Brand leren bestrijden in een virtueel ziekenhuis

Bij Amphia komt veilige patiëntenzorg op nummer één. Daarom moeten alle medewerkers periodiek oefenen met het bestrijden van een brand. Afhankelijk van iemands functie en afdeling wordt deze oefening elke één, twee of drie jaar herhaald. ‘Sinds dit jaar doen we dat op een innovatieve manier: in virtual reality (VR)’, vertellen coördinator crisisbeheersing Jeroen van Dijk en projectmedewerker innovatie Milou Melis. Beiden zijn ze projectleider van deze VR-scholing. ‘We staan pas aan het begin van een enorme ontwikkeling op het gebied van virtueel opleiden.’

Adequaat handelen

‘Zelfs in een zeer veilig gebouw als ons ziekenhuis kan weleens iets misgaan. Om ervoor te zorgen dat iedereen dan adequaat handelt, zorgen we voor voldoende opleiding op twee vlakken: de bedrijfsnoodorganisatie en de crisisorganisatie. We leiden iedereen binnen Amphia op om op de juiste manier te handelen. Zo zorgen we ervoor dat de continuïteit van de zorg en van het ziekenhuis zelf zo min mogelijk in gevaar komt.’

Zeer realistisch

‘Samen hebben we onderzocht hoe we hier VR voor kunnen inzetten. Dat had een aantal belangrijke redenen. Allereerst de sluiting van de locatie Langendijk, waar we een trainingsruimte hadden die we echt vol rook konden zetten. Dat kan in de nieuwe situatie niet meer. Daarnaast heeft de coronapandemie aangetoond dat we met het oog op de continuïteit veel meer digitaal moeten gaan werken. VR biedt bovendien interessante mogelijkheden om zeer realistisch te trainen en dat is belangrijk: Amphia is een groot ziekenhuis, dus het duurt even voordat de hulpverleners ter plaatse kunnen zijn. De afdelingen moeten dus weten hoe ze eerst zelf kunnen ingrijpen.’

Wensen en eisen

‘Het eerste voorstel om VR en serious gaming in te zetten voor scholing, dateert uit 2019. Dit voorstel hebben we vervolgens met verschillende partijen uitgewerkt, waaronder de Amphia Academie en IMT. We hebben ook informatie opgevraagd vanuit de markt en demo’s gekregen. Zo ontstond een steeds duidelijker beeld van de mogelijkheden én van onze eigen wensen en eisen. In het voorjaar van 2021 zijn we een aanbesteding gestart, waarna we begin 2022 met een leverancier aan de slag konden.’

Virtueel ziekenhuis opbouwen

‘Samen hebben we belangrijke keuzes gemaakt over de inrichting van de software en de scenario’s die we willen inzetten. Inmiddels hebben we vier belangrijke typen afdelingen ingericht in ons virtuele ziekenhuis: een verpleegafdeling, een operatiekamer, de intensive care en een polikliniek. De digitale bouwtekeningen van de nieuwbouw konden vrij eenvoudig in de VRsoftware geladen worden, waardoor we de basis snel hadden staan. De leverancier van de meubels kon 3Dmodellen daarvan aanleveren, waarmee we de verschillende kamers en kantoren ook virtueel realistisch konden inrichten.’

Mensen in veiligheid brengen

‘Deze software is van oorsprong vooral gericht op het bestrijden van branden. Hoewel dat cruciaal is, zijn we in Amphia natuurlijk ook gericht op het in veiligheid brengen van mensen: patiënten, bezoekers en medewerkers. Die functionaliteit bestond nog niet, dus die wordt nu ontwikkeld, zodat we ook daarmee kunnen trainen en meerdere scenario’s uit kunnen werken.’

Pilot

‘Op dit moment hebben we een werkende opstelling staan, waarin zes medewerkers samen kunnen trainen om een beginnende brand te bestrijden. Zo’n virtueel ziekenhuis bestaat uit een enorme hoeveelheid data, dus we werken nu nog veel met kabels en meerdere laptops. De komende jaren gaan we deze opstelling ontwikkelen. Met de huidige pilot bekijken we vooral hoe het systeem zich houdt en wat de collega’s vinden van deze manier van trainen.’

Praktische ondersteuning

‘Tijdens de pilot bieden we nu vooral praktische ondersteuning. We maken mensen bekend met de manier van werken met een VR-bril en een controller in iedere hand. Daarmee bedienen we onder meer deuren, alarmknoppen en brandblussers in het virtuele ziekenhuis. Wij kijken op het scherm mee en checken of ze adequaat handelen. Alles heeft namelijk consequenties: handelen én niet handelen. De brand gaat gewoon door en als die niet tijdig bestreden wordt, grijpt uiteindelijk de sprinklerinstallatie in. Onze toekomstige rol is vooral na afloop, waarbij we met het team evalueren of iedereen de taken heeft uitgevoerd die bij zijn of haar rol horen.’

Volop in ontwikkeling

‘Natuurlijk zijn we onderweg al diverse hobbels tegengekomen. Dat heb je altijd als je nieuwe dingen gaat proberen en ontdekken. De komende jaren blijft het systeem daarom volop in ontwikkeling. We streven ernaar om onze trainingen zo realistisch mogelijk te maken. Daarvoor blijven we nieuwe dilemma’s en scenario’s toevoegen, zodat de training onvoorspelbaar blijft en de deelnemers zo veel mogelijk leren.’

Veel meer mogelijk

‘Wij zien in de toekomst een grote rol weggelegd voor opleidingen via VR. Deze techniek wordt nu bijvoorbeeld ook al ingezet bij de politie, de brandweer en de Belastingdienst. Dat is niet zo gek: het is dé manier om iedereen op dezelfde manier op te leiden. In Amphia doen we dat vooralsnog alleen op het gebied van brandbestrijding, maar er is veel meer mogelijk. Je kunt je voorstellen dat het ook werkt voor assessments of bij het leren omgaan met agressie. Zo kan iedereen zo realistisch mogelijk trainen zonder dat er medewerkers of patiënten in gevaar komen. Daarom blijven we hier de komende jaren volop in investeren.’

Wil je meer weten over de inzet van VR bij het opleiden van zorgprofessionals? Neem dan contact op met Jeroen van Dijk via crisisorganisatie@amphia.nl.