Тв.: Результаты хнруртческого лечення тромбоза н стеноза внутренней сонной артеріш. М., 1964; Операцнн на мелкнх артернях в экспернменте. М н., 1969.
CEKBÉCTP (ад лац. sequestro стаўлю па-за, аддзяляю), 1) забарона ці абмежаванне, якое накладаецца дзяржавай на карысганне якой-н. маёмасцю. 2) Канфісхацыя ў памешчыкаў Беларусі, Літвы і Правабярэжнай Украіны маёнткаў з сялянамі за апазіцыйную дзейнасць супраць рас. улад y канцы 18 — пач. 1-й пал. 19 ст. 3) У цывільным праве Рэспублікі Беларусь права абмежаванага карыстання чужой нерухомай мёшсцю (зямельным участкам, збудаваннямі і інш.). С. можа ўстанаўлівацца для забеспячэння праходу і праезду праз суседні зямельны ўчастак, пракладкі і эксплуатацыі лініі элекграперадач, сувязі і трубаправодаў, водазабеспячэння, каналізацыі і меліярацыі, a таксама інш. патрэб уласніка нерухомасці, якія не могуць быць ажыццёўлены без устанаўпення С. Парадак устанаўлення С , яго ўмовы, інш. акалічнасці, аб'екты, што могуць абмяжоўвацца С., вызначаюцца заканадаўствам. 4) У бюджэтным праве спец. механізм, яы ўводзіцца ў выпадках, калі пры выкананні бюджэта адбываецца перавышэнне ўстаноўленага ўзроўню бюджэтнага дэфіцыту або скарачаюцца паступленні з даходных крыніц, a таксама ў выпадку, калі ў ходзе выканання бюджэту дэфіцыт не змяншаецца, y выніку чаго становіцца немагчымым фінансаванне прадугледжаных y бюджэце мерапрыемстваў. Мехашзм С. заключаецца ў прапарцыянальным зніжэнні дзярж. выдаткаў на пэўную колькасць працэнтаў штомесячна па ўсіх артыкулах бюджэту на працягу часу бягучага фін. года, я й застаўся. ГА.Маслыка. СЕКВ0Я (Sequoia), род голанасенных раслін сям. таксодыевых. 1 рэліктавы від — С. вечназялёная (S. sempervirens). Трапляецца на зах. узбярэжжы Паўн. Амерыкі, y rapax Каліфорніі і Паўд. Арэгона (ЗША). Утварае парасткавыя лясы. У Еўропе і Азіі рэшткі С. выяўлены ў юрскіх і ніжнемелавых пластах. Культывуецца.
СЕКСАЛОГІЯ
дыяметрам да 10 м, y старых дрэў свабодны ад галін амаль да палавіны. Крона густая, канічная або акруглая. Ігліца размешчана спіральна, шышкі даўж. 5—7,5 см. Некат. гіганцкія экзэмшіяры маюць уласныя імёны. Дэкар. расліны. І.М.Гарановіч.
СЕКЕШФЕХЕРВАР (Székesfehérvâr), горад y цэнтр. ч. Венгрыі. Засн. ў 11 ст. на месцы стараж.-рым. паселішча Альба-Рэгія. Да сярэдзіны 16 ст. месца каранавання і пахавання венгерскіх каралёў. Каля 110 тыс. ж. (2001). Вузел чыгунак і аўтадарог. Прам-сць: маш.-буд., каляровая металургія, дрэваапр., тэкст., харчовая. Карцінная галерэя імя І.Чока. Руіны раманскай базілікі (11 ст.), гатычная капліца (15 ст.), барочныя сабор (18 ст.) і касцёл кармелітаў (18 ст.); Палац біскупа (19 cr.) y стылі класіцызму і інш. СЕКС (франц. sexe ад лац. sexus пол), сукупнасць псіхічных і фізіял. рэакцый, перажыванняў і ўчынкаў, звязалых з праяўленнем і задавальненнем палавой цягі (іл. Лібіда). Агульнай біял. асновай сексуальных паводзін з’яўляецца інстынкг працягу роду. СЕКСАЛ0ГІЯ (секс + ..логія), навука, якая вывучае палавыя функцыі чалавека ў фізіял., псіхал. і сац. аспекгах. Засн. на інтэграцыі медыцыны з рознымі аспектамі немед. навук (псіхалогія, сацыялогія, педагогіка, філасофія і інш.). У С. значная ўвага аддаецца праяве сексуальнай патрэбы ў адпаведнасці з упльшам сац. асяроддзя, пытанням нормы і адхіленняў y палавых паводзінах (цесна змыкаецца з сексапаталогія й ).
Секвоя вечназялёная.
Вылучылася і стала самаст. y 20 ст. Першымі пачалі сістэм. вывучэнне палавога жыцця (пераважна паталаг. форм) урачы. Сязаснавальнікаў С. праф. псіхіятрыі Венганцкі (S. giganteum). Пашыраны ў род скага ун-та Р. Крафг-Эбінг, швейц. неўрапаПаўн. Амерыцы (Каліфоркія). Выкап- толаг А Ф арэль, З.Фрэйд, ням. дэрматолаг і нёвыя рэшткі выяўлены ў Паўн. паў- венеролаг І.Блох і інш. Апошнія даследаванні шар’і. Культывуецца ў парках і садах ў эмбрыялогіі, эндакрьшалогіі, нейрафізіялогіі, эвалюц. біялогіі, гшекалогіі і інш. навуках Сярэдняй Еўропы і на Пд Еўразіі. Вечназялёныя хваёвыя дрэвы. Жывуць да дазволілі значна ўэбагаціць і пашырыцв веды 2,5 тыс. (паводле інш. звестак, да 3— 4 тыс.) Ў галіне дыферэнцыяцыі і ўзаемаадносін погадоў. Сгвол прамы, стройны, выш. да 100 м, лаў.
Вечназялёныя хваёвыя дрэвы з вузкаканічнай кронай. Адносяцца да найвыш. дрэў (выш. ствала 110— 112 м, дыяметр 6— 10 м). Жывуць болыл за 3 тыс. гадоў. Ігліца лінейна-ланцзгная, раэмешчана грабеньчата. Шышкі амаль шараладобныя, даўж. 2— 3 см. Насенне з доўгімі крылыіамі. Драўніна светла-чырв., выкарыстоўваецца для падводных збудаванняў, мэблі і інш. І.М.Гарановіч.
СЕКВ0Я (Sequoia), нацыянальны парк y ЗША, y Каліфорніі, на зах. схілах хр. Сьера-Невада. Засн. ў 1890. Пл. 163,1 тыс. га. Горныя ландшафты (г. Уітні выш. 4418 м) з лугамі, вадаспадамі, гаямі секвоі. Прылягае да нац. парку Кінгс-Каньён. Біясферны рэзерват. СЕКВОЯД^НДРАН, м а м а н т а в а е дрэва, в е л і н г т о н і я (Sequoiadendron), род голанасенных раслін сям. таксодыевых. 1 рэліктавы від — С. гі-
301
Секвоядэндран гіганцкі.