mp.pl/Geriatria N R 1/ 2017 G E R I AT R I A 1
Partnerem wydania jest firma Servier Polska
numer 1/2017 (1)
Wytyczne
Artykuły przeglądowe
Nowe wytyczne postępowania w przewlekłej niewydolności serca – leczenie
Niedożywienie – jakimi narzędziami oceny dysponujemy?
pacjentów w podeszłym wieku Omówienie artykułu 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. European Heart Journal 2016; 37: 2129–2200 dr n. med. Krzysztof Rewiuk Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Klinika Chorób Wewnętrznych i Geriatrii UJ CM, Kraków
© shironosov, istock.com
Opublikowane w 2016 roku wytyczne Najbardziej charakterystyczną cechą Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego nowych wytycznych jest wyraźne wyod‑ dotyczące postępowania w niewydolno‑ rębnienie grupy pacjentów z pośrednią ści serca (HF) poświęcają większą niż frakcją wyrzutową lewej komory (HFm‑ poprzednia edycja tego dokumentu uwagę rEF). Dotychczasowy podział rozróżniał problemom pacjentów w wieku podeszłym. jedynie HF z upośledzoną funkcja skur‑ Zmiana ta nie ma jednak charakteru bez‑ czową (EF <40%; HFrEF) i zachowaną pośredniego – w liczącym 85 stron angloję‑ funkcją skurczową (EF ≥50%, HFpEF). zycznym dokumencie, nie licząc rozwinię‑ Chorzy z EF w zakresie 40–49% stano‑ cia eponimów badań, przypisów do tabel wili swoistą „szarą strefę”. Zgodnie z wy‑ i piśmiennictwa, słowo „elderly” pojawia nikami badań epidemiologicznych grupa się 11 razy (w porównaniu z 9 takimi przy‑ ta obejmuje pacjentów w starszym wieku padkami w wytycznych z 2012 r.). Autorzy niż chorzy z ewidentnie upośledzoną EF zwracają jednak większą niż dotychczas (77 vs 72 lata), częściej chorują kobiety, uwagę na typowy dla wieku podeszłego z podobnie jak w HFpEF licznymi choro‑ obraz kliniczny, choroby towarzyszące ciąg dalszy na stronie 2 i powikłania HF.
dr n. med. Karolina Piotrowicz Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Klinika Chorób Wewnętrznych i Geriatrii UJ CM, Kraków
Niedożywienie to jeden z częstych problemów spotyka‑ nych w populacji osób starszych. Uważa się, że niedo‑ żywienie może występować nawet u 60% hospitalizo‑ wanych osób starszych, u 90% pensjonariuszy domów opieki i u 10% seniorów mieszkających we własnych gospodarstwach domowych. Istnieje wiele metod służących przesiewowej ocenie w kierunku występowania niedożywienia. W Polsce, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdro‑ wia z dn. 15.09.2011r. (nowelizacja 22.11.2013 r.), narzędziami rekomendowanymi do rutynowej oce‑ ny stanu odżywienia pacjentów hospitalizowanych są skale Nutritional Risk Score‑2002 (NRS‑2002, Ocena ryzyka związanego ze stanem odżywie‑ nia) oraz Subjective Global Assessment (SGA, Su‑ biektywna globalna ocena stanu odżywienia). Ocena ryzyka związanego ze stanem odżywie‑ nia z użyciem skali NRS‑2002 obejmuje: wiek pa‑ cjenta, ocenę obecnego stanu odżywienia i spo‑ życia pokarmów w ostatnim tygodniu oraz ocenę szacunkowego zapotrzebowania białkowo‑ -energetycznego wynikającego z nasilenia choroby. Ocena ryzyka niedożywienia z użyciem skali SGA jest nieco bardziej złożona i przeprowadzana na podstawie danych pochodzących z wywiadu medycznego, bada‑ nia fizykalnego i subiektywnej globalnej oceny stanu odżywienia. Kwestionariusz wywiadu medycznego narzędzia SGA zawiera pytania o dane demograficz‑ ne (wiek, płeć), podstawowe dane antropometryczne (masa ciała, wzrost), procentową ocenę utraty masy ciała w ciągu ostatnich 6 miesięcy oraz szacunkową ocenę zmiany masy ciała w ciągu ostatnich 2 tygo‑ dni, rodzaj przyjmowanej diety i ewentualną zmianę w przyjmowaniu pokarmów, objawy ze strony przewodu pokarmowego, ocenę sprawności i wydolności fizycznej, ewentualną zmianę zapotrzebowania na składniki po‑ karmowe wynikającą ze stanu zdrowia lub choroby. Alternatywą wobec przedstawionych narzędzi prze‑ siewowej oceny stanu odżywienia jest szeroko stoso‑ wana na świecie skala Mini‑Nutritional Assessment (MNA). Skrócona wersja narzędzia (MNA‑Short Form, MNA‑SF) zawiera pytania o ograniczenie spożywa‑ nia posiłków i utratę masy ciała w okresie ostatnich 3 miesięcy, możliwość samodzielnego poruszania się, występowanie poważnej choroby somatycznej lub cięż‑ kiego stresu psychicznego w ostatnich 3 miesiącach, ocenę w kierunku zaburzeń funkcji poznawczych i/lub ciąg dalszy na stronie 4
© Medycyna Praktyczna, Kraków 2017 | Zespół redakcyjny: prof. Jerzy Gąsowski, Barbara Dora, Krystyna Fedko | DTP: Tomasz Śmigla | Redakcja: Cholerzyn 445, 32-060 Liszki, tel. 12 29 34 000