30
|
auschwitz bulletin
|
ja argang 62 # 1
cO luM n
LI E FD E I N D E H E L
aw r a h a M M ei j er s
voor informatie over de optredens van Timo waarsenburg, stuurt u een mail naar awraham meijers
J
O u r n a l i s t/ h i s tO r i c u s Timo
reis duurt naar ons gevoel eeuwen. in werkelijk-
verdoezelen: ‘in de tweede helft van 1944 worden
Waarsenburg vertelt in theaters en
heid zijn het vier dagen. zonder eten, zonder
de resten van ons transport bij elkaar geveegd. We
onderwijsinstellingen het verhaal van
drinken’.
krijgen te horen dat we een herscholing moeten
Hans Beckman; militair, verzetsman
Eindstation Auschwitz:‘Van spoorwegpersoneel
ondergaan om ons nuttig te maken voor de totale
en voormalig Auschwitz-gevangene, die daar zijn
horen we dat er een lager in de buurt is. Op onze
kriegseinsatz. in werkelijkheid willen de duitsers
grote liefde vond - de joegoslavische noëmi trpin.
vraag of er gevangen worden vrijgelaten, krijgen
hun genocide verborgen houden. Kampen die te
Waarsenburg (45 jaar) presenteert een spannend
we een grinnikend antwoord: “ja, durch’s kamin”.
dicht bij het langzaam opschuivende front komen
liefdesverhaal dat niemand onberoerd laat. ik was
We kijken elkaar aan en kunnen niet bedenken wat
te liggen, worden ontruimd. De gevangenen
bij zijn optreden in het haagse theater pepijn. (de
'ie daarmee bedoelt…’
worden dieper polen, tsjechië of duitsland in
aangehaalde tekstregels komen uit zijn voor-
definitieve ontmenselijking: ‘iedereen krijgt een
gestuurd’.
dracht).
papiertje met een nummer dat we in het Duits en
noëmi en hans zijn verliefd. ze beloven elkaar na
Timo staat op het podium en zegt dat hij Hans
pools uit het hoofd moeten leren. van nu af aan
de oorlog te ontmoeten. Hans doet een huwelijks-
beckman heet, geboren in 1919 in pontianak –
is onze naam niet meer belangrijk, zo wordt ons
aanzoek.
Borneo. Hij vertelt over zijn leven in Nederland en
verteld’.
Het naziregime is verslagen. Vrede: ‘De tweede
studies aan de Koninklijke Militaire Academie en
chaos, uitputting: ‘Op onze eerste dag schrijven
dag van de bevrijding zie ik de eerste colonnes
Technische Hoogeschool van Delft.
we meteen ons eigen transport in. Van de 1250 die
duitse krijgsgevangenen richting Oosten ver-
Mei 1940, ons land wordt bij de oorlog betrokken:
uit compiègne zijn vertrokken, hebben er 1170 de
dwijnen. ik zou voldoening, overwinning moeten
‘De universiteit in Delft is ondertussen gesloten en
treinreis overleefd. Drie weken later zijn er van ons
voelen. Maar ik zie een haveloze, moedeloos voort
daarmee loop ik het risico om als dwangarbeider
transport nog maar 300 over. We blijken een goed
sjokkende stoet krijgsgevangen genomen Duitsers
te werk gesteld te worden in duitsland. ik besluit
transport te zijn!’
die in niets meer lijkt op het zelfverzekerde
daarom naar Engeland te vluchten, om me daar bij
untermenschen, slavenarbeid, gaskamers: ‘Om
Herrenvolk van de afgelopen jaren. Eigenlijk tegen
het leger aan te sluiten’.
in Auschwitz dood te gaan hoef je bijna niets te
mijn zin voel ik een groots medelijden opkomen’.
vluchten. niet engeland, maar zwitserland,
doen: de gemiddelde levensduur is drie weken.
terug naar nederland, terug naar joegoslavië,
arrestatie bij de zwitserse grens: ‘Mijn hart slaat
Wie niet direct naar de gaskamers wordt gestuurd,
hans’ frustrerende ervaring met nederlandse
over van schrik. controle. Op de brug staan twee
sterft van uitputting of mishandeling. En ook daar
autoriteiten: ‘Na twee weken komen we aan op
wachtposten.Omkeren kunnen we niet zonder
hoef je niet je best voor te doen’.
het station in Maastricht. Wat een deceptie. Waar
argwaan te wekken. Dus we stappen brutaal op
hans ‘ontmoet’ de 21-jarige noëmi trpin uit
we als kampoverlevenden in Frankrijk en belgië
de mannen af. Vragen of het dorpje aan de andere
ljubljana, waar ze rechten studeerde. zij is als
op elk station warm onthaald worden met eten
kant van de brug vaufrey is’.
zogenaamd politischer Häftling op een vrouwen-
en drinken, mogen we in Maastricht de trein niet
geïnterneerd in Frontstalag 122. willekeur, de
transport richting Auschwitz gezet: ‘Haar familie
eens uit’.
dood toe: ‘plots valt mijn oog op een zwartom-
komt oorspronkelijk uit gorizia in italië, maar is
het ‘ijzeren gordijn’ deelt ons werelddeel in twee-
lijnde kennisgeving. Onze vrienden zijn alle vier
daar vlak voor de oorlog vertrokken. Haar vader
en. noëmie kan niet naar nederland, beroepsmili-
ter dood veroordeeld wegens Feindbegünstiging!
heeft niet veel op met het italiaanse fascisme, en
tair Hans mag niet naar communistisch Joegosla-
Hulp aan de vijand. Het vonnis is zelfs al voltrok-
als sloveense minderheid voelt hij zich in het natio-
vië. in 1947 zijn ze met de handschoen getrouwd,
ken…’
nalistische italië bovendien gediscrimineerd’.
noëmi beckman komt naar nederland.
Op transport, honger, dorst: ‘we gaan per trein:
Op weg naar de gaskamer redt ze haar leven. ter-
Beestenwagens met een paar ventilatieroosters
wijl noëmi naar de gaskamers loopt, zegt een van
Timo rondt zijn fascinerende voordracht af: ‘Mijn
met prikkeldaad ervoor en een poepton. in elke
de begeleidende ss'-ers iets tegen haar in de trant
naam is luitenant-kolonel buiten dienst Hans Beck-
wagon worden 100 man gepropt. Waar de reis
van: ‘jullie joden’. noëmi reageert verbaasd en
man, ex-auschwitz-gevangene 45218. Overleden
heen gaat, krijgen we niet te horen’.
zegt: ‘Maar ik ben helemaal geen jood’. dan hoor je
op 13 februari 2011’.
Treinreis, hitte, dorst, honger: ‘Het is juli en bloed-
hier ook niet! Letterlijk op de drempel van de gas-
heet. Weer zoals je zou wensen in juli. Maar niet
kamer wordt ze als enige uit de groep getrokken.
Het is stil, heel stil, voordat het ontroerde publiek
onder deze omstandigheden. Als we stilstaan, wat
1944. de nazi’s worden op alle fronten verplet-
applaudisseert... —
soms uren het geval is, is de hitte ondragelijk. De
terd en nemen maatregelen om hun genocide te
email awraham.meijers@hetnet.nl
