ISSN 2084–6541 BEZWARUNKOWY GRANT EDUKACYJNY
nr 1/ 2014 LEC ZENIE BÓLU 1
Leczenie Bólu dwumiesięcznik
numer 1/2014 (1)
Przypadek kliniczny
Artykuł sponsorowany
78‑letnia kobieta z neuralgią popółpaścową
Racjonalna farmakoterapia bólu
Dr n. med. Sylwester Mordarski Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Akademii Medycznej we Wrocławiu, Poradnia Badania i Leczenia Bólu
skali oceny bólu (numeric rating scale – NRS; gdzie „0” oznacza brak bólu a „10” 78‑letnia kobieta zgłosiła się do poradni najsilniejszy wyobrażalny ból). Okresowo z powodu utrzymujących się od kilku występował ból napadowy o charakte‑ miesięcy dolegliwości bólowych prawej rze kłującym i przeszywającym, trudny połowy klatki piersiowej i przyśrodkowej do zniesienia (7–10 pkt). powierzchni prawego ramienia. Cztery mie‑ Lekarz wstępnie rozpoznał neuropa‑ siące wcześniej wystąpiły zmiany skórne: tyczny ból popółpaścowy. pęcherzyki i pęcherze surowicze na pod‑ łożu rumieniowym, które były zgrupowane, ►► Pytanie 1 a między nimi występowały poletka skóry niezmienionej. Zmiany te znajdowały się Ból neuropatyczny to ból na tułowiu, głównie na klatce piersiowej A. spowodowany urazem ciała po stronie prawej w obrębie dermatomów B. spowodowany wyłącznie chorobą ośrod‑ Th4–Th7 i nie przekraczały linii pośrod‑ kowego układu nerwowego kowej. Ich wystąpienie było poprzedzone C. przewlekły, spowodowany urazem złym samopoczuciem, zmęczeniem, bólem lub chorobą układu nerwowego głowy, gorączką, pieczeniem, swędzeniem i mrowieniem, utrzymującymi się przez ►►► Prawidłowa odpowiedź: 1C 2–3 tygodnie. Dokuczliwy stały ból, który pojawił się kilka tygodni po ustąpieniu zmian skór‑ Komentarz nych, miał charakter piekący (nasilał się Ból neuropatyczny jest rodzajem prze‑ pod wpływem lekkiego dotyku, np. bieli‑ wlekłego bólu spowodowanego urazem zny) i znaczne natężenie, które pacjentka lub chorobą układu nerwowego, często określała na 4–5 punktów w 11‑stopniowej odczuwanym jako pieczenie, mrowienie, lub „przechodzenie prądu elektrycznego”. W większości przypadków obejmuje nie‑ wielką powierzchnię. Zlokalizowany ból neuropatyczny jest spowodowany uszko‑ dzeniem lub chorobą konkretnego nerwu lub grupy nerwów, dlatego umiejscowie‑ nie bólu dokładnie się pokrywa z obszarem unerwionym przez te nerwy. Ból neuropatyczny pozostaje dużym wyzwaniem dla lekarzy z kilku powodów. Jednym z nich są szczególne cechy pato fizjologiczne odpowiedzialne za wystąpie‑ nie bolesnego zespołu neuropatycznego. Coraz więcej danych wskazuje, że w zespo‑ łach bólu neuropatycznego występują swo‑ iste, wieloczynnikowe zaburzenia na kilku poziomach układu nerwowego. Ból neuro‑ patyczny słabo reaguje na standardowe sposoby leczenia. Nieleczony może trwać przez całe życie oraz wzmagać się z upły‑ wem czasu i w wyniku tego powodować ciężkie inwalidztwo.
Opis przypadku
Ryc. 1. Blizny po wygojonych zmianach skórnych
ciąg dalszy na stronie 2
– dlaczego rozpuszczalna forma trwałego połączenia paracetamolu i tramadolu? Jarosław Woroń Specjalista farmakologii klinicznej, dr med., adiunkt w Zakładzie Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii UJ CM w Krakowie, starszy asystent na Oddziale Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie
Iwona Filipczak-Bryniarska Specjalista medycyny paliatywnej i neurologii, lek. med., Kierownik Oddziału Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie
Jerzy Wordliczek Specjalista anestezjologii i intensywnej terapii, prof. dr hab. med. Kierownik Kliniki Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii UJ CM w Krakowie
Streszczenie Racjonalne kojarzenie leków przeciwbólowych o uzupeł‑ niających się mechanizmach działania to nowoczesne i coraz częściej wybierane postępowanie terapeutyczne określane jako „analgezja wielokierunkowa” lub „anal‑ gezja zrównoważona”. Wybór takiego postępowania terapeutycznego pozwala uzyskać poprawę jakości analgezji (zwiększenie siły działania przeciwbólowego w stosunku do leków podawanych w monoterapii), a także poprawić tolerancję i bezpieczeństwo leczenia. Znanym i skutecznym skojarzeniem zredukowanych dawek dwóch leków przeciwbólowych jest połączenie paracetamolu i tramadolu. Z punktu widzenia optymal‑ nego profilu farmakokinetyczno-farmakodynamicznego w leczeniu bólu polecane są obecnie rozpuszczalne formy leków przeciwbólowych. Wybór postaci farmaceutycznej stosowanego leku przeciwbólowego wydaje się mieć kluczowe znaczenie z punktu widzenia zarówno skuteczności, jak i bez‑ pieczeństwa stosowanego leczenia. W farmakoterapii bólu obserwujemy rosnącą liczbę pacjentów w wieku podeszłym, którzy w związku z licznymi patologiami indukującymi doznania bólowe przyjmują doustnie leki, charakteryzujące się odmiennymi parametrami farmakokinetycznymi. Postać farmaceutyczna doust‑ nych leków wpływa zarówno na szybkość wystąpienia efektu przeciwbólowego, jak i na tolerancję leczenia. U pacjentów w wieku podeszłym dochodzi do zmian w farmakokinetyce leków, które wynikają ze zmian ciąg dalszy na stronie 6
© Medycyna Praktyczna, Kraków 2014 | Zespół redakcyjny: Małgorzata Ciupis, Krystyna Fedko, Piotr Lorens, Maciej Müller | DTP: Tomasz Śmigla | Redakcja: ul. Krakowska 41, 31-066 Kraków, tel. 12 29 34 000