2
Badania diagnostyczne Ryc. 2.4-62. TK wielorzędowa serca: zwap nienia na brzegach płatków zastawki aor talnej (strzałki) w rekonstrukcji MPR (A) i angioskopii wirtualnej (B)
A
MSCT jego obecność wyróżnia współczynnik osłabienia: mniejsze wzmocnienie mięśnia po podaniu środka cie‑ niującego w obszarach niedokrwienia pełnościennego lub podwsierdziowego. Badanie MSCT umożliwia obserwa‑ cję zjawiska późnego wzmocnienia, polegającego na prze‑ dłużonym zaleganiu środka cieniującego w niedokrwio‑ nym mięśniu sercowym, podczas gdy zdrowy mięsień już go nie zawiera. Niestety, obecnie MSCT nie pozwala na odróżnienie niedokrwienia ostrego od przewlekłego, dlatego CACT stosuje się do oceny niedokrwienia tylko w badaniach naukowych. W MSCT można również zobrazować pozasercowe struktury anatomiczne, co umożliwia wykrycie patologii innych niż sercowo‑naczyniowe (płucnych, wątrobowych, nerkowych i innych).
2.4.4. Rezonans magnetyczny serca ang. magnetic resonance (MR) MR znajduje coraz szersze zastosowanie w nieinwazyj‑ nej diagnostyce serca. Jego zakres diagnostyczny obej‑ muje: ocenę zmian niedokrwiennych, żywotności mięśnia sercowego oraz kardiomiopatii, ocenę przed- i poopera‑ cyjną wrodzonych oraz nabytych wad serca, procesów rozrostowych pierwotnych i wtórnych, zmian w osier‑ dziu i w strukturach przylegających do serca oraz ocenę chorób dużych naczyń klatki piersiowej. Ze względu na dużą dokładność i powtarzalność, MR serca jest uzna‑ ny za złoty standard w ocenie ilościowej objętości jam serca, czynności serca wraz z funkcją skurczową oraz w określaniu masy serca; umożliwia także ocenę ilościo‑ wą prędkości i objętości krwi przepływającej w jamach serca i dużych naczyniach. MR jest obecnie najbardziej uniwersalną nieinwazyjną metodą diagnostyki chorób serca. Jednakże w ocenie tęt‑ nic wieńcowych, ze względu na gorszą rozdzielczość prze‑ strzenną, MR ustępuje wielorzędowej TK. Przydatność różnych metod diagnostycznych w ocenie poszczególnych elementów serca i jego czynności – tab. 2.4-12.
142
B
➔Opis badania Badanie MR składa się z kilku–kilkunastu parominu‑ towych sekwencji, w czasie których pacjent nie może się poruszać. Znaczna część sekwencji wykonywana jest przy zatrzymanym oddechu. Dąży się wprawdzie do tego, aby badanie MR serca nie trwało >60 min, ale to na leka‑ rzu wysyłającym pacjenta na badanie spoczywa obowią‑ zek oceny, czy nie jest to badanie zbyt obciążające dla pacjenta ze względu na jego stan kliniczny. Do oceny budowy serca i dużych naczyń stosuje się najczęściej badanie statyczne w sekwencjach echa spino‑ wego (spin echo – SE) lub szybkiego echa spinowego (fast spin echo – FSE), oceniając głównie obrazy T1‑zależne. Rekonstrukcja tych obrazów odbywa się w synchroniza‑ cji z EKG. W tym badaniu krew w jamach lub naczyniach jest ciemna (brak sygnału lub słaby sygnał), podczas gdy tkanki miękkie, w tym mięsień sercowy, są szare, a tkan‑ ka tłuszczowa jasna. W sekwencji SE uzyskuje się zwy‑ kle 7–20 warstw o grubości 5–10 mm. Do badania tętnic wieńcowych grubość warstwy musi wynosić 2,5–5 mm (lub mniej). Rozdzielczość przestrzenna w MR przewyż‑ sza PET i SPECT (4–8 mm). W zależności od wstępnego rozpoznania badanie wyko‑ nuje się bez paramagnetycznego środka cieniującego albo przed i po jego podaniu. Środki paramagnetyczne zawie‑ rające gadolin są znacznie bezpieczniejsze niż jodowe środki stosowane w TK. Działania niepożądane obejmu‑ ją ból głowy i uczucie gorąca (u 1–2% badanych). Poważne reakcje nadwrażliwości zdarzają się w <1/10 000 badań. W MR obrazy przekrojów serca otrzymuje się w 3 pod‑ stawowych płaszczyznach anatomicznych: osiowej, czoło wej i strzałkowej (ryc. 2.4-63) oraz w projekcjach: dwu‑ jamowej, czterojamowej i osi krótkiej. Często konieczne jest zastosowanie modyfikacji standardowych płaszczyzn ze względu na osobniczą zmienność budowy klatki pier‑ siowej i położenia serca. Do uzyskania dobrej jakości obrazów MR konieczne jest bramkowanie EKG (rejestra‑ cja ze stałym opóźnieniem w stosunku do szczytu załam‑ ka R), stosowane standardowo zarówno w sekwencji FSE, jak i echa gradientowego (GE). Jakość obrazu pogarsza się znacznie w przypadku zaburzeń rytmu. Obserwację całego cyklu pracy serca lub jego wybra‑ nego fragmentu umożliwiają sekwencje GE, stosowa‑ ne do badań czynnościowych serca, tzw. sekwencje kinematog raficzne (cineMR) – ryc. 2.4-64. Sekwencje GE umożliwiają: