NR 1/2022
3) kobiety z rozpoznaną wcześniej niedoczyn nością tarczycy. W tabeli 4 podsumowano zalecenia dotyczące rozpoznawania niedoczynności tarczycy i wska zania do leczenia oraz przedstawiono docelowe wartości stężenia TSH u tych pacjentek.
Badania czynności tarczycy u kobiet w ciąży Zalecenia
1. Zaleca się rutynowe oznaczanie stężenia TSH w surowicy u kobiet w 4.–8. tygodniu ciąży (pierwsza wizyta położnicza). [1] 2. W czasie ciąży przy wskazaniach do ozna czenia stężeń hormonów tarczycy (HT) zaleca się oznaczanie ich wolnych frakcji. [1] 3. Przy interpretacji wyników badań hormo nalnych i podejmowaniu decyzji terapeutycz nych zaleca się uwzględnienie wpływu zmian fizjo logicznych zachodzących podczas ciąży na wyniki oznaczeń TSH oraz HT, a także uwzględnianie wpływu stosowanych leków. [1] 4. Zaleca się odnoszenie wyników oznaczeń laboratoryjnych stężenia TSH i wolnych HT do stosownych wartości referencyjnych (specy ficznych dla poszczególnych trymestrów ciąży) ustanowionych na podstawie badań w populacji polskiej i dla danego laboratorium. [1] 5. Zasady oznaczania stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych (anty‑TPO, a jeżeli jest prawidłowe – anty‑Tg) u kobiet w ciąży są takie same jak u kobiet planujących ciążę (p. wyżej). [1] 6. W celu oceny stanu tyreometabolicznego kobiety ciężarnej, u której się podejrzewa nie doczynność tarczycy, należy oznaczyć stężenia TSH i FT4 w surowicy. Jeśli ocenia się czyn ność tarczycy w ramach badania przesiewowego, w większości przypadków wystarcza oznaczenie stężenia TSH. [1] 7. Należy rozważyć oznaczenie stężenia przeciwciał anty‑TPO (wraz z TSH) u wszyst kich kobiet z niedoczynnością tarczycy w cią ży, najlepiej na jej początku; u kobiet z chorobą Hashimoto rozpoznaną w okresie przedkoncep cyjnym nie ma potrzeby monitorowania stężeń przeciwciał anty‑TPO ani anty‑Tg w surowicy podczas ciąży. [1] 8. U kobiet ciężarnych ze zwiększonym stężeniem anty‑TPO i/lub anty‑Tg zaleca się monitorowanie stężenia TSH co 4 tygodnie aż do połowy ciąży, a następnie przynajmniej raz (ok. 30. tyg. ciąży). [1] 9. Zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał TRAb (przeciwko receptorowi TSH) u wszyst kich ciężarnych z niedoczynnością tarczycy po radykalnym leczeniu nadczynności tarczy cy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa (ChGB). [1]
5
tarczycy należy oznaczyć stężenie przeciwciał granicy przedziału wartości referencyjnych spe anty‑TPO, a jeśli wynik jest prawidłowy – to cyficznych dla ciąży. [1] również anty‑Tg. Nie ma natomiast potrzeby 2. Na podstawie wyników przeprowadzonego powtarzania tych oznaczeń podczas ciąży, w Polsce wieloośrodkowego badania obejmują gdyż nie są one przydatne w monitorowaniu cego zdrowe kobiety w ciąży,4 wyznaczono war czynności tarczycy (do tego służą badania TSH tości referencyjne stężeń HT dla oznaczeń me i FT4). Z kolei oznaczenie stężenia TRAb zaleca todą elektrochemiluminescencji (ECLIA, ECL) się u wszystkich pacjentek z niedoczynnością i uznaje się, że: tarczycy po przebytym radykalnym lecze 1) stężenie TSH >3,18 mIU/l w I trymestrze niu ChGB – zarówno operacyjnym, jak i 131I ciąży, >3,44 mIU/l w II trymestrze ciąży (z uwagi na ryzyko oddziaływania tych prze oraz >3,53 mIU/l w III trymestrze ciąży jest ciwciał na tarczycę płodu; postępowanie w nad nieprawidłowe i świadczy o subklinicznej nie czynności tarczycy u kobiet w ciąży zostanie doczynności tarczycy wymagającej leczenia omówione w kolejnym odcinku). L‑T4 2) stężenie TSH w przedziale 2,5–3,18 mIU/l Ultrasonografia tarczycy u ciężarnych w I trymestrze ciąży powinno nasuwać podej rzenie niedoboru HT; za wdrożeniem leczenia z niedoczynnością tarczycy przemawiają zwiększone stężenia anty‑TPO Zalecenie i/lub anty‑Tg oraz dodatni wywiad (również Zaleca się wykonanie USG tarczycy u ciężar rodzinny) w kierunku chorób autoimmuno nych z niedoczynnością tarczycy, u których nie logicznych. W przypadku niewdrożenia lecze wykonano tego badania przed ciążą. Jeśli USG nia L‑T4 konieczne jest skrupulatne monito tarczycy wykonano przed ciążą (w czasie zapew rowanie czynności tarczycy. [1] niającym zachowanie aktualności klinicznej), 3. Jeśli wartości referencyjne specyficzne dla nie ma wskazań, aby je powtarzać u ciężarnych ciąży, opracowane dla danej populacji (lub dla leczonych z powodu niedoczynności tarczycy. [1] podobnej przy użyciu podobnych metod ozna czania TSH), nie są dostępne, należy przyjąć, Omówienie że stężenie TSH <2,5 mIU/l jest prawidłowe, Rozpoznanie niedoczynności tarczycy wymaga a >4,0 mIU/l świadczy o niedoczynności tar uzupełnienia diagnostyki o badanie USG tar czycy. [1] czycy – dotyczy to również okresu ciąży. Jeśli 4. Wartości TSH mieszczące się w prze jednak wykonano to badanie przed ciążą, a jego dziale 2,5–4,0 mIU/l w I trymestrze lub wynik oraz badanie przedmiotowe nie nasuwają 3,0–4,0 mIU/l w II i III trymestrze ciąży po wątpliwości co do stabilnego i łagodnego prze winny nasuwać podejrzenie niedoboru HT; biegu choroby (np. zanikowe zapalenie tarczycy, za wdrożeniem leczenia przemawiają zwięk stan po tyreoidektomii lub po leczeniu 131I), nie szone stężenia anty‑TPO i/lub anty‑Tg oraz wy trzeba powtarzać USG tarczycy w czasie trwa stępowanie w wywiadzie (również rodzinnym) nia ciąży. chorób autoimmunologicznych. W przypadku niewdrożenia leczenia L‑T4 obowiązuje skru Interpretacja wyników badań pulatne monitorowanie czynności tarczycy. [1] 5. Zaleca się leczenie jawnej niedoczynności czynności tarczycy u kobiet podczas tarczycy w ciąży. [1] ciąży i wskazania do leczenia 6. U kobiet ciężarnych ze zwiększonym stę żeniem anty‑TPO i/lub anty‑Tg oraz stężeniem Zalecenia 1. U kobiet w ciąży niedoczynność tarczycy TSH >4,0 mIU/l zaleca się rozpoczęcie leczenia definiuje się jako stężenie TSH powyżej górnej L‑T4. [1]
endokrynologia serwis dla lekarzy śledź postępy w endokrynologii sprawdzaj aktualne wytyczne wysłuchaj opinii ekspertów obejrzyj wykłady specjalistów dowiedz się więcej o chorobach endokrynologicznych n zadaj pytanie n n n n n
Omówienie
Wyniki oznaczeń stężenia TSH w surowicy u kobiet w ciąży należy odnosić do wartości referencyjnych określonych dla polskiej populacji (tab. 2 i tab. 4) lub wyznaczonych dla poszczegól nych trymestrów ciąży w danym laboratorium i odnoszących się do lokalnej populacji. W każ dym przypadku rozpoznanej niedoczynności
ENDOKRYNOLOGIA
medycyna praktyczna dla lekarzy mp.pl/endokrynologia sponsor serwisu
producent
