Leeuwarder Courant NoordZ Zorg 2025

‘GEHOORSCHADE SLUIPT ER VAAK

GELEIDELIJK EN ONGEMERKT IN’

FOKKE VAN DER WOUDE VAN

OTOPLASTIEKEN FRIESLAND IN DOKKUM

Fries Zorgakkoord: urgentie om keuzes te maken

Samen werken aan een gezonder Fryslân. Iedereen gezond en een betaalbare en beschikbare zorg. En gezondste regio van Europa in 2040. Prachtige woorden, maar wat houdt het in? Wethouder Pieter van der Zwan van Smallingerland legt het uit namens de Friese gemeenten. „Kort en goed betekent het de zorg beter organiseren en maatschappelijk keuzes maken.”

Pieter van der Zwan is -gemandateerd door alle Friese gemeenten- voorzitter van het bestuurlijk overleg FrIZA; het Friese Integraal ZorgAkkoord. FrIZA is de regionale samenwerking van alle partijen op het gebied van zorg, gezondheid, welzijn, onderwijs, belangbehartiging van cliÎnten en patiÎnten en overheden. Samen hebben ze een plan gemaakt hoe de Friese zorg beter kan en daardoor betaalbaar en beschikbaar blijft. Zo heeft iedere regio in Nederland zijn uitwerking gemaakt van het landelijke Integraal Zorgakkoord. Bij de totstandkoming en uitvoering van de FrIZA-plannen hebben de gemandateerde gemeente en zorgverzekeraar De Friesland een faciliterende rol.

Plannen om de zorg betaalbaar en beschikbaar te houden en anders te organiseren zijn niet nieuw. ÑIn Frysl‚n zien we al langer de urgentie om zorg en welzijn anders in te richten. Gemeenten bouwen met FrIZA voort op de samenwerking die binnen de Friese preventieaanpak is gestartî aldus Van der Zwan. ÑWe kennen de dubbele vergrijzing; meer mensen wonen langer thuis, mensen worden ouder en meer mensen hebben zorg nodig hebben. Daarbij komt dat er een toenemend tekort op de arbeidsmarkt is, terwijl we percentagegewijs juist meer mensen in de zorg nodig hebben. Willen we de zorg in Frysl‚n betaalbaar en beschikbaar houden voor iedereen, dan moet je de zorg anders inrichten en keuzes makenî, stelt Pieter van der Zwan. ÑHet gaat primair om een gezondere leefstijl en gezonder gedrag van iedereen in een gezonde(re) leef- en werkomgeving. Dat betekent dat je de maatschappij zo moet inrichten dat je zoveel mogelijk voorkomt dat mensen zorg nodig hebben. Zodat de zorg toegankelijk blijft wanneer het echt nodig is, tegen aanvaardbare kosten. Dat betekent niet alleen de leef- en werkomstandigheden beter en gezonder maken, maar ook leren dat niet alles met medicatie op te lossen is. We moeten de-medicaliseren en gezondheidsproblemen anders dan met medicatie oplossen.î

Het FrIZA kent een stevige ambitie: gezondste regio van Europa in 2040. Kunt u dat toelichten? ÑWe zijn in Frysl‚n goed in het doelen durven stellen: dat heeft te maken met de korte lijnen, de eensgezindheid dat het anders moet en de wil om er te komen. We durven ambitie uit te spreken en waar te maken.î Van der Zwan realiseert zich dat de ambitie veelomvattend is: andere zorg en andere keuzes maken vraagt veranderingen op veel vlakken. ÑHet raakt bijvoorbeeld ook aan ruimtelijke ordening. Hoe kun je als provincie en gemeenten de omgeving zo inrichten dat wijken en dorpen gezonder en leefbaarder worden? Het gaat ook over ons gedrag: wat kun jezelf bijdragen aan jouw manier van leven, zodat je zo gezond als mogelijk blijft en daardoor gezonder ouder wordt; welke keuzes kun jij maken?î

Denken vanuit het collectief

Andere zorg betekent kiezen, erkent Van der Zwan. ÑHet gaat met name om de maatschappelijke keuzes die we moeten maken.

De afgelopen decennia stond het ëikí voorop, alles leek mogelijk . Ook in de gezondheidszorg. Dat individuele zullen we moeten inruilen voor het meer collectief denken en doen. Het gaat er om dat we elkaar de vraag moeten stellen in welke context we willen leven.

ÑWe moeten elkaar meenemen in de bewustwording dat de zorg en ondersteuning gaat veranderen. Daarom is het van belang dat we samen met de Friese inwoners in gesprek gaan over vragen als 'welke zorg wil ik later hebben, hoe wil ik ouder worden, wat denk ik dat daarvoor nodig is, wat kan ik daaraan bijdragen in mijn wijk, dorp of buurt? ' We zijn terecht trots op ons Mienskipsgevoel, het omkijken naar elkaar. Om zorg te voorkomen, wordt ook gekeken naar wat de mienskip daarin kan betekenen. Het is echter goed om kritisch te zijn in de verwachtingen daarvan. Is ons Mienskipfundament wel zo sterk als we denken? Er is meer participatie van iedereen nodig, we willen dat mensen meer de regie pakken in hun leven en actief worden in hun eigen wijk, dorp of buurt. We zijn er van overtuigd dat de Mienskip daarmee een sleutelrol kan spelen in het meer voorkomen van zorgvragen. Die omslag van omkijken naar elkaar is echter verre van eenvoudig, want veel van zoals het nu gaat, is aan eerdere keuzes te danken. Het vergt bewustwording en inspanning om te veranderen naar een collectief gezondere maatschappij met gelijkere kansen in gezondheid.î

De inwoner doet dat niet alleen. Lokale partners in de wijk/ buurt, zoals welzijn, onderwijs, maar ook de eerstelijns zorg, ondersteunen de inwoners bij het meer regie kunnen pakken over hun eigen leven. Zo wordt er onder andere geÔnvesteerd in hechte wijkverbanden, een samenwerking op lokaal niveau tussen huisartsen -die ook deel

uitmaken van FrIZA-, apothekers, wijkverpleegkundigen en sociaal werkers om de ondersteuning aan inwoners beter te kunnen af stemmen op de behoeften van de inwoners.

Sinds de ondertekening van het Friese Integraal Zorgakkoord, zo stelt Van der Zwan, is er vooral achter de schermen veel gebeurd. ÑAlle partijen die met elkaar aan tafel zitten, hebben hun best moeten doen om beter samen te werken. Dat kost tijd, maar ik zie dat er veel meer gebeurt dan een paar jaar terug. De concrete samenwerking bijvoorbeeld met zorgverzekeraar De Friesland is veel beter en de algehele bereidheid tot verandering is bij alle partijen groter geworden. Het zicht op hoe het kan en moet is beter geworden.î

Vertrouwen op elkaar en doorzetten Ook gemeenten kunnen veel bijdragen aan betere zorg en gezondheid, stelt Van der Zwan. ÑWat wij doen raakt mensen in hun dagelijkse leven. Daarin kunnen we sturen: bijvoorbeeld door meer budget vrij te maken dat zorg en welzijn direct en indirect ten goede komt, zoals voor het opbouwen jongerenwerk, maatschappelijke organisaties, sport en bewegen, vergroening , maar ook aan cultuur. Ik zie bij veel gemeenten een positieve verandering.î

Een gezonder Frysl‚n stelt Pieter van der Zwan, betekent vooral samen alles op alles zetten voor een sterkere sociale basis. ÑHet vraagt een andere mindset, om vertrouwen in elkaar en veel doorzettingsvermogen.î Gelukkig is gezonde ambitie, veel Friezen eigen.

friza.nl

Pieter van der Zwan (r)

HOE START-UPS IN GEZONDE VOEDING GROTE

STAPPEN ZETTEN

Dit is weer zo’n NoordZ waar je heel vrolijk van kunt worden. Met verhalen van mensen die hun idealen nastreven om ons gezonder te leren eten. Neem Jorrit van der Veen. Wat begon als een idee voor een bijbaan om wat euro’s te verdienen, is uitgegroeid tot serieuze business. Met zijn elektrische bakfiets voorziet Jorrit inmiddels twaalf horecaondernemers in Groningen van microgroenten die hij zelf kweekt.

Hij produceert 60 kilo microgroenten per week. Koks zijn er dol op omdat de smaak intens is. En als ze in de keuken wat kortere stengels willen, dan regelt Jorrit dat.

De volgende stap? Door de distributie uit te besteden gaat hij meer produceren voor meer klanten. En als het even uit kan, straks ook met collega’s.

Een andere pionier is Monique Schoondorp uit Noordlaren. Als chemicus was het haar droom om een op algen gebaseerde, eiwitrijke snack te maken. Na veel vijven en zessen werd het allemaal te duur, te omslachtig en het smaakte eigenlijk niet zo.

Maar opgeven past niet bij een pionier en nu heeft Monique een groentesnack ontwikkeld. Een streekproduct dat – is de ambitie – in de school- en sportkantines zou moeten worden aangeboden. Kinderen vinden het lekker, ontdekte ze op een festival. ,,Zelfs toen ze wisten dat het groenten waren, wilden ze toch nog een portie.’’

Bij Dairy Campus in Leeuwarden zitten ze ook niet stil. ‘In de hoofden’ wordt momenteel hard gewerkt aan ‘een stal van de toekomst’. Over twee jaar zou-ie er moeten staan.

de eigen energie op en ntstaan. Het dierenelzijn staat voorop en er is slechts één persoon odig om alle koeien te verzorgen.

oor al deze innovators, groot en klein, is et fijn om te weten dat het kabinet nlangs bekendmaakte 1,3 miljard euro xtra te investeren in biotechnologie. ederland heeft de ambitie uitgesproken m in 2040 tot de wereldtop te behoren. elangrijkste doel: innovaties sneller op e markt krijgen door wet- en regelgeving an te passen en euro’s beschikbaar te

erder in deze NoordZ natuurlijk onze olumnisten, drie start-ups over un ambities en een leiderchapsles van Rijnie Trip: Je oet niet alles zelf willen

eel leesplezier, AN ROZENDAAL

04

Duurzaamheid in de zorg is van alle kanten nodig

Interview Ronald Hesse, directeur Life Cooperative

08

Van timmerman tot otoplastiek specialist

In Dokkum werken ze eraan dat gehoorschade gaat zakken op de lijst van beroepsziekten

13

Word geen Ajax

Column Ronald Mulder

15

Oplossing zorgtekort vraagt om ‘flexibel personeel’ Zorgmedewerker niet goed in verandering

16

Groningers jagen op ‘vrije radicalen’ Start-up QT Sense haalt miljoenen op

18

Als je loslaat, lopen dingen ook gewoon Ondernemerslessen van Geesje Duursma

21

AI (nog) geen wondermiddel in de zorg

Column Eelko Huizingh

24

Aaltjes vliegen de deur uit, batterij op ijzer en zout en houten gevelbekleding Drie afleveringen van de rubriek Start Me Up

31

Ondernemers durven bedrijf steeds vaker aan investeerders te verkopen Vroeger sloot een bedrijf gewoon de deuren

32

We hebben magie nodig, niet alleen winstbejag Interview corporate antropoloog Jitske Kramer

COLOFON

noordz is een bijlage van Mediahuis Noord

Samenstelling & eindredactie Jan Rozendaal, Roel Snijder, Marja Boonstra, Gerda Douma

Vormgeving Alie Veenhuizen E-mail bijlagen@mediahuisnoord.nl

Advertenties/branded content Multiplus Media, Drachten

T: 06 44 91 12 63 E: s.osinga@mulitplusmedia.nl

Volg noordz ook online op het blog: www.noordz.nl

Twee crises in één oogopslag: de aarde gaat naar de knoppen en het zorgsysteem loopt op zijn eind. Wie zich beweegt in de zorgsector, moet met alle twee rekening houden. Of beter: moet op alle twee een antwoord vinden. Groene ontzorging, of zoiets.

TEKST JEAN-PAUL TAFFIJN

DUURZAAMHEID IN DE ZORG IS VAN ALLE KANTEN NODIG

Misschien is het eerste waar je aan denkt wel die berg aan plastics en medicijnverpakkingen, de bult aan disposables, of de energievretende apparatuur in de zorg. Die zijn er inderdaad, allemaal. Maar duurzaamheid in de zorg gaat over veel meer. Dat gaat over technologie, over groene productiemethoden, over lokaal produceren. En misschien wel vooral: zo weinig mogelijk zorg.

Eerst maar eens over al die niet erg circulaire toepassingen. In wezen ligt een groen antwoord al klaar. Tal van bedrijven aan start-ups werken eraan, alleen blijft het verdomd lastig om een ingang te vinden in ons zorgsysteem, waar veiligheid van de patiënt terecht op één staat. En met die veiligheid komen strenge regels en eisen die mooie initiatieven in de weg staan.

Net zo belangrijk zijn de kosten, een klassiek kip-eiverhaal. Zolang duurzame alternatieven weinig ingezet worden, blijft de prijs ervan hoog. Zolang de vraag klein

blijft, wordt de productie niet opgevoerd. Toch móet het er een keer van komen. En dit is nog maar een klein voorbeeld van wat het thema omvat. Duurzaamheid in de zorg gaat over bijna alles.

Sustainability in Health(care). Zo luidt het thema van de conferentie die Life Cooperative volgende week houdt in het Groninger Forum. Dat dit onderwerp zo letterlijk in de schijnwerpers staat, zegt iets over de urgentie. Dat er een hele conferentie aan gewijd wordt, laat zien dat er geen pasklare antwoorden zijn.

HOEPELS

,,De sector zit supercomplex in elkaar’’, vertelt Ronald Hesse. Hij is directeur van Life Cooperative, een samenwerking van zo’n zestig bedrijven in Life Science & Healt (LS&H) in Noord-Nederland. ,,De ambities zijn hoog, ook onder onze leden. Technologische oplossingen liggen klaar, bedrijven zijn zich bewust van hun footprint. Toch blijft de vertaling naar duurzame maatregelen heel lastig. Dat komt onder meer door-

FOTO’S CORNÉ SPARIDAENS >>

dat het gesprek niet eerlijk wordt gevoerd. Dat is wat we in het Forum wél willen doen.’’

Hesse bedoelt daarmee dat de randvoorwaarden voor verduurzaming ongunstig zijn. ,,Het duurt in deze sector sowieso heel lang om nieuwe ideeën in te voeren, en dat geldt zeker voor maatregelen die de duurzaamheid ten goede komen. Kijk, het is terecht dat het proces lang is, dat door veel hoepels gesprongen moet worden, omdat de veiligheid van patiënten natuurlijk het belangrijkst is. Maar het onderwerp moet op zijn minst wel bespreekbaar zijn, want anders komen we nergens.’’

Projecten zijn er genoeg. Care2Change bijvoorbeeld, recyclet chemicaliën uit de industrie. Zorginstellingen werken aan groenere maaltijden, duurzame stroom en energiebesparing. Leveranciers maken hun apparaten steeds zuiniger. En zo gebeurt er meer. Maar heel veel gebeurt nog niet.

MEER GEZONDE JAREN ,,Dat is waar wij het over moeten hebben. Dit is eigenlijk een dubbele transitie: klimaat en zorgsysteem. Zoals in elke transitie boek je alleen resultaat als alle partijen zich gelijktijdig inzetten. Daarom komen er niet alleen zorgondernemers, maar ook bestuurders, overheden, verzekeraars, mensen uit het onderwijs en meer naar de conferentie. We moeten dit verhaal gezamenlijk aanvliegen.’’

Op de conferentie is Jochen Mirau één van de belangrijke sprekers. Hij is hoogleraar Public Health Economics aan de Rijksuniversiteit Groningen en gaat het hebben over de vraag hoe we meer gezonde jaren aan een mensenleven kunnen toevoegen. Annelies de Lange (duurzaamheidsadviseur bij de Vereniging voor Innovatieve Geneesmiddelen) geeft een keynote-speech over de vergroening en de sociale verantwoordelijkheid in de farmaceutische sector. En zo zijn er meer interessante spelers die het thema van alle kanten belichten.

Jochen Mierau FOTO: KEES VAN DE VEEN

RONALD HESSE

Certe bouwt aan de diagnostiek van morgen. ÑWij willen er zijn voor alle inwoners van Noord-Nederland.î

De Certe auto, voor velen een bekend gezicht in onze regio. Dagelijks rijden er een kleine honderd van deze auto's hun route voor thuisafnames, voor het ophalen van materiaal bij regioposten, huisartspraktijken, instellingen en ziekenhuizen, met als eindbestemming het laboratorium. Achter die herkenbare Certe auto's staat een organisatie van ruim 1200 medewerkers die in beweging is om te zorgen dat die Certe auto een vertrouwd onderdeel van het straatbeeld blijft.

Certe vaart een nieuwe koers. Een koers waarin samenwerking, optimalisatie, digitalisering en maatschappelijke verantwoordelijkheid centraal staan. Wilja Strating, voorzitter van de Raad van Bestuur, en Matthieu Groenewegen, sinds kort directeur diagnostiek, spreken elkaar over de toekomst van diagnostiek en de rol van Certe daarin.

Betrouwbare en betaalbare diagnostiek ÑWe staan als zorgsector voor enorme uitdagingen. Er staat druk op de capaciteit van personeel en de financiÎle middelen, omdat we dit als land zorgvuldig moeten verdelen.î, aldus Wilja. ÑAls stichting zonder winstoogmerk is het essentieel dat we extra kritisch zijn over al onze processen. Zonder betrouwbare en betaalbare diagnostiek komt de juiste diagnose en behandeling voor de patiÎnt in gevaar. Onze missie is daarom helder: we leveren zinnige diagnostiek die bijdraagt aan betaalbare, toegankelijke en toekomstbestendige gezondheidszorg, voor alle inwoners van NoordNederland. En wijken daar niet vanaf.î

Wat betekent deze missie in de praktijk?

Wilja: ÑOnze missie vraagt om een efficiÎnte werkwijze, slimme samenwerking en een scherp oog voor de zorgvraag van morgen. We maken keuzes die niet altijd makkelijk zijn. Om klaar te zijn voor de uitdagingen op de arbeidsmarkt, moeten we ons anders inrichten. We bouwen een nieuw laboratorium in Drachten. EÈn centrale locatie waar het grootste volume aan diagnostiek wordt gedaan. Omringd door de juiste infrastructuur met afnamelocaties en ziekenhuislaboratoria. Zo zijn we altijd op tijd

met de uitslag en zorgen we voor bereikbaarheid van diagnostiek en onderzoek voor alle inwoners die dat nodig hebben.î

Matthieu: ÑIn de nieuwe organisatie staat een efficiÎnt en kostenbewust proces centraal. Van aanvraag tot uitslag en het bijbehorende advies, we verrichten betrouwbare diagnostiek, die ertoe doet. Met deze missie zorgen we ervoor dat veelvoorkomende diagnostiek er is Èn blijft.î

Een missie die vraagt om een nieuw besturingsmodel ÑOm deze koers te kunnen varen hebben we gekozen voor een nieuw besturingsmodel met drie directeuren. Dat maakt ons compacter, simpeler en daarmee wendbaar en slagvaardigî, stelt Wilja. We moeten sneller kunnen schakelen, zowel binnen als buiten onze organisatie. Het is een model dat past bij onze ambitie: stevig staan in onze regio, maar flexibel genoeg om mee te bewegen met wat de zorg nodig heeft.î

Onmisbare schakels in de zorgketen Wilja: ÑSamenwerking is cruciaal en topsport, ofwel hard werken om elke keer een nÛg mooier resultaat te behalen. We doen dit niet alleen. We werken intensief samen met onze zorgpartners en leveranciers. De uitdagingen in de zorg zijn te groot om als individuele organisatie op te lossen. Dat betekent ook dat je de verantwoordelijkheid moet nemen op jouw onderdeel.

Door samen te werken kunnen we onze dienstverlening beter afstemmen op de behoeften van huisartsen, ziekenhuizen, GGDís en andere zorgverleners. Die samenwerking in NoordNederland is inmiddels heel sterk. Dat is nodig, want de zorg wordt complexer en we hebben steeds meer specialistische kennis nodig. Deze intensieve samenwerking komt uiteindelijk ten goede aan de patiÎnt.î

ÑWe willen complexe diagnostiek eenvoudig maken, voor de aanvrager Èn voor de patiÎnt. Dat vraagt om technologische vernieuwing, maar ook

om het durven loslaten van oude structuren", aldus Matthieu. ÑInnoveren is dan ook geen doel op zich, maar een middel om diagnostiek slimmer, sneller en toegankelijker te maken. Vooruit kijken wat nu, maar ook in de toekomst nodig zal zijn. Denk aan digitale aanvraag- en resultaatportalen, geautomatiseerde, snellere analyses en nieuwe vormen van samenwerking.î

Wat gaat de patiënt merken van de koersverandering van Certe?

Wilja: ÑVoor de patiÎnt betekent het vooral duidelijkheid, betrouwbaarheid en bereikbaarheid. Voor nu en in de toekomst. Geen verandering van buitenaf mag de toegankelijkheid van diagnostiek bedreigen voor onze inwoners. We willen dat mensen erop kunnen vertrouwen dat de diagnostiek die ze krijgen zinvol is, dat het bijdraagt aan hun gezondheid en dat het betaalbaar blijft. Dat is onze maatschappelijke opdracht. De Certe auto's moeten blijven rijden.î

Certe heeft al een aantal grote stappen gezet in de zorg. Waar staat Certe over een paar jaar?

Wilja: ÑDe eerstvolgende grote stap voor Certe is de verhuizing van de routine laboratoriumonderzoeken, naar ons nieuwe toonaangevende laboratorium in Drachten. Daar kunnen we nÛg efficiÎnter werken en verdere kostenbesparingen realiseren. …n we willen de flexibele en wendbare organisatie zijn waar je graag werkt.î

Matthieu vult aan: ÑCerte is een organisatie die niet toewerkt naar een star einddoel, maar die met haar 1200 gepassioneerde medewerkers mee beweegt met de veranderende omgeving en hieraan de juiste richting geeft. We moeten diagnostiek leveren die past bij de vraag van morgen. Met elkaar. Dat vraagt om lef, samenwerking en een gedeelde visie. ÑEn, besluit Wilja, die hebben we.î www.certe.nl

Wilja Strating en Matthieu Groenewegen

DE AMBITIES ZIJN HOOG, OOK ONDER ONZE LEDEN

Noord-Nederland kan weleens een uitgelezen plek zijn om dat in de praktijk te brengen, denkt Hesse. Om een goede voorzet te geven, presenteert Life Cooperative een Industrieagenda. ,,Daarin leggen wij onze visie neer over de regio. We zien wat er kan, we zien grote kansen, mits we gezamenlijk optrekken. De context is duurzaamheid. We denken dat we voorop kunnen lopen en zien dit als een uitnodiging om samen met overheid en onderwijs een innovatieagenda op te stellen.’’

Noord-Nederland heeft een paar grote pluspunten, zegt Life Cooperative. ,,We zijn hier heel goed in vroege diagnostiek bijvoorbeeld. Dat is in het kader van duurzaamheid een groot goed. Want hoe eerder je een goede diagnose kunt stellen, hoe sneller mensen geholpen zijn en hoe korter een ziekbed meestal duurt. Dat scheelt veel zorg en is direct positief voor de footprint.’’

Lifelines speelt in dat type innovaties een essentiële rol. Door het unieke onderzoek naar grote bevolkingsgroepen, heeft het Noorden data in handen die goud waard zijn. Hesse: ,,Dat geeft ons een kennisvoorsprong en brengt bovendien initiatieven samen die tot meer leiden. Uiteindelijk wil je toe naar preventie, want dat is de allerduurzaamste manier van zorg. Lifelines laat zien op welke knoppen we het beste kunnen drukken.’’

MENSEN ZONDER PILLEN

Nog een manier om te verduurzamen is door zelf meer medicijnen te gaan produceren. Afgelopen jaren zagen we al een paar keer wat een ellende het kan opleveren als we afhankelijk zijn van landen in Azië. Als het even tegenzit, moeten apothekers ‘nee’ verkopen, zitten mensen zonder pillen.

Hesse: ,,Terwijl het gewoon kan. In Ter Apel staat een fabriek klaar om grondstoffen te produceren, maar de regels maken het extreem lastig. En daar komt een economische component bij. Misschien moeten we bereid zijn om een paar centen meer per pil te betalen. Maar dan ben je wel af van leveringstekorten en niet erg duurzame transportbewegingen. Dit is typisch zo’n voorbeeld waar we het op de conferentie over hebben. Het kan, maar willen we het allemaal? Dat is in deze discussie de vraag die continu op tafel ligt.’’

Als je dan naar preventie wil, moet je dan wel in eigen geneesmiddelproductie investeren? Daar is Ronald Hesse duidelijk over. ,,Natuurlijk wil je liever geen middelen tegen kanker ontwikkelen. Je wilt het gewoon niet krijgen. Daar moeten we natuurlijk heen, maar dat duurt even. We zitten in een overgang naar positieve gezondheid en kunnen voorlopig niet zonder geneesmiddelen tegen de aandoeningen die blijven komen. Laten we er dan samen in ieder geval voor zorgen dat we dat op een zo duurzaam mogelijke manier doen.”

‘Werkgevers zijn verplicht om te zorgen voor goede werkomstandigheden voor hun werknemers’

Luidruchtige machines in fabrieken, harde muziek op een festival of de voortdurende wind in je oor op een motorfiets. Het kan vervelende gevolgen hebben voor je gehoor. Zo zelfs dat er gehoorschade optreedt, zoals doofheid, oorsuizen of tinnitus. Werkgerelateerd gehoorverlies staat op dit moment zelfs nummer drie op de lijst van beroepsziekten.

BEROEPSZIEKTE NUMMER DRIE

De bewustwording om je eigen gehoor of dat van je werknemers goed te beschermen neemt steeds meer toe, aldus Fokke van der Woude van Otoplastieken Friesland in Dokkum. Hij maakt op maat gemaakte oordoppen, zogenaamde otoplastieken, voor bedrijven en particulieren en ziet de vraag alleen maar toenemen.

Van der Woude werkte zelf jaren als timmerman. Hij kent de voordelen van otoplastieken uit eigen ervaring. Steeds vaker vervangen de op maat gemaakte oordoppen de gebruikelijke oorkappen op de werkvloer om de oren te beschermen tegen schadelijke geluiden.

De bewustwording om gehoorschade te voorkomen neemt de laatste vijf jaar alleen maar verder toe. Gecombineerd met de verbeterde technieken en anti-allergie coating zorgt het voor de toenemende populariteit van otoplastieken, aldus Van der Woude. ,,Het is een grote vooruitgang. Ik verwacht dan ook dat gehoorschade in de toekomst gaat zakken op de lijst van beroepsziekten.”

CARRIÈRESWITCH

Zeven jaar geleden besloot hij om een bijzondere carrièreswitch te maken van timmerman naar otoplastiekspecialist. ,,Het kwam op mijn pad. Ik kende de otoplastieken en zag de meerwaarde ervan in”, legt de Dokkumer oordoppenmaker uit.

TEKST YKE BREMER FOTO’S MARCEL VAN KAMMEN >>

scherming van hun werknemers te zorgen, benadrukt de otoplastiekspecialist.

De otoplastieken worden de laatste jaren steeds vaker al standaard aangeboden in food- en non-foodfabrieken, maar ook in de bouw en bij montagebedrijven. ,,Overal waar gewerkt wordt met harde en schadelijke geluiden. Ze dempen de hoge en lage tonen. Zo kan ook een monteur of schilder otoplastieken laten aanmeten, omdat het werk op een luidruchtige werkplaats plaatsvindt”, vult Van der Woude aan.

Voordelen: ze worden specifiek ontworpen voor jouw oor, zitten comfortabel en sluiten het oor nauwkeurig af, je hebt ze altijd bij de hand omdat je ze om de nek kunt hangen met een touwtje en vastzetten met een kledingklem, ze zijn beter geschikt voor brildragers en zijn minder zweterig dan oorkleppen, somt Van der Woude op.

Ondertussen mag hij een groot aantal bedrijven in Friesland en Groningen tot zijn klantenbestand rekenen. ,,Werkgevers zijn verplicht om te zorgen voor goede werkomstandigheden voor hun werknemers. Met name in fabrieken en op werkplaatsen waar het geluid boven de 80 decibel komt, zijn werkgevers verplicht om voor gehoorbe-

Het woord otoplastieken komt van de Griekse woorden ‘oto’ (oor) en ‘plastikos’ wat ‘vormbaar’, ‘modelleerbaar’ of ‘plakbaar’ betekent. In dit geval duidt het op het feit dat de gehoorbescherming een specifieke vorm aanneemt en naar de gehoorgang van de drager wordt gemodelleerd.

Van der Woude werkt veelal op locatie, maar op maandag kunnen particulieren en zzp’ers bij hem thuis terecht. Hij gaat meestal al vroeg op pad en is soms al voor

FOKKE VAN DER WOUDE

MindUp: de bevlogenheid om anderen weer houvast te geven

Trots op wat MindUp doet, dag in dag uit. In een veranderende maatschappij van waarde zijn en mensen perspectief geven. Kansen blijven zien en niet opgeven, ambitieus en bevlogen in wat er wel kan. Monique Menger over begeleiden, beschermd wonen en reactivering en de kracht van samenwerking binnen GGZ Friesland.

De bevlogenheid straalt van haar gezicht. Ze is trots op wat MindUp, onderdeel van GGZ Friesland, betekent voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Met zoín 400 medewerkers werken ze jaarlijks samen met 2.500 cliÎnten, in 9 werk- en dagbestedingslocaties, 5 inloophuizen, 11 woonlocaties en bieden ze ambulante begeleiding thuis.

ÑDe cliÎnten die bij ons komen wonen, hebben vaak al een bewogen leven achter de rug waarin het moeilijk is zelfstandig de weg te vinden in deze steeds complexer wordende maatschappijî, licht Monique Menger toe. MindUp richt zich op cliÎnten met meervoudige psychiatrische problematiek soms in combinatie met verslaving. CliÎnten zijn vaak hun dromen en soms ook hoop op een volwaardig leven verloren. Wij ondersteunen ze zoveel als mogelijk de regie op hun eigen leven te herpakken en stappen te zetten op het gebied van wonen, werken en meedoen in de maatschappij die passen bij de doelen die ze voor zichzelf hebben gesteld.î

Het klinkt niet bepaald eenvoudig, maar het weerhoudt niemand bij MindUp om zich vol energie in te zetten. ÑDe bevlogenheid, energie, veerkracht en het doorzettingsvermogen van onze medewerkers is enorm. En dat in een maatschappij die harder is geworden en waar steeds meer van jou als professional wordt gevergd.î Het besluit van MindUp om zich met name bezig te houden met de begeleiding van de psychisch meest kwetsbare inwoners van Friesland, betekende veel. ÑAls we zeggen dat we geloven in kansen, mogelijkheden en perspectief voor iedereen, dan geldt dat voor onze cliÎnten, maar zeker ook onze medewerkers. Van openstaan voor elkaar, het omarmen van ideeÎn die leiden tot verbetering van ons werk, tot opleiding en training om zo goed mogelijk vorm en inhoud te geven aan het begeleiden van onze cliÎntenî, zegt Monique Menger, die op 19-jarige leeftijd het vak inrolde als leerlingverpleegkundige. ìLuisteren naar elkaar en mogen leren zijn de basis van het kunnen geven van passende begeleiding en ondersteuning.î

Het begeleiden van cliÎnten strekt zich uit over alles dat het leven raakt. ÑHet is onze kracht dat we naast onze cliÎnten staan en uitgaan van ieders kansen en mogelijkheden, waarbij we zoveel als mogelijk samen met naasten iemand ondersteunen bij zijn unieke hulpvraag. Het succes van onze begeleiding valt en staat met samenwerken, met onze behandelteams en met de familie of iemands sociale omgeving. Alles gericht op het ondersteunen van onze cliÎnten om zo stappen te kunnen zetten in het blijven ontwikkelen, blijven sturen op regie nemen in je eigen leven en daarmee creÎren van hoop. Soms zijn dat ogenschijnlijk hele kleine stapjes, maar voor onze cliÎnten is het veel meer dan dat. Soms betekent dat kleine een overwinning, of het begin van weer durven dromen, het begin van perspectief.

kunnen we met elkaar nog een hele slag in slaan. Want in dat proces van behandelen en begeleiden, gaat het om leren omgaan met je eigen kwetsbaarheden, hoe je dit kunt leren hanteren in onze maatschappij en hoe de maatschappij daarbij kan helpen. Leren geloven dat ook jij dat kan, ook al duurt het misschien wat langer. Altijd uitgaan van dat wat iemand wel kan.î

MindUp is onderdeel van GGZ Friesland. GGZ biedt hulp en behandeling bij complexe psychiatrische problematiek. ÑWe werken vanaf de start van begeleiding integraal samen met onze behandelteams, omdat we ervan overtuigd zijn dat als behandeling en begeleiding zoveel mogelijk samenwerken, we de cliÎnten zo optimaal mogelijk kunnen ondersteunen bij soms complexe vraagstukken in hun leven. Juist de combinatie van behandeling en begeleiding maakt GGZ Friesland uniek. Omdat GGZ ook verantwoordelijk is voor crisisopvang en nachtzorg, hebben wij daar als begeleidingsorganisatie profijt van. Als er buiten kantoortijden ondersteuning nodig is kunnen we altijd sparren met de crisisdienst van GGZ Friesland, hierdoor staan collegaís er nooit alleen voor.î

Meer focus op welzijn De begeleiding van onze cliÎnten, ziet Monique Menger, is in de loop der jaren steeds complexer en intensiever geworden. ÑDat maakt het ook zo essentieel om samen te werken. Veel van onze cliÎnten hebben te maken met een veelvoud van problemen en zijn langdurig afhankelijk van professionele ondersteuning. Maar altijd geldt: stapjes leren zetten, hoe klein ook en daarmee ook tevreden kunnen zijn. Het is de kunst de juiste toon aan te slaan, maar ook dat moet je leren. Wat werkt bij wie, hoe kun je wel door weerstand heen breken? De kern zit in de vraag ëWat wil jij en hoe kunnen we jou daarbij helpení? Hoe complexer die vraag feitelijk is, hoe essentiÎler de samenwerking, met GGZ, de naasten, maar ook het sociaal domein van Friesland en de vrijwilligersorganisaties en daar

Bredere samenwerking maakt meer mogelijk. Zo is MindUp in S˙dwest-Frysl‚n een samenwerkingsverband aangegaan met collega zorgaanbieders, de gemeente en welzijnsorganisaties. ÑHoe meer je met elkaar zicht hebt op mensen in hun omgeving, hoe vroeger je iets signaleert, hoe eerder je met de juiste partners passende ondersteuning kunt bieden. Het is wat ons betreft heel positief dat we in de zorg weer nadrukkelijker sturen op welzijn, zingeving en aandacht voor elkaar, zoals ook in het Fries Zorgakkoord is vastgelegd. Die focus moeten we gaan vastpakken, in het belang van alle inwoners van Friesland.î

www.mindup.nl

Monique Menger

BIJ EEN ONTSTEKING OF PROP IN HET OOR KAN ER GEEN AFDRUK WORDEN GEMAAKT

zeven uur op de werkplek aanwezig. ,,Je moet flexibel zijn. Dat is ook het leuke van het vak. Je komt overal. We maken afspraken met de werkgever wanneer en waar we langskomen. Dat laatste kan op een bouwlocatie of in de fabriek zijn, maar het kan ook op een bouwvakfeestje of een toolboxmeeting zijn. Dan zijn namelijk alle werknemers op één plek bij elkaar. Ik kan zo tien werknemers in een uur doen.”

PASTA IN HET OOR

De otoplastieken worden ter plekke op maat aangemeten. Dit gebeurt na een zorgvuldige inspectie van het oor, verduidelijkt Van der Woude. ,,Bij een ontsteking of prop in het oor kan er geen afdruk worden gemaakt.”

Is het oor geschikt, dan wordt een afdrukpad met een lichtpen in het oor gedrukt. Vervolgens wordt er componentenpasta in het oor gespoten. Van belang daarbij is dat de pasta goed de kromming van de gehoorgang volgt, zodat de otoplastiek beter blijft zitten. Nadat de pasta is gedroogd wordt de afdruk in een plastic zakje gedaan met daarop de gegevens van de werknemer.

De voorgevormde afdruk wordt vervolgens 3D-gescand en 3D-geprint. Dit wordt door een extern bedrijf gedaan, aldus Van

der Woude. ,,Hierdoor is de nauwkeurigheid nog verder toegenomen. De otoplastieken zijn te verkrijgen in een zachte en een harde variant. Vervolgens kun je met verschillende type filters de demping regelen. In een werkomgeving met veel geluid adviseer ik meestal het zwaarste filter.”

De afdrukken blijven 5 jaar in bewaring. In de tussentijd worden er geregeld lektesten gedaan. ,,Dit kan jaarlijks of tweejaarlijks. De gehoorgang verandert na verloop van een aantal jaren. Dit kan betekenen dat de otoplastiek het oor niet meer perfect afsluit. Dit testen we met lucht”, legt Van der Woude uit. Ook blijft onderhoud nodig. De otoplastieken kunnen dan ook geleverd worden met een onderhoudssetje, waarmee het filter oorsmeervrij kan worden gemaakt.

Van der Woude is blij dat de bewustwording toeneemt bij particulieren en bedrijven. ,,Het is zo gemakkelijk om een otoplastiek aan te meten en het levert zoveel voordeel op. Je ziet dat gehoorschade er vaak geleidelijk en ongemerkt insluipt. Vaak merken mensen het pas te laat. Met otoplastieken kun je met weinig moeite schade aan je gehoor voorkomen. Maar ook als je al gehoorschade hebt is het belangrijk om otoplastieken te gebruiken.

Je kunt dan het gehoor wat je nog hebt goed beschermen.”

SLECHTE SLAPERS

Zijn bedrijf Otoplastieken Friesland werkt voornamelijk voor bedrijven, maar Van der Woude maakt ook otoplastieken voor festivalgangers, beveiligers, zwemmers, jagers, slechte slapers, musici en klussers. ,,80 tot 90 procent van de motorrijders gebruikt bijvoorbeeld motordoppen”, vult hij aan. Voor beveiligers zijn er oordoppen met een portoaansluiting.

Maar ook festivalgangers gebruiken steeds vaker op maat gemaakte of universele gehoorbescherming. ,,De otoplastieken zijn verkrijgbaar in allerlei hippe kleuren. Er komt een speciaal festivalfilter in, waardoor de muziek nog goed hoorbaar is, alleen minder luid. Het maken van de oordopjes duurt zo’n 3 weken. Dat willen festivalgangers nog weleens vergeten. Ze komen vaak te laat langs als het concert of het festival al voor de deur staat.”

Er zijn ook otoplastieken die op bluetooth aangesloten kunnen worden, waardoor er gemakkelijk gecommuniceerd kan worden met de mobiele telefoon of muziek op afgespeeld kan worden. ,,Op de werkvloer kunnen werknemers ‘hun eigen zender’ ontvangen. Vroeger luisterde je samen naar het programma Arbeidsvitaminen, maar nu kan iedereen zijn eigen muziek op zijn oortjes zetten.”

Patyna: deskundig en betrokken, de glimlach van de thuiszorg

Bij Patyna staan we naast u, zodat u zo lang mogelijk prettig en veilig in uw eigen huis kunt blijven wonen. Of het nu gaat om tijdelijke ondersteuning of om langdurige zorg thuis: wij stemmen onze zorg af op uw wensen en mogelijkheden. Onze zorgmedewerkers zetten zich in voor uw zelfstandigheid en vitaliteit, met aandacht voor wat u belangrijk vindt. Hoe dat er in de praktijk uitziet, vertellen twee van onze medewerkers: wijkverpleegkundige Anna Werkman en zorgkundige Ceciel Homan.

Vanuit hun vaste plek in Frittemahof in Sneek maken wijkverpleegkundige Anna Werkman en zorgkundige Ceciel Homan deel uit van het ëWijkteam Frittemastateí, wat thuiszorg biedt aan cliÎnten in en rondom Sneek. Hun team is ÈÈn van de vele thuiszorgteams van Patyna. Samen bieden deze teams persoonlijke en deskundige zorg in de hele Friese Zuidwesthoek; van Makkum en Heeg tot Bolsward, Franeker en zelfs Leeuwarden en omgeving. Thuiszorg van Patyna biedt zorg die vooraf goed te plannen is en vraagt om brede kennis en ervaring. Naast de vertrouwde gezichten van het thuiszorgteam kan, wanneer dat nodig is, het ambulant verpleegkundig team worden ingeschakeld. Dit team ondersteunt bij complexe verpleegkundige zorg, zoals specialistische wondverzorging en staat ook paraat bij acute situaties.

Te gast bij iemand thuis ÑAls ik aan thuiszorg denk, moet ik glimlachen,î vertelt zorgkundige Ceciel. Ze geniet zichtbaar van het contact met haar cliÎnten. ÑMensen zijn blij als we langskomen.î De ondersteuning die zij en haar collegaís bieden, verschilt per cliÎnt en per situatie. ÑSoms zijn we maar even aanwezig, bijvoorbeeld om te helpen met douchen. Daarna kan iemand de rest van de dag weer zelfstandig verder. Maar we komen ook bij mensen thuis die net uit het ziekenhuis zijn na een operatie, om bijvoorbeeld de wondzorg over te nemen. Bij andere cliÎnten is de zorg intensiever. Dan plannen we meerdere zorgmomenten op een dag,

bijvoorbeeld bij iemand met vergevorderde dementie die nog thuis woont, of iemand die in de laatste fase van het leven is. In korte of langere tijd bouw je zo een bijzondere band op. Je leert iemand echt kennen. Dat maakt dit werk telkens weer mooi en bijzonder.î

Maatwerk in de thuiszorg: regie en zelfstandigheid voorop Ook wijkverpleegkundige Anna Werkman ziet dagelijks hoe belangrijk het is dat mensen hun zelfstandigheid zo lang mogelijk behouden. ìDaar draait thuiszorg om,î zegt ze. ìSamen met de cliÎnt, familie en mantelzorgers bekijken we hoe we de zorg het beste organiseren. Elke situatie vraagt om maatwerk dat aansluit bij de specifieke behoeften.î Vaak werken ook andere professionals mee, zoals de huisarts, fysiotherapeut of huishoudelijke hulp. ìIedereen draagt vanuit zijn eigen expertise bij aan het versterken van de zelfredzaamheid van de cliÎnt.î Het behoud van die zelfstandigheid vraagt ook om praktische oplossingen. Hulpmiddelen spelen daarbij een belangrijke rol: denk bijvoorbeeld aan een medicijndispenser die helpt bij het op tijd innemen van medicijnen. Ook beeldzorg, waarbij cliÎnten via een tablet contact kunnen hebben met een zorgmedewerker, is zoín vernieuwing die steeds vaker wordt ingezet.

Ook voor de zorgmedewerkers zelf zijn hulpmiddelen belangrijk. Op advies van zorgkundige Ceciel wordt bijvoorbeeld regelmatig

een hoog-laagbed ingezet. Dat maakt het werk niet alleen efficiÎnter, maar helpt ook om de vitaliteit en gezondheid van de medewerkers te behouden.

Het zit in kleine dingen

Het stimuleren van zelfredzaamheid hoeft niet altijd groots te zijn; vaak zit het juist in kleine, alledaagse momenten. Een goed voorbeeld is de manier waarop de thuiszorg een woning betreedt. Medewerkers van Patyna kunnen zelf naar binnen gaan, maar kiezen er bewust voor om eerst aan te bellen en te wachten tot de cliÎnt zelf de deur opent. Dat lijkt misschien een detail, maar het maakt een groot verschil. Het geeft de cliÎnt een reden om in beweging te komen, even te reageren en het contact zelf te maken. Zoín handeling draagt bij aan het gevoel van eigen regie en meedoen in het dagelijks leven. Dat is precies wat Patyna wil stimuleren: mensen helpen om zo lang mogelijk actief en betrokken te blijven. Met aandacht voor de kleine dingen en oog voor wat u belangrijk vindt, zorgen we er samen voor dat u zo lang mogelijk prettig en zelfstandig thuis kunt blijven wonen. Heeft u vragen of wilt u meer weten over thuiszorg van Patyna? Onze wijkverpleegkundigen denken graag met u mee. www.patyna.nl

Ceciel Homan en Anna Werkman

COLUMN

WORD GEEN AJAX

Omdat politiek steeds meer op voetbal gaat lijken, met al die transfers, lijkt het me verstandig om eens te kijken wat het landsbestuur kan leren van het voetbal.

Om te beginnen is het goed om vast te stellen dat betaald voetbal, in heel Europa, bijzonder ongelukkig is georganiseerd. Heel kort samengevat: meestal wint de rijkste club, die daardoor nog rijker wordt en nog meer wint.

De nationale kampioenen van Duitsland en Frankrijk zijn al van tevoren bekend, in Schotland en Spanje strijden er twee clubs om de titel en in Nederland, Portugal en Turkije verdelen drie clubs meer dan 90 procent van de prijzen. In Engeland, het walhalla toch, hebben vier clubs 19 van de laatste 20 kampioenschappen behaald. Leuk voor die clubs en hun aanhang, maar stomvervelend voor de neutrale toeschouwer.

Vergelijk dat eens met de Amerikaanse profsporten. Bij basketball, football en baseball gaat minstens zo veel geld om als in het Europese voetbal, maar de competities hebben allerlei dingen verzonnen die moeten voorkomen dat de krachtsverschillen tussen de clubs te groot worden. De NBA had de laatste tien seizoenen zeven verschillende winnaars, de NFL zes en de World Series (baseball) zelfs acht.

Amerikanen begrijpen dat een markt alleen met de juiste spelregels de gewenste resultaten oplevert

Het is op zijn minst opvallend dat het dit keer de Amerikanen zijn die er blijk van geven te begrijpen dat een markt alleen met de juiste spelregels de gewenste resultaten oplevert, en anders vooral ellende.

Spelregels dus. Keiharde regels, met sancties en consequenties.

Wat dat betreft is het opvallend hoe weinig spelregels ons staatsbestel kent. Dat er weinig beperkingen zijn op de inhoud van wat een politieke partij denkt en zegt, dat is logisch en goed. En dat veroordeelde misdadigers een tweede kans krijgen als kamerlid, zelfs dat is prima.

Maar er zouden meer spelregels moeten zijn voor de interne organisatie en de financiering van een partij. Want alleen op die manier krijgen we partijen die een achterban vertegenwoordigen; en niet Rusland, De Heus veevoeders of OTTO Workforce.

De benoeming van allerlei functionarissen is in Nederland in wezen politiek, al noemen we dat niet zo. Commissarissen der Koning, rechters, ambassadeurs, politiechefs en de baas van de NS: ze worden voorgedragen en benoemd door de zittende macht. Dat is geen probleem als er een breed politiek draagvlak is voor de democratische rechtsstaat en tegen willekeur en corruptie. Maar er zijn weinig garanties. Weinig spelregels. Als antidemocratische krachten sterker worden, kunnen ze door politieke benoemingen voor jaren schade aanrichten.

De crux is hier dat je spelregels moet opstellen lang voordat het om concrete partijen en personen gaat. Het is een neutrale risicoanalyse: wat kan er misgaan als kwaadwillende of incompetente personen deze functies bekleden?

Ook hiervan vinden we met gemak voorbeelden in het voetbal. Twee zomers geleden slaagde de vers aangestelde technisch directeur van recordkampioen Ajax erin om zoveel verkeerd te doen dat de club er nu nog steeds onder lijdt. Dat hoort niet te kunnen, maar het kon wel.

Ik ben bang dat er ook in het landsbestuur dingen zijn die niet horen te kunnen, maar die toch gaan gebeuren, omdat er eigenlijk geen spelregels zijn om het tegen te houden.

Ronald Mulder is ondernemer en econoom. Man van weinig woorden.

@ronaldmulder

Revolutionaire app in de strijd tegen diabetes type 2

Een slimme app die mensen met diabetes type 2 regie geeft over hun leven. Medicatie voorkomen, de kosten van en de druk op de zorg sterk verminderen. Het innovatieve consortium Diabetes2Care heeft daarvoor Europese subsidie gekregen. Boudewijn Baks van Diavantis over perspectief voor 1,2 miljoen mensen in Nederland.

De urgentie om digitale zorg in te zetten in de strijd tegen diabetes type 2 is groot. Er zijn al 1,2 mensen met diabetes type 2 in Nederland en ieder jaar komen daar zoín 55.000 mensen bij. Bovendien zitten 1,4 miljoen mensen in het voorstadium van diabetes type 2. Ook voor hen neemt het risico op schade aan zenuwen, benen, ogen, hersenen en hart steeds verder toe door te hoge bloedsuikerwaarden.

Hoe mooi zou het zijn als je mensen een app kunt geven, die hen persoonlijk helpt bij het ontwikkelen en onderhouden van een gezonde leefstijl? Naast regie en verantwoordelijkheid voor de patiÎnt, betekent het een veel lager medicijngebruik. Dat geeft een enorme gezondheidswinst en bespaart kosten en inzet van zorgpersoneel, zoals huisarts en verpleegkundigen. Het is de droom van Boudewijn Baks van Diavantis, het Friese bedrijf dat zich toelegt op het ontwikkelen van innovatieve technologie voor chronische ziekten.

Diavantis heeft voor het project Diabetes2Care een consortium gevormd met Elastique Health en Rijksuniversiteit Groningen. Elastique, met een ontwikkellab in Emmen, is specialist in het bouwen van digitale cloud-native maatwerk applicaties. ìVolgens Marketing en Business Development Director Danny Brugman staat digitale zorg aan de vooravond van een doorbraak. Dankzij zelflerende technologieÎn zoals AI en Internet of Things kan zorg sneller, slimmer en persoonlijker worden ingezet om mensen optimaal te begeleiden naar een leven met minder of zelfs zonder medicatie.î

De derde partner is de Rijksuniversiteit Groningen, waar universitair docent Elisabeth Wilhelm van het Engineering and Technology Institute Groningen (ENTEG) zich richt op de wetenschappelijke onderbouwing van de ontwikkeling van de applicatie en de uitwerking van algoritmes. Dr. Elisabeth Wilhelm: ÑDe grootste technische uitdaging zit in twee belangrijke aspecten: het waarborgen van de veiligheid van de technologie en het bieden van maatwerk voor individuele gebruikers. Voor dit type onderzoek is Rijksuniversiteit Groningen een ideale partner; hier komen technologische en medische kennis samen, wat essentieel is voor de ontwikkeling en validatie van de algoritmes.î

Diabetes2Care is via SNN dit voorjaar beloond met een Europese EFRO- subsidie. ÑDie subsidie voor de komende paar jaar betekent de eerste versnelling in ontwikkeling en onderzoekî, vertelt Boudewijn Baks, algemeen directeur van Diavantis. ÑDe app betekent een grote stap naar meer regie voor miljoenen mensen. Op gebied van o.a. beweging, voeding, slaap en stress geeft de app met behulp van sensortechnologie en gebruik van gen-AI individueel inzicht in wat jij kunt doen om je glucosewaarden in balans te houden en verdere gezondheidsschade aan jezelf te voorkomen. Wat er uiteindelijk voor moet zorgen dat een patiÎnt minder of helemaal geen medicijnen hoeft te nemen, en ook niet meer regelmatig de glucosewaarde hoeft te controleren doormiddel van een vervelende vingerprik

ÑDigitale zorg gaat zorgen voor een verschuiving in de manier waarop we tegen zorg aankijken. Zeker op het gebied van monitoring heeft het een enorme preventieve waarde. Het gaat om het veilig en individueel begeleiden van mensen naar een gezonder leven met zo min mogelijk medicatie door monitoring op afstand. Meer verantwoordelijkheid en regie bij de patiÎnt, met minder risico op toenemende gezondheidsschade. ÑVolgens mij is dit dÈ sleutel tot het oplossen van een van de grootste uitdagingen in de zorg: het terugdringen van het aantal mensen dat afhankelijk is van zorgî. Aldus Boudewijn Baks.

Waar liggen de uitdagingen? Dr. Elisabeth Wilhelm: ÑTechniek die gemiddeld werkt voor groepen mensen , is relatief makkelijk te valideren. Maar hier gaat het om de validatie van een nog relatief jonge technologie; kunnen we het zelflerende vermogen van AI zo betrouwbaar maken dat het ook werkt voor individuele gebruikers? Daarnaast is het van eminent belang de veiligheid van de technologie te garanderen. Dat AI zegt ëdit werkt voor jouí moeten we dat kunnen onderbouwen met uitgebreide tests en wetenschappelijke data. Dat vereist heel veel uitproberen, testen en data verzamelen. Dat alleen al vergt tijd.î

Boudewijn Baks: ÑLos nog even van veel complexe Europese regelgeving voor wetenschappelijke onderbouwing, zie je dat we verzekeringstechnisch in Nederland nog niet zijn ingesteld op de mogelijkheden en betekenis van digitale zorg, ook op preventief vlak. Daarom komt Diabetes2Care precies op tijd. We vernemen steeds meer signalen dat de eerstelijnszorg vastloopt. Een app voor 1,2 miljoen mensen die niet meer verschillende keren per jaar naar de huisarts hoeven, maakt al verschil. Deze mensen kunnen op afstand gemonitord worden.

De roep om meer inzet op welzijn en gezondere leefstijl en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven en gezondheid, beantwoordt aan wat we met deze app beogen. Zeker in landelijke gebieden, zoals grote delen van Noord-Nederland, zie je de urgentie om sneller de zorg te ontlasten.î

Gezocht: mensen met een open mind De subsidie is er, aan wetenschappelijke validatie wordt gewerkt. Wat heeft Diabetes2Care nog nodig? Boudewijn Baks: ÑKortgezegd: meer expertise en samenwerking, mensen die mee willen doen in het programma en extra funding. We zijn een noordelijk consortium en breiden onze expertise graag uit. Dit is ook een uitnodiging aan iedereen die met ons wil bijdragen aan de strijd tegen chronische ziekten zoals diabetes type 2, zoals patiÎnten en patientorganisaties en kennisinstellingen. We zoeken mensen met diabetes type 2 die graag mee doen in het wetenschappelijke programma. Mensen met een open mind, die geloven in eigen regie, in de mogelijkheden van digitale zorg en ons gezonde feedback kunnen geven.î Danny Brugman van Elastique Health: ÑPrecies, een goede app bouwen doe je altijd in samenwerking met de eindgebruiker.î

ÑWe willen Diabetes2Care graag versnellen, zodat we eerder resultaat hebben, voor patiÎnten en voor de zorg. Om dat mogelijk maken zoeken we extra funding. Dus dit is ook een oproep aan iedereen die met ons de impact van de ontwikkeling van digitale zorg in de noordelijke regio willen versnellen en versterken.î

www.diavantis.nl

Het personeelstekort in de zorg is een hardnekkig probleem.

Maar volgens Else Slegers, directeur van HR-adviesbureau GITP ligt de oplossing niet uitsluitend in méér mensen aannemen. „Het gaat erom dat je de juiste mensen op de juiste plek krijgt. Daar wringt het nu vaak.”

OPLOSSING ZORGTEKORT VRAAGT OM ‘FLEXIBEL PERSONEEL’

‘Zorgprofessionals zijn vaak zeer toegewijd, maar niet vanzelfsprekend gericht op verandering,” vertelt Slegers. En dat is niet handig, want de zorgsector kampt met een optelsom van uitdagingen: de vergrijzing zorgt voor een toenemende zorgvraag, het personeelstekort blijft oplopen, de zorgkosten rijzen de pan uit en digitalisering dwingt tot verandering. „Als je nieuwe technologieën moet implementeren of werkprocessen moet herinrichten, heb je daar wendbare mensen voor nodig.”

Uit onderzoek van GITP blijkt echter dat de zorg relatief weinig veranderingsgerichte medewerkers kent. Het adviesbureau analyseerde de data van ruim 60.000 mensen bij twaalfhonderd organisaties in zes verschillende sectoren. Daaruit blijkt dat zorgprofessionals bovengemiddeld sterk zijn in verbinding en samenwerking – kwaliteiten die essentieel zijn in het vak. Maar als het gaat om innovatievermogen, resultaatgerichtheid

en veranderkracht, scoort de zorg een stuk lager dan andere sectoren zoals financiële instellingen of de industrie.

GOED LEIDERSCHAP

Een cruciale factor in het succes van zorgtransformaties is goed leiderschap, stelt Slegers. En juist daar gaat het vaak mis, ziet ze. „De klassieke fout die wordt gemaakt is dat de meest ervaren assistent doorgroeit naar de chefsfunctie, maar hij wordt dan vervolgens een slechte manager omdat niet goed is gekeken of hij wel de juiste competenties in huis heeft”, zegt Slegers.

„Leidinggeven vraagt om andere vaardigheden dan goed zijn in je vak,” vult Ivo Winkes, manager Business Innovation bij GITP aan. „Omgaan met tegengestelde belangen, onder druk kunnen blijven functioneren, mensen meekrijgen in verandering – dat zijn allemaal competenties die je niet automatisch hebt.”

Daarom pleit GITP voor een veel professionelere aanpak van HR in de zorg. „Kijk met behulp van assessments en datagedreven analyses naar talenten en ontwikkelbehoeften

‘Als mensen op hun plek zitten, presteren ze beter en zijn ze gelukkiger’

van mensen. Op die manier kun je ze beter begeleiden en op de juiste plek zetten”, zegt Winkes. „Als je continu op je tenen loopt, is het soms ook een bevrijding als iemand zegt: ’Goh, jouw talenten liggen ergens anders’.”

ZIJ-INSTROMERS

Verder vindt GITP dat zorgorganisaties breder moeten kijken naar nieuwe medewerkers. „Richt je niet alleen op traditionele zorgopleidingen, maar kijk ook naar zij-instromers en mensen uit andere sectoren met de juiste competenties – bijvoorbeeld op het gebied van technologie of innovatie”, adviseert Winkes.

„Met de opkomst van digitale zorgtoepassingen zijn mensen nodig die technologie snappen én empathisch kunnen communiceren”, zegt Slegers. „Die combinatie is zeldzaam, maar niet onmogelijk.”

Een goede personeelsaanpak werpt zijn vruchten af, ziet Slegers: „Als mensen op hun plek zitten, presteren ze beter en zijn ze gelukkiger. En daardoor daalt het ziekteverzuim en neemt de betrokkenheid toe. Dat is winst voor iedereen.”

TEKST KLAARTJE BAX FOTO GETTY IMAGES

De start-up QT Sense haalde een half jaar 6,5 miljoen aan investeringen en subsidies op. Binnenkort loopt een nieuwe ronde af en komt nog eens 3 miljoen euro vrij. Hier is iets bijzonders aan de hand. Door middel van kwantumsensing zijn de Groningers de eerste ooit die live in een levende orgaancel kunnen kijken.

TEKST JEAN-PAUL TAFFIJN FOTO’S MARJORIE NOË

GRONINGERS JAGEN OP ‘VRIJE RADICALEN’

Het is nu nog een vrij fors, wit apparaat, een platte, uit de kluiten gewassen kopieermachine lijkt het, inclusief openende klep. Daar kan een bakje in geplaatst worden met weefsel, bloed en meer. Zet het apparaat aan en het vertelt je op nanoniveau of een cel wordt aangevallen. Dat kan duiden op een ziekte. Anderzijds ziet het apparaat ook of medicijnen die juist móeten aanvallen, hun werk goed doen.

Het is nogal een technisch verhaal waaraan tien jaren aan studie voorafgaan. QT Sense is een spin-off vanuit het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), en een wel heel beloftevolle. Na al die jaren aan fundamenteel onderzoek, besloot Romana Schirhagl – hoogleraar Biomedical Engineering – nog maar een jaar geleden dat het tijd was voor impact. Ze richtte QT Sense op, samen met Hoang Nguyen en CEO Deepak Veeregowda.

Intussen gaat het hard. Twee apparaten doen op verschillende plekken in de wereld hun werk, twee andere zijn in bestelling, samenwerkingen zijn ontstaan met onder meer het UMCG, maar ook met farmaceutische bedrijven. Dat is niet zo verwonderlijk als je bedenkt wat de techniek kan betekenen, en al betekent.

SNELLERE DIAGNOSE ,,Wij leveren een snellere diagnose’’, vertelt Deepak Veeregowda op de twaalfde verdieping van het UMCG. Daar staat zo’n bijzonder apparaat, de Quantum Nuova. ,,We beginnen binnenkort een samenwerking hier in het ziekenhuis om sepsis te ontdekken. Op de traditionele manier is dat heel lastig en gaat er veel tijd overheen. Onze Quantum Nuova ziet het meteen. En dat geldt voor meer aandoeningen.’’

Wat kan de Quantum Nuova wat nog niet kon? Veeregowda – zelf ook Ph.D in Biomedical Engineering - legt het graag uit. Het principe heeft alles te maken met het opsporen van zogeheten vrije radicalen. Dat zijn moleculen die een elektron missen en daardoor instabiel zijn. ,,Door processen in het lichaam ontstaan die vrije radicalen, maar dat is niet de energie die je wilt.’’

Vrije radicalen zijn als vonkjes die uit een brand ontsnappen. Een paar daarvan kunnen weinig kwaad, maar als het er te veel worden, kun je een probleem krijgen. ,,Als je hard aan het hardlopen of fietsen bent, dan vermenig-

vuldigen die vonkjes zich ook. En dat kan in de cellen branden, wat je voelt aan je benen. Iets soortgelijks gebeurt er ook op celniveau. De vrije radicalen maken de cellen zwakker of doden ze zelfs.’’

Dit is iets dat mensen die er verstand van hebben al lang wisten. Wat tot nu toe níet kon, is in beeld brengen hoeveel van die potentieel schadelijke, vrije radicalen er in een cel zitten. Dat heeft vooral te maken met het feit dat de vrije radicalen snel een plekje zoeken om zich te nestelen en vervolgens geen vrije radicaal meer zijn, maar wel stress en schade veroorzaken. De Groningse start-up kan ze wel zien, en kreeg er verschillende patenten voor. En die kennis en kunde openen een vat vol mogelijkheden.

SECURE DATA

,,We richten ons op twee paden’’, zegt de CEO. ,,Enerzijds helpt onze technologie het fundamentele onderzoek naar vrije radicalen, maar in bredere zin ook naar verschillende aandoeningen en de behandeling daarvan. Je krijgt gewoon nieuwe, heel secure data waar je mee aan het werk kunt. Anderzijds kunnen we heel veel betekenen voor de farmaceutische industrie. Heel wat geneesmiddelen, bijvoorbeeld tegen bepaalde vormen van kanker, maken juist gebruik van vrije radicalen om kankercellen aan te vallen. Met de Quantum Nuova kun je zien hoe effectief het middel is zonder de cel te doden. En dat heeft een groot voordeel: je ziet op je scherm de biologische reactie, zodat je ook begrijpt waarom sommige geneesmiddelen niet werken. Dat kon nog niet.’’

Dus is het logisch dat de industrie op het vinkentouw zit. Met de Groningse machine kan in een heel vroeg stadium al geconcludeerd worden dat een bepaald middel niet werkt, of dat het juist veel potentie heeft. Kortom: aandacht en geld worden verschoven naar de meest effectieve stofjes. Dat scheelt kosten en tijd, zodat effectieve geneesmiddelen hopelijk eerder beschikbaar komen.

Diamantjes. Die zijn deel van het geheim van de smid. De gebruikte, minuscule exemplaren zijn zuiver, op één atoom na. Precies dat onzuivere stukje werkt als een magnetische sensor in levende cellen. De diamantjes lichten op onder een speciale laser, afhankelijk van ‘ruis’. Die ruis wordt veroorzaakt door de vrije radicalen. En zo kun je dus real time biochemische reacties ín een cel monitoren.

,,Ons platform is daarmee een vroegtijdig

waarschuwingssysteem voor stress binnen een cel. We zien al dat er iets mis gaat voordat de cel zichtbaar verandert.’’ Zo loste QT Sense onlangs een puzzel op voor farmaceutische onderzoekers in de VS. Daar was een middel gevonden in de strijd tegen een type hersenkanker, maar de onderzoekers begrepen niet precies hoe het werkte. Dankzij de technologie uit Groningen, hadden ze hun antwoord: ze brachten meer vrije radicalen in stelling om kankercellen aan te vallen.

SNELLE GROEI

QT Sense zet in op een snelle groei. Veeregowda: ,,We mikken eerst op de R&D van grote farmaceuten en willen onze techniek dan naar beneden laten doorsijpelen. Ik denk dat onze apparatuur op zeker moment op veel farmaceutische onderzoekslocaties en in laboratoria staat. Er is geen betere manier om kwaliteit van bepaalde geneesmiddelen te testen.’’

Tegelijkertijd gaan de Groningers samenwerkingen aan met academische ziekenhuizen om fundamenteel onderzoek naar de werking van vrije radicalen vooruit te helpen. ,,Nu nog is het apparaat vrij groot, maar we werken aan een compacter formaat. Zo denken we beter te kunnen schalen, omdat er geen betere manier is om de effectiviteit van medicijnen in een levende cel of levend weefsel te testen. het in handen van zo veel mogelijk mensen te kunnen krijgen.’’

De Quantum Nuova is een op en top Gronings product. Voor enkele van de meest geavanceerde onderdelen moest de start-up winkelen in Duitsland en de VS, maar verder is alles hier gemaakt en ontwikkeld. Ook de software die nodig is om de informatie uit de lasers om te zetten in overzichtelijke grafieken op het beeldscherm. Veeregowda is daar trots op. ,,Ik denk erover om er stickers op te plakken met de tekst ‘Made in Groningen’. Dan heb je je eerste gesprek al te pakken op een beurs. Maar ik vind ook dat de mensen hier wel wat zelfbewuster mogen zijn. In Groningen gebeuren geweldige dingen, maar te weinig mensen durven dat te vertellen, is mijn gevoel.’’

Met de 3 miljoen euro die het bedrijf nu ophaalt, kan het weer minimaal twee jaar vooruit. ,,Daarna weer een ronde? Ja, dat ligt in de lijn der verwachting. We willen hard gas blijven geven, maar altijd trouw blijven aan onze missie. We werken voor Life Sciences. Dat betekent dat we grote problemen willen oplossen en impact willen maken op de zorg, op mensen.’’

DEEPAK VEEREGOWDA

Tip voor ondernemers van Geesje Duursma

„Als je te veel vasthoudt, overschaduw je andere mensen.”

Geesje Duursma is gastvrijheidseconoom en horeca-ondernemer in De Pleats in Woudsend

Vertrouwen op timing

Geef niet alleen richting, geef ook ruimte. Aan mensen, aan onverwachte wendingen en aan jezelf. Wanneer je leert balanceren tussen controle en loslaten, ontdek je vaak juist daar de kracht van echt leiderschap. Geesje’s verhaal is een prachtig voorbeeld van veerkracht en vertrouwen op timing en intuïtie. Een inspirerende verdieping op dit thema vind je in het boek De kracht van kwetsbaarheid van Brené Brown over moed, verbinding en het loslaten van perfectionisme.

Peter Scherjon begeleidt ondernemers vanuit Hartman & Hartman

LEIDERSCHAP: ZO DOE JE DAT (NIET)

Ondernemen is vallen en weer opstaan, uithuilen en aanpakken. Het is leiderschap tonen en benaderbaar zijn, focus houden en uitzoomen. Elke ondernemer is uniek, alle ondernemers hebben te maken met gelijksoortige uitdagingen. In deze serie zoeken we de steentjes in de schoenen en de schatten die eronder verborgen liggen.

TEKST JEAN-PAUL

TAFFIJN FOTO MARCEL VAN KAMMEN

HET LOT DE RUIMTE GEVEN

Het stond in de sterren geschreven, wel beschouwd. Dochter van horecamensen, ondernemer in hart en ziel, gastvrijheidexpert, immense doorzetter en liefhebber van mooie verhalen. Natuurlijk zou Geesje Duursma ooit de scepter zwaaien in De Pleats. Inmiddels doet ze dat al meer dan een kwart eeuw, samen met echtgenoot Eelke. Het restaurant/partycentrum/podium/cateringbedrijf in Burgum is in wezen één grote uiting van haar karakter.

Toch had het – zoals altijd in het leven – net zo goed een andere kant op kunnen vallen. ,,Ik geloof niet in voorbestemming, maar wel in synchroniciteit’’, vertelt ze in de opkamer van het monumentale pand. ,,Daar bedoel ik mee dat je tot op zekere hoogte afhankelijk bent van het lot, maar dat je er wel voor kunt zorgen dat je timing goed is. Je moet er open voor staan, je vinger opsteken, kansen zien en grijpen. Je moet jezelf de ruimte gunnen om het te proberen.’’

Een voorbeeld? Eind jaren 90 werd de pas afgestudeerde marketingstudent bedrijfseconomie geconfronteerd met de zwarte kant van het lot. Ze werd getroffen door schildklierkanker, en moest tot twee keer toe onder het mes. ,,Ik was toen net samen met Eelke. Hij zou samen met zijn compagnon De Pleats overnemen. Helaas liep de samenwerking tussen de compagnons spaak. Ik was nog herstellende en ziek thuis en zei: waarom schrijf ik niet een ondernemingsplan. Dat had ik al vaker gedaan. En toen werd ik de ondernemer in De Pleats.

Want achteraf past het horecaondernemerschap haar als een handschoen, meteen al. Nog geen twee jaar later werd ze zelfs uitgeroepen tot Jonge Onderneemster van het jaar. Vooral omdat ze iets deed wat voor haar logisch was: gastvrijheid benaderen als professioneel vak. ,,Ik hing er een term aan, hospitality. Gastvrijheid is iets waar je niet te gemakkelijk over moet denken. Je bedrijf valt of staat ermee. Wil je economisch succes boeken, dan móet je aan je gastvrijheid werken.’’

GASTVRIJHEIDSECONOOM

Inmiddels is Geesje gepromoveerd op het

onderwerp aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze noemt zich sindsdien ook wel gastvrijheidseconoom. Onder eigen naam geeft ze trainingen en workshops, en coacht ze ondernemers en groepen. ,,Dat gaat veel verder dan de horeca. Gastvrijheid is interdisciplinair. Eigenlijk zou je het bij elke studie erbij moeten krijgen, omdat het in alle bedrijfstakken waardevol is. Laatst heb ik bijvoorbeeld nog een tandarts getraind in gastvrijheid. En binnenkort geef ik een workshop bij een grote gemeente. Het heeft veel te maken met communicatie natuurlijk, zorgen dat mensen zich thuis voelen. Dat is een vak.’’

Dat is exact het doel van De Pleats. Daarom is bewust gekozen voor een laagdrempelig restaurant met bekende gerechten. En daarom ook gaan de culturele activiteiten die er sinds jaar en dag plaatsvinden, gewoon door. ,,Hier wordt als vanouds gerepeteerd en toneelgespeeld. Onder Podium De Pleats is er een vol programma met onder meer bands en toneel. Dat is onze rol. We zijn ook een soort huiskamer van Burgum. Economie betekent eigenlijk huishoudkunde. Je huis op orde, waarbij geld een middel is om het huishouden te laten draaien. Zo kijken wij ook naar De Pleats.’’

Ruimte voor iedereen. Het is iets waar Geesje meer en meer achter komt, dat ruimte geven en ruimte nemen verschrikkelijk belangrijk zijn. In een (werk)relatie, in de verhouding tussen De Pleats en gasten, in het hele leven. Ze kwam er op een verschrikkelijke manier achter. Alweer een speling van het lot, waarbij ze juist niet haar vinger opstak.

TOUWTJES IN HANDEN HOUDEN ,,Nou, dat is niet helemaal waar. Toen ik 49 was werd bij mij toevallig borstkanker geconstateerd tijdens het bevolkingsonderzoek. Natuurlijk was ik er kapot van. Je ziet je hele leven opeens stil staan. Voordat ik behandeld zou worden, besloot ik bij een gespecialiseerde kliniek een second opinion aan te vragen. Daar werd een tweede tumor ontdekt. Dat is dan toch weer wel het lot in eigen hand nemen. Als ik dat niet had gedaan, was die tweede niet gevonden.’’

Inmiddels gaat het weer goed met haar en stormt ze verder, met het lot en haar mooie

en taaie ervaringen in de achterzak. ,,Nou ja, je leert er natuurlijk van dat je van de ene op de andere dag ziek kunt zijn, zonder dat je het zelf in de gaten hebt. Dat vind ik moeilijk. Ik ben altijd iemand geweest die de touwtjes in handen heeft, die overal kansen ziet, die het soms lastig vindt om los te laten. Maar soms moet je wel.’’ Het is een les van een goede vriendin. Zij zag een paar jaar geleden dat Geesje bijna onderuit ging door de drukke combinatie van haar ondernemerschap, de vele commissies, het promotieonderzoek en ook nog de zorg over haar autistische zoon. ,,Ik zat met een thuiszittende zoon vanwege zijn autisme en zei toen: ‘Ik richt een havo/vwo op voor jongeren met autisme’. Hier ging heel veel energie in zitten. Mijn vriendin heeft me verteld dat alle touwtjes zelf in handen houden onmogelijk is. Ik raakte er bijna overspannen van. Ze zei: ‘geef de experts de ruimte. Anders ontneem je hen de ruimte en kom je zelf continu in een spagaat’. En zo is het ook.’’

LUISTEREN

Die manier van in het leven staan, probeert ze steeds beter door te voeren. Het is dikwijls ook je eigen visie op gastvrijheid inzetten, ontdekte ze. ,,Luisteren is belangrijk. Ondernemers die het druk hebben, zijn snel geneigd om in oplossingen te denken. Maar dat is in wezen een manier om een beetje ruimte weg te nemen bij de ander. Iets soortgelijks zie je ook bij het plannen. Ik vind dat je een stevige missie en visie moet hebben, maar dat je zeker niet moet vergeten om ruimte te laten voor als dingen anders lopen. Dat weet ik als geen ander.’’

Geesje liep ertegenaan. Het lot dwong haar los te laten. ,,Zo gauw je het echt gaat doen, dat loslaten, ontdek je dat dingen dan ook gewoon lopen. Of dat er zelfs mooiere dingen ontstaan. Tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld kreeg iedereen hier de ruimte om creatieve dingen te verzinnen om De Pleats open te houden. Dat dat is gelukt, heeft daar alles mee te maken. Dat is dus de les: als je te veel vasthoudt, overschaduw je andere mensen en blijven hun krachten ongezien. Het is als het schipperen tussen het lot en zelf dingen aanpakken, als de goede balans tussen controle en loslaten. Het is moeilijk, maar het kan.’’

GEESJE DUURSMA

Een Fries internationaal medtech bedrijf met wereldwijde impact

Internationaal en innovatief ontwikkelaar en producent van geautomatiseerde diagnostische apparatuur voor de medische microbiologie. Bedacht en gemaakt in Drachten. Een Fries internationaal medtech bedrijf met wereldwijde impact. BD Kiestra™, een goede werkgever die met 210 toegewijde mensen en een stevig netwerk verankerd is in de noordelijke regio.

Ze zijn onmiskenbaar trots op hun betekenis voor patiÎnten wereldwijd. Gerard Mulder (R&D), Jaap Oudman (Service), Riemkje de Jong (HR), Roeland van der Woude (plantmanager) en Melita Derviöević (Quality) vormen het site leadership team in Drachten, dat schakelt met collegaís wereldwijd en hun hoofdkantoor in de VS. Hun missie is om blijvend bij te dragen aan de gezondheid van mensen door het maken van de beste automatiseringsoplossingen.

BD Kiestraô staat al decennia voor technologische innovatie, van software tot en met hardware. Alles in Drachten is gericht op het ontwikkelen, bouwen en onderhouden van apparatuur die laboratoria helpt om steeds beter, sneller en efficienter een diagnose na infectie vast te stellen. Want hoe eerder de arts weet wat de patiÎnt mankeert, hoe eerder de juiste behandeling met een zo specifieke mogelijke antibioticum kan starten.

Het medtech bedrijf heeft wereldwijde impact, maar de basis van BD Kiestraô ligt in NoordNederland. ÑIn Drachten zijn we ooit begonnen en gegroeid, we zijn verankerd in deze regio, het maakt deel uit van wie we zijn. De samenwerking

vlnr: Roeland van der Woude, Riemkje de Jong, Gerard Mulder, Jaap

met hogescholen NHL Stenden en Hanze, met de Rijksuniversiteit en tal van laboratoria is hier voor ons van groot belang. Ook zijn we onderdeel van het Innovatie Cluster Drachten, waarmee we actief bijdragen aan technologische vooruitgang in de regioî, stelt Jaap Oudman.

Op de locaties in Drachten werken meer dan 10 verschillende nationaliteiten en is er dagelijks contact met klanten en collegaís wereldwijd.

ADVERTENTIE

BD Kiestraô biedt geautomatiseerde oplossingen die laboratoria kunnen helpen om processen te automatiseren en digitaliseren en daarmee fouten te voorkomen en resultaten te optimaliseren.

Gerard Mulder: ÑHet is nodig om te kunnen voldoen aan de toenemende diagnosevraag wereldwijd. Onze apparatuur verwerkt ingezonden patiÎnten materiaal 24/7, automatisch en efficiÎnt. Die snelheid is belangrijk, omdat er steeds minder mensen het werk zullen doen en zorgvraag steeds verder stijgt. Steeds sneller en nauwkeuriger is van groot belang, omdat mensen wereldwijd resistenter zijn geworden voor antibiotica in algemene zin. Onze apparatuur ondersteund laboratoria om opties uit te sluiten en resultaten zo snel mogelijk terug te sturen naar de patient die er op wacht. Daardoor kunnen mensen met een infectie eerder de juiste, specifieke antibiotica behandeling krijgen.î

www.bd.com

De vrijheid om met Japie op pad te zijn

Met zín trouwe metgezel Jaap Aap is Jacob als krantenbezorger een vaste verschijning in Arum. Hij woont in een locatie van Stichting De Kern, mooi gelegen aan de rand van het dorp. Een eigen plek met ambulante begeleiding voor de 14 bewoners.

Stichting De Kern is een kleinschalige zelfstandige zorginstelling met zes woonlocaties, waar mensen met een zorgindicatie kunnen wonen in een huiselijke sfeer, al dan niet met 24-uurs begeleiding, de juiste zorg en een passende invulling van de dag. Voor Jacob betekent dat zijn eigen woonplek waar hij de rust heeft zich terug te trekken. Zijn appartement maakt hij zelf schoon en wordt in dat dagelijkse woonritme begeleid door de vaste en ambulante begeleiders in Arum. Maaltijden worden in de avond vaak samen gegeten met alle bewoners in de woonkamer. Daarnaast is er de mogelijkheid tot

zelfstandige eetmomenten in het eigen appartement. ÑStraks wil ik ook wel meer in mijn appartement eten, dat lijkt me fijn. Maar voor nu is het prima.î Stapje voor stapje jezelf ontwikkelen in je eigen woonplek, doen wat je zelf kunt en met begeleiders stappen zetten in je zelfstandigheid. Zorg, maar niet meer dan nodig.

Mensen een plek bieden in de samenleving en kijken wat iemand zelf kan en wil, dat is wat De Kern biedt. Naast de dagelijkse begeleiding heeft De Kern verschillende gedragswetenschappers in dienst, die overkoepelend meekijken met de ontwikkeling van de bewoners en de ondersteuning die daarbij aansluit.

Bieden wat nodig is Vier dagen in de week werkt Jacob in de dagbesteding op zorgboerderij Gerbranda State in Pietersburen. Hij wordt gehaald en gebracht met de bus, zoals hij trots verteld. Mooie plek hoor, maar later zegt hij, wil hij toch het liefst vrachtwagenchauffeur worden. Lijkt hem machtig. Jacob vindt zín weg wel, glimlacht Emily Hanna, gedragswetenschapper en gesprekspartner van Jacob vandaag. ÑEn ik breng hier de folders en de kranten rond. Ja, in het dorp, ze kennen met allemaal en groeten mij en Japie ook. Dat vind ik leuk.î Japie is Jaap Aap, zijn favoriete knuffel die overal met hem meegaat. Zín andere knuffels blijven thuis. En vrijdag? ÑDat is mijn vrije dag, dat vind ik ook fijn. Want ik wil af en toe ook even uitrusten in mijn eigen appartement.î

Zorg en begeleiding op zes locaties met een brede doelgroep, namelijk WLZ cliÎnten, jeugd en gezinnen. Kleinschalig, maar met een veelzijdig zorgaanbod van begeleiding op groepen, ambulante begeleiding op locatie en in de wijk. De Kern groeit gestaag door, met zoín 50 begeleiders. Ze betrekt waar mogelijk en gewenst, het netwerk van de bewoner zoveel mogelijk bij de zorg. Technologie, vertelt Emily Hanna, wordt een steeds grotere pijler voor het bieden van ondersteuning. ÑZo hebben we al een Persoonlijke Internet Assistent en een robotmaatje, die de bewoners helpen bij hun Dagelijkse routines en daarbij de zelfredzaamheid en gevoel van eigen regie bevorderen. î

In de moderne woonvoorziening in Arum is er nog ruimte voor een paar nieuwe bewoners. Mensen als Jacob, jongvolwassenen met een lichtverstandelijke beperking, een vorm van autisme en/of andere gedragsproblematiek. Mensen die zelfstandig hun leven leren vorm te geven, met de zorg, aandacht en begeleiding die dat vraagt.

dekern.eu

Oudman, Melita Dervišević

COLUMN

AI: (NOG) GEEN WONDERMIDDEL VOOR DE ZORG

Artificiële intelligentie (AI), robots en andere digitale technologie gaan de zorg revolutionair veranderen. Dat horen we al lang. Er kan ook al veel, gebeurt al veel en de komende jaren wordt nog veel meer mogelijk. Maar voorlopig blijven de kernproblemen in de zorg gelijk: de kosten en werkdruk stijgen en de personeelstekorten nemen niet af. Wat weerhoudt AI en andere digitale technologie om haar belofte in te lossen?

Voor AI is de belangrijkste reden dat het nieuw is, nog volop in ontwikkeling en we nog moeten leren wanneer het daadwerkelijk voor verbeteringen zorgt. Veruit de meeste AI-toepassingen zijn experimenteel. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat 80 tot soms wel 95 procent van de onderzochte organisaties nog geen winst maakt op AI-investeringen. Kortom, het duurt wel even voordat AI echt gaat bijdragen aan het oplossen van de problemen in de zorg.

Een andere reden is dat juist omdat AI zoveel mogelijkheden biedt, velen zich blindstaren op de voordelen. Maar er zijn ook nadelen, zoals onbetrouwbaar, complex, inflexibel, gebrek aan ondersteuning en moeilijk in te passen in huidige systemen en dagelijkse werkzaamheden. En er zijn kinderziekten, zoals het AI-systeem dat spraak automatisch omzet in geschreven tekst en daarbij ‘paracetamol’ verbastert tot ‘paarse mol’. Dergelijke nadelen zijn natuurlijk geen reden zijn om niets te doen, maar zorgen er wel voor dat prachtige beloften niet zomaar ingelost worden.

Een veel gemaakte denkfout is ook dat technologie een op een menselijk werk overneemt. De werkelijkheid is dat mensen nieuwe hulpmiddelen inpassen in hun werk en leven, om dat naar eigen inzicht te verbeteren. We passen ons gedrag aan aan nieuwe mogelijkheden. Met de auto ben je sneller op je werk dan met de fiets, dus lijkt het logisch dat de gemiddelde reistijd afneemt. De werkelijkheid is echter dat mensen verder van hun werk af gaan wonen, waardoor hun reistijd helemaal niet daalt.

Zo zal het ook gaan met AI. AI kan mensenwerk overnemen, bijvoorbeeld door röntgenfoto’s van longen of botten te analyseren. Als artsen daar nu drie uur per dag mee bezig zijn, denk je al snel dat artsen met AI drie uur per dag winnen. Maar wellicht gebruiken artsen de AI om de eenvoudige gevallen eruit te filteren en besteden ze de vrijkomende tijd aan de ingewikkelder cases. Hierdoor stijgt de kwaliteit van de gezondheidszorg en wordt het werk van artsen leuker en uitdagender, maar zal de besparing in arbeidsuren (en geld) tegenvallen. En daarmee ook het effect op de werkdruk.

AI en andere digitale technologie laten processen veranderen en daarmee verandert ook de aard en kwaliteit van de zorg. Dit effect kan positief of negatief zijn, of zelfs een mix hiervan. Patiënten zelf thuis metingen laten doen levert vaak meer en betere gegevens op tegen lagere zorgkosten. Dat is alle-

maal positief. Maar het verandert ook het contact tussen zorgaanbieder en patiënt.

Wat wegvalt is wat een verpleegkundige of arts tijdens een persoonlijke ontmoeting opmerkt, bijvoorbeeld hoe iemand beweegt, kijkt of praat. Terwijl voor het nemen van beslissingen dergelijke observaties een essentiële aanvulling zijn op de beschikbare meetgegevens.

Echt effectieve digitale oplossingen worden dan ook niet ontwikkeld voor zorgmedewerkers maar met hen. Automatiseer niet wat het gemakkelijkst is te automatiseren. Richt je op taken die zorgmedewerkers als saai en vervelend ervaren en de werkdruk verhogen. Een AI systeem voor spraakgestuurd rapporteren mag dan een eenvoudige toepassing lijken, maar kan in de zorg een groot verschil uitmaken juist omdat veelvuldig registreren een bekend knelpunt is.

Ondanks de vele kanttekeningen moeten we AI in de zorg beslist niet links laten liggen. Machines worden immers niet moe of ziek, gaan niet op vakantie en kunnen 7x24 uur werken. Het is echter essentieel dat AI in de zorg ondersteunend is en niet leidend. Want

Dr. Eelko Huizingh werkt bij de vakgroep Innovatiemanagement & Strategie van de Rijksuniversiteit Groningen en is auteur van het boek Innovatiemanagement.

Medicatie snel en veilig individueel verpakt

Willem Langemaat houdt zich het liefste bezig met de ontwikkeling van machines die het individueel verpakken van medicijnen automatiseren. De eigenaar van LO&T (Langemaat Ontwikkeling & Techniek) in Emmen zorgt daarmee voor efficiÎntie in ziekenhuis- en Geneesmiddelen Distributie Systeem (GDS)-apotheken, maar ook op de werkvloer in zorginstellingen.

Medicijnen worden door farmaceutische bedrijven verpakt in blisters, maar in ziekenhuizen en verzorgingshuizen werkt men liever met individueel verpakte medicatie. ,,Door eenheden per persoon en toedieningstijdstip te creÎren, hoeven zorgmedewerkers niet meer te zoeken. Het pakketje bevat immers alles wat de patiÎnt nodig heeftíí, zegt de ondernemer. ,,EfficiÎntie in de zorg is belangrijker dan ooit en er is dan ook veel vraag naar de machines van LO&T.íí Hoewel individueel verpakte medicatie dus tijdwinst oplevert voor zorgmedewerkers kost het uitpakken van doosjes, het verwijderen van pillen uit blisters en het samenstellen van individuele verpakkingen natuurlijk wel veel tijd. Dit gebeurt vaak in ziekenhuis- en GDSapotheken. Door deze processen te automatiseren, wordt ook hier sneller gewerkt.

Creativiteit

Willem Langemaat kwam per toeval in aanraking met de farmaceutische wereld, via diverse opdrachten in de verpakkingsindustrie. De uitdaging van het individueel verpakken van medicatie wakkerde zijn creativiteit aan en al snel ontwierp hij een machine die automatisch blisters uit medicijndoosjes kon duwen. ,,Die eerste jaren bracht ik bijna elk jaar een nieuwe machine op de markt om het proces verder te automatiseren. Ondertussen ben ik altijd blijven werken aan de doorontwikkeling van deze machines, die ik niet alleen ontwerp maar ook zelf bouw. Vanwege de grote vraag is het tegenwoordig noodzakelijk om seriematig te werken. De productie van onderdelen is daarom deels uitbesteed, maar de assemblage doen we nog steeds zelf.íí

ëAutomatisering levert veel tijdwinst op in de zorgí

Langemaat noemt zijn machines ëeenvoudig maar doeltreffendí. Geavanceerde techniek is namelijk niet altijd vereist. ,,Zo worden medicijndoosjes

verzegeld met een sticker, die doorgesneden moet worden om de verpakking te openen. Met een eenvoudig mesje op de juiste plaats in de machine is dit probleem opgelost.íí Uniek aan deze

Deboxmatic is dat de blisters gescheiden worden van doosjes Èn bijsluiters. Daardoor hoeven bijsluiters en blisters niet meer handmatig gescheiden te worden. Verder is de machine eenvoudig door de gebruiker in te stellen op medicijndoosjes van elk formaat.

Hele proces

Een andere machine walst tabletten uit blisters. Daarna worden ze verpakt in de zogeheten medicijnrol, die bestaat uit een lint zakjes. Deze worden vanuit de zakjesrobot op een haspel gerold, waarvoor LO&T de Reelmatic ontwikkelde. In schouwmachine wordt met een Vision-systeem van elk zakje een foto gemaakt om de inhoud te controleren en daarvoor moeten de medicijnen verspreid in het zakje liggen. De Vibromatic van LO&T verenkelt en verspreidt de medicatie door middel van een uniek trilsysteem, dat zorgt voor optimale spreiding voordat de lintzakjes de schouwmachine in gaan. Daar wordt de grote rol vervolgens in kleine rolletjes per patiÎnt verdeeld. Met de Rollmatic wordt er in een paar seconden een ëwikkelí van gevormd die in een brievenbuspakket verpakt kan worden. Ook het opzetten van het brievenbusdoosje, scannen van de unieke barcode, aanbrengen van de daaraan gekoppelde NAW-gegevens, controleren en sluiten van het doosje is door LO&T geautomatiseerd.

Doorontwikkeling heeft ervoor gezorgd dat machines sneller, slimmer of kleiner worden. Zo kan de machine die tabletten uit blisters walst inmiddels ook tellen en vullen. Verder kan er een afzuigsysteem toegevoegd worden, wat voorkomt dat de gebruiker eventuele medicijnresten inademt. Langemaat: ,,Maar we ontwikkelen ook nog nieuwe systemen. Nu is dat bijvoorbeeld een volledig geautomatiseerd, modulair opgebouwd sorteersysteem dat gemakkelijk aangepast kan worden op groei.íí

Partner gezocht

Langemaat is inmiddels halverwege de zestig en zou zich graag nog jaren bezighouden met ontwikkeling. De internationale klantenkring vraagt echter ook aandacht en de ondernemer is dan ook op zoek naar een bedrijf dat bijvoorbeeld het intellectueel eigendom van LO&T wil overnemen en de verkoop, assemblage en aftersales van de standaard machines wil verzorgen. Zelf blijft hij graag betrokken bij het bedrijf als ontwikkelaar. ,,Ik hoop een partij te vinden die affiniteit heeft met techniek en farmacie, maar ook lef heeft en de wens om klanten in deze nichemarkt optimaal van dienst te zijn.íí

langemaatontwikkelingentechniek.nl

Willem Langemaat werkt momenteel aan de ontwikkeling van een sorteersysteem.

Bestaande machines worden doorlopend doorontwikkeld.

NeuroRC: de kracht van het brein bij niet-aangeboren hersenletsel

Niet meer kunnen werken of sporten, overgevoelig voor prikkels, last van hoofdpijn, vermoeidheid en eenzaamheid. Die mogelijke gevolgen van niet aangeboren hersenletsel zijn de dagelijkse realiteit voor zoín 650.000 mensen in Nederland. Moet je daarmee leven? Vier jonge mensen kunnen je vertellen dat het echt anders kan. ìHet is bizar wat ik nu alweer kan.î

Jaarlijks komen er in ons land door ongeluk of ongeval zoín 40.000 gevallen bij van niet aangeboren hersenletsel, zoals een hersenkneuzing. Een aanzienlijk deel van hen houdt langdurige, onzichtbare gevolgen over aan dat ene moment: overprikkeling door licht en geluid, vermoeidheid, concentratieproblemen en stemmingsklachten. Hun dagelijks leven verandert vaak ingrijpend. Veel ëgewoneí dingen ñ werken, samen eten, in de zon wandelen, winkelen of je favoriete muziek luisteren ñ leiden tot ernstige overbelasting of fysieke klachten. En vaak tot eenzaamheid. Want wie het overkomt, wordt weinig begrepen en trekt zich vaaknoodgedwongen- terug.

Negen jaar een teruggetrokken bestaan ìLeer er maar mee levenî en ìontwijk zoveel mogelijk prikkelsî zijn veelgehoord adviezen. Weet ook Celyn (19 jaar). Ze is negen als ze met haar fiets door een auto wordt geschept, meters verderop op straat belandt en twee weken in coma ligt. Haar gebroken been herstelt, haar hoofd niet. Ze leeft negen (!) jaar een teruggetrokken bestaan. Hoe graag ze ook wil, ze kan simpelweg niet doen wat leeftijdsgenootjes doen: zorgeloos en energiek het leven ontdekken.

Meindert (31 jaar) maakt anderhalf jaar geleden een ongelukkige vreugdesprong en stoot zijn hoofd tegen een deurkozijn. Einde werk, einde actieve sportbeoefening, einde voorzitterschap van de kaatsvereniging. Maaike (nu 37 jaar) leeft er zeven jaar mee: na een ongelukkige tackle op het voetbalveld verandert haar hele leven. Altijd moe, ze loopt als een verdwaasde in de wereld die ze daarvoor bruisend van energie aankan. Werken is het enige dat ze uit alle macht volhoudt. Tot ze niet meer kan. Zo vergaat het ook DaniÎlle (30 jaar) nadat ze op een feestje haar hoofd stoot. Het wordt vallen en opstaan, leren leven met beperkingen, weer bij haar ouders moeten wonen. Na een fase van ëhet gaat weer beterí stort ze in. De weg kwijt, opgebrand. En radeloos, net als Celyn, Maaike en Meindert: want je wilt van alles, maar het lukt gewoon niet. Je bent een ander mens geworden. En niemand lijkt bij machte jou te helpen: eigenlijk ben je afgeschreven. Leer er mee leven.

Ons brein kunnen we trainen naar herstel Niet aangeboren hersenletsel (NAH) kent verschillende oorzaken. Sportletsel, een fiets, auto

of bedrijfsongeluk, een val. Behandelingen verschillen enorm. Sommige mensen herstellen, anderen helemaal niet. ÑGelukkig zien we dat onze behandeling in cognitief opzicht voor veel mensen positief werktî, vertelt psycholoog Greetje Capelle. ÑOns onderzoek wijst uit dat het voor herstel niet uitmaakt hoe lang je al met dat letsel rondloopt.î De behandeling die NeuroRC ontwikkelde, bestaat uit een 12 weken durend programma, gericht op herstel, vitaliteit en perspectief. ÑOns brein is plastisch. Het blijkt uitstekend te trainen, zeker als je het combineert met leefstijlinterventies op het gebied van voeding, slaap en beweging en bewust leert omgaan met alledaagse stresssituaties.î

Na de intake en een zorgvuldige voorbereiding op de intensieve behandeling, worden cliÎnten in optimale omstandigheden en onder professionele begeleiding getraind in het opnieuw leren omgaan met zware fysieke en mentale inspanning. En dat af te wisselen met bewust herstel en jezelf weer activeren tot een volgende inspanning. ÑWe zoeken onder andere naar omstandigheden waarin het brein makkelijker nieuwe verbindingen aanmaakt en kan herstellen, waardoor prikkelgevoeligheid, vermoeidheid en hoofdpijn verminderen en je weer meer aankunt. Door jezelf te trainen in een bewuster ritme en gezonde gewoonten, leer je weer beter omgaan met drukte, spanning en prikkelsî, legt sport- en prestatiepsycholoog Kees Wallis uit. Hij is een van de bevlogen teamleden van NeuroRC, dat naast hem en Greetje bestaat uit (GZ) psychologen, sport- en bewegingswetenschappers, een fysio- en oefentherapeut, een stressexpert, een arts en wetenschappelijk onderzoekers. Mensen volgen hun programma samen met een maatje, om elkaar te steunen in wat ze doormaken. ÑHet draagt bij aan resultaat, we stemmen de duoís waar mogelijk verfijnd op elkaar af.î

Knokken voor een wereld van verschil Ze hebben ervoor moeten knokken. Ook financieel, want de behandeling wordt (nog) niet vergoed door zorgverzekeraars. Maaike vroeg het haar werkgever, die de helft voor haar betaalde. Anderen haalden het geld in eigen kring op, bijvoorbeeld met crowdfunding zoals DaniÎlle. ëíNatuurlijk willen we dolgraag de erkenning van verzekeraars, zodat we iedereen direct kunnen helpenî, stellen Greetje en Kees. ÑWe doen vanaf

het begin veel onderzoek, maar zitten nog in de fase naar externe validatie. De eerste stappen daarvoor zijn gezet.î

Hoop doet leven, vertellen vier jonge stralende mensen nu hun leven binnen enkele maanden zo positief is veranderd. ÑDit maakt een wereld van verschilî, zeggen Meindert en Maaike, die klaar zijn met het programma. Maaike werkt zelfs alweer 32 uur, Meindert heeft weer energie voor het gesprek over re-integratie en is vooral dolblij dat hij eindelijk een levenslustige vader kan zijn voor Milan, die geboren werd kort na zijn noodlottige kopstoot. ÑEn ik ben, goed voorbereid en in overleg met mijn behandelaren, zelfs naar Lowlands geweest. Voor mij was dat een oefening voor herstel: ontdekken hoe ik met prikkels en mijn belastbaarheid omgaî, zegt de muziekliefhebber trots. ÑIk had nooit verwacht dat nog een keer te kunnen.î

Hoe zien maatjes Celyn en Danielle het na negen weken programma? ÑIk kom nu op plekken waar ik nog nooit ben geweest, doe dingen als hobbyfotograaf die ik niet meer voor mogelijk hieldî, zegt Danielle, die ook zin heeft weer te werken. ÑEerlijk gezegd had ik de moed al opgegevenî, zegt Celyn, die vorige week voor het eerst van haar leven samen met een vriendin een middag in Leeuwarden heeft geshopt en daarna nog een bioscoopje pakte. En de volgende dag kon de voetbalster van Heerenveense Boys met volle teugen genieten van een wedstrijd van SC Heerenveen. ÑHet is soms gewoon bizar.î Dat geldt ook haar ouders, die na negen jaar hun nu stralende, energieke dochter eindelijk gelukkig zien leven.

Nooit opgeven

Geef niet op! Er is een behandeling die wel helpt, zeggen ze tegen mensen die ook maar moesten leren leven met Niet Aangeboren Hersenletsel. ÑJij doet niets foutî, zegt DaniÎlle. ÑAl met de intake had ik voor het eerst in jaren het gevoel dat zorgprofessionals mij begrepen. Het is een warm bad.î

NeuroRC in Leeuwarden verwelkomt mensen die willen werken aan herstel van cognitieve functies Nieuwsgierig naar de behandeling en de resultaten? Check de QR-code!

Maaike in de Activatiefase middels de neuro-HIIT o.b.v. Greetje

Breintraining met vlnr Danielle, Meindert, Kees, Maaike, Celyn

Honderden start-ups zien jaarlijks het levenslicht. Veel daarvan groeien op tot een stabiele onderneming, sommige stranden vroegtijdig, een heel klein deel verovert de wereld. Wie zijn die starters, wat willen ze, wat doen en laten ze ervoor, waar willen ze heen? Start Me Up duikt in een wereld vol beloften, onzekerheid, doorzettingskracht, visie en hard werken

Aaltjesonline

WIE Jos Schultinga en Kevin van der Kooi

WAT Aaltjes voor de bestrijding van ongedierte

WAAR Groningen

WAAROM Om mensen een biologisch bestrijdingsmiddel te geven

WANNEER sinds 2021

HOE Door slimme marketing en verstand van zaken

Ze bevolken steeds meer tuinen en bestrijden er op geheel natuurlijke manier naaktslakken, engerlingen, emelten, insecten, kevers, rupsen en nog veel meer insecten. Aaltjes zijn minuscule wormpjes die parasiteren op hun vervelende gastheer en zo de tuinier ten dienste staan. Vanuit Groningen vallen ze in groten getale op deurmatten in Nederland, Duitsland en België. Gelukkig wel mooi verpakt in de Groningse Rivierenbuurt.

Aaltjesonline bestaat nog maar een paar jaar, maar groeit nu al uit zijn jasje. Binnenkort verhuist de start-up naar een groter pand achter de Euroborg. Tot het zo ver is, doet de voormalige huisartsenpraktijk dienst. Dagelijks worden er honderden zakjes vol geschept met koude aaltjes en naar klanten gestuurd.

,,Ja, dit gaat heel hard’’, vertelt Kevin van der Kooi. Samen met Jos Schultinga begon hij het bedrijf 4 jaar geleden. ,,Intussen zijn we marktleider in Nederland.’’ Dat is vooral heel mooi omdat het nogal een groeimarkt is. ,,Steeds meer mensen hechten belang aan duurzaamheid, eco, biologisch, het klimaat. Tel daarbij op dat aaltjes geweldig werken en dan snap je dat de vraag groeit.’’

De soorten aaltjes die vanuit Groningen het land overspoelen, zijn speciaal gekweekt om insecten en ander ongedierte aan te vallen. Ze worden in de koeling bewaard in droge kleipoeder. Thuis meng je ze in een gieter, komen ze tot leven en gaan ze aan het werk. Ze vreten zich een weg in het lichaam van de emelt, kever of slak en doden het ongewenste diertje. Van der Kooi: ,,Het werkt ook heel goed preventief. Giet ze vóór het seizoen op je gazon en engerlingen hebben veel minder kans.’’

Jos Schultinga kwam er vlak na de coronacrisis mee in aanraking en wist: dit is geweldig. Hij vroeg marketingexpert Kevin van der Kooi erbij en zo begon het, in de tuin en huiskamer van Jos. ,,Het liep eigenlijk meteen al. Elk jaar groeien we sindsdien met zeker 150 procent. Jos deed de aaltjes, ik nam de website voor mijn rekening. Sinds vorig jaar doe ik dit fulltime, daarvoor had ik mijn oude baan ernaast.’’

De twee worden geholpen door e-commerce manager René Koops en een paar krachten die de aaltjes wegen en verpakken, etiketten plakken, doosjes vullen en opsturen. Dat gaat

AALTJES VLIEGEN DE GRONINGSE DEUR UIT

de hele dag door. ,,We hebben nu een handvol mensen op de loonlijst staan. Het werkt, maar we lopen hier tegen de grenzen aan. De aaltjes worden per palet hier geleverd, maar dat past allemaal niet lekker. Er komt behoorlijk wat gesjouw aan te pas. Datzelfde geldt voor de doosjes. Daarom zijn we zo blij dat we een nieuw onderkomen hebben gevonden.’’

Daar kan de groei rustig doorgaan. En dat zit er wel in, weet Van der Kooi. ,,Dit is een prachtig product dat in de lift zit qua aandacht. Wij gaan mee omhoog. Afgezien daarvan heb je niet te maken met retourzendingen en kunnen de pakketjes meestal door de brievenbus. Allemaal heel gunstig.’’

Je hebt wel te maken met levende wezentjes, dat is de andere kant. De aaltjes worden bewaard op koelkasttemperatuur. Wordt het warmer, dan worden ze actief en overleven

ze niet lang. Op te hete dagen blijven de aaltjes daarom in Groningen. ,,Goede instructies voor onze klanten zijn essentieel. Wij adviseren om ze snel in te zetten of anders in de koelkast te bewaren.’’

Er is nog één risicofactor waar Aaltjesonline mee te maken heeft: de productie van aaltjes. ,,We hebben gelukkig verschillende leveranciers, maar de populariteit wordt zo groot, dat de productie ook flink moet worden opgeschroefd. En het is niet makkelijk om deze specifieke aaltjes te kweken. Dus ja, we onderzoeken ook of we dat zelf zouden kunnen op den duur. Maar daarmee zitten we nog maar in de verkennende fase hoor.’’

TEKST JEAN-PAUL TAFFIJN FOTO’S NIENKE MAAT

Ferro-Flowbatterij

WIE Chiel Hoogenkamp en Robin Mol

WAT Batterij op ijzer

WAAR Groningen

WAAROM Om een veiliger, flexibeler en duurzamer alternatief te bieden

HOE Door technisch vernuft en veel testen

TEKST JEAN-PAUL TAFFIJN

FOTO’S PETER WASSING

Batterijen worden steeds belangrijker in onze geëlektrificeerde wereld vol groene stroom. Maar: er kleven nogal wat nadelen aan de gebruikelijke varianten. Ze zijn gemaakt van delfstoffen die lastig te krijgen zijn, vaak uit landen met slechte omstandigheden. Er komt nogal wat giftige chemie aan te pas ook en ze gaan niet lang mee. Dat kan beter, dachten twee schoolvrienden uit Drenthe. Ze testen nu hun prototype van een ijzer-flowbatterij.

,,Ons systeem heeft meer voordelen’’, vertelt Chiel Hoogenkamp. Hij werkt aan zijn FerroFlowbatterij in een gehuurde ruimte in Joostens Werkplaats in Groningen. Twee jaar geleden begon hij eraan samen met Robin Mol. ,,De eerste experimenten waren bij hem in de tuin in Groningen. Toen dat lukte, hadden we een serieus eurekamoment.”

De twee techneuten (elektrotechnicus en werktuigbouwkundige) kennen elkaar van de middelbare school en delen een fascinatie voor alles wat met de energietransitie te maken heeft. Nadat ze elkaar een filmpje hadden gestuurd over flowbatterijen met vanadium, begon de fascinatie voor deze techniek. ,,We waren hier nog niet bekend mee en moesten nog veel onderzoek verrichten. Daarna zagen we er serieus toekomst in. We wilden er écht wat mee doen.’’

Maar, dachten de twee: vanadium is niet ideaal. Zou het niet met ijzer kunnen, een veel meer voorkomende metaal dat bovendien eenvoudig te delven is. ,,IJzer is twintig keer goedkoper dan vanadium.’’ Ook niet onbelangrijk: het kan niet branden, in tegenstelling tot een normale batterij. De ijzerdeeltjes zitten in zout dat oplosbaar is in water. Een ijzerbatterij dus, maar dan wel één die werkt met twee vloeistoftanks – een positieve en een negatieve. Tussen de twee tanks zit de ‘celstack’, waar de uitwisseling van ionen plaats vindt om een chemische reactie te laten ontstaan: de batterijen worden geladen of ontladen. Hoogenkamp: ,,Ons huidige prototype bestaat uit zes van die cellen.’’

In tegenstelling tot bestaande batterijen zit de energie niet opgeslagen in het elektrodemateriaal, maar in de vloeistof die zich in de externe tanks bevindt. Door de circulatie van deze vloeistof door de cel ontstaat er een constante flow van nieuwe ionen langs het semipermeabele membraan. De positief geladen delen van deze stoffen kunnen door het membraan heen migreren, terwijl de negatieve dit niet kunnen. Dit maakt dat het proces omkeerbaar is.

„Wij zijn bezig met het ontwikkelen van een

BATTERIJ OP IJZER EN ZOUT

chemie die continu in een oplosbare vorm kan bestaan. Dit onderscheidt ons van de huidige markt, want de huidige ijzerbatterijen zijn zogenoemde hybridesystemen, waar aan één zijde nog steeds vaste stof ijzer ontstaat. Verder willen we ons onderscheiden met een modulair schaalbaar systeem.”

Hoogenkamp en Mol bouwen aan hun batterij – en hun bedrijf – in de avonduren en weekenden. Ze werken allebei ‘gewoon’ 40 uur, maar hopen dat ze snel van hun eigen

vinding kunnen leven. „We doen nu marktonderzoek en denken dat we in eerste instantie bij agrarische bedrijven een ingang kunnen vinden.”

De ijzer-flowbatterij heeft wat ruimte nodig. „We denken nu aan twee tanks van elk 200 liter als basis. De klant kan vervolgens tanks bijbestellen om de energiecapacitieit van het systeem verder uit te breiden. Tussen deze tanks plaatsen we de cellen en een kleine pomp om de ideale flow te verkrijgen. In de batterij kan groene stroom van bijvoorbeeld zonnepanelen worden opgeslagen. En dat kan veel langer dan met een lithiumbatterij zoals die nu verkocht worden. De zelfontlading is bijna nul, wat betekent dat de batterij nauwelijks energie verliest als hij niet wordt gebruikt. Daar komt bij dat onze batterij zeven à acht keer langer meegaat. We rekenen nu op ongeveer 25.000 cycli”.

Dankzij het modulaire ontwerp zijn alle onderdelen afzonderlijk vervangbaar, ook de vloeistoffen, wat de levensduur verder kan verlengen.

Het grootste voordeel voor de klanten is volgens Hoogenkamp dat de ijzerflowbatterij vermogen en energie ontkoppelt. „Bij een gewone batterij is het eenvoudig: verhoog je het vermogen, dan krijg je ook meer energie. Dat hoeft bij ons niet. Meer vloeistof betekent meer energie, meer cellen betekent meer vermogen. We kunnen het volledig aanpassen aan de wensen van de klant. De cellen en tanks zijn beide stapelbaar, je kunt er zo veel aan elkaar koppelen als je wilt.”

In de testfase zitten ze nog, maar de ambities zijn groot. Inmiddels beschikken ze over een serieus dashboard waarop alles te lezen en te regelen is. „Om onze ambities sneller vorm te kunnen geven, zoeken we een geschikte partner om het product naar een hoger niveau te tillen en het project te versnellen.”

ëBewegen is essentieel voor gezondheid, vitaliteit en prestatievermogení

Dat zegt Annelies Wolters, sinds 1 mei van dit jaar CEO van Lode Holding in Groningen, het moederbedrijf van diverse bekende medische technologiebedrijven. Daarmee volgde ze haar vader, Johannes Wolters, op. Het familiebedrijf is al ruim 75 jaar actief met het ontwikkelen van geavanceerde meet- en monitoring technologieÎn, waarmee professionals de prestaties van zowel topsporters als revalidanten kunnen meten en helpen verbeteren.

Naast Annelies maakt broer Freek sinds 1 januari deel uit van de directie, hij is verantwoordelijk voor de financiÎle zaken. ÑWe werkten al een aantal jaren met elkaar samen en aan de visie en missie van ons bedrijf is niet veel veranderdî, vertelt Annelies. ÑDe koers en impact van Lode Holding blijft onverminderd groot. Bovendien doen we het niet alleen; dit is een goed draaiende organisatie met circa 100 professionals die ervoor willen gaan. Zij maken het verschil.î

Maatwerk

ÑWij geloven dat bewegen kan bijdragen aan een lang, gezond en gelukkig leven, dat wordt ook door de wetenschap onderbouwd. Daarom maken en leveren we apparatuur en software die de prestaties van individuen mee helpt te verbeteren. Van topsporter tot revalidant. Wanneer je bijvoorbeeld revalideert van een hartinfarct, dan moet het schermpje op de fietsergometer er prettig uitzien, moet je de motiverende feedback krijgen, moeten de sensoren goed in de gaten houden hoe het met je hart gaat tijdens de training, enzovoort. Dat is waar wij aan werken. De eisen voor een topsporter zijn weer heel anders. Hij heeft behoefte aan robuuste apparaten, die zijn krachten aankunnen en perfect kunnen meten. Voor kinderen gelden weer andere eisen. Kortom, het hart van dergelijke apparaten en de werking is hetzelfde, de uitvoering en vormgeving is voor elke doelgroep maatwerk.î

Ook in preventie spelen de apparaten en software van Lode Holding een belangrijke rol. ÑMensen die worden geopereerd, moeten zo fit mogelijk een traject in. Zij gaan daarom van tevoren al in training. Dat moet wel op goede medische apparatuur gebeuren, met de beste technologie. Preventie is belangrijk, het zorgt voor minder ziekenhuisdagen achteraf en dat bespaart menskracht. De prijs van het niet investeren in technologie is daarom op de lange termijn kostbaarder, denken wij.î

Samen innoveren

Innovatie staat bij Lode Holding voorop.

Annelies: ÑDat doen we niet alleen, maar samen met klanten en andere kennisinstellingen. Zo

hebben we zichtbare innovatie bij de klant, maar ook onzichtbare innovatie in onze producten, die niet direct waarneembaar is. Innovatie vindt op allerlei terreinen plaats, daarmee willen we onze voorsprong in de markt behouden. Een goed voorbeeld is de MR Ergometer, die door niemand anders wordt verkocht.î Lode staat sowieso bekend om haar ergometers. Deze fiets-, loopband-, arm- en ligergometers zijn onmisbaar bij revalidatie, sportgeneeskunde, cardiologie en longfunctieonderzoek. De kwaliteit van de apparaten en de software staan buiten kijf. Niet voor niets gelden Lode ergometers wereldwijd als de gouden standaard.

Kansen

Erop uitgaan, buiten naar binnen brengen en vertellen wat je doet. Het leidt er volgens Annelies toe dat er altijd weer kansen ontstaan. ÑOndernemen in deze tijd is lef hebben en dat laten we zien. Als we iets moois in ontwikkeling hebben en het duurt even voordat we bijvoorbeeld de financiering rond hebben, dan houden we daarnaan vast. Dat is een belangrijke eigenschap van een familiebedrijf en dat geldt zeker voor Lode Holding. We gaan voor de lange termijn en niet voor de op het oog meest logische oplossingen voor de korte termijn. We overwinnen drempels, dat is lef tonen en geloof in jezelf en elkaar hebben. Zo staan we er bij Lode in, als de medewerkers er niet in geloven, dan doen we het niet.î

Het zien van kansen en denken in oplossingen is een eigenschap die Annelies van vader Johannes heeft overgenomen. ÑAls je voelt dat het goed is,

Lode Holding heeft 5 dochterbedrijven: Lode (fabrikant medische ergometrie), ProCare (handelsorganisatie), aXtion (ICT), Umaco (productontwikkeling) en Omnium (herstellen, presteren en fit zijn). De focus ligt op verbetering van menselijk bewegen en presteren.

maar het lijkt onmogelijk, dan wil ik het toch mogelijk maken. Dat is wat Lode Holding bijzonder maakt en daarmee gaan we graag de toekomst in, waarin nog ontzettend veel kansen en mogelijkheden op ons pad gaan komen.î www.lodeholding.nl

Annelies Wolters CEO en Freek Wolters CFO

Housewood

WIE Tymen Boon en Robbin de Roos

WAT Gevelbekleding in alle soorten en maten

WAAR Groningen

WAAROM Om mensen kwaliteit en uniciteit te geven

WANNEER Sinds 2020

HOE Door een slimme onlinekoers in combinatie met een goed oor voor klanten

TEKST JEAN-PAUL TAFFIJN FOTO’S MARJORIE NOË

Je ziet het steeds vaker: huizen die mooi bekleed zijn met hout. Die gevelbekleding komt in toenemende mate van een Groningse start-up: Housewood. En dat heeft alles te maken met de online strategie van het jonge bedrijf. ,,Ik wist vanaf het begin: alleen met een combinatie van ‘online first’ en het centraal stellen van de klant kan dit een succes worden.’’

Dat vertelt eigenaar Tymen Boon vanuit zijn kantoor op het Suikerterrein in Groningen, uiteraard prachtig bekleed met zijn eigen producten. Het ruikt er fantastisch – als je van de geur van vers hout houdt. ,,Dit is een geweldige plek, waar onze klanten graag komen. We zijn zelf altijd bezig met ons eigen hout, zodat iedereen kan zien wat je ermee kan en hoe dat wordt. Het is een natuurproduct. Het in het echt zien is altijd mooier dan vanaf een beeldscherm.”

Maatwerk is het. Boon zocht de afgelopen jaren secuur naar de beste leveranciers van al zijn soorten gevelbekleding. ,,Kwaliteit staat bovenaan. Tevreden klanten zijn essentieel in ons model. We hebben geen standaard producten op voorraad. Eerst is het praten en erachter komen wat iemand écht wil. Daarna gaan we pas produceren.’’

Dat gebeurt niet aan de Suikerlaan, maar meestal bij de leveranciers. Daar wordt op maat gezaagd en van daaruit gaan de producten rechtstreeks naar de klant. ,,10 procent hebben we hier liggen, zodat bezoekers kunnen zien, ruiken en voelen. De rest is bij de leveranciers. Die zagen, schaven en behandelen het hout, precies wat er gevraagd wordt. Ze doen ook zelf het transport, alles volgens de kwaliteit die Housewood vraagt.’’

Dat model werkt. Afgelopen jaar verdubbelde de omzet naar ongeveer 3 miljoen euro. Inmiddels mag het Groningse bedrijf ook grote projecten doen, zoals het interieur van het Centraal Station in Den Haag en geschakelde huizen in woonwijken in den lande. Particulieren weten de Groningers te vinden, steeds meer aannemers komen terug omdat ze te spreken zijn over de service en kwaliteit.

Dat is niet gek voor een onderneming die ontstond in de coronacrisis, toen het leek of iedereen met zijn huis bezig was. Boon: ,,Het hout was toen niet aan te slepen, dat was een goed moment om te beginnen.’’

AMBITIEUZE START-UP OP DE EERSTE RIJ VOOR DUITSLAND

Boon werkte jarenlang bij een houthandel in Drachten en was er al bezig met gevelbekleding. ,,Voor die tijd heb ik van alles gedaan. Ik was werkzaam in de digitale wereld, met gaming, als online marketingspecialist. Met de gekte van de corona heb ik de sprong gewaagd om al die ervaring samen te brengen, zou je kunnen zeggen.’’

Twee jaar geleden trad Robbin de Roos toe als mede-eigenaar. De Drachtster verdiende zijn jonge sporen ook bij een houthandel. Samen kunnen de twee nog harder het gaspedaal intrappen. Volgende halte: Duitsland. ,,Dat begint al redelijk te lopen, maar er is nog een wereld te winnen’’, zegt Boon. ,,Houten gevelbekleding is in de meeste gebieden nog niet zo ingeburgerd als hier. Maar zodra dat begint te komen, willen wij op de eerste rij zitten. Dat is waar we nu hard aan werken.’’

ëMet behulp van data de zorg beter laten functionerení

Dat is het doel van Bince in Assen. Het bedrijf richt zich bewust alleen op de zorgsector, zoals ouderenzorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg. ÑMet behulp van onze technologie kunnen zorgorganisaties beter samenwerkenî, legt algemeen directeur Steven van der Ziel uit. ÑDat is in een tijd van toenemende tekorten essentieel. Met inzichten op basis van actuele data krijgt een zorgorganisatie meer grip op processen, financiÎn en kwaliteit van zorg. Daardoor kunnen sneller de juiste beslissingen genomen worden.î

Het is 15 jaar geleden dat Bince het levenslicht zag. Van der Ziel was werkzaam in de zorg en zag hoe organisaties in die tijd hun managementinformatie verzamelden. ÑHet was vooral technisch, financieel gedreven en niet gebruiksvriendelijkî, zegt Van der Ziel. ÑDat kan beter, dacht ik toen.î In die tijd onderging de bekostiging van de zorg een ingrijpende verandering. ÑZorgkosten werden voortaan vergoed op basis van producten en tarieven die daarbij horen. Dat had tot gevolg dat er veel meer inzicht in het hele traject van de zorg nodig was.î

Pionieren

Eddy Kleinjan, technisch directeur, en de derde compagnon wijlen Robbert Hubner hadden kennis gemaakt met een software product, waarmee Bince de zorgsector kon gaan bedienen. ÑHet was in de beginjaren vooral pionierenî, zegt Kleinjan, Ñmaar zo langzamerhand kregen we steeds meer voet aan de grond.î In 2013 mocht Bince voor een grote regionale opdrachtgever een dataplatform opzetten en dat vormde uiteindelijk de basis van het bedrijf. Kleinjan:Ñ Dit platform is door alle zorginstellingen, groot en klein, te gebruiken. Er staat standaard data in, de basis, die elke organisatie in de zorg nodig heeft. Uiteraard is het mogelijk om dat uit te breiden, afhankelijk van de behoefte van de klant. Denk bijvoorbeeld aan informatie uit zorgregistratie systemen en publieke gegevens van het CBS of Zorgkaart Nederland. Zo kan elke zorgorganisatie over een technisch solide en schaalbaar platform beschikken.î

ëData is de basis voor een goed gesprek en tijdige beslissingení

Inzicht is cruciaal

Inzicht in ontwikkelingen in de zorg is cruciaal, aldus Van der Ziel. ÑDoor data gedreven te werken, kun je betere beslissingen nemen. Als je bijvoorbeeld weet hoeveel ouderen er in de toekomst gebruik gaan maken van ouderenzorg, dan kun je daar je vastgoed op afstemmen en op tijd op aanpassen, je kunt berekenen hoeveel personeel je nodig hebt, in hoeverre ze geschoold moeten worden, enzovoort. De juiste data zorgt er ook voor dat medewerkers zo goed mogelijk, op de juiste plek, worden ingezet. Kortom, zowel beleidsmatig als strategisch kun je dankzij data de juiste keuzes maken.î

ÑWij onderscheiden ons omdat we een generiek informatiemodel hebben, dat door alle zorgorganisaties gebruikt kan worden, maar we bieden daarnaast maatwerkî, gaat Kleinjan verder. ÑDat is bijvoorbeeld afhankelijk van wat een organisatie zelf in huis heeft. Grotere

organisaties hebben vaak zelf een data-analist in dienst, waar kleinere organisaties kunnen terugvallen op onze expertise. Bince zorgt voor continuÔteit, ook bij ziekte of als er geen deskundigheid binnen de organisatie voorhanden is. Er zijn derhalve verschillende vormen van samenwerking mogelijk.î

Op die manier wil Bince samen met haar klanten de zorg slimmer maken en beter laten functioneren. Van der Ziel: ÑWij verzamelen de benodigde data en zetten dat om naar eenduidige taal en informatie.î Wat Bince echter niet kan oplossen is het tekort aan medewerkers in de zorg. ÑDes te belangrijker is het om de zorg zo goed mogelijk te organiseren.î

Patronen signaleren

Het managementsysteem van Bince kan ook patronen signaleren. Van der Ziel:Ñ Denk aan het verloop onder medewerkers, we volgen loopbanen en we brengen de cliÎntenreis in beeld, oftewel wanneer gaan cliÎnten gebruik maken van jouw organisatie en hoe moet je daar vroegtijdig op anticiperen.î

Dat AI hierin ook een rol gaat spelen, behoeft geen nader betoog. Kleinjan:Ñ Met behulp van AI kunnen we bijvoorbeeld voorspellen wanneer iemand gaat vallen. Rapportages uit het verleden

helpen daarbij. Je kunt daardoor, met behulp van historische cijfers, een bepaalde inschatting van de risicoís maken. Dat klinkt wellicht ongeloofwaardig, maar het kan echt. Met de kennis kun je bepaalde cliÎnten daardoor beter in de gaten houden. Noem het een vorm van risicopreventie.î

ÑWe staan nog maar aan het begin van wat er met data allemaal mogelijk isî, besluit Van der Ziel. ÑWe moeten de zorg zo goed mogelijk organiseren, ook over instellingen heen en data gaat ons daarbij helpen. Uiteindelijk wil Bince bereiken dat zorginstellingen met de beschikbare budgetten de juiste zorg kunnen blijven leveren, met de focus op kwaliteit, transparantie en toekomstbestendigheid. Het Managed Dataplatform van Bince kan daar voor zorgen.î www.bince.nl

Steven van der Ziel en Eddy Kleinjan

RESV: samen bouwen aan sterke eerstelijnszorg

Met de kracht van samenwerking willen we bereiken dat de zorg in Friesland beschikbaar en menselijk blijft. Daarom bouwt ROS Friesland aan een Regionaal Eerstelijns

SamenwerkingsVerband (RESV) in Friesland: een verenigd netwerk van eerstelijnszorgverleners die samenwerken met welzijnsorganisaties en gemeenten. Doel is om gezamenlijk de transitie van zorg naar gezondheid en welzijn te maken. Een cruciale pijler hiervan is het faciliteren en stimuleren van Hechte Wijkverbanden.

Waarom samen

Zorgverleners in Friesland hebben hetzelfde doel: goede zorg, dicht bij de mensen. De praktijk laat echter zien dat dit steeds lastiger wordt. Huisartsenposten raken overbelast, personeelstekorten nemen toe en de zorgvraag blijft groeien.

Het antwoord ligt in betere samenwerking. Niet alleen binnen wijken, maar ook op subregionaal en provinciaal niveau. Daarom werkt ROS Friesland aan een RESV: een stevig samenwerkingsverband van eerstelijns zorg- en hulpverleners die gezamenlijk optrekken richting gemeenten, zorgverzekeraars en andere partners. Deze aanpak sluit aan bij de landelijke Visie Eerstelijnszorg 2030 en het Integraal Zorgakkoord (IZA). In Friesland is dit vertaald naar het FrIZA, waarin zorgorganisaties, gemeenten en welzijnspartijen samen plannen ontwikkelen en uitvoeren (zie in een eerder artikel in deze zorgspecial). ROS Friesland is hierbij de trekker van het fundament 'versterking eerstelijnszorg'. Hiervoor heeft zij namens de regio o.a. de ZonMw-uitvoeringssubsidie aangevraagd en toegekend gekregen.

EÈn aanspreekpunt

Het RESV is geen extra loket of bureaucratisch systeem, maar een netwerk van professionals in en om de eerstelijn dat weet wat er speelt Èn samen besluit hoe de zorg slimmer, menselijker en toekomstbestendig kan worden georganiseerd. Denk aan het maken van regionale afspraken, het herverdelen van taken, het efficiÎnter inrichten van processen of het inkopen van zorg.

ROS Friesland vervult hierin een centrale rol. Als onafhankelijke partij verbindt en ondersteunt zij de eerstelijnszorg. Ze begeleidt bij het opzetten van het RESV, faciliteert overleggen en zorgt dat de samenwerking op gang komt en kan versnellen ñ juist in een netwerkstructuur waar niemand ëde baasí is.

ÑWe helpen de beweging op gang en brengen de vaart erin. Dat doen we door te luisteren, vragen te stellen, structuur aan te brengen en vooral door

Wat doet ROS Friesland?

ROS Friesland is een Regionale Ondersteuningsstructuur (ROS) voor de regio Friesland en maakt deel uit van een landelijk dekkend ROS-netwerk. Als kennis- en expertisecentrum zijn wij een dynamische en innovatieve organisatie. Wij bevorderen samenwerking en stimuleren innovatie tussen alle partijen in en om de eerstelijnszorg. Meer weten? Scan de QRcode en bezoek onze LinkedIn-pagina.

gemeenschappelijkheid te zoeken om deze transitie samen te realiseren.î aldus adviseur Iris Nawia-Strating (ROS Friesland).

Hechte Wijkverbanden

Hechte Wijkverbanden zijn de basis. Het RESV zorgt dat lokale teams beschikken over goede afspraken, gezamenlijke voorzieningen en een stevige regionale stem. Zo versterken de wijk en het RESV elkaar wederzijds. Inwonersparticipatie is hierin van groot belang: alleen door Ècht in gesprek te gaan met inwoners, weten we wat er leeft en kunnen we samen gerichte plannen ontwikkelen.

Wat merken inwoners?

Voor de Friese inwoner betekent dit: zorgverleners werken beter samen en schakelen sneller. Of iemand nu bij de huisarts of het wijkteam aanklopt: er wordt op wijkniveau afgestemd wie de best passende hulp kan bieden.

Daarom bouwt ROS Friesland niet alleen aan het RESV, maar ook aan Hechte Wijkverbanden. In wijken en dorpen werken zorg en welzijn samen in kleine, lokale teams waarin professionals elkaar persoonlijk kennen. Waar nodig sluiten ook andere disciplines aan, zoals apothekers, fysiotherapeuten of complementaire zorgverleners.

Aanpak

Samenwerken zonder centrale sturing is niet eenvoudig. ROS Friesland gebruikt daarom inzichten uit de veranderkunde en bouwt stap

voor stap aan netwerken, met vertrouwen als fundament.

Deze aanpak zie je terug in de video over Hechte Wijkverbanden van ROS Friesland, waarin professionals hun ervaringen delen.

Scan de QR-code om de video te bekijken.

Samen vooruit

Het RESV is er niet alleen vÛÛr zorgprofessionals, maar vooral ook v·n hen. Iedereen in de eerstelijn ñ van opbouwwerker tot huisarts, van acupuncturist tot diÎtist ñ kan meedenken, meedoen en meebouwen.

ROS Friesland laat zien dat verandering niet van bovenaf hoeft te komen. Het begint met mensen die elkaar opzoeken en zeggen: ìLaten we het samen beter maken.î ROS Friesland ondersteunt en versnelt deze beweging.

www.rosfriesland.nl

STEM OP JE FAVORIET!

De Duurzame Dertig van 2025 is bekend.

Nu is het aan onze lezers: wie is jouw favoriet en verdient de publieksprijs?

De winnaar ontvangt € 50.000 aan mediategoed in onze titels.

Stemmen kan tot en met 5 oktober 2025 Scan de QR-code of ga naar www.duurzamedertig.nl en breng je stem uit!

INNOVATIES

BioFashionTech

Brllnt Green Group

Butter Bridge

DWPK

Europrovyl

Innovatiehub Oost-Groningen

pr8-design.nl

Resato Hydrogen Technology

Stevast Techniek

Zwartwoud

DUURZAME SAMENWERKING

Bedrijvenpark Edama

Caparis & Zijlstra Beroepskleding

Greeninclusive

Green Business Challenge

Oerol Festival

Partners:

SV Bedum

Tante Restante

Van Pallethout

Voedselbank Smallingerland

WILDLANDS & NHL Stenden

MENS EN LEEFOMGEVING

Better foar letter

Cadanz Welzijn

EVISE BV

FIXbrigades Noord-Nederland

Green Gear

Mr. & Mr. Vegan Dining

Stichting Groener Groningen

Twinkeltje van Daphnes moeder

Wheelshare

Yn’e Sinne Farm

Initiatiefnemers: Circulair Friesland, Circulair Groningen, Dagblad van het Noorden, Friesch Dagblad, Leeuwarder Courant, Noord-Nederland verdient Circulair, VNO-NCW MKB Noord.

Private equity had lange tijd een slechte naam bij ondernemers. Ze zagen bepaalde investeerders als sprinkhanen die bedrijven kwamen leegvreten en daarna vertrokken. Wie toch met hen in gesprek ging, deed dat vaak achter gesloten deuren. Dat beeld is gekanteld: verkoop van een bedrijf is niet langer taboe

SPRINKHANENMODEL IS PASSÉ

‘Als een bedrijf vroeger geen opvolging had, sloot het niet zelden gewoon zijn deuren”, aldus Tim van der Meer, partner bij overnamespecialist Marktlink. „Doodzonde, want een onderneming vertegenwoordigt waarde.” Dat is nu wel anders. Liefst zeven op de tien ondernemers overwegen hun bedrijf tussen nu en tien jaar geheel of gedeeltelijk te verkopen, zo blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van de overnamespecialist.

Voor de 146-jaar oude koffiebranderij Peeze in Arnhem was samenwerking met een externe partij een must om te overleven. „Het runnen van een mkb-bedrijf wordt steeds complexer”, aldus ouddirecteur en mede-eigenaar Timmo Terpstra. „Om het hoofd boven water te houden heb je schaalgrootte nodig.” Toch vond hij het lastig om de juiste strategische partner te vinden.

FAMILIEGEVOEL

„Hoewel de familie Peeze zelf sinds 1985 geen directe rol meer speelt in het bedrijf, is het familiegevoel nog steeds aanwezig. Ik voel een verantwoordelijkheid om dat te behouden.” De koffiebranderij ging in 1985 over naar een schoonzoon van de familie. Terpstra nam hem in 2007 over via een management buy-out. „De toenmalige eigenaar had geen goed gevoel bij externe investeerders. Hij was bang dat het familiegevoel zou verdwijnen.”

Om de identiteit van het bedrijf te waarborgen heeft Terpstra ervoor gekozen om zich met Peeze aan te sluiten bij de Coffee Growth Group, een alliantie van Nederlandse koffiebedrijven en investeringsmaatschappij Berk Partners. „We blijven zelfstandige bedrijven, maar zaken als inkoop, automatisering en HR doen we samen. En we kunnen bij elkaar in de keuken kijken en zo van elkaar leren. Mkb-bedrijven proberen allemaal het wiel opnieuw uit te vinden.”

Marktlink, actief in tien landen, begeleidt jaarlijks zo’n 150 transacties van bedrijven met een bedrijfswaarde tussen de 5 en 500 miljoen euro. Bij 80 procent is direct of indirect private equity betrokken.

NOODZAKELIJK GOED

„Van onnoodzakelijk kwaad naar noodzakelijk goed”, schetst Van der Meer de transformatie die de investeringssector heeft doorgemaakt. „Als je vroeger in zee ging met een investeerder, ging men ervan uit dat het slecht ging met het bedrijf. Inmiddels is het niet meer weg te denken in het groot mkb. Niet alleen als er geen opvolging is, ook om groei te faciliteren.”

Begin juli verkocht de Tilburgse ondernemer Tijn Mutsaers zijn energieadviesbureau Flink Nederland aan het Duitse Ista, een wereldwijde dienstverlener op het gebied van energie- en vastgoedbeheer. „Ik wil Flink laten uitgroeien tot een pan-Europese speler. Voor elke bedrijfsfase kan het nodig zijn om een ander type leiderschap in te zetten, en het is belangrijk daar op tijd mee aan de slag te gaan.” Voorlopig blijft hij zelf aan het roer staan van het adviesbureau dat zelfstandig blijft opereren. Mutsaers ziet zichzelf als een ondernemer die wil bouwen, maar de afbouw en de inrichting laat hij graag aan iemand anders over. „Ista wil het energiebedrijf van de toekomst worden. Zij zien onze dienstverlening als aanvullend en ze kunnen ons helpen bij de uitrol naar andere landen. Ze hebben daar al klanten die ik mijn diensten kan aanbieden.” Voor de Tilburgse ondernemer was private equity geen optie. „Die bieden een zak geld en doen hun kunstje.”

JUISTE PARTNER

Dat beeld wordt niet gedeeld door Hylke Hertoghs van Marktlink Capital, de investeringstak van de overnamespecialist. „De werkwijze is echt veranderd. Het sprinkhanenmodel heeft geen bestaansrecht meer. Er zijn heel veel gespecialiseerde fondsen die echt kijken waar en hoe ze waarde kunnen toevoegen.”

Hij schat dat er zeker 40.000 private equity-maatschappijen zijn in de Verenigde Staten en Europa. „Iedereen met een zak geld, kan er één beginnen. Er zitten dus ook rotte appels tussen. De juiste partner vinden is daarom heel belangrijk.”

TIM VAN DER MEER EN HYLKE HERTOGHS

De

term

‘corporate antropoloog’ bedacht Jitske

Kramer

zelf.

Met haar nieuwste boek Tricky Tijden

wil ze

mensen en bedrijven door deze periode van grote onzekerheid

loodsen, door ze ‘rond het kampvuur’ te krijgen. „Ik wil dat mensen hun vooringenomenheid loslaten.”

TEKST DAAN VAN LENT FOTO’S LARS VAN DEN BRINK

‘WE HEBBEN MAGIE NODIG, NIET ALLEEN WINSTBEJAG’

Op het podium van het BIMhuis in Amsterdam gaat Jitske Kramer (52) in de spotlights staan en begint een brief voor te lezen. „Beste ceo’s, beste decanen en hoogleraren van internationale businessschools, politieke leiders, bestuurders en commissarissen”, zegt ze tegen het publiek. „U heeft decennialang gefaald. U heeft winstmaximalisatie en aandeelhouderswaarde tot ideologie en tot wet verheven. Maar als winstmaximalisatie regeert, dan sterft de democratie”, besluit ze.

In de volle zaal zitten niet veel van de ceo’s aan wie ze de brief heeft gericht. Wel een gevarieerde groep mensen die af zijn gekomen op de lancering van de Engelstalige versie van haar negende boek, Tricky tijden Dat beschrijft hoe bedrijven, teams en individuen kunnen omgaan met onzekerheid. De publicatie is goed getimed, nu veel bedrijven in onzekerheid verkeren door handelsoorlog en geopolitieke spanningen, klimaatverandering veel mensen ongerust maakt, onvrede heerst over ongelijkheid en samenlevingen polariseren.

Kramer is ‘corporate antropoloog’, een betiteling die ze zelf heeft bedacht. Met haar bureau Human Dimensions organiseert ze lezingen en trainingen voor bedrijven en overheidsinstanties over cultuurverandering en inclusiviteit, waarbij ze lessen uit de antropologie gebruikt. Ze is uitgenodigd om in januari te komen spreken op het World Economic Forum in Davos, de jaarlijkse bijeenkomst van toplieden uit het bedrijfsleven en politici.

KLEIN EN PERSOONLIJK

Zeventig minuten is ze aan het woord in het BIM-huis, nadat de zaal is opgewarmd door cabaretier en presentator Dolf Jansen. Die is tevens haar levensgezel, en samen geven ze soms onder de noemer ‘Kennis & Comedy’ lezingen voor bedrijven. Als in de show van een cabaretier weeft ze verhaallijnen door elkaar om te vertellen hoe we, van individu tot samenleving als geheel, met onzekerheid kunnen omgaan.

Daarbij maakt ze het klein en persoonlijk door te vertellen hoe ze zelf tijdens een periode van ernstige ziekte in een diep dal

terechtkwam en stap voor stap een persoonlijke transformatie doormaakte. Voor de volle zaal schetst ze hoe ze aan alles in haar leven twijfelde. Hoe ze uiteindelijk afscheid nam van haar baan en ondernemer werd, Leusden als woonplaats – „Hoe was ik daar terechtgekomen?” – verruilde voor Utrecht, en haar vriend verliet. „Ooit was die relatie een goed idee, maar is dat het nog?” En hoe ze, en met hulp van wie, daar de moed voor verzamelde.

Met die brief aan ceo’s trekt ze het thema naar de samenleving, om aan te geven hoe die de afgelopen decennia is gedreven door rendementsdenken en efficiëntie, en veel mensen zich daardoor vervreemd voelen en hun richting kwijtraken. Hoe die samenleving is vastgelopen, en er grote onvrede is over uitputting van de planeet en ongelijkheid tussen mensen.

Rode draad door haar presentatie is een verhaal over een tocht die ze met wandelschrijver Tristan Gooley – expert in ‘natuurlijke navigatie’, bijgenaamd Sherlock Holmes van de Natuur – heeft gemaakt door een Zuid-Engels bos. Daar liet hij haar met opzet verdwalen en zelf de weg terugvin-

den. Belangrijkste les van Gooley: erken dat je verdwaald bent, anders overleef je het niet.

Anders gezegd: zie de realiteit onder ogen –als individu, organisatie of samenleving –hoe moeilijk dat ook is en hoeveel angst en onzekerheid dat ook veroorzaakt. Dat is essentieel om de weg terug te vinden, om te vermijden dat het brein in cirkels gaat lopen.

SNAAR BIJ PUBLIEK

Zoek dus geen ‘plek aan de horizon’, als je niet echt weet waar die plek is. Dit kun je zien als metafoor voor een ‘visie’ van een organisatie of een samenleving, betoogt Kramer. Daarmee raakt ze een snaar bij het publiek, waarin naast enkele antropologen veel managers zitten.

En het uiteindelijke advies, afkomstig uit het Britse leger: ‘make a cup of tea’. In de natuur kan je alleen thee maken als je hout sprokkelt, water vindt en een vuur maakt. Ze moest lachen toen Gooley haar dat vertelde. Maar ze merkte dat je door de praktische stappen die je moet zetten tot rust komt en beter kunt nadenken. „En wie had

het theezakje bij zich?”, grapt Dolf Jansen in de vraag-antwoordsessie na de presentatie van Kramer. „Dat was ik natuurlijk.”

Tot slot van haar verhaal over de dwaaltocht in de natuur komt Kramer bij de metafoor van het kampvuur. Als je als groep verdwaalt, liggen verdeeldheid en zoeken naar zondebokken op de loer. Samen rond het kampvuur zitten, met die kop thee, en verhalen en gedachten uitwisselen zorgt voor verbinding. En die heb je nodig om samen de weg terug te vinden.

In haar lezingen en boeken werkt Kramer volop met metaforen en archetypen. Om tot nadenken aan te zetten, te provoceren, iets te laten schuren. In Tricky tijden passeren voodoo, magiërs, jokers en ook kampvuren de revue.

„Van mij moet je geen vijfpuntenplan verwachten in een lezing”, zegt Kramer de volgende dag op het terras van de Ysbreker, aan de Amstel in Amsterdam. „Dat vind ik zo makkelijk, zo armoedig. Die managers die vijf stappen van je verwachten die ze de volgende dag kunnen implementeren.”

RARE RITUELEN

Kramer profileert zich al ruim twintig jaar als corporate antropoloog in het bedrijfsleven. Na haar studie reisde ze een tijdje als ‘theaterantropoloog’ met groepen door Oeganda. Terug in Nederland ging ze aan de slag als trainer en leerde de ‘bedrijfstaal’. „Ik vond de taal van managementopleidingen waanzinnig. Het is mijn tweede taal geworden: ik hoor hem, ik snap hem en ik kan ermee spelen. En ik ging alle rare rituelen in bedrijfsculturen bestuderen.”

Ze ging termen uit de antropologie toepassen op het bedrijfsleven. „Dan zeg ik: wat is de totem in je bedrijf? Dat is gewoon je missie en je visie. Een strijd tussen twee afdelingen kun je ook zien als een clash of clans. En een kwartaalbijeenkomst is een ritueel moment.”

Zo poogt ze de talen van antropologie en bedrijfsleven samen te brengen, om die laatste meer menselijke dynamiek te geven. . „Al moeten mensen aan mij wennen. Ik

Jitske Kramer en partner Dolf Jansen geven onder de noemer ‘Kennis & Comedy’ lezingen voor bedrijven. FOTO: ANP

Zorgzame gemeenschappen en wijkzorg delen het leven

Bijdragen aan welzijn en geluk van elkaar. Het is de missie van Zorggroep Sint Maarten en haar antwoord op de noodzaak om de zorg te veranderen. Bouwen aan zorgzame gemeenschappen en zorgen dat we thuis gezonder ouder kunnen worden, is het werk van kwartiermaker Martha Veldboom en ambulant manager Rinske de Vries in Heerenveen.

MariÎnbosch in Heerenveen is een van de locaties van Zorggroep Sint Maarten. De Twentse zorggroep heeft ook een aantal locaties voor wonen, wijkzorg en dagbesteding in Friesland, zoals in Heerenveen MariÎnbosch en Sint Theresia in Joure. De heldere, menselijke visie op zorg duidt op een maatschappelijke achtergrond. Voor Zorggroep Sint Maarten is ieder mens waardevol met recht op zorg, liefde en aandacht.

Martha Veldboom: ÑWij helpen met name ouderen om de kwaliteit van leven te behouden of te verbeteren. Omdat dat in de huidige tijd en mede door het huidige zorgstelsel steeds lastiger is geworden, starten we met bouwen aan ëzorgzame gemeenschappení vanuit onze locaties MariÎnbosch en Sint Theresia. Met straks 12 collega- kwartiermakers in Friesland, willen we de omgeving waar we zitten versterken: meer omzien naar elkaar in de wijk dan we nu doen en beter zorgen voor elkaar en meer samenwerken. We willen de onderlinge samenhang in buurt en wijk versterken, de ouderen die bij ons wonen, hun omgeving dichter bij elkaar brengen en onze kennis van ouderenzorg meer delen.î

Handen en voeten geven aan beleid

De kwartiermaker: ÑWelzijn en welbevinden mag en moet weer belangrijker worden in onze samenleving. Het is noodzakelijk nu de zorg onbetaalbaar dreigt te worden. Want een betere verbinding tussen mensen draagt bij aan meer welzijn en geluk, aan gezonder leven en minder zorgvraag. Elkaar kennen, iets delen met elkaar, iets over hebben voor de ander. Van nature willen mensen betekenis hebben, dat kun je ervaren als je een ander kunt helpen, dus omzien naar elkaar. Dit begint met elkaar leren kennen. Met het bouwen van zorgzame gemeenschappen rond onze locaties voor wijkzorg en dagbesteding geven we handen en voeten aan beleid. Vanuit het kleine, werken aan het alledaagse, heel concreet.î

Volgens Martha Veldboom is dat vandaag urgenter dan ooit ÑWe zullen met elkaar veel meer moeten doen om ervoor te zorgen dat zorg beschikbaar blijft voor mensen die dat het hardste nodig hebben. Door de tijd zijn we steeds meer gewend geraakt aan alles wat ons zorgsysteem mogelijk maakte. Het heeft zijn goede kant, zeker, maar je ziet steeds vaker dat we tegen grenzen aanlopen: financieel en ook door een toenemend tekort aan mensen. Wij willen ervoor zorgen dat mensen vroegtijdig geholpen worden om hun leven zo zelfstandig mogelijk voort te zetten in hun eigen leefomgeving, bijvoorbeeld door het inzetten van hulpmiddelen of door tips en aanwijzingen van een wijkverpleegkundige of fysiotherapeut vanuit onze locaties.î

Welzijn en zelfstandigheid

Rinske de Vries, manager ambulante zorg en dagbesteding: ÑMet elkaar willen we die urgentie naar minder zorgvraag zo concreet mogelijk maken. Dat begint bij het begin: elkaar leren kennen, kennis delen en van elkaar leren. Dat

zorgt ervoor dat we ons meer openstellen naar onze omgeving. Actiever zijn in kennismaken, vertellen wat we doen, wie onze bewoners zijn, waar we voor staan. Zelf de verbinding leggen, met mensen in de buurt, organisaties, wijk- en buurthuizen.î Soms zijn het de kleine initiatieven die veel kunnen betekenen. We hebben bijvoorbeeld duofietsen voor onze bewoners. Maar waarom zouden buurtgenoten daar niet samen met hen gebruik van maken. Als je elkaar al kent is het veel makkelijker om samen iets te ondernemen. Bij Zorggroep Sint Maarten staan we voor die betere verbinding tussen omgeving, wijkzorg en dagbesteding.î

Volgens Rinske de Vries zorgt die verbinding voor meer bereidheid om elkaar te helpen.îMensen die elkaar kennen, hebben eerder iets voor elkaar over en zijn eerder bereid bij te dragen aan het welzijn en de gezondheid van een ander. Tegelijk krijgen we beter zicht op wie er in de buurt woont en waar behoefte aan is.î

Kwartiermaakster Veldboom ziet dat de bewoners van Zorggroep Sint Maarten de laatste jaren steeds meer zorg nodig hebben en minder zelfredzaam zijn. Daarom wil de organisatie nadrukkelijk werken aan hun kracht en vitaliteit. ÑHet is een mindset:wat is je overtuiging over ouder worden, hoe ondersteun je elkaar vanuit respect en zorg je dat mensen het perspectief behouden? Dat begint met verbinding en de vraag wat wil en kun jij betekenen voor je omgeving en welke rol kunnen jouw naasten spelen in jouw leven?

Elkaar met raad en daad bijstaan Daarbij hoort ook het toegankelijk maken van de zorgtaal. ÑDe zorg zit vol afkortingen die voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijnî, zegt Veldboom. ÑWij moeten leren om duidelijk te zijn en verwachtingen helder te benoemen. Alleen dan ontstaat vertrouwen.î

ÑBinnen de zorgzame gemeenschap rondom MariÎnbosch en Sint Theresia kennen we elkaar en leren we de ander ook te vertrouwen. Het wordt voor ons makkelijker om te ondersteunen en voor mensen in de omgeving om hulp te vragen. Als woonzorglocatie voor mensen met en zonder zorgondersteuningsvraag en als locatie voor dagbesteding, is de zorg en het welzijn van ouderen ons werk. Die kennis willen we vaker delen met de wijk. Laat mensen weten dat we er zijn, of het nu uit nieuwsgierigheid is of omdat ze hun oudere buurman willen helpen. Betrek elkaar bij het leven en deel het vaker met elkaar want wij zijn ervan overtuigd dat een gedeeld leven een gelukkiger leven is.î

www.zorggroepsintmaarten.nl

Martha Veldboom en Rinske de Vries

kom ook op plekken in bedrijven die zo taakgericht zijn dat een woord als ‘verbinding’ al exotisch is.”

Kramer geeft lezingen, veel lezingen. Nee, niet zozeer om opdrachten voor haar bureau te verwerven, bezweert ze. „We kunnen de aanvragen niet meer aan. We geven trainingen binnen bedrijven, veel over inclusieve besluitvorming. En met de andere antropoloog in onze organisatie geef ik trainingen over cultuurveranderingen. Ik wil niet verder groeien, de kwantiteit zou ten koste gaan van de kwaliteit.

„Zelf krijg ik zeven aanvragen per dag voor lezingen. Lezingen geven doe ik het liefste. Dan mogen ze van mij een ander als coach of consultant inhuren om het veranderproces in te richten. En dan kunnen ze over mij roddelen, dat ze maar stom vinden wat ik heb gezegd.”

VERWONDER JE MEER

Ze wil schuren, zegt ze. „Ik wil dat mensen hun vooringenomenheid loslaten. Ik wil ze geen kader meegeven, maar de boodschap: verwonder je meer. Verandering ontstaat niet met spreadsheets. Een fijn projectplan met prachtige woorden kan zo leeg zijn als wat. Sterker, als het verhaal verandert, maar het gedrag niet, dan leidt dat alleen maar tot frustratie.”

In het BIM-huis poneerde Kramer dat mensen in deze onzekere tijden verschillende verhalen hebben. Ze riep op meer ‘rond het kampvuur’ te gaan zitten, gesprekken te voeren buiten de gebaande paden om –waarbij je meer verbinding met elkaar probeert te krijgen. „Laten we meer gesprekken voeren en daar de rust en de tijd voor nemen. Dat noemen ze dan soft skills, maar dat is bullshit. Als je goed luistert naar anderen en dat bij bij je binnen laat komen, kan het juist snoeihard aankomen. En kun je begrip krijgen en je opvatting veranderen. Durf je kwetsbaar op te stellen en ga niet steeds weer een masculien debat voeren waarin mensen afgefakkeld worden en niemand meer zijn mening durft bij te stellen. Er moet meer verzachting komen in de verharde politieke, bestuurlijke en economische cultuur waarin we leven.”

Een paar toehoorders kwamen in het BIMhuis na de lezing in tranen naar haar toe, vertelt ze. „Een stelde zich voor als Joods en Amerikaans, tegenwoordig wonend in Amsterdam. ‘Jij geeft mij hoop’, zei ze, ‘voor het eerst in maanden.’ En een moslima zei: ‘Ik krijg heel wat over mij heen in organisaties. Jouw woorden helpen mij in mijn zoektocht.’ Dat ontroert mij. Het overkomt me soms ook in sessies met topbestuurders dat ze achteraf geëmotioneerd bij me komen.”

GEVOEL VAN ONMACHT

Terug naar de aanleiding van het interview, haar inmiddels negende boek. Eerder schreef ze De Corporate Tribe, samen met Danielle Braun, en boeken als Deep Democracy en Jam Cultures, over inclusieve besluitvorming. In de coronatijd kreeg ze het idee voor een boek over de grote transformatie die zij de samenleving zag doormaken.

Elk boek dat ze schrijft, komt voort uit een vorm van frustratie, vertelt ze. „Vaak gepaard met tranen, die opkomen uit een gevoel van onmacht. Ik werd gek van het populisme, van onze politieke leiders en wat ze ervan bakken. En toen kwam ook

nog Trump. Ik vind het niet anders dan een shitshow. Dus heb ik voor heel 2023 mijn agenda leeggeschraapt en ben gaan schrijven.”

Ze stelt in haar nieuwste boek het begrip ‘liminaliteit’ centraal. „Iedere antropoloog die heeft opgelet tijdens colleges, kent dat begrip”, zegt ze. Het staat voor een periode van verandering waarin grenzen wegvallen. Dat geeft aan de ene kant een gevoel van enorme vrijheid, waardoor energie en creativiteit vrijkomen. En aan de andere kant ontstaan gevoelens van grote onzekerheid, angst en verlangen naar rust en helderheid. Veel zingeving is weggevallen.

„Bij elke verandering moet je door een liminale fase. Ik gebruik de term al langer. Ik zie organisaties een veranderingstraject beginnen met een gigantische kick-off. Dat is eigenlijk een soort afscheidsritueel. Maar daarmee is het niet klaar. Je moet de organisatie de tijd gunnen om afscheid te nemen, een fase van separatie. Vandaaruit kun je een nieuw verhaal opbouwen over een nieuw normaal.”

Ze kwam tot de conclusie dat we als samenleving, en daardoor ook binnen allerlei organisaties, in een periode van ‘permanente liminaliteit’ zitten. „In het bedrijfsleven zeggen ze dan dat je voortdurend agile moet zijn, wendbaar. Dan heb je steeds een fase van tijdelijke chaos. Daarin kan van alles, komt creativiteit los. Dat is gaaf. Kijk, liminale tijd is een moment van onbegrensdheid. Dingen bedenken die eigenlijk niet kunnen. Daar hoort wel een moreel kader bij dat toch grenzen stelt, anders gaat het mis.”

FIXATIE

Alleen, dat morele kader is tijdens het neoliberalisme van de afgelopen decennia verdwenen, stelde ze vast. Politiek en economie werden toen gedomineerd door dogma’s van ongeremd individualisme, vrije markten, een kleine overheid, globalisering, streven naar optimale efficiëntie en winstmaximalisatie. Ze sprak met economen. Ze las onder meer Atlas Shrugged van de Russisch-Amerikaanse filosoof en schrijver Ayn Rand, als een kapitalistisch manifest waarin het eigenbelang en de zelfont-

TItel Tricky Tijden

Auteur Jitske Kramer

UItgeverij Boom

Prijs 27,50 euro (416 blz.)

plooiing van het rationele, logisch denkende individu de kerngedachte is. De moraal die verlichtingsfilosofen als Adam Smith nog in het kapitalisme hadden gebracht, is verdwenen.

„Er is een enorme fixatie op economische groei en persoonlijke ontwikkeling gekomen. Kijk, volgens mij is er niets mis met economische groei. Maar wel als die onbegrensd is en geen rekening meer houdt met de mens en de planeet. Daar is in de jaren negentig internet bijgekomen. Dat is ook één onbegrensde ruimte, waar onder het mom van vrije meningsuiting alles kan. En nu AI. Het is beangstigend; de mensheid heeft die combinatie van factoren niet eerder gezien.”

Dat schept onzekerheid. En daarin schuilt het gevaar dat de verkeerde mensen aan de macht komen, waarschuwt ze. Voor die mensen gebruikt ze het woord tricksters, afkomstig uit de politieke antropologie. Je zou ze ook jokers kunnen noemen; ordeverstoorders, die de waarheid naar hun hand zetten. Denk in de moderne maatschappij aan spindoctors en marketeers, die steeds gewiekster technieken gebruiken.

„Trickster is een archetype, niet een persoon”, legt ze uit. „Als het een persoon is,

dan heeft die een persoonlijkheidsstoornis. Tricksters zijn nodig om verandering en vernieuwing te bewerkstelligen. Op een reis naar Togo realiseerde ik me dat sjamanen en voodoopriesters ook trickstergoden gebruiken om nieuwe dingen tot stand te brengen. Maar ze moeten niet zelf aan de macht komen.”

Maar dat gebeurt nu wel. „Ik vind het een fascinerend gegeven dat, als wij het niet meer zo goed weten, we verlangen naar een leider die ons redt. Ook als die een onzinverhaal vertelt of anderen de schuld geeft. Want dat is lekker, dan komt alles goed. Trap er niet in, is mijn oproep. Zij hebben een tricksternarratief en dat is schadelijk.”

ONZEKERHEID ACCEPTEREN

We hebben een nieuw narratief nodig om door deze periode van snelle veranderingen heen te komen, wil Kramer zeggen. „En dan zul je risico moeten nemen om de huidige cultuur te veranderen. Niet meer vasthouden aan rendementen, aan aandeelhouderswaarde. We weten allemaal diep vanbinnen dat het niet houdbaar is. We zullen onzekerheid moeten accepteren, en dat is voor veel mensen heel moeilijk en eng. Want niemand weet hoe het er na die transformatie uit gaat zien.”

Daar hebben we ook magie voor nodig, stelt ze. „Magie op een spiritueel niveau is dat je je onderdeel voelt van een groter geheel. Dat je je verbonden voelt met het verleden en met het hier, met de natuur, onafhankelijk van welk geloof je aanhangt. Je bent in ieder geval niet alleen maar een wezen dat transacties doet. Als alles alleen maar draait om efficiëntie en winstbejag, dan fragmenteert de samenleving. We zijn verhalende wezens en daarbij hebben we die magie nodig, met de rituelen die daarbij horen.”

Na bijna twee uur moet ze naar haar volgende afspraak, met zanger-dichter Typhoon. Met hem heeft ze al eerder samengewerkt. „In dat programma heeft hij zijn eigen persoonlijke verhaal verteld en ik meer over diversiteit en inclusie. Dan krijg je zo’n bijzondere mix. Door kunst gebeurt er iets, maak je echt iets los bij mensen.”

© NRC

Zorg Management Groep Samen werken aan zorg voor de toekomst

Zorg Management Groep, met vestigingen in Hoogeveen, Groningen en Amersfoort, heeft een toonaangevende plek veroverd in de wereld van werving en selectie, interim management en executive search in de zorg. Sinds de oprichting vijftien jaar geleden heeft het bureau meer dan driehonderd zorgorganisaties ondersteund.

Oprichter en directeur Tjeerd Bakker zag vanuit zijn werkervaring in de zorg de potentie van een bureau in deze nichemarkt. Na zijn studie was Bakker als interim manager en partner bij een adviesbureau werkzaam in diverse sectoren van de zorg. ,,Ik ontdekte dat er veel behoefte was aan deskundige ondersteuning op het gebied van werving en selectie en interim management voor functies in het hogere segment in de zorg. In de loop der tijd zijn we steeds meer gaan inzetten op executive search, de werving van directeuren en bestuurders. Dit vraagt een andere aanpak omdat deze functies andere competenties van kandidaten vragen, de Raad van Toezicht de werkgeversrol overneemt en de werkwijze en besluitvorming anders verloopt. Onze ervaren consultants kunnen organisaties daarin ondersteunen.íí

Strategisch advies

Deze consultants zijn allemaal werkzaam geweest in de zorg. ,,We kennen de uitdagingen en zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingeníí, vertelt Zander Bakker, psycholoog, consultant en zoon van Tjeerd. Drie jaar lang volgde hij een traineetraject bij Zorg Management Groep om zijn kennis en ervaring in verschillende zorgsectoren om te zetten in strategische adviezen voor opdrachtgevers.

ëOnze missie is bijdragen aan de zorg van morgení

Inmiddels zijn er meer organisaties actief in de nichemarkt van Zorg Management Groep, maar de ruime ervaring van het bureau heeft tevens een ruim netwerk opgeleverd en dat is nog maar ÈÈn van de kenmerken waarmee het zich onderscheidt. Zander: ,,Consultants die ruime werkervaring hebben in de zorg zijn een belangrijke toegevoegde waarde, net als onze gewoonte om te bouwen aan langdurige relaties en het verder kijken dan cvís. Bij de zoektocht naar de juiste manager verdiepen we ons uitgebreid in de bedrijfscultuur. Verder leveren wij managers die aansluiten bij landelijke ontwikkelingen zoals Integraal Zorgakkoord (IZA), Juiste Zorg op de Juiste Plek en Waardigheid en Trots voor de toekomst. Hierin werken we samen met kennisorganisaties zoals Vilans.íí

Landelijk actief

Na vijftien jaar kan vastgesteld worden dat Tjeerd Bakker de kansen van zijn onderneming goed heeft ingeschat. Wat begon met ÈÈn consultant, groeide uit tot een bedrijf met zestig medewerkers en drie vestigingen. ,,In het Noorden van het land hebben we vrijwel alle zorgorganisaties ondersteundíí, vertelt hij. ,,En om groei mogelijk te maken, hebben we acht jaar geleden een vestiging in Amersfoort geopend. Inmiddels zijn we landelijk actief. Met diverse grote zorgorganisaties hebben we een first supplierovereenkomst afgesloten.íí

De missie van Zorg Management Groep is bijdragen aan de zorg van morgen.,,Wij geloven dat de sleutel ligt in goed leiderschap, samenwerking en wendbaarheid. Een zorgorganisatie met de juiste mensen op de juiste plek vergroot de kwaliteit van zorg Èn het

Tjeerd en Zander voor het markante pand waarin Zorg Management Groep in Hoogeveen gevestigd is.

werkgeluk van medewerkers. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt en toenemende vraag naar zorg is dat belangrijker dan ooit.íí De zorgsector staat voor grote uitdagingen en Zorg Management Groep beschikt over een groot netwerk van professionals die nodig zijn om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Dat kan een nieuwe directeur zijn, maar ook een interim manager die een afdeling stabiliseert, een HR-manager die helpt met duurzame inzetbaarheid of een projectmanager die de samenwerking in de keten versterkt.

Actuele ontwikkelingen

In het kader van de wet DBA, die op 1 januari jongstleden in werking is getreden om

schijnzelfstandigheid van zzpíers te voorkomen, biedt Zorg Management Groep haar opdrachtgevers risicovrije oplossingen. Er wordt vaker gekozen voor detachering van interim managers in dienstverband en alle overeenkomsten zijn afgestemd op de eisen van de Wet DBA. Ook actuele ontwikkelingen zoals AI hebben de aandacht. Recent werd bijvoorbeeld een symposium gehouden over AI in de zorg en HR, dat werd bijgewoond door vijftig zorgorganisaties.

www.zorgmanagementgroep.nl

Sociale betrokkenheid blijft uitgangspunt bij Boschoord

De rijke geschiedenis van Boschoord is nog steeds van betekenis voor het huidige behandelcentrum dat zorg verleent op het snijvlak van gehandicaptenzorg, psychiatrie en forensische zorg. Het ontstond als onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid en het 75-jarig bestaan werd eerder deze maand dan ook gevierd bij Museum De Proefkolonie in Frederiksoord.

Hilde Niehoff en Michèl Bosma

ÑDe sociale betrokkenheid van Johannes van den Bosch, oprichter van de Maatschappij van Weldadigheid, klinkt nog steeds door in ons werkíí, zegt MichËl Bosma, directeur bedrijfsvoering Regio Noord. ÑBij introducties voor nieuwe collegaís komt hij daarom altijd ter sprake.íí De locatie Boschoord is onderdeel van Stichting Trajectum, in 2004 is ontstaan uit de samenwerking tussen Hoeve Boschoord en Hanzeborg. Op het terrein in Boschoord bevinden zich de Beuken met beveiligingsniveau 3 (Forensisch Psychiatrische Kliniek), beveiligingsniveau 2 (Forensisch Psychiatrische Afdeling) en beveiligingsniveau 1 besloten woningen op 't Wold. Daarnaast is er een vervolgafdeling in het nabijgelegen Wilhelminaoord.

Naast cliënt ÑWe zijn op veel fronten uniekíí, zegt Hilde Niehoff, directeur Zorg Regio Noord. ÑTen eerste omdat we gespecialiseerd zijn in cliÎnten met een licht verstandelijke beperking en risicovol gedrag. Sommige cliÎnten hebben een strafbaar feit gepleegd en worden verplicht behandeld in het kader van de Wet Forensische Zorg, andere cliÎnten vallen onder de Wet Langdurige Zorg en hebben behandeling nodig vanwege een speciale zorgvraag. Verder is onze werkwijze bijzonder doordat we in alles naast de cliÎnt staan. Dat betekent dat we altijd streven naar een zo hoog mogelijk niveau van welbevinden en zelfstandigheid voor de cliÎnt, in relatie tot de risicoanalyse en het risicomanagement.íí

In de hele organisatie wordt gewerkt vanuit de principes bejegening, behandeling en beveiliging. De volgorde van die drie bís is essentieel, volgens Niehoff en Bosma. ÑDe manier waarop wij samenwerken met de cliÎnt, is de basis van allesíí, vertelt Hilde Niehoff. ÑAls die bejegening aansluit bij wat de cliÎnt nodig heeft, staat hij meer open voor behandeling.íí Verder wordt gewerkt met wetenschappelijk bewezen behandelmethodes die ook tussentijds getoetst kunnen worden op efficiÎntie en effectiviteit. We hebben een eigen kenniscentrum dat de wetenschappelijke onderbouwing van onze werkwijze onderstreept.íí

‘In alles staan we naast de cliënt’

Bij Boschoord is sprake van een integrale behandeling waarbij alle leefgebieden, wonen werken en vrije tijd, het uitgangspunt zijn. Momenteel wordt gewerkt aan een model dat modulaire behandeling heet, waarbij het zorgtraject van de cliÎnt bestaat uit zo passende mogelijke bejegening, behandeling en beveiliging om zo goed als mogelijk aansluiting te hebben bij de behoeften van een cliÎnt en de onderliggende oorzaak van probleemgedrag, zoals angst.

Betrokkenheid

De unieke werkwijze van Boschoord wordt uiteraard mogelijk gemaakt door een deskundig en betrokken team, dat gezamenlijk de schouders zet onder de uitdagingen die het werkveld biedt. MichËl Bosma: ÑIk ben trots op de medewerkers,

die vol passie praten over cliÎnten. Onze organisatie draait om medewerkers en cliÎnten. Dat valt ook externe instanties op. We krijgen vaak te horen dat de betrokkenheid bij ons ënext levelí is. Het is uitdagend werk, waarin je niet ontkomt aan calamiteiten, en dat kunnen we alleen met elkaar. De betrokkenheid van het team reikt verder dan de eigen organisatie. Als spoedopvang vanuit een andere instelling nodig is, staat iedereen klaar om cliÎnten een veilige plek te bieden. Er is altijd behoefte aan uitbreiding van het team en zij-instromers krijgen bij ons daarom de kans om zich via een BBLtraject te laten omscholen. Ook zij geven aan dat ze de verbinding tussen collegaís bijzonder vinden en als prettig ervaren.íí

Veiligheid Veiligheid is vaak onderwerp van gesprek bij forensische zorg en ook daarin onderscheidt Boschoord zich van veel vergelijkbare instellingen. Want hoewel er gesloten afdelingen zijn, is het terrein niet omgeven door hekken. ÑHet gebouw zelf vormt de beveiligingíí, zegt Bosma. ÑBuitenterreinen zijn omsloten door gebouwen. CliÎnten hebben dus geen zicht op hekken en dat leidt tot ander gedrag. Ook voor omwonenden is het prettig.íí Uiteraard is er volop camerabewaking en benadrukken Niehoff en Bosma dat cliÎnten alleen meer vrijheid krijgen als ze dat aankunnen. Een multidisciplinair team houdt zich doorlopend bezig met risicotaxatie enmanagement. www.trajectum.nl

‘De menselijke maat staat voorop’

Opvangen, aanpakken, loslaten, zo luidt de aanpak van LIMOR, een landelijke instelling, gespecialiseerd in maatschappelijke ondersteuning en rehabilitatie. „Onze kracht is dat we naast de mensen staan. De regie ligt bij de deelnemers, LIMOR zorgt voor begeleiding en ondersteuning”, zeggen Siska de Vries en Marit Hogeterp van LIMOR. Leuke bijkomstigheid is dat de organisatie haar oorsprong in Leeuwarden heeft.

Dat zit zo. In de jaren zeventig verhuist Charles Storm, korpsofficier van het Nederlandsch Leger des Heils, naar Leeuwarden. Op de eerste avond van zijn verblijf in Leeuwarden belt de politie bij hem aan met de vraag of hij iemand voor ÈÈn nacht kan opvangen. De rest is geschiedenis. Anno 2025 biedt LIMOR een groot aantal activiteiten aan. In de provincie Friesland, waar LIMOR vestigingen heeft in Leeuwarden, Sneek en Balk, gaat het onder andere om ambulante ondersteuning, crisisopvang, beschermd wonen, forensische zorg, Housing First, vangnetvoorzieningen, hoarding-zorg en doorstroomvoorziening. Daarbij richt de organisatie zich op mensen met een complexe problematiek, denk aan dakloosheid, psychische klachten, schulden, verslaving of justitiÎle problematiek.

Vertrouwen

De menselijke maat staat bij de aanpak van LIMOR voorop. ÑMensen mogen fouten makenî, zegt Marit. ìHet is onze taak om naast hen te blijven staan en te kijken hoe iemand verder kan. Daarin proberen we wel te sturen, waarbij we hopen dat mensen de juiste keuzes maken. Wij vinden dat elke bewuste keuze een juiste keuze is, ook al leidt dit niet meteen tot een oplossing. Het gaat vooral ook om vertrouwen.î

ÑWe doen dit niet alleen, maar werken samen met ketenpartners zoals woningcorporaties, gemeenten, politie, verslavingszorg en GGZî, voegt Siska toe. ÑSamen kijken we hoe we tot oplossingen kunnen komen. En dat doen we vanuit een laagdrempelige aanpak. CliÎnten kunnen zonder ingewikkelde procedures of drempels snel ondersteuning krijgen. Wij proberen vervolgens aan te sluiten bij de leefwereld van mensen, waarbij we oplossingsgericht werken, maar altijd met respect voor de eigen regie van de mensen. Het is onze overtuiging dat je alleen op die manier vertrouwen kunt kweken, waardoor er ruimte ontstaat voor herstel, passend bij ieders tempo en mogelijkheden. Vaak zijn dit intensieve trajecten, maar de resultaten geven ons de overtuiging dat we daarmee op de juiste weg zijn.î

Housing First

Een voorbeeld is Housing First. Het is een model uit de Verenigde Staten dat als doel heeft dakloosheid te beÎindigen. ÑHet begint altijd met het hebben van een woningî, geeft Siska aan. ÑHet gaat vaak om mensen met een complexe problematiek, die al jarenlang dakloos zijn. Een woning zorgt dan voor stabiliteit en veiligheid. Bij het huren van een woning gelden dezelfde rechten en plichten als bij ieder ander, zoals huur en andere lasten betalen. Vanuit die stabiele situatie biedt LIMOR begeleiding op maat, onder andere

bij verslavingsproblematiek, trauma gerelateerde problemen en schulden. Bij iemand die op straat leeft, is de slaagkans om een probleem op te lossen klein, vanuit een eigen woning is die kans veel groter. Vanuit Housing First bieden we intensieve begeleiding en richten ons op behoud van de woning, verbeteren van de gezondheid en sociale integratie. Uit onderzoek blijkt dat deze aanpak werkt en mensen duurzaam blijven wonen. Waar mogelijk sluiten we de begeleiding af, maar we bieden ondersteuning zo lang als nodig is.î

Hoarding

Bij Hoarding, een verzamelstoornis, is de aanpak min of meer hetzelfde. Marit:Ñ Hoarding is een probleem dat steeds zichtbaarder wordt. Mensen hechten waarde aan de spullen die ze hebben, vaak getriggerd door een trauma van vroeger. Maar een teveel aan spullen, waarbij de veiligheid in het geding is, moet worden opgelost. Wij zien

De 8 kernprincipes van Housing First: Huisvesting is een mensenrecht. Keuze en regie voor deelnemers. Scheiden van wonen en zorg. Herstelondersteuning. Harm reduction. Actieve betrokkenheid zonder dwang. Persoonsgerichte begeleiding. Flexibele ondersteuning, zolang als nodig is.

niet altijd de meerwaarde van de spullen, maar het biedt de betreffende bewoner een bepaalde vorm van zekerheid. Dat maakt de begeleiding in de meeste gevallen vaak erg lastig. LIMOR kiest voor een respectvolle en persoonsgerichte benadering. Zo proberen we bijvoorbeeld de veiligheid te verbeteren, overzicht te creÎren en langzamerhand het aantal spullen, zonder dwang, te verminderen. Daarbij staan we vooral naast de mens, willen er voor hem of haar zijn en proberen vertrouwen te winnen. Alleen vanuit die situatie kun je werken aan oplossingen, is de overtuiging van LIMOR. Daarbij hebben we niet de illusie dat we het probleem kunnen oplossen, maar wel dat we het behapbaar en leefbaar kunnen maken. Om daar te komen, kost soms veel tijd.î

Ieder mens doet ertoe ÑWe laveren tussen wat de maatschappij vindt dat moet en wat bij iemand pastî, geeft Siska aan. LIMOR wil vooral naast de mensen staan, want ieder mens doet ertoe. Wij hebben geen eisen en verwachtingen, maar kunnen wel helpen bij de hulpvraag. Dat is hard werken, maar het geeft veel energie, omdat je ziet dat het werkt.î www.limor.nl

Siska de Vries en Marit Hogeterp

Regiocampus, succesvol in versterken van de leefbaarheid

Ze komen niet met een rapport voor in de bekende la. Als de jongeren van Regiocampus aan de slag gaan, gebeurt er wat. Voor ondernemers, voor mensen in wijk en dorp, voor welzijn en leefbaarheid. ëWat is er nodigí? Het succes van een bijzondere maatschappelijke coˆperatie met gedeeld eigenaarschap.

Zoín zes- tot achthonderd jongeren uit alle onderwijslagen bepalen jaarlijks de slagkracht van de Regiocampus. Want zij zijn het die bedrijven, overheden, wijken, dorpen en inwoners ondersteunen met hun inzet. Ze pakken opdrachten, vraagstukken en onderzoeken op, ingebracht door wie een vraag heeft. Resultaat vraagt niet om een rapport, wel om daadkracht. Een onderwijsvorm die geen leslokaal behoeft. Wel een ongedwongen bruisende plek, waar die jongeren zich thuis voelen. De Regiocampus aan de Meppeler Zomerdijk is dÈ fysieke plek voor leren, innoveren en ondernemen in de regio Meppel en Westerveld.

Wat ooit begon als een campus voor de zorg is gegroeid naar een brede maatschappelijke campus, waar inwoners en ondernemers van de regio centraal staan. ÑHet versterken en verbeteren van de leefbaarheid op allerlei niveaus is eigenlijk waar het binnen de Regiocampus om draaitî, vertelt Victorine de Graaf-Peters, directeur van het domein Gezondheid & Welzijn van Hogeschool Windesheim en ook voorzitter van de Regiocampus. ÑHet is een breed gedragen initiatief, waar we samen de schouders onderzetten. Met ëweí bedoel ik alle partners in de coˆperatie: onderwijs- zorg en welzijnsinstellingen, ondernemers en de gemeenten Meppel en Westerveld. Iedereen die meedoet, brengt gelijkelijk(mag eruit) geld en mensen in. Ik ben er trots op dat we ons met zín allen verantwoordelijk voelen voor deze vorm van leren, innoveren in en voor de regio, met initiatieven die bijdragen aan een vitale omgeving om te wonen, werken en ondernemen. We staan na 13 jaar goed op de kaart en dat doen we tot nu toe met geld van de leden en enkel ondersteuning uit het ondernemersfonds. Geen grote woorden, wel resultaat.î

Business4Student Meet Up, waarbij alle jongeren uit de regio hun innovatieve idee mogen pitchen voor ondernemers. De winnaars mogen hun plan uitvoeren en worden daarin begeleid door ondernemers. Ook hier geldt: wat we doen is heel dichtbij, concreet en tastbaar. Dat enthousiasmeert iedereen, de jongeren, maar ook alle mensen waar ze zich voor inspannen.î

ëHet versterken en verbeteren van de leefbaarheid op allerlei niveaus is eigenlijk waar het binnen de Regiocampus om draaití

Ondernemers inspireren Resultaat, zegt programmamanager Marieke Navarro, is een optelsom van concreet initiatief, samenwerking en verbinding. ÑWe voelen ons samen verantwoordelijk voor de regio waarin we leven en werken. Met al die jongeren uit de regio kunnen we verbinden: niet alleen leren ze ëspelenderwijsí bij te dragen aan de verbetering van hun eigen leefomgeving, ze ontdekken ook de waarde van de omgeving voor zichzelf. Kijk naar de jongeren die opdrachten doen voor winkeliers in het centrum, vanuit de brede optiek van het versterken van een gastvrij centrum. Niet alleen leverde dat nieuwe inzichten voor winkeliers, maar een aantal jongeren is zelfs bij die bedrijven aan het werk gegaan. Het Ondernemerspunt van de Regiocampus verzamelt vragen van ondernemers uit de regio en daar gaan jongeren mee aan de slag. Door ook ondernemers gastlessen te laten verzorgen, versterken we hun inbreng en functie naar jongeren; het inspireert ze. Omgekeerd houden we jaarlijks de

Een leven lang leren stimuleren ÑHoe kun je bijdragen aan meer leefbaarheid; hoe kun je zorgen dat er meer sociale cohesie ontstaat. Dat er plekken komen waar mensen elkaar willen ontmoeten, wat is daar voor nodig? Hoe zou een wijk er uit moeten zien waar jij over 20 jaar zelf wilt wonen? Hoe zou jij die wijk of een dorp ruimtelijk invullen? Door vanuit concrete vragen en opdrachten heel laagdrempelig de verbinding te leggen met mensen en de omgeving, ontstaat er uitwisseling, gesprek, feedback en begrip. Ook jongeren onder elkaar, want hier tellen niet de niveaus waarop ze onderwijs genieten, maar de samenwerking met elkaar.î

Het is niet bepaald onderwijs in zín traditionele vorm met strikte kaders vanuit vakgebieden in leslokalen. De huidige living-labs, proeftuinen, een ondernemerspunt en een Academisch Lab zijn meer creatieve onderwijsvormen. ÑHet zijn flexibele vormen van onderwijs, ontwikkeld en gestoeld op gevalideerde Europese modellen waarbij je de actief lerende mens en zín omgeving centraal zet. Het draagt in hoge mate bij aan onderwijs dat een veel hechtere band heeft met de eigen omgeving en die door de toegankelijkheid en het omarmen van alle onderwijsniveaus ook een leven lang leren stimuleertî, vult Victorine de Graaf-Peters aan.

Geen kaders, wel oplossingen

In de Living Labs, zie je de verbinding naar de regio terug. Met Hogeschool Windesheim stond De Graaf aan de basis van het Living Lab Zorg & Welzijn. Juist de uitdagingen in jeugdzorg, vergrijzing, de beschikbaarheid van personeel, het opleiden en behoud van medewerkers in de regio vragen om een integrale aanpak en krachtige samenwerking tussen de verschillende zorg- en welzijn organisaties, gemeenten en onderwijsinstellingen. ÑJe kunt alleen door samenwerking concreet bijdragen aan lokale en regionale oplossingen en daardoor het maatschappelijk fundament versterkenî, stelt Victorine de Graaf-Peters. ÑHet succes van de Regiocampus waarbij iedereen zín verantwoordelijkheid neemt en bijdraagt in geld en mensen, is voor mij het bewijs dat we op de goede weg zijn. Niet denken in kaders, wel in oplossingen.î

Naast ondernemersverenigingen, onderwijs- en zorginstellingen en gemeenten heeft ook provincie Drenthe inmiddels de waarde van de Regiocampus ontdekt. Het is een erkenning voor de manier waarop al jaren wordt gewerkt, stelt Victorine de Graaf-Peters. Is er dan nog meer te wensen? ÑZekerî, beaamt Victorine de GraafPeters. ÑIk zou de regionale samenwerking met Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Twente graag verder versterken. Ik geloof er in dat we van grote waarde voor elkaar kunnen zijn, niet alleen op het gebied van onderzoek, maar ook door gezamenlijk concreter te kijken hoe je de sociaal- economische basis van deze regio samen verder kunt versterken.î regiocampus.nl

Victorine de Graaf-Peters en Marieke Navarro

Architecten voor de zorg: complexiteit vraagt om creativiteit

Zorg gaat bijna altijd ÛÛk over gebouwen, en dus over de vraag wie een gebouw zorggeschikt en toekomstbestendig kan maken. Architect ir. Lolke Wijtsma van VMEZ Architecten: ÑHet is de kunst als architect en opdrachtgever om samen tot het beste gebouw te komen.î

Met de kennis en ervaring van VMEZ in de zorg ñ van ziekenhuizen tot woonzorgcomplexen ñ is de eerste stap naar een goed proces Èn resultaat gezet. Samenwerken zit VMEZ in de genen, zegt Wijtsma, met zicht op ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten. Het bureau werkte aan een nieuw OK-complex en een drielaags onderwijsgebouw met auditorium in houtbouw. Momenteel werkt VMEZ aan de nieuwe afdeling Acute Zorg. ÑNaast nieuwbouw gaat het vaak om bestaande gebouwen die mee moeten naar een nieuwe tijd. Niet alleen vanwege verduurzaming, maar vooral omdat de zorg zelf verandert. Woon- en werkbehoeften schuiven, geld speelt mee: investeer je in bestaand vastgoed of kies je voor nieuwbouw? Zulke keuzes raken bewoners, medewerkers en de bedrijfsvoering.î

Brede ervaring in de zorg Het bureau werkt aan projecten in Friese ziekenhuizen, in de ouderenzorg, jeugdzorg, gehandicaptenzorg en GGZ, en aan huisartsenpraktijken en poliklinieken. Overal groeit de vraag. Door dit gevarieerde werk heeft VMEZ veel kennis opgebouwd. Een mooi praktijkvoorbeeld is woonzorggebouw De Wiken in Drachten. Gebouwen kunnen in de loop der tijd aan uitstraling en gebruiksgemak verliezen. Bij De Wiken waren rommelige hoekjes en onduidelijke routes een punt; bewoners vonden bijvoorbeeld de glazen hekwerken bij de vide beangstigend. Samen met ZuidOostZorg ontwierp VMEZ een nieuw interieur en

begeleidde het proces van schets tot oplevering. Het gebouw is nu lichter en overzichtelijker, en de activiteitenruimten zijn door nieuwe doorzichten beter te vinden. Ook voor de buurt kunnen er nu beter activiteiten georganiseerd worden.

Kansen in bestaand vastgoed VMEZ ziet veel mogelijkheden in bestaande gebouwen. Vaak krijgen we de vraag of wij bestaand vastgoed weer geschikt kunnen maken voor zorgfuncties. Door ervaring met diverse gebouwen weten wij welke ingrepen het meest effectief zijn om gebruiksgemak, uitstraling en functionaliteit te herstellen of verbeteren.

Sparringpartner in een helder proces Toekomstbestendig ontwerpen roept vragen op:

ï Willen bewoners individueel wonen met een gezamenlijke huiskamer, of liever niet?

ï Hoe maak je een woonconcept flexibel op lange termijn?

ï Wat betekent een kleiner aantal zorgmedewerkers voor de organisatie van een gebouw? En hoe organiseer je de toenemende rol van mantelzorgers?

ï Welke rol kan een zorggebouw in de wijk spelen, bijvoorbeeld als ontmoetingsplek of met een openbaar restaurant?

Het helpt als opdrachtgevers een duidelijke visie hebben, maar soms begint dat met een schets die het gesprek op gang brengt. Het draait erom samen het proces te starten en stap voor stap de

beste oplossing te vinden. VMEZ is daarin graag sparringpartner: creatief waar nodig, praktisch in keuzes en scherp op wensen, wetgeving, bedrijfsvoering en gevoel. Zo groeit een ontwerp waarin alles samenkomt voor de gebruikers van de zorg ó nu en in de toekomst.

Onze werkwijze

Voor Nij Smellinghe ontwierp VMEZ de nieuwe afdeling Acute Zorg. Vanaf het eerste idee zaten we aan tafel en werkten stap voor stap van grove opzet naar technisch maakbaar plan. In gebruikersgroepen deelden we overwegingen en bespraken we werkprocessen. We maakten vlekkenplannen, tekenden ruimten uit en keken hoe onderdelen het beste op elkaar aansloten. Door goed te luisteren groeide het plan naar de beste oplossing. Complexe vraagstukken die tot stuurgroepniveau reikten, brachten we duidelijk in beeld; visualisaties hielpen bij het maken van keuzes. Ook tijdens de technische uitwerking en de bouw bleef het belangrijk om de oorspronkelijke kracht van het ontwerp vast te houden.

Zo zorgen wij ervoor dat gebouwen niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst optimaal functioneren voor bewoners en zorgverleners. www.vmez.nl

Lolke Wijtsma

ëWe zijn stevig verankerd in de Drentse samenlevingí

Vanboeijen biedt vooral in Drenthe zorg aan bewoners en cliÎnten (die thuis wonen) met een verstandelijke beperking. De grote organisatie bestaat zeventig jaar en maakt zich met een strategische koers klaar voor de toekomst.

De 53-jarige Groningers Yonas Tewelde en Johan Dusseljee vormen samen de raad van bestuur.

Oud-Assenaar en geboren EritreÎr Tewelde is nu 4,5 jaar binnenboord bij Vanboeijen en heeft een lange historie als verpleegkundige. Zijn directe collega Dusseljee was als registeraccountant zoín twintig jaar geleden een zij-instromer in de zorgwereld.

ëIedereen in Drenthe kent

Vanboeijení

ÑWe gaan samen voor toekomstbestendige zorg en een sterk Vanboeijenî, vertelt Dusseljee tijdens een gesprek op het centrale kantoor in de Drentse hoofdstad Assen. Maar wat bedoelen we precies met robuust? ÑRobuust is niet zomaar een woord. We hebben er bewust voor gekozen omdat het staat voor wie we zijn en waar we vandaan komen. Al zeventig jaar lang zijn we stevig verankerd in de Drentse samenleving. Dat we na al die jaren nog steeds van betekenis zijn voor zoveel bewoners, cliÎnten, verwanten Èn medewerkers laat zien dat we niet alleen standhouden, maar ook mee blijven bewegen met de tijd. Iedereen in Drenthe kent Vanboeijen en dat zegt alles over onze kracht en onze wortels.î

De grotere kernen - Tewelde laat het woord communities vallen - van Vanboeijen bevinden zich in Assen, Hoogeveen en Meppel. ÑRobuustheid klinkt misschien wat technisch, maar daar gaat het ons niet omî, zegt Tewelde op kalme wijze. ÑWe zijn een betrouwbare zorgpartner die hier in Drenthe de nek uitsteekt om zorg te bieden aan de meest kwetsbare mensen. Bij ons staan de poorten voor deze mensen open en dat al zeventig jaar. Die vanzelfsprekende openheid is waar onze kracht ligt.î

Anders denken en anders handelen op uitdagende arbeidsmarkt

Op een arbeidsmarkt waar het vervullen van vacatures steeds lastiger wordt, kiest Vanboeijen bewust voor nieuwe wegen. ÑWe verwelkomen met trots zij-instromers en geven ze - vaak met relevante levenservaring - de kans om het verschil te maken in de zorg. Want de zorg voor onze bewoners moet altijd doorgaan. Daarom hebben we onze teams anders georganiseerd: kleinere

Vanboeijen viert het 70-jarig jubileum: bewoners en cliÎnten genieten samen met begeleiders en vrijwilligers van een zonnig feest. Foto: Vanboeijen

locaties werken nauwer samen in krachtige en verbonden Vanboeijen Cirkels. Dit versterkt de continuÔteit van zorg, vermindert verzuim en maakt onze organisatie veerkrachtiger.î

Dusseljee: ÑDe zorg is aan het veranderen door onder meer vergrijzing en wij veranderen mee als betrouwbare zorgpartner in de regio.î Tewelde vult aan dat wordt gekeken naar wat bewoners en cliÎnten zelf kunnen. ÑVerder betrekken we ouders en familie meer bij de zorgî, zegt de bestuurder. ÑEn werken we samen met andere organisaties en het onderwijs. Samen zijn we immers sterker dan alleen.î

ëWij ondersteunen en begeleiden volgens de Vanboeijen Manierí

Dusseljee: ÑBij Vanboeijen draait alles om ëGoed leven - Mooi werk - Met elkaarí. Het gaat om goed kijken, in gesprek gaan en verbinding zoeken met bewoners en cliÎnten. Bewoners en cliÎnten houden zoveel mogelijk de regie over hun eigen leven. Wij bieden maatwerk vanuit ÈÈn visie - de Vanboeijen Manier - die houvast geeft aan begeleiders, cliÎnten en hun familie. Het gaat dus om Ècht kijken, luisteren en begrijpen: waar komt gedrag vandaan en hoe kunnen we samen de juiste ondersteuning bieden?

Beide heren verwachten een steeds meer complexe zorgvraag die alleen maar toeneemt, waardoor zorg anders ingericht moet worden. ÑDe toekomst vraagt van ons veel meer verbinding met andere partijen en organisaties. Vroeger werden mensen met een beperking vaak 40 tot hooguit 50 jaar, maar tegenwoordig bereiken zij een veel hogere leeftijd. We hebben zelfs vijf bewoners die er vanaf het begin bij zijn. In het kader van dit jubileumjaar gaan we deze mensen komend najaar een bezoek brengen.î

Complexe samenleving

Omdat ëweí (door de kwaliteit van zorg) gemiddeld steeds ouder worden, komt ook bij oudere mensen met een beperking bijvoorbeeld dementie voor. En de complexe samenlevinginclusief de vergaande digitalisering - kan ervoor zorgen dat mensen met een beperking niet goed mee kunnen komen. Daarnaast kan de zorgvraag meer complex worden door bijvoorbeeld medicatie, gebruik van middelen en gedragsproblemen. ÑWe hebben de kennis in huis

om bij te blijven en bouwen onze expertise op het gebied van complexe zorg verder uit.î

Er was een tijd dat professionele zorgmedewerkers alle ballen in de lucht moesten houden. Tewelde: ÑMaar het is juist goed dat ouders of andere verwanten actief een bijdrage leveren aan het leven van een bewoner of cliÎnt, vinden wij. Waar moet je de professional inzetten en waar hoeft het niet? En hoe organiseer je dat zo goed mogelijk? Dat samenspel wordt anders in de toekomst.î

ëEen fietsritje of wandeling is al genoeg om de groepsbegeleiding te ontlastení

Tewelde en Dusseljee kijken altijd met een dubbel gevoel uit naar de zomermaanden, waarin collegaís gas terugnemen en op vakantie gaan. ÑSamen met de collegaís die niet op vakantie zijn, werken wij dan mee op locaties. We vragen ook ouders en familie om een steentje bij te dragen. Een fietsritje of wandeling is al genoeg om de groepsbegeleiding te ontlasten. Mooi dat daar steeds meer gehoor aan wordt gegeven. Zelf helpen we door bijvoorbeeld te koken voor bewoners of we brengen cliÎnten van huis naar de dagbesteding. Dat is mooi om te zien.î

De bestuurders vinden het belangrijk dat Vanboeijen blijft samenwerken met verwanten, het onderwijs, ouderenzorg en de gehandicaptenzorg. De zorgorganisatie wil toewerken naar wat grotere en meer duurzame locaties. ÑOp kleine locaties zijn we nu eenmaal kwetsbaarder, maar ook in de toekomst kunnen we kleinschalige zorg organiseren in wat grotere gebouwen. We willen in 2030 richtinggevend uitkomen op vijftig locaties (nu zeventig locaties).î

Vanboeijen en Interzorg

Ondertussen is er een intentieovereenkomst om vanaf de zomer van 2026 samen te werken met Interzorg, actief in de ouderenzorg in Noord- en Midden-Drenthe. ÑHoe kunnen we samen optrekken? Door samen in een nieuw gebouw te zitten en van gemeenschappelijke voorzieningen gebruik te maken. En door professionals over en weer in te zetten. We zien genoeg mogelijkheden en dubbel werk hoeft zeker niet.î

Dusseljee en Tewelde kijken met veel plezier terug op een groot jubileumfeest in Assen voor alle bewoners en cliÎnten bij Vanboeijen. ÑDat feest op 18 juni gaf zoveel plezier en verbinding, mede mogelijk gemaakt door financiÎle steun van de stichting Vrienden van Vanboeijen. Op dit bewonersfeest kunnen we jaren teren. Komend najaar is er een groot medewerkersfeest in De Tamboer in Hoogeveen en op 15 oktober is er gebak op alle locaties. Want dat was zeventig jaar geleden dÈ oprichtingsdatum van onze organisatie, maar we hebben helaas geen geboorteakteî, klinkt het met een glimlach.

www.vanboeijen.nl

www.vriendenvanboeijen.nl

Yonas Tewelde (links) en Johan Dusseljee laten het kleurrijke fotoboek van het jubileumfeest zien. Foto: AndrÈ Weima

INNEZ: ÑHoe complex zorg ook lijkt, blijf de mens zienî

Social workers met een duidelijke visie op passend herstel en begeleiding voor jeugd en volwassenen. InnZorg en Aardema Zorggroep gaan verder als INNEZ om integraal kwalitatieve zorg in Friesland te kunnen blijven bieden. Vijf zorgprofessionals over hun zorgpassie: ìwe willen de mens blijven zien.î

Jeugd, volwassenen, groepen en forensisch, dat zijn de vier pijlers waar INNEZ zich in Friesland op richt. Integrale zorg en begeleiding gericht op autonomie, verbondenheid, meesterschap en vitaliteit.

ÑMensen die zorg nodig hebben, moeten zich niet druk hoeven maken over leeftijdsgrenzen, financieringskaders en zorgindicaties. De cliÎnt en zijn zorgvraag staan centraal, daar is INNEZ op ingericht. Onze begeleiding is afgestemd op wat de client daadwerkelijk nodig heeft. We doen wat we beloven met oog voor veranderingen in wetgeving of iemands persoonlijke situatieî, zegt manager Grietje Feenstra van INNEZ, dat in bijna alle Friese gemeenten contracten heeft voor Jeugd, Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), Wet Langdurige Zorg (WLZ), Thuisbasis Beschermd Wonen en Forensische zorg.

ÑZorg met een missie, met inhoudelijke expertise voor de specialistische zorg die we verlenen, aan jeugd, aan gezinnen en ouderen, individueel of aan groepen.î Want behalve individuele of gezinsbegeleiding heeft INNEZ ook drie groepslocaties in Leeuwarden (Westend), Stiens en Cornjum (Martenastate).

Mensen niet lastig vallen met beleidskaders INNEZ valt onder Zorggroep ZENZ, dat ondersteunende zaken regelt zoals financiÎn, kwaliteit- en kennisbewaking, communicatie en personeel. Zorggroep ZENZ bestaat uit Aardema Thuiszorg, INNEZ en Netwerkpsychologen. Ook Windkracht058 maakt gebruik van de facilitaire aansturing. Dankzij de staffunctie van ZENZ kunnen de mensen van INNEZ zich volledig richten op de dagelijkse zorg, vertellen cliÎntregisseur Forensische Zorg Alie Steensma, coˆrdinator WMO & WLZ Linda Koelstra, coˆrdinator WMO & WLZ en Jeugd Rik de Jong en coˆrdinator Forensische Zorg Marije Wit.

Wat merken zij in die dagelijkse zorg van de samenvoeging van Aardema Zorggroep en INNEZ? Rik de Jong: ÑIk merk dat we beter in staat zijn in te spelen op welke zorg wanneer nodig is. We hebben alle kennis en ervaring voor iedere vraag naar passende zorg of begeleiding. Binnen de jeugdbegeleiding bijvoorbeeld wordt veel bepaald door iemands leeftijd. Er gaapt als het ware een gat tussen wat nodig is en wat de regelgeving stelt. Dat maakt het tijdig bieden van adequate zorg vaak complexer dan nodig, maar daar vallen wij onze cliÎnten niet mee lastig. Die

Alie Steensma, Rik de Jong, Grietje Feenstra, Linda Koelstra en Marije Wit

willen goed geholpen worden, hoe en van waaruit die zorg ook gefinancierd wordt. Dat intern snel afstemmen wat mogelijk is en zorgen voor concrete oplossingen, dat is waar we sneller en beter in zijn geworden. Samen leidt het tot betere zorg en begeleiding voor meer cliÎnten.î

Het leven makkelijker maken Complexiteit vanuit administratieve regeltjes mag nooit een belemmering zijn om zorg te kunnen bieden, erkent ook Marije Wit. ÑStel dat binnen de ambulante begeleiding van een jong gezin met meerdere problemen een kind geboren wordt. Dan wil je niet eerst weer een separate aanvraag moeten doen voor kraamverzorging, je wilt doen wat nodig is. Dat kan INNEZ, bijvoorbeeld omdat we twee ervaren collegaís hebben, die opgeleid zijn als kraamverzorgende en die waar nodig die rol binnen een gezin kunnen vervullen. Het geldt ook voor het snel kunnen inschakelen van een psycholoog, die begrijpt wat complexe zorg binnen een gezin betekent. Het juiste doen op het juiste moment, dat maakt het leven voor onze cliÎnten ook zoveel makkelijker. Noem het ontzorgen: geen zorgen over iets waar je geen zorgen over wilt hebben.î Linda Koelstra: ÑWe willen de mens blijven zien. Dat kan als je de organisatie en de mensen hebt, die dat aanvoelen en kunnen en willen waarmaken.î Grietje Feenstra: ÑEn je als organisatie bij die passie en instelling altijd de juiste mensen blijft zoeken.î

Zorg en begeleiding die passend is en het herstel ondersteunt. Wat betekent dat? Grietje Feenstra: ÑWat we doen is bewezen kennis en kunde: wat werkt voor wie in welke situatie? De social worker wil zorgen, dat zit in onze natuur. Voor ons betekent het ook werken aan de balans: wat kun je, hoe maak je elkaar beter en help je elkaar het evenwicht te bewaken tussen wat gevraagd wordt en wat je aan kunt. We beseffen dat er veel nodig is om dat concreet in praktijk te brengen: een stabiele professionele organisatie, ontwikkelingsperspectief, sterke teams met de juiste mensen op de juiste plek die begrijpen wat cliÎnten nodig hebben. Je hebt organisatorische

slagkracht, plezier, humor, een flexibele instelling en samenwerking nodig om binnen die complexe regelgeving het juiste antwoord op iedere zorgvraag te geven.î

Doen we het juiste?

Alie Steensma licht het vanuit de forensische zorg toe: ÑWat wij doen is altijd op het snijvlak van zorg en justitie en voortdurend omgeven met risico-inventarisatie vanuit de gedachte ëwaar kan het misgaaní. Juist door de manier waarop we nu onze kennis en ervaring vanuit alle betrokken zorggebieden hebben gebundeld, merk ik dat we er steeds beter in slagen om bij meer mensen meer resultaat te bereiken: ze komen vaker in een structuur met rust, vallen minder in herhaling en krijgen meer perspectief in hun leven.î Marije

Wit: ÑWaar vanuit forensische zorg vaak gewerkt wordt vanuit ëwaar kan het misgaaní, werk je in de WMO vaak vanuit ëwaar gaat het goedí? Om in beide de balans te houden, zijn we ook kritisch naar elkaar: doen we het juiste, kan het beter? Door elkaar daarin te begeleiden, blijven we scherp op ëwie kan de juiste zorg leveren voor wie op welk momentí? Vanuit gedeelde en bewezen kennis en vakmanschap dragen we bij aan meer autonomie en meer vitaliteit voor meer cliÎnten.î

Passende zorg, stellen de collegaís van INNEZ, betekent maatwerk voor je cliÎnten. Wat past, wat is nodig, wat kan iemand zelf, kan de omgeving bijdragen? ÑDaarbij hoort dat je de kritische vraag blijft stellen of wat je doet, (nog) nodig is, zegt Grietje Feenstra: ÑSchaal af waar het kan en schaal op waar nodig. We staan klaar waar zorg en begeleiding nodig is, we stellen vanuit methodisch denken inhoudelijke grenzen en blijven kritisch op nut en noodzaak. Zo werken we aan herstel en aan het verhogen van ieders zelfredzaamheid, maar altijd vanuit een sterke sociale basis. Voor onze cliÎnten en onze mensen.î

www.innez.nl

Aukje Jongsma (Leidingevende dagbesteding) en Margreet Charisius (coordinator Jeugd).

‘Betrokken, betrouwbaar en in de buurt’

Dat is Zinso. De zorgverlener biedt begeleiding aan cliënten met onbegrepen gedrag en overlastgevend gedrag, zowel vrijwillig als in een meer gedwongen karakter. „We werken op het snijvlak van zorg en veiligheid”, legt beleidsadviseur Martijn Kalk uit. „Daarbij hebben we op de eerste plaats oog voor de mens, maar ook voor zijn of haar omgeving. Ieder mens verdient een tweede kans, echter houden we daarbij altijd oog voor de veiligheid in de omgeving.” Zinso staat bekend om haar persoonlijke en resultaatgerichte aanpak, waarbij veel waarde wordt gehecht aan samenwerking met de cliënt.

ÑWe zijn er voor de kwetsbare medemens, die vaak al veel heeft meegemaaktî, zegt Martijn. ÑZo worden er bijvoorbeeld mensen naar ons doorverwezen die in aanraking zijn geweest met justitie. Daarbij gaat het vaak om relatief lichte vergrijpen, het is aan Zinso om samen met andere betrokken partijen de mensen op het rechte pad te brengen en te houden. Dat is intensief, maar dat maakt werken bij Zinso dynamisch, afwisselend en uitdagend.î

Eigen omgeving Ook gemeenten, wijkteams of woningbouwverenigingen verwijzen cliÎnten naar Zinso. ÑOnze voorkeur is om cliÎnten zoveel mogelijk in de eigen omgeving te bezoeken. Daarvoor beschikken we over diverse ambulante teams die de noordelijke provincies doorgaan, om noodzakelijke begeleiding en ondersteuning te verlenen. Dat begint altijd met het winnen van vertrouwen, als basis voor een sterke hulpverleningsrelatie. CliÎnten zijn niet altijd even aardig, soms ook wantrouwend, dat vraagt geduld en doorzettingsvermogen. Onze kracht zit hem in het feit dat we verder kijken dan alleen het gedrag van de mens. We kijken naar de mens, naar het verhaal achter het gedrag. Wij bieden een steuntje in de rug, pakken de cliÎnt bij de hand en helpen hem of haar op weg.î

De kernwaarden van Zinso zijn betrokken, betrouwbaar en in de buurt. ÑWe zijn betrokken bij onze cliÎnten, willen naast hem of haar staan en kijken verder dan de boosheid of het verhaal dat wordt verteld. We zijn betrouwbaar omdat we doen wat we zeggen en zeggen wat we doen. Zo zijn we bijvoorbeeld bereikbaar, ook buiten kantoortijden. Als iemand een acute hulpvraag heeft, dan moeten we er zijn. Tenslotte in de buurt, we rijden niet alleen de hele provincie Groningen door, maar verlenen onze diensten ook in Friesland en Drenthe. Medewerkers van Zinso wonen verspreid, waardoor we altijd dichtbij zijn. We willen zo weinig mogelijk tijd kwijt zijn aan reizen, die tijd besteden we liever aan cliÎnten, waarbij we het liefst bij mensen thuis komen.î

Goede match

Een goede match tussen de zorgprofessional en de cliÎnt is een vereiste. ÑEr moet een klik zijn, anders gaat het niet lukken. Het vertrouwen moet er zijn, omdat je soms ook voor langere tijd bij een cliÎnt betrokken bent. Het uiteindelijke doel is dat iemand op eigen benen verder kan en weer volwaardig aan de samenleving kan deelnemen. Het is intensief werk, maar wel heel mooi en dankbaar als het lukt.î

Een andere kernwaarde van Zinso, zou je kunnen zeggen, is de snelle aanpak. Martijn:Ñ Na aanmelding van een cliÎnt pakken we de zorg zo snel mogelijk op, omdat we begrijpen dat een hulpvraag vaak pas komt wanneer de nood hoog is en bovendien de motivatie om te veranderen dan het grootst is. In de praktijk betekent dit dat

we binnen twee weken aan de slag gaan, dat kunnen we garanderen. Wat ons verder onderscheid is dat we een hele brede doelgroep kunnen bedienen, omdat we beschikken over diverse gespecialiseerde teams. Denk aan woonoverlast, cultureel forensische zorg voor mensen met verschillende culturele achtergronden en forensische begeleiding, waarbij we een nauwe samenwerking hebben met de reclassering, justitie, politie en ook Mesdag. Als team staan we om de cliÎnt heen. Is er ondanks alle zorg toch sprake van recidive dan kunnen we ook snel schakelen. Dat is de reden dat veel netwerkpartners voor Zinso kiezen.î

Traject snel beginnen Zinso groeit, hoewel dat geen doel op zich is. ÑWe zien een toenemende zorgvraag in de samenlevingî, vertelt Martijn. ÑOmdat wij snel met een traject willen beginnen, en tegelijkertijd in iedere casus gaan voor kwaliteit en zorg op maat, kan daar af en toe wel wat spanning ontstaan. Daarom hebben we in de afgelopen jaren een professionaliseringsslag gemaakt en gespecialiseerde teams in het leven geroepen, die veel gerichter aan de slag kunnen met de juiste cliÎnten. Trainen, opleiden en scholen van medewerkers is daarnaast een continu proces. Zo zijn we gespecialiseerd in de forensische doelgroep, wat niet of nauwelijks in de reguliere opleidingen terug komt. Dat pakken wij intern op. Door onder andere aangesloten te zijn bij het

EFP, het landelijke Expertisecentrum Forensische Psychiatrie, en daarnaast bevriend te zijn met het Forensisch Forum, een regionale stichting die zich inzet om kennis en expertise in het regionale werkveld te vergroten en samenwerking te versterken.î

Daarnaast is er veel aandacht voor medezeggenschap. Zinso kent een ondernemingsraad en een cliÎntenraad. ÑZij hebben inspraak en invloed op het werk dat we doen. Ook op die manier willen we ons continu ontwikkelen en verder professionaliseren. En het zegt misschien niet zoveel, maar we waren blij toen vorig jaar uit een cliÎnttevredenheidsonderzoek naar voren kwam dat men Zinso een dikke acht gaf.î

De organisatie zag 15 jaar geleden het levenslicht, toen de huidige directie Sjoerd van der Velde en Feriz Akarsu vonden dat het anders moest. ÑZij zagen dat er veel moois gebeurt, maar dat er ruimte was en is voor verbetering. Waarbij met name het verhaal achter de cliÎnt centraal moet staan. Dat dragen we nog steeds uit en dat is ook onze boodschap naar de samenleving. Wees nieuwsgierig en sta open voor het verhaal van je medemens en oordeel niet te snel.î www.zinso.nl

Martijn Kalk

‘Met behulp van 3D sneller, nauwkeuriger en persoonlijker chirurgische ingrepen uitvoeren’

De technologische ontwikkelingen in de zorg staan nooit stil. Neem bijvoorbeeld het gebruik van driedimensionale modellen, waarmee een arts nauwkeurig kan beoordelen hoe een patiënt het beste kan worden geopereerd. En 3D technologie biedt nog veel meer mogelijkheden, zoals het perfect op maat kunnen maken van een implantaat.

Zo begon prof. dr. Max Witjes, kaakchirurg en oncoloog, zoín 15 jaar geleden met het inbrengen van een kaakimplantaat, op basis van een 3D model. Dat leidde tot de oprichting van 3Dlab Groningen, een medisch innovatiecentrum, gevestigd in het UMCG, dat zich richt op het toepassen van 3D-technologie in de zorg.

Zo goed mogelijk herstellen Witjes behandelt onder andere patiÎnten met kaakkanker. ÑNaast de behandeling is het vooral van belang om een kaak zo goed mogelijk te herstellen. Vroeger gebeurde dit met behulp van een deel van het kuitbeen, wat over het algemeen niet prettig was voor de patiÎnt en bovendien niet altijd tot de beste resultaten leidde. Toen we met 3D aan de slag gingen, wat in het begin vooral pionieren was, bleek al snel dat we het ontbrekende stukje kaak perfect konden visualiseren, waardoor we precies de juiste afmetingen hadden. De volgende stap was om dit te gaan produceren.î

In 2010 opereerde Witjes voor het eerst met behulp van 3D. ÑDat was spannend, maar het werkte gewoon. De betreffende patiÎnt reageerde enthousiast, zowel over het resultaat als over het voortraject waarin we hem exact konden uitleggen en laten zien wat er ging gebeuren.î Drie jaar later voerde Witjes de eerste volledige 3D operatie uit, waarbij de patiÎnt een implantaat kreeg geplaatst dat werd vastgezet met een titanium constructie. De industrie raakte geÔnteresseerd en wilde de titanium onderdelen leveren, maar in de praktijk bleek dit niet de beste oplossing. Na een tijdje kwam 3Dlab Groningen uit bij Witec in Stadskanaal. ÑZij maken 3Dgeprinte, op maat gemaakte implantaten en titanium platen en boormallen. En dat kunnen ze veel sneller dan andere bedrijvenî, zegt Joep Kraeima, technisch geneeskundige en mede oprichter van het UMCG 3D Lab. ÑSnelheid en zorgvuldigheid zijn bij elke operatie belangrijk, zeker wanneer iemand bijvoorbeeld een autoongeluk heeft gehad en fracturen snel en zorgvuldig hersteld dienen te worden.î

Realistisch beeld

Inmiddels werkt de technologie zo goed, dat het hele UMCG kan profiteren van de kennis die in het 3Dlab Groningen is opgedaan. ÑDe orthopedie, neurochirurgie, trauma, KNO; ze maken allemaal gebruik van de mogelijkheden die 3D biedt. Kraeima:Ñ We zijn nu aan het onderzoeken hoe we met behulp van 3D zachte

weefsels, zoals lever, hart en longen, goed in beeld kunnen brengen. Dat is belangrijk omdat we bij een ingreep zo nauwkeurig mogelijk willen opereren, een 3D model geeft een realistisch beeld van de anatomie van de patiÎnt.î Mede dankzij het driedimensionale model kan de chirurg niet alleen de operatie beter voorbereiden, maar ook nauwkeuriger uitvoeren. De komst van AI helpt daarbij. Kraeima:Ñ Door een AI-tool te gebruiken kunnen we bijvoorbeeld veel sneller data verwerken en dat betekent uiteindelijk dat we meer patiÎnten kunnen helpen.î

ÑWe zijn in de afgelopen jaren enorm gegroeidî, gaat hij verder. ÑIedereen ziet de voordelen van 3D en de ontwikkelingen gaan door. Voor het onderzoek hebben we geld nodig en gelukkig hebben we in de afgelopen jaren regelmatig een subsidie mogen ontvangen. Daarmee hebben we bijvoorbeeld ook een kwaliteitssysteem opgezet, dat voldoet aan alle wet- en regelgeving.î Overigens is 3Dlab Groningen het enige 3D laboratorium dat ISO 13485 gecertificeerd is. ìDaarmee nemen we een unieke positie in Nederland in en voor een deel zelfs in Europa.î

Volgende generatie

Een voorbeeld van een subsidietraject is het iMPaCT-implants programma, een 3-jarig, mede

door de EU gefinancierd, programma, dat tot doel heeft de volgende generatie gepersonaliseerde medische implantaten te ontwikkelen. Kraeima: ÑTot nu toe werden implantaten bijvoorbeeld niet specifiek voor mannen en vrouwen gemaakt, maar werd van een gemiddelde uitgegaan. Terwijl we weten dat in anatomisch opzicht mannen en vrouwen verschillen, denk bijvoorbeeld aan het bekken. Met programmaís zoals iMPaCTimplants, hopen we de volgende stap te kunnen zetten en hierbij speelt AI ook weer een belangrijke rol. Door de grote hoeveelheid data die we kunnen vergelijken, komen we uiteindelijk tot betere gemiddeldes voor zowel de man als de vrouw.î

Gemene deler

ÑHet mooie van een 3D plan is dat iedereen kan zien wat er gaat gebeurenî, gaat Witjes verder. ÑDat helpt om de ingreep beter voor te bereiden en de kans op complicaties te verkleinen. De operatie is altijd hetzelfde, onafhankelijk van de chirurg die het uitvoert. Je voert immers een plan uit, in de juiste volgorde en dat geeft rust in je hoofd.î En ook de patiÎnt is tevreden, zo blijkt uit onderzoek. ÑZowel over de informatie vooraf als het resultaat achterafî, aldus Kraeima. ÑDe gemene deler voor de komende jaren wordt therapie op maat, dat verwachten patiÎnten van ons. 3Dlab Groningen draagt met behulp van 3D bij aan betere zorg en meer vertrouwen bij de patiÎnt.î www.3dlabgroningen.nl

Max Witjes (l) en Joep Kraeima (r)

ëStop haarverlies en boost je zelfvertrouwení

Bij Horizon Clinics in Delfzijl zien ze dat steeds meer mensen een haartransplantatie laten uitvoeren. De kliniek staat bekend om haar deskundige aanpak en heeft inmiddels het vertrouwen gewonnen van een breed publiek. Zo liet ook profvoetballer Mark Diemers zijn behandeling uitvoeren bij Horizon Clinics. ÑHet gaat bij veel klanten die hier komen niet alleen om het uiterlijk, maar vooral ook om het zelfvertrouwen en hoe je je na een ingreep voelt.î Dat zegt Menar Makurthou van Horizon Clinics in Delfzijl. Dat gevoel had ook AndrÈs Sew¸ster, hij kreeg plotseling haaruitval en wilde daar iets aan doen. AndrÈs nam contact op met Horizon Clinics en kijkt met een voldaan gevoel op het traject terug.

Naast haartransplantatie voor de haarlijn, kruin, wenkbrauw, baard en snor is Horizon Clinics gespecialiseerd in diverse andere behandelingen, zoals Haarverbetering, namelijk de PRPbehandeling (waarbij de haargroei op natuurlijke wijze wordt gestimuleerd door eigen groeifactoren te benutten) en de XL Hair Booster, die ook de haargroei versterkt. Ook voor huidbehandelingen kunnen klanten bij Horizon Clinics terecht, behandelingen zoals botox, fillers, sculptra behandeling, PRP behandeling voor het gezicht en skinboosters. ÑWe zien dat haarverlies en huidproblemen veel impact hebben op mensen,î vertelt Menar Makurhou. ìDaarom willen wij een plek bieden waar mensen zich gehoord voelen en waar we met behulp van de nieuwste technieken een passende oplossing kunnen bieden op de vragen van onze klanten.î

Persoonlijk

Deze persoonlijke benadering staat bij Horizon Clinics Centraal. ÑWij zijn geen massakliniek, we nemen de tijd om goed naar de wensen van onze klanten te luisteren, te adviseren en samen voor de juiste behandeling te kiezen. We werken met ervaren haar- en huidspecialisten.î Een van de BIG-geregistreerde artsen van het specialistische team van Horizon Clinics is drs. Ater Makurthou, die jaren ervaring heeft in onder andere chirurgie.

ÑOnze behandelingen zijn voor iedereen geschikt, mits de arts het goedkeurtî, gaat Menar verder. ÑWe behandelen zowel mannen als vrouwen. Sommige mensen kampen met dunner wordend haar, anderen krijgen kale plekken en er zijn ook mensen die iets aan huidveroudering willen doen. Wij kijken altijd naar de persoonlijke situatie en wensen, met als doel een resultaat te realiseren dat bij de specifieke klant past. Wij zien haartransplantatie als laatste redmiddel, er zal altijd eerst gekeken worden naar minder invasieve behandelingen.î

Begeleiding

De aanpak van Horizon Clinics leidt ertoe dat klanten zich op hun gemak voelen. ÑDat krijgen we vaak te horen. Men waardeert het dat we eerlijk zijn en de tijd nemen om alles uit te leggen. Daarom geven klanten vaak aan dat ze niet alleen blij zijn met het resultaat, maar ook met de begeleiding en persoonlijke aandacht. Het

is niet voor niets dat wij daarna vaak familieleden, buren of andere bekenden van onze klanten in de kliniek zien.î

Hoewel Horizon Clinics nog maar een jaar bestaat, is het door haar ervaren gespecialiseerde team hard op weg dÈ haartransplantatiekliniek van Noord-Nederland te worden. ÑDat doen we echter wel stap voor stapî, zegt Menar. ÑBij ons staat kwaliteit voorop, naast persoonlijke aandacht, dat vinden wij belangrijk. Dus ja, groei is mooi, maar het mag nooit ten koste gaan van de tevredenheid van de klant en de mooie resultaten die we met elkaar willen realiseren.î

Voor mensen die mogelijk twijfelen of ze een haartransplantatie of andere behandeling willen ondergaan: het eerste gesprek met Horizon Clinics is altijd vrijblijvend en gratis. ÑDat er twijfel is, begrijpen wij, dat is normaal. Echter, vaak merken mensen dat de spanning wegvalt wanneer ze bij ons een realistisch advies krijgen en hun mogelijkheden duidelijk worden. Een gesprek verplicht tot niets, maar kan wel de eerste stap zijn op weg naar meer zelfvertrouwen. En daarvoor hoef je niet meer naar de Randstad of nog verder weg. î

Haartransplantatie

Dat idee gaf ook bij AndrÈs Sew¸ster de doorslag, toen hij op zoek ging naar een kliniek voor haartransplantatie. Hij is blij dat hij uiteindelijk bij Horizon Clinics uitkwam. ÑIk woon in

Coevorden en zocht een kliniek in de buurt. Delfzijl is voor mij een uurtje rijden, dus dat was prima.î

AndrÈs, 39 jaar, kreeg plotseling haaruitval. ÑIk keek in de spiegel en zag er ouder uit dan ik me voelde. Daar wilde ik wat aan doen. î Hij ging open het gesprek in met Horizon Clinics en was snel overtuigd. ÑHet voelde meteen goed, er werd naar mijn wensen geluisterd, maar er werd ook realistisch verteld of een transplantatie wel kon. Want, daarvoor moet je hoofdhuid over voldoende haarzakjes beschikken.

‘Het gesprek gaf mij vertrouwen’ Vorig jaar november vond de haartransplantatie plaats en inmiddels loopt hij weer met een vol bos haar rond. ÑVoor, tijdens en na de operatie verliep alles prima en ook over de nazorg ben ik meer dan tevreden. Ik kreeg bijvoorbeeld een schema mee wanneer ik mín ënieuweí haar mocht wassen, er was regelmatig overleg en als ik vragen had kon ik er altijd terecht. Dus ja, ik ben blij dat er zoín goede kliniek in de buurt zit. Ik kan het iedereen aanraden die met vragen over het haar of de huid rondloopt.î

www.horizonclinics.nl

AndrÈs Sewuster (39jr), zeven maanden na haartransplantatie.

Zorg met een glimlach

HappyNurse en HappyZorg groeien ook in Friesland gestaag. Het uitzendbureau in de zorg en de aanbieder van thuiszorg combineert passie voor de zorg met gezond ondernemerschap. ÑWat past het beste bij jou zodat je iedere dag met plezier naar je werk gaat?î Aan tafel met vestigingsmanager en wijkteammanager Berthina Peenstra en wijkteammanager Sophia Bruining.

Berthina Peenstra is verpleegkundige van huis uit en sinds 2015 vestigingsmanager van HappyNurse in Heerenveen voor het Friese verzorgingsgebied. ÑMet HappyNurse helpen we ziekenhuizen, verpleeghuizen, thuiszorg of gehandicaptenzorg met de uitdagingen in het rooster; van tijdelijke uitval tot periode opdrachten voor langere tijd. Hier kan ik mijn ei kwijt. Als verpleegkundige begrijp ik snel wat nodig is en ik kan in mijn huidige functie als uitzender meehelpen om concrete knelpunten op te lossen. Die combinatie van franchiseondernemer in de zorg en actief verpleegkundige bevalt me prima.î Het is ook voorwaarde zegt ze om plezier te houden. ÑBij HappyNurse zijn we concreet en praktisch, ik oefen mijn vak nog steeds iedere dag uit, ik hoor en zie wat er nodig is en zorg ervoor dat ook andere enthousiaste zorgverleners hun ideale baan vinden. Soms is dat werken dat past binnen de thuissituatie via HappyNurse. Voor anderen is dat werken in een klein team met een meewerkend wijkverpleegkundige binnen HappyZorg.î

Na de enthousiaste start met HappyNurse, zette ze een paar jaar later de volgende stap, HappyZorg. ÑMet het wijkteam van HappyZorg verzorg ik samen met 9 collegaís de thuiszorg voor zoín 50 mensen in Heerenveen. In mijn rol als wijkverpleegkundige zorg ik voor intakes, indicaties en coˆrdinatie van de zorg. Maar ook draai ik zelf mee in de routes. Als casemanager dementie begeleid ik cliÎnten die diagnose dementie hebben in de thuis situatie.î

Het thuiszorg wijkteam Leeuwarden van Happy Zorg is opgezet door Sophia Bruinig, die met een team van verpleegkundigen, verzorgenden en helpenden een groeiend aantal clienten verzorgt. Ook zij is HBO-Verpleegkundige van huis uit. ÑHet is een must, omdat wij als verpleegkundigen de indicatiestelling mogen verzorgen; die heb je nodig om het werk bij de verzekeraar vergoed te krijgen. Alles draait naast inzet, passie en samenwerking, om de expertise die je als compleet team moet hebben.î In HappyZorg vond ze wat ze miste in haar vorige baan. ÑJuist dat ondernemerschap maakt het extra leuk voor me. Hoe kun je de balans vinden in vraag en aanbod, hoe kun je ervoor zorgen dat je cliÎnten en je opdrachtgevers ëhappyí zijn, je teamleden het naar hun zin hebben, dat je samen met een glimlach naar je werk gaat en je bestaansrecht hebt omdat het resultaat goed is?î

Weet voor wie je het doet Die balans, zegt ook Berthina Peenstra, maakt het werk uitdagend en blijvend leuk. ÑOp deze manier werken moet je ook liggen. Het is wat mij bevalt aan deze vorm van ondernemen in de zorg. We hebben vanuit het hoofdkantoor veel steun op het gebied van het complete systeem dat de zorg omvat, zoals administratie, kennisondersteuning

Berthina Peenstra en Sophia Bruining

op gebied van hr en wet- en regelgeving. Doordat daar veel ondersteuning in is, hebben wij de gelegenheid en tijd om ons werk in de dagelijkse zorg persoonlijk te houden, want dat is waar het om draait. Wij zijn er voor de mensen die zorg nodig hebben, we geven ze tijd en aandacht. Niet de administratie of de systemen zijn leidend in ons werk. Het is wat je hier op kantoor ziet en voelt: we sparren met elkaar over wat ons werk soms complex en hectisch maakt, we bespreken wat we zien en beleven, ook ethische kwesties en we delen die mooie en fijne momenten met elkaar. We willen nooit vergeten waar we het voor doen: voor de mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben en op je rekenen. Door de ruimte en werkwijze binnen HappyNurse en HappyZorg houden we de zorg en onszelf in balans.î

Ze beleven iedere dag hun vak met plezier, genieten van de betekenis die ze geven aan mensen, worden blij als ze zien dat mensen dankbaar zijn voor ook het kleine dat je doet, door alleen er te zijn en een gesprek te hebben. Dat de zorg ook onder druk staat, zien en voelen ze ook, maar ze hechten vooral aan wat ze met elkaar voor mensen kunnen doen. Berthina: ÑHet gaat er om wat je met elkaar in de zorg kunt betekenen, ieder op zijn moment en in zijn professie. De waarde van het samenwerken is groot, bijvoorbeeld met huisartsen. We kunnen

elkaar ontlasten in de zorgketen, zeker als je daar oog voor hebt. Wie kan op welk moment het beste de zorg en aandacht geven die nodig en mogelijk is?î Je kunt niet zonder elkaar, het is zo makkelijk gezegd maar oh zo waar beamen ze. ÑNiet alleen als professionals, maar ook met alle andere mensen die een rol spelen voor iemand, of het nu familie is, of mensen in een sociale omgeving.î Ruimte om te ondernemen in de thuiszorg

HappyNurse en HappyZorg zijn landelijk actief en in Friesland sterk in opmars. Hoe kan dat? Berthina: ÑEr is veel vraag, er zijn veel vacatures en een deel daarvan kunnen wij met enthousiaste collegaís vlot en goed invullen, in de verpleging, in de GGZ en in de gehandicaptenzorg. Met HappyNurse zijn we de groeiende werkgever in de zorg. Met HappyZorg voorzien we met onze wijkteams in toenemende mate in de thuiszorg. Er is ruimte voor verpleegkundigen en verzorgenden in Friesland die zowel willen ondernemen als in teamverband willen werken. Er is vraag naar kwalitatief goede thuiszorg, dus misschien zie jij net als wij een kans om je eigen wijkteam in je eigen omgeving te starten.î happynurse.nl happyzorg.nl

ICON en zelfstandige behandelcentra: unieke samenwerking voor beter geneesmiddelenonderzoek

Een samenwerking die verder gaat dan standaard onderzoek: ICON en zelfstandige behandelcentra (ZBCís) bundelen hun krachten en tillen geneesmiddelenonderzoek naar een hoger niveau. Door patiÎntgroepen al in een vroeg stadium te betrekken en expertise te combineren, wordt onderzoek sneller, slimmer en beter ñ voor de wetenschap, de farmaceutische industrie en vooral voor de patiÎnt. De eerste gezamenlijke onderzoeken starten nog dit jaar.

Concreet betekent deze samenwerking dat specifieke patiëntgroepen al vroeg kunnen deelnemen aan onderzoek naar nieuwe of verbeterde medicijnen. Zo combineren ICON en de zelfstandige behandelcentra hun ervaring en infrastructuur om het proces efficiënter te maken, zonder concessies te doen aan kwaliteit, veiligheid of patiëntenzorg.

Onderzoek bij gezonde deelnemers én patiënten Om van een veelbelovend stofje tot een geneesmiddel in de apotheek te komen, moet een lang traject worden doorlopen. Effectiviteit en veiligheid worden daarbij uitgebreid onderzocht. ICON is al tientallen jaren een toonaangevende speler op dit gebied. Tot nu toe concentreerde de Nederlandse tak zich vooral op onderzoeken met gezonde deelnemers – een onmisbare stap om de werking en veiligheid van een nieuw medicijn in kaart te brengen.

Maar de behoefte in de markt verandert. Medicijnontwikkelaars willen steeds vaker al zo vroeg mogelijk inzicht krijgen in de effecten bij patiënten. Dat maakt het mogelijk om sneller en gerichter keuzes te maken in de verdere ontwikkeling. ICON speelde hier al op in met onderzoeken in een eigen onderzoeksunit binnen het UMCG. Dankzij de samenwerking met zelfstandige behandelcentra komt daar nu een nieuwe, bredere groep deelnemers bij.

„Voor farmaceuten worden resultaten bij patiënten in een vroeg stadium van het onderzoek steeds belangrijker,” legt Perry de Jongh, directeur Clinical Research bij ICON, uit. „Normaal gesproken volgt dat soort onderzoek pas veel later om de daadwerkelijke effectiviteit te beoordelen. Door de samenwerking met ZBC’s kunnen we onderzoeken bij gezonde deelnemers én patiënten combineren. Dat kan maanden schelen in de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel.”

De kracht van gespecialiseerde klinieken Zelfstandige behandelcentra richten zich op patiënten met specifieke aandoeningen, en juist dat maakt ze heel geschikt voor geneesmiddelenonderzoek, vertelt Jan Leendert Brouwer, medisch directeur bij ICON: „Voor onderzoek naar een nieuw medicijn heb je vaak veel patiënten nodig met dezelfde aandoening, bijvoorbeeld hartritmestoornissen. Zelfstandige behandelcentra zien en behandelen juist zulke groepen en zijn daar echt goed in. Je ziet er minder mensen met heel complexe of zeldzame aandoeningen – die worden in een academisch ziekenhuis behandeld. Voor ons is dat een voordeel: het betekent dat we het onderzoek goed en efficiënt kunnen uitvoeren. En onze klanten krijgen sneller een duidelijk beeld of hun middel werkt en of het zinvol is om verder te ontwikkelen.”

ICON werkte al langer samen met klinieken, bijvoorbeeld voor beeldvormend onderzoek zoals

Perry de Jongh (ICON) en Arco Teske (HartKliniek).

echoís en scans. ÑEen uitbreiding richting geneesmiddelenonderzoek is dan eigenlijk een logische volgende stap,î zegt Brouwer. ÑUiteindelijk zorgt dit ervoor dat nieuwe medicijnen eerder beschikbaar komen voor de patiÎnt.î

Geen extra belasting voor arts of kliniek Een belangrijk kenmerk van deze samenwerking is dat ICON de uitvoering van het onderzoek volledig in eigen hand houdt. ÑWij regelen alles zelf: van researchverpleegkundigen tot onderzoekscoˆrdinatie,î zegt De Jongh. ÑDe kliniek helpt bij het vinden van geschikte deelnemers, maar wordt verder volledig ontzorgd.î

Artsen bepalen welke patiÎnten geschikt zijn voor deelname en bespreken dit tijdens het consult. De benodigde tijd wordt bovendien vergoed. ÑWe draaien de traditionele rollen eigenlijk om,î zegt Brouwer. ÑIn het klassieke model voeren artsen en verpleegkundigen het onderzoek door. Maar daar gaat zorg ñ terecht natuurlijk ñ altijd voor. Nu nemen wij het onderzoeksgedeelte over en zorgen voor focus.î

Onderzoeken zonder druk op de zorg ICON beschikt over eigen medisch personeel dat speciaal is opgeleid voor geneesmiddelenonderzoek. Daardoor is het mogelijk om zonder extra druk op het zorgproces onderzoek te doen binnen de bestaande praktijk van de kliniek.

Dat is ook voor de klinieken aantrekkelijk. De Jongh: ÑWe merken dat specialisten het

interessant vinden om bij te dragen aan wetenschappelijk onderzoek. En ja, het levert ook iets op: naast het maatschappelijke belang ontvangen ze een vergoeding voor deelname. Die transparantie is belangrijk.î

Meer ruimte voor wetenschap en innovatie

Bij HartKliniek ñ een landelijke organisatie met 16 vestigingen gericht op hart- en vaatziekten ñ is die belangstelling voor innovatie duidelijk merkbaar. Cardioloog en medisch manager Arco Teske is enthousiast:

ÑWat de meeste cardiologen gemeen hebben, is dat ze zo veel mogelijk uit de zorg willen halen. We willen van elke patiÎnt leren, zodat we de zorg kunnen blijven verbeteren. Wetenschap en innovatie horen daarbij, en een bijdrage leveren aan medicijnontwikkeling wat mij betreft ook.î

De samenwerking met ICON is dan ook logisch, vindt Teske. ÑWe deden al langer echoís voor ICON, maar dit is een echte verdieping. Onze patiÎnten kunnen nu actief bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor aandoeningen waar ze zelf last van hebben. Dan is de motivatie vaak groot. Wie weet breiden we de samenwerking nog wel verder uit. Ik merk dat de artsen hier enthousiast zijn. Zij worden volledig ontzorgd. Tijdens het consult hoeven ze alleen een paar extra vragen te stellen ñ de rest wordt geregeld.î

Toekomst vol mogelijkheden ICON ziet deze samenwerking als een belangrijke strategische stap. De eerste onderzoeken worden gepland en de ambitie reikt verder. ÑWe zien kansen om dit model uit te breiden naar meer klinieken en ziektebeelden,î aldus De Jongh.

ÑVoor farmaceuten betekent dit sneller resultaat, voor artsen een kans om onderzoek te doen en voor patiÎnten een directe bijdrage aan toekomstige behandelingen.î

En precies dat maakt deze samenwerking bijzonder: het is een oplossing waarin alle partijen winnen en waarin innovatie, efficiÎntie en maatschappelijke waarde hand in hand gaan.

ICON

Elk jaar begeleiden artsen, onderzoekers en verpleegkundigen in Assen en Groningen vijftig tot zestig geneesmiddelenstudies. Meer dan 20.000 bloed- en urinemonsters worden daarvoor jaarlijks geanalyseerd om de veiligheid, effectiviteit en langetermijneffecten van nieuwe medicijnen vast te stellen. Wereldwijd heeft ICON dik 40.000 mensen in dienst, verdeeld over 113 locaties in 46 landen. In Noord-Nederland is ICON een van de grootste werkgevers. Het bedrijf is marktleider in Nederland en voorloper op het gebied van Life Science & Health.

geneesmiddelenonderzoek.nl hartkliniek.com

Perry de Jongh (ICON) en Arco Teske (HartKliniek) bij de HartKliniek vestiging in Groningen

Zij-instromers bij Cosis: een enorme meerwaarde!

Zij-instromers in de gehandicaptenzorg vormen een groeiende en waardevolle groep binnen de sector. Niet in de laatste plaats bij Cosis, een zorgaanbieder voor mensen met een verstandelijke of psychische beperking in Groningen en Drenthe. Zij-instromers zijn mensen die, vaak na jaren in een andere branche te hebben gewerkt, ervoor kiezen om een betekenisvolle carriËreswitch te maken naar de zorg voor mensen met een beperking. Deze instromers brengen een frisse blik, levenservaring en vaak andere vaardigheden met zich mee, wat bijdraagt aan de kwaliteit en dynamiek van de zorg. Hun overstap is niet alleen een antwoord op het personeelstekort in de zorg, maar ook een teken van de aantrekkingskracht van een sector waarin menselijk contact en maatschappelijke betrokkenheid centraal staan. Annemarie, Lars en Wisse zijn zij-instromers bij Cosis. Hun bevlogen verhaal bewijst het gelijk van deze introductie.

Annemarie Onnes

ÑAls je als zij-instromer in de zorg gaat werken neem je een grote rugzak mee. Een rugzak die gevuld is met meer levens- en werkervaringen dan het werk in de zorg alleen. Een andere inbreng vanuit een andere achtergrond kan verfrissend, inspirerend of hier en daar zelfs ontnuchterend werken.î

Theater

Annemarie Onnes werkt als teamcoˆrdinator in de Cosis locatie aan de Chopinlaan in Groningen. Het betreft een locatie voor volwassenen en ouderen met een ernstige, soms meervoudige, beperking. Het is een woonlocatie waar ook dagbesteding geboden wordt. ÑIk heb het hier reuze naar mijn zinî, zegt Annemarie. ÑIk had altijd wel het idee dat ik in de zorg zou gaan

werken. Verpleegkundige zijn, dat leek me geweldig, maar na een aantal omzwervingen op werkgebied kwam ik pas daadwerkelijk in de zorg terecht. Maar dan als begeleider in de gehandicaptenzorg en niet als verpleegkundigeî. Annemarie kwam na een auditie op de opleiding Kunst, Theater en Media terecht en vervolgens stond haar hele leven in het teken van theater maken. De volgende stap was een baan in de catering, onder anderen bij het Drents Museum in Assen.

Switch

ÑToch zag ik mezelf graag werken in het zorgen voor mensen. In overleg met mijn partner besloot ik een switch te maken. Ik solliciteerde bij NOVO, tegenwoordig Cosis. Ik werd aangenomen en voelde meteen dat ik volledig op mijn plek was. Ik heb tijdens een BBL traject op verschillende plekken bij NOVO ervaring opgedaan. Een BBL-

opleiding, een Beroeps Begeleidende Leerweg is een mbo-opleiding waarbij je werkt en tegelijkertijd ÈÈn of twee dagen per week naar school gaat voor de theorie. Na een paar jaar als persoonlijk begeleider te hebben gewerkt wilde ik graag wat meer uitdaging, mezelf verder ontwikkelen in de sector. Ik heb toen de opleiding Management in de Zorg gedaan en nu ben ik teamcoˆrdinator. Als teamcoˆrdinator werk je dicht op de werkvloer. Op veel verschillende manieren heb ik dagelijks nauw contact met cliÎnten en collegaîs.î

Droom ÑBij de Chopinlaan hebben we een aantal zijinstromers. Als locatie staan we daar zeer voor open. Als mensen vragen of ze een dagje kunnen meekijken om te proeven of het werken met de doelgroep iets voor ze is, zijn ze meestal van harte welkom. Ik heb zelf ervaren hoe motiverend het

Margriet (l) en Annemarie (r)

kan zijn om je droom na te jagen. Ik heb totaal geen spijt van de andere banen die ik heb gehad. Vanuit de theaterwereld neem ik veel creativiteit en improvisatievermogen mee in mijn werk. En vanuit de horeca het omgaan met veel verschillende mensen. Werken in de gehandicaptenzorg past helemaal bij mij. Elke dag ga ik voldaan naar huis omdat ik naar huis ga met het fijne gevoel dat ik heb bijgedragen aan een zinvolle dag voor cliÎnten en collegaîs.î

Wisse Boerma

ìIk had geen idee wat werken in de zorg inhoudt. Het was altijd een ver van mijn bed show. Bij toeval kwam ik er mee in aanraking en ik kan alleen maar constateren dat ik mijn bestemming heb gevonden.î

Zoektocht

Het zijn de woorden van Wisse Boerma. Hij is leerling binnen de sector Kind, Jeugd en Gezin in Hoogeveen. Wisse: ÑIn februari begon ik als leerling van de opleiding Maatschappelijke Zorg. Het leek ooit voorbestemd dat ik het melkveebedrijf van mijn vader over zou nemen. Echter, dat liep anders. Maar wat dan wel? In een zoektocht naar werktalenten, vaardigheden en interesses werd langzaam duidelijk dat ik het fijn vond om met mensen te werken. Mensen helpen en ondersteunen, langzaam met hen vooruitgang zien, dat was waar ik blij van werd. Dit inzicht bracht me bij Cosis. Ik ging werken met een groep jongeren, pubers wel te verstaan. Dat vind ik een boeiende groep met nog veel onontdekt terrein en soms wat uitdagend gedrag. Vanaf het eerste moment klikte dat uitstekend.î

Vooroordeel

Wisse: ÑHet voelde snel vertrouwd. Ik kan het iedereen aanbevelen die nog zoekende is qua werkrichting. Ik had het nooit kunnen denken dat ik hier terecht zou komen. Ik kom uit een cultuur waar zorg niet bij een man zou passen. Dat komt, kan ik nu zeggen, omdat men totaal geen beeld heeft van wat het werk daadwerkelijk inhoudt. Puur gebaseerd op vooroordelen dus. Uit eigen ervaring kan ik die vooroordelen pareren met een veel reÎler beeld. Leren en werken in de zorg , ik ben er zeer gelukkig mee.î

Lars Meijerink

ÑVroeger vonden vrienden van me dat als je als man in de zorg ging werken, je wel zo ongeveer de grootste Ñmietî moest zijn. Nu vinden ze het knap dat ik deze keus heb gemaakt en hebben er veel respect voor. Voor het werk dat ik doe en hoe ik er gekomen ben.î

Direct contact

Lars Meijerink werkt als teamcoˆrdinator in woonlocatie voor mensen met een lichte verstandelijke beperking het Bastion van Cosis in Coevorden. Hij heeft het enorm naar zijn zin en volgens hem is het een van de beste keuzes die hij ooit gemaakt heeft. Lars: ÑIk heb eerst als heftruckchauffeur gewerkt en daarna in de autobranche. Maar ondanks dat ik het daar wel naar mijn zin had, had ik steeds het gevoel dat mijn werkzame leven zich op een ander vlak zou

moeten afspelen. Ik wilde mensen helpen. Direct contact in je werk. Bij het autobedrijf genoot ik het meest van het directe contact met de klanten. Uit mijn directe omgeving kreeg ik de feedback dat ik goed was in contact maken. Uiteindelijk was het mijn moeder die me de laatste duw gaf om me te oriÎnteren in de wereld van zorg en welzijn.î

Sprong

Via een soort beroepenbeurs op een scholengemeenschap kwam ik in contact met Cosis. Na een gesprek en het doornemen van de aangeboden documentatie leek me dat wel wat. De zorg voor mensen met een beperking. Ik heb de sprong gewaagd en ben onder aan de ladder begonnen. Eerst appartementen van cliÎnten gepoetst en badkamers geschrobd. Ondertussen genoot ik enorm van het directe contact met de cliÎnten en had al snel door dat daar mijn bestemming lag. Ik ben toen een leertraject ingegaan voor begeleider. Een combinatie van leren en werken in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Daarna heb ik een opleiding gedaan voor persoonlijk begeleider en sinds een half jaar ben ik teamcoˆrdinator. En ik geniet nog elke dag van het contact met bewoners en collegaîs als ik op de locatie rondloop.î

Gevormd

ÑDe keus voor een totaal andere beroepsrichting heeft me heel veel gebracht. Ik ben op een mooie manier gevormd door het werk dat ik doe. Je leert verantwoording nemen en keuzes maken. Geen dag is hetzelfde, dus de automatische piloot kan je wel vergeten. Ik ben er trots op dat ik risicoîs heb durven nemen door een hele andere weg in te slaan. De kansen die ik heb gekregen bij Cosis heb ik ten volste benut en daar pluk ik nu de mooie vruchten van. Ik zou iedereen aanraden om de sprong te nemen, het was in elk geval voor mij de moeite en de investering waard.î

www.cosis.nu

V.l.n.r.: bewoners Dennis en Remi en zij-instromer Lars

Wisse aan het werk

DÈ noordelijke zorgpartner voor food management

Dat is het in Groningen gevestigde Amyyon. Het bedrijf bedient al meer dan 20 jaar zorgorganisaties en overheidsinstellingen in de gehele Benelux. Als gespecialiseerde leverancier voor food management, via het Amyyon FoodPro platform, kunnen zij alles wat de klant op dat vlak wenst helpen realiseren.

Wat houdt food management in? Directeureigenaar Jos Birken:Ñ FoodPro ontzorgt zorgorganisaties en andere grote keukens volledig bij het samenstellen en verstrekken van verantwoorde maaltijden voor patiÎnten of cliÎnten.î

Verantwoorde samenstelling

Wanneer je als organisatie elke dag maaltijden maakt, dan moeten die een verantwoorde samenstelling hebben. Dat heeft niet alleen met het gebruik van bepaalde ingrediÎnten te maken, maar ook met het waarborgen van voedselveiligheid en hygiÎne. Maar, in de zorg heb je ook te maken met dieetwensen, allergenen, het gebruik van zout of juist niet, kan een patiÎnt kauwen of niet, enzovoort. Met haar food management systeem stelt Amyyon organisaties in staat elk individu een menukeuze te laten maken, de gerechten die hij of zij krijgt automatisch af te stemmen op al die vereisten en ze ook nog bij het juiste bed of de juiste kamer te bezorgen. Dat gaat dan over het hele proces: van ingrediÎnten-inkoop, samenstelling, bereiding tot labeling en distributie.

Speciaal ontwikkeld met en voor de zorg Bij Amyyon kennen ze de dagelijkse praktijk in de zorg goed. FoodPro is door Amyyon zelf, in nauwe samenwerking met ziekenhuizen en zorginstellingen, ontwikkeld. ÑWe zijn trots dat we hiermee het meest complete product plus dienstverlening op het gebied van foodmanagement in de hele Benelux kunnen biedenî zegt Jos. ìHet juiste eten draagt bij aan een sneller herstel, dat is onze visie.î

ÑAmyyon loopt daarin voorop, ook in het meedenken richting toekomst. Een systeem als FoodPro stelt zorginstellingen ook in staat om voeding een integraal onderdeel van het herstelproces te laten zijn. Zo is het nog niet overal, maar zo zou het wel kunnen en eigenlijk moeten zijn. Zie het als de derde pijler in de gezondheidszorg, naast medicijnen en therapie.î

ÑWe geven advies voor wat het beste past bij de situatie van elke zorginstelling, we zorgen voor implementatie en ondersteunen gebruikers. De dagelijkse praktijk vraagt om veel opties en dat maakt het een behoorlijke uitdaging.î

Dichtbij en klantgericht Amyyon staat dichtbij de klant. Niet alleen is het hele platform in-huis ontwikkeld, ook alle implementatie, support en andere dienstverlening

gebeuren in huis, in Groningen. Dat geldt ook voor eventueel gewenste maatwerkoplossingen. Zoals bijvoorbeeld in een ziekenhuis in Belgisch Limburg is gebeurd. Daar kunnen patiÎnten nu hun maaltijden samenstellen, zoals ze dat ook in een restaurant zouden doen, uniek voor een ziekenhuisomgeving.

Made in Groningen

ÑOok onze consultants en helpdesk zitten in Groningen, dus we staan klaar wanneer de klant ons nodig heeftî, geeft consultant food management Chris Urbach aan. ÑDat kan gaan om kleinere of grote vragen. Bijvoorbeeld een vraag over het printen van menulijsten of een koppeling met een ingrediÎntendatabase. Elk voedingsconcept kan worden ondersteund. ëKomt wel goud mien jongí.î

Meerwaarde

De systemen van Amyyon zijn betrouwbaar, gebruiksvriendelijk en vooral ook afgestemd op de specifieke behoeften van de gebruiker. Daarnaast is Amyyon voortdurend bezig met meerwaarde leveren voor haar klanten. ÑVooral in gebruiksvriendelijkheid zijn we bezig verdere stappen te zettenî, zegt Jos. ÑMaar, ook zijn we bezig met andere zaken zoals het toevoegen van intelligentie aan het platform, zodat het niet alleen operationeel, maar ook sturend kan worden gebruikt.î

ÑOp dit moment wordt FoodPro voornamelijk gebruikt bij het samenstellen en uitserveren van verantwoord samengestelde maaltijden aan een groep patiÎnten of cliÎnten met sterk uiteenlopende dieet-, allergie- en andere vereisten. De data die het systeem genereert en opslaat, kunnen ook gebruikt worden om te kijken hoe je patiÎnten nog sneller gezond maakt en cliÎnten gezonder houdt. Dat is waar het inbouwen van AI een enorme verbetering kan leveren.î

V.l.n.r. Jaap Hoogland, Jos Birken, en Chris Urbach

Amyyon is een Gronings bedrijf dat al meer dan 20 jaar actief is in IT-oplossingen. FoodPro en voedselmanagement vormen ÈÈn van de productgroepen. De andere twee zijn CRM voor midden- en klein bedrijf en voor lagere overheden, en ICT-Beheer voor bedrijven in Noord-Nederland.

Solide basis, nieuw elan

Recent is het management van Amyyon vernieuwd en uitgebreid en groeit het bedrijf. De basis blijft hetzelfde: een betrouwbare partner die de regio kent en begrijpt wat zorginstellingen nodig hebben. Met de nodige verdieping, zegt commercieel directeur Jaap Hoogland. ÑBelangrijke verbeterpunten zijn onder andere het bevorderen van eHealth om langer zelfstandig wonen mogelijk te maken, denk aan mensen die kleinschalig wonen. Verder het versterken van de samenwerking tussen zorgverleners en patiÎnten, het stimuleren van een gezonde leefstijl en het verbeteren van de communicatie en samenwerking binnen complexe zorgnetwerken.î

Wilt u zich oriÎnteren of heeft u een specifieke vraag? Jaap:Ñ Amyyon is benieuwd naar uw situatie en we maken graag vrijblijvend kennis om te kijken of we u kunnen helpen bij vraagstukken van uw zorgorganisatie. Ook komen we graag in contact om van gedachten te wisselen over ontwikkelingen en goed samenwerken in de keten.î

Bel 050-3115686 voor meer informatie of mail naar: Jaap Hoogland: j.hoogland@amyyon.nl (voor vragen over FoodPro) Chris Urbach: c.urbach@amyyon.nl (voor vragen over FoodPro) Jos Birken: j.birken@amyyon.nl (voor vragen over Amyyon) amyyon.nl

ëOnderzoek wordt beter als we luisteren naar wat u nodig

Onderzoekers van het Universitair

Netwerk Ouderenzorg UMCG zijn op zoek naar mensen met beginnende dementie. Onderzoeker Sarah Janus vertelt waarom.

ÑMensen met beginnende dementie weten hoe het is om dagelijks met deze ziekte te leven. Daar kunnen wij als onderzoekers veel van leren. Als u dementie heeft, wordt er vaak Ûver u gesproken. Wij willen graag dat mensen met dementie en mantelzorgers zÈlf aangeven wat zij nodig hebben in het ziekteproces. Zo kunnen wij ons onderzoek beter laten aansluiten bij wat zij nodig hebben. Door uw ervaringen met ons te delen draagt u bij aan betere zorg en ondersteuning.î

Naar wie zijn jullie op zoek?

Sarah: ÑWe zoeken thuiswonende ouderen met beginnende dementie. Ook mantelzorgers of naasten zijn van harte uitgenodigd. Ervaring met onderzoek is niet nodig.î

Wat voor onderzoek doet het UNOUMCG?

Sarah en haar collega-onderzoekers willen samen met zorgverleners de ouderenzorg verder verbeteren. Zij onderzoeken bijvoorbeeld welke technologie kan helpen om zelfstandig thuis te kunnen wonen. En in een ander onderzoek wordt gekeken hoe pijn bij dementie het beste behandeld kan worden. Meer informatie over de onderzoeken: uno-umcg.nl

Sarah Janus onderzoeker UNO-UMCG Foto: Kristi Jungcurt Fotografie

heeftí

ëDÈ oudere met dementie bestaat niet!í

Welke zorg een oudere met dementie en zijn mantelzorger thuis nodig hebben, verschilt per persoon. Daarom is het belangrijk dat mensen met dementie en hun naasten meedenken over onderzoek in de ouderenzorg. Bijvoorbeeld Peter en zijn vrouw Anna Marie. Peter kreeg twee jaar geleden de diagnose Alzheimer. Ze wonen samen in Groningen.

ÑDÈ oudere met dementie bestaat nietî, zegt Anna Marie. ÑDat maakt goede zorg voor ouderen ook lastig. Welke hulp iemand nodig heeft, verschilt per persoon. Wij zijn types die direct vanaf het moment dat Peter de diagnose Alzheimer kreeg alles hierover wilden weten. Dat vergeetachtigheid erbij hoort, wisten we wel. Maar dat bewegen moeilijker wordt en dat hij zich minder in anderen kan inleven, had ik graag direct willen weten. Dan had ik me daar beter op kunnen voorbereiden. Maar er zijn ook mensen

die juist niet alles al vooraf willen weten.î

Peter: ÑAls je met Anna Marie praat over dementie krijg je andere antwoorden dan als je het mij zelf vraagt. En onze wensen en behoeften komen vaak overeen, maar er zijn ook verschillen. Wat goede ouderenzorg is, verschilt dus per persoon. Er mag wat mij betreft meer aandacht komen voor dementie, en wat het inhoudt.î

Hoe zouden jullie kunnen meedenken over onderzoek?

Peter: ÑThuis, in mijn omgeving, functioneer ik het beste. Op onbekend terrein krijg ik veel prikkels. En een gesprek langer dan een uur is voor mij te veel. Een-op-een en samen met Anna Marie gaat prima, als ik maar genoeg tijd krijg om uit te praten.î Anna Marie: ÑJe kunt mij gerust via e-mail een vragenlijst sturen. We staan er zeker open voor om onderzoekers te helpen om daarmee de ouderenzorg verder te verbeteren.î

Deel uw ervaring met dementie!

Heeft u beginnende dementie? Of bent u mantelzorger van iemand met beginnende dementie? Dan nodigen we u van harte uit om uw ervaringen met ons te delen. We stemmen graag met u af hoe u dat het liefst wilt doen. Bijvoorbeeld door af en toe een korte vragenlijst in te vullen. Dat kan per post, e-mail of telefonisch. Soms ñ als het voor u haalbaar is ñ vragen de onderzoekers u om mee te denken tijdens een kleine bijeenkomst. Meedoen is altijd vrijblijvend. U beslist per keer of u wilt meedoen.

U kunt zich aanmelden via e-mail: uno@umcg.nl

Alvast veel dank voor uw medewerking!

Peter en Anna Marie. Foto: AndrÈ Brasse Photography

ëSamen zorg je beterí

De ouderenzorg staat onder druk. Niet alleen neemt de zorgvraag nu en in de komende jaren toe, de zorg zelf wordt ook complexer. Tel daarbij de krapte op de arbeidsmarkt op en het wordt duidelijk dat de ouderenzorg anders moet worden georganiseerd, willen we in de komende jaren de zorg op minimaal hetzelfde niveau houden. Dat vraagt om een koerswijziging, zo vinden ze bij Zonnehuisgroep Noord. ÑWe zetten in op een andere manier van werken, met optimaal gebruik van competenties en vaardigheden, meer samenwerking met informele zorg en meer gebruik van zorgtechnologieî, zeggen clustermanager Jeena Zigterman-Middel en programmamanager Anders Organiseren Anouk Wilting-Westendorp.

Zonnehuisgroep Noord heeft meerdere verpleeghuizen in de provincie Groningen. Naast de 1732 medewerkers zijn er circa 700 vrijwilligers actief, waar men erg blij mee is. Naast ouderenzorg biedt Zonnehuisgroep Noord revalidatiezorg, thuiszorg, beademingszorg, dagbesteding en hospicezorg. ÑNu al zien we het aantal verzorgenden IG (individuele gezondheidszorg) afneemtî, geeft Jeena aan. ìDat er tekorten gaan ontstaan, is daarom zeker.î

Regie ÑMinder personeel betekent dat we nu al maatregelen moeten nemenî, voegt Anouk toe. ÑWe zien nu al dat de druk op medewerkers toeneemt, terwijl hun tijd beperkt is. Immers, zij willen hun werk vooral goed doen. Daardoor gaat de werkdruk omhoog en daar moeten we op anticiperen. Daarvoor hebben we een aantal instrumenten in handen. Zo leggen we de regie van de verzorging meer bij de individuele cliÎnt neer. Oftewel, wat heeft hij of zij nodig en wat niet? De samenwerking met familie en vrijwilligers gaat daarbij een grotere rol spelen. Daarnaast zetten we meer in op technologie. En tenslotte gaan we medewerkers meer op hun kwaliteiten inzetten. Wanneer deze nieuwe manier van werken is ingevoerd, denken wij dat de werkdruk omlaag kan gaan, dat het

werkplezier toeneemt en er tegelijkertijd meer tijd is voor het welbevinden en het welzijn van de bewoners.î

Volgens Jeena werken mensen graag in de ouderenzorg. ÑZe doen dat met hun hart en zo moet het blijven. Daarom mag het werk niet als productiewerk gaan voelen. Met de hulp van familie en vrijwilligers kunnen we samen beter zorgen. Je mag voor je partner, vader of moeder blijven zorgen, zoals je dat thuis ook deed. En lukt dat een tijdje niet, dan is het ook goed.î

Professional

Anouk en Jeena zijn ervan overtuigd dat deze manier van werken het nodige gaat vragen van de zorgmedewerkers. ÑZij zijn gewend om de zorg helemaal over te nemen, wanneer er een cliÎnt binnen komt, zij zijn immers de professional en dat is terecht. In de nieuwe situatie moeten ze die rol echter een beetje uit handen geven. Het is wel iets waar we met elkaar het gesprek over moeten aangaan, om eventuele angst, onrust en aannames weg te nemen. Wij zien dit als een maatschappelijke en noodzakelijke verandering, waar we op termijn de positieve vruchten van hopen te plukken. We zitten nu in een overgangsfase en iedereen krijgt de rust en de ruimte om er aan te wennen.î

Zoals aangegeven wordt ook zorgtechnologie ingezet om de werkdruk binnen de perken te houden. Anouk:Ñ Denk aan beeldzorg, waardoor een verpleegkundige niet meer hoeft langs te komen. Of patroonherkenning met behulp van AI, waardoor je gerichter te werk kunt gaan. Ook het roosteren kan eenvoudiger dankzij AI. En we hebben natuurlijk al technische oplossingen zoals de medicijndispenser, zorgalarmering via sensoren, enzovoort.î

Nieuwe locaties

Intussen werkt Zonnehuisgroep Noord ook op andere vlakken aan de toekomst. Zo wordt er onder andere in Delfzijl-Noord gebouwd aan de realisatie van twee nieuwe locaties: Zonnehuis Balticstaete en Zonnehuis Waddenstaete. Jeena:Ñ Er komen 110 verpleeghuisbedden voor mensen met dementie en somatische klachten. ìHet mooie is dat Cosis, een organisatie voor gehandicaptenzorg, nieuwe woonlocaties bouwt, op hetzelfde terrein. Ik vind dat heel mooi en het is een goed voorbeeld van waar we met elkaar naartoe moeten. CliÎnten van Cosis hebben hun dagbesteding bij Zonnehuisgroep Noord. Die samenwerking vindt nu ook al plaats en hiermee gaan we door op de nieuwe locatie. Blije gezichten voor de cliÎnten van Cosis en voor onze bewoners, dat is toch prachtig.î

ÑNieuwbouw helpt ook mee om op een andere manier te kunnen gaan werkenî, geeft Anouk aan. ÑZo hebben we straks 110 zorgstudioís die relatief dicht bij elkaar zitten, terwijl de medewerkers nu door vaak lange gangen moeten om de bewoners te helpen. Kortom, we kijken op allerlei manieren naar hoe we de zorg anders kunnen inrichten, zodat we de toenemende vraag in de toekomst het hoofd kunnen bieden. Iedereen is welkom om daarbij te helpen. Want, dat staat vast, we moeten het met elkaar gaan doen. Familie, vrijwilligers en zorgprofessionals in gezamenlijkheid. We hebben geen andere keuze. Op dit moment is 1 op de 6 mensen werkzaam in de zorg, dat zou in de toekomst naar 1 op de 4 moeten. Dat kan niet en dat is de reden waarom Zonnehuisgroep Noord inzet op een andere manier van zorg. Wij hebben daar alle vertrouwen in.î

www.zonnehuisgroepnoord.nl

Anouk Wilting-Westendorp en Jeena Zigterman-Middel

Dichtbij, deskundig en betrokken

Een goed leven. Dat is waar het bij ’s Heeren Loo om draait. In Noord- en OostNederland zetten honderden bevlogen zorgprofessionals zich dagelijks in voor mensen met een beperking. Vanuit wooncentra en talentencentra in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel bieden wij specialistische zorg aan verschillende doelgroepen. Wat ons drijft? De overtuiging dat iedereen recht heeft op een goed leven – met eigen regie, eigen kracht en een omgeving die er écht toe doet.

Expertise in de volle breedte van de gehandicaptenzorg

ís Heeren Loo is de grootste gehandicaptenorganisatie in Nederland. In het Noorden en Oosten combineren we de kracht van een landelijke organisatie met de nabijheid van kleinschalige zorg. We bieden ondersteuning aan mensen met:

ï Ernstige meervoudige beperkingen (EMB)

ï Niet-aangeboren hersenletsel (NAH)

ï Licht verstandelijke beperkingen (LVB)

ï Moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG)

ï Doofheid en slechthorendheid met complexe problematiek

ï Chronische neurologische aandoeningen zoals Huntington en Duchenne

Voor deze doelgroepen staan, naast begeleiders, gespecialiseerde teams klaar, waaronder: gedragswetenschappers, artsen, GZ-psychologen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten en logopedisten. In Leeuwarden vind je zelfs een unieke beademingsafdeling voor cliÎnten met neuromusculaire aandoeningen ñ een toonbeeld van onze specialistische zorg.

Meedoen is leven

Onze zorg is maatwerk. Of het nu gaat om intensieve 24-uurszorg, ambulante begeleiding of dagbesteding: we stemmen af op wat iemand nodig heeft. CliÎnten krijgen de ruimte om hun talenten te ontdekken en mee te doen in de maatschappij. Want meedoen is leven! We werken nauw samen met familieleden, vrijwilligers en andere betrokkenen. Samen bouwen we aan een betekenisvol netwerk waarin mensen zich gezien, gehoord en gesteund voelen.

Van supermarkt naar gehandicaptenzorg

Marcel is zij-instromer bij ís Heeren Loo en hoopt dit jaar nog zijn mbo-zorgdiploma te halen: ÑToen mijn zoon koos voor een opleiding in de gehandicaptenzorg, zette mij dat ook aan het denken. Na 31 jaar bij een supermarkt te hebben gewerkt, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en het roer omgegooid. Via een vriend kwam ik bij ís Heeren Loo terecht, en ik heb er geen moment spijt van gehad. Ik werk nu op een MVGgroep en geniet elke dag van de mensen, de

dynamiek en de betekenis van dit werk. En het leukste? Mijn zoon en ik werken nu allebei met veel plezier in de gehandicaptenzorg!î

Een nieuwe kijk op werken in de zorg Bij ís Heeren Loo draait het niet alleen om diplomaís, maar vooral om mensen. We geloven in persoonlijk contact en kijken verder dan een cv. Daarom nodigen we potentiÎle collegaís uit voor een gesprek ñ om samen te ontdekken of het werk bij hen past. We bieden ruimte aan zijinstromers, BBL-stages en persoonlijke ontwikkeling. Of je nu net begint of al jaren ervaring hebt: hier werk je met betekenis. Met hoofd, hart Èn handen. Onze recruiter Gerard Martijn vertelt je er graag meer over: ìLiever ÈÈn telefoontje te veel dan een goede kandidaat te missen ó we maken het jou graag net even makkelijker om de juiste stap te zetten, en denken graag mee over de mogelijkheden binnen onze organisatie of elders in de zorg, dus neem gerust contact met mij op via gerardmartijn.wobbes@sheerenloo.nl , 06 82 93 51 42 of met mijn collega Stefan via stefan.oortwijn@sheerenloo.nl, 06 -57 97 82 80.î

Gerard Martijn

Zin in een baan met betekenis? Op dinsdag 8 oktober zet ís Heeren Loo haar deuren wijd open voor jou! Tijdens ons landelijke speeddate-event ontdek je hoe mooi het is om te werken met mensen met een beperking. Geen sollicitatiestress, wÈl leuke gesprekken, rondleidingen en een kijkje in de wereld van onze zorg. Scan de QR-code om te kijken bij welke locaties je bij jou in de buurt kan deelnemen aan de speeddate: www.werkenbij.sheerenloo.nl/speeddate

ëOp weg naar de volgende stap in life scienceí

Samen meer resultaten bereiken, impact maken en een nog sterker gezondheid economisch systeem creÎren. Dat waren de doelen toen LIFE Cooperative, het samenwerkingsverband van life science & medtech ondernemingen in NoordNederland, in 2014 werd opgericht. ÑWe kunnen concluderen dat we daarin heel goed zijn geslaagdî, vertelt voorzitter Peter Ketelaar. ÑNaast een gegroeide coˆperatie van bedrijven in life science, zijn we een serieuze gesprekspartner geworden, hebben financiering georganiseerd waarmee belangrijke initiatieven zijn en worden ontplooid, zijn er specifieke opleidingen voor onze sector gestart en zijn bestaande bedrijven en startups beter in staat elkaar te vinden, waardoor het wiel niet twee keer hoeft te worden uitgevonden.î

Om dat laatste te concretiseren, komt bestuurslid Annelies Wolters met een voorbeeld. ÑLeden helpen elkaar echt verder. Een medelid van LIFE Cooperative heeft een kijkje in ons informatiebeveiliging managementsysteem gekregen, waarmee zij versneld hun certificering konden behalen. Andersom hebben zij ons geholpen om een technische koppeling met het studentportaal van de RUG en het UMCG te realiseren, vanuit hun ervaring daarmee. Een geweldig voorbeeld van wederkerigheid. Op die manier waren onze innovaties sneller beschikbaar voor de zorg. Zonder LIFE Cooperative was dit nooit tot stand gekomen.î Het geeft eens te meer de kracht van de coˆperatie en het netwerk aan, synergie is daar een belangrijk onderdeel van.

Talent

Bedrijven die zijn aangesloten bij LIFE Cooperative delen naast het gezamenlijke doel van ambities waarmaken in de gezondheidszorg, ook gezamenlijke uitdagingen. Zoals de zoektocht naar talent en het verwerven van kennis. ÑEr worden mensen opgeleid, die we graag in het noorden vasthouden, dat is ons gezamenlijke belangî, geeft Ketelaar aan. ÑVerder hebben de bedrijven, vooral startups, financiering en subsidies nodig voor het doen van onderzoek om tot nieuwe innovaties te komen, die van belang zijn voor de gezondheidszorg en de economie van het Noorden. Maar ook de faciliteiten die nodig zijn om dergelijke initiatieven te ontplooien. De kans van slagen is groter als je de krachten bundelt.î LIFE Cooperative telt 55 bedrijven en een aantal andere instanties die ondersteunend lid zijn, zoals het UMCG, de RUG, Hanzehogeschool, Noorderpoort en NHL Stenden. Regionale overheden en organisaties zijn gelukkig ook trouwe partners van ons, zij delen onze ambities.

Industrie agenda

ÑWe zijn een groeiende coˆperatieî, vertelt Wolters. ÑDe organisatie staat en we kijken nu hoe we verder willen richting 2030. Dit doen we onder de noemer van een ambitie-document: de ëIndustrie Agendaí, die we binnenkort gaan delen. Uiteraard gaan we voor het vergroten van onze toegevoegde waarde voor de gezondheidszorg en wel op een zo duurzaam mogelijke manier. Dit doen we onder andere via diverse clusters zoals geneesmiddelenonderzoek, gepersonifieerde diagnostiek, machine learning en AI. Dat doen we via de bekende assen van kennis en talent, innovatie, financiering, faciliteiten en services.î

Conferentie

Tijdens de bekende jaarlijkse Life Science Conference op 23 september a.s. is deze industrie agenda ÈÈn van de onderwerpen. Een echte kers op de taart is uiteraard de uitreiking van de prestigieuze Innovation Award. Het thema duurzaamheid is tijdens de conferentie het belangrijkste onderwerp dat aan de orde komt.

ÑNaast ecologische duurzaamheid hebben we het dan ook over economische duurzaamheidî, geeft Ketelaar aan. ìDe kosten voor de zorg stijgen, het is de vraag hoe wij met behulp van innovatie de zorg betaalbaar kunnen houden. We hebben interessante sprekers die ons daarin inspireren.î Bekijk het programma via www.lifescienceconference.nl en meld je nog aan!

ÑOp dat gebied is namelijk nog een hoop te winnen. Zo worden er technieken ontwikkeld waarmee medicatie heel gericht op de juiste plek toegediend kan worden. Gevolg is dat de dosering kleiner kan en bovendien de mogelijke schade er omheen kan worden beperkt. Dat is maatwerk en uiteindelijk duurzaam.î Ook Artificial Intelligence gaat een steeds grotere rol spelen om dergelijke innovaties te ontsluiten, dat zorgt vervolgens voor een grotere diversiteit aan toepassingen, met als resultaat meer impact in de zorg.

Verbinding

Veel leden van LIFE Cooperative zijn met deze ontwikkelingen bezig, weet Wolters. ÑWe hebben in Noord-Nederland alle kennis in huis om dat verder te ontwikkelen. Daarom is het van belang om voortdurend met elkaar in verbinding te staan. Bedrijven doen dat onderling, we zetten gezamenlijk projecten op en werken samen met de kennisinstellingen. Door gezamenlijk een ambitie neer te zetten vanuit de bedrijven, verwachten we de ontwikkelingen verder te versnellen.î

Zonder LIFE Cooperative had de sector zich niet zo sterk kunnen ontwikkelen, is de overtuiging van Ketelaar en Wolters. ÑWe hadden onderling bijvoorbeeld meer concurrentie gehad. Alleen gezamenlijk zijn we in staat om voor alle initiatieven de benodigde financiering te organiseren. Ook hebben we samen met de kennisinstellingen bepaalde onderwijsprogrammaís gerealiseerd en zitten we dankzij LIFE Cooperative ook dicht bij beleidsmakers.î

ÑLIFE Cooperative neemt drempels weg. Bijvoorbeeld op het gebied van personeel. Binnen de sector werken in Noord-Nederland circa 5.000 mensen. Het is in ons aller belang om die vijver groter te maken en dat lukt alleen wanneer je de krachten bundelt. Door samen te werken wordt de vijver groter en is er voor iedereen ëvisí beschikbaar.î

Ketelaar en Wolters zijn blij dat de sectoren biomedische toepassingen en life science specifiek genoemd worden in de economische agenda van Nij Begun. ÑWij voelen de verantwoordelijkheid om de sector in de provincie Groningen en Noord-Drenthe verder te versterken, omdat het bijdraagt aan de economische weerbaarheid van deze regio. Gezondheid is per slot van rekening een belangrijk onderdeel van de brede welvaart. En daar is iedereen bij gebaat.î www.lifecooperative.nl

Bestuur LIFE Cooperative, v.l.n.r.: Robert Hof, Annelies Wolters, Koos Koops, Ronald Hesse, Peter Ketelaar en Linda Dijkshoorn.

ëUMCG en CTC Netherlands bundelen krachten in studie naar Alzheimermedicijní

CTC Netherlands is een klinisch onderzoekscentrum dat gespecialiseerd is in geneesmiddelenonderzoek. Het bedrijf is gevestigd op het terrein van het UMCG in Groningen, wat als voordeel heeft dat ze kunnen bouwen op de specialistische expertise van het UMCG en toegang hebben tot relevante patiÎntpopulaties. CTC Netherlands daarentegen beschikt over jarenlange ervaring in klinisch onderzoek. Daarnaast benadert CTC Netherlands potentiÎle onderzoekdeelnemers voor geneesmiddelenonderzoek. Een voorbeeld is het onderzoek naar een geneesmiddel tegen Alzheimer, waarbij CTC Netherlands samenwerkt met het Alzheimer Centrum Groningen, dat in het UMCG is gevestigd.

CTC Netherlands werd benaderd door een bedrijf met de vraag of het onderzoek kon doen naar een geneesmiddel tegen Alzheimer. ÑWij kijken dan of en hoe we dat kunnen uitvoeren en gaan vervolgens op zoek naar een partner die over de nodige expertise beschikt en met ons wil samenwerken. Dat is het Alzheimer Centrum Groningen gewordenî, legt Khalid Abd-Elaziz, hoofdonderzoeker van CTC Netherlands uit. ÑEen goede behandeling tegen Alzheimer bestaat nog nietî, vertelt Jeroen de Vries, neuroloog en hoofd PatiÎntenzorg Alzheimer Centrum Groningen. ÑHet is inmiddels zoín drie kwart jaar geleden dat we voorbereidende gesprekken hebben gevoerd met CTC Netherlands, voor het testen van een medicijn tegen Alzheimer. Uiteraard zijn wij daar in geÔnteresseerd, want een goede behandeling ontbreekt nog steeds.î

Respons

ÑVoor elk onderzoek dat we doen zijn twee zaken van belang: onderzoekers die het kunnen uitvoeren en de beschikbaarheid van onderzoekdeelnemers. Daarnaast is input van relevante deskundigen van het UMCG altijd welkomî, geeft Abd-Elaziz aan. Het beoogde geneesmiddel tegen Alzheimer wordt momenteel in de zogenaamde fase 2 in 4 achtereenvolgende groepen getest, waarbij de dosering steeds een beetje wordt verhoogd. ÑVeiligheid staat voorop, maar uiteraard moet er ook respons van het medicijn zijn, anders hoef je niet verder te testen.î

Volgens De Vries zijn patiÎnten zeer gemotiveerd om deel te nemen aan het onderzoek. ÑMensen die Alzheimer hebben, zoeken naar hoop. Dit medicijn kan dat zijn. En mochten ze daar zelf geen baat meer bij hebben, dan willen ze meedoen voor de volgende generatie.î

Bijkomend voordeel is, gaat De Vries verder, dat CTC Netherlands in Noord-Nederland is gevestigd. ÑEr wordt elders in het land wel onderzoek gedaan naar Alzheimer, maar mensen uit het Noorden ervaren de afstand vaak als een belemmering om aan die onderzoeken mee te doen. CTC Netherlands is in Groningen gevestigd, het is een kleine organisatie en het biedt een vertrouwde en huiselijke sfeer. Dat spreekt mensen aan.î

Conclusies

De eerste groep van 4 mensen heeft inmiddels de studiemedicatie een aantal keren ontvangen, de 2e groep is nu ook van start gegaan en het is de bedoeling dat nog voor het einde van het jaar ook de onderzoekdeelnemers van groep 3 en 4 in de studie zitten. Abd-Elaziz:Ñ Daarmee is het onderzoek niet afgerond, we gaan de onderzoekdeelnemers een aantal maanden volgen om vervolgens de resultaten te bespreken en conclusies te kunnen trekken. Is het geneesmiddel veilig, goed verdraagbaar en heeft het het gewenste effect. Kortom, in het eindrapport geven we aan of het een succesvol geneesmiddel zou kunnen worden. Is dat positief, dan wordt de volgende stap gezet en wordt het geneesmiddel bij een grotere populatie getest, de zogenaamde fase 3. Dan volgt nog een fase 4 traject, waarin wordt gekeken of het middel bijwerkingen heeft die we eventueel nog niet eerder ontdekt hebben. Voordat een geneesmiddel op de markt komt ben je al snel 10 jaar verder.î

ÑPatiÎnten vinden dat lang duren en dat snap ikî, zegt De Vries, Ñmaar die tijd is echt nodig om geneesmiddelen veilig en bewezen effectief op de markt te mogen brengen. Het is een nauwkeurig proces en dat kost tijd.î Dat een geneesmiddel tegen Alzheimer meer dan welkom is, kunnen Abd-Elaziz en De Vries onderschrijven. ÑAlzheimer is een ziekte die met name bij ouderen

Het Alzheimer Centrum Groningen is ongeveer 5 jaar geleden opgericht en is een samenwerking van verschillende afdelingen binnen het UMCG. De Vries:Ñ We werken samen met andere ziekenhuizen in NoordNederland, met als doel samen op te trekken tegen Alzheimer. Zo proberen we op dezelfde manier te diagnostiseren en is er een regionaal multi disciplinair overleg (MDO) opgericht , waarbinnen we kennis delen en overleggen over bepaalde casussen. Dat is uniek in Nederland, het bevordert de snelheid en duidelijkheid voor de patiÎnt.î

Khalid Abd-Elaziz en Jeroen de Vries

CTC Netherlands is onderdeel van CTR, een groep van bedrijven die elkaar aanvullen en samen diensten aanbieden in het geneesmiddelenonderzoek. Abd-Elaziz:Ñ CTC Netherlands onderscheidt zich binnen de tak geneesmiddelenonderzoek door de laagdrempelige setting, waar gezonde onderzoekdeelnemers en patiÎnten zich snel thuis voelen. Daarom streven we ernaar om een huiselijke sfeer te creÎren. Een goede relatie tussen de onderzoeker en onderzoekdeelnemer staat daarbij voorop. Onderzoekdeelnemers komen hier vaak voor langere tijd en voor het onderzoek is het belangrijk dat mensen zo ontspannen mogelijk zijn. Laatst vertelde een onderzoekdeelnemer mij dat CTC Netherlands ëvoelde als een familieí. Dat is precies zoals wij het voor ogen hebben.î

voorkomt en aangezien het aantal ouderen ten opzichte van andere leeftijdscategorieÎn gaat toenemen en we de zorg kunnen verlichten met dit medicijn, zou dat heel welkom zijn.î

www.ctc-geneesmiddelenonderzoek.nl www.umcg.nl/-/afdeling/Alzheimer-centrumgroningen

Kent u of bent u iemand met de ziekte van Alzheimer in een vroeg stadium? Dan kunt u zich nog aanmelden voor het onderzoek. Inschrijven kan via onze website: www.ctc-geneesmiddelenonderzoek.nl

Heb je eerst nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op via telefoon of e-mail, we beantwoorden ze graag.

Tel. 050 - 305 54 88

E-mail: vrijwilligers@ctc-netherlands.com

ëDeze accountant heeft liggen slapení

Als accountant kom je regelmatig in allerlei, soms opzienbarende, situaties terecht, waarbij verzuimd is om tijdig de juiste maatregelen te nemen. Van Braak Accountants kan daar over mee praten. De accountant krijgt regelmatig het verzoek van bedrijven, organisaties en particulieren om te adviseren en/of om orde te scheppen in bepaalde situaties, die grote financiÎle gevolgen kan hebben.

Neem bijvoorbeeld het echtpaar dat jarenlang actief is geweest in de semi agrarische sector en veel landerijen zonder landbouwvrijstelling had. Dit houdt in dat bij verkoop van de grond de winst volledig belast wordt voor de inkomstenbelasting. ÑEen leuke onderneming die de laatste jaren van haar bestaan gemiddeld 70.000 euro winst maakteî, geeft Hennie van Braak aan. ÑGeen reden om een BV op te richten, zegt de accountant in zoín geval. Echter, waar de vorige accountant niet op gelet had was het feit dat dit echtpaar over allerlei bezittingen beschikt. Daardoor zijn in de afgelopen jaren stille reserves ontstaan. Reserves waarover bij beÎindiging van het bedrijf moet worden afgerekend. In dit geval ging het om een stille reserve van ongeveer ÈÈn miljoen euro.î

Stenen

Het betreffende echtpaar overwoog inderdaad te gaan stoppen, heeft geen opvolgers en wil graag op de boerderij blijven wonen. Dat betekent echter wel dat ze over die ÈÈn miljoen euro aan stille reserves belasting moeten betalen. ÑMaar, dat geld hebben ze helemaal niet, want dat zit in onroerende zaken. Ik vraag mij dan hardop af waarom hun accountant niet tijdig heeft ingegrepen. Waren er ÈÈn of meerdere BVís opgericht, dan had het echtpaar bijvoorbeeld recht op lijfrentevrijstellingen, zonder dat er premies betaalt hoefden te worden. De BV koopt dan alle activa en de kopende BV krijgt in dat geval de schulden van de verkopende partij. Een deel van die schuld (1 miljoen euro) heet dan

lijfrenteschuld, dat in de loop van de jaren, ingaande hun 72e levensjaar, in termijnen wordt uitgekeerd.î

ÑDit betekent dat je niet meteen op dag ÈÈn van de bedrijfsbeÎindiging hoeft af te rekenen, maar dit in termijnen kunt doen, ingaande het 72e levensjaar. Daardoor wordt de belastingdruk veel lager en mag je bovendien op een later moment afrekenen, waardoor je bij bedrijfsbeÎindiging nauwelijks problemen hebt.î

Actie

Van Braak Accountants kreeg een telefoontje van het echtpaar en kwam meteen in actie. ÑHet eerste wat we hebben voorgesteld was om meteen BVís op te richten, die we een paar dagen later aan de kinderen hebben geschonken (zonder belastingheffing). Komen vader en moeder onverhoopt te overlijden, dan heeft de BV nog een lijfrenteschuld staan. Daarover is belasting verschuldigd, maar veel minder dan in de oude situatie. Daardoor blijft er meer geld over voor de kinderen.î

Het echtpaar heeft weliswaar een testament, maar geen levenstestament. ÑDie hebben we ook meteen op laten stellen. Het echtpaar heeft drie kinderen en het was in dit geval wel verstandig om dit te regelen.î

Slapen

ÑVoor dit echtpaar hebben we de situatie opgelost en hebben we kunnen voorkomen dat ze in de

financiÎle problemen zijn gekomen. Bovendien kunnen ze op hun zo geliefde plek blijven wonen.î Van Braak Accountants liet het hier niet bij en belde met de betreffende accountant, die had verzuimd tijdig actie te ondernemen. ÑHij kende de situatie niet en verwees ons naar zijn fiscalist. Nadat we een en ander hadden uitgelegd, trok hij zich terug en vertelde ons dat wij maar moesten gaan regelen. Dat hadden we inmiddels al gedaan. Mijn conclusie is dat de accountant heeft liggen slapen.î

ÑIk zeg wel eens dat ons vak simpeler is dan dat van een schilder. Als een schilder een muur wit verft en daarop een paar blauwe vlekjes achterlaat, dan moet hij terug komen om het te herstellen. Een accountant kan een witte muur vol blauwe stipjes veroorzaken en er toch mee wegkomen, zoals in bovengenoemd voorbeeld.î Dat het betreffende stel erg blij was met de oplossing van Van Braak Accountants, behoeft geen nader betoog. ÑAnders waren ze in de problemen gekomen of hadden ze hun zo geliefde woning moeten verkopen en hun plek waar ze hun hele leven hebben gewoond moeten verlaten. Dit soort klussen zijn voor ons de krenten in de pap. We komen het regelmatig tegen en lossen het graag voor de mensen op.î www.vanbraakaccountants.nl

Hennie van Braak

Wie Zorgt!? Mensenwerk!

Wie werkt voor Wie Zorgt! in Meppel is gemotiveerd en geÔnspireerd door mensenwerk. Duidelijker kan Irene Huzen het niet maken. Al 16 jaar bemiddelt Wie Zorgt! professionals in zorg en welzijn van Groningen tot Gelderland, van detachering van losse diensten of langere tijd tot vaste dienst.

Als verpleegkundige kwam Irene Huzen terecht in de uitzendwereld en vervulde daar tal van functies. Toch knaagde het en miste ze iets. ëHet moest beterí. Zo bedacht ze dat ze het voor zichzelf ging doen: het combineren van de inhoud van verpleging met flexibel werken. Wie Zorgt! was geboren en in zestien jaar tijd is het uitgegroeid tot vaste waarde op personeelsgebied voor tal van zorginstellingen in het noorden tot en met Flevopolder en Gelderland. Met kantoren in Meppel en in de regio.

Waardevolle flexpool

ÑWe zijn gegroeid van uitzenden naar ontzorgen, want inmiddels bemiddelen we niet alleen professionals in zorg en welzijn, maar ontzorgen we ook tal van opdrachtgevers met HR-zaken, planning en opleidingen en denken we mee in het verbeteren van processen. Onze totale groep professionals omvat zoín 300 mensen, voor de ouderenzorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg, ziekenhuizen, kinderopvang, psychiatrie, sociaal werk en voor praktijken. Ongeveer de helft van onze mensen vormt de kern van de flexpool en zoín tien procent van de mensen hebben we in dienstî, vertelt Irene Huzen, oprichtster en eigenaar van Wie Zorgt!

Zestien jaar uitzenden in de zorg betekent meegaan met veranderingen, erkent ze. ÑDe druk op de zorg neemt toe. Er is een grote behoefte aan goed opgeleide mensen, en die vraag neemt alleen maar toe, zeker met de dubbele vergrijzing. De wachtlijsten groeien, kijk alleen al in de jeugdzorg en de psychiatrie. Dat betekent dat we met zín allen, meer dan ooit alles op alles moeten zetten om mensen in de zorg te houden, naar de zorg over te laten stappen, of mensen weer opnieuw enthousiast te maken voor de zorg.î

Kies wat bij jou past in de zorg

ÑWij zien dat de laatste paar jaar het aantal zij-

instromers gestaag groeit. Een deel van hen is ooit begonnen in verpleging of verzorging en is daarna iets anders gaan doen. Bij een aantal van hen is het gaan knagen, is het gevoel om ëweer iets te willen doen voor de maatschappijí toch weer sterker geworden. Dat geldt ook voor andere zijinstromers: niet zelden gaan mensen na een andere carriËre voelen dat ze meer willen betekenen dan alleen maar werken voor het geld. Mensen met een achtergrond in de zorg, de herintreders, kunnen snel via ons aan de slag. Voor hen voorzien wij in een duidelijke behoefte: zo kunnen ze kijken waar het goed bevalt en kunnen ze weer een plek vinden die bij hen past.î

ÑVoor de mensen die een zorgopleiding nodig hebben, zoeken we de beste weg om die te behalen in overleg met opleidingscentra waar we mensen kunnen testen op competenties en vaardigheden. Zo bieden we maatwerk voor opleiding of bijscholing. Het mooie aan de flexpool is dat ze een ruime keuze hebben uit allerlei werk en opdrachten en overal ervaring kunnen opdoen. De flexpool is ideaal voor mensen die willen kiezen wat in de zorg het beste bij hen past.î

ÑMet ons bemiddelingsbureau hebben we eenzelfde betekenis voor professionals in de zorg die meer regie willen hebben in hun werkzame leven of een betere balans willen tussen werk en privÈ. Door te werken vanuit onze flexpool zien ze meer mogelijkheden om wel in de zorg te blijven werken, omdat waar en wanneer ze werken zo beter voldoet aan wat bij hen past.î

ÑDe redenen waarom mensen via ons werken zijn heel verschillend: we hebben collegaís die geen nachten meer kunnen draaien, bijvoorbeeld omdat ze alleenstaande moeder zijn en we hebben juist ook collegaís die alleen maar nachtdiensten willen draaien. En we hebben collegaís die na hun

pensioen weer via ons werken, omdat ze graag van waarde willen zijn en hun ervaring willen delen. Hoe mooi kan het zijn?î

Zorg is gebaat bij beter samenwerken ÑDe crux van ons werk is zorgen voor goede mensen voor de zorgorganisaties waar wij mee samenwerken, waar dat in de zorg ook is. We borgen kwaliteit en we checken mensen die via ons willen komen werken, op ervaring, benodigde diplomaís, certificering, referenties en uiteraard een VOG. Je moet bij een intake altijd scherp blijven en daarom kijken we ook naar de privÈsituatie. Met alle ervaring van de afgelopen jaren voel je vaak wat de mogelijkheden zijn.î

De zorg, zegt Irene Huzen, is gebaat bij samenwerken, bij het zoeken naar verbindingen die de zorg beter maken. ÑDoe waar je het beste in bent en laat de poespas achterwege. Het geld voor de zorg moet besteed worden aan de zorg, niet aan gebakken lucht daaromheen. Meegaan met de tijd, technologie gebruiken en inzetten waar mogelijk en mensen blijven enthousiasmeren voor de zorg, het mooiste vak dat er is. Koester de mensen die in de zorg willen beginnen, laten we ze de begeleiding geven die ze verdienen. Te vaak zie ik jonge mensen en stagiaires afhaken, omdat ze zich te snel zelf moesten redden. Koester ze, begeleid ze in hun leven in de zorg. We hebben elkaar nodig, want de zorg dat zijn we allemaal. Het is altijd zo dichtbij: het is mensenwerk.î www.wiezorgt.nl

Irene Huzen

ëWe kunnen weer verder bouwen aan de energie van de toekomstí

In oktober vorig jaar werd de fabriek van N+P in Farmsum getroffen door een grote brand. Een derde van de installatie moest worden afgeschreven. Nu, bijna een jaar later, wordt de vernieuwde installatie opnieuw in gebruik genomen. Begin oktober moet de productie van SubcoalÆ weer volledig op gang komen. Plantmanager Rolf Freij en Process Engineer en projectleider Noud van Ass kijken ernaar uit: ÑWe kunnen eindelijk weer verder bouwen aan de energie van de toekomst en daar zijn we heel blij mee.î

Impact

Terugdenken aan die dag doen ze liever niet. ÑDe brand heeft een flinke impact gehad,î vertelt Freij. ÑDankzij de aanwezige blusinstallatie en adequaat handelen van onze medewerkers Èn de brandweer werd erger voorkomen. Toch waren de gevolgen groot. Met name doordat de dakconstructie en alle bekabeling schade hadden opgelopen, moest een deel van de installatie vernieuwd worden.î

ÑWe hebben na de brand extra kritisch gekeken waar we de situatie verder konden verbeteren. Conclusie was dat we niet veel meer hadden kunnen doen en dit vooral heel veel pech was. Wel onderzoeken we de inzet van automatische waterkanonnen, zodat we bij een calamiteit zelf ook direct kunnen starten met blussen. Al hopen we natuurlijk dat dit nooit meer nodig zal zijn.î

Productie en personeel op volle sterkte

In oktober moet de fabriek weer volledig draaien. Sterker nog, het streven is om de productie te optimaliseren en de doorzet te verhogen. Het opschalen zat er voor de brand al aan te komen. Als voorloper op het gebied van alternatieve

Plantmanager Rolf Freij en Process Engineer en projectleider Noud van Ass

brand- en grondstoffen is N+P continu bezig met doorontwikkelingen. Zowel qua aanbod van producten als het optimaliseren van de productieprocessen en technieken. ÑWe hadden, voordat het noodlot toesloeg, enkele verbeteringen doorgevoerd die hun vruchten begonnen af te werpen. We hebben toen een aantal goede maanden gedraaid, dus de potentie is er,î aldus van Ass. Dat betekent echter wel meer vrachtwagens, meer werkzaamheden en meer logistiek in en rond de fabriek. ÑDaarom hebben we ons personeelsbestand uitgebreid,î legt Freij uit. ÑZo hebben we de logistiek verdubbeld naar een tweeploegendienst. De productie blijft in vijfploegendienst draaien.î

Tijdens de stilstand zijn de medewerkers betrokken gebleven met verbeterprojecten en trainingen zoals BHV, heftruck- en shoveltrainingen en toolboxen rond veiligheid. ÑAllemaal goed en nodig,î zegt Freij, Ñmaar uiteindelijk wil iedereen gewoon weer aan de slag. Het is mooi dat straks alles weer draait en iedereen lekker kan werken.î Ook leveranciers en afnemers zijn N+P trouw gebleven, iets waar het team dankbaar voor is.

Wat doet N+P?

N+P Group is een innovatief bedrijf dat zich richt op het verduurzamen van industriÎle processen. Enerzijds door fossiele brandstoffen te vervangen door alternatieve brandstoffen, op basis van niet-recyclebare afvalstromen. N+P ontwikkelt, produceert en levert zogenaamde SubcoalÆ-pellets en andere hoogwaardige brandstoffen, die onder andere naar de cement-, kalk- en energie-industrie gaan. Zo helpt het bedrijf grote industriÎle bedrijven om hun CO₂-uitstoot aanzienlijk te verlagen. Anderzijds levert N+P technologische oplossingen om afval te sorteren en om te zetten in herbruikbare grondstoffen of energie. Het sorteren gebeurt vanuit de locatie in Crayford (UK) en Rotterdam (NL) het opwerken van nietrecyclebaar afval in Teeside en Hartlepool (UK) en Farmsum (NL). Daarnaast heeft N+P meerdere kantoren door heel Europa. In de missie van N+P staan duurzaamheid, innovatie en de circulaire economie centraal.

Investeren in optimaliseren

Samen met de afdeling Technology & Innovation, waar Van Ass deel van uitmaakt, is de fabriek verder geoptimaliseerd. ÑHet enige positieve van de brand is geweest dat we met elkaar konden nadenken hoe we de fabriek nog verder konden optimaliseren, daar hadden we door de stilstand de tijd voor. Optimalisaties zorgen voor een nog betere productkwaliteit en dat is belangrijk, want de vraag naar SubcoalÆ neemt toe. Vooral bedrijven in de cement-, kalk- en staalindustrie gebruiken het product om hun CO₂-uitstoot te verlagen.î

‘Optimalisaties zorgen voor een nog betere productkwaliteit en dat is belangrijk, want de vraag naar Subcoal® neemt toe. Vooral bedrijven in de cement-, kalk- en staalindustrie gebruiken het product om hun CO2-uitstoot te verlagen.’

Van al het afval dat we samen produceren, is 20ñ30% niet sorteerbaar. Dit restafval belandt nu vaak in verbrandingsovens of, in sommige landen, op de vuilnisbelt. N+P bewijst dat het anders kan: zij verwerken dit afval tot een nieuwe waardevolle grondstof en circulaire brandstof.

Een mijlpaal voor het team De renovatie zelf was een uitdaging. ÑWe zijn bijna een jaar uit de running geweest,î zegt Van Ass. ÑNu gaan we zien of alles werkt zoals we het bedacht hebben. Over een paar maanden evalueren we en voeren we waar nodig aanpassingen door, maar we hebben er vertrouwen in. Al was het wel een uitdaging, ik denk dat het bouwen van een nieuwe fabriek gemakkelijker is dan renoveren. Het herstarten van de fabriek is wat dat betreft voor ons dan ook echt een mijlpaal. Dus laten we maar weer gaan draaien, we zijn er klaar voor!î

www.npgroup.com

Specialist in archief- en datavernietiging: ëEen zaak van vertrouwení

Een professionele gecertificeerde specialist in archief- en datavernietiging. Voor zorginstellingen, apotheken, ziekenhuizen en overheden in een groeiende regio. En voor uitgevers: ook bij de vernietiging van boeken draait alles om vertrouwen. Want vertrouwelijke informatie in onbevoegde handen wil niemand, weten ze bij Prodak Archiefen datavernietiging in Drachten.

Discreet, veilig en vakkundig data en documenten vernietigen is een vak, vertelt buitendienstmedewerker Peet de Wit, die samen met bedrijfsleider Jordi de Jong het dagelijks reilen en zeilen bij Prodak en haar opdrachtgevers regelt. Prodak is een zelfstandig bedrijf, dat samenwerkt met Zorggroep Alliade. ÑDe mens is hier de spil waar het om draait. We werken in alle rust volgens vaste patronen, we bieden zoín dertig mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek om zich te ontwikkelen en werken op basis van vertrouwen in elkaar en van onze opdrachtgevers. Prodak werkt op basis van vertrouwelijkheid, is gecertificeerd op het hoogste veiligheidsniveau, we doen ons werk als lid van Circulair Friesland zo duurzaam mogelijk en we werken met Zorggroep Alliade aan social return. Een prima combinatie.î

Gecertificeerd en duurzaam

Het grootste deel van de vertrouwelijke informatie die Prodak inzamelt, bestaat uit tal van medische data en tal van persoonsgegevens, zoals de zogeheten baxterverpakkingen van medicijnen.

ÑDaarnaast zijn er tal van documenten die ook data en gegevens bevatten, die in veilige handen moeten zijn, denk aan contracten, dossiers en

tekeningen, maar ook datadragers als computers, smartphones, hddís en ssdís. Al dat materiaal gaat bij onze opdrachtgevers in speciaal ontworpen inzamelcontainers en wij halen die volle containers op en plaatsen lege terug. De containers gaan mee met ons inzamelvoertuig die we dagelijks lossen op onze locatie in Drachten, waarna deze in een afgesloten ruimte en onder permanent camera toezicht worden klaargezet voor de eindverwerking. Het hele proces van ophalen tot en met verwerking is CA+ gecertificeerd, binnen 24 uur zijn alle

ADVERTENTIE

documenten en data vernietigd. De reststromen, zoals de papiersnippers, vinden hun weg naar papierfabrieken zodat het een nieuw leven krijgt.î

Ook boeken moeten zorgvuldig vernietigd worden

Een nieuwe tak van vernietiging richt zich speciaal op boeken. ÑWe hebben een eigen machine ontwikkelt, die boeken volledig uit elkaar haalt, zodat daarna de verschillende materialen zorgvuldig vernietigd kunnen worden en de reststromen weer bruikbaar zijn. We werken inmiddels voor tal van uitgevers in Nederland en BelgiÎ, die heel blij zijn met ons zorgvuldige proces. Misdrukken, verboden passages, overgebleven oplages, er zijn allerlei reden waarom het voor uitgevers van groot belang is dat ze zicht hebben op de vernietiging van die boeken. Dat doen wij en het is een groeiende markt. Het past naadloos bij waar Prodak Archief- en datavernietiging voor staat: maatwerk in de duurzame vernietiging van vertrouwelijke gegevens met een zo hoog mogelijke mate van hergebruik.î

www.prodak.frl

Samenwerken aan de beste zorg

Astrid Schrale, Aukje Reinders en Inge Huigen zijn directeur bij respectievelijk

Noorderbreedte, Thuiszorg Het Friese Land en Revalidatie Friesland. Zij werken intensief samen aan het toekomstbestendig maken van hun organisatie.

Astrid Schrale, Inge Huigen en Aukje Reinders zijn enthousiast over de samenwerking tussen de drie zorgorganisaties en de kansen en mogelijkheden die dat biedt voor de toekomst.

Noodzaak

ÑDe urgentie om samen te werken is grootî, zegt Astrid Schrale. ÑWij gaan er van uit dat cliÎnten zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen en daar de juiste zorg krijgen van de juiste persoon. Neemt de complexiteit van de zorg toe en lukt

thuis wonen ook met behulp van gespecialiseerde thuiszorg en naasten niet meer, dan volgt instroom naar ÈÈn van onze woonzorgcentra, met een warme overdracht, zonder onnodige drempels. Daarnaast verwachten we meer centralisatie van zorg en expertise voor specialistische doelgroepen. Zo kent Noorderbreedte nu al expertise centra voor de doelgroepen met het syndroom van Korsakov, geronto psychiatrie+, ziekte van Huntington, MS+ en Dementie op Jonge leeftijd.î

Drempelloze zorg

Door de belangeloze samenwerking van de drie zorgorganisaties, hoeft een patiÎnt of cliÎnt slechts eenmaal zijn of haar informatie te delen, vervolgt Inge Huigen. ÑWij streven er naar dat onze zorgverleners over de muren van de organisaties heen werken, in ÈÈn team rondom de patiÎnt: we noemen dat drempelloze zorg.î

Thuis als het kan, digitaal als het kan Aukje Reinders vult haar collega aan: ÑWe verwijderen de schotten tussen onze organisaties en realiseren een naadloze verbinding tussen revalidatie (core) , thuis- en verpleeghuiszorg (care) en de ziekenhuiszorg (cure). We willen de zorg, ÛÛk de revalidatiezorg, zoveel mogelijk thuis bieden. De thuiszorg vormt straks de basis van onze dienstverlening. We willen cliÎnten voortaan zorg bieden met ÈÈn helder zorg- of behandelplan en ÈÈn zorgteam. Dat doen we met het uitgangspunt: ëZelf als het kan, Thuis als het kan en Digitaal als het kan.í Zo vermindert de druk op

de ziekenhuizen en onze revalidatiecentra. In onze verpleeghuizen, waar de beschikbare plekken schaars zijn, wonen bewoners met hoog complexe multivraagstukken.î

Samenwerking

Sinds 1 juli 2024 werken Noorderbreedte, Revalidatie Friesland en Thuiszorg Het Friese Land nauw samen. De drie organisaties blijven datgene bieden waar zij goed in zijn: ouderenzorg, revalidatiezorg en thuiszorg. Maar zij zullen daarbij steeds intensiever samenwerken aan de beste zorg in Frysl‚n.

Over ons

Noorderbreedte is, met vijftien woonzorglocaties en een revalidatiecentrum, gespecialiseerd in complexe en specialistische (ouderen-)zorg in Friesland. Thuiszorg Het Friese Land biedt zorg en ondersteuning aan iedereen die thuis aangewezen is op hulp, verzorging of verpleging, om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen wonen. Kinderen, jongeren en volwassenen die door de gevolgen van een aandoening, ongeval of ziekte medisch specialistische revalidatie nodig hebben, kunnen terecht bij Revalidatie Friesland. Met iedere patiÎnt werken we aan maximale zelfredzaamheid, met als doel: optimale deelname aan de samenleving.

Voor meer informatie: www.noorderbreedte.eu www.thfl.nl www.revalidatie-friesland.nl

Astrid Schrale (l.), Inge Huigen en Aukje Reinders (r.)

‘Een thuis waar

iedereen zich gewaardeerd voelt’

Dat is waar Zorgonderneming de Vossenburght in Winschoten naar streeft. Sinds 2005 biedt de Vossenburght dagbesteding, wonen en begeleiding voor jongeren die vastlopen, mensen met een licht verstandelijke en/of psychische beperking, mensen met een ex-verslaving, een burn-out of niet aangeboren hersenletsel. Structuur, rust, regelmaat, saamhorigheid en geen tijdsdruk: in die omgeving hebben circa 80 cliënten het prima naar de zin.

Zorgonderneming de Vossenburght bestaat uit 2 zorgboerderijen en 4 woningen. ÑDaarmee hebben we de hele lijn waarbinnen onze cliÎnten kunnen doorstromen in huisî, vertelt Monique Pol. ÑDe start is meestal op de Zorgboerderij in Winschoten, waar mensen tot rust kunnen komen en als dagbesteding allerlei klusjes kunnen doen, die op een boerderij moeten gebeuren. Als dat goed gaat verhuizen ze naar een woonhuis in Meeden, waar ze iets zelfstandiger kunnen functioneren. Een volgende stap is wonen in Sappemeer, waar we 9 appartementen hebben. Ze wonen daar zelfstandig, maar nog niet helemaal. Tenslotte kunnen cliÎnten doorstromen naar 2 huizen in Winschoten, waar ze bijna zelfstandig kunnen functioneren, aan het werk zijn en/of scholing volgen. We hebben contact met Acantus en hopen dat we ze daarna helemaal los kunnen laten.î

Superteam

De Vossenburght beschikt over een grote tuin, een kinderboerderij, er worden paarden verzorgd, er is een knutselteam, er worden verjaardagfeestjes voor kinderen georganiseerd, er wordt gekookt; kortom, er is altijd wel iets te doen. De cliÎnten doen heel veel zelfstandig, maar kunnen altijd terugvallen op voldoende medewerkers. ÑWe hebben geen vacaturesî, vertelt Monique. ÑMensen vinden het prettig om hier te werken. En ik durf te stellen dat we over een superteam beschikken.î

Op dit moment wordt druk gewerkt aan een opknapbeurt van de schuren. ÑZe worden geÔsoleerd en krijgen dezelfde steen als het woonhuis. En de paardenluiken kunnen straks naar buiten toe open. Daarnaast wordt er een binnenbak voor de paarden gebouwd, zodat we straks de kinderfeestjes onder dak kunnen organiseren. Verder willen we nog een scholingsruimte en vergaderzaal realiseren.î

Paarden

Paarden spelen een belangrijke rol binnen de Vossenburght. ÑWe hebben onlangs nog twee paarden van de slacht gered. Het is voor de cliÎnten goed om een paard te kunnen verzorgen.

Je hebt een doel, een paard verzorgen vraagt de nodige discipline. Verder ontstaat er al snel een band en dat draagt bij aan het zelfvertrouwen.î

Gambia

Wat ook bijdraagt aan het zelfvertrouwen is de jaarlijkse reis naar Gambia, waar altijd een aantal cliÎnten mee naar toe mag. Monique:Ñ We gaan drie keer per twee jaar die kant op en nemen dan allerlei spullen mee. Denk aan spelletjes, producten voor de hygiÎne, spullen voor school, ziekenhuismaterialen, enzovoort. Het knutselteam is het hele jaar bezig leuke dingen te maken die worden verkocht. Van dat geld kunnen we de spullen aanschaffen en de reis betalen.î ÑIk neem altijd vier cliÎnten mee, omdat ik wil laten zien hoe het daar is en hoe goed we het hier eigenlijk hebben. Als ze weer terug zijn in Nederland, hebben ze de power om weer door te gaan, een doel om voor te vechten.î Dit jaar gaan er 250 dozen met spullen mee, die eind november met een boot naar Gambia gaan. Eenmaal aangekomen zijn Monique en haar team ook in Gambia, waarna de spullen naar 17 hospitalen in het binnenland worden gebracht.

Onder de indruk

Henk en Michael zijn twee van de gelukkigen die in maart volgend jaar mee gaan naar Gambia.

Beiden zijn al eerder in het land geweest en vonden het prachtig. Henk:Ñ Het is indrukwekkend, het is arm, maar het is een mooi land met lieve mensen.î Ook Michael is onder de indruk. ÑDe mentaliteit van de mensen spreekt mij aan, als je ziet met hoe weinig ze tevreden zijn. Ze reageren altijd enthousiast als ze de spullen krijgen en dan maakt het niet uit wat het is. Die dankbaarheid kan ik bijna niet omschrijven.î

Henk en Michael gaan helemaal op in de cultuur van Gambia. Michael:Ñ Ze hebben bepaalde dansen en dan moet je natuurlijk even meedoen, tenminste ik heb een poging gedaan. Daarnaast leer ik er heel veel op het gebied van gezondheid. Wat hier vanzelfsprekend is, betekent daar vaak het verschil tussen leven en dood. Wat dat betreft hebben we het hier goed.î

Dieren

Henk vindt daarnaast de dieren die in Gambia leven prachtig. ÑWe hebben nijlpaarden gezien, krokodillen en heel veel apen. Lieve beesten, maar je hebt er ook hele brutale tussen.î Dat de jarenlange bezoeken van de Vossenburght tot de verbeelding spreken, bleek onlangs toen er een hoge vertegenwoordiger van de regering meeging.

Henk:Ñ Dat betekende dat we bij de diverse checkpoints in ÈÈn keer konden doorrijden.

Daaruit blijkt wel dat ze ons serieus nemen en dat we voor veel mensen meer betekenen dan we zelf misschien wel denken.î EÈn hospitaal is zelfs naar Monique genoemd en heet Monica. ÑMonique kunnen ze daar niet uitsprekenî, geven Henk en Michael met een glimlach aan. ÑEr gaat geen dag voorbij dat we het niet over Gambia hebben, we hebben er dan ook heel veel zin in.î

www.vossenburght.nl