NIBHV Veiligheid 71 - Vierde kwartaal 2017

VAKBLAD VOOR BEDRIJFSHULPVERLENING • VIERDE KWARTAAL 2017

71

1

NIEUW NIBHV KEURMERK • BEDRIJFSVEILIGHEID BIJ DUNEA • BOTBREUKEN EN ONTWRICHTINGEN • TRAINEN IN DE ESCAPE ROOM • NIET-REANIMERENPENNING • SAFETY & SECURITY BIJ RAI • PREVENTIEMEDEWERKER EN BEDRIJFSARTS • SWECO: KETENVEILIGHEID MET ‘VEILIGHEIDSLADDER’ • FALCK: ACCREDITATIE FIRE BNO • HUIS GERED DANKZIJ BHV-TRAINING • YOUNG PROFESSIONAL

De beste oplossing voor cursus- en cursistenadministratie Plannen en organiseren wordt leuker als je over de juiste tools beschikt. Planaday biedt een complete cursusadministratie die met diverse opleidings- en trainingsbedrijven is ontwikkeld.

En dat voor één vaste prijs per maand!

Vraag nu gratis een demo aan.

Stuur ons een mail, ontvang de promocode en probeer het de eerste 3 maanden gratis.

Eenvoudig in gebruik

Alles in één pakket

Super voordelig

Op overzichtelijke en simpele wijze plan je jouw cursussen, cursisten, materialen, taken en instructeurs. Het maken van presentielijsten, pasjes en certificaten doe je met een paar muisklikken. Verwerk direct je presentie en maak je factureren.

Je kan veel efficiënter werken omdat je alles vanuit één omgeving kan doen. Planaday biedt de mogelijkheid om jouw gehele proces in het plannen te ondersteunen. Er zijn koppeling met diversen financiële pakket als SnelStart en Twinfield, maar ook andere dienstverleners zoals Springest.

Ons volledige online pakket krijg je voor één vaste prijs per maand. Dus geen extra kosten voor functionaliteiten of extra accounts. Online inschrijven, herhalingen en support zijn standaard bij onze maandprijs inbegrepen

Behaal een grote tijdsbesparing op jouw administratieve taken en besteed je tijd weer aan waar je goed in bent: opleiden!

Planaday draait in de cloud en is daarom altijd en overal beschikbaar via een beveiligde verbinding. Supersnel en uiteraard gebackuped.

Wij bieden het compleetste pakket voor de laagste prijs van Nederland!

Bel: 085 - 872 22 22 Mail: info@planaday.nl Meer informatie: www.planaday.nl

2

Nieuw! Nodig automatisch je cursisten uit voor herhalingen

WOORD Het lijkt wel alsof hulpverlenen de Nederlander in de genen zit. Een actueel voorbeeld is het bericht dat inmiddels 170.000 vrijwilligers zich hebben geregistreerd om te helpen in geval van een reanimatie.

Daarmee is volgens de Hartstichting Nederland nu het enige land ter wereld met zo’n dicht netwerk van burgerhulpverleners. Of neem de ruim 300.000 bedrijfshulpverleners die ieder jaar het NIBHV certificaat behalen. Dat zijn medewerkers die klaarstaan bij calamiteiten en incidenten op de werkvloer om collega’s te helpen en schade aan het bedrijf te beperken.

Om die bhv’ers goed beslagen ten ijs te laten komen, zijn kwalitatief goede opleidingen een eerste vereiste. NIBHV zet zich hier al jaren voor in, onder andere met ons eigen keurmerk. Maar na tien jaar was het bestaande keurmerk en het onderliggende kwaliteitszorgsysteem toe aan vernieuwing. En daaraan hebben we de afgelopen tijd hard gewerkt. Belangrijk in dat traject waren gesprekken en discussies met zowel opleiders als bedrijven en organisaties. Daaruit kwam overduidelijk naar voren dat een keurmerk het kaf van het koren moet scheiden binnen de opleidingsmarkt en een stevig fundament moet bieden voor kwaliteit in opleiden.

Per 1 januari 2018 is het nieuwe keurmerk een feit. Opleiders die het aanvragen, worden na een strenge intake, periodiek langs de meetlat gelegd tijdens een driejaarlijkse cyclus van audits en praktijkbezoeken. Daarmee biedt het nieuwe keurmerk opleiders, nog meer dan voorheen, de kans om zich op kwaliteit te onderscheiden.

En biedt het bedrijven, organisaties en cursisten de garantie dat ze te maken hebben met een opleider die kwaliteit serieus neemt.

Uiteraard ben ik enthousiast over en trots op ons nieuwe keurmerk. Maar belangrijker, uit het openingsartikel van deze editie blijkt dat opleiders zélf er ook blij mee zijn. Ik ben ervan overtuigd dat door te kiezen voor een opleider met ons keurmerk en dus met kwalitatief goede opleidingen voor je bhv’ers, je de veiligheid binnen jouw organisatie nog beter op orde brengt.

Koos Pulleman, directeur NIBHV

FON NIBHV-VEILIGHEID is een uitgave van: Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening (NIBHV) Hoofdweg 240, 3067 GJ Rotterdam Postbus 8714, 3009 AS Rotterdam Tel: 010 - 289 28 88 Fax: 010 - 289 28 80 E-mail: info@nibhv.nl REDACTIE Marielle van Bemmel, Jolanda de Haas, Koos Pulleman en Arjen de Kort (tevens eindredactie).

Medewerkers aan dit nummer: Marcel Captijn (MC), Rob Jastrzebski (RJ), Arjen de Kort (AdK), Peter Passenier (PP), Joost Peters (JP), Pim de Ruijter, arts (PdR), Paul van Wezenberg (PvW).

De redactie en NIBHV besteden de grootst mogelijke zorg aan de inhoud van dit tijdschrift, maar aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele inhoudelijke fouten.

Vormgeving en drukwerk: Coers en Roest ontwerpers bno | drukkers, Arnhem NIBHV-VEILIGHEID verschijnt ieder kwartaal.

ABONNEMENTEN 35,40 euro inclusief btw, per kalenderjaar.

Het abonnement wordt aangegaan per kalenderjaar. Als u het abonnement wilt opzeggen dan dient u dit schriftelijk vóór 1 november van het komende kalenderjaar te doen.

Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Voor abonnementen, reacties, ingezonden brieven, informatie en/of productnieuws: NIBHV, Postbus 8714, 3009 AS Rotterdam Tel: 010 - 2892888 Fax: 010 - 2892880 E-mail: info@nibhv.nl

ADVERTENTIEVERKOOP Mooijman Marketing & Sales Telefoon: 070 - 323 40 70 E-mail: dm@mooijmanmarketing.nl Website: www.mooijmanmarketing.nl Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden verveelvoudigd, gepubliceerd of opgeslagen in een gegevensbestand. Overname van artikelen na overleg met uitgever en betrokken auteur/fotograaf. Aan de inhoud van deze uitgave mogen geen rechten worden ontleend.

ISSN 1568-3699

3

4

HOUD Nieuw NIBHV Keurmerk: Méér dan een bord aan de gevel

6

Bedrijfsveiligheid in de praktijk: Dunea

10

Eerste hulp: botbreuken en ontwrichtingen

14

Trainen in de escape room

18

“Mensen dragen de niet-reanimerenpenning niet voor niets”

22

Safety & Security bij RAI Amsterdam

26

Preventiemedewerker gaat in gesprek met bedrijfsarts

30

Sweco organiseert ketenveiligheid met de ‘Veiligheidsladder’

34

“Accreditatie first responder bno mijlpaal voor Falck” 38 Huis gered dankzij bhv-training!

42

NIBHV Uitgaven

44

Young professional: Nick Mineur

45

NIBHV Nieuws

46

Column Petra van Roekel

49

Podium voor Bedrijfsveiligheid

Overzicht adverteerders: Planaday pagina 2 Procardio pagina 4 aadesign EduBricks pagina 16 Neyfik pagina 16 Veiligheid Specialisten BV pagina 21 CCB Groep pagina 24 Veiligheidsinstituut pagina 24 Instituut Fysieke Veiligheid pagina 40 Van Heek Medical pagina 40 Expo eRIC pagina 48 NIBHV pagina 50 KSD Groep pagina 56 Advertentieverkoop: Mooijman Marketing & Sales, Daan Mooijman Telefoon: 070-32 34 070 Email: dm@mooijmanmarketing.nl

51

VAKB

LAD

VOOR

BEDR

IJFSH

ULPV

ERLE

NING

• VIER

DE KW ARTA AL 20 17

71

1

NIEUW ONTW NIBHV KE UR RICHT • SAF INGEN MERK • BE ET DRIJF SWEC Y & SECU • TRAINEN SVEIL RIT O IGHEID IN DE • HUIS KETENVEIL Y BIJ RA ESCA I • PR PE RO BIJ DUNE GERE IGHEID EVEN A • BO D DA OM • MET TIEME NKZIJ DEWE NIET-REA TBREUKEN BHV-T ‘VEILIGH NIMER RKER EIDSL RAINI ENPE EN ADDE EN BE NG • NNING R’ • FA DRIJF YOUN SART G PR OFES LCK: ACCR S SIONA EDITA • L TIE FIR E BN

O

5

Opleiders enthousiast over nieuw NIBHV Keurmerk

Méér dan een bord aan de gevel Het nieuwe NIBHV Keurmerk dat dit najaar na een intensieve voorbereiding het levenslicht zag, vervangt per 1 januari 2018 het huidige keurmerk. Het onderliggende kwaliteitszorgsysteem waarbij opleiders regelmatig worden beoordeeld via audits en praktijkbezoeken, biedt bedrijven en organisaties straks de ultieme garantie dat ze kiezen voor een veiligheidsopleiding die kwalitatief helemaal op orde is. Via het online Keurmerkregister kunnen ze bovendien gericht op zoek gaan naar een geschikte opleider bij hen in de buurt. Maar wat vinden de opleiders zélf eigenlijk van het nieuwe Keurmerk?

Drie opleiders aan het woord over hun organisatie, hun verwachtingen en hun motivatie.

“De wereld verandert, en NIBHV verandert mee.”

“ NIBHV steekt zijn nek uit” kernwaarde geweest voor onze organisatie. We beschikken over drie ISO-certificeringen – een unicum in onze branche – en besteden veel tijd aan innovatie. Zo bieden we geavanceerde e-learningmodules aan en kijken we momenteel hoe we bijvoorbeeld nieuwe technologieën als virtual reality en augmented reality een plek kunnen geven binnen ons lesprogramma.”

“Het is goed dat NIBHV nu komt met een nieuw Keurmerk; in vergelijking met het vorige keurmerk is dit een flinke stap vooruit. De meerwaarde zit hem vooral in de driejaarlijkse erkenningscyclus, met periodieke controles door onafhankelijke controleurs. Waarbij ik wél wil aantekenen dat het Keurmerk natuurlijk staat of valt met het daadwerkelijk uitvoeren van die controles, al heb ik vooralsnog geen reden om eraan te twijfelen dat dit ook gebeurt.”

Arno Saasen, Saasen Groep “Dit jaar vieren we onze twintigste verjaardag.

Vanuit een hobbyproject is de Saasen Groep uitgegroeid tot een professionele opleider, met vijftien vaste medewerkers en een flexibele schil van zo’n vijftig mensen. Het klinkt als een open deur, maar kwaliteit is altijd een belangrijke

6

“Het valt te prijzen dat NIBHV op deze manier zijn nek uitsteekt. Onze branche staat enorm onder druk, en er zijn helaas nog altijd tal van opleiders die alleen maar beantwoorden aan de roep om zo laag mogelijke kosten. Hopelijk helpt het Keurmerk om het kaf van het koren te scheiden en te komen tot een professionele branche. Een branche die kan optreden als serieuze gesprekspartner van overheden en andere stakeholders. En die recht doet aan het belang van veiligheid op de werkvloer.”

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Ton Regeer, ARBO-Score “Al sinds de oprichting van NIBHV, in 1999, doen we zaken met hen. En nog altijd sluiten de uitgangspunten van NIBHV uitstekend aan op onze eigen visie. Kwaliteit is een belangrijke pijler van onze opleidingen.

Belangrijk uitgangspunt in dat opzicht is dat onze trainingen zo goed mogelijk aansluiten op de praktijk; de interactieve opleidingen zijn afgestemd op de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) van de organisatie en opgebouwd rond scenariotrainingen en realistische oefeningen.

Ook werken we altijd met vakbekwame, didactisch goed onderlegde docenten, met praktijkervaring in de ambulance- en brandweerzorg.”

“De beslissing om het vorige, tien jaar oude Keurmerk aan te vragen was indertijd een logische voor ons: het gaf ons de mogelijkheid om ons te onderscheiden in een ook toen al behoorlijk verzadigde markt. De tijden zijn intussen veranderd; opdrachtgevers letten uiteraard nog altijd sterk op de kosten, maar op het gebied van kwaliteit worden de eisen steeds verder opgeschroefd.”

“De wereld verandert kortom, en NIBHV verandert mee. Met het nieuwe Keurmerk introduceert NIBHV een sterk uitgebreid kwaliteitszorgsysteem, inclusief onafhankelijke jaarlijkse toetsing. Een goede zaak, denk ik: door te kiezen voor een Keurmerkopleider weten opdrachtgevers zich verzekerd van een opleiding die inhoudelijk en didactisch goed op orde is.

Tegelijkertijd biedt het NIBHV Keurmerk ons de kans om ons in deze oververhitte markt op kwaliteit te onderscheiden. Natuurlijk, daar hangt een prijskaartje aan, maar vooralsnog is het voor ons een investering die zichzelf terugverdient.

Aan onze overtuiging is kortom niets veranderd: nog altijd zien we duidelijk de meerwaarde van een onafhankelijk keurmerk.”

“ Onafhankelijk keurmerk biedt duidelijke meerwaarde”

7

NIBHV Keurmerk: ultiem kwaliteitsstempel Kwaliteit: het is al sinds de oprichting, in 1999, een belangrijke pijler onder de dienstverlening van NIBHV. Die focus op kwaliteit leidde tien jaar geleden tot de introductie van het eerste NIBHV Keurmerk: een kwaliteitsstempel waarmee opleiders zich zouden kunnen onderscheiden in een diverse, en in sommige regio’s ook behoorlijk oververhitte markt.

Organisaties op zoek naar een opleider zouden dankzij het bord aan de gevel zeker weten dat ze te maken hadden met een partij die kwaliteit serieus nam.

Inmiddels bleek de tijd rijp voor een uitgebreide upgrade van het bestaande Keurmerk en het onderliggende kwaliteitszorgsysteem.

Ambitieuze opleiders die het nieuwe NIBHV Keurmerk aanvragen worden, na een strenge intake, periodiek langs de meetlat gelegd tijdens een driejaarlijkse cyclus van audits en praktijkbezoeken.

Daarmee biedt het nieuwe Keurmerk opleiders, nog meer dan voorheen, de kans om zich op kwaliteit te onderscheiden. En biedt het bedrijven, organisaties en cursisten de garantie dat ze te maken hebben met een opleider die kwaliteit serieus neemt.

Beoordelingscriteria De aan Keurmerkopleiders gestelde eisen stoelen op vijf pijlers. Tijdens de erkenningsaudit en praktijkbezoeken controleert een onafhankelijke auditor of de opleider voldoet aan de kwaliteitscriteria die voor deze pijlers zijn opgesteld.

• NIBHV persoonscertificering • kwaliteitsmanagementsysteem

• begeleiding cursisten • fysieke veiligheid

• didactische en inhoudelijke kwaliteit instructeurs

• cursus- en oefenmiddelen • leerinhoud (cursist- en instructeursmaterialen)

• conform NIBHV certificeringsreglementen

8

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Joop Hensen, Veiligheidscentrum Oosterhout “Veiligheid loopt als een rode draad door mijn loopbaan; lange tijd werkte ik bij de brandweer, waarna ik vijftien jaar geleden besloot het Veiligheidscentrum op te richten. Als ervaren veiligheidsopleider verzorgen we trainingen op het gebied van bhv, maar ook op het vlak van ehbo, VCA en agressieregulatie.”

“Werken aan veiligheid doe je samen. De eerste contacten met NIBHV dateren niet voor niets al uit de beginperiode. De verstandhouding is erg goed; de adviseurs van NIBHV zijn graag bereid om ons te ondersteunen bij onder meer offertetrajecten. Toen tien jaar geleden het eerste NIBHV Keurmerk werd geïntroduceerd, haakten ook wij daar graag bij aan. Inmiddels is het besef gegroeid dat een constante kwaliteit staat of valt met een periodieke controle voor alle Keurmerkhouders. Met de nieuwe regeling komt NIBHV aan die wens tegemoet. Het is erg nuttig dat er nu een écht duidelijke norm komt.”

“We willen niet de grootste worden, wél de beste.

Natuurlijk zullen er altijd opdrachtgevers zijn die liever in zee gaan met de goedkoopste opleider.

Toch kiezen wij vol overtuiging voor het NIBHV Keurmerk. Ik ben er namelijk van overtuigd dat als je uitstraalt de beste te willen zijn, dat dat uiteindelijk ook weer klanten aantrekt. Je merkt ook dat NIBHV er alles aan wil doen om meer bekendheid te genereren voor het Keurmerk en om de voordelen ervan voor het voetlicht te brengen bij werkend Nederland. Wij zijn blij dat er nu een duidelijk podium is waarop ook wij kunnen laten zien: wij gaan alleen voor de hoogste kwaliteit.” (JP)

“ Samen werken aan meer veiligheid”

9

Bedrijfsveiligheid in de praktijk: Dunea

“Een duinbrand bestrijden is een kunst op zich” Dunea levert hoogwaardig drinkwater aan zo’n 1,3 miljoen mensen in een groot deel van de provincie Zuid-Holland. Daarnaast is het drinkwaterbedrijf verantwoordelijk voor het natuurbeheer in het uitgestrekte waterwingebied in Nationaal Park Hollandse Duinen. Een flinke uitdaging, óók op veiligheidsgebied. “Medewerkers leren wat ze moeten doen als hen buiten de bewoonde wereld iets overkomt.”

Pal naast het NS-station van Zoetermeer ligt het hoofdkantoor van Dunea. Naast deze kantoorlocatie beschikt het drinkwaterbedrijf over productielocaties in Scheveningen, Katwijk en Monster én over twee pompstations in Bergambacht en Brakel. Op het hoofdkantoor in Zoetermeer is er sprake van een vrij standaard bhv-organisatie, schetst Ruben Wentink, hoofd bhv voor de kantoorlocaties van Dunea. “In totaal hebben we hier de beschikking over zo’n 20 bhv’ers. Daarnaast beschikken we nog over een aantal ontruimers die bij calamiteiten extra handen kunnen bieden. Dat is wel nodig, want het complexe gebouw omvat meerdere gebouwdelen, parkeergarages en in- en uitgangen.” Ook qua incidenten gaat het om standaardzaken, vervolgt Wentink. “Dan kun je denken aan mensen die zich verstappen op de trap of hete koffie over zich heen krijgen.

Ook hebben we af en toe te maken met onwelwordingen. Verder assisteren we weleens buiten het pand, als er bijvoorbeeld iemand van de lange roltrap bij het station valt.”

“We zijn goed voorbereid op vrijwel alle mogelijke incidenten en calamiteiten” Zelfredzaamheid Uitdagender is het garanderen van de veiligheid in het duingebied dat onder het beheer van Dunea valt. De duinen – die fungeren als natuurlijk zuiveringsorgaan voor het drinkwater in de regio – strekken zich uit over een flink deel van de Zuid-Hollandse kust. In totaal gaat het om zo’n 400 hectare, schetst Eric Kokshoorn, hoofd bhv voor de Duneaproductielocaties. “In dat enorme gebied zijn eigenlijk altijd wel mensen van ons bezig met 10

natuur- en drinkwaterbeheer. Vaak gaat het om behoorlijk risicovolle werkzaamheden, waarbij de medewerkers bijvoorbeeld aan de slag gaan met een kettingzaag, op hoogte, of juist in een ondergrondse put. Uiteraard hebben we de traditionele arbomaatregelen getroffen, maar het blijft risicovol werk. Dat risico wordt verder verhoogd doordat het om een uitgestrekt gebied gaat. Niet voor niets volgt iedereen die af en toe buiten het zicht van de bhv aan het werk is, een zelfredzaamheidscursus. Medewerkers leren wat ze moeten doen als hen buiten de bewoonde wereld iets overkomt. Sowieso sturen we onze mensen bij risicovol werk altijd in koppels op pad. Ook beschikken onze voertuigen standaard over een ehbo-pakket en kleine blusmiddelen én kunnen al deze medewerkers reanimeren.”

De nadruk op zelfredzaamheid heeft alles te maken met de noodzakelijke overbrugging, aldus Kokshoorn. “Als er iets voorvalt kan de bhv binnen 6 minuten ter plekke zijn, áls de alarmering er maar is. Om het alarmeringsproces te stroomlijnen hebben we gekozen voor één centraal, intern alarmnummer. Via de meldkamer alarmeert een sms-generator automatisch alle bhv’ers op de betreffende locatie met het verzoek om in te bellen. De eerste bhv’er die van de meldkamer te horen krijgt wat er precies waar aan de hand is, laat dit via een Whatsappgroep weten aan zijn collega-bhv’ers. Deze hele procedure neemt gemiddeld zo’n veertig seconden in beslag. Op deze manier kunnen we toch snel schakelen, ondanks de uitgestrektheid van het gebied.”

Duinbranden Naast persoonlijke ongevallen vormt brand­ bestrijding een andere uitdaging in het duingebied. “Duinbranden komen een keer of vijf per jaar voor”, vertelt Wentink. “Vaak in

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Alle voertuigen beschikken standaard over een ehbo-pakket en kleine blusmiddelen.

11

“We sturen onze mensen bij risicovol werk altijd in koppels op pad” de weken voor Koningsdag, eind april, als de eerste warme dagen van het jaar zich aandienen.

Mensen trekken er dan massaal op uit en gaan bijvoorbeeld barbecueën in de duinen, wat sowieso te allen tijde verboden is. Probleem daarbij is dat de natuur op dat moment nog niet ‘wakker’ is; de vegetatie heeft zo vlak na de winter nog maar weinig vocht opgezogen en is kurkdroog. Eén vonkje of één weggegooide sigaret kan dan al een brand veroorzaken.”

De bestrijding van een duinbrand is sowieso een kunst op zich, vult Kokshoorn aan. “Een natuurbrand is iets heel anders dan een brand in een gebouw, met een heel eigen dynamiek.

Zo’n brand gaat bijna letterlijk als een lopend vuurtje door het gebied en dat is voor de gemiddelde brandweerman best een uitdaging.

Complicerende factor is – ook hier – de uitgestrektheid van het gebied; in de duinen zijn er nu eenmaal geen straatnamen en postcodes.

Samen met de Veiligheidsregio hebben we daarom een gedetailleerde kaart van het gebied gemaakt, die door alle partijen gebruikt wordt.

Dunea zorgt voor het bluswater uit de infiltratiepannen.

Zodra er via 112 een brandmelding binnenkomt, worden ook onze duinwachters tegelijk met de brandweer geïnformeerd. De duinwachter – die het gebied op zijn duimpje kent – vangt de brandweer op een afgesproken plek op en zorgt ervoor dat ze snel met de brandbestrijding kunnen beginnen. Zo nodig is er zelfs een ademploeg beschikbaar die als gids kan fungeren in het duingebied en in de productiegebouwen.”

Zodra er een brandmelding binnenkomt rijden Dunea-medewerkers, samen met de brandweer, de brand tegemoet. Dunea zorgt voor het

Er wordt meerdere keren per jaar samen met de brandweer geoefend.

12

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Ruben Wentink (links) en Eric Kokshoorn zijn verantwoordelijk voor de bhv-organisatie bij Dunea.

bluswater uit de infiltratiepannen; de brandweer probeert de brand te blussen. Wentink: “Met onze mobiele pompen kunnen wij het water in de infiltratiepannen vaak wel bereiken, daar waar de brandweer met zijn zware voertuigen snel vastloopt. Vervolgens leveren wij het bluswater in aanjaagverband of via waterbakken door aan de brandweer.” Daar komt volgens Kokshoorn ook nog bij dat de zware brandweerwagens niet altijd tot aan de plek van de brand kunnen komen. “De kans bestaat dat, wanneer ze van de aangelegde wegen gaan, onze ondergrondse leidinginfrastructuur beschadigd raakt. Overigens liggen op meerdere plekken in het gebied brandbestrijdingsmiddelen. Ook deze staan aangeven op de kaarten.”

Plaatsbepaling De afstemming met de brandweer mag dan goed geregeld zijn (er wordt meerdere keren per jaar samen geoefend), bij de ambulancediensten ligt dat volgens Kokshoorn lastiger. “Zeker als particuliere duinbezoekers onwel worden en 112 bellen, is vaak onduidelijk waar ze precies zijn.

Dan moet het initiatief tot plaatsbepaling echt vanuit de ambulance zelf of vanuit de meldkamer komen. In het beste geval is snel duidelijk waar de beller zich bevindt; wat dat betreft is het handig dat het tegenwoordig mogelijk is om via Whatsapp een plaatsbepaling door te geven. Als wij weten waar iemand zich bevindt, kunnen we erop af en kunnen we de ambulance opvangen of met de in de auto’s aanwezige AED’s eerste hulp verlenen. Gelukkig is er tegenwoordig in vrijwel het hele gebied goed bereik; alleen in een duinvallei kan het minder zijn.”

Natronloog Verreweg het grootste deel van de productielocaties is duingebied. Maar ook in de bijbehorende gebouwen is de veiligheid gewaarborgd. Wentink: “Ook hier speelt zelfredzaamheid een grote rol. Zodra er een alarmsignaal afgaat, ontruimt het gebouw zichzelf; onze medewerkers zijn erop getraind om het pand zo snel mogelijk zelf te verlaten en naar de verzamelplaats te gaan. De dienstdoende bhv’ers hoeven het gebouw alleen nog maar te ‘vegen’ en op zoek te gaan naar de exacte oorzaak van de automatische brandmelding.”

Specifiek restrisico op de productielocaties is de ontharding van drinkwater, vertelt Kokshoorn. “Dat gebeurt met natronloog, een chemische substantie die wordt verdund en gedoseerd en vervolgens wordt gebruikt in onze onthardingsinstallatie. Natronloog lijkt qua structuur op groene zeep. Als je het ondanks alle voorzorgsmaatregelen tóch op je huid krijgt, krijg je het er niet zomaar afgewassen. Het spul brandt zich door je huid heen. Gelukkig beschikken we over een voorraad diphoterine, een brandwondenmiddel dat specifiek ontwikkeld is om verbrandingen door chemische stoffen op de huid te reduceren. De diphoterine kruipt direct onder de natronloog en zorgt ervoor dat de schadelijke werking wordt gestopt. Onze mensen zijn getraind op het snel aanbrengen van diphoterine. Ook besteden we regelmatig aandacht aan dit onderwerp tijdens toolboxmeetings.” (JP)

13

Botbreuken en ontwrichtingen Tijdens sporten, werkzaamheden in en rond het huis en op het werk komt het regelmatig voor dat mensen verwondingen oplopen aan spieren, pezen, botten en gewrichten. Soms is het een onschuldige - maar pijnlijke - kneuzing die met eenvoudige eerste hulp te verhelpen is, soms is er sprake van een ontwrichting of botbreuk waarbij verdere behandeling in het ziekenhuis moet plaatsvinden. In dit artikel worden botbreuken en ontwrichtingen besproken.

Het skelet Het skelet van de mens, ook wel geraamte genoemd, bestaat uit ongeveer 206 botten. Het skelet zorgt ervoor dat de mens rechtop kan staan en zich kan voortbewegen. Daarnaast biedt het skelet bescherming aan een aantal vitale organen, zoals de hersenen, het ruggenmerg, het hart en de longen.

De verschillende botten zijn met elkaar verbonden door middel van stevig bindweefsel: pezen. Wanneer botten ten opzichte van elkaar kunnen bewegen is er sprake van een gewricht, dat bijeengehouden wordt door

pezen, banden en een gewrichtskapsel. Waar de twee botten over elkaar bewegen is een dunne laag glad weefsel aanwezig die zorgt dat de gewrichtsoppervlakken soepel bewegen. De spieren zitten door middel van pezen verbonden aan de botten en gewrichten en zorgen ervoor dat de gewrichten kunnen bewegen.

Botten Botten zijn opgebouwd uit botweefsel.

Botweefsel is een sterk en hard weefsel dat veel gewicht kan dragen en krachten kan weerstaan.

Een belangrijk bestanddeel van botweefsel is kalk, dat de stevigheid geeft aan het bod.

Daarnaast bestaat botweefsel uit bindweefsel (collageen), diverse cellen die zorgen voor botopbouw en -onderhoud, bloedvaten en een kleine hoeveelheid water. In de grote pijpbeenderen zoals het bovenbeen zit in de kern van het bot het merg, waarin het beenmerg is opgeslagen. Het beenmerg zorgt onder andere voor de aanmaak van de verschillende bloedcellen. Bij kinderen bevat het bot relatief veel minder kalk en meer bindweefsel en is het bot veel soepeler, waardoor het minder snel breekt.

Bij een breuk van de enkel kan het slachtoffer meestal met ondersteuning naar de huisarts gebracht worden.

Bij een ontwrichte enkel is het soms nodig om een ambulance te bellen.

14

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Laat het slachtoffer bij een ontwrichting van de schouder of een breuk van het sleutelbeen, de arm, de hand of de pols zelf ondersteunen.

Botbreuken Om een gezond bot te doen breken is veel kracht nodig. Een botbreuk kan optreden nadat een kracht rechtstreeks heeft ingewerkt op het bot, bijvoorbeeld door een klap op het bot. Of indirect als een kracht is voortgeleid, bijvoorbeeld bij een breuk van de pols of het sleutelbeen na een val.

Bij een indirect inwerkende kracht breekt het bot meestal op de zwakste plek. Bij een val op een gestrekte arm raakt weliswaar de hand de grond, maar wordt de kracht voortgeleid naar het sleutelbeen dat relatief het zwakste is en breekt.

Hierbij is het bot als het ware geknikt, zoals je dat ook ziet als je een vers takje buigt en het knikt.

De schors blijft intact, terwijl de binnenkant wel beschadigd is. Dit is overigens alleen op een rรถntgenfoto te herkennen.

Toenemende leeftijd en sommige aandoeningen leiden tot verzwakking van het botweefsel.

Bij botontkalking (osteoporose) neemt de kalkhoudendheid van het bot met het toenemen van de leeftijd af. Het bot wordt minder stevig, waardoor het makkelijker breekt. Soms kan een uitzaaiing van een kwaadaardige tumor zorgen voor een zwakke plek in het bot. Daarnaast zijn er diverse erfelijke aandoeningen die zorgen voor een slechtere botopbouw en een grotere kans op botbreuken. Typische botbreuken bij osteoporose zijn de wervellichamen (het inzakken van de rug) en de gebroken heup.

Verschijnselen bij een botbreuk Meestal is sprake van een duidelijk ongeval, waarbij een kracht op het slachtoffer heeft ingewerkt: iemand is gevallen, heeft zich verstapt of is aangereden. Bij een botbreuk als gevolg van botontkalking kan er sprake zijn van een veel kleinere kracht en is er niet altijd een duidelijk ongeval.

Bij kinderen wordt soms een twijgbreuk (greenstick) gezien, vaak van de onderarm.

Verwijs het slachtoffer bij twijfel over een botbreuk of ontwrichting altijd naar de huisarts

De verschijnselen bij een botbreuk zijn: (hevige) pijn, onvermogen om het ledemaat te bewegen, een afwijkende stand van het ledemaat en vaak zwelling en bloeduitstorting. Als er sprake is van beschadiging van bloedvaten of zenuwen kan het ledemaat ook koud en bleek zijn en worden soms gevoelsstoornissen gezien.

15

Building at your education Opleidingsmaterialen EH, BHV en Table-top ontruimingsplattegronden en LEGO BHV

WC Lasserij Montage

Montage

Onderdelenmagazijn

Receptie

Montage

Technische ruimte

Hoofdingang CV installatie Kantoor Technische dienst Draaierij

Serverruimte

Bankwerkerij Expeditiekantoor Expeditie

WC Kast

Mindervalide wc en douche

WC

Vrachtsluis

WC

Spuiterij

Douche

Accu oplaadplaats

Bedrijfsrestaurant WC

WC

BIJ BRAND OF ONGEVAL ALARMNUMMER:

1-1-2

BIJ ONGEVAL:

1. Bel alarmnummer 2. Blijf bij het slachtoffer tot er hulp is

BIJ BRAND:

1. Bel alarmnummer 2. Tracht een begin van brand te blussen 3. Sluit ramen en deuren 4. Vlucht niet door dichte rook

Heftruck garage

BIJ ONTRUIMING:

1. Maak gebruik van de (nood) uitgangen 2. Volg de aanwijzingen op van de bedrijfshulpverleners

Afsluiter Gas Afsluiter Water Oogdouche

Verfopslag

Fietsenstalling

P

Afsluiter Sprinkler Schakelaar Elektra

Blussen met water verboden

Brandmeldcentrale

Machinefabriek Verschoor BV Adres: Gammadreef 98 4903 AK Oosterhout Datum 20-09-2014

Revisie 1.0

Table-top conform de NEN-EN-ISO 7010. aadesign 2014

aadesign is gespecialiseerd in het vervaardigen van opleidingsmateriaal op het gebied van: • eerste hulp, • bedrijfhulpverlening, • table-top ontruimingsplattegronden.

EduBricks voor al uw LEGO BHV zoals: bedrukte BHV’ers, voertuigen, signaalstenen, vlammensets, koffers.

Bezoek onze websites: www.aadesign-webwinkel.nl www.aadesign-games.nl

Bezoek onze website: www.edubricks.nl

+31 (0)85 27 30 222 info@neyfik.nl Mercurius 16 | 8448 GX | Heerenveen

Neyfik Professional blussers:         

5 jaar volledige garantie Hoogste testresultaat in Europa voor sprayblussers EN3-7 Getest door MPA Dresden Geschikt voor interne controle (controle schema op etiket) 5A/21B/5F rating en vorstgrens -5 C tot - 15 C Langste blustijd voor sprayblussers Duurzaam en volledig recyclebaar Altijd test blussers beschikbaar voor BHV Trainingen Made in Holland

Neyfik Composiet blussers (Aramide kunststof, RVS,Messing):       

16

10 jaar volledige fabrieksgarantie Leverbaar in schuim (+5 C) en poeder (-30 C) Duurzaam en kostenbesparend Corrosie vrij Ca. 20% lichter in gewicht Levensduur 20 jaar Leverbaar uit voorraad

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Bij een gebroken heup of een ontwrichte heup ligt het been vaak naar buiten gedraaid en lijkt het aangedane been korter te zijn dan het andere been.

Bij botbreuken van de ribben of het borstbeen kan er sprake zijn van ademhalingsproblemen of het opgeven van bloed.

Bij breuken van de schedel of wervelkolom, die niet altijd aan de buitenkant te zien zijn, kunnen er bewustzijnsstoornissen, blauwe verkleuring rondom de ogen en achter het oor en stoornissen van gevoel en beweging zijn.

Open botbreuken zijn breuken waarbij een wond is ontstaan rond de breuk, meestal omdat een scherpe botpunt door de huid prikt. Deze botpunt is niet altijd zichtbaar in de wond.

Ontwrichtingen Bij een ontwrichting (uit de kom, luxatie) bevindt een gewricht zich niet meer in de juiste plaats: de twee uiteinden van de botten die het gewricht vormen zijn ten opzichte van elkaar verschoven.

Meestal ontstaat een ontwrichting als gevolg van een plotselinge ruk of draaiing aan een gewricht. Veel voorkomende ontwrichtingen zijn die van de schouder, de heup, de knie, de enkel en de vingers. Soms schiet een gewricht na een ontwrichting terug in zijn normale positie, maar vaak lukt dat niet en moet het gewricht in het ziekenhuis weer op zijn plaats gezet worden. Bij een ontwrichting kan er ernstige schade aan de gewrichtsbanden en gewrichtskapsels optreden: zij kunnen verscheuren en losraken. Daarnaast kan het gewrichtsoppervlak beschadigen en treden er soms kleine botbreuken op. Sommige mensen hebben zwakke gewrichtsbanden, bij hen kan sneller een ontwrichting optreden.

Verschijnselen bij een ontwrichting Bij een ontwrichting is er net als bij een botbreuk hevige pijn en onvermogen om het ledemaat te bewegen. Meestal is er een afwijkende stand en een forse zwelling zichtbaar op de plaats van het gewricht. Soms zijn er ook gevoelsof doorbloedingsstoornissen. Niet altijd is het onderscheid tussen een botbreuk en een ontwrichting goed te zien.

Eerste Hulp bij botbreuken en ontwrichtingen • Beoordeel of het nodig is 1-1-2 te (laten) alarmeren. Bel bij open botbreuken en bij een vermoeden van een breuk van de schedel, de nek of de rugwervelkolom altijd 1-1-2.

• Houd het aangedane lichaamsdeel onbeweeglijk. Laat het slachtoffer indien mogelijk zelf het aangedane ledemaat

Laat bij een breuk van het boven- of onderbeen het slachtoffer liggen en ondersteun het gehele been met een opgerolde deken.

ondersteunen. Wanneer een breuk of ontwrichting beweegt, kan dit tot veel pijn leiden en soms meer schade aan de weefsels geven.

• Laat het slachtoffer bij een vermoeden van een breuk van de schedel, de nek of de rugwervelkolom onbeweeglijk liggen in de houding waarin hij of zij werd aangetroffen.

Houd eventueel het hoofd vast om verdere beweging te voorkomen.

• Laat het slachtoffer - behalve een slokje water voor een tablet paracetamol - niets drinken, mogelijk moet hij of zij geopereerd worden aan de botbreuk of ontwrichting.

• Laat het slachtoffer bij een ontwrichting van de schouder of een breuk van het sleutelbeen, de arm, de hand of de pols zelf ondersteunen in een houding die hij of zij prettig vindt. Verwijs het slachtoffer naar de huisarts of huisartsenpost.

• Laat bij een breuk van het boven- of onderbeen het slachtoffer liggen en ondersteun het gehele been met een opgerolde deken. Voorkom dat de voet omklapt.

• Handel bij open botbreuken als volgt: – Vraag het slachtoffer sieraden van een gewond lichaamsdeel te verwijderen. Help zo nodig.

– Stelp zo nodig een bloeding met druk op de wond. Geef geen druk op botdelen die uitsteken. Geef bij een bloeding druk aan weerszijden van het botdeel.

– Voorkom beweging.

– Dek de wond af met een steriel gaas. Knip kleding, die over de breuk zit en die niet zonder pijn weg te schuiven is, weg om de wond steriel af te kunnen dekken. Plak het steriele gaas losjes vast met kleefpleister.

• Verwijs het slachtoffer bij twijfel over een botbreuk of ontwrichting altijd naar de huisarts.

(PdR)

17

Trainen in de escape room De meeste bhv-trainingen zijn gebaseerd op klassikaal onderwijs. Interzorg Assen ging op zoek naar een uitdagende aanvulling en kwam uit bij de escape room. Inmiddels is deze ingebed in Interzorgs totale bedrijfshulpverlening.

Het is donker in de escape room. Extra lastig dus om de puzzel op te lossen voor het laatste stukje van de code. En die code heeft de groep nodig om de ruimte op tijd te verlaten. “Als we allemaal door elkaar gaan praten, wordt het niks”, roept een van de deelnemers en de anderen vallen haar bij: “We hebben een coördinator nodig. Iemand die zegt wie wat moet doen.”

Inderdaad, de groep is bezig met het oplossen van een puzzel. Maar toch is dit een bhvtraining van zorginstelling Interzorg in Assen.

Organisatie Het project escape room is tot stand gekomen door een partnerschap van twee partijen.

Interzorg leverde de fysieke omgeving, de betreffende marechausseekazerne. Storm zorgde vervolgens voor de noodzakelijke trainingsexpertise en de escape room zelf.

Vanwege het succes wil Storm in 2018 de escape room op meerdere locaties beschikbaar maken voor externe bhv-organisaties.

In een voormalige marechausseekazerne heeft Storm Veiligheidsprofessionals drie ruimtes omgebouwd tot brandcompartiment. In ieder van die drie ruimtes zijn vijf mensen aanwezig met een duidelijke opdracht: ontsnappen. Eerst uit hun eigen kamer, daarna ook nog eens uit het hele compartiment.

700 bhv’ers De escape room draait overuren, want deze training is bestemd voor alle bhv’ers. Bij Interzorg gaat het dan niet om een clubje van 20 tot 30 mensen. “Wij hebben hier 1200 medewerkers en het aantal bhv’ers ligt op 700”, zegt Elly van der Woude, manager INNService bij Interzorg.

“Het grootste deel daarvan is basis-bhv’er, maar daarnaast zijn er ook de ploegleiders, die deze basis-bhv’ers aansturen. Inderdaad, ons bhv-team omvat meer dan de helft van ons personeelsbestand.”

Zevenhonderd collega-bhv’ers – het valt niet mee om die goed te leren kennen. En dat was ook een van de redenen waarom Interzorg voor de escape room heeft gekozen. “De laatste jaren

De escape room is gehuisvest in een voormalige marechausseekazerne.

18

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Een escape room kan de werkelijkheid wel heel dicht benaderen.

is de zorg sterk geflexibiliseerd”, zegt Van der Woude. “Als je tegenwoordig een nachtdienst draait, loop je kans dat je je collega’s minder goed kent. Dat maakt het lastiger om in een noodgeval goed samen te werken.”

Kolb-methode Samenwerken, dat leren mensen bij uitstek in de escape room. “Wij werken met de Kolbmethode”, zegt Hoger Veiligheidskundige Sjors de Beijer van Storm Veiligheidsprofessionals.

“Die verdeelt mensen onder in vier categorieën: de beslissers, de doeners, de denkers en de bezinners (de extreme denkers). In het ideale scenario zijn die allemaal aanwezig, maar niet bij iedere sessie zal dat het geval zijn. Soms zie je in zo’n kamer vooral denkers en is de groep na een uur nog niets opgeschoten. Soms zijn er alleen maar doeners en handelt iedereen zonder plan.”

Tijdens zo’n training in een escape room worden mensen zich van dat handelen bewust. Daarbij krijgen ze steun van het team van Storm. “Wij kunnen via camerasystemen alles zien en dus gaan we na waar de verbeterpunten liggen.

Zitten die in het kennisniveau, bijvoorbeeld omdat mensen niet het antwoord weten

op bepaalde vragen? Of misschien in de vaardigheden, omdat ze iemand niet op tijd in de stabiele zijligging kunnen krijgen? Of schort het toch aan een goede samenwerking. Bijvoorbeeld omdat alle denkers op elkaar zitten te wachten?

Of omdat de kamer vol zit met beslissers en iedereen de leiding wil hebben, waardoor uiteindelijk niemand gaat handelen?”

Echt?

En dan de hamvraag: is de ervaring opgedaan in de escape room ook over te dragen naar een echte noodsituatie? Een echte hartaanval, een echte brand, een echte ontruiming? Ja en nee, zegt Van der Woude. Om met dat ‘nee’ te beginnen: “Geen enkele training is een volwaardige vervanging voor de werkelijkheid.

Bij een echte calamiteit heb je te maken met rook en paniek en is het gemakkelijk om het overzicht te verliezen. In zo’n escape room weet iedereen dat het gaat om een gespeelde situatie.

Maar aan de andere kant: een escape room kan de werkelijkheid wel heel dicht benaderen.

Tijdens de training zit je niet in een lokaal, je zit niet te kijken naar een powerpointpresentatie.

Je bent echt opgesloten in zo’n kamer. Na een tijdje vergeet je dat het niet echt is en ga je 19

In de escape room worden bhv’ers geconfronteerd met een probleem dat ze gezamenlijk moeten oplossen.

“Mag het ook een beetje leuk zijn?” toch automatisch sneller, beter en efficiënter handelen.”

Bovendien staat de escape room niet op zichzelf. Hij is ingebed in Interzorgs totale bedrijfshulpverlening. “Onze bhv’ers zijn goed getraind om met noodsituaties om te gaan”, zegt Van der Woude. “Ze krijgen een map met instructies en binnenkort ontvangen ze ook een zakboekje waarin precies de procedures staan beschreven. Laatst hebben we een grote oefening gehouden met hulpdiensten en daaruit bleek dat we op de goede weg waren. Die professionals waren onder de indruk van hoe gestructureerd onze mensen alles oppakten en van de algemene rust die ze uitstraalden.”

Sms-alarmeringssysteem De virtuele receptie is niet de enige technologische vernieuwing. Interzorg is ook begonnen met een sms-alarmeringssysteem .

“Daarin zitten alle collega’s die bij vestigingen in de buurt wonen”, zegt Van der Woude. “Bij een noodgeval moet je een beroep kunnen doen op je collega’s. Ook iedereen die een dag vrij heeft, kan bijspringen. Vandaar het sms-alarmeringssysteem met ‘conferentie’gespreksfunctie. In de toekomst willen we dit uitbreiden met mantelzorgers en vrijwilligers.”

20

Daarbij heeft Interzorg volgens haar ook geïnvesteerd in organisatorische maatregelen.

“De procedures schrijven voor dat de brandweer tijdens een incident moet worden opgevangen bij de ingang. Maar als je een nachtdienst draait met één collega, heb je het daarvoor veel te druk. Daarom krijgen wij de beschikking over een virtuele receptie: een scherm met daarop een receptionist in een ander pand. Die beschikt over alle informatie om de brandweer in te lichten: bijvoorbeeld in welk compartiment de brand zich precies bevindt. En of eventuele slachtoffers al dan niet buiten bewustzijn zijn.”

Leuk Terug naar de escape room. Want volgens Van der Woude is er nóg een reden dat Interzorg hiervoor heeft gekozen. “Mag het ook een beetje leuk zijn? Zo’n bhv-opleiding is vaak veel van hetzelfde; daarmee houd je mensen niet gemotiveerd. En als medewerkers onvoldoende gemotiveerd zijn, zullen ze de leerstof minder goed opnemen. In de escape room confronteer je ze onmiddellijk met een probleem dat ze gezamenlijk moeten oplossen. Dat is veel uitdagender en veel beter voor het leerproces.

Bovendien zorgt de escape room ook voor teambuilding en onderlinge strijd, door het competitie-element. De snelste groepen worden aan het einde van het seizoen beloond met een prijs. Hierdoor is de escape room binnen Interzorg regelmatig het gesprek van de dag.” (PP)

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Dit ook zelf aan uw klanten verkopen?

Kijk op www.VeiligheidSpecialisten.nl

Camera installaties

Pictogrammen

Opleidingen

SITUATIETEKENING LEGENDA

Makassaweg

VERZAMELPLAATS

Evenaar

Atlasdreef

Evenaar

BRANDWEER INGANG OVERIGE INGANGEN

Evenaar

Siennastraat

Scharlakenstraat

ONTRUIMINGSPLATTEGROND

Caramelstraat

VEILIGHEIDSINSTRUCTIES

BRANDMELDCENTRALE AED VERZAMELPLAATS NOODUITGANG VLUCHTROUTE

Okerstraat

Mintplantsoen

VERBOD LIFT BRANDMELDCENTRALE NOODUITGANG

xx

xx

VERZAMELPLAATS EHBO KOFFER 60 MIN BRANDWEREND xx

xx

60 MIN BRANDWERENDEDEUR

xx

xx

60 MIN ZELFSLUITENDE BRANDWERENDEDEUR

BRANDHASPEL BLUSDEKEN

Okerstraat

BRANDBLUSSER

KLEEFMAGNEET VRIJLOOPDRANGER

xx

HANDBRANDMELDER

LEGENDA BRANDHASPEL

Tekening door: Veiligheid Specialisten BV Tekeningnummer: EL-1602007 Revisiedatum: 09-03-2016 Adres: Mintplantsoen 2 1339 CB Almere In opdracht van: Elma van den Worm Tekenaar: M. de Corte

xx

BRANDBLUSSER

BRANDVEILIGHEIDSPLATTEGROND Ecrustraat

LEGENDA

BEGANE GROND

Ecrustraat

BRAND Druk ruitje van handmelder in Bel 112 Meld uw naam en locatie Sluit ramen en deuren ONGEVAL / LETSEL Bel 112 Meld uw naam en locatie van het slachtoffer Laat het slachtoffer niet alleen Geef slachtoffer niet te drinken ONTRUIMING Schakel apparatuur uit Volg instructie brandweer Verlaat het gebouw rustig Verleen waar nodig hulp Meld u op de verzamelplaats

Terracottastraat

BEGANE GROND

xx

xx

DOORMELDEENHEID I/O MODULE SLOW WHOOP HANDMELDER

Tekening door: Veiligheid Specialisten BV Tekeningnummer: SC-O-1610-0.3 Revisiedatum: 11-10-2016 Adres: Schrevenweg 5 8024 HB Zwolle In opdracht van: Schrevenvastgoed Tekenaar: M. de Corte

ROOKMELDER

Tekening door: Veiligheid Specialisten BV Tekeningnummer: B-BU-1610-0 Revisiedatum: 26-10-2016 Adres: Twentelaan 15 7609 RE Almelo In opdracht van: Stichting Buurtzorg Tekenaar: M. de Corte

Blusmiddelen

Tekeningen

Brandmeld-/ontruiming installaties

Maandelijkse controle BMI

Alarm systemen

BHV middelen

- Géén staffels, altijd de laagste prijs - Géén verplichte afname - Géén verborgen verplichtingen

Markerkant 10-11F, 1316 AA Almere, 036-5300235 21

“Mensen dragen de niet-reanimerenpenning Het kan in de praktijk van elke bedrijfshulpverlener gebeuren: iemand is getroffen door een hartstilstand en reanimatie is noodzakelijk. Maar wat doe je als het slachtoffer een nietreanimerenpenning blijkt te dragen? Wat is hiervan de status? En wat zijn de consequenties van al dan niet handelend optreden? VEILIGHEID sprak hierover met Titia Lekkerkerk van Patiëntenfederatie Nederland.

Zo’n tien jaar geleden ontwikkelde de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) voor haar leden een nietreanimerenpenning. In 2010 werden hierover kritische Kamervragen gesteld. Zo zou de NR-penning niet onafhankelijk zijn en was voor een aantal (christelijke) patiëntenorganisaties de betrokkenheid van de NVVE als voorstander van euthanasie problematisch. De uitkomst van deze discussie was dat de Tweede Kamer vond dat er een onafhankelijke NR-penning moest komen. Met die opdracht ging het ministerie van Volksgezondheid (VWS) aan de slag. In het traject dat volgde, toonde de NVVE zich bereid de NR-penning aan een andere

Niet-reanimerenpenning

organisatie over te dragen. “Uiteindelijk heeft dat erin geresulteerd dat wij sinds juni 2017 de NR-penning in onze portfolio hebben”, vertelt Titia Lekkerkerk, teammanager Producten & Diensten bij Patiëntenfederatie Nederland. “Maar de ontwikkeling van en het veldwerk voor de NR-penning staan op het conto van de NVVE”, benadrukt Lekkerkerk.

Wilsverklaring De overname van de NR-penning is in lijn met het belang dat Patiëntenfederatie Nederland hecht aan de zogenaamde wilsverklaring. Hierin kan iemand vastleggen wat voor behandelingen hij of zij nog wel of niet wil aan het einde van

Penning van de Patientenfederatie

De niet-reanimerenpenning is een draagbare wilsverklaring, waarop staat dat de drager ervan iedereen verbiedt onder alle omstandigheden elke vorm van reanimatie op hem of haar toe te passen. De nietreanimerenpenning is officieel en wordt erkend door zorgverleners en hulpdiensten.

Op de voorkant van de penning staan naam, pasfoto in kleur en handtekening van de drager. Op de achterkant staat de tekst ‘Ik verbied iedereen, onder alle omstandigheden elke vorm van reanimatie op mij toe te passen’ en het logo van de Patiëntenfederatie Nederland. De penning wordt gemaakt van aluminium, is nikkelvrij, en heeft een afmeting van 4,5x2,5 cm (h x b).

Meer informatie en bestellen: www.patientenfederatie.nl

22

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

niet voor niets” zijn of haar leven. Een eigen verklaring of een standaard wilsverklaring met een handtekening en een datum volstaan, een bezoek aan een notaris is niet nodig. Lekkerkerk: “De wilsverklaring is voor ons erg belangrijk.

Daarom hebben we hierover recentelijk nog een e-book op onze website gepubliceerd waarin we uitleggen hoe je hiermee kunt omgaan.”

Rechtsgeldig In de afgelopen tien jaar zijn er ongeveer 40.000 NR-penningen uitgegeven. De kans dat een bhv’er er in de praktijk mee te maken krijgt is dan ook reëel. Daarom is het goed te weten wat de status ervan is. Lekkerkerk legt uit: “De NR-penning heeft alle elementen van een rechtsgeldige juridische wilsverklaring: naam, geboortedatum, foto en handtekening van de drager staan erop. Plus een duidelijke tekst die laat weten dat de drager ervan niet gereanimeerd wil worden. Daarmee is de NR-penning gelijk aan een papieren wilsverklaring.”

Meer specifiek is de NR-penning een zelfstandige wilsverklaring rondom reanimatie.

Lekkerkerk: “Het is vooral een middel om in een noodsituatie kenbaar te maken dat je niet gereanimeerd wilt worden. Maar wij vinden het belangrijk dat als je besluit om de NR-penning te gaan dragen, je het onderdeel maakt van een breder gesprek dat je hebt met je naaste omgeving, huisarts en andere zorgverleners over je levenseindewensen. En dat kan natuurlijk ook met een bhv’er op je werk zijn.”

Zorgverleners Tot zover de kant van de drager van de NR-penning, die als het goed is weloverwogen tot deze beslissing is gekomen. Maar wat betekent dit nu voor zorgverleners die in de praktijk een NR-penning aantreffen? Daarvoor moeten we om te beginnen onderscheid maken tussen professionele en niet-professionele zorgverleners, omdat de regelgeving voor hen verschilt.

Titia Lekkerkerk: “Realiseer je als bhv’er welk proces mensen hebben doorlopen voordat ze de penning zijn gaan dragen.”

23

Een uitgebreid programma van veiligheidsopleidingen van bedrijfshulpverlening (BHV) tot aan Advanced Life Support (ALS)

Samen werken aan veiligheid

Onze diensten, compleet in veiligheid

Berkel en Rodenrijs

Haarlem

Alphen aan den Rijn

Herveld

Veiligheidsinstituut: Waarderweg 76 | 2031 BP Haarlem | 088 - 711 02 00 | info@veiligheidsinstituut.nl | veiligheidsinstituut.nl 24

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Een NR-penning is volgens de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) een behandelverbod. Dit betekent dat professionele zorgverleners die vallen onder de WGBO bij het zien van de NR-penning niet mogen beginnen met reanimeren. En als ze al zijn begonnen, zijn ze verplicht te stoppen met reanimeren.

Voor niet-professionele zorgverleners gelden deze regels echter niet. Voorbijgangers, burgerhulpverleners, ehbo’ers en bhv’ers zijn niet verplicht te stoppen, maar zijn ook niet verplicht om (door) te gaan met reanimeren als zij een NR-penning aantreffen. Zij mogen zelf beslissen, totdat een professionele zorgverlener ter plaatse is.

De niet-reanimerenpenning wordt erkend door zorgverleners en hulpdiensten Geen consequenties Maar stel een slachtoffer draagt een NR-penning, de zorgverlener heeft deze niet gezien en gaat reanimeren. Wat zijn dan de consequenties?

Lekkerkerk: “Die zijn er niet. En dat is maar goed ook, want anders durft niemand nog te reanimeren. Wel blijven professionele zorgverleners uiteraard aansprakelijk voor wat ze doen en moeten zij zich ervan vergewissen of iemand de NR-penning draagt. In de wet staat immers dat zorgverleners hun best moeten doen om te weten wat een patiënt wil. Maar in een spoedsituatie en met een niet aanspreekbare patiënt is daarvoor niet veel tijd en is dat lastig.

En bij een niet makkelijk zichtbare penning kan die daarom over het hoofd worden gezien. Er zijn dan ook geen consequenties als een penning wordt gemist, omdat die niet makkelijk te vinden was.”

Bhv’er Bhv’ers mogen als niet-professionele zorgverleners zelf beslissen of zij een slachtoffer gaan reanimeren, ook al treffen zij de NR-penning aan. “Maar de vraag is wel waarom je dat als bhv’er zou willen?”, stelt Lekkerkerk. “Ik vind het erg ingewikkeld daar een oordeel over uit te spreken en dat doe ik dan ook niet.”

Vervolgens legt zij uit welke overwegingen niet-professionele zorgverleners zoals bhv’ers

kunnen hebben om een slachtoffer wel of niet te reanimeren. “Wat wij uit het veld horen is dat in geval niet-professionals iemand aantreffen met een hartstilstand en zij denken het slachtoffer te kunnen reanimeren, het voor hen dan heel moeilijk is om niet handelend op te treden.

Iemand voor je ogen dood laten gaan kan een traumatische ervaring zijn. Dat is een van de redenen geweest dat bhv’ers zich niet aan de NR-penning hoeven te houden. Maar je zou natuurlijk als bhv-organisatie in de eigen organisatie ook al kunnen inventariseren of er medewerkers zijn met een NR-penning. Dan ben je voorbereid en weet je bij voorbaat beter wat er kan gebeuren.”

Respecteer wens slachtoffer Patiëntenfederatie Nederland heeft geen uitgesproken standpunt over dit lastige dilemma, vertelt Lekkerkerk. “Maar wat wij wel willen benadrukken, is dat het om mensen gaat die bewust het besluit hebben genomen dat zij niet gereanimeerd willen worden. Zij dragen de NR-penning niet voor niets.” Waarna zij afsluit met een boodschap voor bhv’ers: “Realiseer je als bhv’er welk proces mensen hebben doorlopen voordat ze de NR-penning zijn gaan dragen. Zij hebben daar goed over nagedacht.

Daarom zou het heel mooi zijn als ook bhv’ers – mits ze de penning zien – de wens van het slachtoffer respecteren.” (AdK)

Patiëntenfederatie Nederland • Patiëntenfederatie Nederland vertegen­ woordigt ruim 160 patiënten- en consumenten­organisaties. Zij verstevigen de positie van patiënten in de spreekkamer en in het zorgstelsel. Op basis van de ervaringen van mensen zorgen zij dat de zorg steeds beter aansluit bij wat mensen vragen.

• Patiëntenfederatie Nederland streeft ernaar dat patiënten regie hebben over hun (kwaliteit van) zorg en uiteindelijk over hun (kwaliteit van) leven.

25

Safety & Security bij RAI Amsterdam

“Dynamisch, interessant en mooi” Een vaste kern van tien professionals en ruim negentig bhv’ers, en voor grote evenementen een flexibele schil tot wel honderden beveiligers, brandwachten en ehbo’ers. Bij RAI Amsterdam hebben veiligheid en beveiliging de allerhoogste prioriteit. Manager Safety & Security Rik Hoogendoorn vertelt aan Koos Pulleman (directeur NIBHV) wat daarbij komt kijken.

In 2010 kwam Hoogendoorn bij de RAI in dienst.

“Mijn eerste functie was het aansturen van de eventmanagers”, kijkt hij terug. “Sinds 2013 ben ik verantwoordelijk voor Safety & Security.

Dat staat niet ver van de hospitalitybusiness af. De afgelopen jaren zette ik me in voor meer gastvrijheid in de dienstverlening door onze mensen die bij de deur staan. Tegelijk werd ikzelf door ervaring en opleiding meer specialist op Safety & Security-gebied. Het is mijn vak geworden.”

“Jullie hebben ervoor gekozen om veiligheid en beveiliging in dezelfde rol te stoppen”, zegt

Pulleman. “Die overlap zien we steeds vaker.”

Hoogendoorn: “Het was inderdaad een bewuste keuze om er één afdeling van te maken. Op de RAI zijn Safety & Security heel erg met elkaar verweven. Denk aan brandveiligheid of aan crisissituaties: een aanslag is security, maar als je moet ontruimen is het safety.”

Pain in my chest “De bhv, de ehbo en onze interne brandwacht waren wat gedateerd”, vervolgt Hoogendoorn.

“Zo hadden we een semivrijwillige ehbo. Op de Huishoudbeurs werkte dat prima, maar voor

Rik Hoogendoorn (rechts) legt aan Koos Pulleman uit dat het een bewuste keuze was om van veiligheid en beveiliging één afdeling te maken.

26

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

enorm grote evenementen moesten we veel meer professionaliteit vergaren. Daarom werken we sinds juni 2016 samen met de Stichting Medische Dienst (SMD). Het grootste deel van hun zorgverleners werkt in het dagelijks leven in de ambulancezorg, huisartsenzorg, anesthesie en spoedeisende hulp. Die professionalisering kost extra geld, maar als je een bepaald niveau wilt bereiken door de hele organisatie heen, dan moet je zorgen dat alles op elkaar aansluit. Dus ook het beveiligings- en veiligheidsaspect. Ehbo is daar absoluut een onderdeel van.”

Pulleman: “Kunnen zij elk evenement aan, van zakenmensen tot houseparty?” Hoogendoorn: “Jazeker, hun zorgverleners lopen ook op de Dance Valley’s van deze wereld. En ze spreken goed Engels. Als er slechte communicatie is in een zorgcontact tussen een ehbo’er en een mogelijke patiënt – I have pain in my chest – dan is dat cruciaal. Op een evenement zoals IBC2017 hebben we zes bemande ehbo-posten en lopen twee ehbo’ers met een rugzak door het pand. Dankzij SMD zijn we verzekerd van professionaliteit, uitstraling en opleiding. Dat is echt nodig. Gisteren hadden we bijvoorbeeld 58 zorgcontacten, van een blaar tot een hartritmestoornis. Met gemiddeld 40.000 bezoekers op een dag kan dat ook bijna niet anders.”

“Op de RAI zijn Safety & Security heel erg met elkaar verweven” Summum Maakte de RAI aan de brandweerkant eenzelfde professionaliseringsslag? “Daar zijn we nu mee bezig”, legt Hoogendoorn uit. “We hebben twee safetymanagers in dienst genomen. Die zijn verantwoordelijk voor alles wat safety behelst, dus ook voor bhv, ehbo en brandveiligheid. SMD en The Security Company leveren gecertificeerde vakmensen, maar het beleid, de visie en de aansturing houden we in huis. We noemen dat kernfuncties. In totaal hebben we 420 vaste medewerkers, waarvan tien in Safety & Security.

Verder maken we jaarlijks gebruik van zo’n 450 duizend flexibele arbeidsuren voor catering, parkeren, beveiliging, enzovoorts. De ene week is het hier heel rustig, de andere week hebben we

IBC2017 trok in september 55.000 bezoekers uit meer dan 170 landen.

honderden mensen aan het werk. Zij vormen een flexibele schil die continu groeit en krimpt. De safetymanagers in de kern zijn in dienst van de RAI. Daaromheen bouwen we het team.”

Grote evenementen zoals IBC2017 noemt Hoogendoorn het summum van het beursleven.

“Alle RAI-collega’s vinden dit fantastisch, maar Safety & Security staat er bewust een stukje vanaf. Ik vind het belangrijk dat onze safetymanagers te allen tijde een onafhankelijke uitspraak kunnen doen. Neem het gangpad tussen de stands. Een commerciële collega wil zo veel mogelijk meters verkopen. Maar wij willen ten minste drie of vier meter vrijhouden als gangpad voor de reguliere doorstroom of een eventuele evacuatie. Als je samen in een team zit, dan zegt je collega: doe niet zo flauw, maak er 2,5 meter van. Dan heeft de standhouder net wat meer ruimte. Die discussie wil je nooit hebben! Bij de RAI staan we voor veiligheid en dat lukt alleen als de collega’s die daarover gaan, op basis van hun kennis en kunde een onafhankelijk besluit kunnen nemen.”

27

Paleis voor Volksvlijt “Onze meldkamer is 24/7 bezet, ook als er geen evenementen zijn”, vervolgt Hoogendoorn.

“We maken gebruik van het Safety & Securitymanagementsysteem Sky-Walker. Als ergens een brandmelder afgaat, draait de dichtstbijzijnde camera daarnaartoe, om te zien wat er aan de hand is. Dat is een belangrijk hulpmiddel.

Verder tellen we vandaag circa 120 posities bij toegangsdeuren en dergelijke, inclusief twee brandwachten die zorgdragen voor de brandveiligheid.”

“Hoe verloopt het proces als iemand onwel wordt”, vraagt Pulleman. Hoogendoorn: “We hebben het interne alarmnummer 1234. Dat komt binnen op onze eigen meldkamer, waar de centralist zo nodig direct doorschakelt naar de meldkamer in Amsterdam en doorgeeft welke aanrijroute de ambulance of brandweer moet nemen. Het komt weleens voor dat een bezoeker 112 belt, maar dan belt de meldkamer in Amsterdam ons om te vragen wat er aan de hand is. Onze meldkamer moet als spin-in-het-web dus snel schakelen. Elke seconde telt daar.”

Vroeger had de RAI ook een bedrijfsbrandweer.

Hoogendoorn: “Brandweer Amsterdam had zelfs een speciale kazerne. Dat is niet zo gek, want de RAI is in 1895 begonnen in het Paleis voor Volksvlijt. Van rook- en brandmelders had nog niemand gehoord, dus daar kwam het echt aan op de ‘handjes’. In 1922 verhuisden we naar de Oude RAI en sinds 1961 zijn we hier gehuisvest.

We begonnen met de Europahal en daarna zijn we verder gaan uitbreiden.”

“Onze bhv’ers zijn erop getraind om altijd rust te bewaren” Bomdetectiehonden De bhv’ers worden aangestuurd door de safety­ managers. “Op 420 man hebben we 96 bhv’ers.

Hun taak is beperkt tot het kantoor, want voor evenementen hebben we de ehbo’ers van SMD. Onze bhv’ers zijn erop getraind om altijd rust te bewaren. Dat is cruciaal. Als je paniek veroorzaakt, dan gaan mensen rennen en verwonden ze zichzelf en anderen.”

Omdat zelfs een vergeten rugzak al tot paniek kan leiden, heeft de RAI bij alle evenementen bomdetectiehonden in huis. “Als er wat gebeurt, kunnen we direct reageren. Loopt een hond naar de rugzak en slaat hij niet aan, dan weet je met grote zekerheid dat er niks aan de hand is. Het is ongelooflijk hoe goed ze getraind zijn. Zo’n hond verdient zichzelf terug. Met onze partner Het 28

Eerst onze gasten Van 14-19 september stond RAI Amsterdam in het teken van de conferentie en tentoonstelling IBC2017: met 55.000 bezoekers uit meer dan 170 landen, 400 sprekers en 1.700 standhouders de grootste media-, entertainment- en technologieshow ter wereld. Hoogendoorn: “De hele RAI is bezet, tot en met de laatste vergaderzaal en parkeerplek aan toe. We hebben zelfs een deel tijdelijk aangebouwd.

Onze medewerkers vragen we om deze week elders te parkeren. Ze kunnen thuiswerken, gebruikmaken van het openbaar vervoer of op de fiets komen. Ook daar zie je onze hospitalityfilosofie: eerst onze gasten!”

Twickelerveld hebben we ook daar professionaliteit in huis gehaald.”

Hoe vind je op zo’n uitgestrekt terrein de kortste route naar een incident? Hoogendoorn: “We hebben een grote groep flexmedewerkers die hier met regelmaat komen. Die mensen werken we in en geven we rondleidingen. Maar een uitzend­kracht die eenmalig bij de deur staat, moet gewoon zorgen dat hij weet wat er op die specifieke plek aan de hand is. Natuurlijk zorgen we wel voor een mondelinge uitleg en een instructie op papier. Maar hoe vaker je terugkomt, hoe meer training en opleiding we verzorgen.”

Teenslippers Als manager Safety & Security wist Hoogendoorn de veiligheidsmaatregelen de afgelopen jaren enorm te verhogen. “We waren de eerste venue in Nederland met veiligheidsregels voor de opbouw en afbraak van beurzen. Vroeger kwam iedereen hier gezellig bouwen – in de zomer met teenslippers, korte broek en walkman.

Die gezelligheid willen we vasthouden, maar inmiddels draagt iedereen een veiligheidshelm en veiligheidsschoenen. Verder accepteren we geen alcohol en letten we erop dat de paden en de nooddeuren worden vrijgehouden.”

“Wordt daar ook op toegezien”, wil Pulleman weten. Hoogendoorn: “Tijdens de opbouw en afbraak zetten we handhavers in. Hun enige taak is te zorgen dat mensen zich aan de regels houden.

Natuurlijk kost dat geld, maar we doen het omdat we merken dat we een veiliger pand zijn en in zorg­contacten naar beneden gingen. Iedereen die hier naar binnenloopt moet weer heelhuids naar buiten kunnen lopen.”

Ook de Arbeidstijdenwet is een punt van aandacht.

“We kunnen mensen niet van uur tot uur klokken.

Maar als we denken dat het echt niet kan, dan grijpen we in. Die zorgplicht hebben we gewoon.”

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Verlanglijstje “Ik hoorde dat jullie een simulatieprogramma bezitten, dat laat zien hoe de mensenmassa zich bij een ontruiming beweegt”, zegt Pulleman. “We draaiden inderdaad testen met software van Incontrol Simulation Solutions en we staan op het punt om het te gaan toepassen. Eind 2017 hebben we bijvoorbeeld Valhalla, een dance party met 35.000 bezoekers. De plattegrond van de RAI wordt ingeladen, net als het aantal binnenstromende bezoekers en hun bewegingen.

Door het systeem te blijven laden met data wordt het steeds slimmer. Dus terwijl het gedrag van mensen heel lastig is in te schatten, weet je nu dat over vijf minuten 3.000 man voor die specifieke deur staan. Dat gaat ons enorm helpen om, als het nodig is om te evacueren, het gedrag van bezoekers te voorspellen.”

Hoogendoorn vervolgt: “We zijn volop met innovatie bezig. Er wordt geld voor vrijgemaakt en de directie biedt ruimte om erover na te denken, of het nu gaat om commercie,

beveiliging, veiligheid of catering. Dat houdt de RAI ook aan de top als congresorganisator en evenementenlocatie.”

Voor ontruimingen heeft Hoogendoorn nog een wens hoog op zijn verlanglijstje staan. “Op dit moment gebruiken we een slow-whoop, met in vijf talen gesproken tekst. Maar we hebben ook 750 beeldschermen. Het zou fantastisch zijn om bij een noodsituatie daarop pijlen te laten zien, die de juiste kant op wijzen. De ‘nooduitjes’ zijn allemaal redundant aangesloten op de noodstroom. Wat er ook gebeurt, die blijven altijd branden. Want als de stroom uitvalt en al die 750 schermen houden ermee op, dan wil ik daarvan niet afhankelijk zijn.”

Gewoon samenwerken Hoogendoorn vindt het vanzelfsprekend om zijn kennis en ervaring te delen met vakgenoten.

“Anderhalf jaar geleden zijn we gestart met de Dutch Venues, waarin we elkaar als grote evenementenlocaties opzoeken. Verder ben ik voorzitter van Emeca’s Security Working Group.

Emeca staat voor European Major Exhibition Centres Association. Tweemaal per jaar komen we bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren: hoe gaat ieder van ons om met terrorisme, brandveiligheid, enzovoorts. Dat is bijzonder, want de commerciële afdelingen zijn soms elkaars concurrent. Maar als operationele afdelingen werken we intensief samen. Waarom zou je elkaar niet helpen op het gebied van veiligheid en beveiliging!”

Natuurlijk bezoekt Hoogendoorn ook zelf beurzen, zoals de internationale vakbeurs Ifsec.

“Ik vind het belangrijk om de ontwikkelingen bij te houden, of het nu gaat om een blusdeken of biometrische techniek in camera’s. Ten eerste gaan de ontwikkelingen snel. Ten tweede verandert de wereld om ons heen enorm. Met anderhalf miljoen bezoekers per jaar moeten we daar scherp op zijn.”

Iedere dag anders “De RAI is zo’n ontzettend mooie dynamische omgeving, die iedere dag anders is. Het is een bijzonder bedrijf”, besluit Hoogendoorn. “Mijn vak is enorm in beweging en er komt een groot verantwoordelijkheidsgevoel bij kijken. Maar door alles wat er in de wereld gebeurt, staat het nu gelukkig bij veel mensen bovenaan de agenda.

Dat maakt het dynamisch, interessant en mooi.

Zeker met het internationale aspect erbij, voel ik me als een vis in het water.” (PvW)

(Foto: RAI)

29

Nieuwe verplichtingen in de Arbowet

Preventiemedewerker gaat in gesprek met bedrijfsarts Op 1 juli 2017 is de nieuwe Arbowet van kracht geworden. De preventiemedewerker moet aan de bak.

De wetgever verwacht meer deskundigheid en betrokkenheid en stelt bijvoorbeeld het overleg met de bedrijfsarts (en andere arbodeskundigen) verplicht. De wet spreekt zich niet uit over de vorm en specifieke inhoud van dat overleg, maar het biedt zeker nieuwe mogelijkheden. Niet alleen voor de preventiemedewerker, maar ook voor de bedrijfsarts.

De preventiemedewerker ‘oude stijl’ heeft zich – als het goed is – al flink aangepast. Of het moet nog gebeuren, want de overheid heeft betrokkenen een jaar de tijd gegeven om alle wijzigingen (zie kaders) door te voeren voordat de Inspectie SZW daadwerkelijk handhavende maatregelen gaat nemen. Achterover leunen is echter geen optie. Bedrijven moeten hun contracten met zelfstandige bedrijfsartsen of

gecertificeerde arbodiensten vernieuwen. In de risicoinventarisatie & -evaluatie (RI&E) zal dus ook de paragraaf over de arbozorg moeten worden aangepast. De ondernemingsraad moet zich buigen over de aanwijzing en de taken van de preventiemedewerker. De nieuwe preventiemedewerker moet voorbereid zijn op de verplichte taken. Het is geen proformafunctionaris meer, maar een volwaardig gesprekspartner met enkele verplichte adviesen overlegtaken.

Kennismaking met de bedrijfsarts De veranderingen voor de preventiemedewerker vallen in het niet vergeleken bij de ingrijpende aanpassingen in het taakgebied van de bedrijfsarts (kader 1). De bedrijfsarts moet weer de onafhankelijke, deskundige functionaris zijn die hij ooit is geweest. Dat streven leidt onherroepelijk tot meer werk voor de bedrijfsarts, die nog maar moet zien of werkgevers bereid zijn al die extra uren te betalen. Omdat de Arbowet nu voorschrijft dat de bedrijfsarts zich ook op de werkvloer begeeft én dat hij in overleg treedt met de preventiemedewerker, mag de laatste zich best eens verdiepen in de taken en achtergronden van die medicus.

Toin van Haeren: “Mijn ideaal is een vast inloopspreekuur, voldoende ruimte voor preventie, werkplekbezoek en overleg en een directere betrokkenheid bij verzuimbegeleiding.”

30

VEILIGHEID benaderde enkele bedrijfsartsen voor hun verhaal en presenteert het betoog van een van hen. Een van de belangrijkste conclusies is dat de bedrijfsarts in de afgelopen decennia steeds meer in zijn spreekkamer teruggedrongen is. Vrijwel alle tijd gaat op aan verzuimbegeleiding, re-integratietaken en het ‘afvinken van lijstjes’. De preventieve taken, voorheen de core business van de bedrijfsgezondheidszorg, zijn in veel gevallen op de achtergrond geraakt. Onder andere door (wurg)contracten die alleen bedoeld lijken

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

om zo goedkoop mogelijk aan de minimale wettelijke verplichtingen te voldoen, maar het de bedrijfsarts heel moeilijk maken zijn volledige taak uit te oefenen. De nieuwe Arbowet wil terug naar goede arbeidsgezondheidskundige zorg. Naar preventie. Maar menig bedrijfsarts uit de huidige generatie heeft er gezien de ontwikkelingen van de afgelopen decennia niet veel vertrouwen in. En er soms ook niet veel voeling mee. Er is intussen een enorm tekort aan bedrijfsartsen ontstaan. De enkeling die overtuigd en enthousiast volhoudt, heeft een uitpuilende agenda. Hopelijk kan er nog ergens een overlegje met de preventiemedewerker bij.

“Goede bedrijfsgezondheidszorg kan geld opleveren” De zelfstandige bedrijfsarts Toin van Haeren is sinds 1989 actief als bedrijfsarts. Aanvankelijk via een arbodienst, maar sinds 2014 vanuit zijn eigen onderneming in Nijmegen. Hij verricht vooral PMO (Periodiek Medisch Onderzoek* en verplichte medische keuringen bij werknemers in beroepsgroepen die risico lopen op arbeidsgebonden aandoeningen. Daarnaast spant hij zich in bij de opleiding van preventiemedewerkers, die vaak nog een te beperkt zicht hebben op de professionele arbozorg, of geen idee hebben van de taken en plichten van de deskundigen.

Ze moeten wél gesprekspartner zijn. Hij vindt de eisen in de nieuwe Arbowet in principe uitstekend, maar zet enkele vraagtekens bij de haalbaarheid. En hij neemt zeker geen blad voor de mond.

Van Haeren: “Bedrijfsartsen worden nu vooral ingezet bij verzuimbegeleiding en re-integratie.

Ze kunnen zich veel te weinig bezighouden met preventie, mede omdat dat in veel gevallen (nog) niet in de contracten is ingebouwd. PMO gebeurt vaak buiten de arts om. Zowel voor PMO als voor verplichte keuringen geldt dat

De nieuwe Arbowet over de bedrijfsarts*: • de werkgever moet een basiscontract (waarvoor minimumeisen gelden) hebben met een gecertificeerde arbodienstverlener/ geregistreerd bedrijfsarts; • elke werknemer mag naar de bedrijfsarts, ook als hij (nog) niet ziek is; • de bedrijfsarts adviseert zowel werkgever als werknemer (als onderdeel van de verzuimbegeleiding en ook ter preventie); • de bedrijfsarts mag iedere werkplek bezoeken; • werknemers mogen een andere bedrijfsarts consulteren voor een second opinion (aanvragen via bedrijfsarts één); • bedrijfsartsen moeten beroepsziekten signaleren en doormelden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten; • taken binnen de arbozorg: - verzuimbegeleiding; - uitvoeren PMO en aanstellingskeuringen; - houden van open spreekuur; - voeren van overleg met OR en PM. * Een bedrijfsarts - een van de ‘kerndeskundigen’ binnen een arbodienst - is een gespecialiseerde arts, BIG-geregistreerd en onafhankelijk. Hij heeft zich te houden aan het medisch beroepsgeheim.

De nieuwe Arbowet over de preventiemedewerker: • voor elk bedrijf verplichte functionaris; • aangewezen met instemming van de OR/PVT; • tot en met 25 werknemers mag de werkgever zelf preventiemedewerker zijn; • taken preventiemedewerker: - mede-opstellen RI&E; - overleggen met/adviseren van OR/PVT; - samenwerken met arbodienstverleners, zoals de bedrijfsarts.

N.B.: Inspectie SZW zal strenger handhaven en sanctioneren dan voorheen.

31

de inhoud ervan vaak niet of maar gedeeltelijk aansluit bij de risico’s van het werk, of dat er metingen gedaan worden die slechts zeer beperkte waarde hebben bij het opsporen van die risico’s. Neem de asbestkeuring: daarbij wordt standaard een longfunctietest gedaan. Dat klinkt goed, maar met zo’n test kun je eventuele effecten van asbestblootstelling helemaal niet opsporen. Dat geld en die tijd kun je veel beter besteden aan bijvoorbeeld een motiverend gesprek om met roken te stoppen, dat is effectiever dan die longtest. Ook hartfilmpjes en cholesterol- of ander bloedonderzoek bij mensen die geen verhoogd risico lopen, noem ik ‘spiegeltjes en kralen verkopen’. Mensen zijn er tevreden mee omdat het zo mooi lijkt, maar in werkelijkheid hebben ze er niks aan. Veel aanbieders van ‘arbozorg’ verkopen vooral gelikte rapportjes en verdienen daar goed geld mee.”

Pleit u voor het afschaffen van medisch onderzoek?

“Nee, het periodiek onderzoeken van werknemers - verplicht of vrijwillig - is zeker zinvol. Een goed gesprek naar aanleiding van gevalideerde vragenlijsten en relevante medische onderzoeken kan veel (dreigende) gezondheidsproblemen aan het licht brengen.

Maar laat dure, nutteloze testjes weg en zorg dat het onderzoek onderdeel is van het totale arbobeleid van een onderneming. Doe gerícht onderzoek. Maar zorg eerst eens voor een goede RI&E, geef de bedrijfsarts inzage en laat hem adviseren welk onderzoek wél zinvol en noodzakelijk is. Met toegang tot de werkvloer en misschien straks ook via overleg met de preventiemedewerker krijgt een bedrijfsarts eindelijk weer het inzicht dat hij behoeft. Bepaal in overleg wat je gaat doen en wat je ervan verwacht voordat je straks een contract opstelt. De kosten van goede integrale bedrijfsgezondheidszorg, inclusief preventie, hoeven per werknemer gemiddeld

Elke werknemer mag naar de bedrijfsarts, ook als hij (nog) niet ziek is.

32

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

niet hoger te zijn dan die van het jaarlijkse bedrijfsuitje. En als je de juiste diensten inkoopt, verdien je ze ruimschoots terug. Goede bedrijfsgezondheidszorg kan geld opleveren. In de huidige beperkte vorm kóst het alleen geld.”

“Ik hoop dat de nieuwe Arbowet helpt het tij te keren” Dus reëel inhoudelijk overleg is er nog niet?

“Te weinig. Ik zeg niet dat het bij alle bedrijven fout zit. Het is soms ook best lastig om het goed te regelen voor een klein garagebedrijf of voor een schoonmaakbedrijf met dertig werknemers.

Maar in de praktijk is er vooral contact met de inkoper voor het voordeligste contract en – in de uitvoering – met een casemanager voor de ‘persoonlijke’ ziekteverzuimbegeleiding.

Dat heeft geleid tot een nogal uitgeklede en inefficiënte dienstverlening. Er zitten soms maanden tussen voordat je een cliënt weer mag zien en dan heb je een paar minuten. Een wat soepelere tijdsindeling kan heel veel meer opleveren. Anders kunnen belangrijke zaken zoals bijvoorbeeld stress door de psychosociale arbeidsbelasting onder de oppervlakte blijven.

Terug naar het vaste spreekuur, geen uren schrijven en normale betrokkenheid van de bedrijfsarts bij het werk. Als de bedrijfsarts op de werkvloer komt, kan dat veel opleveren.

Een praktijkvoorbeeld uit het verleden: een fabrieksafdeling had een verzuim van 17,5 procent. Na een bezoekje op de werkvloer en een kort mondeling advies over ergonomische aanpassingen (betere afstelling van een lopende band aan de lengte van de werknemers) daalde het verzuim binnen enkele maanden naar minder dan 7 procent. Nóg hoog, maar een enorme winst tegen verwaarloosbare kosten. Alleen maar doordat ik toevallig op de werkvloer kwam.”

Die gemarginaliseerde rol van de bedrijfsarts, is dat regel of uitzondering?

“Het komt te vaak voor. Als een bedrijfsarts zich aan de tien kernwaarden van de Nederlandse Vereniging van Bedrijfsartsen (NVAB)** kan houden, zijn we al een heel stuk verder. We hadden als beroepsgroep al veel eerder met de vuist op tafel moeten slaan. We hebben het laten afglijden.”

Wat zou er wat u betreft anders moeten?

“De nieuwe Arbowet ligt op de juiste koers.

Wat lastig is, is dat vooral de zelfstandige bedrijfsartsen nu met elk bedrijf individueel moeten gaan onderhandelen over hun dienstverlening. En dat een Arbodienst vanwege de concurrentie zal proberen om de klant zo goedkoop mogelijk te bedienen, terwijl een kleine extra investering de klant vaak veel meer oplevert dan dat die kost. Het zou mooi zijn als bijvoorbeeld de brancheverenigingen met heldere richtlijnen komen over de externe arbozorg: dan bedenkt de branche het zelf en hoeft de bedrijfsarts zich niet herhaaldelijk uit te putten in allerlei argumenten om bepaalde activiteiten in het contract op te nemen. Mijn ideaal is een vast inloopspreekuur, zoveel mogelijk bij de klant op de zaak, voldoende ruimte voor preventie, werkplekbezoek en overleg en een veel directere betrokkenheid bij verzuimbegeleiding. Ons vak kan écht fantastisch leuk zijn en ik hoop dat de nieuwe Arbowet helpt het tij te keren.” (MC)

* PMO is de modernere term voor het aloude PAGO (Periodiek ArbeidsGezondheidskundig Onderzoek). Bij PMO is ook aandacht voor duurzame inzetbaarheid en gezondheidsgedrag. De werkgever is verplicht om regelmatig PMO aan werknemers aan te bieden, maar deelname is voor de werknemer niet verplicht, en de uitslag is ook alleen voor de onderzochte bedoeld. Naast PMO bestaat voor een aantal beroepen ook de verplichte periodieke keuring (brandweerkeuring, rijbewijskeuring C-D, duikerskeuring e.d.).

** De ‘10 kernwaarden van de bedrijfsarts’ zijn te vinden op de website van de NVAB: www. nvab-online.nl

33

Sweco organiseert ketenveiligheid met de ‘Veiligheidsladder’ Veiligheid is een stevig beleidsspeerpunt bij ingenieursbureau Sweco; niet alleen om aan de wettelijke vereisten voor veilig werken te voldoen, maar ook omdat de onderneming voor zichzelf een maatschappelijke voorbeeldfunctie ziet. Sinds kort wordt ook gebruikgemaakt van de ‘Veiligheidsladder’: een tool om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen te stimuleren.

Sommigen kennen de onderneming wellicht nog als Grontmij, maar die naam bestaat niet meer sinds het Zweedse Sweco in oktober 2015 het Nederlandse ingenieursbureau overnam.

Sweco staat in de top-3 van Nederlandse ingenieursbureaus en houdt zich bezig met het ontwerpen en ontwikkelen van de samenlevingen en steden van de toekomst. Stedenbouw, infrastructuur en vervoer, industrie, natuur- en landschapsontwikkeling, bodemonderzoek, milieusanering, energievraagstukken; Sweco heeft de kennis en kunde ervoor in huis. Bekende projecten uit hun portfolio zijn de A2-tunnel onder Maastricht, de Tweede Maasvlakte, de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, de herontwikkeling van het Amsterdamse IJ, de vismigratierivier in de Afsluitdijk en de OV-terminal in Den Haag. Bij Sweco Nederland werken 1700 mensen, verspreid over negen vestigingen. Het hoofdkantoor staat in De Bilt. Kenmerkend vanuit het oogpunt van arbeidsveiligheid en bedrijfshulpverlening is dat een deel van het personeel ook werkt op tal van projectlocaties in binnen- en buitenland.

Daardoor is het risicobeeld binnen het bedrijf heel divers.

Kenmerkend voor de niveaus 4 en 5 is dat een organisatie die nooit alleen kan bereiken, maar alleen als ook ketenpartners zoals onderaannemers dezelfde veiligheidsstandaard en -cultuur hanteren. Zo ontstaat een integraal veilige werkketen.

“De Veiligheidsladder is oorspronkelijk

Veiligheidsladder Bij Sweco zijn drie certificeringsstelsels leidend bij het waarborgen van veiligheid en gezondheid. De VCA**, het OHSAS 18001 managementsysteem voor arbeidsveiligheid en sinds kort ook de ‘Veiligheidsladder’: een tool om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen bij bedrijven te stimuleren. Management en medewerkers medeverantwoordelijk maken voor een veilige werkomgeving via open dialoog over veiligheid en risico’s op de werkvloer is de kern van het model. ‘Hoe kunnen we het samen veiliger maken?’

De Veiligheidsladder kent vijf treden van veiligheidsbewustzijn, waarbij de niveaus oplopen van ‘reactief veiligheidsbeleid’ via ‘systematisch’ naar ‘proactief’ en uiteindelijk naar ‘volledig gedragen ketenverantwoordelijkheid’.

34

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

ontwikkeld door ProRail voor veilig werken en het voorkomen van incidenten in de spoorbranche, maar het beheer van de norm is inmiddels belegd bij de NEN-organisatie”, legt Kasper Martinot (senior adviseur Quality, Risk & Auditing bij Sweco Nederland) uit. “Wij maakten kennis met de methodiek via onze afdeling Rail, die veel projecten voor ProRail uitvoert. ProRail gebruikt de Veiligheidsladder als selectiecriterium bij de gunning van opdrachten. Daarom hebben wij onze afdeling Rail plus drie andere afdelingen die aan railprojecten meewerken op trede 4 van de Veiligheidsladder gebracht. Dat betekent: volledige compliance met de regelgeving en proactief samenwerken in de keten om een veilige werksituatie te creëren. Omdat we verwachten dat meer van onze opdrachtgevers compliance met de Veiligheidsladder gaan vragen, is onze ambitie om in 2018 al onze andere afdelingen op trede 3 te hebben.”

Uitvoering op afdelingsniveau Daar gaat veel tijd en energie in zitten, beaamt Martinot. Het thema moet door het management worden aangezwengeld en geagendeerd en alle afdelingen moeten voor hun eigen werkveld een risico-inventarisatie laten uitvoeren en die bespreken met de medewerkers. Ook externe samenwerkingspartners worden bij die gesprekken betrokken, in lijn met de ketengedachte achter de Veiligheidsladder.

Zo wil Sweco leren hoe partners met veiligheidsvraagstukken omgaan en hoe zij zaken praktisch aanpakken. Vreemde ogen dwingen!

Martinot: “Dat we de verantwoordelijkheid voor implementatie van de Veiligheidsladder bij de afdelingen hebben belegd is logisch.

Elke afdeling heeft zijn eigen specialisatie, zijn eigen werkprocessen en eigen risicobeeld.

Landschapsonderhoud kent heel andere risico’s dan werkzaamheden in een bouwput

Sigmund Beitler (links) en Kasper Martinot

35

of verkeerstunnel. Op centraal stafniveau kun je nooit alle werkzaamheden op de negen vestigingen in het land goed overzien. Dan wordt de afstand tussen beleid en uitvoering te groot en wordt veiligheid een papieren werkelijkheid. Onze inzet is om in het hele bedrijf een cultuur te scheppen, waarin de medewerkers in volledige openheid hun ideeën over veilig werken kunnen bespreken en geconstateerde onveilige situaties aan de orde kunnen stellen.

Daar horen ook frequente ‘safety walks’ over de werkvloer bij om te monitoren hoe de staat van de arbeidsveiligheid is en of er zaken beter kunnen. We hebben becijferd dat deze veiligheidsmethodiek de afdelingen jaarlijks 200 tot 300 uur werk kost. De centrale directie van Sweco stelt hiervoor de benodigde financiële middelen beschikbaar.”

Veiligheidsbewustzijn Sweco gebruikt verschillende instrumenten om het veiligheidsbewustzijn in al zijn geledingen onder de aandacht te brengen en te houden. Zo ontwikkelde het bedrijf een eigen veiligheidsapp, die medewerkers op elke kantoor- of projectlocatie overzichtelijk relevante veiligheidsinformatie voor die locatie verschaft. Zoals een overzicht van het gebouw, specifieke plaatselijke risicosituaties en veiligheidsvoorschriften, het centrale telefonische noodnummer en namen en bereikbaarheidsgegevens van de aanwezige bedrijfshulpverleners. Daarnaast organiseert Sweco jaarlijks een veiligheidsweek rond een specifiek thema, waarover in themagesprekken en via de interne nieuwsmedia informatie wordt gegeven.

Martinot: “We kiezen de thema’s heel breed.

In de volgende veiligheidsweek gaat het bijvoorbeeld over mobiliteit. Dat is niet alleen een thema waarover we in ons primaire werk veel kennis hebben, onze medewerkers leggen jaarlijks ook zo’n dertig miljoen kilometers af in de auto. Reizen hoort bij hun werk. In de risicoinventarisaties kwam verkeersveiligheid in het woon-werkverkeer en tijdens dienstreizen dan ook terecht als een belangrijk aandachtspunt naar voren, dus vonden we het passend om daar ook tijdens een veiligheidsweek aandacht aan te besteden. In de discussie over dit onderwerp ging het bijvoorbeeld over wel of niet vergaderen in de auto, het vergoeden van overnachtingen om

De Veiligheidsladder kent vijf treden van veiligheidsbewustzijn ongewenste lange ritten na een lange werkdag op een project of vergaderlocatie te voorkomen en hoe te handelen als het KNMI een weeralarm afkondigt. Is het dan wel of niet verantwoord om onze mensen de weg op te sturen?”

Afgelopen voorjaar stond de veiligheidsweek in het teken van incidenten en calamiteiten en werd via een campagne de kennis met betrekking tot de bhv- en crisismanagementorganisatie bijgespijkerd. Verschillende typen incidents­ cenario’s werden benoemd en de medewerkers kregen concrete informatie over wat zij zelf in uiteenlopende noodsituaties kunnen doen en wat de organisatie voor hen doet. Zo is er voor de hele Sweco-organisatie in Nederland één landelijk crisismanagementteam op

Sweco hanteert veiligheid als ontwerpcriterium in zijn projecten en heeft daarom een voorbeeldfunctie op veiligheidsgebied (foto: Sweco).

36

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

directieniveau, dat in actie komt als zich ergens in het bedrijf een crisis voordoet waarbij de continuïteit van de werkprocessen in het geding komt of waarbij medewerkers gevaar lopen.

Dynamische bhv-organisatie Voor directe hulpverlening bij incidenten op de bedrijfs- en projectlocaties, heeft Sweco een bedrijfshulpverleningsorganisatie van 120 leden. Een dynamische en flexibele organisatie, verduidelijkt Sigmund Beitler. Hij is landelijk coördinator bhv en hoofd bhv op het hoofdkantoor in De Bilt, naast zijn functie als senior adviseur brandveiligheid. “We hebben op basis van de risico-inventarisatie vastgesteld dat we voor een goede uitvoering van de bhv-taken op elke kantoorlocatie minimaal drie mensen nodig hebben, met name geënt op reanimatie bij een eventueel geval van hartfalen. Om die sterkte ook altijd te kunnen garanderen, passen we de 300-procentregel toe, dus leiden we per locatie negen mensen op. Met een coördinator erbij komen we dan op tien bhv’ers per locatie. Maar omdat Sweco een landelijk werkende organisatie is, moeten onze bhv’ers ook landelijk inzetbaar zijn. Veel medewerkers hebben wisselende kantoorwerkplekken en werken bijvoorbeeld de ene dag in De Bilt en de volgende dag in Rotterdam. Omdat niet alle opgeleide bhv’ers elke dag op dezelfde werkplek zijn, hebben we een flexibel organisatiemodel ontwikkeld, waarbij bhv’ers op elke locatie in het land inzetbaar zijn. Zij worden bij binnenkomst op een locatie automatisch gekoppeld aan de veiligheidsapp en worden in geval van een incident gekoppeld aan een bhv’er met lokale bekendheid. Zo maken we optimaal gebruik van de beschikbare bhvcapaciteit in de organisatie.”

Naast de kantoorgebonden bhv-functionarissen zijn er ook nog circa dertig medewerkers die een functiespecifieke bhv-opleiding hebben vanwege hun werkzaamheden op projectlocaties, in een bijzondere risico-omgeving of als contractor voor landschapsonderhoud.

Behalve de reguliere oefeningen en jaarlijkse herhalingsdagen voor basiskennis bhv zijn er voor deze mensen tevens specifieke herhalingsdagen, omdat zij aanvullende kennis en vaardigheden nodig hebben om adequaat te kunnen handelen in noodsituaties. Beitler: “Op de kantoorlocaties beperken de bhv-taken zich tot eerstehulpverlening en ontruiming, maar medewerkers die op grote bouwprojecten werken, of die in hun eentje als archeoloog of bodemonderzoeker in het veld werken, hebben met andere risico’s te maken. Hetzelfde geldt voor werkers in het landschapsonderhoud,

Hoofdkantoor van Sweco in De Bilt

die met grote machines werken of mensen die met radioactieve bronnen voor meet- en bemonsteringsdoeleinden omgaan.”

Beitler vult aan dat Sweco de opleidingen en trainingen van de bedrijfshulpverleners in eigen beheer uitvoert en hij zegt het nuttig te vinden dat NIBHV toetst en certificeert. “We vinden het belangrijk dat een gezaghebbend instituut waakt over de kwaliteit van onze interne hulpverleningsorganisatie. Het is een goede waarborg voor een solide bhv-organisatie in het totale veiligheidsconcept van het bedrijf.”

Bhv’er ben je altijd Beitler signaleert dat de systematiek van de Veiligheidsladder binnen Sweco ook in het functioneren van de bhv-organisatie tot uiting komt. De bhv’ers tonen in ieder geval een hoog niveau van veiligheidsbewustzijn en dat beperkt zich niet louter tot het optreden bij incidenten, die gelukkig schaars zijn binnen het bedrijf. Beitler: “Bhv’er ben je altijd als je op het werk bent en niet alleen tijdens de jaarlijkse herhalingscursussen. Wij zien bij onze bhv’ers een alerte houding ten aanzien van veilige werkomstandigheden, ook in de preventieve sfeer. Zo hadden we enige tijd geleden een verbouwing in ons hoofdkantoor, waarbij verschillende aannemers aan het werk waren met leidingen en kabels in de plafonds. Daarbij gebeurde het dat onze medewerkers monteurs aanspraken op het feit dat hun trapje wankel stond. Hetzelfde gebeurde toen onlangs een glazenwasser op een van de hogere etages aan de buitenkant van het gebouw in de weer was. Direct keken onze mensen mee: ‘Heeft die glazenwasser zijn valbeveiliging wel goed geborgd?’ Kijk, dat is ketenverantwoordelijkheid in de lijn van de Veiligheidsladder: je let niet alleen op je eigen veiligheid en die van je collega’s, maar ook van anderen die in je bedrijf op bezoek komen of hun werk doen. Samen veilig!” (RJ) 37

“Accreditatie first responder bno mijlpaal voor Falck�

En dat is vijf! Falck mag zich sinds 3 november de vijfde geaccrediteerde opleider voor het concept first responder bedrijfsnoodorganisatie noemen. Falck en NIBHV trokken intensief samen op in de doorontwikkeling van de fire bno-training, die volgens beide partners het antwoord is op de toenemende vraag van de industrie naar maatwerk voor bedrijfsnoodorganisaties.

Stellan van Oorschot (Operations Director Falck, rechts) is blij met het first responder bno-keurmerk dat hij ontvangt van Koos Pulleman (directeur NIBHV).

38

Het lijkt een beetje paradoxaal; Falck was een van de eerste opleiders die in het first responder concept stapte, maar niet de eerste die officieel geaccrediteerd werd. Dat heeft volgens Commercial Manager Berthil van den Poll alles te maken met het complexe traject.

“Wij hebben de opleiding ontwikkeld in nauwe samenwerking met NIBHV en onze eerste klant, NXP Semiconductors, die zijn bestaande bedrijfsbrandweerorganisatie wilde omvormen tot een first responder bedrijfsnoodorganisatie.

Op dat moment waren alle drie de partners nog volop bezig met hun eigen ontwikkelproces. Wij waren onze instructeurs nog aan het bijscholen, NIBHV was de les- en leerstof nog aan het schrijven en NXP moest zijn hele organisatie hervormen.”

Van den Poll vervolgt: “Het bedrijf kwam uit een lange bedrijfsbrandweertraditie en bij de omschakeling moest een gedetailleerde risico-inventarisatie worden gemaakt, moesten scenario’s worden geschreven en procedures worden ontwikkeld. Dat koste veel tijd en inspanning. Het was soms een weerbarstig traject, waar voor de medewerkers ook emotie in zat. Maar dankzij alle gezamenlijke inspanningen van de partners hebben we een mooi resultaat neergezet. NXP heeft een nieuwe effectieve noodorganisatie en wij als opleider hebben heel veel van dit eerste opleidingsproject geleerd.

Al die opgedane kennis en ervaring kunnen we benutten bij volgende first responder trajecten.”

Maatwerk voor de hoog risico-industrie En dat die zullen volgen staat voor de leiding van Falck vast. Stellan van Oorschot (Operations Director Falck): “We zijn sinds 2013 bezig met het concept. We hadden zelf al een visie op een first responder training, omdat we van onze klanten in de hoog risicoindustrie steeds meer vragen kregen voor maatwerkoplossingen om incidentrisico’s af te dekken. Vooral bedrijven die geen formele bedrijfsbrandweeraanwijzing hebben volgens de Wet veiligheidsregio’s, maar die wel van oudsher een bedrijfsbrandweer hebben, zijn zoekende naar alternatieven. Bedrijfsbrandweren zijn in feite qua organisatie en opleidingskaders een afspiegeling van de overheidsbrandweer, waar de eisen aan vakbekwaamheid, uitrusting en persoonlijke veiligheid steeds strenger worden. Vanwege de hoge kosten overwegen steeds meer bedrijven afstand te doen van hun bedrijfsbrandweren. Voor een standaard bhvorganisatie zijn de af te dekken risico’s en de uit te voeren hulpverleningstaken echter te zwaar, dus willen ze een tussenvariant. Maar dan wel een waarvan de kwaliteit via een keurmerk is

gewaarborgd. Daarom zijn we blij met dit first responder bno-keurmerk van NIBHV. Het is voor ons een mijlpaal na een intensief groeien ontwikkeltraject en een garantie voor onze klanten dat ze met een training krijgen met gewaarborgde kwaliteit.”

Trend De klantenkring van Falck bestaat primair uit bedrijven in de categorie zware industrie met een hoog risicoprofiel. Veel bedrijven volgen al sinds jaar en dag bedrijfsbrandweeropleidingen en crisismanagementtrainingen op het Falck trainingscentrum op de Maasvlakte. “We begeleiden en ondersteunen onze klanten graag bij al hun veiligheidsvraagstukken”, vervolgt Van Oorschot. “Dat gaat verder dan alleen het organiseren van een opleiding. We willen ook in het voortraject met ze meedenken en adviseren over hun risicoprofiel en het type bedrijfsnoodorganisatie dat daarbij past.

Naast bedrijfsbrandweertrainingen hebben we nu een mooi nieuw concept dat we kunnen aanbieden, met competenties, functieprofielen en opleidingseisen voor first responders.

Met een uniforme kennisbasis, maar wel voor iedere klant op maat gemaakt. We zien in de industrie echt een trend richting first responder bedrijfsnoodorganisaties. NXP was onze pilot. Een intensief en complex project, omdat een bestaande bedrijfsbrandweer moest worden omgevormd naar een first responder organisatie, met alle uitdagingen die daarbij horen. Daarna hebben we ook voor ECN in Petten een first responder opleiding gemaakt.

Dat ging sneller, omdat ECN alleen een bhvorganisatie had. Daar kon het first responder team vanaf de basis worden opgebouwd.

Ook die organisatie is inmiddels operationeel.

Inmiddels hebben zich alweer twee nieuwe potentiële klanten gemeld voor de opleiding.”

“We zien in de industrie echt een trend richting first responder bedrijfsnood­organisaties” Grote expertise in industriële veiligheid Koos Pulleman van NIBHV, dat de les- en leerstof ontwikkelde en opleiders certificeert, ziet Falck als een belangrijke ketenpartner in het ontwikkel- en implementatietraject van first responders. “In onze marktverkenning naar opleiders die de opleiding op een gestructureerde wijze zouden kunnen aanbieden, hebben we een shortlist van 39

Uw kennisevent: een belevenis Als kennisinstituut van en voor de veiligheidsregio’s en veiligheidspartners beschikt het IFV over actuele kennis en informatie op het gebied van (fysieke) veiligheid. Met deze kennis, informatie én de ruime ervaring met het organiseren van events en bijeenkomsten, helpen wij u graag bij uw event.

Van concept tot culinaire verrassing en van muziek tot een goed uitgelichte zaal. Wij maken van uw kennisevent een belevenis!

“Ik heb erg genoten van mijn bezoek. Iedereen was vriendelijk en de conferentie was erg goed georganiseerd – een van de beste waar ik ooit aan heb deelgenomen. De faciliteiten waren eerste klas. Alles aan mijn bezoek was memorabel.”

(Dr. Rich Casaway, spreker)

IFV: uw partner voor kennisevents www.ifv.nl/kennisevents

advertentie

40

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

NXP was de eerste klant van Falck. Inmiddels is het first responder bno-team op de bedrijfslocatie in Nijmegen opgeleid en operationeel.

bedrijven opgesteld die hiervoor de capaciteiten hebben. We beschouwden Falck direct als een sterke partner voor een verdere uitrol van de opleiding, gezien de grote expertise in industriële veiligheid en de grote klantenkring die het bedrijf al heeft in de hoog risico-industrie. We zijn blij met de samenwerking en met het resultaat dat we samen met NXP als klant hebben geboekt. Het was een lang traject, maar het kende een mooie uitkomst. Het verliep niet helemaal zonder slag of stoot, omdat het voor ons allemaal nieuwe materie was en omdat we de lesstof en de trainingsmethodiek met de eerste groep klanten gaandeweg hebben ontwikkeld.”

Nabije toekomst Falck en NIBHV richten hun blik op de nabije toekomst en verwachten dat de first responder trend in de industrie doorzet. Ook het landelijk beleid helpt daarbij mee. Nico van Etten van NIBHV ziet in de praktijk dat sommige Veiligheidsregio’s risicobedrijven die een aanwijstraject doorlopen al aanwijzen voor first responder in plaats

van bedrijfsbrandweer. Die beleidsruimte is er als bedrijven al veel preventieve en installatietechnische maatregelen hebben getroffen om incidenten te beheersen en voor het restrisico naar het oordeel van de toezichthouder geen volwaardige bedrijfsbrandweer nodig hebben. Voorwaarde is dan volgens Van Etten en Pulleman dat de betreffende bedrijven wel heel heldere afspraken maken met de Veiligheidsregio over wat de overheidsbrandweer precies van first responders kan en mag verwachten.

Als een brandweereenheid bij een bedrijf arriveert en bij de poort of bij het incident een ploeg mensen in uitrukpak en met ademlucht aantreft, moeten ze voor het waarborgen van de veiligheid weten waarmee ze te maken hebben: een bedrijfsbrandweer met volledige brandweeropleiding en aanvullende specialisatie industrie, of een first responder team met risicospecifieke taken en de opdracht om zich niet te begeven in risicosituaties waarop zij niet zijn getraind en toegerust.

(RJ)

41

Huis gered dankzij bhv-training!

Bedrijfshulpverleners nemen de kennis en vaardigheden waarmee zij zorgen voor de veiligheid van hun collega’s op het werk ook mee naar hun eigen woonomgeving. Hoe belangrijk dat kan zijn, merkte Jet Gootjes, bhv’er bij Bureau Jeugdbescherming Gelderland.

In juli maakte Jet Gootjes een brand in haar eigen woning mee en routinematig handelde ze volgens de leerstof in de bhv-lessen. ‘Huis gered dankzij mijn bhv-training’, appte ze een paar dagen na de brand naar haar collega’s. De brand was een leerzame ervaring. “Wat me het meest is bijgebleven is hoe ontzettend snel het ging en hoe weinig tijd je hebt om te handelen”, herinnert zij zich.

“In een flits schoten mij de lessen uit de bhv-cursus in gedachten” Bhv-routine “Het was zaterdagmiddag en ik was de auto aan het inpakken om op vakantie te gaan, toen ik een vreemd bonkend geluid vanuit het huis hoorde. Ik dacht aan de wasdroger op zolder die nog aan stond. Toen ik de trap op ging, rook ik de brandlucht al. Op de zolderkamer zag ik direct dat het mis was, want er kwamen dikke rookwolken uit de wasdroger. In een eerste reflex probeerde ik het apparaat nog te openen, maar ik voelde de prikkende rook in mijn luchtwegen en in een mum van tijd vulde de hele kamer zich met rook. Ook zag ik toen de eerste vlammen al, het ging onwezenlijk snel. In een flits schoten mij de lessen uit de bhv-cursus in gedachten. Over hoe giftig verbrandingsrook is en dat de meeste slachtoffers bij woningbrand overlijden door rook en niet door vuur. Snel naar buiten dus en niet meer proberen te blussen. Ik trok de stekker van de droger uit het wandcontact en sloot de deur van de zolderkamer. Ook dat herinnerde ik mij uit de cursus: sluit altijd de deur van een brandende ruimte om toestroom van zuurstof te verhinderen en te voorkomen dat de brand zich uitbreidt.

Daarna ben ik naar beneden gegaan en heb ik 112 gebeld. Alles volgens het boekje.”

42

Als in een film “Ik wachtte buiten op de brandweer en waarschuwde de buurman dat hij zijn auto moest verzetten om ruimte te maken voor de brandweerwagen. Toen hij hoorde wat er aan de hand was, wilde hij nog naar boven om te proberen de brand te blussen. Gelukkig heb ik hem daarvan kunnen weerhouden. Materiële schade is vervangbaar, een mensenleven niet, dus ik zei hem dat we het blussen maar aan de professionals moesten overlaten.”

Die waren er snel. Eerst de politie, die Jet uitvroeg over plaats en aard van de brand en die informatie via de meldkamer doorgaf aan de brandweer. Daarna kwam de brandweer met drie voertuigen.

“Best indrukwekkend, ook de snelheid en routine waarmee ze te werk gaan. Een rare gewaarwording ook, je leert op de bhv-training hoe je informatie over een incident moet doorgeven aan de arriverende hulpdiensten, maar het is toch vreemd als het om je eigen woning gaat.

Toen de bevelvoerder naar mij toekwam en informeerde naar wat er brandde en waar, realiseerde ik me eigenlijk pas goed wat er aan de hand was: ‘Goh, dat is wel míjn huis dat in brand staat!’”

“Ik beleefde het allemaal alsof ik in een film zat, ook de dagen na de brand. Die was trouwens snel geblust en ik dacht dat de schade wel mee zou vallen. Maar de brandschade was fors en de hele zolderverdieping was zwart van rook en roet. Gelukkig ontfermden Salvage en de verzekeraar zich over de schoonmaak en het herstel. Ik had het goed gedaan, zei de brandweer, door geen eigen bluspoging meer te doen en de deur van de brandende kamer te sluiten. Daardoor was de directe brandschade toch beperkt gebleven tot die ene kamer. Ik besefte ook dat er wel wat geluk in het spel was. Als ik niet thuis was geweest en de brand niet zo snel had ontdekt, was waarschijnlijk het hele huis afgebrand.”

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Jet Gootjes: “Parate kennis uit de bhv-cursus hielp mij de juiste beslissingen te nemen.”

Leerzame ervaring Wat neemt Gootjes mee als ‘lessons learned’ van dit incident in eigen huis? “Allereerst hoeveel baat ik heb gehad bij mijn bhv-cursus. Ik heb echt het gevoel dat ik met die parate kennis heb gehandeld en dat die mij geholpen heeft om in de weinige tijd die ik had de juiste beslissingen te nemen. Verder bevestigt mijn ervaring alles wat ik bij de training had geleerd; namelijk hoe ontzettend snel een brand zich kan ontwikkelen en hoe snel rook zich kan verspreiden. Die kennis kan echt je leven redden als het erop aan komt.”

In de periode na de brand zegt Gootjes zich veel bewuster te zijn geworden van de risico’s en effecten van brand en er meer op te letten. “Ik realiseerde mij bij voorbeeld dat ik al jarenlang rookmelders in huis heb, maar wel ongebruikt in de la. Nu hangen ze aan het plafond in alle kamers. Want als zo’n brand ’s nachts uitbreekt, als je in diepe slaap bent, maak je geen kans.”

Ook op het werk zegt Gootjes alerter te zijn op brandrisico’s en op de bereikbaarheid van

vluchtroutes. Zij werkt in een kantoorvestiging met 30 medewerkers waar vijf opgeleide bhv’ers werken. Regelmatige herhaling van de bhv-leerstof en oefenen zegt zij belangrijk te vinden, juist om het routinematig handelen te trainen waar zij zelf in eigen huis zoveel baat bij heeft gehad. “Van mij zou er nog wel wat meer geoefend mogen worden, want dat schiet er bij ons door de werkdruk wel eens bij in.”

“Maar binnenkort komt er weer een oefendag”, stelt hoofd bhv Nico van den Ham haar gerust.

“Dan herhalen we alle basiskennis weer en houden we ook een scenario-oefening. Overigens bespreken we tijdens die herhalingsdagen ook wel eens persoonlijke ervaringen van deelnemers.

Ik vond het als hoofd bhv leerzaam om te horen hoeveel Jet aan haar bhv-training heeft gehad.

Ook al was het bij haar thuis en niet op het werk, het is toch een ervaring die je als hulpverlener hebt opgedaan. Daar kun je als bhv’er dan ook op je werk weer je voordeel mee doen.” (RJ)

43

Uitgaven ALLE UITGAVEN ZIJN TE BESTELLEN VIA DE WEBSHOP: WWW.NIBHV.NL Bhv-uitgaven − Basisopleiding Bedrijfshulpverlener − Basisopleiding Bedrijfshulpverlener Brandbestrijding en Ontruiming − Bhv Eerste Hulp bij werken met kinderen − Adembescherming voor de bedrijfshulpverlener − Bhv in de OK − Beheerder Brandmeldinstallatie en OAI − Bhv als veiligheidsmotor − Coördinator/Hoofd Bedrijfshulpverlening − Handleiding Omgaan met alarmmeldingen − Handleiding Kleine blustoestellen − Omgaan met bommeldingen − Ploegleider Bedrijfshulpverlening − Preventiemedewerker − Werkwijzer bedrijfsnoodorganisatie Instructeursmaterialen bhv − USB met presentatie Basisopleiding bhv Voor Windows en Apple, Office 365 gewenst op Apple) − Instructiekaarten Eerste Hulp − Instructiekaarten Brandbestrijding en Ontruiming − USB met presentatie Eerste Hulp bij werken met kinderen − USB met presentatie Adembescherming − USB met presentatie Beheerder Brandmelden Ontruimingsalarminstallatie − USB met presentatie Ploegleider Bedrijfshulpverlening − USB met presentatie Preventiemedewerker − Set instructiekaarten Eerste Hulp en Brandbestrijding en Ontruiming − USB met presentatie Coördinator/Hoofd bedrijfshulpverlening Uitgaven first responder bno Onderstaande uitgaven zijn alleen te bestellen door fire bno erkende organisatoren − Onafhankelijke ademluchtdrager − Incidentbestrijding bij branden in een industriële omgeving − Optreden bij productontsnappingen − Vloeistofbrandbestrijding en inzet blusschuim − Incidentbestrijding bij atmosferische tanks − Chemicaliënpakdrager Anderstalige bhv-uitgaven − Emergency Response Officer: Basic Training (Basis bhv Engels) − Sheets Emergency Response Officer: Basic Training (Windows) − Sheets Leader Emergency Response Team

44

Werkwijzer bedrijfsnoodorg anisatie

VCA-uitgaven − Basisveiligheid VCA − Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA Instructeursmaterialen VCA − USB met presentatie Basisveiligheid VCA − USB met presentatie Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA E-learning bhv: meld je aan via een NIBHV-opleider − Basis bhv − Herhaling bhv − Losse modulen: niet-spoedeisende eerste hulp, spoedeisende eerste hulp, brandbestrijding, ontruiming (zowel basisopleiding als herhaling) E-learning VCA: meld je aan via VCAexamen.nl − Basisveiligheid VCA (inclusief examentraining) − Veiligheid voor operationeel leidinggevenden (inclusief examentraining)

Vakblad –– vakblad NIBHV-VEILIGHEID (kwartaalblad)

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Young Professional Persoonlijk Ik ben opgegroeid in Leidschendam. Sinds 2014 woon ik in Amsterdam om de reistijd van en naar mijn werk te beperken. Naast mijn werk sport ik veel (bodybuilding & powerlifting), doe ik aan paragliding en heb ik recent een opleiding tot cocktail bartender gedaan.

Opleiding Als kleine jongen wilde ik bij de Landmacht.

Broeder­schap, fysiek zwaar werk en iets tastbaars doen voor Nederland en de mensen. Maar dat leek mijn ouders geen goed plan, waardoor ik op zoek ging naar iets anders. De (destijds) nieuwe opleiding Integrale Veiligheidskunde (IVK) leek mij een goed alternatief. Iets met veiligheid, integrale (beleids-)vraagstukken en allerlei interessante onderwerpen zoals crowd­management, business continuity, city planning, criminologie, terrorisme en een uitgebreide stage (leerarbeidsplaats (LAP)) van twee jaar in het bedrijfsleven.

Carrière De keuze om niet bij de Landmacht aan de slag te gaan, blijkt nu een hele goede te zijn geweest. Bij het Rijksmuseum zit ik namelijk écht op mijn plek.

Vanuit de opleiding IVK heb ik mijn LAP bij de af­deling Veiligheidszaken van het Rijksmuseum gedaan. Tijdens de LAP ben ik in vaste dienst getreden als Junior Stafmedewerker en vervolgens in zeven jaar doorgegroeid naar Senior Stafmedewerker en Adviseur Veiligheidsbeleid & -Techniek. Per juli 2017 ben ik Manager Veiligheids­ techniek en houd ik mij voornamelijk bezig met beleid & advies, tactische (meerjaren)plannen, innovatie-, investerings- & vervangings­projecten in de veiligheidstechniek (voornamelijk IT) en de aansturing van drie operationele medewerkers.

Bewust veilig werken…

Toen ik begon bij het Rijksmuseum werd het hoofdgebouw nog volop verbouwd. In die periode (en daarna) heb ik mij bezig gehouden met Arbo, brandveiligheid, het Bouwbesluit en het Gebruiksbesluit. Tevens heb ik VCA VOL gehaald en ben ik Hoofd bhv geweest. Zodoende krijg je allerlei facetten van bewust veilig werken op organisatorisch vlak (veiligheid voor mensen) mee.

Bewust veilig werken in de praktijk In mijn huidige functie is bewust veilig werken voornamelijk gericht op het veilig houden van de IT beveiligingsomgeving tegen ongewenste beïnvloeding. Niet alleen van buitenaf (hacking, ransomware), maar ook van binnenuit (sabotage,

Nick Mineur LEEFTIJD: 28 jaar FUNCTIE: Manager Veiligheidstechniek Rijksmuseum Amsterdam OPLEIDING: Integrale Veiligheidskunde

In deze rubriek komen professionals aan het woord over hun opleiding, carrière, vakgebied en ambities. Ook meewerken aan deze rubriek? Meld je dan aan via: info@nibhv.nl, o.v.v. Young Professional en laat in je e-mail weten waarmee jij organisaties op het gebied van bewust veilig werken kunt inspireren.

diefstal). Het doel hiervan is niet alleen het waar­ borgen van veiligheid van goederen, maar juist ook veiligheid van mensen. Zonder IT beveiligings­ omgeving gaat er tegenwoordig geen deur meer open bij bijvoorbeeld een brand, of beschikt de meldkamer niet over camerabeelden en een portofoonsysteem bij terrorisme.

Grootste succes?

Het Rijksmuseum is open en toegankelijk voor iedereen. Veiligheidszaken opereert in het museum altijd in een spanningsveld: enerzijds open en toegankelijk, anderzijds gesloten, afgeschermd en beveiligd tegen ongewenste beïnvloeding. Onze afdeling slaagt erin op de juiste wijze hiermee om te gaan en van meerwaarde te zijn voor de organisatie. Ook worden wij internationaal om advies gevraagd over allerlei aan veiligheid gerelateerde onderwerpen, waardoor wij een bijdrage kunnen leveren aan het veiligheidsdomein.

Trends Meer doen met minder middelen dankzij toe­ nemende automatisering. Het aanbieden van bhv-trainingen middels e-learning is hier een goed voorbeeld van. Maar ook incidentregistraties met apps in plaats van met formulieren, en apps die getrainde bhv’ers oproepen als er ergens een reanimatie moet starten. Daarnaast zijn de vergrijzing van Nederland en het toenemende extreme geweld in de wereld aanleiding om meer mensen te trainen in het verlenen van eerste hulp.

Over vijf jaar ben ik…

Ik zit bij het Rijksmuseum écht op mijn plek. Maar ja, ik ben nog geen 30 jaar, ambitieus en gedreven voor veiligheid in het publieke domein. Actuele maatschappelijke thema’s zoals terrorisme en privacy zijn interessant, evenals de toenemende door IT gedreven veiligheidstechniek. Ik kan alle kanten op. Wel blijf ik mij in ieder geval inzetten voor (andermans) veiligheid.

45

Nieuws Werkwijzer bedrijfsnoodorganisatie vernieuwd De nieuwe Werkwijzer bedrijfsnood­ organisatie is een hulpmiddel, waarmee je kunt bepalen welke incidenten er binnen je organisatie kunnen voorkomen en hoe je als werkgever passende interne hulpverlening kunt organiseren.

Bhv in elk bedrijf Als werkgever met ten minste één medewerker ben je wettelijk verplicht om één of meerdere bedrijfshulp­ verleners (bhv’ers) aan te stellen. Net als ‘gewone’ bhv’ers zijn first responders bedrijfsnoodorganisatie (fire bno) medewerkers met een specifieke aanvullende taak in het geval van een calamiteit. Zij zijn opgeleid en getraind om op te treden bij bedrijfsspecifieke risico’s en de incidentscenario’s die daaruit voortvloeien. Een fire bno is kortom een breder opgeleide bhv’er.

Onmisbare schakels Zowel bhv’ers als fire bno zijn onmisbare schakels: ze kennen de productielocaties en bedrijfsprocessen als geen ander en zijn op de hoogte van eventueel aanwezige gevaarlijke stoffen. Niet voor niets zijn bhv’ers en fire bno onmisbaar bij een calamiteit; vanuit hun specifieke kennis kunnen ze professionele hulp­ verleners (zoals de brandweer en ambulancepersoneel) prima ondersteunen.

Inzet Vanuit de zorgplicht als werkgever bepaal je in principe zelf voor welke taken je de bhv’ers of fire bno binnen jouw organisatie inzet. Je kunt er daarbij ook voor kiezen om bhv’ers én fire bno op te leiden. Ook kun je de reguliere bhv-taken bij de fire bno beleggen.

Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang Met de nieuwe wetgeving per 1 januari 2018 voor Eerste Hulp bij kinderen worden de kwaliteitseisen in het veiligheidsbeleid bij de kinderopvang aangescherpt. Met het NIBHV certificaat Eerste Hulp bij werken met kinderen voldoen medewerkers in kinderopvang en peuterspeelzalen en gastouders aan deze eisen.

Certificering Mensen die met kinderen werken, bijvoorbeeld in de crèche, de p ­ euterspeelzaal, de kinderopvang, op een basisschool of als gastouder willen vanzelfsprekend dat alles gedaan is zodat de kinderen in een veilige omgeving kunnen spelen en ontwikkelen. NIBHV helpt met de meest actuele informatie, de beste les- en leerstof en geldige certificering.

Brand en ontruiming: essentiële aanvulling Bedrijven in de kinderopvang moeten zich op alle risico’s voorbereiden: ook op brand en ontruiming.

Medewerkers moeten de kinderen dan snel naar een veilige omgeving kunnen begeleiden.

NIBHV adviseert medewerkers een complete bhvopleiding te volgen, door ‘Eerste Hulp bij werken met kinderen’ te combineren met ‘Brand en Ontruimen’.

Zo zijn ze op alle risico’s voorbereid.

46

Werkwijzer bedrijfsnoodorganisatie

De nieuwe werkwijzer is te bestellen via www.nibhv.nl en kost € 29,95.

Jaarcongres Industriële Veiligheid Op donderdag 25 januari 2018 vindt de 14e editie van het Jaarcongres Industriële Veiligheid plaats in De Fabrique in Utrecht. Thema van deze editie is ‘What’s Next for Safety!’

Het congres staat in het teken van de laatste ontwikkelingen op het gebied van machineveiligheid, procesveiligheid, explosie­ veiligheid en alle facetten van veiligheidscultuur en veiligheidsgedrag.

NIBHV neemt actief deel aan dit congres en presenteert samen met NXP een praktijkverhaal over de nieuwe compacte en risicogerichte bedrijfsnoodorganisatie van NXP. Meer weten? Kijk op: https://iv.heliview.nl/ of stuur een e-mail naar vanetten@nibhv.nl

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Nieuws Lezers zeer tevreden over VEILIGHEID In oktober hebben wij een survey uitgezet onder de lezers van het vakblad VEILIGHEID. Graag delen we hier de belangrijkste uitkomsten: • 75,3% is zeer tot uitermate tevreden over VEILIGHEID. • 76,6% vindt de inhoudelijke kwaliteit goed tot zeer goed.

• 46,8% leest bijna alles, 17% leest gemiddeld 10 artikelen, 23,4% leest 2 tot 5 artikelen.

• 19,2% vindt de inhoud heel relevant, 70,2% redelijk tot tamelijk relevant.

• 42,6% deelt dit blad met anderen.

• 77,8% is tevreden met de verschijningsfrequentie van 4x per jaar, 22,2 % zou het vakblad vaker willen ontvangen.

VAKBLAD VOOR BEDRIJFSHULPVERLENING • DERDE KWARTAAL 2017

70

advertentie

VAKBLAD VOOR BEDRIJFSHULPVERLENING • EERSTE KWARTAAL 2017

Tips voor de redactie De respondenten gaven aan meer aandacht te willen voor veiligheid op scholen en veiligheid in de zorg. Verder werden de ervaringen en oefeningen in verschillende branches getipt, waarbij vooral de mensen uit het werkveld aan woord moeten komen. Andere suggesties betroffen de laatste wet- en regelgeving, de RI&E, en veiligheidsgedrag. Maar opvallend was dat de meesten aangaven dat wij vooral door moeten gaan.

68

1

THEMA ONTRUIMEN: VEILIGHEID OP MAAT BIJ PATHÉ • MAATWERK BHV TWEEDE KAMER • DRAAIDEUR ALS VLUCHTWEG • EN VERDER: BHV OP SCHIPHOL • VERPLICHTE OPLEIDING HIJSBEGELEIDER? • BRANDPREVENTIEWEKEN • DEFQON.1 • ALLEEN WERKEN IN EEN KANTOORGEBOUW • BEDRIJFSNOODORGANISATIE NXP • RISICO’S KLEURENBLINDHEID • IMPACT REANIMEREN • YOUNG PROFESSIONAL

933877-01_001_07-Sep-17_10:00:26_joke

VAKBLAD VOOR BEDRIJFSHULPVERLENING • TWEEDE KWARTAAL 2017

THEMA

69

WAT IS EEN FIRST RESPONDER BEDRIJFSNOODORGANISATIE? • INCIDENTBESTRIJDINGSSPECIA­ LISTEN VAN AEB • FIRST RESPONDERS WAKEN OVER AVEBE • G4S EERSTE OPLEIDER FIRE BNO • SAFETYFILOSOFIE AVERY DENNISON • BHV 2.0 • STILLE REVOLUTIE OP DE WERKVLOER • VERGIFTIGINGEN BIJ KINDEREN • FLENS ACHILLESHIEL PROCESINSTALLATIE • CREATIEF BHV’ERS WERVEN IN LUMC • ONGEVALLEN IN DE BOUW • INCIDENTMANAGEMENT OP DE SNELWEG

advertentie

932569-01_001_16-Feb-17_09:02:57_joke

Hoe nu verder?

In december is een redactiebijeenkomst met alle redacteuren en het vakbladteam van NIBHV. Daarin zal de input van onze lezers worden besproken. Wat ons betreft zal het vakblad daardoor in 2018 nog beter in uw informatiebehoefte voorzien.

1

INTERVIEW JOS KEULEN • NIEUWE ARBOWET • BEDRIJFSVEILIGHEID BIJ SIEMENS • INTERNET OF THINGS • DE ‘VAN OORD STANDAARD’ • EERSTE HULP BIJ ZOMERSE ONGEMAKKEN • ERKENNING VOOR BTB • VOOR ALLES EEN APP • VZBI BHV WEDSTRIJDDAG • ZO HOUD JE DE RI&E BEHAPBAAR • EXPLOSIEVEILIGHEID

932865-01_001_22-May-17_14:54:36_dennis_su

Fire bno erkennings­regeling voor NXP NXP fabriceert microprocessors voor onder meer de auto-industrie, consumentenelektronica en de telecommarkt en biedt werk aan 45.000 mensen wereldwijd. In Nederland heeft NXP vestigingen in Nijmegen en Eindhoven.

Samen met NIBHV hebben zij de opzet en meerwaarde van de first responder bedrijfsnoodorganisatie verzorgd. Een nieuw organisatiemodel en een nieuwe uitrusting, passend bij de behoefte van de veranderde onderneming. In oktober vond de uitreiking van de erkenningsregeling en de certificaten plaats.

47

Voor en door ! r e n e l r e v p l u h e d

www.exporic.nl 48

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Column Regelgeving of beleving?

Er zijn allerlei regels waaraan bhv-organisaties moeten voldoen. Met als doel meer veiligheid bij een calamiteit. Toch werkt het volgens mij niet, waarbij mij één ding opvalt. Er zit een groot gat tussen de regelgeving en de bhv-opleidingen enerzijds, en de uitvoering en mogelijkheden binnen organisaties anderzijds. In de praktijk blijkt dat iedereen zich vooral richt op het voldoen aan de regels, in plaats van op de beleving en zich de vraag stelt waarom ze dingen doen?

Een bhv-organisatie draait om werknemers die in geval van nood ineens een andere taak krijgen dan wat hun dagelijks werk is. Ze krijgen dan niet alleen te maken met stress of leed van anderen, maar ook met keuzes die een verantwoordelijkheid meebrengen die ik - in de gegeven omstandigheden en met de geboden middelen en mogelijkheden - niet graag zou willen dragen. Een bhv’er die niet heeft geleerd waarom hij bepaalde handelingen verricht of hoe hij deze in de praktijk kan toepassen, is in mijn beleving een bhv’er die alle kans heeft om bij een calamiteit te falen. Falen op de ergste manier: op persoonlijk en emotioneel vlak.

Waar gaat het mis? Werkgevers willen vooral voldoen aan de eisen uit het Bouwbesluit, waarop de brandweer toeziet in verband met zijn bestaansrecht. Financiële uitdagingen binnen organisaties zelf dragen niet bij aan het kwalitatief én zorgvuldig inrichten van de bhv-organisatie.

En de bhv’er? Die moet het vaak doen met een opleiding die onvoldoende inzicht geeft in het handelen. De bhv’ers staan ergens onderaan de ladder met een (te) grote verantwoordelijkheid, met soms minimale middelen en met vaardigheden waarvan ze niet weten waarom ze die moeten kennen en kunnen. De beleving is ver te zoeken, terwijl bhv’ers volgens mij de meest kwetsbare groep vormen. Zij lopen het grootste risico om tijdens of na een noodsituatie emotioneel beschadigd te raken.

Hoe laten we het dan wel werken? Het is mijn overtuiging dat als we de switch kunnen maken naar ‘beleving’ - waarom doen we wat we doen organisaties en bhv’ers zullen willen voldoen aan de regels. Immers, geen enkele organisatie wenst escalatie van een calamiteit, geen enkele organisatie wil dat een medewerker thuis komt te zitten met een trauma na een noodsituatie. En geen enkele bhv’er wil in een noodsituatie verrast worden, omdat hij niet weet wat hij had moeten weten.

Door aandacht te schenken aan de beleving van (brand)veiligheid en aan de meerwaarde ervan voor de veiligheid van medewerkers, zou de kloof met de regelgeving kleiner gemaakt kunnen worden.

Of in een ideale situatie zelfs helemaal gedicht kunnen worden. Ik denk dat hierbij een mooie rol is weggelegd voor alle betrokkenen: brandweer, toezichthouders, opleiders en organisaties met een bhv-organisatie. Samen hebben zij de kennis in huis om het tot een succes maken. Mijn vraag is dan ook: Wie wil er voldoen aan de regels en wie wil écht het verschil gaan maken?

Deze column is gebaseerd op het artikel ‘BHV: regelgeving en beleving’, zie: https://www.linkedin.com/pulse/bhvregelgeving-beleving-petra-van-roekel/

49

Speelt uw calamiteitenteam de hoofdrol in uw incidentscenario’s?

NIBHV werd in 1999 opgericht door het Instituut Fysieke Veiligheid en Het Oranje Kruis. Sindsdien is NIBHV hét kennisinstituut voor bedrijfshulpverlening, branden arbeidsveiligheid en bedrijfsnoodorganisaties in Nederland. Wij helpen bij het bewust veilig werken binnen iedere organisatie.

Wij ontwikkelen leermodellen, lesplannen en –materialen, en kwalitatieve leerstof voor bedrijfsveiligheidsopleidingen. Van BHV tot aan het niveau van de wettelijk aangewezen bedrijfsbrandweer.

Wij bieden een onafhankelijk registratie-, certificerings- en borgingssysteem en delen onze expertise. Ruim 300.000 cursisten ontvangen jaarlijks een NIBHV certificering van erkende opleiders.

www.nibhv.nl 50

Het DNA van NIBHV

VOOR DEELNAME AAN HET PODIUM INFORMEER BIJ 070 323 4070

71

KENNISUITWISSELING HET PODIUM ARBEIDSVEILIGHEID BIEDT BEDRIJVEN EN KENNISCENTRA DE GELEGENHEID KENNIS TE DELEN OM DE VEILIGHEID IN BEDRIJVEN IN NEDERLAND TE VERHOGEN. DEELNEMERS AAN DIT PODIUM: VAN HEEK MEDICAL, PLANADAY, NEYFIK, AADESIGN/EDUBRICKS, PROCARDIO, KSDÂ GROEP, VEILIGHEIDSINSTITUUT

PODIUM BEDRIJFSVEILIGHEID Eerste hulp bij noodsituaties U wilt snel kunnen handelen in noodsituaties? Dat begrijpen wij bij Van Heek Medical.

Daarom hebben wij gebruiksvriendelijke, overzichtelijke en complete BHVverbandkoffers in ons assortiment. Zo ziet u in de meest hectische situaties in één oogopslag welke producten u moet gebruiken.

Over Van Heek Medical Van Heek Medical is uw deskundige partner in wond-, continentie-, diabetes- en acute (EHBO en BHV-)zorg.

En al meer dan 90 jaar specialist op het gebied van verbandmiddelen.

HEKA Medi Multi Deze verbandkoffer is samengesteld volgens de verbandrichtlijnen 2016 en bekroond met de goedkeuring van het Oranje Kruis. Een volledig uitgeruste BHV-verbandkoffer. Geproduceerd in zijn eenvoud en gericht op gebruiksvriendelijkheid, zonder in te boeten op kwaliteit.

Het eigen merk Heka biedt een basisassortiment aan kwalitatief hoogwaardige wondzorgproducten en wordt niet alleen in de EHBO-en BHV-markt gebruikt, Van Heek Medical maar ook door ambulancemedewerkers, huisartsen, Macroweg 10 zorginstellingen en ziekenhuizen.

5804 CL Venray - Limburg Netherlands (088) 220 88 22 info@vanheek.com www.vanheek.com

Complete cursus- en cursistenadministratie Planaday, de meest complete en voordelige cursus- en cursistenadministratie Planaday biedt een complete online pakket aan die samen met diverse BHVopleiders is ontwikkeld.

Van cursus inplannen, tot cursisten uitnodigen. Van presentie verwerken tot factureren. Van gevolgde opleidingen naar automatische herhalingen en uitnodigingen.

Je werkt veel efficiënter omdat alles beschikbaar is in één omgeving. Met een paar klikken een cursus of direct cursisten inplannen, compleet met bevestiging per E-mail. Print presentielijsten, certificaten en pasjes.

Verwerk de presentie en maak facturen.

Koppel met financiële pakketten als Snelstart en Twinfield, maar ook met partijen als Springest.

Nieuw!

Onze planning wizard is uniek en gebruiksvriendelijk. In enkele klikken een cursus ingepland op basis van beschikbaarheid van locatie en instructeur.

52

Cursisten worden automatisch uitgenodigd voor BHV-, EHBO of BOC herhaling. Precies hoe jij dat hebt ingesteld. En maak gebruik van de webinschrijvingen, dan kunnen cursisten optioneel zichzelf aanmelden.

Niets meer overtikken.

Handig toch!

Ga weer opleiden!

Wil je als academie, opleider of gemeente meer tijd besteden voor datgene waar je echt goed in bent?

Probeer dan Planaday een maand gratis.

Planaday: Voor één vaste prijs per maand, zonder verrassingen achteraf of andere kosten.

Afspraak maken of demo uitproberen?

Planaday Adriaan Anthoniszstraat 6 1689 XM Zwaag NH Netherlands (085) 8722222 info@planaday.nl www.planaday.nl

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

BHV Oefen blussers Composiet van NEYFIK® –NEYFIK® biedt BHV bedrijven de nieuwste Composiet­ blus­toestellen om mee te oefenen. De opmars van Composiet blussers gaat gestaag door en NEYFIK® heeft deze blussers voor BHV bedrijven speciaal omgebouwd om mee te oefenen. Middels een vulmechanisme kunnen de toestellen zelf worden gevuld.

Voordeel van het oefenen met Composiet blussers is dat ze veel lichter zijn waardoor rug- en nekklachten verminderen. Tevens is een beschadiging ook bijna niet mogelijk. Stalen blussers roesten vaak snel omdat ze in- en uit worden geladen en kunnen beschadigen.

Met Composiet is dat verleden tijd.

Omdat NEYFIK® BHV bedrijven ook wil laten oefenen met de Sprayblusser is er een nieuwe hervulbare sprayschuimblusser leverbaar.

Deze is gemakkelijk zelf te vullen en biedt de mogelijkheid de cursisten kennis te laten maken met de gewilde Spraybrandblussers.

NEYFIK® professional biedt met deze unieke demo blussers zowel grote als kleine BHV bedrijven de mogelijkheid om de cursisten te laten werken met de nieuwste ontwikkeling op het gebied van blusmiddelen.

Steeds meer bedrijven schakelen over naar een combinatie van spray­blussers en composiet­­blus­toestellen. Snellere reactie als er een calamiteit is en vooral tegen veel lagere kosten per blusser.

Wilt u meer weten over de oefenblussers? email info@neyfik.com of bel ons direct.

Neyfik Mercurius 16 8448 GX Heerenveen Netherlands (085) 2730222 info@neyfik.com www.neyfik.com

Samen sterk in het ontwikkelen van Table top ontruimingsoefeningen EduBricks richt zich met name op het ontwikkelen van educatieve LEGO oplossingen voor het organiseren van Table Top oefeningen. Het assortiment bestaat niet alleen uit bedrukte BHV’ers en andere hulpverleners, aadesign richt zich daarbij met name op het ontwikkelen maar tevens voertuigen, signaalstenen, vlammensets en van opleidingsmateriaal in spelvorm en het vervaardigen complete koffers met een ruim assortiment om gelijk aan de slag te kunnen gaan. van plattegronden voor Table Top oefeningen.

Voor BHV, BOC en Eerste Hulp, biedt aadesign een fraai bordspel aan.

Wenst u meer informatie, bezoek dan onze websites:

aadesign en EduBricks werken al geruime tijd samen op het gebied van opleidingsmateriaal voor Eerste Hulp, BHV en Table Top ontruimingsoefeningen.

aadesign: www.aadesign-webwinkel.nl EduBricks: www.edubricks.nl

53

PODIUM BEDRIJFSVEILIGHEID Hoe ver is het naar de AED binnen uw bedrijf?

De oorzaak van een hartstilstand is in de meeste gevallen een ernstige ritmestoornis van het hart (fibrilleren). Door met behulp van een AED snel een elektroshock toe te dienen (defibrillatie) kan de overlevingkans stijgen tot boven de 60%!

Voor elke minuut dat het hart blijft fibrilleren neemt die kans op herstel af met 5-10%. Daarom komen bij steeds meer bedrijven AED’s te hangen. Snel en deskundig gebruik van een AED vergroot dus de overlevingskansen bij een hartstilstand.

Bij personen met een circulatiestilstand, is het van belang dit zo snel mogelijk te herkennen en zo snel mogelijk hulp te bieden.

- Direct 1-1-2 bellen - Direct starten met reanimeren - Zo vroeg mogelijk een AED inzetten - Zo snel mogelijk medische hulp (ambulance e.d.) verlenen.

Belangrijk is dat de AED snel ter plaatse is.

Hoe snel is de AED binnen uw bedrijf bij het slachtoffer?

Weet iedereen waar de AED hangt?

Kan iedereen bij de AED? Vragen die u zichzelf moet stellen, vóórdat het zover is.

Een eigen AED redt levens!

ProCardio BV Vlierberg 4-5b 3755 BS Eemnes Netherlands (035) 3333515 info@procardio.nl www.procardio.nl

Eerste Hulp voor Opleiders (deel 2) In navolging op ons vorige artikel uit het 3e kwartaal, heeft KSD Groep weer een aantal innovatieve ontwikkelingen rondom Viper365 te melden.

Voor het opleidingsinstituut Viper365 is een compleet CRM en Cursusadministratie systeem. U kunt volledig digitaal werken, van relatie­ beheer tot facturatie en koppeling boekhouding.

Uiteraard koppelen we uw website met uw cursus­ aanbod. In-company trajecten worden eenvoudig via het klantportaal georganiseerd. Koppeling en registratie van o.a. NIBHV, Oranje Kruis, Rode Kruis, NRR en Star-Safe certificaten zijn een vanzelfsprekendheid voor ons. Alles kan digitaal.

Voor de opdrachtgever Met Viper365 houdt u grip op de ontwikkeling van uw medewerkers. Alle cursussen en certificaten eenvoudig online. Herhalingscursussen in één klik. Rapportages (annuleringen, no-show, slagingspercentage, etc.) van uw opleiders direct digitaal.

Voor de instructeur Met Viper365 kunt u eenvoudig uw cursussen, cursisten en documenten inzien. Presentie- en competentielijsten worden eenvoudig digitaal verwerkt. Cursusdocumenten zijn online te raadplegen.

Organiseert u zelf ook cursussen? Neem dan een eigen account. Uw eigen CRM en Cursusadministratie professioneel en volledig digitaal.

KSD Groep | Digitale innovatie Verdunplein 16 5627 SZ Eindhoven Noord Brabant Netherlands (040) 2902090 info@ksdgroep.nl www.ksdgroep.nl

54

Kijk op de achterzijde van dit NIBHV magazine voor onze acties!

I

NIBHV VEILIGHEID 71 2017

Samenwerken aan Veiligheid Het Veiligheidsinstituut (VI) is de afgelopen 3 jaar gegroeid naar een van de marktleiders in Nederland op het gebied van BHV en veiligheidsopleidingen. Door overnames en samenwerking is deze status gerealiseerd zegt Jan van der Meide een van de twee eigenaren. In een traditionele en conservatieve BHV markt proberen we onderscheidend te zijn en meer te zijn dan alleen opleider.

Denk hierbij ook aan advies en producten. Naast het maken van veiligheidsplannen, tekeningen, leveren en onderhouden we brandblussers en AED's. Wij willen onze klanten volledig ontzorgen op dit gebied.

We staan open voor creativiteit en innovatieve oplossingen als middel zonder het doel Veiligheid uit het oog te verliezen. Inmiddels maken we naast onze eigen instructeurs gebruik van ± 70 ZZP instructeurs waarmee we in de toekomst nog breder willen gaan samenwerken dan alleen inhuur als instructeur. Achter de schermen wordt hier dan ook hard aan gewerkt.

Het Veiligheidsinstituut is ook mede betrokken bij de realisatie van het onafhankelijk BHVregister.nl. Hierdoor is het mogelijk om als klant/cursist te checken of een instructeur voldoet aan de competenties BHV en in het bezit is van een verklaring omtrent gedrag (VOG).

Ook intern heeft Het VI stappen gemaakt en geïnvesteerd in automatisering en mensen om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken, zonder de persoonlijke betrokkenheid bij onze klanten uit het oog te verliezen. We zijn trots op onze medewerkers.

Onze ambitie en explosieve groei vergde nogal wat aanpassing en is door onze huidige medewerkers op onze 4 vestigingen goed doorstaan.

Marcel Meinema & Wim van der Zwan

Per 1 November is Wim van der Zwan bij Het VI gestart als commercieel/operationeel manager Zuid Holland.

Wim zal met zijn ruime kennis van opleidingen en Veiligheid gesprekspartner en aanspreekpunt zijn voor onze klanten. In Noord Holland is dit Marcel Meinema.

De ambities van Het Veiligheidsinstituut zijn groei, een eigen geluid en herkenbaarheid. Groei door overname en/of nauwe samenwerking is een van onze uitdagingen en we gaan graag in gesprek met potentiële partijen.

Ook komen wij graag in contact met partijen welke naast de reguliere opleidingen door kennis specifieke cursus(sen) hebben ontwikkeld. Het VI heeft de faciliteiten en een groot netwerk. Kortom Het Veiligheidsinstituut = Samenwerken aan Veiligheid.

gebreid programma ligheidsopleidingen

ulpverlening (BHV) tot aan e Support (ALS)

Samen werken aan veiligheid Het Veiligheidsinstituut

Onze diensten, in veiligheid Alphen aancompleet de Rijn Berkel & Roderijs Haarlem Herveld Tel. 088 7110200 j.vandermeide@veiligheidsinstituut.nl www.veiligheidsinstituut.nl

55

Vanaf 1 e u

ro per in

schrijvin

Slimme opleidingssoftware Viper365 CRM, planning & cursusadministratie voor opleider, instructeur en opdrachtgever.

Kennismakingsactie: 50 credits gratis! viper365.nl/actie

KSD Groep staat voor digitale innovatie. Met bijna 30 jaar ervaring in de opleidingsmarkt en een jong team specialisten maken wij dagelijks moderne ict oplossingen met veel passie & trots.

Bezoek onze vernieuwde website ksd.nl voor meer informatie.

Verdunplein 17 - 5627 SZ - Eindhoven - +31 40 290 20 90 - www.ksd.nl - info@ksd.nl

g!