p o r a d n i k p i lo ta
Warto znaç i umieç stosowaç opisywane techniki nie jako informacje wyjÊciowe, ale jako kontrol´ danych otrzymywanych z elektronicznych przyrzàdów.
Jednostki pr´dkoÊci Co zrobić, jeżeli mamy przyrządy wyskalowane w innych jednostkach niż podawane w komunikatach kontroli ruchu? Warto zapamiętać szybkie przeliczanie jednostek m/s, km/h, kt, m, NM i km. Cały czas pamiętajmy o tym, że w każdym z omawianych przykładów uzyskane wyniki są wartościami przybliżonymi. Żeby szybko znaleźć prędkość wiatru w m/s, gdy jest ona podawana w km/h należy skorzystać z poniższego wzoru: V[m/s] = ( V[km/h] + 10% V[km/h] ) / 4 Przykład: 36 km/h + 10% * 36 km/h ≈ 40 km/h 40 km / 4 = 10 [m/s] Odwrotnie należy skorzystać z formuły: V[km/h] = V[m/s] * 4 – 10% (V[m/s] * 4) Przykład: 10 m/s * 4 = 40 km/h 40 km/h – 10% * 40 km/h = 36 km/h Jak przeliczyć kt na km/h? Stosując poniższe przybliżenie: V[km/h] = V [kt] * 2 – 10% (V [kt] * 2) Przykład: 100 kt * 2 = 200, 200 – 10% * 200 = 180 km/h Odwrotnie takie przeliczenie wyglądałoby następująco: V[kt] = ( V[km/h] + 10% V[km/h] ) / 2 Przykład: 180 km/h + 10% *180 km/h ≈ 200 km/h 200 km/h / 2 = 100 kt Tam gdzie jest to możliwe należy uzyskiwane wartości zaokrąglać tak, żeby liczenie było szybkie i łatwe. Zdecydowanie szybciej uda nam się podzielić przez 2 wartość 200 niż dokładną wartość 198 z powyższego przykładu. Popełniany błąd zawiera się w tolerancji szybkich umysłowych przeliczeń. Jak natomiast przeliczyć mile morskie na kilometry i odwrotnie? Skoro 1 NM = 1,852 km należałoby wystosować odpowiednią proporcję. Jak to zrobić w pamięci? Wystarczające przybliżenie do szybkich obliczeń może być następujące: km = NM x 2 – 10% * NM x 2 10 NM x 2 – 10% * 10 NM x 2 = 20 – 2 = 18 km W drugą stronę formuła wygląda następująco: NM = (km + 10% km) /2
Zakr´t rate one
wynosił będzie tyle, co tangens 3° czyli w przybliżeniu 0,052. Wyrażając tą wartość w % otrzymamy 5,2%.
H
www.pilotclub.pl
3o H = tg3o D
D
Zakręt standardowy, tzw. rate one powinien odbywać się z prędkością kątową 3° na sekundę, co w rezultacie powinno dać pełen obrót w czasie 2 min. Do kontroli prędkości kątowej w samolocie służy zakrętomierz, który wskazuje czy parametry prędkości kątowej są prawidłowe. Co zrobić, żeby dobrać odpowiednie przechylenie na sztucznym horyzoncie? Wystarczy wziąć pod uwagę aktualną prędkość samolotu w zakręcie. Należy skorzystać z poniższej „sztuczki” w celu obliczenia przechylenia: KIAS/10 * 150% = Wartość przechylenia Przykład: 100 kt / 10 * 1,5 = 15° Istnieje wiele „sztuczek” ułatwiających i przyspieszających pracę pilota. W szczególności należy pamiętać o konstrukcji przyrządów pokładowych, których sposoby wyświetlania informacji bardzo często przyspiesza niektóre z wspominanych wyżej operacji. Gdy będziemy czuli się swobodnie w stosowaniu powyższych przybliżeń będzie nam się latało zdecydowanie przyjemniej i pewniej. n
55 A
LIPIEC /SIERPIE¡ CZERWIEC2010 2010 PILOTclub PILOTclub