interview
door Merlijn Ensing en Lisanne van Sadelhoff fotografie paul levitton
Politiek redacteur Pauw & Witteman Peter Kee
‘Shit jongens, kom op: stel die vraag’ Hij banjert al zes jaar over het Binnenhof, hengelt grote politieke vissen binnen voor Pauw & Witteman en heeft daar het boek Het briefje van Bleker over geschreven. Peter Kee (50) vindt dat Samsom en Rutte oogkleppen droegen tijdens de formatie. ‘Dit ettert nog wel even door.’
S
torm binnen de VVD. Waar ging het mis? ‘Fascinerend vond ik het. Alles was eigenlijk binnen vier dagen beklonken. Wow, dacht ik, stoere gasten, dat ze dat er zo snel doorheen drukken. Eindelijk eens niet maandenlang formeren. Als ik het nu bekijk, dan was elke week de stand van zaken aan de fractie en de pers doorgeven beter geweest. Samsom en Rutte kregen oogkleppen op en misten de kritiek van buiten. De roze bril, waardoor je wordt verblind voor hoe de samenleving tegen je plannen aankijkt.’ Samsom en Rutte dachten er te gemakkelijk over. ‘Die snelheid van handelen gaat hen achtervolgen. Nu is er al tumult, het idee dat er zomaar wat heen en weer geruild is tussen Samsom en Rutte, terwijl ze met iets heel belangrijks bezig zijn. Het wordt eerder geslikt door een achterban als ze hadden gezegd: jongens, we hebben er vijf weken om gevochten, maar het kon niet anders. Nu gaat het etteren.’
12
Die inkomensafhankelijke zorg premie, nivelleren in plaats van bezuinigen. Kiezersbedrog?
‘Onzin. Dat de mensen boos zijn, dat begrijp ik wel. 5000 euro aan zorgpremie per jaar voor de hogere inkomens is wel erg gortig. Maar iedereen weet: een partijprogramma wordt nooit één op één uitgevoerd.’ Was je opgefokt, de dagen voor bekendmaking van het r egeerakkoord? Zo van: ik móét die twee aan tafel hebben? ‘Ja. En dat is verschrikkelijk. Normaal houden politici zich aan het protocol: samenkomen in de Eerste Kamer, het parlement informeren en dan komen wij. Ze deden er goed aan die ongeschreven regels te doorbreken en direct – terwijl de inkt van het akkoord nauwelijks was opgedroogd en de achterban nog niet was ingelicht – bij Paul en Jeroen aan te schuiven.’ Want? ‘Als Samsom en Rutte niet bij ons waren gekomen, had de oppositie er gezeten. Die hadden lekker kunnen afgeven op een akkoord waarover de makers ervan nog niets hebben gezegd. Na die regeringsverklaring, eerder op de dag, waren Rutte en Samsom – fjuut – verdwenen. Van de radar. De PvdA
moest naar het partijbestuur en daarna kwamen ze rechtstreeks naar ons. Verser kan het nieuws niet zijn.’ Jij hebt ze gestrikt. Zijn er van tevoren afspraken gemaakt met de heren over de inhoud van het interview? ‘Nee.’ Maar het wordt wel gedaan. Je schreef er een heel boek over. ‘Je ontkomt er soms niet aan. Om iedere politicus zit een hele staf die inspraak wil hebben. Als er is afgesproken over een bepaald thema geen vragen te stellen, behandelen we die niet.’ Zegt Jeroen dan nooit: Peter, wat flik je me nou? ‘Ja. En dan zeg ik: oké, wil je dat ik hem of haar afbel? Dan gaat hij naar Nieuwsuur. Ook goed.’ Heb je je eigen journalistieke principes daarin wel eens verloochend? ‘Vast. Ik vond het lastig dat áls er een keer een PVV’er langs wilde komen, we het woordje ‘islam’ niet in onze mond mochten nemen. Dat is de portefeuille van Wilders, was steevast het antwoord. Frustrerend, ja.’ Moet de kijker dit niet weten? Deze vorm van censuur? ‘We willen het best melden, maar a fbreuk doen aan je programma wil je ook weer niet. Als je elke keer meldt: Geert Wilders heeft ons voor de zoveelste keer afgewezen, of: dames en heren, Hero Brinkman mag het vanavond niet over de islam hebben, is het net alsof je een tweederangs programma voorschotelt.’ Geert Wilders is je nog niet gelukt. Je schrijft dat hij je sms’te: ‘Verwijder mijn nummer, dit begint op stalken te lijken.’ Zie je dat als je grootste falen? ‘Ja. Ronduit vervelend. De topspelers moeten bij ons aan tafel zitten, klaar. Vorige week vroegen we Wilders nog via de mail: ‘Geert, nieuwe situatie, nieuwe constellatie. Kom je aan tafel?’ Geen reactie. Kwam ik hem tegen in de gang, hij met een cordon beveiligers om zich heen, ik leunend tegen de balustrade. Metertje afstand. ‘Geert! Kom je vanavond?’ Je zag hem verstrakken, hij liep drie meter door, draaide zich om: ‘In nog geen hóóónderd jaar.’ En weg was hij. Trap af. Deur door.’
13
Veelgehoorde kritiek uit het PVVkamp: jullie zijn te links. ‘Ik vind niet dat wij een kleur uitdragen. Wij zijn kritisch naar de macht. Je wilt niet weten hoeveel harde interviews we hebben gehad met PvdA-lieden. Dat gaan we nu weer doen. En ook met de VVD. Zoals we dat ooit ook bij het CDA deden. Je moet het ze moeilijk maken.’
‘Als tv-maker weet je: dit is bijzonder. Hier gaan de mensen over praten.’ En Bleker, hoe was die eraan toe? ‘In de war. Ik dacht dat hij weg was, maar mijn collega spoorde me aan naar buiten te gaan. Daar stond hij, in de regen, te bellen. De motor van zijn auto ronkte en ik wist: die staat op het punt te vertrekken. ‘Hé, Henk, wat nu? Kom, we gaan nog wat drinken.’ Hij: ‘Heb je een sigaretje voor me?’ Een week later belde hij: ‘Ik heb genoeg positieve reacties gehad.’’
Lukt dat? ‘Het gaat vaak goed, omdat Jeroen en Paul heel goed zijn. Maar wij redacteuren willen dat ze doorgaan tot dat ene detail, terwijl zij zoiets hebben van: dat vinden jullie leuk, maar dat is politiek geneuzel.’ Je zegt: we willen kritisch zijn naar de macht. Maar is dat niet heel relatief? Het echte doorzagen zit er niet in. ‘Niet tot op de bodem, nee, maar dat komt omdat die mannen zeggen: dat is voor zo’n groot publiek niet interessant. Daarbij: ze hebben altijd stevige vragen voor de gasten. Toch?’ Waarom moet je daar nu een beetje ondeugend bij glimlachen? ‘Nou... eh... Ik vind niet dat interviews bij ons zoetsappig zijn. Voor de specialisten in onze redactie stopt het soms te vroeg. Daar zijn discussies over.’ Geef eens een voorbeeld? ‘Het was ons bekend dat het rommelde bij GroenLinks. Wij wilden dat ze e rover doorvroegen bij Jolande Sap, Paul en Jeroen zeiden: waarom zouden we, we krijgen toch een ‘nee’. Ik vind ‘nee’ ook een veelzeggend antwoord. Maar Jeroen zegt: ‘Je kunt erop doorvragen, maar doorvragen doe je vooral voor je ego. Je bewijst het publiek er geen dienst mee.’ Dan heb ik soms wel zoiets van: tsja...’ Jij vreet je soms op in de regieruimte? ‘Je hebt er geen grip op. Ik heb vaak genoeg ontzettend staan balen. Shit jongens, kom op: stel die ene vraag. Soms is zo’n moment ook snel voorbij, omdat het gesprek een andere wending krijgt. Ik ben de aangever, niet de uitvoerder. Dat is soms een nadeel. Ik heb wel de mazzel dat het de twee beste interviewers zijn.’ Opmerkelijk dat Henk Bleker dan wel gewoon aanschoof bij die twee besten en met ‘nationaal knuffeldier’ Mauro in debat ging.
Het briefje van Bleker Lobbyend loopt Peter Kee door de gangen van het Binnenhof, gekleed in zijn leren jack, sigaret op de lip. Als hij bij de patatbalie – de informele ontmoetingsplek van het Binnenhof – staat, gaan de voelsprieten van de Haagse belangenvertegenwoordigers werken. Kee schrijft in Het briefje van Bleker over intriges van politiek Den Haag en geeft daarmee transparantie in de tv-journalistiek. In de media wordt Kee soms de koning van het Binnenhof genoemd, zelf vindt hij dat ‘flauwekul’. ‘Mijn positie is alleen belangrijk omdat het programma zo belangrijk is.’
‘Hij zei: ‘Ik heb er zin in. Kom maar met stevige vragen.’ Hij had zoiets van nu Mauro er zit, des te beter. Ingrediënten voor een ‘lekker spannend gesprek’.’
‘Geert! Kom je vanavond?’ Je zag hem verstrakken, hij liep drie meter door, draaide zich om: ‘In nog geen hóóónderd jaar.’ En weg was hij’
Wat was, denk jij, het motief van Bleker om dat briefje te schrijven waarop hij Mauro en zijn moeder een kaartje aanbood voor FC Twente-PSV? ‘Hoe beter ik de mens Bleker leer kennen, hoe meer ik denk dat hij dat echt uit aardigheid deed. En dat hij de consequenties niet overzag. Ik heb hem uren gesproken – ik was erop gebrand de waarheid te achterhalen – en vroeg: ‘Dacht je nou echt niet: hier ga ik stoer van worden?’ Hij ontkende. Ik geloof hem.’ Jij zag hem dat briefje naar Mauro toeschuiven en dacht? ‘Wat stom. En: dit is goud. Je kunt niet iemand het land uitsturen en diegene dan een voetbalkaartje geven.’ Je schrijft in je boek dat Jeroen en Paul na de uitzending glunderend de trap van de studio afliepen.
Bleker accepteerde de titel van je boek en kreeg zelfs van jou het eerste exemplaar. Ging het bij iedereen die meewerkte aan het boek zo vlekkeloos? ‘Met Ronald Plasterk heb ik wel een akkefietje gehad. Hij vond het niet leuk dat ik eigenlijk zei dat hij vaak niets te melden had in de uitzendingen. Ik vind dat ik zoiets moet kunnen opschrijven, sta er nog volledig achter, want het wás ook gewoon zo.’ Hoe los je dat op? ‘Ik moet nog koffie met hem drinken.’ Wie van de gasten was de lekkerste stoot met wie Jeroen Pauw na de uitzending naar huis ging? ‘Dat is nooit gebeurd.’ Echt niet? ‘Nee, sorry. Hij heeft al vrij lang dezelfde vriendin.’ Een flesje wijn op de lengte dat het huidige kabinet regeert. Jouw voorspelling? ‘Drie jaar. Dit blijft wel staan. Het kan ook niet anders. Er is eindelijk een soort gevoel gekomen van: we zitten in een zware crisis. Tien jaar lang, een decennium politieke onrust achter de rug. Dit land snakt naar een regering die rustig een land regeert. Rutte en Samsom kunnen dat goed, alleen de allerscherpste randjes van bepaalde maatregelen moeten er nog vanaf.’ Wat worden de volgende hete hang ijzers? ‘Ontwikkelingssamenwerking, migratie en de ww. Dat gaat veel gemekker op leveren. Hopelijk herpakken ze zich snel en keert het elan van de formatieperiode snel terug.’
15