidt - beste taartenbuffet ter wereld. Instructies voor inschrijven zijn te vinden op de NKBV-site via bit.ly/1euiQVd Meer informatie over de race staat op www.jennerstier.de

Foto Sieto van der Heide

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

Fitz Roy.

Puja in het basiskamp van de Ama Dablam.

Expeditienieuws Nederlanders actief op Ama Dablam

Eerste Nederlandse beklimming Fitz Roy

Drie Nederlanders waren afgelopen najaar met drie verschillende commerciële expedities onderweg op de 6856 meter hoge Ama Dablam in Nepal. Bij de beklimming werden de teams, vooral aan het begin van het seizoen, geplaagd door de sneeuwcondities als gevolg van de cycloon Phailin. Daardoor wist Mark van ’t Hof (Summit Climb) de top niet te bereiken. Winnie de Koning (Jagged Globe) en Hoogtelijnredacteur Sieto van der Heide (met Tim Mosedale) hadden meer geluk. Zij bereikten de top op respectievelijk 20 en 22 november.

Jefta Smit en Niek de Jonge stonden 19 december als eerste Nederlanders op de top van Fitz Roy (3405 meter) in Patagonië. Het tweetal beklom de berg via de zogeheten Franco Argentina route (75 graden. 6c, 6a/c1 obl., 1000m). Smit en De Jonge konden bij de beklimming profiteren van een korte - en zeldzame - periode met goed weer. Tijdens de aanloop hadden ze nog last van extreem harde wind; de eerste klimdag was windstil en bewolkt, de tweede dag was volgens De Jonge “het weer waar we voor gekomen waren, een heerlijk zonnetje en geen zuchtje wind”.

Kort voor de top werd duidelijk dat het goede weer alweer voorbij was.

“Al snel waren we aan het abseilen door puur noodweer. Harde rukwinden zoals ik die in de Alpen nog nooit heb meegemaakt, sneeuw en spindrift en nauwelijks zicht. Rond half elf begon het donker te worden en hebben we besloten in onze bivakzak te kruipen. De hele nacht bezig geweest met sneeuw buiten te houden en de ledematen warm te houden, het was bizar”, aldus De Jonge. Lees meer op www.niekdejonge.nl/blog.

Stephan Wijnkamp eerste Nederlander op Chulu West De in Oostenrijk wonende Nederlander Stephan Wijnkamp bereikte op 4 november de top van de 6419 meter hoge Chulu West in Nepal. Wijnkamp beklom de berg met een kleine, zelfgeorganiseerde expeditie die verder bestond uit zijn partner Cornelia Becker, de Franse berggids Michel Bordet en de Nepalees Pemba Nuru Sherpa en vijf dragers.

Bij de toppoging had het team volgens Wijnkamp “het beste weer van de hele trip”. Bij de beklimming hadden ze wel last van slechte sneeuwcondities, veroorzaakt door de nasleep van de tropische cycloon Phailin, die eind oktober over Oost-India trok. Het team was de enige expeditie die in het naseizoen van 2013 de top bereikte. Wijnkamp is waarschijnlijk de eerste Nederlander op de top van de Chulu West.

Stephan Wijnkamp, Cornelia Becker en Michel Bordet.

Dennis van Hoek en Marianne van der Steen klimmen als eerste Nederlanders M11 Hoe ziet een route met moeilijkheidsgraad M11 er ongeveer uit? Denk: groot, overhangend dak, met hier en daar een forse ijspegel, te beklimmen met ijsbijlen en stijgijzers. Dennis van Hoek en Marianne van der Steen klommen 15 december als eerste Nederlanders een met M11 gewaardeerde route, Pappi’s Kleine Liebling in het Zuid-Duitse klimgebied Strazlachklamm. Van der Steen flashte eerder die maand al de route Arsch Bumpe (M10+), ook in Strazlachklamm. Fedor Broekhoven en Eric Frankenmolen klommen in 2006 in het Zwitserse Kandersteg de route Tomahawk, destijds een M10+ maar tegenwoordig gewaardeerd als M11- of M11.

Datzelfde jaar klom Wouter Meijs de route Matador (D11), eveneens in Kandersteg. De D waardering staat voor Dry en wordt gebruikt voor drytoolroutes die volledig vrij van ijs zijn. De M waardering staat voor Mixed en wordt gebruikt voor routes die bestaan uit zowel rots als ijspassages. De waardering lopen gelijk, dus een D11 is even zwaar als een M11.

HOOGTELIJN 1-2014 |

15

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

Ierse persprijs voor Hoogtelijnartikel Martin Fickweiler Rotsklimmer, fotograaf en auteur Martin Fickweiler werd eind november bekroond bij de Ierland Press Awards, een prijs voor journalisten die het afgelopen jaar de meest indrukwekkende reisreportages over Ierland hebben gemaakt. Fickweiler won de award voor zijn foto’s bij zijn artikel “Eentje uit m’n top drie” over rotsklimmen bij het Noord-Ierse Fair Head uit Hoogtelijn #2 van 2013. Het is niet de eerste keer dat een artikel uit de Hoogtelijn een persprijs krijgt. In 2012 werd een themanummer over de Ardennen bekroond met een persprijs van Toerisme België.Het bekroonde artikel van Fickweiler is online terug te vinden in de digitale versie van Hoogtelijn via tinyurl.com/my6ya2a

Foto Tim van der Linden

ADVERTENTIE

Nikki van Bergen in actie tijdens de IFSC World Cup Lead in Puurs (België).

Nikki van Bergen eindigt wedstrijdseizoen als nummer 10 van de wereld De laatste wereldbekerwedstrijd van 2013, in het Sloveense Kranj, eindigde voor de Nederlandse deelnemers Elko Schellingerhout en Nikki van Bergen in een teleurstelling. Schellingerhout kwam niet verder dan de 49e plaats, Van Bergen moest genoegen nemen met de 21 plek. Van Bergen schrijft op haar weblog (www.nikkivanbergen.com) dat ze “simpelweg niet meer de mentale energie had om de strijd aan te gaan”.

Ondanks de tegenvallende uitslag, eindigde het klimseizoen voor Van Bergen met een opsteker: dankzij haar resultaten in eerdere wedstrijden bereikte ze de tiende plaats op de wereldranglijst.

Winnaars van het wereldbekerseizoen werden Sachi Amma (Japan) bij de heren en Jain Kim (Korea) bij de dames.

16 |

HOOGTELIJN 1-2014

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++ Jorg Verhoeven in de finaleroute van het NK Lead 2013.

Foto Reindert Lenselink

sportklimnieuws Favorieten winnen Lotto NK Lead in Rock Steady Bussum klimwand van Rock Steady aanpassen. Hierdoor konden er extra spectaculaire routes gebouwd worden door de Belgische hoofdroutebouwers die ondersteund werden door een aantal Nederlandse bouwers. Heb je de aanpassingen van de klimwand in Bussum nog niet gezien? Ga dan langs bij Rock Steady om dezelfde wand als de Nederlandse kampioenen te beklimmen! Een videoverslag van de wedstrijd is te vinden op het YouTube-kanaal van de NKBV: www.youtube.com/nkbv.

Lees een portret van de nummer twee van het NK, Teun Keusters, in het middenkatern van deze Hoogtelijn (pagina 41).

In het middenkatern staat ook een overzicht van alle klimhallen en de wedstrijdkalender voor 2014.

Foto Reinier Rijke

Ontlading bij de leerlingen van De Ontdekking na het winnen van de zinderende finale.

De Ontdekking uit Almere wint SchoolKlimCompetitie Basisschool De Ontdekking uit Almere is de winnaar van de landelijke SchoolKlimCompetitie 2013. Leerlingen uit groep 7 en 8 streden tijdens de finale in Mountain Network Nieuwegein tegen leeftijdgenoten uit Arnhem, Dordrecht, Heerenveen en Nieuwegein op onder meer een bouldertraverse.

In totaal deden er afgelopen jaar 3500 kinderen mee aan de competitie.

Lees meer over de competitie op www.schoolklimmen.nl.

Foto Tim van der Linden

Jorg Verhoeven en Nikki van Bergen maakten 9 november hun favorietenrol waar tijden het Lotto NK Lead 2013 in klimcentrum Rock Steady Bussum. Voor Verhoeven is het de zevende(!) keer dat hij de titel pakt bij het NK Lead. De tweede en derde plaats bij de heren gingen naar Teun Keusters en Elko Schellingerhout, bij de dames gingen plaats twee en drie naar Roelien van de Vrie en Tabitha Buma.

Een sportklimwedstrijd op het hoogste niveau organiseren is omvangrijk en niet eenvoudig. Rock Steady Bussum slaagde er in om samen met de NKBV een prachtige wedstrijd neer te zetten waarbij de klimmers letterlijk in de spotlights werden gezet.

Eigenaar Franck van de Barselaar liet speciaal voor het NK de

Toolen via houtblokken, autobanden en kettingen.

Van Hoek en Prins winnen drytoolwedstrijd Cervino Bijna honderd klimmers kwamen eind november naar de Petzl Drytooldag bij klimcentrum Monte Cervino in Bergschenhoek.

De overwinning ging bij de heren naar Dennis van Hoek van het Nederlands IJsklimteam. Bij de dames won Corien Prins, die de afgelopen jaren twee keer de ijsklimwedstrijd Knoope Open Ice op haar naam wist te zetten. Voor wie niet wachten kan: de drytoolwedstrijd wordt dit jaar gehouden op 6 december. Schrijf je alvast in via wedstrijden.nkbv.nl.

Foto’s en een video van de Petzl Drytooldag staan op nkbv.nl.

Partners van het Nederlands Team

HOOGTELIJN 1-2014 |

17

Mijn bergsportcarrière Bergen. De stilte. De mystiek. De natuur. Overweldigend en groots. Liefelijk en nietig. Kou, ijs en sneeuw. Warme rotsen, koeienbellen, blauwe gentianen. De warme kachel in een hut. Stinkende sokken in een benauwde tent. Natte kou in een tochtig bivak. Gerinkel van nuts en friends, krassen van een stijgijzer, een knellende rugzak.

Boven op de berg. Herinneringen. Vergezichten. Dromen.

Die worden in iedere Hoogtelijn van dit jaar verteld.

Voor de zesde maal was in september 2013 het internationale Camping Festival op Mount Wugongshan in de Chinese provincie Jiangxi.

Het festival trok 15.000 outdoorliefhebbers.

18 |

hoogtelijn 1-2014 | foto Reuters/Novum

BOVEN OP

DE BERG

B erg spor

tda g

‘t Was boven op de berg dat ik begreep En besloot het nooit meer te vergeten ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Wat ik al lang had moeten weten Diep onder mij het zachte groene dal Wit boven mij de wolken in het blauw ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Wat ik nooit meer vergeten wou Geen stem, geen vuur vanuit een struik Gewoon vage bergen in de mist ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Dat ik dit al langer wist Altijd Altijd Geen donderslag bij heldere hemel Ook niet de bleke sikkel van de maan ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Ik kan ook zonder angst bestaan Was het de wind die mij vertelde Je bent nooit alleen op deze aarde ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Wat ik al lang bewaarde Was het de warmte van de zon De geur van steen, door mij herkend ‘t Was boven op de berg dat ik begreep Je bent nooit alleen als je samen met jezelf bent Altijd Altijd Bram Vermeulen (1946-2004)

HOOGTELIJN 1-2014 |

19

portd B erg s

ag NKBV-ledenpas

Naam: Jo Bareman Leeftijd: 84 Woonplaats: Zwiep (Lochem)

NKBV-lid sinds: 1959 (eerst NBV, later ook KNAV) Beroep: Gepensioneerd tekenleraar Eerste berg: Reiterspitze (2375 m) in 1953 Mooiste tocht: Punta Rasica, Bergell Bergboek: Vooroorlogse schoolatlas met een foto van klimmers op Mont Blanc

Jo Bareman op de Grosse Litzner, Silvretta, 1960.

ZESTIG JAAR ERVARING “W

e gingen met de trein vanuit Zeeland naar Rotterdam en daarvandaan met een bus naar Oostenrijk. Het spoor liep over een dijkje, verder stond alles onder water. Daardoor weet ik nog welk jaar het was: 1953.”

Jo Bareman (84) wandelt en klimt al zestig jaar in de bergen. Eerst met zijn vrouw (“Ze ontdekte bij onze eerste tocht dat ze hoogtevrees had”), later met zijn vaste klimmaten Jan Pot en Rein de Kraker, net als hij afkomstig uit Zeeuws-Vlaanderen. “We wisten in het begin nergens van. We hadden ook nog nooit van de bergsportvereniging gehoord”, vertelt hij.

Dat veranderde toen zijn vrouw hem wees op een artikel uit de Libelle over vrouwen die gingen klimmen aan de brandweergarage in Amsterdam. Bareman werd meteen lid van de Sektion Holland, de latere NBV, die de zogeheten Kletterschule Amsterdam beheerde. Hij noem een paar bergnamen: “De Badillekante, met m’n vriend Jan Kunzel. De Zuckerhu˝tl, Wilder Freiger en Wilder Pfaff, in één overschrijding. Eigenlijk waren we niet eens zo zeer sportmensen. Eerder natuurliefhebbers.”

Sinds 2002 maakt Bareman tochten met z’n dochter Ebrina. Een paar kleine concessies doet hij wel: hutten worden van tevoren gereserveerd en saaie stukken worden overbrugd met de taxi of een liftje. “Mag ik ineens gratis met de lift omdat ik 80-plusser ben”, lacht hij.

“Misschien kan ik wat minder door m’n leeftijd, maar ik heb natuurlijk wel zestig jaar ervaring. Dat scheelt. In 2009 waren we samen op de Heilbronner Weg bij Oberstdorf, een tocht met staalkabels en ladders waarbij je nog echt moet klauteren. Dan denk ik wel: ouwe gek, dat je dat nou zo leuk vindt. Andere mensen zitten in het bejaardenhuis.”

20 |

2014

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST ERNST ARBOUW

Met dochter Ebrina op de schouders op Corsica 1965.

Berg sportdag

NKBV-ledenpas

2014 Naam: Lukas Brink Leeftijd: 17 Woonplaats: Wageningen

Lukas in Jotunheimen.

NKBV-lid sinds: 2011 Beroep: scholier (6 VWO)

‘IK WIL IN DE NATUUR ZIJN’ T

De Allalinhorn vanaf de Alphubel, door Lukas zelf gekiekt.

äsch, Zwitserland, 2007. Lukas Brink kijkt met een verrekijker uit het raam van zijn vakantiehuisje, ziet groepjes klimmers de Weisshorn opgaan en dagdroomt: ‘dat wil ik ook’. Hij is dan elf jaar. Dat gevoel wordt alleen maar sterker in de daaropvolgende jaren, wanneer hij met zijn ouders een paar huttentochten doet, een J1-cursus volgt en door de Noorse wildernis struint.

Het - voorlopige - hoogtepunt volgt in 2012: de beklimming van de Alphubel met gids. Lukas weet het nu zeker: “Ik wil in de natuur zijn.” Het sportklimmen heeft hij ook ontdekt, maar dat weegt niet op tegen het zelfstandig tochten maken in de ruige bergwildernis. Zeker omdat het zo goed te combineren is met zijn andere hobby, fotograferen.

“Dit jaar wil ik graag voor een J2-cursus gaan. Maar als mijn ouders een verre reis gaan maken - waarover ze aan het dubben zijn - moet ik nog een jaartje wachten.” En over 2014 gesproken: ook wat betreft zijn studiekeuze is nog niets zeker bij deze laatstejaars VWO’er. Het wordt geneeskunde of natuurkunde. Dat Lukas met die eerstgenoemde studie ooit misschien de stap zou kunnen maken naar de bergreddingsdienst, maakt dat er een lichte voorkeur is. Lachend: “En dan iemand van de Weisshorn oppikken, dan is het cirkeltje rond.”

TEKST BEREND BERLIJN | HOOGTELIJN 1-2014 |

21

Foto: Stefan Schlumpf

Loris & Nicolas Falquet Mammut Team Professionele Freerider en Extreme Ski filmmaker Huck en Chuck

Pulse Barryvox • Digitale en analoge lawinepiep met 3 antennes en akoestische gebruikersbegeleiding • Realtime 360°-kompasweergave voor eenvoudige plaatsbepaling • Snelle en exacte aanduiding van het aantal slachtoffers

Removable Airbag System • Een lawineairbag-systeem geschikt voor meerdere rugzakken • Bewezen Snowpulse Airbag Technologie • Totaalgewicht vanaf 2300 g incl. hoes (afhankelijk van rugzakmodel)

www.mammut.ch ⁄safety

Ruby in sportklimgebied Nösslach in Oostenrijk.

KLIMMER, REIZIGER EN SCHRIJVER

Berg sportdag

NKBV-ledenpas

2014 Naam: Ruby de Witte Leeftijd: 22 Woonplaats: Amsterdam Beroep: student Culturele Antropologie NKBV-lid sinds: ‘…ik mij kan herinneren!’

H

oe heerlijk is het om student te zijn! Tijd in overvloed. En Ruby’s bergsportplannen zijn navenant. Een ijsklimcursus in februari, van de zomer wellicht de Mont Blanc, en er wacht ook nog een C3-cursus. Het is dat Ruby drie tot vier dagen in de week achter de bar staat, anders zou geld een belemmering worden. “Ik leef super zuinig. Alles gaat op aan het klimmen.”

Het typeert hoe Ruby in het leven staat. Een hobby is een passie geworden. Want naast de alpiene uitspattingen schaaft zij in de klimhal druk aan haar sportklimniveau en is ze op weg om sportklimbegeleider te worden. Het is allemaal ‘de schuld’ van haar vader die zijn gezin al vroeg naar de bergen meesleepte. “We deden een gezinscursus, terwijl ik alleen nog sneeuwpoppen kon boetseren. We hebben ettelijke bergwandelingen gemaakt in Oostenrijk. Ik heb de Alpen met de paplepel binnengekregen”, lacht zij.

De ambities van Ruby passen bij iemand die gulzig in de klim- en bergsport staat. “Ik wilde altijd de Aconcagua in Zuid-Amerika beklimmen. Maar ik zeg nu tegen geen enkele 7000’er nee. De Himalaya lijkt me geweldig, ook om gewoon doorheen te trekken.

Veel van de wereld zien, schrijfster worden, en dan ook een roman over klimmen schrijven. Als dat me zou lukken, heb ik niks meer te wensen.”

Ruby (midden) met twee vriendinnen op de top van de Barre des Écrins, een van de hoogtepunten in haar bergsportcarrière.

TEKST BEREND BERLIJN | HOOGTELIJN 1-2014 |

23

Nepal n a v s n e r g over de

EINDELOOS STIJGEN EN DALEN Expeditieklimmers Katja Staartjes en Henk Wesselius en Chhiree Sherpa liepen dwars door Nepal, van het drielandenpunt met India en Tibet in het westen naar het drielandenpunt met dezelfde landen in het oosten. In vier etappes, verspreid over tweeëneenhalf jaar liepen ze ruim tweeduizend kilometer.

Onderweg kwamen ze twee keer boven de 6000 meter en passeerden ze twintig bergpassen van meer dan 5000 meter. In totaal overbrugden ze 125.000 hoogtemeters.

24 |

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S KATJA STAARTJES EN HENK WESSELIUS

B erg Katja Staa rtjes is ee spor n va hoofdgast n de tda g en op de B ergsportda Ze geeft t g. wee voord rachten ove haar bijzo r ndere Nepa l Traverse .

Vlak voor de Yala-pas (5425 m) de grens tussen de gebieden Mugu en Dolpo.

HOOGTELIJN 1-2014 |

25

Chhiree schenkt water in de pan voor noedelsoep in een teashop in Muchu, tussen Yari en Yalbang.

De Far West totaal onbekend

1

“Het idee ontstond op de Vaalserberg, letterlijk op het drielandenpunt. We waren aan het wandelen en ineens hadden we zoiets van: hé, Nepal heeft twee drielandenpunten met dezelfde landen, India en Tibet. Het hele plan was in vijf minuten rond. Laten we van de een naar de ander lopen. Ik was direct enthousiast.

Thuis hebben we de atlas erbij gepakt om te kijken waar de punten precies liggen, want dat wisten we eigenlijk niet. Toen bleek ook dat het allemaal nog niet zo makkelijk is. Als je op Google Earth kijkt zie je dat de landsgrenzen allemaal betwist zijn, vooral in de Far West. Het was ook niet duidelijk of die punten überhaupt bereikbaar waren, en hoe je er dan moest komen. Ik had een paar mailtjes naar Nepal gestuurd, maar ik kreeg steevast hetzelfde antwoord: ‘Het kan niet.’

Uiteindelijk ben ik naar Kathmandu gegaan om zelf dingen uit te zoeken en te regelen. Boekwinkels, landkaarten zoeken, met mensen praten, noem maar op. Via onze vaste trekkingagent ben ik zelfs bij het Ministerie voor Toerisme terechtgekomen. Op zo’n moment denk je: wat heeft dit voor zin, maar achteraf bleek het toch nuttig. Ik hoorde daar voor het eerst van de Great Himalaya Trail van Robin Boustead. Eerst baalde ik natuurlijk flink. Het bleek dat Robin een week eerder zelfs een boek over de route had gepubliceerd.

Ik belde Henk, die in Nederland was gebleven, en ik zeg: ‘Stik, het idee bestaat al.’

Maar goed, uiteindelijk heb je toch je eigen doel en dat is belangijker dan de vraag of je toevallig de eerste bent. Het plan met de drielandenpunten was sowieso nog niet eerder gedaan.

De Great Himalaya Trail volgt twee verschillende routes dwars door Nepal, er is een culturele variant en een alpiene variant, de Upper Great Himalaya Trail. De eerste paar honderd kilometer in het uiterste westen was totaal onontgonnen, daar hebben we onze eigen weg gezocht. We hebben besloten om daarna de Upper Great Himalaya Trail te volgen.

We hebben dus best profijt gehad van het werk van Robin. Tijdens de voorbereiding heb ik bovendien intensief contact met hem gehad, wat ons ook geholpen heeft.”

26 |

HOOGTELIJN 1-2014

Volop belangstelling van kinderen bij de homestay in Kerauja.

2

“We wilden de route in twee etappes lopen. Het westelijke deel in 2010 en dan in 2011 het oostelijke deel. In het najaar van 2010 zijn we gestart. Al vrij snel bleek dat het drielandenpunt onbereikbaar was door de zware moesson. Grote teleurstelling natuurlijk, maar we zeiden tegen elkaar: ‘We komen nog wel eens terug. Als we zestig zijn of zo.’ We zijn een stuk teruggelopen, en toen gebeurde dus het ongeluk, op de dertiende dag.

Het regende al dagen, waardoor de stenen spekglad waren. Henk morrelde tijdens het lopen wat aan z’n jas, daarbij lette hij even niet op waardoor hij is uitgegleden. Een paar meter onder het pad lag hij in het struikgewas. Hij voelde direct dat hij z’n sleutelbeen had gebroken. We moesten met een helikopter geëvacueerd worden maar dat had nogal wat voeten in aarde. Eerst kon de heli niet landen en toen hij eenmaal was geland, kon hij niet meer opstijgen, waardoor er een nieuwe helikopter moest komen.

Ongelofelijk. We hebben nog nooit een expeditie hoeven afbreken, laat staan dat we ergens geëvacueerd moesten worden. We hadden wel direct het gevoel dat we terug zouden gaan om het nog een keer te proberen. Nou ja, ik wel. Henk uiteindelijk ook wel, maar dat duurde misschien net iets langer. Ik dacht ook meteen: hé, dan hebben we alsnog de kans om naar het drielandenpunt te gaan.”

Aankomst op noordwestelijk drielandenpunt Tinkar la (5258 m) in Darchula.

Groepje yarchagumba-zoekers dat weken bivakkeert op 4100 meter in de buurt van de Yala-pas (Mugu-gebied) in de hoop het Himalaya-goud te vinden.

Afdaling van de gletsjer na de pas Tashi Labtsa in het Everestgebied

3

“Henk is twee keer in het Annapurnagebied geweest, ik was zelf niet westelijker geweest dan Manaslu. Van West-Nepal wisten we eigenlijk niks. Via een Zwitserse expeditie hadden we wel wat informatie gekregen. ‘Daar en daar loopt een weg en het kost twee dagen met een bus of jeep. Kan ook vier dagen zijn, afhankelijk van de moesson.’ Het uiterste westen is een gebied waar nooit toeristen komen.

Je komt door gebieden en over bergpassen waar bijna nooit iemand komt. Dat is een gevoel dat ik bijna niet kan beschrijven. Een beetje alsof je naar het eind van de wereld loopt. Er hangt een soort zuiverheid in de lucht – ik kan het niet goed uitleggen. Een soort spiritueel gevoel. Om je heen zie je de meest prachtige, onbekende bergen.

Op de weg naar het drielandenpunt kwamen we langs een grenspost. Er was nog niemand omdat het net winter was geweest. Dat was misschien maar goed ook, want anders hadden we moeten uitleggen wat ons plan was: ‘We lopen naar het drielandenpunt op 5258 meter, dan nemen we een foto en dan komen we weer terug.’

‘Waarom dan?’

‘Dat vinden we nou eenmaal leuk.’

Ik denk niet dat ze het geloofd hadden. Waarschijnlijk denken ze op dat moment dat je illegaal Tibet in wilt.

De grensregio is arm, maar in verhouding tot gebieden waar we later doorheen zijn gekomen is het er nog relatief welvarend. Het gebied krijgt bijvoorbeeld stroom uit India. Dat betekent dat de elektriciteitsvoorziening beter is dan in Kathmandu.

Verder is er wat handel over en weer; mensen gaan de grens over om inkopen te doen.

Echte armoede kom je bijvoorbeeld tegen in district Humla, ietsje verder van de grens. Verschrikkelijk om te zien. Dan denk je ook wel: wat doe ik hier. Uiteindelijk ben je toch maar een passant, een voyeur. Wij hebben de tijd en het geld om daar rond te lopen en niets te doen. Noem het hoe je wilt: tot jezelf komen, tot rust komen, vakantie – beetje uit de hand gelopen vakantie natuurlijk. Wij leven in onvoorstelbare luxe.”

4

“Er is nog niemand die de Upper Great Himalaya Trail zelfstandig heeft gelopen, zonder Nepalese ondersteuning. In de wildernis van de Far West en het uiterste oosten is dat eigenlijk ook niet te doen.

Dat terrein is in niets te vergelijken met de toeristische gebieden in Nepal of de Alpen. Henk en ik wilden de tocht doen in een zo klein mogelijk team en zijn op drie van de vier etappes ondersteund door Chhiree en onderweg af en toe nog door een vierde persoon.

Chhiree mailde ons. Het was de bedoeling dat ik tijdens m’n voorbereidingsweek in Kathmandu iemand zou zoeken, maar het was nog niet zo makkelijk om een geschikte kandidaat te vinden.

Op onze Nepal Traverse verdien je minder dan bij een Everestexpeditie, er is geen riante topbonus en je moet ook nog eens dag in dag uit met een zware rugzak slepen. Het leek Chhiree wel een uitdaging. In het dagelijks leven werkt hij als trekkinggids en hij had zoiets van: ik ga altijd al richting Everest of Annapurna of Langtang. Dit is weer eens iets anders.

Het klikte vanaf het begin ontzettend goed. Chhiree was ook nog nooit in West-Nepal geweest, maar uiteindelijk gaat het daar niet om. Hij spreekt Nepalees, Hindi, Tibetaans, Engels – een hele slimme jongen. Zonder hem hadden we de tocht niet kunnen maken, tenminste niet op deze manier. Bij mensen thuis overnachten was bijvoorbeeld een stuk moeilijker geworden, terwijl dat een geweldige manier is om het land en de gastvrijheid te ervaren.

Als je de taal niet spreekt duurt het allemaal vijf keer zo lang.

Alleen al zoiets simpels als het afspreken van een ontbijttijd. Als je dat niet doet, ga je ’s ochtends pas om tien uur op pad. Het is ook gewoon doodzonde om het in je eentje te doen, want je mist ontzettend veel van de lokale cultuur – tenzij je vloeiend Nepalees spreekt dus.” hoogtelijn 1-2014 |

27

Alsof je naar het einde van de wereld loopt

Henk op Kang La (5322 m), Annapurna.

Op circa 4100 meter in het Makalu-gebied.

6

5

“We hebben onderweg prachtige, onvergetelijke dingen meegemaakt, zowel in de natuur als met de plaatselijke bevolking. Op weg van en naar het westelijke drielandenpunt hebben we twee keer bij dezelfde boerenfamilie geslapen. Zulke ongelofelijke gastvrijheid – moet je je voorstellen dat je in Nederland ergens zomaar met z’n vieren op de stoep staat met de vraag of je kunt blijven overnachten.

Van de boerin kregen we verse karnemelk en boekweitpannenkoeken, gebakken op een kacheltje dat werd gestookt op hout en gedroogde yakmest. ’s Avonds kregen we ook nog eens aardappelcurry, rijst en linzen met daarbij rammenas, rauw gegeten met olie, knoflook en pepertjes. In de loop van de avond, na een paar glazen chang, werd de boer steeds spraakzamer. Hij vertelde dat dorpen in de grensregio rijst, olie en suiker krijgen van de Chinezen – voor nop! Ik vroeg of China zo goodwill van de grensbewoners wil kopen, maar als antwoord kregen we alleen een intrigerende glimlach.

In het Annapurnagebied zijn we met z’n tweeën over de Kang La getrokken, een pas van 5322 meter. Dat was tijdens de etappe zonder Chhiree. Alleen al de aanloop dwars door een weids, open berglandschap was fantastisch. Op de gletsjer was het zoeken naar de route, maar eenmaal in de sneeuwhelling naar de pas konden we lekker doorstampen. Hoofd leeg en focus op de Kang La. Het geeft een geweldig gevoel van verbondenheid om dat met z’n tweeën te kunnen doen. Verbondenheid met elkaar, maar ook verbondenheid met je omgeving. Bovenop de pas hadden we als beloning een prachtig uitzicht over het Annapurnamassief. Dat was echt een hoogtepunt.”

28 |

HOOGTELIJN 1-2014

“We zijn in de laatste etappe gestrand. Tien kilometer van ons einddoel. Onderweg hadden we al een paar dagen vastgezeten door slecht weer. Het bleef maar regenen en regenen en regenen. Het leek wel of de moesson was begonnen; we snapten er niets van.

Op een bepaald moment heb ik onze trekkingagent in Kathmandu gebeld. Hij vertelde dat Oost-India was getroffen door de tropische cycloon Phailin, waardoor het weer in de hele regio verstoord was.

Toen we verder gingen, moesten we eerst door de jungle. Vreselijk natte bende. Daarna kwamen we over een aantal passen met verse sneeuw. Dat was behoorlijk heftig. Soms bleef je staan, soms zakte je er tot je knieën doorheen, soms tot je heupen. Soms zat je ineens met je voet in een beek. We hadden leren schoenen – geen plastic expeditieschoenen. Op een gegeven moment zit de sneeuw en het water overal. En aan het eind van de middag bevriest dat weer.

Het is voor het eerst dat ik me afvroeg of we geen bevroren voeten zouden oplopen. Op een bepaald moment moesten we gedwongen kamperen op bijna 4900 meter. We hadden daarvoor 6,5 uur gedaan over een stuk van hooguit twee kilometer. We waren met z’n vieren en ik was echt bezorgd dat we niet goed door de nacht zouden komen.

Tijdens het laatste stukje gebeurde eigenlijk hetzelfde. We trokken over een gletsjer met gigantische blokken waar de sneeuw tussen was opgewaaid. Op een gegeven moment ging het echt niet meer.

Henk en ik hebben altijd op hetzelfde moment het gevoel dat we moeten omdraaien maar dat was nu anders. Chhiree en Henk wilden al eerder terug, of eigenlijk wilden ze niet eens op pad. Ik had het gevoel dat we het op z’n minst moesten proberen dus, eh ja, we zaten er wat anders in.

Ik heb ze overtuigd, maar op een bepaald moment geloofde ik er zelf ook niet meer in.

Bovendien ben je samen op pad en het werkt alleen als het hele team er vertrouwen in heeft. Ik baalde verschrikkelijk. Ver-schrik-ke-lijk. Op zo’n moment blijf ik ook nog een tijdje doormodderen over de beslissing. Als we nou dit… Als we nou dat… Henk is positiever. Die zegt gewoon: ‘Joh, we hebben het basiskamp gehaald en daarmee de hele Upper Great Himalaya Trail van 1700 kilometer voltooid. Denk eens aan al die mooie momenten die we onderweg hebben gehad.’

Het heeft wat tijd gekost, maar inmiddels ben ik ook wel een beetje gewend aan het idee.

We gaan ook zeker niet terug om die laatste tien kilometer nog een keer te doen. Daar zijn we allebei heel uitgesproken over. Dit project is afgelopen.”

Op Tashi Labtsa (5755 m) op de grens van het Rolwaling en Everest-gebied.

7

Afdalen op de gletsjer na de beruchte pas Amphu Labtsa (5845 m).

“Ik weet niet of deze tocht me nou echt heeft veranderd. Ik denk het niet. Ik realiseer me wel nog meer hoe ontzettend bevoorrecht we zijn dat we de tijd en de gelegenheid hebben zo’n traverse als deze te maken. Ik leer steeds beter te kijken naar de positieve dingen. Ik ben toch altijd geneigd te kijken naar wat er niet goed ging. Of naar wat er nog beter kan.

Het is misschien wat sterk uitgedrukt om te zeggen dat dit zwaarder was dan onze expedities. Het is anders – moeilijk vergelijkbaar. Bij een expeditie op een achtduizender zit je met andere teams op de berg, je hebt vaste touwen en je hebt goede informatie om je voor te bereiden. Je krijgt te maken met kou en extreme hoogte, dat maakt het zwaar, maar je komt altijd weer terug in het basiskamp. Daar heb je een kok en een lekker warme slaapzak en warme boots zodat je even kunt opladen.

De uitdaging van deze tocht is de onzekerheid. Je gaat elke dag opnieuw naar een nieuwe onbekende bestemming, je hebt elke dag opnieuw die onzekerheid, je hebt elke dag opnieuw die zware rugzak. Je moet elke dag nadenken over water en eten en de route en je slaapplaats. Maar juist dit is ook wat deze voettocht tot zo’n avontuur maakt. Je bent alleen bezig zijn met de dag zelf en ondertussen ben je eindeloos aan het stijgen en dalen in die grootse bergen, dat is toch geweldig?

Laat ik het zo zeggen: het is minstens net zo zwaar, maar het is zwaar op een andere manier. Eén ding is wel duidelijk. De Nepal Traverse is de mooiste tocht die ik ooit gemaakt heb.”

Bestel het nieuwste boek

Lopen over de grens

van Katja Staartjes

SPEC

ACTIEPIALE RIJS

Samen met haar man Henk Wesselius liep Katja Staartjes een uitgebreide variant Bestel van de Great Himalaya Trail, langs de v krijg he oor 1 maart, t boek grens van Nepal, dwars door de GRATIS thuisge Himalaya. Ruim 2000 kilometer avontuur, betaal stuurd en geen natuur en cultuur samengevat in een maar € € 35,95 30,lezenswaardig en inspirerend boek. Als u het boek - luxe gebonden, 468 pagina’s en vol met foto’s - voor 1 maart 2014 bestelt, krijgt u het gratis thuisgestuurd en betaalt u geen € 35,95 maar € 30,-. Bestellen kan via uitgeverij Lecturis.

Profiteer van flinke korting in de voorverkoop.

Ga daarvoor naar lopenoverdegrens.nl

HOOGTELIJN 1-2014 |

29

B erg

spo

rtda g Medicort is op de Bergsportd ag aanwezig met een aantal fysiothera peuten.

e j n a r o o i s vaste fy

TOPSPORTMEDISCHE

BEGELEIDING OP MAAT Zonder adequate begeleiding geen topsportprestaties.

Daarom is Wouter Jongeneelen, bondscoach van het Nederlands Team Sportklimmen (jeugd en senioren, boulder en lead) blij met de sportmedische ondersteuning van Medicort Sports & Orthopedic Care.

“Groot pluspunt is dat fysiotherapeut Mathieu Ceron zelf sportklimmer is.”

V

erwacht van Mathieu geen wonderen. Dat zou een verkeerde voorstelling van zaken zijn. Wie topsport beoefent, zoekt per definitie de grens op, en gaat daar soms overheen.

Blessures zijn een vervelende, maar reële bijkomstigheid, zeker in de klimsport, waar het hele lichaamsgewicht vrijwel permanent hangt aan enkele peesjes, spiertjes en gewrichtjes. Vooral schouder, elleboog, pols en vingers zijn kwetsbaar.

Maar je kunt de risico’s wel minimaliseren of, als het eenmaal raak is, de schade - lees: de uitval - zo beperkt mogelijk houden. En daar komt Mathieu om de hoek kijken. Hij is ervaringsdeskundige.

30 |

Mathieu ontdekte de klimsport op z’n veertiende en bewoog zich snel en soepel door de moeilijkheidsgraden heen.

En dus was hij ook aan de beurt. “Ik liep in 2010 een hardnekkige irritatie aan een peesschede in de hand op en moest in 2013 geopereerd worden aan mijn pink. Als je dan gaat rondkijken, zie je dat de (para)medische kennis op het gebied van sportklimblessures in Nederland beperkt is.”

De essentie van topsport Mathieu wist wat hem te doen stond in zijn fysiotherapieopleiding. Zijn eindonderzoek wijdde hij aan ‘krachttraining bij jeugdklimmers’. Daarna specialiseerde hij zich als handfysiotherapeut en hand/pols echografist. En nu vallen alle puzzelstukjes op hun plaats. Als vaste fysiotherapeut van Oranje vanuit Medicort S&OC mengt hij zijn liefde voor het klimmen met zijn professionele belangstelling.

Wouter Jongeneelen: “Mathieu is veel meer dan onze fysiotherapeut. Vanwege zijn achtergrond als topklimmer is hij ook mijn sparringpartner. Hij helpt mij bij het samenstellen van de

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST BEREND BERLIJN | FOTO’S AART MARKIES

Mathieu Ceron traint met leden van het Nederlands Team in de boulderhal van Monk in Eindhoven.

Rechts Lisa Sanders, links Teun Keusters.

Wat is Medicort S&OC?

Medicort Sports & Orthopedic Care is een centrum voor sportmedische zorg en orthopedische revalidatie met meerdere vestigingen. Het streven naar de hoogste kwaliteitsstandaard heeft erin geresulteerd dat het ook sportbonden tot haar klantenkring mag rekenen. Naast de NKBV maken ook de KNLTB (tennis) en KNBSB (honk- en softbal) gebruik van de diensten van Medicort. Sinds 2011 is Medicort S&OC gecertificeerd als Topsport Medisch Samenwerkingsverband (TMS) en mag het Olympische sporters bijstaan. “Wij hebben binnen de klim- en bergsport ook een samenwerkingsverband met Mountain Network en Monk”, vertelt Business Development Manager Cees van Rootselaar. “Op verschillende van hun locaties hebben we een sportmedische praktijk geopend waar iedereen zich kan laten behandelen. Daarnaast hebben we inloopspreekuren bij boulderhallen Delfts Bleau en Sterk.”

Ook in de relatie met de NKBV zit nog rek volgens Van Rootselaar. “We kunnen sportmedische keuringen uitvoeren om een beeld te krijgen van iemands fysieke conditie. Of eventuele medische problemen opsporen en advies geven hoe hiermee om te gaan in de bergen.”

trainingsprogramma’s. Begeleiding - welke dan ook - is alleen maar zinvol, als je elkaar door en door kent en constant kennis en ervaringen uitwisselt, totdat per sporter een maatwerkaanpak ontstaat. Dat is de essentie van topsport. Mathieu en ik denken daar precies hetzelfde over.”

Intensievere samenwerking Je kunt ook bijna niet meer zonder zo’n innige professionele relatie, als je met meer mensen harder wilt trainen om zo als ‘klimnatie’ een hoger prestatiepeil te bereiken. Want dat is het streven. Mathieu is present bij de centrale trainingen van Oranje - twee keer in de maand - in Eindhoven. Daarnaast zoekt hij de klimmers vaak op in hun thuishallen.

Dit jaar wordt de samenwerking nog verder geïntensiveerd. “We willen alle trainers van Nederland gaan bijscholen, inclusief die van de RTC’s (Regionale Talenten Centra, red.)”, aldus Mathieu.

“De afgelopen jaren is het niveau in het veld gezakt of onze aanpak is relatief beter geworden. In ieder geval is het gat gegroeid. Dat is een slechte zaak”, vervolgt Wouter.

‘Ergens stokt het’ Mathieu en Wouter maken zich vooral zorgen over de leeftijdscategorie 10-15 jaar. Want hoe kan het zijn dat een elfjarige het plastic uit de muur klimt, maar dat dit op zestienjarige leeftijd niet meer terug te zien is in een mooie stijgende lijn. “Ergens stokt het”, meent Mathieu. “We willen de talenten eruit pikken en die doorontwikkeling beter begeleiden, zodat ze goed voorbereid voor de deur van Jong Oranje worden afgezet en op een hoger startniveau kunnen beginnen.”

Wouter: “Jeugd in deze leeftijd is volop in de groei. Dat maakt het lichaam extra kwetsbaar en vereist zorgvuldige keuzes. Hoe

belastbaar is iemand? Waar zit hij of zij in zijn groeicurve? Dat moet je haarscherp in de gaten houden. Mathieu heeft juist op dit gebied veel knowhow opgebouwd.”

Nog meer begeleiding Kortom, met de sportmedische zorg zit het wel goed. Maar bij het bedrijven van topsport komt meer kijken. Als leden van het Nederlands team een diëtiste of sportpsycholoog willen raadplegen, dan moet dat nu op basis van de eigen verzekering. “Idealiter wil je een teamdiëtist of -psycholoog tot je beschikking hebben, waarmee je een band opbouwt en snel mee kunt schakelen. Net als bij Mathieu”, besluit Wouter.

Tips van de fysiotherapeut

Wel of geen warming-up voordat je gaat klimmen? Een interview met een fysiotherapeut lijkt bij uitstek de gelegenheid om wat hardnekkige vragen over blessurepreventie beantwoord te krijgen.

Maar Mathieu waakt voor algemene wijsheden. Het zou niet passen bij iemand die maatwerk propageert. Ook op dit punt zegt hij onomwonden: “Het is ontzettend persoonlijk. Sommige mensen gedijen erbij, anderen niet. Wel is het raadzaam om op te bouwen in een goede intensiteit en niet meteen aan je limiet te gaan klimmen.”

Goed bewegingspatroon

Variëren in routes of grepen zorgt ook voor een gelijkmatigere belasting. Mathieu: “Daarom is buiten klimmen vaak minder blessuregevoelig. De rijkdom van de natuur zorgt al voor die afwisseling.” Maar het allerbelangrijkste is om een bewegingspatroon te hebben dat het lichaam niet onnodig onder druk zet. Dat je bijvoorbeeld teveel in je gewrichten hangt. Vooral in de groei is dat funest. Actief klimmen waarbij je zoveel mogelijk spieren mobiliseert, zodat de spanning breed wordt opgevangen; dan ben je zuinig op lijf en leden.

Absolute rust

En als je dan onverhoopt toch geblesseerd raakt, dan is ‘absolute rust’ volgens Mathieu niet altijd het beste advies. “Afhankelijk van het ongemak, kun je beter blijven trainen, ook al moet je sommige inspanningen laten. Dat stimuleert de doorbloeding, en dus het herstel. Maar ook nu wil ik niet te generalistisch klinken. Laat je goed voorlichten, het liefst door iemand met verstand van zaken.”

hoogtelijn 1-2014 |

31

B erg sp vertelt op de Wim Derksen over zijn loopBergsportdag zijn belevingen activiteiten en in de Alpen. als trailrunner

ortda g

NIET VERLANGEN NAAR DE FINISH

“HELEM L GESL PT

EN TOT L EUFORISCH” Hoogleraar en hardloper Wim Derksen houdt van zware, lange wedstrijden – het liefst bergop. Het begon een paar jaar geleden met de Jungfrau Marathon. Na de finish lag hij meer dan een uur op een brancard en wist hij dat hij zijn nieuwe roeping gevonden had.

Afgelopen zomer voltooide hij voor de tweede keer de Swissalpine K78.

“I

s het nou leuk om boven op zo’n berg te staan kotsen? Ja dat is hartstikke leuk.” Ultraloper Wim Derksen (1952) wil maar even zeggen: de ontberingen van een bergmarathon worden meer dan goed gemaakt door de runner’s high, het euforische gevoel na de finish.

Derksen, in het dagelijks leven hoogleraar bestuurskunde in Rotterdam, liep afgelopen zomer zijn tweede Swissalpine K78, een hardloopwedstrijd van 78 kilometer over de bergen rond Davos, ruim 2600 meter omhoog, 2600 meter omlaag. Een uitputtingsslag. Eén klein voorbeeld: om überhaupt de finish te kunnen halen, moet je onderweg voldoende blijven eten en drinken.

Minstens een liter vocht per uur, plus in de loop van de dag een bonte verzameling gelletjes, energy blocks, rozijnen en ander spul.

Het probleem is dat het lichaam zich op een bepaald moment gaat verzetten tegen nóg meer water en nóg meer zoete

32 |

sportdrank. Het gevolg: overgeven of diarree. En daarna moet je weer verder, urenlang tussen sneeuwvelden, springen van steen naar steen. “Terwijl om je heen andere lopers in cellofaan liggen te wachten op de helikopter.”

In 2005 liep Derksen zijn eerste bergwedstrijd, de relatief bekende Jungfrau Marathon, van het centrum van Interlaken via Wengen omhoog naar Kleine Scheidegg, over een hoogteverschil van ruim 1500 meter. “In een bergmarathon krijg je vleugels. Je zweeft van steen naar steen; je krijgt werkelijk het gevoel dat je opstijgt.”

Dat gevoel, hij noemt het zelf ‘de lichtheid

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ

van het lopen’, lijkt moeilijk te verenigen met de beschrijving van de wedstrijd in zijn boek Loopgek, een anekdotisch verslag van de voorbereiding op z’n eerste Swissalpine.

“Ik zak na de finish door m’n benen. Het hek dat ik vastklem, kan me niet houden.

Sterke mannen snellen toe en voeren me af op een brancard. […] Acht bekers en vijf kwartier verder gaat het weer. Terwijl mijn buurman angstig vraagt of hij doodgaat, en de man van de EHBO meldt dat hier nog nooit iemand ‘gestorben ist’, stap ik op.”

Een vraag over het citaat wuift hij lachend weg: “Ja ja, wat zijn dat nou voor sombermansverhalen? Oké, ik heb ruim een uur

Op een bepaald moment w ordt een marathon een train ingsrondje

op een brancard gelegen. Dat komt omdat ik te weinig had gedronken en dát komt omdat je de laatste zeven kilometer langs de rand van de gletsjer loopt. Daar zijn geen verzorgingsposten meer.”

“Daarna ben ik gaan douchen. Er is een geïmproviseerde douche in een soort halfopen tent. Je kijkt zo de Eiger Noordwand in. Naaaahh! Dan ben je toch vergeten dat je net nog op een brancard lag? Ik ben daarna nog vaak in Kleine Scheidegg geweest, maar dat gevoel krijg je niet meer terug. Het gevoel dat je helemaal tevreden en euforisch bent. Die totale uitputting die erbij hoort – ja, die neem ik voor lief.”

Vlakke marathon Naast bergwedstrijden loopt Derksen met enige regelmaat een reguliere marathon.

Hij verschuift iets op zijn stoel en zegt dan, zachter dan normaal: “Je mag het eigenlijk niet zeggen, maar op een bepaald moment wordt een vlakke marathon eigenlijk een trainingsrondje.”

“In 2011 heb ik vijf marathons gelopen in een half jaar tijd. Iedere keer dacht ik na afloop: ach…” Hij haalt zijn schouders op.

“Voor mij is de echte uitdaging verder en zwaarder. Het gevoel dat je krijgt als dat lukt – dan ligt de wereld aan je voeten.”

“In gewone, vlakke marathons ga je…” Hij slaat met z’n handen op z’n bovenbenen

om het geluid van voetstappen na te doen: stap, stap, stap, stap.

“Volledig monotoon, bijna hypnotisch. Je komt in een soort flow.

Een bergmarathon is anders; je bent zo ontzettend geconcentreerd. Ik kan me letterlijk iedere steen in de Swissalpine voor de geest halen. Deze zomer zag ik de steen liggen waarover ik drie jaar geleden gestruikeld ben. Ik herkende hem meteen. Bizar. Je onthoudt alles.”

De behoefte om langere en zwaardere wedstrijden te lopen brengt Derksen in een vicieuze cirkel. “Het is een raar soort spiraal. Ik kan alleen maar zo hard trainen als ik een mooie uitdaging heb, maar die uitdaging moet elke keer groter zijn, waardoor je nog harder moet trainen... Zoiets als, laat ik zeggen, de marathon van Leiden, biedt mij geen uitdaging meer om zo hard te trainen. Zo’n marathon wordt dan een onderdeel van je training. Ik moet een Swissalpine lopen om mezelf gemotiveerd te houden.” hoogtelijn 1-2014 |

33

ere steen d e i k j i l r e t t e l Ik kan me alen. h t s e e g e d r o o e v in de Swissalpin “Drie jaar geleden, na de eerste Swissalpine, was dat ook echt een probleem: waarheen nu? Ik wist het echt even niet meer. Tot m’n vrouw anderhalf jaar geleden zei dat ik hem maar weer moest gaan lopen.

Zij zag wel dat ik moeite had mezelf gemotiveerd te houden.”

Derksen vertelt dat hij zich op dit moment voorbereidt op de RUN in het Oost-Groningse Winschoten, een ultramarathon over honderd kilometer. En dan, alsof het eigenlijk nog geheim is: “Ik denk dat ik het jaar daarna opnieuw de K78 ga doen.”

Adrenaline “De laatste twee nachten voor de wedstrijd slaap ik niet. Ik ben helemaal opgeladen, m’n hart klopt 48 uur keihard in m’n keel”, vertelt Derksen. “Je zou ons ’s ochtends vroeg moeten zien, vlak voor

34 |

hoogtelijn 1-2014

de start. Dan staan we daar met z’n allen in het startvak, helemaal opgeladen. Eén brok concentratie. Dat is het mooie van zo’n K78. Er loopt niemand mee die denkt: gut, laat ik het eens proberen. Er loopt niemand die het doet voor een weddenschap met z’n vrienden in de kroeg.”

Wie lopen er dan wel? Derksen weet het eigenlijk niet. “Geen idee, want je praat dus niet met elkaar. Iedereen is alleen maar heel geconcentreerd met zichzelf bezig, met z’n gelletjes en z’n ditjes en z’n datjes. Helemaal gefocust.”

Onderweg praten de ultralopers ook niet met elkaar. “Heel anders dan bij marathons, want daar wordt heel wat afgekletst. Heel raar, maar ook wel weer heel mooi. ’s Ochtends loop je met elkaar in doodse stilte door de straten van

Davos. Af en toe roept iemand iets uit het publiek, verder hoor je alleen het geluid van voetstappen.” Hij slaat opnieuw met zijn handen op z’n bovenbenen: stap, stap, stap, stap.

“Niet echt een gezelligheidsclub, maar het is wel een hechte gemeenschap. Iedereen let onderweg goed op elkaar. Weet je wat het is – als je onderweg mensen in aluminium reddingsdekens ziet liggen, dan praat je niet zoveel meer.”

Sinds de zomermaanden worstelt Derksen met opeenvolgende dips. Trainingsmoe, blessureleed, er zijn allerhande oorzaken aan te wijzen. “Mentale dips – goh, ik heb vandaag geen zin om te trainen”, zegt hij.

“Da’s wel bijzonder, dat overkomt me anders nooit. Ik ben vanaf januari 2013 wel erg diep gegaan. In januari, april en mei

Wie is…

Wim Derksen Professor Wim Derksen (Meppel, 1952) begon in 1999 met hardlopen, naar eigen zeggen omdat ‘de Elfstedentocht maar niet kwam.’ “Een vriend van me zei: ‘Ga hardlopen. Hardloopwedstrijden gaan altijd door.’”

In 2000 liep hij in Rotterdam zijn eerste marathon.

Daarna volgden wedstrijden in onder meer Leiden, Berlijn, Apeldoorn, Spijkenisse en New York. In 2005 liep hij zijn eerste bergmarathon, de Jungfrau Marathon vanuit Interlaken naar Kleine Scheidegg.

In 2010 en 2013 liep hij de Swissalpine K78, een ultraloop van 78 kilometer rond Davos waarbij de lopers onderweg 2660 hoogtemeters overbruggen.

Derksen is hoogleraar bestuurskunde en heeft een adviespraktijk op het gebied van overheid en onderwijs.

1986 1989 1993 heb ik marathons gelopen, plus in de zomer de K78.”

Derksen legt uit dat hij vijf keer per week traint, vier keer lopen, één keer naar de sportschool om te spinnen. Iedere week, weer of geen weer. “Ik ben niet iemand die zomaar een dag overslaat. Als er een training op het programma staat, dan wordt er getraind. Hij moet en hij zal. Maar als je tien uur per week traint, dan staat je hele leven eigenlijk permanent onder hoogspanning. Je moet je uren er iedere keer toch maar weer tussen zien te frommelen. Er is geen moment dat je zomaar even op je kont gaat zitten en niets doet – nou kan ik dat überhaupt niet. Daar komt nog bij dat ik het hele jaar geblesseerd ben geweest, wat ik eigenlijk niet wist. Of nou ja, misschien wist ik het wel.

Het deed pijn, maar ja…”

“Ik loop wat scheef en daardoor heb ik een blessure aan mijn teen opgelopen. Na een uur lopen komt de pijn en als je dan nog twee uur moet… Niet bij nadenken. Maar je voelt hem wel. De lol was er wel een beetje af. Het holt je uit.”

In juli, tweeënhalve week voor hij naar Zwitserland vertrok, kreeg hij een zweepslag in z’n kuit. “Ik liep op de band, bij de sportschool en ineens: pang! De volgende dag ben ik twee uur gaan crosstrainen, de dag daarna twee uur spinnen, toen had ik een rustdag en vervolgens wou ik op zondag vier uur gaan lopen. Na tien minuten ging het niet meer.

Toen ben ik naar huis gestrompeld, dertien dagen voor de Swissalpine.”

“Het vreemde is: ik heb geen moment gedacht dat ik het niet zou halen. Ik dacht alleen maar: dit kan niet waar zijn. Dit...

1994 1997 1999 2000 2000 2005 2002 2009 2010 2011 2011 2013

Elfstedentocht Hoogleraar bestuurskunde, Leiden Lid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (tot 2000) Hoogleraar Lokaal bestuur, Leiden Elfstedentocht Begint met hardlopen Marathon van Rotterdam (3:49:17) Hoogleraar Bestuurskunde, Rotterdam Jungfrau Marathon (5:00:48) Directeur Ruimtelijk Planbureau, Den Haag (tot 2008) Marathon Berlijn, PR (3:13:56) Swissalpine K78 (10:20:44) Marathon La Roche-en-Ardenne Swissalpine C42 (4:01:43) Swissalpine K78, nieuwe zwaardere route (12:45:41)

Derksen schreef over zijn voorbereiding op de Swissalpine van 2010 het boek Loopgek, verschenen bij uitgeverij Prometheus. Meer over zijn hardloopcarrière en zijn professionele loopbaan is te vinden op www.wimderksen.com.

HOOGTELIJN 1-2014 |

35

HANWAG BUNION MODELLEN In 2013 introduceerde Hanwag als eerste een wandelschoen voor mensen die last hebben van een Hallux Valgus, oftewel een scheefstand van de grote teen ten gevolge van een vergroeiing in het teengewricht. HANWAG ontwikkelde hiervoor een speciale trekkingleest die precies op de plaats waar de “bobbel” zit meer ruimte biedt. Dit model de Alta Bunion werd hiervoor genomineerd en won gelijk de Outdoor Award 2013. Op basis van deze nieuwe trekkingleest komt Hanwag voor dit jaar met twee nieuwe modellen de Tatra Bunion en de Valungo Bunion. Alle drie de modellen hebben een chroomvrije leren binnenvoering, dus vrij van allergenen; een weldaad voor mensen met een gevoelige huid en diabetici. De genoemde modellen zijn verkrijgbaar in een specifieke dames- en herenleest en zijn bovendien verzoolbaar.

VALUNGO BUNION

WE ARE

SKIMOUNTAINEERS

GROW, CHALLENGE, EVOLVE: THIS IS WHAT SKIMOUNTAINEERING IS ALL ABOUT. THESE ARE THE CORE VALUES OF LA SPORTIVA.AND THIS IS THE LA SPORTIVA SKIMOUNTAINEERING APPAREL COLLECTION.

ALTA BUNION

LA SPORTIVA ® is a trademark of the shoe manufacturing company “La Sportiva S.p.A” located in Italy (TN)

TATRA BUNION

Photo © La Sportiva

info@hanwag.nl | www.hanwag.nl

Ik strijd niet t egen de berg. Ik stri jd tegen mezelf.

De Swissalpine K78 – en andere bergmarathons

kan... niet... waar... zijn. In de laatste week, in Zwitserland, ben ik nog vier keer bij de fysiotherapeut geweest. Toen ben ik alsnog gestart.”

Hij is even stil. “Ik heb een keer eerder een zweepslag gehad, anderhalve week voor de marathon van Berlijn. Tijdens het lopen voelde ik he-le-maal niks. Je kunt je kennelijk zo oppompen op adrenaline en endorfine dat je een marathon uitloopt.

Twee dagen later lag ik te krimpen van de pijn.”

“De gedachte: nu gaat het mis, komt niet bij me op. Hoepel op. Als je dat denkt, dan gaat het ook mis. Misschien komt het bij andere mensen wel op, maar met dat soort getut haal je die K78 niet.”

Gentianen De vraag is natuurlijk of hardlopen in de bergen ook echt iets toevoegt. Gaat het Derksen om het landschap en de bergomgeving of gaat het puur om de strijd met de hoogtemeters? Of, anders gezegd: heeft hij onderweg nog tijd om van de bergen te genieten? “Je ziet alles, je neemt alles als een film in je op. Bij de Kesch-

hütte staan velden vol gentianen.

Ongelofelijk. Kennelijk staan ze net in die tijd van het jaar in bloei. Je weet niet wat je ziet. Fascinerend! Velden vol!” En dan lachend: “Ik heb er verdomd lang over gedaan daarboven, dus ik had echt wel even tijd om te genieten.”

“De snelheid maakt zo’n tocht ook bijzonder. Als je hardloopt verandert het landschap sneller.” Hij trekt een verrukte blik en maakt een armgebaar: “Ahhh!

Ohhh! Het gaat veel sneller.”

“Ik strijd ook niet tegen de berg. Ik strijd tegen mezelf. Als je bij de Keschhütte loopt, op 2700 meter, en je lijf, je benen, alles doet pijn, dan verlang je naar…” Hij corrigeert zichzelf: “Nee wacht. Je moet als hardloper niet naar iets anders verlangen.

Je moet ook niet verlangen naar de finish, want dan word je gek. Ik loop altijd vijf kilometer. Iedere vijf kilometer kijk ik hoe m’n tijd is en dan ga ik door naar de volgende vijf kilometer. Verder kijk ik niet.”

“Je moet heel erg in het hier en nu zijn, ook al is het hier en nu niet echt aangenaam. Nou ja, ik weet dus niet of ik het echt onaangenaam vind. Je bent helemaal

Ieder jaar in juli wordt rond het Zwitserse Davos de Swissalpine gehouden, een hardloopwedstrijd met afstanden variërend van 10 tot 78 kilometer. Het koningsnummer, de zogeheten K78 voert van Davos (1538 m) naar Fillisur (991 m) en klimt vervolgens langs Bergün en Chants naar de Keschhütte (2632 m) en de Sertigpass (2732 m) om vervolgens weer af te dalen richting het atletiekstadion van Davos. Ruim een kwart van de route voert door hoogalpien terrein waar de atleten te maken krijgen met moeilijk begaanbare paden, blokken en sneeuw.

Andere bekende bergmarathons worden onder meer gehouden op de Brocken (hoogteverschil: 1000 meter, rond de Mont Blanc (2511 meter stijgen, 1490 meter dalen), bij de Jungfrau (1829 meter stijgen, 305 meter dalen) en door het Mattertal, van St. Niklaus via Zermatt naar de Görnergraat (1944 meter stijgen, 444 meter dalen).

Lopers met (nog) meer ambitie kunnen zich ook inschrijven voor de ultraloop rond Traunsee in Oostenrijk, over 70 km en 4500 hoogtemeters, of de 80 kilometer rond de Mont Blanc, met een stijging van 6000 meter.

kapot, maar het is wel heel fijn. Ken je het gebied van de K78? Die prachtige beschilderde Engadiner huizen? Je loopt van Bergün door een raar, saai dalletje omhoog naar Chants, en dan opeens, een kilometer voor Chants, gaat het landschap open. Elke meter wordt het mooier.”

Opnieuw is het even stil. “Zwitserland is het mooist als je hardloopt.” hoogtelijn 1-2014 |

37

s r e d n a l r e d eerste ne

MOONFLOWER

IN EEN WEB VAN SNEEUW Iemand die de Mont Blanc een mooie berg noemt, is óf een absolute beginner in de bergsport, óf - zoals in dit geval - een ingewijde enthousiasteling waar de liefde voor de bergen vanaf spat. Ski- en berggids Roeland van Oss (35) woont in Chamonix waar hij samen met zijn Britse vriendin, Tania Noakes – ook berggids – het gidsenbureau Into the Alps runt.

Z

oals velen werd ook Roeland al op jonge leeftijd door zijn ouders mee de bergen ingenomen. Waar het gezin voor de gletsjer rechtsomkeer maakte, wilde Roeland juist verder. Op 16-jarige leeftijd, tijdens een J1-cursus (destijds nog een C1-cursus voor 15- tot 18-jarigen) en de twee aansluitende zomers tijdens tweemaal een J2-cursus zette hij zijn eerste stappen op het eeuwige ijs.

Of hij toen al droomde van een bestaan als berggids? Nee, zeker niet; wel leerde hij een klimmaat kennen waarmee hij de zomer daarop zijn eerste grote tocht in de Alpen maakte: de beklimming van de Lenzspitze-noordwand in Wallis. Ze waren veel te traag en moesten noodgedwongen bovenop de graat bivakkeren. De angst die ze ‘s nachts ervoeren tijdens het helse onweer, de verse sneeuw en de zoemende pikkels was zo intens dat het bijna het einde van hun bergsportcarrière betekende.

Skiles Roeland doorliep de ALO (Academie voor Lichamelijke Opvoeding), werd lid van de TilSAC (Tilburgse Studenten Alpen Club) en slaagde voor het examen van kliminstructeur. Zijn aanmelding

voor de opleiding tot Alpien Instructeur bij de NKBV resulteerde onverwacht in een negatief advies. 21 jaar oud en klaar met zijn studie had hij geen zin om op een middelbare school politieagentje te gaan spelen tijdens de lessen lichamelijke opvoeding. Op zijn bijbaantje in een buitensportbedrijf kreeg hij de tip om een paar maanden naar Oostenrijk te gaan om skiles te geven.

‘Maar is mijn skiniveau daar wel hoog genoeg voor?’

Na zijn derde seizoen als skileraar, deed hij die zomer mee aan Alpien+ waar hij veel toekomstige klimpartners ontmoette, onder wie William van Meegdenburg. En, net zo bepalend, hij vatte er voor het eerst serieus het idee op om berggids te worden. Over de periode die volgde zegt hij dat het niet extreem moeilijk was om gids te worden.

Het kostte echter wel veel tijd en – vooral – opoffering; bijna zeven jaar lang deed hij naast het werk als skileraar veel uitzendwerk om een beetje geld en vooral veel tijd te hebben voor het klimmen.

Serieus klimmen Tijdens één van zijn tochten was hij in Chamonix waar de omstandigheden perfect waren voor het beklimmen van een gedroomde klassieker: de noordwand van Les Droites.

Zijn klimmaat werd echter ziek maar een kennis stelde voor dat hij die route ook kon klimmen met iemand anders, een dame.

‘Ho eens even,’ was Roelands reactie, ‘ik wil die wand wel serieus beklimmen.’

Roeland van Oss (35) • Deed in 2008 mee als jonge hond aan de K2-expeditie • Beklom in 2011 de Eiger noordwand • Sinds 2012 de 7e Nederlandse ski- en berggids • Beklom in 2013 de Moonflower Buttress op Mount Hunter in Alaska • Woont samen met zijn vriendin in Chamonix • www.intothealps.com

38 |

hoogtelijn 1-2014 | Tekst BRAM MUNNICHS | foto’s ROELAND VAN OSS

Zeven jaar opoffering om berggids te worden

B erg s

Op de top van Les Droites was hij echter meer dan overtuigd van haar klimkwaliteiten; inmiddels woont hij samen met haar en is Tania Noakes sinds afgelopen zomer de zevende Britse dame die slaagde voor het examen van berggids.

In Chamonix is het contact met de Chamoniards beperkt. Andere Nederlandse berggidsen spreekt hij wel, maar ze lopen niet de deur bij elkaar plat. Hij heeft er voornamelijk contacten in de internationale klimmersscène.

Eerste Nederlanders Toen hij in Chamonix door een boek over klimmen in Alaska bladerde, viel zijn oog op de Moonflower Buttress op Mount Hunter. ‘De foto, die deed het hem.’ Een immens, woest rotsbastion, gevangen in een web van sneeuw. Pas als je lang tuurt, kun je een ranke ijslijn ontdekken. In Chamonix heb je ook routes met dergelijke steile ijslengtes, maar lang niet zoveel achter elkaar.

Twee Engelse klimmaten hadden de route geklommen en zeiden dat hij het ook kon. Vervolgens zette hij samen met William van Meegdenburg een expeditie op naar Alaska.

Tijdens zijn presentatie over de beklimming van de Moonflower Buttress opent hij met een uitspraak over deze route van de

portd Roeland van O ag ss verzorgt ee n van de voordrachte n tijdens de B ergsportdag op 16 maart o ver zijn beklim ming van de Moonflower B uttress op M ount Hunter. auteur van de topo voor Alaska: ‘For even the world’s best climbers, an ascent of this route is a career defining achievement.’

En was het dat? 30 touwlengtes ijsklimmen tot zelfs overhangend watervalijs, 76 uur onderweg en 2 bivaks op ‘vlakke’ ijsvelden van 55 graden steil ijs. Ze zijn de eerste Nederlanders die deze route klommen. Gezien de moeilijkheidswaardering, - een volle mond met Alaska VI, 5.8, A2, M5, AI6 - zijn er niet zoveel landgenoten die deze route kunnen herhalen.

Enige smetje op hun prestatie is de omkeer aan het eind van de route. Ze wilden graag door naar de top van Mount Hunter maar, zoals de meeste touwgroepen voor hen, besloten ze na de moeilijkste lengtes vanwege het weer om te draaien en de topgraat te laten voor, nou ja, een volgende keer?

Kenmerkend voor de sympathieke Roeland is zijn bezoek na deze expeditie aan de vriendin van Gerard McDonnell, een Ierse klimmaat die in 2008 tijdens de K2-expeditie van Wilco van Rooijen het leven liet.

HOOGTELIJN 1-2014 |

39

Tweeten op de top

Met de Etip Glove van The North Face kun je altijd je smartphone of iPod bedienen, zonder koude handen te krijgen. Door de vingertopjes op de Etip te voorzien van een speciaal geleidend materiaal kan elk touch-screen gebruikt worden met de handschoen aan. Dus of het nu tijdens die winterwandeling is, of bovenop een koude top: je kunt altijd blijven tweeten, posten en app’en!

Prijs: €38 Meer informatie: www.thenorthface.com

L

I R E T A M & T K R MA Droge voeten

Alpinisten zullen de Endurance Gaiters gamachen van Outdoor Research waarderen: ze zijn ontworpen voor bergsporters die snel bewegen in de bergen. Ze zijn namelijk niet zwaar en het softshell materiaal heeft lekker veel stretch en beperkt de beweging daarom niet. En omdat de stijgijzerbeschermers niet ontbreken worden de schoenen beschermd tegen de onvermijdelijke prikken van je stijgijzers. De Endurance Gaiters zijn niet alleen geschikt voor alpinisten maar ook voor trailrunners die wat stevigere gamachen zoeken.

Gewicht: 146 gram - Prijs: €55 Meer informatie: www.outdoorresearch.com

Hybrid is hot

De Nano Puff Hybrid Jacket van Patagonia is gemaakt van onderdelen van andere jassen, namelijk de ‘normale’ Nano Puff die is gemaakt van synthetisch isolatie materiaal en van de R2 fleece jas. Hierdoor heeft de jas de voordelen van beide: het is warm-met-weinig-gewicht door het Nano Puff materiaal en ademt het goed door het gebruik van het stretchy R2 fleece. Het is niet de warmste jas van Patagonia, daardoor ideaal voor het tussenseizoen.

Gewicht: 343 gram - Prijs: €200 Meer informatie: www.patagonia.com

Licht & sterk

Veel wandelstokken claimen de lichtste te zijn. De Passport TL stokken van Helinox komen met 158 gram per stok echter redelijk in de buurt. Doordat de stokken niet telescopisch zijn, maar in elkaar klikken, zijn ze simpel in ontwerp en bovendien opvallend sterk: zelfs tijdens een zware trekking in de Himalaya bleven ze in één stuk. De stokken hebben een vaste lengte en zijn in drie maten verkrijgbaar: 115, 125 en 135 centimeter. Opgevouwd zijn de stokken maar 35 cm!

Gewicht: 158 gram - Prijs: €109,95 (115cm model) Meer informatie: www.helinox.com

40 |

HOOGTELIJN 1-2014 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE

Pagina’s ne uit embaar

NKBV-ledenpas

2014 Naam: Teun Keusters Leeftijd: 18 Woonplaats: Tilburg

Teun in actie tijdens de finale van het Lotto NK Lead bij Rock Steady in Bussum.

Wat: topsportklimmer en lid van Jong Oranje Lead of boulder: “Ik ben een lichtgewicht en niet supersterk. Dat maakt me meer geschikt voor lead.”

Stijl: “Overhangende routes met rustpunten liggen mij het best. Ik ben minder fan van ‘evenwichtroutes’, waarbij veel aankomt op een secure voetplaatsing.”

Specialiteit: “De special moves, vooral mijn heel hook.”

Beste resultaat: 2e op het Lotto NK Lead 2013

TEUN KEUSTERS

DE´ VERRASSING OP NK Voor veel wedstrijdklimmers en toeschouwers was gekke stalactiet in het midden. Daardoor krijg je bijna vanzelf veel variatie.”

Rock Steady in Bussum een prettig en inspirerend decor voor het Lotto NK Lead 2013, maar voor Teun Keusters (18) Verjaardagspartijtje gold dat in het bijzonder. Hij werd als ‘junior’ verrassend Teun begon op zijn zesde met sportklimmen, nadat hij op het tweede achter favoriet Jorg Verhoeven. Ook dankzij een verjaardagspartijtje van zijn oudere broer voor het eerst een klimhal had bezocht. “Ik had aanleg. En hoe gaat het als je iets mentale barrière die hij doorbroken heeft.

T

eun Keusters stond virtueel al op het podium na de halve finale. Maar de drie klimmers die het verst waren gekomen - Elko Schellingerhout, Jorg Verhoeven en hijzelf - kregen op last van de jury toch nog gezelschap van zes andere finalisten.

Geen wedstrijdspanning Eerder zou Teun daar een mentale tik van hebben gekregen, maar sinds de European Youth Cup in Stavanger, Noorwegen eind vorig jaar is hij niet meer uit balans te krijgen. Daar zorgden last minute afmeldingen voor een bijna automatische gang naar de finale. Het bevrijdde Teun, lid van Jong Oranje, van de gebruikelijke wedstrijdspanning. En wat bleek? Hij klom eindelijk naar het niveau waarvan hij wist dat hij het in zich had. “Vanaf dat moment ben ik vanuit de ontspanning gaan klimmen.”

Een te gekke stalactiet

blijkt te beheersen, je vindt het ook leuk.” Van twee keer in de week trainen bij de ‘kids selectie’ van Neoliet in zijn woonplaats Tilburg tot drie à vier maal in de jeugdselectie; het ging Teun makkelijk af. Vervolgens gingen de deuren van de Nationale Jeugd Selectie (inmiddels vervangen door de Regionale Talenten Centra, red.) en Jong Oranje open.

Geen planner Nog één jaar maakt Teun, tegenwoordig student Industrial Design, deel uit van de selectie van Jong Oranje. Hij wil in ieder geval pieken op het WK Jeugd Lead in Nieuw-Caledonië en top-10 klimmen. Daarna wacht de definitieve overstap naar de senioren.

En dan? “Ik ben geen planner”, bekent Teun. “Maar vanaf 2016 structureel halve finales halen in de World Cups mag ik wel van mezelf verwachten. Zeker als het me lukt de relaxedheid in het klimmen vast te houden.”

Met als voorlopig hoogtepunt zijn opmerkelijke zilveren plek op het Lotto NK Lead in Bussum. “De finaleroute lag mij perfect: overhangend, gebaseerd op veel kracht. Ik zat lekker in mijn vel bij Rock Steady. Het is een hal met afwisselende wanddelen en een te TEKST BEREND BERLIJN | FOTO’S REINDERT LENSELINK, BRAM BERKIEN (PORTRET) | HOOGTELIJN 1-2014 |

41

OVERZICHT KLIMHAEN BOULDERHAEN HAL

JEUGD AANBOD?

1 MONK BOULDERGYM Eindhoven www.monkeindhoven.nl

Ja

2 DELFTS BLEAU Delft www.delftsbleau.nl

Ja

7 26

NKBV KORTING?

Ja

16 Nee

3 GRAVITON BOULDERGYM Ja Sittard www.gravitonbouldergym.nl

Ja

4 CUBE BOULDERGYM Enschede www.cubebouldergym.nl

Ja

Nee

5 MONK BOULDERGYM Amsterdam www.monkamsterdam.nl

Ja

6 BOULDERHAL STERK Utrecht wwww.boulderhalsterk.nl

Ja

7 GROPO Groningen www.gropo.nl

Ja

34 44

9

33

8 5 14 11

37 4 25

38 10 13 32 2 23 12

Ja

Nee

6 27 17 18

40

29

15 24

Nee

28 31

30

42

22 41 1 19 20

43 36

39 3 21

42 |

HOOGTELIJN 1-2014

35

KLIMHAEN HAL

JEUGD AANBOD?

NKBV KORTING?

HAL

Nee

27 KLIMMUUR UTRECHT Utrecht www.klimmuur-utrecht.nl

Ja

JEUGD AANBOD?

NKBV KORTING?

8 KLIMHAL AMSTERDAM Amsterdam www.klimhalamsterdam.nl

Ja

9 KLIMMUUR HAARLEM Haarlem www.deklimmuur.nl

Ja

Nee

28 FITLAND MILL Mill www.fitland.nl

Nee

Nee

10 KLIMMUUR DEN HAAG UITHOF Den Haag www.deklimmuur.nl

Ja

Ja

29 GRIP KLIMCENTRUM Nijmegen www.gripnijmegen.nl

Ja

Ja

11 KLIMMUUR CENTRAAL Amsterdam www.deklimmuur.nl

Ja

Nee

30 ARENDSE KLIMCENTRUM Breda www.arendse.nl

Nee

Nee

12 KLIMMUUR ROTTERDAM Rotterdam www.deklimmuur.nl

Ja*

Nee

31 YELLOW STONE Roosendaal www.yellow-stone.nl

Ja

Ja

13 KLIMMUUR DEN HAAG HS Den Haag www.deklimmuur.nl

Ja*

Nee

32 AYERS ROCK Zoetermeer www.ayersrock.nl

Ja*

Ja

14 MOUNTAIN NETWORK AMSTERDAM Ja Amsterdam www.mountain-network.eu

Ja

33 YOSEMITE Zwolle www.yosemite.nl

Ja

Ja

15 MOUNTAIN NETWORK DORDRECHT Ja Dordrecht www.mountain-network.eu

Ja

34 FITLAND BROEK OP LANGEDIJK Broek op Langedijk www.geus.nl

Ja

Ja

16 MOUNTAIN NETWORK HEERENVEEN Ja Heerenveen www.mountain-network.eu

Ja

35 ROCCA Gulpen www.rocca.nl

Ja*

Ja

17 MOUNTAIN NETWORK NIEUWEGEIN Ja* Nieuwegein www.mountain-network.eu

Ja

36 LA VITA SANA Venlo www.lavitasana.nl

Ja*

Nee

18 MOUNTAIN NETWORK ARNHEM Arnhem www.mountain-network.eu

Ja

Ja

37 FITNESS & KLIM MARIAN Oldenzaal www.sportcentrummarian.nl

Ja

Nee

19 NEOLIET EINDHOVEN NOORD Eindhoven www.neoliet.nl

Ja

Nee

38 ROCK STEADY Bussum www.rocksteady.nl

Ja*

Ja

20 EINDHOVEN ZUID Eindhoven www.neoliet.nl

Ja

Nee

39 I-VY Sittard www.i-vyclimbing.nl

Ja

Nee

21 NEOLIET HEERLEN Heerlen www.neoliet.nl

Ja

Nee

40 KLIMCENTRUM HELLEVOETSLUIS Nee Hellevoetsluis www.klimcentrumhellevoetsluis.nl

Nee

22 NEOLIET TILBURG Tilburg www.neoliet.nl

Ja

Nee

41 HEALTHCITY Oisterwijk www.healthcity.nl

Ja*

Nee

23 MONTE CERVINO Bergschenhoek www.montecervino.nl

Ja

Ja

42 FITLAND GEMERT Gemert www.fitland.nl

Nee

Nee

24 PENTAGON Dordrecht www.pentagonsport.nl

Ja

Ja

43 KLIMTUIN FLIEGERHORST Venlo www.fliegerhorst.nl

Ja*

Ja

25 ARQUÉ Enschede www.arque.nl

Ja*

Nee

44 KLIMCENTRUM ALKMAAR Alkmaar www.klimcentrumalkmaar.nl

Nee

Nee

26 BJOEKS Groningen www.bjoeks.nl

Ja

Nee KLIMMUUR

UTRECHT

Nee

* Jeugdtraining wordt (ook) via lokale vereniging aangeboden.

HOOGTELIJN 1-2014 |

43

NATIONALE WEDSTRIJDEN 2014 Mede mogelijk gemaakt door Evolv

januari

B

februari

B

za 25 BOULDER 1 Cube Bouldergym, Enschede

J J

B

T

za 1 zo 2 za 8 za 22

DUST* Monk Eindhoven KINDER KLIM FESTIVAL* Neoliet Tilburg JEUGD BOULDER 1 Boulderhal Sterk, Utrecht NK TOERSKIﾃ起 2014 DAV, Berchtesgaden (GER)

za 1 za 8 za 15 za 22 za 29

100% BOULDEREN Klimmuur Den Haag de Uithof BOULDER 2 Monk Eindhoven JEUGD LEAD OPEN* Mountain Network Amsterdam JEUGD BOULDER 2 Delfts Bleau, Delft BOULDER 3 Boulderhal Sterk, Utrecht

augustus

J

september

B L J

oktober maart

B B J

L

J

B

B

L

*

L J

november

L

L

L J

L

J

B

L

april

J

L

J

B

J

B

zo 6 JEUGD LEAD 1 Yellow Stone, Roosendaal za 12 JEUGD BOULDER 3 Cube Bouldergym, Enschede

L

december mei

B L

juni

B B J

J

JEUGD

B

za 10 JEUGD BOULDER 4 Monk Amsterdam za 17 BOULDER 4 Gropo Bouldergym, Groningen zo 25 LEAD 1 Monte Cervino, Bergschenhoek

D D J

B

zo 31 JEUGD LEAD 2 Monte Cervino, Bergschenhoek za 20 STICK TO PLASTIC* Mountain Network Dordrecht zo 21 LEAD 2 Mountain Network Arnhem zo 28 JEUGD LEAD 3 Neoliet Eindhoven zo 5 LEAD 3 Mountain Network Amsterdam zo 19 JEUGD LEAD 4 Neoliet Tilburg zo 2 zo 9 za 15 za 22 z0 23

LEAD CLIMB OFF Mountain Network Nieuwegein NJK LEAD I-VY Climbing, Sittard CUBE JEUGD OPEN* Cube Bouldergym, Enschede LOTTO NK LEAD Klimmuur Centraal, Amsterdam VETERANENWEDSTRIJD Mountain Network Nieuwegein

za 6 DRYTOOL WEEKEND Monte Cervino, Bergschenhoek zo 7 DRYTOOL WEEKEND Monte Cervino, Bergschenhoek za 13 JEUGD OPEN* Monk Eindhoven

za 14 LOTTO NK BOULDER Delfts Bleau, Delft za 28 ICE CUBES* Cube Bouldergym, Enschede zo 29 NJK BOULDER Cube Bouldergym, Enschede

L

LEAD

- sponsor -

B

BOULDER

T

TOERSKI

D

- supplier -

DRYTOOL

* Organisatie zonder auspiciﾃｫn of met beperkte ondersteuning vanuit de NKBV NKBV-lidmaatschap en een verzekering die klimactiviteiten dekt zijn verplicht bij deelname aan nationale wedstrijden.

INSCHRIJVEN? WEDSTRIJDEN.NKBV.NL MEER INFO? WWW.SPORTKLIMMEN.NL KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING | WWW.NKBV.NL

See You!

De CU Belay Glasses is een bril die je misschien al wel eens iemand hebt zien gebruiken in de klimhal. Juist daar is de bril namelijk op z’n plek. In de smalle hoge ruimte van een klimhal moet je je nek soms bijna 90 graden draaien om de klimmer die je aan het zekeren bent te zien, en na verloop van tijd kan dat vervelend gaan voelen. De CU-bril voor zekeraars helpt dit voorkomen. Terwijl jij je hoofd recht houdt, zorgt de bril er door zijn spiegeltjes voor dat je toch naar boven kijkt. Zo kun je nog wat langer blijven zekeren, vindt je klimmer vast niet erg!

Gewicht: 32 gram - Prijs: €105 Meer informatie: www.powernplay.com

L

I R E T A M & T K R MA

JAS DIE ME IN 14 J R N IT IN DE ST K LIET Prijswinnaar

Arc’teryx heeft met de Cerium LT donsjas een prijs gewonnen op de ISPO 2013, de internationale beurs voor sportkleding en –materiaal. Het bijzondere aan het ontwerp is dat de jas niet alleen ’s avonds in de hut of tent gedragen kan worden, maar de hele dag, ook wanneer je een rugzak op hebt. Door op de plekken die sneller slijten (zoals de schouders) of sneller vochtig worden (bijvoorbeeld bij de polsen) het meer slijtvaste en waterbestendige synthetische materiaal Coreloft te gebruiken, kun je de jas langer gebruiken en blijft de drager warmer. De rest van de jas is gevuld met dons van een hoge kwaliteit (voor de kenners: 850 cuin) zodat deze warm en licht is. De Cerium LT wordt gemaakt met en zonder capuchon.

Gewicht: 240 gr (zonder) / 275 gr (met capuchon) Prijs: €320 (zonder) / €340 (met) Meer informatie: www.arcteryx.com

je rugzak waar Heb jij iets insiast over bent? je wild enthou hoogtelijn@nkbv.nl Mail het ons!

Mijn GORE-TEX jas is een van de spullen die altijd meegaat in de rugzak. Ik kocht de jas in 1999 voor dik 800 gulden, ik vond dat toen eigenlijk te duur. Maar ik ging een zware trekking van drie en een halve week maken dwars over IJsland. Mijn ouders hebben toen wat bijgelegd en ik kocht mijn ‘Mountain Guide Jacket’ van The North Face. Sindsdien ben ik onafscheidelijk van deze jas. Ik heb zeer veel tochten in Scandinavië gelopen door echt baggerweer en deze jas heeft me altijd beschermd tegen regen en sneeuw. Later ben ik ook aan bergbeklimmen gaan doen, met name alpinisme, en boven de 4000 meter is deze jas helemaal een aanwinst. Nooit heeft hij mij in de steek gelaten. Hij is nu veertien jaar oud, maar ziet er bijna nog als nieuw uit.

Ik ben lid sinds 1994. In dat jaar ging ik met de bergbus naar Innsbruck. Ik ga met het gezin veel naar Zwitserland waar we kamperen. Daar doen we veel klettersteigen, we wandelen en lopen op de suones, de ‘waterleidingen’. En ik ga een week naar Wallis om met een vriend een mooie 4000’er te beklimmen.

Patrik Jonkman, allround bergsporter NKBV-lid sinds 1994

HOOGTELIJN 1-2014 |

45

: A D D I V R E G N A ON HARD Z I R O H E D T TO N E G N I L L E H WITTE

EEN ARCTISCHE

WOESTIJN

In de winter verandert de Noorse Hardangervidda in een uitgestrekt, kaal ijslandschap waar weer en wind vrij spel hebben. Frank Husslage en Ernst Arbouw trokken op toerlanglaufski’s over de winterse toendra. Een witte, arctische woestijn met als enig teken van beschaving het wilgentakkenspoor dat de weg wijst naar de volgende hut.

46 |

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S FRANK HUSSLAGE

Ski kwijt

S

teeds sneller suist de wind in m’n oren. Ski’s klepperen over de verijsde sneeuw. Voor me ligt een windrichel, een halve meter opgewaaide, stijfgevroren sneeuw. Tien meter ver, vijf meter. Niet meer te ontwijken. M’n ski’s blijven haken in het ijs en het scharnierpunt van m’n bindingen werkt – nou ja, als een scharnier dus. Head first land ik op het ijs. Ik krabbel overeind en klop grote ijskristallen uit m’n jas en m’n haar.

Het is onze bedoeling een vierdaagse tocht te skiën door de Hardangervidda, vanuit Dyranut Fjellstova, een hotel annex berghut aan de doorgaande weg van Oslo naar Bergen – de enige verkeersweg door het gebied. De omstandigheden kunnen bijna niet beter: strakblauwe hemel, een paar graden vorst en volkomen windstil. Alleen de sneeuw werkt niet mee. Het dek is keihard opgevroren en spekglad. Het spoor, eigenlijk niet meer dan een rij wilgentakken in de sneeuw, biedt nauwelijks grip. Bij het stijgen glijd je achteruit, bij het traverseren glijd je opzij en bij het dalen blijven je ski’s hangen in het ijs, met allerhande buitelpartijen als gevolg.

Er zijn, globaal gezegd, twee manieren om te vallen op toerlanglaufski’s: de faceplant en de bumplant. De theorie is simpel genoeg: als je de keus hebt, maak dan altijd een bumplant. Je bum is van nature beter geschikt voor een harde landing dan je face, maar in de praktijk land ik eigenlijk altijd met m’n gezicht in de sneeuw.

We staan te wachten op de trein naar Oslo als een Noorse man op me afstapt. “Heb jij je ski nog teruggevonden?” Tijdens de afdaling naar Geilo ben ik inderdaad een ski kwijtgeraakt – uitgetrokken boven aan een helling, waarna hij in een kaarsrechte lijn naar beneden gleed om zich vervolgens naast het spoor in de diepe sneeuw te boren. Even ben ik in de war. Ik dacht dat niemand me gezien had; zelfs Frank was niet in de buurt.

“We zaten op een helling aan de overkant”, vertelt de Noor. “Ik herken je aan je knaloranje jas.”

Hij blijkt niet de enige die m’n jas herkent. Vier uur treinen later sta ik in de boekhandel op het vliegveld van Oslo. Iemand tikt op m’n schouder, een Zweed dit keer: “Zeg, ik vroeg me af: heb jij je ski nog teruggevonden?”

Ik blaas een paar keer stevig uit; m’n hart bonkt als een razende.

Het landschap is leeg. Frank is ergens achter een heuvel verdwenen. Om me heen is alleen maar sneeuw. Eindeloze witte hellingen glooien naar de horizon; nergens een boom, nergens een struik of een rots of een huis om je ogen houvast te geven.

Tegenligger Stap voor stap schuif ik verder. Wilgentakken, ijs, windrichels en een eindeloos uitzicht, en zo alsmaar door, tot er een paar kilometer voor de hut uit het niets een tegenligger tevoorschijn komt. Met lange, gecontroleerde passen glijdt hij over de sneeuw.

Als we elkaar passeren, stopt hij voor een praatje.

HOOGTELIJN 1-2014 |

47

den, n o t s n e k k a t n e g Als er geen wil ool was. p d i u Z e d p o e j at zou je denken d

“Have you com from Dyranut?” Zijn Engels heeft een zangerig Scandinavisch accent.

- “Eh, yes.”

- “Is het nog ver?”, wil hij weten.

- “Een kilometer of zes, misschien zeven.”

- “Oh…Veel afdalen?”

- “Nou ja, je gaat omlaag naar de weg.

Voor een ervaren skiër moet het geen probleem zijn.”

Hij kijkt gepijnigd. “Helaas ben ik niet zo ervaren als ik er misschien uitzie.”

Dan is het mijn beurt: “Hoe ver is het nog naar Kjeldebu?”

Hij haalt z’n schouder op. “Ah, well… Voor een ervaren skiër…”

48 |

hoogtelijn 1-2014

Kjeldebu blijkt inderdaad niet ver meer. Na een minuut of tien staan we tussen de vier donkere houten huisjes die samen het fjellstation vormen: twee onbemande hutten, een woonhuisje voor de waard en een buitenplee. We delen de hut met een Engels echtpaar dat ons eerder voorbij geskied kwam. Zodra we binnenkomen, krijgen we allebei een kop thee in onze handen gedrukt: “We’ve just boiled the kettle.”, zegt de man, bijna als verontschuldiging. Hij vertelt dat ze een tweeweekse tocht maken waarbij ze de Hardangervidda dwars oversteken.

Ongevraagd voegt hij toe dat ze vandaag

de slechtste sneeuw tot nu toe hadden. Hij haalt z’n schouders op. “It’s the wrong kind of snow…” *) Voor we eten kunnen koken, maken we eerst een uitstapje naar de voorraadkamer in het verlaten huisje van de waard. Vier lange stellingen staan van vloer tot plafond vol met blikken, zakjes, pakjes en potjes. Met rammelende maag ga ik langs de rijen: van voorgesmeerd knäckebröd tot pizzavulling via custard naar chocola. ’s Avonds kook ik bij het licht van m’n hoofdlamp en een paar kaarsen een feestmaal van rendiergehakt, aardappelpuree, bramenjam, doperwten en wortels.

Avondzon in Tuva.

Hmmm, rendiergehakt?

Zonder wind is het bijna aangenaam.

Hoewel de thermometer niet hoger komt dan min zeven, kunnen we skiën in een enkel truitje. Het felle licht en de strakblauwe hemel maken het voorjaarsgevoel compleet. Voorzichtig steken de eerste grassprieten door de sneeuw.

Jagende sneeuw

Als toetje eten we gemengde vruchtjes uit blik. Buiten hangt nog net een laatste streepje oranje boven de horizon.

Oostenwind De volgende ochtend word ik wakker van de oostenwind die aan de muren van de hut trekt. Buiten staat de thermometer op min achttien. Niet eens onaangenaam, denk ik terwijl ik in m’n T-shirtje m’n tanden poets. Vergissing. Als ik al poetsend gedachteloos uit de beschutting van de hut loop, blaast de snijdende oostenwind me bijna omver. Ik hap naar adem. Nog voor ik naar binnen kan

vluchten, bevriest de tandpasta op m’n borstel.

Na een uitgebreid ontbijt maken we ons klaar om op pad te gaan. Handschoenen, dikke handschoenen, extra handschoenen, sjaal, extra sjaal, skibril, muts, extra muts.

De eerste kilometer schuif ik klappertandend over de sneeuw, recht tegen de wind in. Kou brandt diep in m’n longen, maar het uitzicht is overweldigend. Kilometers en nog eens kilometers ver strekt de sneeuw zich uit. Een witte, arctische woestijn met als enig teken van beschaving het wilgentakkenspoor dat de weg wijst naar Kraekja, de volgende hut.

In de loop van de ochtend gaat de wind liggen. Om ons heen is alles doodstil, op het geluid van de sneeuw na. Soms piept ‘ie onder de ski’s, soms klinkt het als een springveer (“Sproinggg!”), soms kraakt en knarst het, soms klinkt het hol en leeg.

Verder heerst er absolute stilte. Geen vogels, geen wind, geen vliegtuigen of verkeer. Eén keer galmt van heel ver een schrapend metalen geluid over de hellingen. Het geluid van een sneeuwploeg die kilometers verderop de weg schoonhoudt.

Een dag later is het voorjaarsgevoel helemaal verdwenen. In de loop van de nacht is de wind aangewakkerd, de thermometer gedaald en de hemel dichtgetrokken. Leunend tegen de wind probeer ik m’n ski’s aan te trekken. Af en toe glinstert een dun straaltje zonlicht op de voortjagende sneeuw.

Op de opgewaaide poeder tussen de stijfbevroren windrichels hebben m’n ski’s nauwelijks grip. Frank schuift probleemloos de helling op, maar zelf lijk ik bij iedere stap omhoog weer net zo hard omlaag te glijden. Na ongeveer vijfhonderd meter ploeteren gooi ik driftig m’n rugzak in de sneeuw, op zoek naar vellen. Het aanbrengen van stijgvellen blijkt een klusje dat je niet in een sneeuwstorm moet doen. Zeker niet als je toch al spinnijdig bent. De kunststof vellen klapperen in m’n gezicht en terwijl m’n vingers kouder en kouder worden, doet de inhoud van m’n rugzak verschillende pogingen om weg te waaien.

Door wind en sneeuw ploeteren we richting Halne Fjellstova. Het blijkt een restaurant zoals je dat op bergpassen overal in Europa tegenkomt: appeltaart in de vitrine, zachtjes gerammel van borden HOOGTELIJN 1-2014 |

49

Een groep Noorse skiërs, ook onderweg naar de wafels in Tuva.

uit de keuken, Brian Adams op de radio. De eigenares brengt taart en chocolademelk. Ze vraagt waar we naar toe gaan.

“We willen van hier naar Stigstuv.”

Ze schudt resoluut haar hoofd. “Stigstuv is gesloten.”

“We hebben een sleutel”, probeert Frank.

“Van de DNT? Die is niet geschikt voor Stigstuv. En er is trouwens ook geen eten.”

Ik kijk naar Frank en Frank kijkt naar mij. We denken allebei hetzelfde: als we hier niet waren gestopt, hadden we vanavond in een halve sneeuwstorm voor een dichte deur gestaan. En eigenlijk wilden we hier helemaal niet stoppen.

Na verschillende revisies van ons plan besluiten we uiteindelijk om via Tuva naar Geilo te skiën. We bellen de VVV in Geilo om te vragen of Tuva wel open is. Ja hoor, die is open. “Eén dingetje nog”, zegt de mevrouw van de VVV. -“Ja?”

Er zijn twee manieren om te vallen: de faceplant en de bumplant.

Nergens een boom, nergens een struik, nergens een rots, nergens een huis.

50 |

hoogtelijn 1-2014

-“Probeer de wafels. Tuva heeft de beste wafels in de wijde omtrek.”

De waard van Halne brengt ons met z’n bestelbus een eind in de goede richting. Als hij ons afzet bij het begin van de route, geeft hij met z’n enorme knuisten een bottenbrekende handdruk. “Veilige trip”, zegt hij. Een paar tellen later is hij verdwenen in een wolk van opgewaaide sneeuw.

De wind is gedraaid naar het westen. Dat betekent dat we hem nu in de rug hebben. Probleemloos schuiven we over de sneeuw. Tijd genoeg om van het uitzicht te genieten, opnieuw die eindeloze, lege vlakte. Als er niet af en toe een wilgentak stond, zou je denken dat je op de Zuidpool was.

Noorse meiden In Tuva zitten we bij dezelfde Noorse meiden aan tafel als een avond eerder in Kraekja.

-“Gingen jullie niet naar Stigstuv?”

-“Eigenlijk wel.”

Ze knikken begrijpend. “We zagen jullie vanochtend skiën. Het leek alsof je er wat moeite mee had.”

-“Stonden jullie uit het raam te kijken?”

-“Wij niet alleen hoor. Eigenlijk iedereen in de hut.”

Tijdens de kipkerrie en appelcrumble hebben we het over Noorse aardbeien (proberen!), het klimaat in de stad Bergen (niet proberen!) en over de chocoladerepen van Kvikk Lunsj, die horen bij Noorse skitochten als wilgentakken in de sneeuw. Aan het eind van de avond komt de eigenares bij ons zitten. Ik vertel haar wat de VVV zei over de wafels. Ze glimlacht. “Klopt.”

Na een uitgebreid ontbijt en een wafel (het klopt echt) stappen we de volgende ochtend achter de hut in een versgespoorde loipe.

Tuva is het uiterste puntje van het skigebied van Geilo, al merk je daar op het spoor na eigenlijk niks van. Er zijn nauwelijks andere skiërs en de omgeving nog net zo wit en net zo leeg. In ieder geval leeg genoeg om te verdwalen. Na twee kilometer zijn we het versgetrokken spoor helemaal bijster. We besluiten naar Ustetind te klimmen, een top die ruim honderd meter boven de omgeving uittorent. Daar hebben we in ieder geval een prachtig uitzicht, en dan zien we wel of we een geschikte route vinden.

Nog één keer plant ik m’n gezicht in de sneeuw als ik tijdens de afdaling onverwacht over een onzichtbare sneeuwrichel tuimel.

Voor de zoveelste keer klop ik de ijskristallen uit m’n jas en m’n haar. Ik ben intens tevreden. *) “The wrong kind of snow” is de klassieke Engelse verklaring voor vertraagde treinen, vergelijkbaar met het Nederlandse “blaadjes op de rails”.

Windrichels in de sneeuw tussen Kjeldebu en Kraekja.

INFORMATIE

Handschoenen, dikke handscho enen, extra handschoenen, sjaal, e xtra sjaal, skibril, muts, extra muts.

Algemeen

De Hardangervidda is de grootste hoogvlakte van Europa. Het gebied strekt zich uit over ruim 8000 vierkante kilometer over de provincies Hordaland, Telemark en Buskerud. Globaal gezegd wordt de noordkant begrensd door de spoorlijn Oslo-Bergen, aan de zuidkant ligt het dal van Rjukan.

Het grootste deel van de Hardangervidda ligt tussen de 1200 en 1400 meter boven zeeniveau – ruim boven de boomgrens.

De beste tijd voor toerlanglauftochten is rond Pasen. Er is dan voldoende daglicht, het is (meestal) niet te koud en de meeste hutten zijn geopend.

Route

Gevolgde route: Dyranut > Kjeldebu > Kraekja > Tuva > Geilo.

Globaal 65 kilometer. Het startpunt is per auto (taxi) te bereiken vanuit Geilo.

Controleer voor vertrek driedubbel of de hutten onderweg geopend zijn. De oorspronkelijke route (Dyranut > Kjeldebu > Kraekja > Stigstuv > Dyranut) bleek onmogelijk omdat één van de hutten – ondanks eerdere navraag – gesloten was.

Reis

Vanuit Nederland gaan dagelijks vluchten naar Oslo en Bergen.

Vandaar met de auto of trein naar Geilo of Finse. Finse is een goed startpunt voor tochten richting Kjeldebu en Kraekja. Vanuit Geilo kun je je in het gebied laten afzetten, bijvoorbeeld bij Dyranut of Halne.

uitrusting: muts, handschoenen, reservehandschoenen, winddichte en warme kleding, extra trui, droge sokken, zonnebril, zonnebrandcrème. In verband met het lastige terrein is een gps-ontvanger (denk aan reservebatterijen, het liefst de weliswaar duurdere maar ook in de kou goed functionerende lithiumbatterijen!) sterk aan te raden. Toerlanglaufski’s en -schoenen zijn te huur in Geilo.

Boek en kaart

• Turkart Geilo (1:50.000) • Turkart Finse (1:50.000) Van het gebied bestaan ook twee grotere DNT-kaarten: Hardangervidda Ost en Hardangervidda West, allebei schaal 1:100.000.

Links

• www.turistforeningen.no Site van de Noorse bergsportorganisatie DNT. • www.visitnorway.com/nl Uitgebreide Nederlandse informatie van het Noors verkeersbureau.

• www.geilo.no/en Toeristische informatie, skiroutes en overnachtingen rond Geilo.

• www.hardangerviddanett.no/tuva Website van Tuva Turisthytte, met o.m. een telefoonnummer voor reserveringen.

• www.ut.no/hytte Overzicht met informatie over Noorse berghutten.

Verblijf

In Geilo zijn verschillende hotels en appartementengebouwen.

Onderweg sliepen we in (deels onbemande) hutten van de Noorse bergsportorganisatie DNT. Tuva is een privéhut.

Eten en drinken

Onbemande hutten van de DNT hebben (meestal) een grote voorraadkamer waar je allerhande ingeblikte of instant etenswaren, broodbeleg, oploskoffie, chocoladerepen en andere onmisbare proviand kunt vinden. Het verschuldigde bedrag, of het nummer van je creditcard, gaat in een stevige stalen kluis bij de deur. In bemande hutten worden maaltijden geserveerd. Bel van tevoren, dan zit je altijd goed. In Geilo zijn verschillende supermarkten en een paar restaurants.

Uitrusting

Toerlanglaufski’s met bijpassende bindingen en schoenen en eventueel stijgvellen, gamaschen, sneeuwschep, bivakzak, ehbo-set, hoofdlampje, thermosfles, evt. donsjas. Verder normale winter-

hoogtelijn 1-2014 |

51

>>> en route ^^^ sportklimroute ^^

Pen hir, Bretagne

Genieten tussen hemel en hel O

p het bijna westelijkste puntje van Frankrijk trekt een metershoog Lotharings kruis busladingen toeristen aan. Een paar passen achter het kruis valt de rotswand tientallen meters steil naar beneden en eindigt in de bulderende golven van de Atlantische Oceaan. Waar angstige dagjesmensen gruwelen aan de rand van deze klif, halen wij ons touw door een betrouwbaar ogende abseilhaak. In de loop der jaren ben ik al langs kilometers touw afgedaald. Toch ben ik voor deze afdaling behoorlijk gespannen. Twee abseils lager zou een mooie rotsband op ons moeten wachten.

Onder me zie ik slechts woeste witte watermassa’s, die terugkaatsen van een vrijwel loodrecht rotsbastion. Geen horizontaal, mensvriendelijk stukje te zien.

Een keer extra diep ademhalen, en daar gaan we.

De topo klopt. Alweer. Een brede rotsband loopt over de volle breedte onder de mooiste wand in honderden

52 |

kilometers omtrek: dik zestig meter hoog, ruw en goed gelaagd ‘grès amoricain. La vie est belle! Het uiterste rechterpuntje van de band, nog nét boven het water, vormt de instap van La ballade sur le fil. Drie overbehaakte touwlengtes 4+ met riante standplaatsen: een prima eerste kennismaking met deze wand.

Hier in Pen Hir is het aangenaam klimmen. De rots is overtrokken met wat een schuurpapierachtig huidje zoutkristallen lijkt te zijn, dat muurvaste plaatsingen én rauwe vingers garandeert. In grote stappen gaat het snel omhoog, zonder dat de route ergens verveelt.

Dan weer in een schoorsteentje, dan weer half-traverserend via mooie zijgrepen en uiteindelijk een plaat van twintig meter rechtstreeks als stairway to heaven.

Over de rand wordt dit stairwaygevoel bevestigd door de verschrikte toeristen: in hun ogen komen deze idioten recht uit de hel.

hoogtelijn 1-2014 | Tekst en foto’s Frank Husslage

Foto Janneke van den Bosch

^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^

Informatie Pen Hir Het beschreven klimgebied is op het meest westelijke puntje van het Preque’ile de Crozon, bij het kruis van Pen Hir. Zo’n 300 routes in de moeilijkheidsgraden van 3 tot 8a, van boulders tot 70 meter lengte en keuze tussen goed behaakt of op eigen protectie.

De route La ballade sur le fil is de makkelijkste route van de sector Bocal op het massief La Grande Falaise. Bocal kent negen routes, in moeilijkheid oplopend tot 6C, de totale wand telt 33 routes. La ballade sur le fil is goede manier om kennis te maken met La Grande Falaise. Overbehaakt als hij is, is het ook een prachtige route voor beginnende klimmers om kennis te maken met multipitch klimmen.

staan beschreven in een splinternieuw uitgegeven topo: Escalade en presque’ile de Crozon (Pen Hir, Argol). ISBN 978-2-9522424-7-7.

Deze is ter plekke te koop bij de boekwinkels aan de haven van Camaret en aan de markt van Crozon.

elkaar op de website van Crozon, www.crozonbretagne.com.

Kaarten Michelin 1:150.000 Finistère - Morbihan IGN 1:25.000 Camaret Presque’ile de Crozon

Op de weg vanuit Nederland naar Pen Hir kom je langs het grote klimgebied van Morlaix. De topo daarvan is gratis te downloaden via www-labsticc.univ-ubs.fr.

Reis en verblijf

De kust van het Presque’ile de Crozon is een aaneenschakeling van de ruige rotsen, mooie zwemstranden en dito baaien. Zowel klimmers als (berg)wandelaars komen er ruimschoots aan hun trekken. De lange en hoge golven van de oceaan trekken ook veel kiters en surfers.

De afstand Utrecht – Crozon is ruim 1000 kilometer. Op het schiereiland zijn voldoende campings en andere overnachtingsmogelijkheden.

Camping Finistère bij Crozon ligt aangenaam centraal zonder de drukte van de campings direct aan de kust. Zowel Crozon als Camaret heeft ruimschoots voldoende winkels en andere voorzieningen.

De andere gehuchten hebben vrijwel geen voorzieningen.

Behalve Pen Hir kent het schiereiland nog een ander klein klimgebied, in het bos bij Argol, wat net geschikt is voor een dag klimmen. Beide gebieden

Alle belangrijke informatie over reis, verblijf, weer, buitensportactiviteiten en nog veel meer staat bij hoogtelijn 1-2014 |

53

B erg s

. m 4 5 5 4 p o Onderzoek

portd Tijdens de Ber ag gsportdag op 16 maart vertel len Remco Ber endsen en Marieke van Vessem over hun onderzoek en beantwoorden ze vragen over ho ogteziekte.

EEN NEUS VOOR HOOGTEZIEKTE Wie boven de 2500 meter komt heeft het wel eens gemerkt. Beetje hoofdpijn, weinig trek, misselijk, moe, duizelig en slecht slapen. Het zijn verschijnselen die passen bij acute hoogteziekte. Maar hoe stel je dat objectief vast? Een ‘neus’ biedt mogelijk uitkomst.

De proefpersonen moesten vijf minuten in- en uitademen via een elektronische ‘neus’.

54 |

D

rie medici deden deze zomer onderzoek naar acute hoogteziekte in de hoogste hut van Europa, de Capanna Regina Margherita (4554 m), op de Punta Gnifetti (Signalkuppe) in het Monte Rosa-massief. In de hut wordt al vanaf 1900, vlak na de bouw, medisch onderzoek gedaan.

De belangrijkste bagage van de medici was de ‘elektronische neus’, die uitgeademde lucht analyseert. Iedereen die regelmatig op de weg zit, kent het ‘blaaspijpje’ van de politie. Door in dat apparaat te blazen is vast te stellen of je (te veel) alcohol in je lichaam hebt. In de medische wereld kan, voorlopig op experimentele basis, astma, de longziekte COPD en darmkanker vastgesteld worden met de eNose, een Nederlandse vinding, die onder andere in de voedingsindustrie gebruikt wordt. Remco Berendsen en Marieke van Vessem vertellen over hun onderzoek.

Hoe ontstond het idee om de eNose voor het onderzoek naar acute hoogteziekte in te zetten?

“De lucht die we uitademen bevat vluchtige organische stoffen. Deze stoffen worden gemaakt tijdens processen die in ons lichaam plaatsvinden. Als je ziek bent worden er vaak andere stoffen aangemaakt. Door in de eNose uit te ademen, kan deze een profiel maken van de vluchtige stoffen die voorbijkomen. Een collega van ons is met de eNose aan het werk geweest in het AMC in Amsterdam.

Zij heeft aangetoond dat de eNose onderscheid kan maken in het uitademingprofiel van mensen met en zonder astma.

Wij hopen dat de eNose dit ook kan voor mensen met acute hoogteziekte. Acute

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S ONDERZOEKSTEAM

hoogteziekte wordt tot nu toe vastgesteld door het invullen van een vragenlijst. Dat is enorm subjectief, dus we willen de eNose gebruiken als een objectieve test om acute hoogteziekte vast te stellen.”

Is bekend waardoor acute hoogteziekte ontstaat?

“Er is nog veel onduidelijk wat er precies gebeurt in het lichaam van iemand met acute hoogteziekte. Dat er door de lage druk op hoogte minder zuurstofmoleculen beschikbaar zijn, speelt in ieder geval een belangrijke rol. Je lichaam moet zich hierop aanpassen, dat is acclimatisatie.

Die bestaat uit veel verschillende processen, waarvan de eerste het versnellen van je ademhaling is, waardoor er meer zuurstof het lichaam in komt. Het acclimatiseren kost tijd, vandaar dat er altijd gezegd wordt dat je niet te snel in één keer moet stijgen. Je moet je lichaam de tijd geven om aan de hoogte wennen. Als je te snel stijgt kan er een tekort aan zuurstof in je lichaam ontstaan, wat kan leiden tot acute hoogteziekte. Daarmee creëer je een onveilige situatie, zowel voor jezelf als voor de groep waarmee je op pad bent.”

Was het duidelijk naar welke stoffen het apparaat moest kijken?

“Nee, tijdens dit onderzoek hebben we alleen gekeken naar profielen van vluchtige stoffen. Er zitten zoveel stoffen in uitgeademde lucht dat we eerst moeten onderzoeken welke stoffen bij acute hoogteziekte horen. Dat is deel van een vervolgonderzoek. Vervolgens kan je de eNose slimmer maken door specifiek naar die stoffen te zoeken. We kunnen dan meer specifieke sensoren in de eNose inbouwen.”

Foto’s Sezione CAI Varallo

De Capanna Regina Margherita.

Waarom zijn jullie naar de hoogste hut in Europa gegaan?

“We wilden mensen met acute hoogteziekte hebben zodat we de neus konden leren wat ziek en niet-ziek is. Je kan het vergelijken met de snuffelhonden op vliegvelden die ruiken of er explosieven, geld, zaden, kiemen of drugs in de bagage zit. Net zoals deze honden, moeten we de neus eerst trainen, voordat we de eNose kunnen gebruiken om acute hoogteziekte op te sporen. In een eerder onderzoek is aangetoond dat 9% van de mensen op 2850 meter acute hoogteziekte heeft en op 4500 meter, de hoogte van de hut, 53%.”

Wat moesten de proefpersonen doen?

“Naast de metingen als hartfrequentie en bloeddruk en het invullen van onderzoekslijsten, moesten ze vijf minuten in- en uitademen via de eNose. Ze kregen een klem op de neus zodat alle uitgeademde lucht via het apparaat ging. De eNose gebruikt van die vijf minuten er drie voor metingen en heeft vervolgens tien minuten nodig om de lucht te analyseren. Daarna wast het apparaat zichzelf schoon. Het mooie van het apparaat is dat je geen naalden nodig hebt en het onderzoek buiten het lichaam plaatsvindt. Een enkeling vond het vervelend om vijf minuten door de neus te ademen maar voor het overgrote deel was het geen belasting.”

En, waren er mensen met acute hoogteziekte?

“Ja, een behoorlijke groep. We zijn een week in de hut geweest en vroegen alle bezoekers om mee te werken. In totaal hebben 142 mensen meegedaan, van wie 30 vrouwen. In totaal had 39% acute

De NKBV ondersteunt bergsportgerelateerd medisch onderzoek. Ben jij van plan om onderzoek te doen?

Kijk voor meer informatie op www.nkbv.nl/kenniscentrum onder ‘Medisch’ of stuur een mail naar medisch@nkbv.nl.

hoogteziekte. De mensen stonden in een rij voor onze kamer. Ze waren erg benieuwd naar wat wij aan het doen waren en naar hun eigen gezondheid. Ze wilden graag alle cijfertjes weten: de hoeveelheid zuurstof in het bloed, de hart- en de ademhalingsfrequentie. De verschillen tussen de gemiddelde waarden in de gezonde en de zieke groep zijn duidelijk.

Het percentage zieken is iets lager dan cijfers uit eerder onderzoek. Wij denken dat een aantal zieken zich niet gemeld heeft voor ons onderzoek. Het was uiteraard vrijwillig.”

Hoe gaat het nu verder?

“We werken onze gegevens uit en publiceren die in een wetenschappelijk tijdschrift. Een vergelijkbaar onderzoek is door een groep Engelsen gedaan in de Himalaya, daar zijn we ook benieuwd naar.

Zoals gezegd is er nader onderzoek nodig.

We hopen dat de eNose in staat zal zijn om onderscheid te maken tussen mensen met en zonder acute hoogteziekte. Als dat zo is kunnen verantwoordelijken voor een reis met behulp van de eNose beslissen om iemand wel of niet verder mee omhoog te nemen. Momenteel kan dit alleen aan de hand van een vragenlijst, die makkelijk te beïnvloeden is. Door de eNose heb je een beter instrument in handen. Met deze objectieve test kan je straks beter adviseren over medicatie en je kunt makkelijker ingrijpen. Daarmee zijn doden te voorkomen. Het zou mooi zijn als we de eNose uiteindelijk ook voor screening op gevoeligheid voor acute hoogteziekte kunnen gebruiken. Dan kan je voorafgaand aan een reis een risico-inschatting en een ‘stijgingsadvies’ geven. Dat is van belang voor alle bergsporters.”

De onderzoekers: Marloes Bolman, Remco Berendsen en Marieke van Vessem.

Het onderzoeksteam

Het onderzoek naar acute hoogteziekte is uitgevoerd door drie leden van de Medische Commissie van de NKBV. Remco Berendsen (1972), anesthesioloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum, gespecialiseerd in hartoperaties. Remco is tevens ‘bergdokter’, opgeleid door de Österreichische Gesellschaft für Alpin- und Höhenmedizin.

Remco is actief in de bergen sinds 1992 als rotsklimmer en doet nu aan ‘relaxed alpinisme’ en toerskiën.

Marieke van Vessem (1988) wandelt sinds haar achtste met haar ouders in de bergen. Ze maakt huttentochten sinds ze studeert en trekt regelmatig met de mountainbike de bergen in. Marieke heeft geneeskunde gestudeerd aan de Universiteit van Utrecht. Het onderzoek naar hoogteziekte was haar afstudeeronderzoek.

Marloes Bolman (1977), op de foto links, is werkzaam in het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam als anesthesioloog.

HOOGTELIJN 1-2014 |

55

Marlies Quack zoekt (sneeuwvrije) grepen in het Rathengebied.

56 |

hoogtelijn 1-2014 | Tekst en foto’s Martin Fickweiler

Klimmenpain Euro

ELBSANDSTEIN, DU ITSLAND

KLIMMEN MET EEN STOFFERTJE In het zuidoosten van de Sächsische Schweiz, waar de rivier de Elbe Tsjechië verlaat en Duitsland binnenstroomt, ligt het Elbsandsteingebergte. Een sprookjesachtig gebied met veel mooie wandeltochten langs steile en statig uitziende rotsformaties.

HOOGTELIJN 1-2014 |

57

K

limmers mogen geen magnesium en geen stalen tussenzekeringen gebruiken. Nieuwe routes moeten van onderaf geopend worden en er mag alleen op losstaande torens worden geklommen.

Boofen in een grot in Bielatal.

58 |

HOOGTELIJN 1-2013

Dit laatste is nog het minste probleem, het Duitse deel van het Elbsandsteingebergte telt ruim elfhonderd van deze losstaande torens. Het gebruik van geknoopte touwbolletjes en bandslinges als tussenzekering is echter voor veel klimmers het grootste obstakel een bezoek te brengen aan dit haast mythische gebied.

Toch is de Elbsandstein voor veel meer klimmers toegankelijk dan gedacht. Zodra je er als klimmer heen gaat om te leren en niet om te presteren, is er voor iedere klimmer ontzettend veel te halen.

Sinds ik twintig jaar geleden voor het eerst in dit betoverende landschap ben geweest, bleef ik maar fantaseren over hoe prachtig dit gebied er in de winter uit zou moeten zien‌

Jeroen de Winter in goed behaakt terrein.

Angst en ontzag In de winter wordt het gebied bedekt door sneeuw. De donker gekleurde, grillige rotstorens vangen op ieder horizontaal randje een sieraad van sneeuw. Hierdoor veranderen ze in schitterende kunstwerken waar je eindeloos naar kunt blijven kijken.

Tot je dit mooie decor door de ogen van een klimmer bekijkt. Dan vervliegt direct het idyllische beeld en welt er een gevoel van angst en ontzag op. De temperatuur stijgt overdag niet boven de min acht graden en het lukt de zon niet om lang boven de omliggende heuvels te komen. Daarbij zijn alle handgrepen en voetsteunen bedekt met sneeuw en is het nóg lastiger te zien waar je de geknoopte touwtjes als tussenzekering moet plaatsen.

Sneeuwvrije randjes Tijdens het klimmen wil ik ieder randje schoonmaken voor ik ze als greep of voetsteun gebruik. Het is voor mij de eerste keer dat ik met

Om zo min mogelijk last van de sneeuw te hebben, biedt een stoffertje uitkomst.

een huishoudstoffertje aan mijn gordel klim. Toch werkt het erg goed! Door de sneeuw weg te vegen, smelt deze niet onder mijn schoenzolen zodat mijn naklimmer vervolgens minder last van verijsde randjes heeft. Ook zorgen de sneeuwvrije randjes ervoor dat mijn handen hun gevoel behouden. Hoewel mijn vingertoppen door de koude rots gevoelloos zijn, voel ik nog wel degelijk pijn in de rest van mijn handen. Dat lijkt mij een goed teken.

Wanneer ik enige tijd probeer met mijn koude handen een bevroren touwtje door een gat in de rots te frommelen besef ik maar al te goed hoe kwetsbaar ik hierboven ben. Mocht het me door de kou niet lukken deze tussenzekering te leggen dan zijn mijn mogelijkheden beperkt. Het onoverzichtelijke en toch wel gladde terrein onder me weer afklimmen is verre van uitnodigend, ik moet door naar boven.

Uiteindelijk lukt het me de zekering te leggen en moet ik mijn inmiddels verkleumde en stramme lijf weer in een opwaartse hoogtelijn 1-2014 |

59

Beklimming van de Schiefe Zacke in Bielatal.

Het station van Bad Schandau.

beweging zien te krijgen. Na een innerlijke worsteling lukt het me de top te bereiken. Eenmaal boven op de rotstoren kan ik me vastzetten aan een grote stalen ringhaak en word ik overmand door een gevoel van opluchting en kracht.

Vuur en rode wijn ’s Avonds daalt het kwik tot veertien graden onder nul, maar de rots waaronder wij bivakkeren wordt verwarmd door een mooi vuur en wij laten ons van binnenuit nog eens extra verwarmen door voortreffelijke rode wijn.

De toren die ik vanmiddag beklom was niet hoger dan veertig meter, maar het gevoel dat ik overhoud aan de beklimming is gelijk aan die van een grote wand. Het Elbsandsteingebergte toont zich in het zomerseizoen uitermate geschikt voor iedere klimmer die op zoek is naar wat meer avontuur. In de winter blijkt het een prachtig gebied voor klimmers die zich willen bekwamen in het winterklimmen.

Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

Klimmen in het Elbsandsteingebergte Beste tijd

De beste tijd om te klimmen in het Elbsandsteingebergte is in de late zomer. In de herfst en de winter is het Elbsandsteingebergte echter op zijn mooist. In de herfst zijn de loofbomen prachtig gekleurd en in de winter tref je hoogstwaarschijnlijk sneeuw, lage temperaturen en geen andere klimmers.

Documentatie

Topo: Er bestaan een zesdelige en een tweedelige (compacte) gids (zie: www.bergsteigerbund.de/ klettern_kletterfuehrer.html), o.m. verkrijgbaar via: www.teufelsturm.de. Aanvullende informatie: www.saksen.info; www.saechsische-schweiz.de; www.bergsteigerbund.de.

Rots & Routes

Het is mijn ervaring dat de lokale klimmers het erg leuk vinden als er andere klimmers in hun gebied op bezoek zijn. Hierbij helpen ze je graag bij het vinden van je route en adviseren ze je over het materiaal.

Wetten en regels

Het Elbsandsteingebergte ligt ten zuidoosten van Dresden, en strekt zich uit tot aan de grens met Tsjechië. Vanaf Utrecht is dat ongeveer 750 kilometer. Een andere goede optie is om met de trein te gaan. Het openbaar vervoer is toereikend, zodat je er ook zonder auto uit de voeten kunt.

Door de relatief zachte rots en het ontbreken van standaard boorhaken is het klimmen in de Elbsandstein met name mentaal behoorlijk zwaar.

Er zijn echter voor ieder niveau uitdagende routes.

Veel van de klassieke normaalroutes zijn erg mooi en door de zachte zandsteen onmogelijk om glad te klimmen.

In het Elbsandsteingebergte kun je, met respect voor natuur en andermans eigendommen, klimmen en wandelen. Het is echter verboden om tijdens en tot 24 uur na regen te klimmen in de gebieden met zachte rots (bijv. Rathen). Voor informatie over verdere regelgeving, lijsten met routes en informatie over gesloten deelgebieden kun je terecht op www.bergsteigerbund.de.

Accommodatie

Materiaal

Andere activiteiten

Reis

Er zijn diverse campings, appartementen en hotels beschikbaar in het uitgestrekte gebied. Een andere optie is om op aangewezen plaatsen onder de rotsen te bivakkeren. In het Elbsandsteingebergte heet dit boofen, een afgeleide van pofen wat zoiets betekent als diep en vast slapen (zie: www.wandernsaechsische-schweiz.de/Liste_Boofen.htm).

60 |

HOOGTELIJN 1-2014

Bandslinges, touwtjes en genoopte touwbolletjes in diverse diktes en maten. Let erop dat je de knopen niet van tevoren helemaal strak trekt, het touwtje moet zich in de rots kunnen zetten.

Daarnaast raad ik aan eerst veel routes met (voldoende) ringhaken te klimmen en veel informatie los te peuteren van lokale klimmers.

Zoals eerder aangegeven is het Elbsandsteingebergte uitermate geschikt voor prachtige wandelingen. Wie daarbij bereid is wat meer uitrusting te dragen, kan ’s nachts op de aangewezen boofenplekken slapen.

j de bruari wordt bi en dinsdag 25 fe nekunde” wi La us Op maandag 24 “Theoriecurs tra ex n ee en rd NKBV in Woe w.nkbv.nl informatie op ww gegeven. Meer

Het ontstaan van een lawine.

VEILIG

Toerskien en winteralpinisme zijn onlosmakelijk verbonden.

BUITEN

DE PISTE Freeriden, oftewel skiën en snowboarden buiten de piste is populairder dan ooit. Net als sneeuwschoenwandelen. Weg van de gebaande paden en weg van de geprepareerde pistes ben jij de eerste die een spoor trekt. In de ongerepte natuur ga je op eigen kracht omhoog, en poeder is je loon.

D

e wintersporten buiten de piste zijn echte bergsporten.

Meer dan de helft van de NKBV-leden gaat de (poeder) sneeuw in en een groot deel van hen doet aan toerskiën en -boarden. Omdat het voor de NKBV belangrijk is leden te informeren over deze sporten biedt de vereniging opleidingen, cursussen en reizen aan. Om dat goed en veilig te doen wordt samengewerkt met de Nederlandse Ski- en Berggidsen en de off-piste deskundigen van wePowder.

Goed voorbereid Als je de geprepareerde pistes verlaat kom je in een prachtige maar ongecontroleerde omgeving. Lawinekennis, reddingstechnieken, een goede uitrusting en ervaring zijn essentieel.

Bij deze avontuurlijke vormen van wintersport is goede voorlichting over de risico’s erg belangrijk.

Bij deze Hoogtelijn vind je

de nieuwe brochure van de NKBV: “Lawine Gevaar! – goed voorbereid off-piste”. Deze van oorsprong Zwitserse brochure wordt door de Duitse Alpenvereniging en de Duitse Ski- en Berggidsen gebruikt tijdens toertochten. Met dit handige overzicht kun je in, voor en tijdens je toertocht checken of je (nog) veilig op pad gaat en bent. Neem ‘m in je rugzak mee!

Cursussen Als je veilig naast de piste op pad wilt gaan dan is het verstandig om een cursus toerskiën of sneeuwschoenwandelen bij NKBV Bergsportreizen te volgen. Je kan ook onder leiding van één van de Nederlandse UIAGM berggidsen op pad gaan. Om kennis snel op peil te brengen, kun je een lawinekunde workshop volgen. Het is ook mogelijk om bij wePowder de beide online Safety Academy modules te volgen waarin je de theorie leert over lawinekunde en veiligheid. Wie niet zelfstandig op pad wil, maar kiest voor professionele begeleiding kan terecht bij NKBV Bergsportreizen en bij de NL-berggidsen.

NKBV-leden kunnen vanaf nu de online wePowder Safety Academy modules volgen met 20% korting. De kortingscode is te vinden in mijnnkbv.nl.

TEKST HARALD SWEN | FOTO’S ROGIER VAN RIJN | HOOGTELIJN 1-2014 |

61

gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemar Senja ligt vlakbij de Lofoten.

en g e w r o o n , a j n e s

Zonder mensen De ‘Senja-crossing’ is een wandeling van 25 kilometer, dwars over het nog maagdelijke eiland Senja, pal boven de Lofoten. De natuur is genadeloos, af en toe mag je een kijkje komen nemen. En zo hoort het.

W

at zijn toch turfhutten? Ze staan op de kaart en we hebben geen idee totdat Roy er ons eentje aanwijst. Had ie het maar niet gedaan. Het veenmoeras dat we ervoor moeten doorploegen, bezorgde zowel Frank als mij natte sokken en klotsende schoenen. En dat na een kwartiertje van de wandeling die uiteindelijk negen uur zal duren.

En voor ik het vergeet: een turfhut, een ‘gamme’, is een jagershutje bij een meertje, opgetrokken uit de stammetjes van papierberken en met een dak van blokken gestoken en gedroogd veen, turf dus. Het hutje is gewoon open; er staan een tafel en wat stoelen, en er is iets te eten voor noodgevallen. Het is ieders bezit, daar is men hier heel simpel in. Een open raam biedt uitzicht op de helling en het meertje. Jagen zit de Noren in het bloed. Ze doen het allemaal en het is zo normaal dat elke discussie daarover bij voorbaat volstrekt zinloos is.

62 |

Hier en daar wijst Roy ons op een plukje haar van rendieren, of een los gewei waarvan Frank de eerste drie met enthousiasme in z’n rugzak steekt.

Ze stinken, concluderen we later. Rendieren komen volgens Roy vrijwel niet meer in het wild voor. De kuddes die we later zien, zijn tam.

Sfeerverhogend is het wel als zo’n kudde je pad kruist. Elanden, dat is een ander verhaal. We zien de keutels, we horen ze zelfs, maar ze zijn schuw en laten zich niet zien, zoals het eigenlijk hoort.

Eenmaal tussen de kale rotsen krijgt de wind vat op ons en slaat de koude toe. Roy maakt op het juiste moment het juiste grapje. In Noorwegen zegt men: ‘de zomer was dit jaar op woensdag.’

De klim waar we nu al uren mee worstelen, mondt uit in een grote sneeuwvlakte die de top van de 851 meter hoge Istind Jieŋas markeert. Langzaam dalen we af, op zoek naar de bosbessengrens een paar honderd meter lager. De aandacht daarvoor

hoogtelijn 1-2014 | Tekst Ivar Schute | foto’s Frank Husslage

verslapt wanneer ik opeens een lemming zie wegscharrelen, dat mythische Noorse beestje.

De laatste hindernis, een wat breed uitgevallen riviertje, wordt opgeleukt door twee overvliegende zeearenden. Ze brengen geluk, want geen van ons dondert in het water. Naar blijkt is Roy de dag ervoor hierheen gelopen om te kijken of de rivier niet te zeer was aangezwollen. Wat zegt dat over je gids?

Na nog een helling en nog een veenmoeras ontwaren we plotseling twee huizen, als uit het totale niets waar we al negen uur doorheen ploegen. Roy vat het met donkere stem eenvoudig samen: ‘You can’t escape civilization’. Dat zal zo zijn, maar op Senja kun je wat ons betreft een aardig geslaagde poging doen.

rkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd

Een ‘gamme’, een turfhut voor jagers.

Informatie Karakteristiek De boomgrens ligt op ongeveer 400 m hoogte, daarboven rotsen, halfbevroren meertjes en sneeuwvelden waarover en waarlangs we onze weg zoeken, bevrijd van de muggenwolken op lagere hoogte. Wellicht wekken deze woorden de suggestie dat we paden volgen. We ontnemen u de illusie: wandelpaden zijn er niet op Senja, niet gezien tenminste. Tussen de struiken is een vaag spoortje zichtbaar. Maar eenmaal op de kale rots is er helemaal geen pad meer. Af en toe geeft een rode stip of kruis en een enkel steenmannetje de goede weg aan. De paden staan wel degelijk op de kaart, maar je loopt simpelweg dwars door het niets.

Hoewel de hoogste toppen op Senja de kilometer net niet halen, moet bij hikes en klimwerk rekening worden gehouden met alpiene omstandigheden. Sterker nog, het weer is wisselvalliger.

Voor wie het vergeet: Senja ligt ver boven de poolcirkel, ver boven IJsland, halverwege Groenland. U bent gewaarschuwd.

een paar bussen om het eiland. De fiets is een leuk alternatief, men is gewend aan enig fietstoerisme. Eenmaal op Senja is een goede uitvalsbasis het hotel in Hamn: www.hamnisenja.no, ook voor gidsen, georganiseerde tochten en advies.

Vrij kamperen kan ook, dat mag in Noorwegen.

Let op: er zijn vrijwel geen winkels op het eiland.

De wandeling begint ten zuiden van Hamn, in een kleine fjord die Gjeska heet, daar is een parkeerplaats. Aan het einde van de wandeling is een hut van Den Norske Turistforening, de Senjabu, waar overnacht kan worden (DNT, www.turistforeningen.no). De hutten van de DNT zijn van alle gemakken voorzien. Betalen door geld in een kluisje te stoppen. Vanaf Senjabu is het teruglopen, de bus nemen of liften.

Documentatie • Voor het weerbericht: www.yr.no/sted/norge/troms; • Wandelkaart: de 1:75.000 Turkart Senja van de Midt-Troms friluftsråd uit 2010, www.midt-troms.no/friluftsrad of www.mesterkart.no.

• Te koop in de buitensportzaken van Tromsø of op www.turistforeningen.no. Op de kaart is het wandeling nummer 72; • Onderdak: www.hamnisenja.no; • Wandelinfo: www.visitnorway.com/nl/ Bestemmingen/Noord-Noorwegen/Troms1/ What-to-do-in-Troms/Wandelen-in-Troms/.

Reis, vervoer en onderdak Senja ligt niet ver van Tromsø, 2 uur vliegen van Oslo. Daarna wordt het lastig, wat voorzieningen betreft is Senja niet vergelijkbaar met de Lofoten. U kunt een auto huren of de bus nemen, nummer 420, richting de veerpont naar Senja, die uit Brennsholmen vertrekt. Op Senja rijden dagelijks hoogtelijn 1-2014 |

63

ey r e t u e P

e d

ale r g é t n I

t c e Proj

ALPENTOCHT IN HET KWADRAAT l’Arête intégrale de Peuterey via de zuidgraat is een Alpentocht in het kwadraat.

Lang, zwaar, lastig, het stelt hoge eisen aan de klimmers. De beloning is groot: het is de mooiste route naar de Mont Blanc.

Martijn Seuren met daarachter het Amerikaanse touwgroepje.

64 |

hoogtelijn 1-2014 | Tekst en foto’s Martijn Schell

Waarom de Peuterey?

Dit project stond al jaren op nummer 1 van het droomlijstje van berggids Martijn Schell. Toen de juiste condities en een vrije week samenvielen, was het de tijd om het project te verzilveren, samen met de jonge Nederlandse alpinist Martijn Seuren (links op de foto).

HOOGTELIJN 1-2014 |

65

naar De allermooiste route nc de top van de Mont Bla

V

anuit de Italiaanse zijde van de Mont Blanc bij Courmayeur heb je een prachtig zicht op de kam met zijn markante torens en toppen die bovenaan transformeert van rots naar ijs. De meerdaagse route over vier toppen spreekt veel alpinisten tot de verbeelding: Je moet niet alleen een hoog technisch niveau hebben, maar ook over veel alpiene ervaring beschikken om met voldoende snelheid de route met succes te volbrengen.

De machine oliën De eerste dag gingen de 32 touwlengtes allemaal wat onwennig. De vijftien kilogram zware rugzak met extra water voor het eerste bivak en een kameraad met wie ik niet eerder zo’n route klom, zorgde ervoor dat de machine nog niet goed geolied was.

De tweede ochtend gaat het al sneller en klimmen we gelijkwaardig op met twee sympathieke Amerikanen; ook zij willen naar de top van de Mont Blanc via de legendarische integrale overschrijding van de Peuterey.

Twinkeling Zojuist kreeg ik het commando van boven dat ik mocht vertrekken en nu probeer ik te klimmen zo snel als ik kan. Zo vroeg in de ochtend voelt de rots aan als ijs, daarom hadden we een uurtje geleden bedacht dat ik voor de aankomende drie moeilijke lengtes extra gewicht van mijn klimmaat, Martijn Seuren, zou overnemen.

De passage is nagenoeg loodrecht en de bergschoenen blijven precies op de minuscule richeltjes staan. Ver onder mij, tussen mijn benen doorkijkend, stroomt de Frêneygletsjer vol zwarte spleten als levensader voor de Valle d’Aoste. Ik geniet van de

66 |

hoogtelijn 1-2014

dramatische ambiance om me heen. Dit is een Alpentocht in het kwadraat.

Als ik dichterbij de standplaats kom, wordt de rots zelfs voor het eerst overhangend en begin ik moeite te krijgen om met lichaamsspanning aan de rots te blijven plakken; Tinus heeft dit knap voorgeklommen. De zon staat inmiddels hoger aan de hemel als we uiteindelijk op de Pointe Ottoz staan. We maken ons zorgen of we op tijd op de top van La Noire arriveren; er resten namelijk nog acht touwlengtes plus daarna nog een stuk gemakkelijk terrein.

We zijn het snel eens, ik verruil de bergschoenen voor de wrijvingsschoenen en neem de leiding over. We draaien het gas vol open en geven ons project een kans zonder onszelf voorbij te rennen. Op iedere standplaats geeft Tinus het materiaal terug en ik zie aan zijn twinkelende ogen hoezeer hij geniet.

Allez!

Om 12.20 uur staan we naast het afgeleefde madonnabeeldje op de top van de Aiguille Noire de Peuterey. We bellen voor een weerbericht en hopen dat we niet gedwongen worden via de oostgraat te moeten ontsnappen. Vandaag blijft het droog maar morgen is er kans op onweer in de avond.

De Amerikanen lijken zonder twijfel hun besluit te hebben genomen en beginnen aan de volgende passage: een regelrechte duik van 450 meter die in 12 abseils behoedzaam genomen moet worden.

Voor we ze volgen vraag ik Tinus hoe hij zich voelt. ‘Ik ben kampioen in het terrein dat voor ons ligt’, antwoordt hij gretig. Met een grijns kijk ik hem aan. ‘Allez,… we gaan ervoor!’

De Peutereygraat gefotografeerd vanuit Courmayeur.

Verkeerde touw Ik ben nooit liefhebber geweest van overhangende abseils. Met een steeds heter wordende ATC glijd ik als een spin aan dun garen de diepte in. Ik concentreer me op de rots die langzaam steeds verder van me verwijderd raakt. Tinus staat al op de standplaats onder me waar de Amerikanen aan de volgende abseil beginnen. Onze zestig meter lange touwen komen maar net uit bij de standplaats die marginaal uitgerust is met een paar oude mephaken.

Door enige nervositeit ben ik er niet helemaal zeker van aan welk van de twee kleuren touwen ik moet trekken om het uit de standplaats boven ons te halen. Was het blauw? Het touw gaat maar moeizaam door mijn handen en zit dan muurvast. Ik trek aan rood maar er zit geen beweging meer in. Een lichte paniek breekt bij me uit. Als je ergens niet terug wilt klimmen dan is het hier! De granieten rand waar onze touwen overheen liggen is scherp.

Wat moeten we doen als we onze touwen niet meer terugkrijgen en hier in dit levensgevaarlijke couloir vast komen te zitten?

Doorsnijden Na nog één verwoede poging bind ik me uit en klim behoedzaam door een porseleinkast omhoog. Het terrein is hier hyperdelicaat en het lukt me vijftien meter terug te klimmen. Ik probeer mijn evenwicht te bewaren op een blok dat op een ijzige richel ligt en begin opnieuw met alle kracht te trekken aan het rode touw. Geen resultaat. Ik begin te mopperen maar weet één ding heel zeker: ik ga hier niet nog verder omhoog.

Verder abseilen kan aan de touwen van de

Het Graveribivak biedt vier slaapplaatsen. Past precies!

Nederlandse beklimmingen

Bijna bij de bivakrichel.

Martijn Seuren klimt een korte passage VI op de Pointe Brendel.

Amerikanen maar komen we daarna nog verder met twee stukjes van amper 20 meter? Ik pak mijn mes en snij het blauwe touw resoluut door. Ik twijfel om ook gelijk het rode touw door te snijden en sjor er nog een laatste keer aan. Als verrassing komt er een klein beetje beweging in. De knoop schiet over de rand en we krijgen de touwen, met als bonus een kiezelhagel, terug. Compleet ongezekerd klim ik af naar de standplaats waar we de touwen nauwkeurig inspecteren en tot gelijke lengte afsnijden; iets meer dan veertig meter blijft er over.

Des Dames Anglaises Om half vijf in de middag hebben we de abseils achter ons gelaten en staan we in het droge couloir. Samen vinden we een piepklein stroompje en weten ongeduldig een liter water in de fles te vullen. Eén touw gaat in de rugzak en de ander slaan we tot kort touw op. In het zachte avondlicht klimmen we verder. Af en toe doemt er een reddingshelikopter op die alle alpinisten nauwlettend in de gaten lijkt te houden. Zojuist takelden ze nog gestrande klimmers uit de Frêneypijler.

We vinden feilloos de juiste weg en blijken eerder op de top van de Anglaise dan de Amerikanen. Via een paar abseils en een traverse komen we uit bij het derde couloir wat naar het Craveri-bivak leidt. Hier ligt rottend ijs en we mogen vooral niet onverschillig worden. De stijgijzers halen we diep uit de rugzak en de pickel nemen we in de hand. Om even na negenen kruipen we de gezellig ogende maar piepkleine bivakhut in en mag de zwarte nacht over ons heen vallen.

Aiguille Blanche de Peuterey Aan het begin van de derde ochtend liggen we nog alle vier comfortabel in het Craveribivak als ik heel zachtjes de wekker van mijn horloge hoor. Een half uur later volgen we alweer een smalle richel met een paar stukken beschadigd klimtouw. Hoewel de hoofdlamp de wereld om ons heen nog geen 10 meter verlicht, voelen we dat het hier peilloos naar beneden gaat. Er staat een onaangenaam koude wind en het is oppassen geblazen niet verkeerd te klimmen.

Bij zonsopkomst verandert de berg in de kleur van gesmolten metaal en precies op dat moment komen we in de noordoostwand terecht. Deze zomer is het zo droog dat de grote wand niet met sneeuw maar

Zover bekend is de intégrale Peuterey via de zuidgraat van de Aiguille de la Noire vier keer eerder door Nederlanders beklommen. In 1983 door Guus Lambrechts en Gilles Boerlage en later dat jaar door Egbert Veen en Paul van Sprang. In 1991 door Edward Bekker samen met de Duitser Jörg Wilz en in 2004 door Anne van Galen, Michael van Geemen en Court Haegens.

Na Martijn Schell en Martijn Seuren heeft ook Jelle Staleman in 2013 deze route met een Oostenrijkse klimpartner geklommen.

vol met blokken en steile ijsvrije geulen ligt.

Tinus heeft moeite om zich goed te concentreren door aanhoudend beperkt drinken de afgelopen twee dagen en daarom zeker ik hem aan verkort touw.

De Amerikanen volgen een rotsrib links van ons en veroorzaken af en toe flink wat steenslag. De wand is technisch eenvoudig maar als een blok hier naar beneden tuimelt, veroorzaakt dat wel een steenlawine. De tijd maar ook de hemel houden we samen nauwlettend in de gaten. Zolang we in de ochtend nog geen Altocumulus castellanus aan

HOOGTELIJN 1-2014 |

67

OMNI-HEAT BASELAYER. SHOCKINGLY WARM. AMAZINGLY BREATHABLE. INCREDIBLY PHOTOGENIC. ®

© 2013 Columbia Sportswear Company. All rights reserved.

BREATHABLE FABRIC WITH LITTLE SILVER DOTS THAT REFLECT BODY HEAT. KEEP YOUR WARMTH, NOT YOUR SWEAT • COLUMBIA.COM/SILVERDOTS

n aan Ik glij als een spi e in dun garen de diept

Ik ga naar de Peuterey en neem mee:

Technisch materiaal:

• 8 karabinersetjes • 6 camalots (No. 0,4 - 3) • kleine set nuts • 5 bandslinges van 120 cm • 3 ijsboren • helm • 1 ijsbijl per persoon • stijgijzers • 2 x 60 meter touw • wrijvingsschoenen • warme bergschoenen

En voor het bivak:

• brander met 1 gasblik • 1 liter water extra per persoon voor eerste bivak i.v.m. gebrek aan sneeuw • slaapmatje • bivakzak • donsjack • dunne ‘donspoot’ (slaapzak zond er rits die tot je middel reikt) • waterdichte jas • droge sokken • 1 stuk pizza voor bivak 1 • 1 zakje gevriesdroogde maaltijd voor bivak 2 • soep, kaas en worst

Martijn Seuren in de Oostwand van de Aiguille Blanche.

de horizon zien opbouwen is er geen reden tot stress en gunnen we ons zo af en toe ook de tijd om de bergsfeer in ons op te nemen.

Op de topgraat van de Aiguille Blanche komen we eindelijk in de sneeuw en kunnen we de stijgijzers definitief onder onze schoenen binden. De berggraat snijdt door de hemel en ik voel dat we op een heel bijzondere plek klimmen; wat transformeert deze route prachtig!

‘Zie je het al voor je om hier zoals Stefano de Benedetti vanaf te skiën?’, jut ik mijn vriend op.

Mont Blanc de Courmayeur Eerder dan verwacht lopen we over de enorme vlakte van de Col de Peuterey. Het moet nog middag worden en we besluiten voor het eerst tijdens onze tocht de tijd te nemen voor een lunch. Ik vind nog een stuk belegen kaas en een pittig stuk worst.

Tinus houdt het liever bij zijn meegebrachte powerbars.

Een helikopter met toeristen scheert over ons heen en blijft als spotter voor de Frêneypijler hangen; de hectische wereld van Chamonix dringt zich weer op. Na de lunch verken ik alvast de volgende passage, de Grand Pilier d’Angle. Het snelste gaat via het Eccles couloir, maar dat ziet er niet aantrekkelijk uit met de krachtige zon pal in de sneeuwgoot. De

originele route is via de graat, maar met zoveel rotstorentjes gaat dat weer zeeën van tijd kosten. Dwars door het midden van de wand lijkt nog het snelst te gaan.

Het is net te steil en te lastig om aan kort touw te gaan dus zeker ik Tinus door middel van hier en daar een camalot die zich uitstekend in de rotsspleten laat plaatsen. De grote hoogte en de krachtige zon drogen ons nu razendsnel uit en we worden bang dat de sneeuw toch te zacht wordt wat tot een natte sneeuwrutsch kan leiden. We snakken naar bewolking en worden op onze wenken bediend. De thermiek stuwt de waterdamp vanuit het groene dal omhoog en vormt langzaam één grote wolk. Nog voor we op de Grand Pilier d’Angle staan is de wereld om ons heen aan het oog onttrokken.

Tinus neemt even later het sporen over.

De zon heeft de dikke korst hier inmiddels laten smelten zodat de sneeuw aanvoelt als soep. Ik ben bang dat de sneeuw gaat glijden en we rammen onze pickel met arm en al in de sneeuw. Hier mogen we beslist niet nonchalant worden maar wat gaat dat rammen langzaam! Ondanks zijn ferme krachttoer van anderhalf uur sporen, zijn we maar 120 meter gestegen. De Amerikanen klimmen inmiddels weer bij ons en bieden gelukkig aan om wat spoorwerk over te nemen. De nu steile graat die we volgen

lost op in de dikke mist en ik kijk op mijn horloge. 16:00 uur en we zijn op 4530 meter hoogte. Het onbestendige gevoel dat er onweer kan komen neemt het langzaam over van de angst om uit te glijden. Ook de tijd begint te dringen; als het zo doorgaat dan staan we pas in de avond op de top.

Voor ons ligt een harder stuk en we zien de blauwe gloed van ijs door de sneeuw schijnen. Dat biedt perspectief. We passeren de Amerikanen en hakken nu voor het eerst onze doorn van de pickel in solide ijs. Aan strak touw is het patroon van bewegen monotoon maar zorgt ook voor een dieseltempo. De Amerikanen zijn inmiddels onder ons volledig door de mist opgeslokt en na nog eens een uur klimmen staan we plotseling onder een gigantische sneeuwluifel. De top?

Ik plaats twee ijsboren en plant de pickel erbij. Aan Tinus de eer. Behoedzaam klimt hij door het steile ijs en plaatst onze derde en laatste ijsboor 20 meter boven me als enig mogelijke tussenzekering. Niet veel later zie ik zijn silhouet weerspiegelen door de kleine ijskristallen in de atmosfeer. Om half zes staan we op de Mont Blanc de Courmayeur en lachen we de zon tegemoet. Als we iets later boven op de top van de Mont Blanc staan, realiseren we het ons amper maar een gekoesterde droom is werkelijkheid geworden.

Martijn Schell wordt gesponsord door:

HOOGTELIJN 1-2014 |

69

volg ons

n ben je Follow, link en like us! Da laatste het van altijd op de hoogte Via s. uw -nie klim- en bergsport tips, ook je d vin dia onze social me gsgin eni ver , jes lmp fi inspirerende n lneme activiteiten en kun je dee s. sie cus aan dis

^^^ NKBV VOOR JOU ^^^

http://facebook/GG7oE

I

twitter.com/nkbv

/

www.flickr.com/photos nkbv/sets/

www.youtube.com/NKBV

Wi rs NKBV-topvlag

foto’s 2013 In 2013 hebben we een groot aantal topvlagfoto’s binnen gekregen via communicatie@ nkbv.nl. Onder de inzenders hebben we een aantal prijzen verloot. Hieronder en in het foto-overzicht zie je de winnaars!

Wil je weten waar de foto’s genomen zijn en alle inzendingen zien? Ga dan online naar onze Facebookpagina en bekijk het topvlaggen-fotoalbum.

NKBV Sigg-fles: Paul Cuelenaere, Angelo de Deugd Petzl Tikka 2 hoofdlamp: Aart Last, Hedwig de Leeuw den Bouter Adidas Eyewear Raylor zonnebril: Maarten Visser Adidas Eyewear Tourpro zonnebril: Anne Marttin Osprey Mutant 38 rugzak: Rik van Daal The North Face Prophet 40 rugzak: Familie Manders Lowe Alpine, Alpine Attack 35:45 rugzak: Dick van Schagen Lowe Alpine Yocton 35 rugzak: Vincent de Vries

het hoogtepunt van je tocht en mail die naar communicatie@nkbv.nl. Vermeld de namen van de mensen op de foto, de datum en de locatie. Wij zetten de foto dan in het topvlaggen-fotoalbum op onze Facebookpagina. Misschien zie je jouw foto ook terug in de Hoogtelijn of Ook in 2014 naar de top met in andere uitingen van de NKBV! Eind de NKBV-topvlag!

2014 verloten we weer een aantal mooie Ga jij in 2014 op pad? Zorg dan dat prijzen onder de inzenders. Je bestelt de de NKBV-topvlag in je rugzak zit! vlag voor €4,- (excl. verzendkosten) in Fotografeer jezelf met de vlag op onze webshop.

Regiowebsite Amsterdam in nieuwe NKBV stijl De afgelopen maanden is hard gewerkt aan de vernieuwde opzet van onze regio-websites. Regio Amsterdam draaide de pilot en deze website is in januari live gegaan. De komende maanden zullen ook de overige regio’s hun nieuwe website lanceren. Benieuwd naar het resultaat? Neem een kijkje op amsterdam.nkbv.nl

70 |

HOOGTELIJN 1-2014

In de webwinkel Webshopaanbieding Tourenatlas Schweiz van € 81,95 voor € 77,50 Ben jij nog op zoek naar een winters cadeau? We hebben de Tourenatlas Schweiz nieuw in ons assortiment opgenomen. Dit pakket voor skiërs en snowboarders bestaat uit een boek en topografische kaarten van 30 toergebieden in de Zwitserse Alpen.

Wij bieden deze aan voor een ledenprijs van € 77,50 (normaal € 81,95).

Bestellen doe je via www.nkbv.nl/webwinkel

^^^ DE NKBV VOOR JOU ^^^ DE NKBV V BERGSPORT

Reizen &

cursu en PROGRAMMA 2014

* Workshops * Bergsportkampen * Wandelreizen * Kamp rTREKtochten * Hu entochten * Kle ersteigen * Gletsjertochten * H galpiene bekli ingen * Alpiene cursu en * Sportkli en * Mountainbiken * Canyoning

WAT DOE JIJ DEZE ZOMER?

20% korting op sn uw en ijs in De Uithof Den H g NKBV-leden kunnen hun sneeuw- en ijsvaardigheden nu goedkoop op peil houden in Nederland. Op vertoon van je NKBV-ledenpas krijg je namelijk 20% korting op de entreeprijs van de schaats- en skihal van De Uithof in Den Haag. Bekijk deze en andere voordelen van je NKBV-lidmaatschap op www.nkbv.nl.

worksho rogra a februari 18 Lawinekunde, Woerden 24/25 Lawinekunde, Woerden 27-2/3 Winterkamperen, Ardennen maart 15 Mountainbiken, Lage Vuursche 21-23 Mountainbiken, Ardennen 28-30 Bergwandelen, Ardennen april 4-6 6 11-13 12 13 13

Kaart, kompas en GPS, Ardennen Mountainbiken beginners en gevorderden, Lage Vuursche Bergwandelen voor gezinnen, Ardennen Klettersteig, Bergschenhoek Klettersteig, Bergschenhoek GPS, Nationaal Park Dwingelderveld

IJzeren wegen bij de Drei Zinnen, klettersteigen zoals het ooit bedoeld is!

Een doorloop-bergsportkamp in het Oetztal of het Rätikon. Dit biedt je de mogelijkheid om een bergsportkamp van een week te boeken of het tweeweekse bergsportkamp met een week te verlengen.

Nieuwe workshops die we bieden zijn Voorbereid bergwandelen (1 dag) en Eerste hulp en zelfredzaamheid (weekend).

Boek nu via www.bergsportreizen.nl KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM-

01_zomergids2014_Cover.indd

EN BERGSPORT VERENIGING | WWW.NKBV.NL

1

12/5/13 8:56 AM

BRENG JE STEM UIT! Over een klein maandje worden de NKBV BergsportAwards uitgereikt. Wie verdient volgens jou een Award?

Een deskundige jury heeft de genomineerden voorgedragen en jij bepaalt wie met de Awards naar huis gaan.

Stemmen kan via Facebook of via de BergsportAward website. Stem mee en maak kans op kaarten voor de awardshow! Meer info www.bergsportawards.nl

Bestel nu je klimj rk rt Het voorjaar nadert en dus kan je binnenkort weer gaan klimmen in België! Dan moet je wel de zogenaamde klimjaarkaart aanschaffen. Je kunt deze alleen bij de NKBV verkrijgen. De meeste Belgische klimgebieden liggen op privégrond en moeten gehuurd worden.

De NKBV draagt jaarlijks met een fors bedrag bij aan de kosten voor huur en onderhoud. Als ruil hiervoor mogen leden de massieven beklimmen. Je kunt de klimjaarkaart bestellen voor slechts €20,- per jaar via je persoonlijke profiel in MijnNKBV.nl. Je krijgt vervolgens een pasje thuis wat je bij je moet hebben als je in België gaat klimmen. Schaf hem dus snel aan in MijnNKBV.nl.

Foto Reinier Rijke

Je hebt hem met kerst van ons ontvangen, onze bergsportreisen cursusgids! Deze gids staat boordevol inspirerende reizen, of het nu gaat om een huttentocht, alpiene cursus of een mountainbiketocht. We hebben een aantal nieuwe reizen ontwikkeld, hieronder een greep uit ons nieuwe aanbod: Voor jeugd hebben we een huttentrektocht in de Berchtesgaden Alpen en een J3 specialisatie-cursus in gespecialiseerd terrein in Gepatsch.

Dit jaar bieden we een opfriscursus aan voor alpinisten die al eens getraind zijn, maar wel een herhaling kunnen gebruiken. Na de bijscholing kun je weer vol zelfvertrouwen zelfstandig op pad.

Een kampeertrektocht in Bhutan, een land dat nog steeds een mysterieuze aantrekkingskracht heeft.

HOOGTELIJN 1-2014 |

71

Marokko

KLIMMEN TUSSEN DE PALMBOMEN Op de luchthaven van Marrakech verwelkomen de palmbomen ons in Afrika. Daarachter is in de verte de eeuwige sneeuw van de Hoge Atlas te zien. Even later is het drukke Jemaa-El-Fna plein in de sprookjesachtige stad het decor. Maar we zijn hier om te klimmen...

Gorge d’Imiter.

Schapen in de Gorge d’Imiter.

I

n een slakkentempo manoeuvreert Hassan de grote Toyota 4WD door de straten van de medina. Met één hand aan het stuur en zijn halve lichaam uit het raam, roept hij onafgebroken in het Darija, de officieuze spreektaal van Marokko. Dit alles ondersteund met felle handgebaren en een diep verontwaardigde blik op zijn gelaat. De mensenmassa trekt zich weinig aan van Hassan en zijn collega-automobilisten.

De ongekende drukte op straat doet mij denken aan de vrijmarkt tijdens Koninginnedag. Niet veel later en niet veel verder stopt de 4WD nabij een bijna tachtig meter hoge minaret, het meest markante gebouw van de stad: de Koutoubia Moskee. Snel klimt Hassan op het dak van de 4WD en geeft mij een voor een de bagage van onze groep aan. Als ik mijn zware haulbag (klimrugzak) aanpak en op mijn rug zwaai stoot ik ongewild een voorbijganger in zijn zij. Geschrokken en in de verwachting een boze reactie te incasseren zie ik dat een oude man zich langzaam

72 |

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST EN FOTO’S NIEK DE JONGE

omdraait. De man is gekleed in een originele djellaba met puntige capuchon. Op het verweerde gezicht verschijnt een brede grijns: “As-salamu ‘alaykum and welcome in Marrakech”.

Laatste avondmaal Dan besef ik dat ik ben beland in de sprookjesachtige omgeving van Duizend-en-één-nacht. Mijn hotelkamer is prachtig verlicht met kleurige Marokkaanse lampen en fluwelen doeken die rond mijn luxueuze bed zijn gedrapeerd. Als ik een deur, vervaardigd uit prachtig Marokkaans houtsnijwerk, opendoe, kijk ik uit over de riad (binnenplaats) van het hotel.

Even later lopen we over het beroemde Jemaa-El-Fna plein van Marrakech. Het is er één groot gekkenhuis met een indrukwekkende ambiance. Ik ben samen met Casper, Fatma, Rudy en Chantal, de groep die ik ondersteun als klimcoördinator van de NKBV en Maroc Travel.

Met de NK BV naar Mar okko? Klim Amellago o men in Tod f naar de H ra en oge Atlas vo van de Tou or een bek bkal: kijk o limming p www.ber gsportreizen .nl.

Jemaa-El-Fna plein in Marrakech.

Op de laatste avond eten we in de grootste volkskeuken van Marrakech midden op het beroemde plein. Deze gaarkeuken in de open lucht is één groot spektakel. We doen ons tegoed aan brochettes (vleesspiesjes), kefta (gehakt vlees), tajine met kip en citroen en harira (soep met linzen). En dit alles wordt weggespoeld met het lekkerste en zoetste verse sinaasappelsap die we ooit hebben gehad. Ongelooflijk, nooit gedacht dat Marokko zo bijzonder zou zijn!

Gorge du Todra In alle vroegte ben ik wakker en ik stap direct uit mijn hotelkamer het grote dakterras op. Boven mij cirkelt een groep luidruchtige zwarte kraaien. In een prachtig contrast steken ze af tegen de immense felrode rotsmassa van de Todra kloof. Diep onder de indruk neem ik de rotspartij in mij op en fantaseer over mogelijke klimroutes door het steile en meest overhangende deel van de wand direct boven mij.

Omdat het erg vroeg is besluit ik voor het ontbijt eerst een stuk door de kloof te wandelen. Hier en daar zijn verkopers hun waren aan het uitstallen en zich aan het voorbereiden op de grote groepen toeristen die hier in de middag verschijnen. Sommige verkopers maken dankbaar gebruik van de eerste boorhaken uit klimroutes door er touwen aan vast te binden om zo hun koopwaar op te hangen.

Niet veel later zit ik met de groep aan een uitgebreid ontbijt bestaande uit yoghurt met vers fruit, muntthee, koffie en de zogeheten pagrir met honing. Dit zijn een soort pannenkoekjes

met heel veel kleine gaatjes. Pannenkoeken bij het ontbijt!

Wat een goed begin van een lange klimdag!

De eerste klimdag Onze eerste klimdag in Marokko is in het gebiedje ‘Plage Mansour’. Het heeft een korte aanloop met een grote dichtheid aan touwlengtes en (niet geheel onbelangrijk) een heerlijk ochtendzonnetje. Bij de aanloop moeten we het riviertje oversteken door behendig van steen tot steen te springen. Ook passeren we vakkundig onderhouden irrigatiekanalen tussen de palmbomen. De kanaaltjes zijn aangelegd door de boeren die stroomafwaarts hun land hebben en dus volledig afhankelijk zijn van het bronwater dat hier uit de rotsen ontspringt.

Op een soort liggende voorbouw klimmen we een aantal mooie routes op prachtige rode, ruwe kalkrots. Na een paar uur klimmen zorgt de felle zon ervoor dat we de verkoelende schaduw van de kloof opzoeken. Aan het begin van de kloof staat Hassan ons op te wachten met de lunchpakketten. Met de blote voeten in het water genieten we van de perfect verzorgde lunch. Ook kunnen we mooi van een afstand zien hoe grote groepen toeristen met cowboyhoeden en roze leggings worden belaagd door de jonge Marokkaanse handelaartjes.

Na de lunch besluiten Rudy, Chantal en ik een mooie multi-pitch te proberen. Ons oog is gevallen op de route ‘Le Dièdre’ die in vier lengtes een markante versnijding volgt naar een groot plateau.

Vervolgens loopt de route in nog eens vijf lengtes naar de top van de Aiguille du Grabe.

HOOGTELIJN 1-2014 |

73

Klimmen in sector Petit Colonette in Ammelago.

stapel wasgoed weg te werken, waarschijnlijk van de hele familie.

Hoe hoger we komen, hoe meer we het geluid van de auto’s, handelaren en overige bedrijvigheid in de kloof achter ons laten.

Vanaf het plateau genieten we in de broeierige namiddagzon van het spectaculaire uitzicht over de oase van Tinerhir.

Klimmen op kalk In goed overleg besluiten we het erop te wagen en het tweede deel van ons avontuur aan te gaan. De eerste twee lengtes van de route ‘Pilier du Guetteur’ op de Aiguille du Grabe, blijken een stevige opgave. Lastige en complexe sequenties, die zo typerend zijn voor het klimmen op kalk, volgen elkaar op en herinneren mij eraan dat ik misschien toch wat vaker moet sportklimmen op kalk.

Ook Rudy en Chantal hebben behoorlijk moeite met de lengtes maar vechten zich knap en met verbeten gezicht omhoog.

De laatste lengtes zijn gelukkig een stuk makkelijker maar daarmee ook weer spaarzamer behaakt.

Als we een paar uur later Hotel Yasmina inlopen worden we hartelijk ontvangen door de eigenaar van het hotel en de rest van de groep. Onder het genot van verse muntthee en een dampende schaal tajine vertellen we over onze avonturen van deze geweldige eerste klimdag.

Bizar patroon

Om bij de instap van de route te komen moeten we een drainagegoot traverseren. Een paar meter boven de drainage maak ik stand met behulp van mobiele tussenzekeringen en dan kunnen we aan de route beginnen. De eerste lengte is zeer spaarzaam behaakt maar gelukkig niet al te moeilijk. Vervolgens klimmen we in een brede schoorsteen, wat zorgt voor spectaculaire klimbewegingen. Af en toe zwaai ik naar een groep jonge berbervrouwen die ons nauwlettend in de gaten houden vanaf de oever van het riviertje. Gezellig klessebessend en lachend zitten ze een grote

74 |

HOOGTELIJN 1-2014

Na drie prachtige klimdagen verlaten we met gemengde gevoelens de Todra Vallei. We zijn in Todra nog lang niet uitgeklommen, maar we zijn ook erg benieuwd naar het betrekkelijk nieuwe klimgebiedje Ammelago.

De reis erheen duurt ongeveer drieënhalf uur. Tijdens de rit laten we al snel de oase-achtige Todravallei achter ons en doorkruisen we het dorre en desolate landschap aan de oostkant van de Hoge Atlas. We passeren een woestenij aan zandvlaktes en grindbeddingen van fossiele rivieren met hier en daar een eenzame cactus.

En dit alles in een oneindige variëteit van bruingele kleuren.

Het meest in het oog springend is wel het bizarre patroon van aardlagen, die mij doen denken aan de hoogtelijnen op een topografische kaart. Dit spectaculaire patroon kan worden toegeschreven aan een cyclische opeenvolging van verschillende gesteentelagen. Al dagdromend besef ik dat het toch wel erg raar is dat de kalksteen waarop we klimmen is gevormd in de diepzee en tegenwoordig gewoon aan het oppervlak van de droge woestijn ligt.

Na een paar uur rijden zie ik dat de dorheid heeft plaatsgemaakt voor een weelderige, groene vegetatiezone. Dieper en dieper rijden we de Gorge d’Imiter in en langzaam worden de kalkstenen wanden hoger en hoger.

Even later komen we aan in onze gite van de aankomende dagen, ‘Gite Chez Moha’. Hier worden we hartelijk ontvangen door de goedlachse Ahmed, met verse muntthee en een grote schaal geroosterde noten. We bevinden ons in een prachtige, rustgevende en idyllische binnenplaats met overal verse kruidensoorten, notenbomen, fluitende vogeltjes en spelende jonge katjes. Het hotel is gebouwd volgens de typische Berberarchitectuur waarbij alle muren zijn vervaardigd uit gestampte rode aarde en, als je goed kijkt, geelachtig stro. De binnenplaats wordt omringd door vierkante woningen met hieromheen weer een muur. Deze basisnederzetting moest de Berberfamilies in vroeger tijden beschermen tegen rondtrekkende nomaden.

Chantal in de spectaculaire schoorsteen van Le Diedre.

Al snel zitten we weer met onze gedachten en interesse bij het klimmen. Eigenaar Ahmed brengt ons de eerste dag naar de rotsen en vertelt vol trots over de routes die hij al geklommen heeft. Even later lopen we door een droge rivierbedding naar de rotsen en wijst Ahmed een aantal routes aan. We klimmen een aantal prachtige lijnen waaronder een rare traverse onder een orgelpijpenstructuur door, heel bijzonder. Ook proberen Casper en ik nog de route waar de sector naar is vernoemd: ´Petit Colonne´. Een bizarre colonette die sterk overhangt en gewoon schreeuwt om geklommen te worden, fantastisch.

Avontuurlijk klimmen De volgende dag besluiten we een andere sector op te zoeken. Onze topo bestaat uit niet meer dan een stapeltje zwart-wit kopietjes die we van Ahmed hebben gekregen. Op zoek naar een geschikte sector lopen we door felgroene akkers omringd door rietkragen en palmbomen.

De hele setting doet me een beetje denken aan Tour of Duty.

Na veel zoekwerk zijn we in de sector ‘Igram’. Snel vergeten! Van alle onderste haken missen de plaquettes, waardoor ze vrijwel onbruikbaar zijn geworden. De plaatjes schijnen een gewild hebbedingetje te zijn voor de plaatselijke jeugd. Ook blijkt dat bovenin helemaal geen standplaatsen meer aanwezig zijn, waardoor ik genoodzaakt ben de routes af te klimmen. Na een kleine verkenningstocht vinden we toch nog de sector die we op het oog hadden.

Hier worden we beloond met een aantal prachtige lange en continue sportklimroutes op messcherpe kalkstructuren. Puur genieten! ‘s Avonds in de gite worden we getrakteerd op een gigantische tajine. Uit de dampende schaal eten we met z’n allen van een verrukkelijke couscous geserveerd met verse olijvensalade. Het gerecht heeft een zeer aparte smaak met rozijnen, kaneel en allerlei exotische kruiden. Tijdens de maaltijd nemen we onze laatste klimdag nog eens goed door. Uiteindelijk lachen we om onze zoektocht door de groene akkers onder leiding van het zwart-wit kopietje.

Uiteindelijk hadden we het kopietje net zo goed op zijn kop kunnen houden. Maar is dat niet waarvoor we naar Marokko zijn gekomen? Om gewoon in goed gezelschap avontuurlijk te klimmen!

Mooie routes op prachtige rode, ruwe kalkrots hoogtelijn 1-2014 |

75

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

+++ medisch +++ TEKST NIKKI KOLFSCHOTEN (MEDISCHE COMMISSIE)

Deze rubriek is gemaakt door de Medische Commissie va n de NKBV. Vr ag en ?

Mail naar: med isch@nkbv.nl.

Voor meer informatie zie www.nkbv.nl/ kenniscentrum onder het kopj e Medisch.

ZWANGER WIJ Wij VERZETTEN verzetten BERGEN bergen VOOR u U voor

DE BERGEN IN OF LIEVER NIET? Er is weinig onderzoek gedaan naar zwangerschap en hoogte, dus harde regels zijn er niet.

Wel kunnen we een aantal adviezen geven op basis van de beschikbare kennis.

H

ist in SpecialSpecialist ineringen k e z r e v t rgspor bebergsportverzekeringen

v.heinfield.indd 1

W.A. HIENFELD B.V.

W.A. Hienfeld b.v.

Postbus 75133

1070 AC Amsterdam

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 Telefax 0031(0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl

E-mail

info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

1/10/11 10:27 AM

et risico voor moeder en ongeboren kind bij het gaan naar hoogte is afhankelijk van de duur van de zwangerschap (1-20 weken of 20-40 weken) en of er al eerder problemen waren tijdens de zwangerschap.

In de eerste helft van de zwangerschap is er geen bewezen risico van het gaan naar hoogten boven 2500 meter. Wel is er een aantal zaken waarmee je rekening moet houden.

Ten eerste wordt het gebruik van acetazolamide (diamox) afgeraden, omdat het mogelijk schadelijk voor het kind zou kunnen zijn, dit risico wordt echter laag geacht. Ten tweede wordt aangeraden extra vocht te drinken.

Verder geldt voor vrouwen met een verhoogd risico op pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging), dat het risico nog groter kan worden door het gaan naar hoogte. Laat van te voren controleren of hier tekenen van aanwezig zijn.

Verder zou bij lang verblijf op hoogte je kind groeivertraging kunnen oplopen.

In de tweede helft van de zwangerschap is er waarschijnlijk weinig risico tot 2500 meter. Boven 2500 meter wordt verblijf langer dan een paar dagen, en zeker inspanning, afgeraden. Dit zou tot zwangerschap gerelateerde hoge bloeddruk, pre-eclampsie, placenta-loslating en groeivertraging kunnen leiden.

Bij zware inspanning gaat er veel bloed naar de spieren, waardoor er te weinig bloed naar de placenta gaat. Dit verhoogt het risico op zuurstofgebrek voor het kind en een te vroege bevalling. Reken altijd 3-4 dagen acclimatisatie voordat je enige inspanning boven 2500 meter levert, en wacht twee weken met inspannende lichaamsbeweging. Je moet een goed gesprek kunnen voeren tijdens inspanning, anders is de inspanning te zwaar. Vermijd sowieso zware inspanning op grotere hoogte.

Redenen om absoluut niet naar hoogte te gaan tijdens je zwangerschap (na 20 weken) zijn: • (zwangerschap gerelateerde) hoge bloeddruk • slechte functie van de placenta • groeivertraging van het kind in de baarmoeder • hart- of longziekten bij de moeder • bloedarmoede bij de moeder • de combinatie van roken en inspanning levert een hoog risico

EXTRA KORTING BIJ

BEVER VOOR NKBV-LEDEN Bij Bever ontvang je op vertoon van je NKBV-ledenpas 10% korting op alle artikelen uit het assortiment*. In iedere Hoogtelijn vind je drie producten waarop je nog extra korting krijgt, exclusief voor NKBVleden. Kijk voor een Bever winkel bij jou in de buurt op www.bever.nl.

Deze actie is geldig vanaf de Bergsportdag t/m 4 april 2014.

Activeer je korting online Online winkelen bij Bever met deze korting is natuurlijk ook mogelijk. Vooraf dien je dan een kopie of foto van je NKBVledenpas te sturen naar webservice@bever.nl. Vermeld in de

1K 5% ORTING

e-mail je naam, adres, telefoonnummer en eventueel Bever Cardnummer. Je ontvangt dan een bevestiging, wanneer de NKBV-korting aan je Bever Card is gekoppeld. Je kunt vervolgens van deze korting gebruik maken op www.bever.nl

SCARPA VAPOR V EN VAPOR V WMN’S Technische wrijvingsschoen die dankzij een gematigde kromming toch comfortabel draagt. Het unieke Slingshot Power systeem verbindt het belangrijke gebied onder de tenen direct met de hiel, omdat de zool zijn originele vorm behoudt. De optimale pasvorm in de hiel zorgt voor een effectieve en precieze hielhoek, ideaal bij boulderen. De dubbele klittenbandsluiting en de zachte tong bieden een uitstekende pasvorm en ventilatie. Dankzij het nieuwe Vibram XS Edge rubber biedt deze klimschoen bijzonder veel grip zonder in te boeten aan duurzaamheid.

normale prijs

NU

SIGG THERMO BOTTLE 0.5 L CLASSIC WHITE Thermosfles gemaakt van chique wit gelakt edelstaal. Zowel de fles als de ruime mok is voorzien van een antislip onderzijde. De brede schroefdop met goede silicone afsluitring, sluit perfect af en is makkelijk schoon te maken. De ruime drinkbeker past zowel onder als boven om de thermosfles. Geschikt voor zowel koude als warme dranken.

De dranktemperatuur is na 24 uur, bij kamertemperatuur 20°, nog steeds 55°! Gewicht: 635 gram.

normale prijs

€ 119,

95

€ 29,95

v r NKBV-leden

95 v r NKBV-leden € 101,

€ 25,45

RUGZAK DEUTER AC LITE Deze sportieve rugzak is ideaal voor dagtochten en is voorzien van een eersteklas rugventilatie, anatomisch voorgevormde, gepolsterde schouderriemen met 3D AirMesh, een dekselvak, een praktische centrale dekselsluiting, een wandelstokhouder en een geïntegreerde, afneembare regenhoes.

• Verkrijgbaar in rood en zwart.

• Volume: 22 liter • Gewicht: 930 gram • Advanced Aircomfort System • Bovenvak, elastische buitenvakken, binnenvak met rits voor waardevolle zaken • Reflecterende print 95 • Reflecterende normale prijs drinkslanghouder

€ 74,

v r NKBV-leden

€ 63,70

* Met uitzondering van speciale aanbiedingen.

HOOGTELIJN 1-2014 |

77

e e m

t a a g

e n de smartpho

KAN JE VEILIG MET

een APP DE BERGEN IN? Het kon niet uitblijven. Er verschijnen apps voor de smartphone die gericht zijn op veiligheid in de bergen. Maar hoe betrouwbaar zijn die apps eigenlijk?

Peter Mienes sprak met de ontwikkelaars van de Zwitserse nieuwkomer Uepaa! en ging voor het Nederlandse Snøg zelfs naar de zandbak.

M

eer en meer bergsporters nemen hun smartphone mee de bergen in.

Er zijn apps met veel handige functies. Het tempo waarmee verrassende apps hun intrede doen is sinds de introductie wat afgenomen, maar toch zijn er op het gebied van veiligheid enkele interessante nieuwe ontwikkelingen te melden.

Wandelende zendmast Als je hulp nodig hebt in de bergen, dan kun je voor een paar uitdagingen komen te staan: is er een telefoonnetwerk om de hulpdiensten te alarmeren, en vinden ze me? Uepaa! wil daarbij helpen. De kracht van Uepaa! komt pas goed tot uiting als veel smartphonebezitters de app activeren: elke bergwandelaar met deze app functioneert vanaf dat moment als een wandelende zend- en ontvangmast. En als er daar veel van zijn, krijg je automatisch een goede netwerkdekking! Deze ‘masten’ kunnen elkaar bereiken binnen een afstand van ca. 450 m.

De Uepaa! app geeft steeds je locatiegegevens door aan andere Uepaa! apps in de buurt. Daarbij wordt ook andere relevante info doorgegeven die je hebt ingevoerd, zoals bijvoorbeeld wat je aan het doen bent en de kleur van je kleding. Zodra een van de smartphones met de Uepaa! app waaraan je gegevens zijn doorgegeven in het bereik van een telefoonnetwerk komt, worden de gegevens doorgeleid naar de 24/7-reddingscentrale van Uepaa!. Daar is dus altijd je laatst doorgegeven locatie bekend: handig als je iets overkomt en men op zoek naar je gaat.

78 |

de Uepaa!-centrale, die de reddingsdienst alarmeert. Ben je buiten bereik, dan wordt de noodoproep doorgegeven aan andere Uepaa! apps in de buurt, die het alarm uiteindelijk doorgeven via het telefoonnetwerk. Op deze manier zorgt de app ervoor dat je noodoproep sneller de hulpdiensten bereikt.

Het gelijknamige bedrijf Uepaa! heeft voor deze innovatieve app al verschillende prijzen gekregen. De gratis app wordt in de loop van 2014 verwacht in de Nederlandstalige iPhone en Android stores. De betaalde versie kan ook het thuisfront op de hoogte houden van je locatie, detecteren dat je wat overkomen is en helpers in de buurt naar je toe leiden.

Hulp via Snøg Smartphones beschikken over GPS, bluetooth, wifi en een kompas. Verschillende ontwikkelaars, waaronder die van Snøg (Noors dialect voor ‘sneeuw’) kwamen op het idee om deze features te gebruiken voor een ‘LVS app’: een Android app die net als een echte LVS (Lawinenverschüttetensuchgerät of: lawinepiep) moet helpen bij het vinden van een lawineslachtoffer.

Als je wilt is het niet moeilijk om redenen te vinden waarom een echte LVS beter is: langere batterijduur, al 30 jaar in ontwikkeling, nauwkeuriger door aanwezigheid van drie antennes, nauwelijks kans op software crashes en uitwisselbaarheid omdat alle fabrikanten eenzelfde frequentie toepassen. Deze en enkele andere bezwaren bracht de Canadian Avalanche Center recent naar voren.

Alarm slaan

Begraven in het zand

Als je hulp nodig hebt en je bent nog bij bewustzijn, kun je via de app alarm slaan.

Ben je op dat moment binnen bereik van het telefoonnetwerk, dan worden je (locatie)gegevens direct doorgegeven aan

Hoogtelijn heeft een verkennende test gedaan en de resultaten zijn opmerkelijk.

Het ‘slachtoffer’ bevond zich op een diepte van 50 centimeter in het zand; niet ideaal voor het wifisignaal waar Snøg gebruik van

hoogtelijn 1-2014 | Tekst PETER MIENES | foto rogier van rijn

maakt, volgens de ontwikkelaars laat sneeuw het wifisignaal beter door.

• De eerste ontvangst van de ingegraven app was op 20 meter. Ter vergelijking: een ingegraven Pieps DSP werd door een Mammut Pulse op 25 meter gedetecteerd. Niet eens zo’n heel groot verschil.

• Op een zoekveld van ca. 20 meter breed en 30 meter lang kostte het de auteur vanaf het moment van eerste ontvangst tot het einde van de zogenoemde fijnzoekfase twee minuten om het ‘slachtoffer’ te vinden. Zonder sonderen bleek bij beide van de twee zoekacties de fijnzoekfase pal boven de begraven smartphone te zijn beëindigd. Een veelbelovend resultaat.

De nieuwe LVS? Is de smartphone nu de nieuwe LVS? Nee, zeker niet. Er is al een wereldwijde standaard. Dat zijn de klassieke LVS-apparaten en daar werken apps niet mee samen. De geringe accuduur van smartphones is ook problematisch. Hoewel de prestaties bij onze test veelbelovend waren, zijn LVS en telefoon apparaten met

gescheiden functies die nog niet verenigbaar zijn.

Het standpunt van de NKBV is heel helder; ga alleen off-piste op pad met een LVS-apparaat. Dat is niet alleen de mening van de NKBV, maar ook die van buitenlandse bergsportbonden, berggidsen en overige instanties die met veiligheid in de bergsport te maken hebben. Het is de keuze voor een LVS-apparaat, vanwege z’n bewezen effectiviteit, robuustheid en standaardisatie.

Alarm apps Ben je binnen bereik van een telefoonnetwerk en wil je alarm slaan, dan staan daarvoor behalve Uepaa! verschillende andere apps ter beschikking. Zo’n app toont meestal op het scherm je locatie, zodat je deze bij een spraakverbinding zelf kunt doorgeven aan de hulpdienst; soms wordt je locatie ook automatisch doorgeven. Sommige apps kunnen de informatie bovendien per SMS aan de hulpdienst doorgeven; prettig, omdat voor het verzenden van een SMS een minder sterk netwerk nodig is dan voor een gesprek.

Enkele voorbeelden van dit soort apps zijn: • Uepaa! (iPhone en Android), zie bovenstaande bespreking • Mammut Safety (iPhone), spraak en SMS • Ortovox Bergtouren (iPhone en Android), spraak • Notfall Tirol (iPhone en Android), spraak en SMS, alleen in Tirol • echo112 (iPhone en Android), spraak en SMS

CONCLUSIE

Smartphones bieden voor de bergsporter, ook in noodsituaties, waardevolle functies. Traditioneel vooral bij het doorgeven van de locatie, maar zoals Uepaa! en Snøg laten zien gaan de mogelijkheden inmiddels wel verder.

Veel apps zijn gratis, en soms moet worden bijbetaald voor extra functionaliteit. Andere voor bergsporters interessante apps vind je op www.bergbanjeren.nl, apps.

HOOGTELIJN 1-2014 |

79

Twi er

>>> gespot in het wild >>> >

Hoogtelijn is ook te volgen op Twitter: @hoogtelijn met de laatste nieuwtjes vanuit de Hoogtelijn-redactie. Tips zijn daar ook welkom!

Boek

Het Nieuwe Testament Het is herkenbaar voor veel alpinisten: als voorbereiding op een trip naar Chamonix blader je verlekkerd door “Les 100 plus belles coursesâ€? en achteraf streep je trots de gedane beklimmingen af. Oplopend in moeilijkheid tipt Gaston RĂŠbuffat honderd routes rond de Mont Blanc die je ooit gedaan moet hebben. Direct al na de publicatie van het boek in 1973 ontpopte het zich als standaardwerk en sommigen houden er zelfs een puntentelling in bij. Het boek is echter sterk verouderd. Door de klimaatverandering zijn veel routes gewijzigd - of zelfs verdwenen - en het klimniveau is de laatste decennia drastisch gestegen.

Philippe Batoux stelde een nieuwe droomlijst samen en met “Mont-Blanc - Les plus belles courses: rocher, neige, glace et mixteâ€? heeft RĂŠbuffat een waardig opvolger. De 216 pagina’s tellende selectie is pittiger dan zijn voorganger en voor de gemiddelde Nederlandse alpinist valt er minder af te vinken.

Inspirerend is het werk des te meer. Je beleeft urenlang voorpret, ongeacht of je de berg ook daadwerkelijk gaat aanraken. De gekozen routes zijn stuk voor stuk prachtig en geven een goed beeld van de diversiteit dat het ’mekka van het alpinisme’ anno nu te bieden heeft. Naast klassiekers belicht Batoux moderne ijsroutes, mixedbeklimmingen en bigwalls.

Volledigheid kan - en wil - hij niet bieden. Als statement daarom ook een wandeling op de Mer de Glace en aan het slot is een 101ste tocht opgenomen: de onmogelijke Lafaille-route op Les Drus. Batoux spoort met deze selectie - geheel in lijn met RĂŠbuffat - de lezer aan om vooral op ontdekkingstocht te gaan en het fotorijke koffietafelboek wordt in de Chamonix-scene inmiddels gezien als de nieuwe bijbel van het Mont Blancgebergte. [Menno Boermans] Mont Blanc, The Finest Routes, Rock, Ice, Snow and Mixed, Philippe Batoux Uitgave: Vertebrate Publishing, www.v-publishing.co.uk ISBN: 978-1906148645, Prijs: â‚Ź 47,95

Caroline Ciavaldini and James Pearson in Meteora.

internet

EpicTV.com volgt klimsetje Caroline Ciavaldini en James Pearson zijn topklimmers en een setje. Samen reizen ze in een campertje door Europa, op zoek naar mooie klimspots. Sinds een paar maanden worden ze daarbij gevolgd en verschijnen er korte video’s op www.epicTv.com. Het zijn impressies met een gezonde dosis humor en zelfspot en ze geven een leuk beeld van een stel klimlevens en veel mooie rots. Niet bekijken als je bang bent voor aanvallen van jaloezie, omdat je ook zo’n leven wilt!

blog

Climbinga airs.nl biedt m ie mix‌ Deze blog van Coen Pijl is het podium waarop de avonturen van Coen en zijn klimmaten worden geÍtaleerd. En dat is een mooie mix van zonnige rots en ijskoud ijs. Met Boris Textor en Wouter-Dirk Huitzing ging hij afgelopen jaar naar de Karakorum en het verslag daarvan is ook hier te lezen.

foto

Hunkeren n r de bergen Wie op of onder zeeniveau leeft hunkert soms naar de bergen. Die hunkering uitten mensen op verschillende manieren. De een zit in zijn bergsportjas in een forensentrein. De ander wandelt op bergschoenen en met een GPS-apparaat om de nek een paaltjeswandeling in een aangelegd bos. Maar de ultieme hunkering is wel dat je je grootste bezit vernoemt naar de bergen. De eigenaar van deze woning in de Krimpenerwaard heeft ongetwijfeld goede herinneringen aan een wandeling in ItaliĂŤ. Daar zouden we best meer over willen weten. En we blijven zoeken naar die tekenen van hunkering in ons tweedimensionale land. Zoekt u mee? Suggesties zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Boek

Van dr m tot nachtme ie De Nederlandse klimmer Eric Arnold probeerde in 2012 de Mount Everest te beklimmen. In het boek ‘Leef je droom’ doet hij verslag van de voorbereidingen en van de tocht zelf. Uiteindelijk geeft Arnold zijn toppoging op, en komt heelhuids terug in Nederland. Op het moment van schrijven overweegt hij om in 2013 een nieuwe poging te ondernemen. Het verslag daarvan was te lezen in Hoogtelijn 5-2012. Het boek is uitgegeven in een oplage van 500 stuks en wordt aangevuld door een website, die met de vele QR-codes in het boek makkelijk te benaderen is.

80 |

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

Leef je droom, Eric Arnold Uitgave: Everest Interim, 2013, www.everestzorg.nl ISBN: 978-90-820607-0-6 Prijs: â‚Ź 19,95

>>> gespot in het wild >> Onder de lezers van Hoogtelijn wordt een exemplaar verlo ot van het boek van Alan Hinkes beschikbaar ge , steld door www. kl imboeken.nl.

Aanmelden via: hoogtelijn@nkbv .nl.

film

Boek

115.967 meter boven z niveau

The Epic op Everest

Alan Hinkes is de eerste Brit die alle achtduizenders beklom.

Tussen 1987 en 2005 ging hij daartoe tientallen keren naar de Himalaya en de Karakoram. Pas toen hij halverwege deze serie was, besloot Hinkes voor de volledige 14 te gaan. Tot die tijd was het beklimmen van deze toppen slechts een toevallige aaneenschakeling tussen andere beklimmingen door. Hij beklom alle achtduizenders op allerlei verschillende manieren: in expeditiestijl en in alpiene stijl, langs bekende routes of via door hem nieuw geopende routes, in prachtig weer en in hallucinerende stormen. Zoals hij zelf beschrijft, is het heelhuids terugkomen van een dergelijke expeditie al een succes, een topsucces is daarbij slechts een bonus. Op het moment van schrijven beschikte Hinkes nog over al zijn vingers en tenen. Behalve begenadigd klimmer is Hinkes ook een getalenteerd fotograaf en een onderhoudend schrijver. Deze combinatie heeft geleid tot een zeer leesbaar en fraai geïllustreerd boek over wellicht de grootste uitdaging die de bergsport kent. [Frank Husslage]

Op het Dutch Mountain Film Festival is de Benelux première te zien van een van de grootste schatten uit het Britse filmarchief, een verslag van de expeditie naar Mount Everest uit 1924 waarin Mallory en Irvine omkwamen. De originele beelden zijn volledig gerestaureerd en voorzien van nieuwe muziek door Simon Fisher Turner. Het DMFF wordt gehouden van 7-9 februari in Heerlen.

8000 metres, Climbing the world’s highest mountains Alan Hinkes Uitgave: Cicerone, Milnthorpe, 2013, www.cicerone.co.uk ISBN: 9781852845483 Prijs € 38,95

“Ik ben de afgelopen tijd ook andere dingen gaan doen. Zo ben ik naar Nepal geweest om bergen te beklimmen. Daarmee doe ik meer nieuwe ervaringen op dan met de paar stunts die ik in de winter had kunnen doen.”

Stuntvrouw Heidi Alemans in Quest Psychologie

A s v r alpinisten

internet

Onder redactie van Peter Mienes

Norway Lights

‘Gouden monkey’ v r Patagonia Reclame voor buitensportmerken wordt mooier en mooier. Wat ons betreft gaat de ‘Gouden Monkey 2013’ naar het Amerikaanse Patagonia met hun korte film ‘ Worn wear’, zie http://www.youtube.com/watch?v=z20CjCim8DM . Hoogtelijn heeft zijn rubriek ‘Gouwe ouwe’, maar bij Patagonia kunnen ze er ook wat van. De film is een romantische lofzang op het afgedragen kledingstuk en een feest van herkenning voor iedereen die blij wordt van uitrusting met herinneringen! Je zou bijna vergeten dat het reclame is.

Boek

Go, Try of Wait: dat zijn de adviezen die deze app je geeft als je de Aurora Borealis wilt bewonderen. Het advies is gebaseerd op de verwachte activiteit van het Noorderlicht en de bewolking. Daarnaast geeft de app achtergrondinformatie over het verschijnsel, de historie en mythes, en tips hoe je het schouwspel het beste kunt fotograferen.

Meer info: zoek in de iTunes store op norway lights, gratis.

BergfexSki Pro

Voer v r o -pistefans Helvetic Backcountry is een boek waarin de dertig belangrijkste off-pistegebieden van Zwitserland worden beschreven. Het boek is een kleine 400 pagina’s dik, erg mooi uitgevoerd en je krijgt er zestien losse, dubbelzijdig bedrukte kaarten bij. De kaarten zijn in de schaal 1:30.000 en staan vol informatie, zoals makkelijke herkenbare informatie over de steilte van de routes, de Wildruhe-zones en de 30-gradenhellingen. Op elke kaart staat ook een korte samenvatting van de tocht in uren, hoogtemeters, expositie en hoogte. Ook handig: de halteplaatsen van de postbus staan ingetekend. Het enige nadeel van de kaarten is misschien dat de 30-gradenhellingen minder goed ingetekend zijn dan had gekund. Bij slecht licht, zoals bij toerenplanning ’s avonds, zie je ze niet zo goed. Het boek vervangt specifieke toerskigidsjes overigens niet. De tochten in het boek worden niet in detail beschreven. De kaarten daarentegen zijn wel zo goed dat je voor de beschreven gebieden geen andere topografische kaarten meer hoeft te kopen.

Al met al een boek dat het geld dubbel en dwars waard is. [Harald Swen]

magazine

Ski & Snowboard Tourenatlas Schweiz, Markus von Glasenapp en Nicolas Fojtu, Uitgave: Verlag Fojitu & von Glasenapp, Zürich, 2013 www.helveticbackcountry.ch ISBN: 978-3-03304116-5, Prijs: € 79,95.

Verkrijgbaar in de NKBV webshop

Apps met informatie over skigebieden en weer- en sneeuwverwachtingen zijn er vele, maar een persoonlijke vergelijking tussen tien apps leverde BergfexSki Pro op als winnaar.

Sneeuwhoogte, sneeuwkwaliteit, lift- en piste-info, pisteplaatjes en webcams zijn ‘business as usual’ voor dit soort apps. Deze app onderscheidt zich door zijn uitgebreide weer- en sneeuwverwachting: per 3 uur voor de komende 3 dagen en daarna per 6 uur. Vooral de sneeuwverwachtingskaarten zijn bijzonder fraai.

Meer info: zoek in de iTunes store op bergfexski pro, Prijs € 1,79 HOOGTELIJN 1-2014 |

81

>>> vooruitblik >>> vooruitblik <<< Hoogtelijn 2-2014 verschijnt 4 april Colofon

n e n ka l u V

VU LK AN EN DICHT OV ER DE GR EN S

GIFGROENE MEREN

Hoogtelijn is het officiĂŤle tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.

Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

VAN TONGARIRO

Peter Daalder (hoofdredacteur), Femke Welvaart (eindredacteur), Ernst Arbouw, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Bram Munnichs, Ivar Schute.

KLIMMEN IN EUROPA

LOFOTEN

Medewerkers Jody Hagenbeek, Peter uijt de Haag, Christine Tamminga, Arnold Tang, Milka van der Valk Bouman (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (cartoons).

Redactie-adres NKBV-Bureau, t.a.v. Secretariaat Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, www.hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie ManagementMedia BV postbus 1932, 1200 BX Hilversum tel. 035-6232756, fax 035-6232401 Olger Kooring, Peter Dierdorp olger.kooring@managementmedia.nl peter.dierdorp@managementmedia.nl

Vormgeving

TOUW EN DU N EN LIC HT

FESTIVALS IN DE BERGEN

MAESTRO, MUSIC!

Studio ManagementMedia, Edith van de Giessen (art director), Anita Baljet

Druk Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 35.500 ISSN: 1387-862X

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen GIRO 53 47 44, BANK 16 14 17 213 IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

82 |

HOOGTELIJN 1-2014