3 minute read
Nie zaleca się przesiewowego oznaczania stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych. [1]
3) kobiety z rozpoznaną wcześniej niedoczynnością tarczycy.
W tabeli 4 podsumowano zalecenia dotyczące rozpoznawania niedoczynności tarczycy i wskazania do leczenia oraz przedstawiono docelowe wartości stężenia TSH u tych pacjentek.
Advertisement
Badania czynności tarczycy u kobiet w ciąży
Zalecenia 1. Zaleca się rutynowe oznaczanie stężenia TSH w surowicy u kobiet w 4.–8. tygodniu ciąży (pierwsza wizyta położnicza). [1] 2. W czasie ciąży przy wskazaniach do oznaczenia stężeń hormonów tarczycy (HT) zaleca się oznaczanie ich wolnych frakcji. [1] 3. Przy interpretacji wyników badań hormonalnych i podejmowaniu decyzji terapeutycznych zaleca się uwzględnienie wpływu zmian fizjologicznych zachodzących podczas ciąży na wyniki oznaczeń TSH oraz HT, a także uwzględnianie wpływu stosowanych leków. [1] 4. Zaleca się odnoszenie wyników oznaczeń laboratoryjnych stężenia TSH i wolnych HT do stosownych wartości referencyjnych (specyficznych dla poszczególnych trymestrów ciąży) ustanowionych na podstawie badań w populacji polskiej i dla danego laboratorium. [1] 5. Zasady oznaczania stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych (antyTPO, a jeżeli jest prawidłowe – antyTg) u kobiet w ciąży są takie same jak u kobiet planujących ciążę (p. wyżej). [1]
6. W celu oceny stanu tyreometabolicznego kobiety ciężarnej, u której się podejrzewa niedoczynność tarczycy, należy oznaczyć stężenia TSH i FT4 w surowicy. Jeśli ocenia się czynność tarczycy w ramach badania przesiewowego, w większości przypadków wystarcza oznaczenie stężenia TSH. [1] 7. Należy rozważyć oznaczenie stężenia przeciwciał antyTPO (wraz z TSH) u wszystkich kobiet z niedoczynnością tarczycy w ciąży, najlepiej na jej początku; u kobiet z chorobą Hashimoto rozpoznaną w okresie przedkoncepcyjnym nie ma potrzeby monitorowania stężeń przeciwciał antyTPO ani antyTg w surowicy podczas ciąży. [1] 8. U kobiet ciężarnych ze zwiększonym stężeniem antyTPO i/lub antyTg zaleca się monitorowanie stężenia TSH co 4 tygodnie aż do połowy ciąży, a następnie przynajmniej raz (ok. 30. tyg. ciąży). [1] 9. Zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał TRAb (przeciwko receptorowi TSH) u wszystkich ciężarnych z niedoczynnością tarczycy po radykalnym leczeniu nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa (ChGB). [1]
Omówienie Wyniki oznaczeń stężenia TSH w surowicy u kobiet w ciąży należy odnosić do wartości referencyjnych określonych dla polskiej populacji (tab. 2 i tab. 4) lub wyznaczonych dla poszczególnych trymestrów ciąży w danym laboratorium i odnoszących się do lokalnej populacji. W każdym przypadku rozpoznanej niedoczynności tarczycy należy oznaczyć stężenie przeciwciał antyTPO, a jeśli wynik jest prawidłowy – to również antyTg. Nie ma natomiast potrzeby powtarzania tych oznaczeń podczas ciąży, gdyż nie są one przydatne w monitorowaniu czynności tarczycy (do tego służą badania TSH i FT4). Z kolei oznaczenie stężenia TRAb zaleca się u wszystkich pacjentek z niedoczynnością tarczycy po przebytym radykalnym leczeniu ChGB – zarówno operacyjnym, jak i 131I (z uwagi na ryzyko oddziaływania tych przeciwciał na tarczycę płodu; postępowanie w nadczynności tarczycy u kobiet w ciąży zostanie omówione w kolejnym odcinku).
Zalecenie Zaleca się wykonanie USG tarczycy u ciężarnych z niedoczynnością tarczycy, u których nie wykonano tego badania przed ciążą. Jeśli USG tarczycy wykonano przed ciążą (w czasie zapewniającym zachowanie aktualności klinicznej), nie ma wskazań, aby je powtarzać u ciężarnych leczonych z powodu niedoczynności tarczycy. [1]
Omówienie Rozpoznanie niedoczynności tarczycy wymaga uzupełnienia diagnostyki o badanie USG tarczycy – dotyczy to również okresu ciąży. Jeśli jednak wykonano to badanie przed ciążą, a jego wynik oraz badanie przedmiotowe nie nasuwają wątpliwości co do stabilnego i łagodnego przebiegu choroby (np. zanikowe zapalenie tarczycy, stan po tyreoidektomii lub po leczeniu 131I), nie trzeba powtarzać USG tarczycy w czasie trwania ciąży.
Interpretacja wyników badań czynności tarczycy u kobiet podczas ciąży i wskazania do leczenia
Zalecenia 1. U kobiet w ciąży niedoczynność tarczycy definiuje się jako stężenie TSH powyżej górnej granicy przedziału wartości referencyjnych specyficznych dla ciąży. [1] 2. Na podstawie wyników przeprowadzonego w Polsce wieloośrodkowego badania obejmującego zdrowe kobiety w ciąży,4 wyznaczono wartości referencyjne stężeń HT dla oznaczeń metodą elektrochemiluminescencji (ECLIA, ECL) i uznaje się, że: 1) stężenie TSH >3,18 mIU/l w I trymestrze ciąży, >3,44 mIU/l w II trymestrze ciąży oraz >3,53 mIU/l w III trymestrze ciąży jest nieprawidłowe i świadczy o subklinicznej niedoczynności tarczycy wymagającej leczenia
LT4 2) stężenie TSH w przedziale 2,5–3,18 mIU/l w I trymestrze ciąży powinno nasuwać podejrzenie niedoboru HT; za wdrożeniem leczenia przemawiają zwiększone stężenia antyTPO i/lub antyTg oraz dodatni wywiad (również rodzinny) w kierunku chorób autoimmunologicznych. W przypadku niewdrożenia leczenia LT4 konieczne jest skrupulatne monitorowanie czynności tarczycy. [1] 3. Jeśli wartości referencyjne specyficzne dla ciąży, opracowane dla danej populacji (lub dla podobnej przy użyciu podobnych metod oznaczania TSH), nie są dostępne, należy przyjąć, że stężenie TSH <2,5 mIU/l jest prawidłowe, a >4,0 mIU/l świadczy o niedoczynności tarczycy. [1] 4. Wartości TSH mieszczące się w przedziale 2,5–4,0 mIU/l w I trymestrze lub 3,0–4,0 mIU/l w II i III trymestrze ciąży powinny nasuwać podejrzenie niedoboru HT; za wdrożeniem leczenia przemawiają zwiększone stężenia antyTPO i/lub antyTg oraz występowanie w wywiadzie (również rodzinnym) chorób autoimmunologicznych. W przypadku niewdrożenia leczenia LT4 obowiązuje skrupulatne monitorowanie czynności tarczycy. [1] 5. Zaleca się leczenie jawnej niedoczynności tarczycy w ciąży. [1] 6. U kobiet ciężarnych ze zwiększonym stężeniem antyTPO i/lub antyTg oraz stężeniem TSH >4,0 mIU/l zaleca się rozpoczęcie leczenia LT4. [1]
endokrynologia
serwis dla lekarzy
n śledź postępy w endokrynologii n sprawdzaj aktualne wytyczne n wysłuchaj opinii ekspertów n obejrzyj wykłady specjalistów n dowiedz się więcej o chorobach endokrynologicznych n zadaj pytanie
medycyna praktyczna dla lekarzy
