Alle Hens - 1958 - Editie 5

" Robvste constructie " Grote krochlsreserve " Loge werktemperatuur • longe levensduur

VARTA BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NG MET GROOTOPPERVLAK -PLATEN IN SPECIAAL UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

PRIJZEN EN INLICHTINGEN O P AAN VRAGE

ACCUMULATORENFABRIEK VARTA N.V. AMSTERDAM·C. SPUISTRAAT 46 TEUF., 45787

Varnished cambric kabel _

.lectrisch. ;ndallati, Vin

""'eh."...... Bep'oeld ,n goedg,· .....d door .l\oy1:Il" en .V.ri~".

Een ~np leven"! .. ur.

B.IUond t8gen hoge temperlturen. lew..bNr met bloen- of meIHI· dr • .oomvleçhting.

Elect r"Î sche Ins ta llaties voor Binnen- en Zeevaart

N.V. NED

DSCHE KABELFABRIEK

VOGELENZANG DE JONG

DElFT

-c

Postbus 16

Telef. 446

K rimpen aan den Ijssel

S HfU

U IDr

Df

OVfUI

S MffA rf C H N/f K I

ru

WUflO

Varnished cambric kabel .. OOt "ed,;seh. h"lI".li...... z..schepe.., S.proefd . .. toedll" ~.urd dOOt , Uo..,ds· ... . v••it.,', S.ll1nd teg ... hoge t.m.,....t~r.n. l .... ,bI.. m.t htoe ... ol m.t..]· d • ..dOft'lyfKhlirI\J.

N.V. NED

DSCHE KABELFABRIEK

DELFT

FAIREY

ROTODVNE

Het eerste passagiersvliegtutg ter wereld dat in staat is om verticaal van de kleinst denkbare luchthaven te starten.

48·Persoons passagiersvliegtuig met een grondsnelheld van 185 mijl per uur en een actieradius van 400 mijl.

TH E FAIREY AVIATION COMPANY LIM IT ED E N C LAND

•

A US TRALIA

.

.

HAYES

CANADA

•

MIDDLESEX

ZEE- EN KUSTREDERIJ TANKVAART RUN- EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE - OPSLAG Telegramadres: Vanuden Telefoon 113300

000 N.V. GEBR. VAN UDEN'S SCHEEPVAART- EN AGENTUUR MIJ . ROTTE RDAM

LUNDIENSTEN

BENEL UX-FRUITLIJN Rouerdaml Antwerpen

fnns MlU'oklto V.v .

FRABEL UX-LIJN Noord-Frankrijk

-

Frans MlU'oklto V.v.

ROTTERDAM-SONT LIJN Rotterdam-Denemarken, Zweden v .v . 2 x p . w .

ANTWERPEN-SONT LIJN

EUROPESE DIENSTEN

DUITSLAND, POlEN, fi NLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, fRAN KRIJK, PORTUGAL, SPANJE, NOORD-AFRIKA, ITAlIE, ADRIATISCHE ZEE, GRIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE ZEE.

.....-.

TRANSATLANTiSCHE DIENSTEN

SURINAME, CURAÇAO, ARUBA, GROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS G UYANA, VENEZUELA, COlOMBIA, MIDDEN-AMERIKA, WESTKUST VAN ZUID-AMERIKA.

RoUerdam-Denemarken, Zweden v .v . 2 x p . w.

N.V. HAVEN LINE Breme n Hamburg - Antwerpen - RoUerdam 1 wekelijkse afvaarten Ooslkusl - Zuid·Amerika

.

Koninklüke Java-China-Paketvaart Lüncn N.V. (Royal Interocean Lines) Geregelde passagiers- en vrachtdiensten : Verre Oos ten - Afrika - Zuid-Amerika Verre Oosten - Oost-Afri ka v.v.

Zuid- en Oost-Afrika Australië Indonesië - Malakka - Ch ina - Japan India - Malakka - Indonesië - Australië Australië - N.N. Guinea - ND. Borneo Malakka - Indonesië - Nieuw Zeeland

v.v. v.v. v .v.

V.v.

Bangkok v.v.

Hoofd ka ntor en : Am. t erdam, " Het Sch eepvaa rthu ls", T e lefoo n 64411 Hongkong - 188-191 Conn aug t Ro ad, W est

wij zullen moeten samenwerken

[u nis 0 IJ POSTBUS 1161 • ROTTERDAM

Afdeling Handel

* * *

* *

AI\1ERICAN RESEARCH COJ\1P. e nvironmentaltcs tapparatuur

BOl\1AC LABORATORIES INC. elektronenbuizen

t!el.sll ion m,L "prln. Wille m van OnnJe"

L1TTON INDUSTRIES

PASSAGIERSDIENST EUROPA· CANADA V.v.

magnetrons

RESIN INDUSTRIES isolatie materiaal (RESINITE)

Passage.Hoofdagenlen, ANTHONY VEDER Ic CO. Rollerdam • Wes1blaak 4 ~ Telefoon 114420

M. J . SEARS COMPANY teletommunicatiemateriaal

l

IJ

N

*

0 ....... , _ ]2.150 I...

SHELL TnNKERS N.V• • • n .......

NEDERLANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HELMOND

*

vra agt onze N.V.

Ver. Text ie l- en Oliefnbri ckcn

P. H. Kaars S ijlJe stey ..

KROMMENIE

Weve rij vun zeildoek, waterdicht doek, hrnudslllllgell (voor urulJdalaugen verkoopka lltoor N.V. De Boer'a Fahrieken, Awaterdaw)

• suikers

Suitel. maaltJch.appij AMSTERDAM

• theeklonties • siropen

Kanroonnachincs Sralen en H o uten m eubel en Adm in istrrtti(.'Sysrern cll Planborden Archidsysrernc ll

voor Binnen- en Zeevaart

VOGELENZANG DE JONG T elef. 446

• bijsoorten

• basterden

Electrische Install a ties

Postbus 16

• tabletten

Kortom all es voor kalUoor !

~

WESTZIJDE 53-1 10

~

ZAANDAM Tel 2246

*

Krimpen aan den Ijssel

N. V. STAALDRAADKABEL. EN HERCUlES· TOUWFABRIEK ,lh

--.........~J~.C~.:,. DE H H A A H

Een grool deel van onze viool word t gelast met

Electroden-Iaslransformaloren VARIOS·fABRIEKEN N.V. . GRONINGEN

Vliegtuiglakken Lakken voor de industrie Scheepslakken SIItKENS LAKFABRIEKEN N. Y. SASSENHEIM

Stomen

Ver"ven

SCHEEPSWASSERIJ

Z""eeds staal Naadloze buizen GereedschapSlaai Roestvrij staal van UDDEHOlMS A IB

~~ AMSTERDAM - NOORD

Vertege nwoordiger : lever"ancler" Koninklijk e M a r"ine

C. GUST . SCHRODER Karperweg 45

Amslerdam (Z)

N.V. HANDELMAATSCHAPPIJ voo,h""

O ver beek & Co_

AMSTERDAM Tdcfoon: 341 60-34470-)4988 ROITERDAM Tclcfoon: )~ 880

MLTALA!i'1.fk -I

TRILLINGS- EN SCHOKDEMPERS

je

8l1Îzm, jiJlingl, J(hro,/boulen '" ",o,r"" houlJ(hro,plaltir bI/heli.

I'el/, lIIutll/erkluigen,

~ MA CHIN ES VOOR KOMBUIS~E

J

PA.l\1TRY

VAATWERKAFW ASMA C HLNES Geplaatst aan boord van vrijwel alJe zeeschepen

HOBART N.V. - ROTIERDAM Tcl 0-1800-33784

S. JONGSMA & ZOON n.v.

AMSTERDAM

RO'ITER DAM

Scheepsonderhoudswerken

* Kllprounwef 9-13 A.msterdam -N. · Teldoon GOSZ9 Iantoorscbip Zalmha vtn - Rotterdam • Telefoon 112 074

• Robus/e cons/ruc/le Grole krochhre5erVe loge werk/emperoluur • Longe levensduur

MAANDBLAD T ER

D • R

IN T ERNE

VOORLICHTING

KONINKLIJKE U1lg~ve 'oI~n

MARINE

he l Mlnlslerie 'olIIn Milt/ne

rttucn. EN MOOfOUDAcnl , Uz. (SD) Ie 111. ~. PTASNIK - F . ~. TH. M. SCHAEPMAN

Mlnhrt<trle van Marine. KonlngJnnegracht 1\0 Tel. 1822:10 • Toestel 5-43. Den liane

MEI 1958, no. 10

Inhoud : BIJ DE VOORPLAAT:

De jager Amsterdam tijdens proeJvaart voor Schotse kust

Pagina

4 5 6 9 JO 12 14 J5 16 20 20

De zee cn he t atoom-tijdperk Buitenlands marine-nieuws Hr. Ms. mariniers en hun emblemen De Noo rdaUanUsche Verdragsorganisatie Nieuwsdruppels De vliegende hijskraan In de trope n is bet altijd mooi weer Vuur op ;r.ce Nieuwediepse notities De prijs van een tatouage Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Mutaties

De Kcm1nldlJ ke Mutn" _dt e r " rIJ. op \'lilt te . teUta <kt b et . d verte~ In dit orlaan W1.eraud b d ,'erlU'lJle n van voorll eu r voor Ieve ranUe. aan d.e K oruakJljke M arl ae ruet kali Inhoude n

CoUectc gezamenlijke militaire (steun)-fondsen Wanneer In de komende meidagen de Stichting Gezamenlijke Milltalre (S1eun)-fondsen haar jaarlijkse straatcollecte houdt, dan Is dil voor een z.ulver liefdadig doel, dal ons in staat stelt een nationale eroplicht, die op ons rust, te vervullen.

De Gezamenlijke Militaire (Steun)-Fondsen, kortweg .,G.M.F." genaamd, zijn samengesteid uit de volgende fondsen:

1. Fomlli )815 voor oud·militairen en nagclatcn hetrckkinl'cn; 2. Koninklijke ::\ationale Vereniging tot SteUJl aall MiJiciells .,5tamil": 3. Verf'niginll ..EereschuJd cn Dankbaarllcid": l. Karel Doorman Fonds: 5. Prins Bemhard Stichtinji[; 6. Stichtinll ,.fIN Van Weerden Poelman Fonds".

De Stichting verleent niet alleen waar nodig steun aan

oud-mUtalren, hun gezinnen enlo! nagelaten betrekkingen, maar ook helpt 1lJ bij de moeWJkbeden, die vele van de dagelijks demoblUsarende militairen bij hun terugkeer in het burgerleven ondervinden.

Nagelaten betrekkingen, die wel pensioen genieten, maar soms ineens voor grote uitgaven komen te ataan, vennlnkten en ook kinderen van omgekomen mmtalren die, doordat zij hun vader verloren hebben, niet in de gelegenheid zijn te studeren en die anders deze gelegenheid wel niet zouden hebben gehad, zij allen worden geholpen. Voor al deze doeleinden werd in 19!i6 wederom een bedrag van ruim een halt mJ1joen uitgekeerd.

Evenals In de voorafgaande jaren zullen niet alleen vele burgers coUecteren, doch dank z.ij de medewerking van Zijne ExceUentie de Minister van Oorlot( en van Marine ook militairen in unItonn phee1 n1JwUIlc aan onze actie mopn deelnemen.

Laat dus de collectant voor de G.M.F. niet voor niets uw hulp voor een bljdrace tnroepen! U weet nu waarom het gaat en voor wie!

Ook giften zijn van harte welkom op onze postgirorekening 4 80388 ten name van de Penningmeester der G.:4.F.

Waoneer begint mijn opleiding ?

De epleidID.. tot: Sergeant- bottelier ............. .. ... " ..

Kwartiermeester . .............• .. . . .. . .• Vlieger .. . . . . . ..................... . .

Kanonnier der 2e klaase ••. . • •. . . •....•..• Kanonnier der Ie klasse .•. ~ . . ..... . ..... .

Radioafstandpeller plot der Ie klasse .....• Radioafstandpeller plot der 2e klUBe . . . ..• RadioafstandpeUer vuurleiding der Ie klasse RadioatstandpeUer vuurleiding der 2e klasse Zeemllieien-v!Jegtuigmaker-aigemeen . .. .

Majoor -telegrafist .. .............. ... .. .

Korporaal-vuurleldlngkonstabel ..... . ... .

Korporaal onderzeebootbeslrljdingsdienllt ..

ZeemJllclen-vliegtulgmaker-aigemeen . . . .

Sergeant-vliegtuigmaker-algemeen ..... .

Vliegtu1gmitrailleurscbutter .............• Kanonnier der Ie klasse ............ . . . .. .

Kanonnier der 2e k laSH •... . .............

Radioafstandpeiler plot der Ie klasse ..... .

Radioafstandpeiler plot der 2e klasse . .••.• Radioafstandpeller vuurleiding der Ie klasse Radioafstandpeiler vuurleiding der 2e klasse Onderzeebootverkenner der Je klasse ..... .

Onderzeebootverkenner der 2e klasse ' .... .

1958 2 juni 2 juni 2 juni 2 jun i 2 juni 2 juni 2 juni

2 Juni

2 5 9 9 16

juni

juni juni juni juni juni juni juni

19 30 30 30 juni 30' juni 30 juni 30 juni 30 juni 30 juni 30 juni 30 juni

De berhallnpearsas voor: Onden:eebootverkenner ................... . 9 juni Loodsbootkanonnier ....... . ........... .

9 juni Radioafstandpeller plot der 2e klasse ..... .

9 juni Afstandwaamemer stereoscopisch/corncldent ...............• 9 juni Kanonnier ..•.......................... . 30 juni

De zee en het atoom-

tijdperk Er kan geen twijfel ovcr bestaan, dat de Nieuw-G uinea"kwestie" reeds jaren gelede n zou zijn opgelost, indien ome regering geen m arinestr ijdk rachte n in dat rijksdeel had gehandhaafd. Soekarno wu het eenvoudig hebben belet; hij heert wel eens een voelhoren tje laten uitsteken, zoals sommigen van ons aan den lijve ondervonde n. maar kwam steeds van een koude kermis th u is. Alleen aan de marine is he t te danken da t de vlag in Nieuw-Gu inea nog wappert en dat de Papoea-bevolking zich onder geregeld bestuur en in een s feer van rechtszekerheid kan ontwikkelen. Dat mag best eens wo rde n gezegd.

Dit is wel zeker. de Nederlandse politiek inzake NieuwGuinee kan de ondersteuning van de Koninklijke Marine nict missen. Zo zijn e r wel meer voorbeelden van nationale doeleinden die niel ku nnen worden verwezenl ijkt zonder over een zekere maritieme k racht te beschikken.

Maar daar willen wij het thans niet over hebben. Wij zullen eens een momentopname nemen van de si tuatie in de wereld naar aa nleiding van de nieuwste wapenontwikkelingen en zien welke gevolgen wij daaruit kunnen aneiden ten aanzien van de positie van de zeestrijdkrachten in het algemeen.

Ku nstmanen cirkelen rondom de aarde. De grote mogend heden houden voortd urend proeven met wapenen van onvoorstelbare vernietigende kracht. De tec hniek vordert met reuzenschreden en een goed deel van de moderne vindingrijkheid wo rdt toegepast in de ontwikkeling van nieuwe wapenen: geleide projectielen, in staat om de oceanen over te steken. onderzeeboten e n spoedig andere schepen met atoomvoortstuwing, su person ische straalvliegtuigen. automatische wapenen, d ie op robots beginnen te lijken, noem maar op. Het moderne wapenarsenaal lijkt al niet meer op dat, waa rmee de t weede werel doorlog tot een einde werd gebracht. En het proces gaat steeds maar voort. De politieke spanningen in de wereld houden het gaande. Men vraagt zich af waar dit koortsachtige vernieuwings proces op moet uitdraaien en o r het niel uil de hand zal lopen. Men kan a lleen maar bidden en hopen. dat het gezond verstand en het welbegrepen e igenbelang de leidende staatslieden zal beletten om hun volke n aan de verschrikkingen van a l die nieuwigheden bloot te stellen.

Wat is nu de plaats van de zeestrijd k rachten in de wereld. bezien in het Hcht van al deze veranderingen? Om een antwoord op deze vraag te vi nden. moeten we de zaak in het groot bezien en ons op een bondgenootschappelijk standpunt stellen. met als achtergrond de communistische d reiging, die allerwege a ls een schaduw over de niet-communistische naties hangt.

De wereld waarin w ij leve n, om een aan o nze lezers welbekende term te gebruiken. verandert snel. Om maar eens iets te noemen. de wereldbevol king neemt toe met een

ongekende snelheid. Dat betekent minder ruimte. De enorm toegenomen mogelijkheden om zich te verplaatsen hebben de aardbol doen inkrimpen. als het ware. Jules Verne kon nog een "thriller" schrijven over de mogelijkheid om in tachtig dagen de wereld rond te reizen. Than s is het een kwestie van een paa r dagen, wellicht van uren. Onze kleine mensenmaantjes doen er een ha lf uurtje of iets langer over. Dat maakt de aa rde ook a l weer kleiner. De verbin dingsmiddelen zijn lOdanig geperfectioneerd, dat er nergens iets van belang kan gebeuren. or de hele wereld neemt er nog dezelJde dag kennis van. Welhaast elk deel van de landmassa is geëxploreerd en wordt of zal worden gexploiteerd. voo r zover er iets te vi nden valt. De mens kan eenvoudig niet meer uit de voeten. Nieuwe naties ontstaan, gaan prat op hun onafha nkelijkheid en beschouwen hun grenzen als absolute afscheidingen. een niet meer houdbaar s ta nd punt, waarvan de meest ontwikkelde naties al la ng zijn teruggekomen. Die proberen juist om de nadelen der grenzen te vervagen. Zo is a lles in beweging. maar de ruimte waa rin die beweging plaats vindt. wordt relatief kleiner en kle iner.

Niet aJles echter wijzigt zich. Er zijn ook dingen die niet veranderen. Een van die din gen is de geog rafie van de aarde. De bergen zijn nog steeds op dezelfde plaats. De rivie ren vloeien in dezelfde beddingen en de woestijnen zijn niet van ligging vera nderd. Wel doktert de mens hier en daar OOn beetje aan de aarde. zoals w ij met de Zuiderzee, maar in het groot bezien is dat van weinig betekenis. En zo zijn dan ook de zeeën nog hetzelfde.

De mens is goon vis. en ook geen amphibie. Van nature hoort hij n iet op zee, maar op het l and. Daar üggen over het a lgemeen zijn problemen. daar voelt hij zich th uis. dat begrijpt hij beter. Niettemin heelt de zee een e norme rol in de geSChiedenis gespeeld. Dat behoeven wij in een Nederlands marinetijdschriit wel niet met bewijzen te s taven.

Op het ogenblik is het zo, dat - in g rote trekken - de wereld o p enkele uit zon deri ngen na, is verdeeld in twee enorme machtsblokken, het e ne een aa neengesloten landmassa. centraal bestuurd e n sterk gecentra liseerd, het andere daar rondom hoon. los en vrijwillig ver bonden. allerminst aaneengesloten maar gescheiden door zeeën en oceanen. In dit verband moet het water echter niet zozeer worden gezien a ls een scheidsmuur dan wel a ls een bindmiddel. De kern van deze niet-communistische we re ld heeft zich aaneengesloten in een verbond, dat de naam van een oceaan draagt . het Noord Atlantisch Verbo nd. Een situatie als deze heeft zic h in de wereld. zij het o p kleinere schaal, al meer voorgedaan. De landmogendheid tegen de zeemogendheden. Frankrijk heeft die rol gespeeld onder Koning Lodewijk xrv en later o nder Napoleon. Duitsland onder Ke izer Wilhelm 11 en onder HiUer. Thans dus Rus la nd.

Elke keer was het feit dat de weerstand biedende moge ndheden in staat wa ren de zee te blijven beheersen de voorwaarde voor de mogelijkheid om die weerstand tot een goed einde te kunnen brengen. Hoe staat het daar thans mee?

Nu de toegenomen technische mogel ijkheden de wereld a ls het ware hebben doen kr impen. zijn de strategische voordelen van grote afstanden in beteke nis verminderd. Napoleon moest in een moeizame veldtocht naar Moskou trekken, maar Amerika kan datzelfde Mosko u nu in enkele u ren bereiken met vliegtu igen. Russische vliegtuigen kunnen morgen het Panama kanaal bombarderen. als daar vandaag de order toe wordt gegeven. Wellicht a l over een uur. indien de techniek van de intercontinentale geleide projectielen reeds zover is gevorde rd in de praktische uitvoering, hetgeen waarschijnlijk lijkt. De nieu we tech niek heeft alle pun ten van de aarde bereikbaar gemaakt en daarmee k wetsbaar. Da t geldt in het bijzonder voor a lJe punten, die geografi sch bepaald zijn. dat wil zeggen alle onbeweeglij ke objecten, n iet alleen steden, maar ook havens. bases, fabrieken. vliegvelden. militaire depots, spoorwegknoo ppunten en opslagplaatsen. Niets is meer veilig, zoals in de tweede wereldoorlog Amerika een veilige basis w as voo r de produktie van oorlogsmateriaal en uitrusting en oefen ing van maritieme en m ilitaire eenheden. Dat betekent dat er niet. zoals tot nu toe het geval was. tijd beschikbaar is om het apparaat op te bouwen. In de tweede wereldoorlog bestond die tijd nog wel. zeker voor Amerika. maar zelfs voor E ngeland. dat toch zo dicht bij de brand lag. Dat is afgelopen. Wij zien dan ook dat de mogendheden aan de onmiddell ijke paraatheid veel meer aandacht schenken dan vroeger. In zekere zin zijn die mogendheden voo rtdu rend in een toestand van militaire paraatheid.

Behalve indirecte paraatheid is de veiligheid nog uitsluitend gelegen in beweeglijkheid en verspreiding. Er is slechts een terrein beschikbaar waar deze principes nog met redelijke kans op succes kunnen worden toegepast, en wel op de zeeën en oceanen, die - en ook dat is niet veranderd - nog steeds tweederde deel van het aardoppervlak beslaan. Wel verre van de betekenis van de zeeën te verminderen hebben de nieuwe ontwikkelingen die betekenis juist geaccentueerd.

Eigenaardig genoeg hebben nieuwe technische uitvindingen dikwij ls aanleiding gegeven tot de conclusie dat de zeemachten als verouderd moesten worden aangemerkt. Het getrokken ktmon, de torpedo, de onderzeeboot, het vliegtuig en de atoombom hebben de marines echter niet van de zeeën verdreven. Wel hebben zij de samenstelling van de vloten ingrijpend beïnvloed. De gevolgtrekking van veroudering was dan ook doorgaans slechts de constatering van het feit dat de op dal moment bestaande marines niet meer voldeden aan de eisen van de op handen zijnde nieuwe ontwikkelingen.

Thans is er minder reden dan ooit om die steeds weerkerende gevolgtrekking te maken. Want alleen de zeemacht is in staat om ten volle profijt te trekken van de mogelijkheden tot beweeglijkheid. verspreiding en verberging. die alleen de oceanen nog bieden. Daarom hebben de moderne

Het doel

blijft heerscha ppij ter l ee

(foto USISI

marin es zich aangepast. Hoge snelheden, grote actie-radius. varende voo rraad- en reparatieschepen hebben de schepen minder afhankelijk gemaakt \'an de kwetsbare walinstallaties. De atoomvoortstuwing doet het probleem van de geregelde brandstofvoorziening bijna verdwijnen.

Om een aanval met succes te kunnen weerstaan en de aanvaller te dwingen zijn plannen op te geven. is het noodzakelijk dat de geallieerden hun militaire macht op de gunstigste plaats inzetten. Dat is voor de grootste bondgenoten altijd ergens overzee. Het centrum van de geallieerde krachten, de Verenigde Staten, is het verst van aUe mogelijke strijdtonelen verwijderd. Dit betekent. dat de geallieerden voor de tegenaanvallen hun mi.litaire macht overzee moeten projecteren. Zijn cr eenmaal ergens strijdkrachten in actie, dan moet hun inspanning worden ondersteund met aanvoer van versterkingen en aanvoer van materiaal. Dit geldt niet alleen voor de militaire behoe!ten maar ook voor de civiele. Geen enkel land kan zich zelf bedruipen. Sommige landen komen daar dicht aan toe. maar de meeste, zoa ls Engeland. Nederland en België, zijn voor het naakte bestaan in hoge mate afllankelijk van de aanvoer van buiten.

Ondanks de geweldige vlucht van de luchtvaart, geschiedt het grootste deel van het internationale vervoer. \'oor zover niet over land. over de zeeweg. Meer dan 99 '/1 % van

het totale handelsvervoer geschiedt met schepen, minder dan I'. % met vliegtuigen, Hoewel voor somnuge militaire operaties de verhoudlflgen wel enigszins a nders komen te liggen, geeft deze verhouding toch wel aan dat de voorzIening van een front van elllge beteke nis voor het overgrote deel over het water zal moeten geschieden. Het volume goederen dat momenteel overzee wordt vervoerd is g roter dan ooit te voren, De hoeveelheid goederen, d ie de strijdkrachten per man, per tijdseenheid ol op welke a ndere wijze men het ook wil stellen. nodig hebben, neemt met de ontwikkeling van de militaire techniek steeds toe.

Wij mogen uit het bove nstaande wel concluderen. dat het vermogen om een eventuele communistische aa nval te weerstaan, 111 de eerste plaats aOla ngt van de mate waarin de met-communistische wereld in staat zal zijn een vrij gebruik van de zeeën te maken. Zonder da t is het met die vriJe wereld gedaan, Dat v riJe gebruik wordt ernstig bedreigd: Rusland bezit een vloot van meer dan 500 onderzeeboten en talrijke oppervlakteschepcn en vliegtuigen.

Het ontwikkelt nieuwe wllpcns en vordert met de toepassing \'an atoomvoortstuwing.

De belangstellende en critlsche lezer heelt wellicht het voorhootd reeds getronst, in de vero nderstelling. dat wij het probleem van de atoomoorlog uit de weg zouden zijn gegaan. Dal is echter n iet het geval. Er zijn mensen, die denken aan een totale atoomoorlog, waarbij de grote mogendheden elkaar gedurende korte tijd bestoken met intercontinentale geleide projectielen, Zulk een oorlog zou dan in korte tijd beslist zijn en de legers, vloten en luchtmachten. zoals wij die nu kennen, zouden er maar nauwelijks aan te pas komen. De ervaring met de Koreaanse oorlog heeft uItgewezen dal de grote mogendheden blijkbaar aarzeling vertoncn. als het er om gaat om de absolute wapenen in te zetten. Zij zijn er steeds op uit om pla atsel ijke eon!lieten zo veel mogelijk beperkt te houden; deze plaa tseliJke conflicten zijn natuurlijk veel gemakkelijke r ..atoomvrir te houden dan een algemene oorlog. Dat wi l niet zeggen, dat het zeker is dat een algemene oOI'log per se van het begin ar een totale a toomoorlog behoeft te zijn. Het is denkbaar dat hij dat eerst wordt nadat een der partijen In grote moeilijkheden is gekomen. Maar hoe het ook zij. het gevaar van een atoomoorlog is niet denkbeeldig, Laten we aannemen dal z.ich zulk een conflict voordoet. Begint zulk een atoomaanval, dan is diegene in het voordeel die de beste posities inneemt. Afsta nd en lijd, de laatste nu gemeten, niel in maanden of weken, maar in uren. zijn van het grootste belang. Die het dichtst bij de vijand is, komt hel eerst aa n bod. Die het best verborgen is, heeft de meeste kans om zijn projectielen te kunnen lanceren. Het resultaat va n de aa nval hangt voorts te n nauwste same n met de conCC!nlrntie ervan. Derhnlve neemt men aan dat er In zulk een conflict na zeer korte tijd een phase wordt be reikt, waarin de tegens tanders hun meest vern ietigende wapens o p elkaar h ebben opgebrui kt. Wat is da n het resultaat? Een enorme. verschrik kelijke verwoesting. Wat is er over? We weten het niet. Heeft een der beide partijen gewonnen? Ve rmoedelijk niet. Maar wat we zeker weten is, dal indien de w il tot \'cchten nog niet is gebroken. de partijen elkander zuIJen blijven bestrijden met de middelen die nog beschikbaar zijn. Da n gelden weer prccies dezelfde overwegingen als wij hierboven hebben uiteengezet.

De: Russen denken ni~t alleen maar aan die atoomoorlog.

ZIJ denken evenzeer 111 termen van de conventionele wapenen. Hun vlootprogramma bedreigt de geallieerde n va n drie zijden. Uit de lucht. met oppervlaktestrijdkrachten en onder water. Wat moeten de geallieerden daartegenover stellen ? Dat is in een paal' woorden te zeggen.

I. Convooivaren en routering va n de scheepvaart.

2. Plaatselijke verdediging van de convooien.

3. "Hun ter-Killer" operaties tegen onder-leebootconcentraties.

4. Aanvallen van -de onderzeebootbases, werven, vliegvelde n en in het algemeen mnritieme doelen.

De slechtste plaats om een schip te verdedigen is daar, waar dat schIp zich zelf bevindt. De slechtste plaats om een convooi te beschermen is daar, waar dat convooi is. De beste plaats voor die bescherming is daar waar de aanvalk:r zijn bases heeft waar hij vandaan moet komen om zijn aa n\'allen uit te voeren. Een minder goede plaats is reeds de route die hij moet volgen om zijn operatiete rrei n te berei ken, maar d ie is toch nog veel beIer dan de plaats van hel te beschermen object zelf.

Voor al deze taken hebben de zeemachten de nieuwste marltleme machtsmiddelen nodig. Vliegtuigen kunnen daarbij niet worden gemist. Va ndaar de voortgaa nde bouw van de vliegkampschepen. Zij \'ormen de kern der moderne vJoten.

niet alleen voor de beheerslllg der zee, maar ook \'oor de taak, waarover wij 111 het begm van dit artikel hebben uitgewijd. de taak om de militaire kracht zo dicht mogelijk bij de v ijandeltjke kusten te ontplooien. Deze taak vah voor een deel ook toe ann de moderne onderzeeboten, bewapend met geleide projectielen.

Zoals we al opmel'ktcn. een goed deel van de militaire uit· rusting. die we van de oorlog kennen, is verouderd. Door de snelle onl wikkelin.: va n de tech niek bl ijft alles snel verouderen, ook het aIlern Ieuwste snu fje. Dat wil echter niet zeggen. dat het niet kan worden gebmikt. Enkele atoomonderz.eebotell maken nie t dat men de gewone. die men nog heeft, naar de s loper kan brengen. Alles wordt geleidelijk door het nieuwe vervangen. De vloten worden zo veel mogelijk up-to-date gehouden door aanpassmg en nIeuwbouw. De moderne vliegtuigen zijn geen partij meer voor de. luchta(weerkauons: derhalve verschijnen de F:eleide aCweerprojcclielen in de vloot. Een ander voorbeeld : nis er nieuwe soorten mijnen worden verwacht moeten er nieuwe soorten mijnem'egers komen: men experimenteert onder meer met helicopter-mijnenvegers.

Model'lle wapens zijn duur, maar cr is onder de huidi,::e wereldomslandigheden geen alternatie!. De vrije wereld moet in staat blijven om de zeeën te beheersen. Wij hebben geen keuze. Dat geldt in het atoomtijdperk nog meer dan voorheen. Alleen het gebruik vall de zee stelt dIe vrije wereld in staat om van mobiele eenheden ult de bron va n de dreiging zo dich t mogelijk te benaderen. De poSitie van . tOOIeenneden op zee kan nog steeds in hoge mate verborgen worden gehouden, Zij moeten worden opgezocht a lvorens te kunnen worden aangevalJen. Dat kost tijd en nog , reel meer dan in Vonde!'s tijd geldt thans hel wijze woord: ..De krijgsman wint al veel. al wi nt hij n iet dan tIjd". En als de aam'al komt, de verdedigi ng is bij de hand; verspreiding is beter mogelijk op zee da n waar ook.

Schepen kunnen worden uitgezonden. ver van huis, in vredestijd reeds, zonder a llerlei internationale verwik kelingen. want de zee is vrij. Zij ku nnen zich ophouden in de buurt van gebieden van mogelijk onrust. De zijde die bij het uitbreken van het con(lict over extra tijd en ruimte beschikt, heert een groot voordeel. Dit maakt offensief en ve rrassend optreden mogelijk. Manoeuvreerruimte kan alleen nog maar op zee worden gevonden, De zee kan aUren worden beheerst als elk der \'rije naties naar aard en vermogen meewerkt. Wij behoeven alleen maar naar het enorme aanbouwprogramma van de Sovjets te kijken om te beseffen hoezeer men ook aan de andere zijdc van het ijzeren gordijn van deze begrippen is Joordrongen. Rusland is als maritieme natie geweldig \·ooru.tgegaan. Overal zijn bases aangelegd. Voortd u rend w<lrdl druk uitgeoefend in de richting van de ijsv rije havens. I-Iet doel is de tegenstanders tenslotte hel gebruik der zeeën Ie ontzeggen. Als dat lukt. IS het bereiken van de wereldheerschappij slechts een kwestie \ran tijd.

Ook de Russen hebben onder-.tCebolen met geleide projectielen, die van zee uit kunnen bombal-deren. Deze vormen een gevaarlijke bedreiging. die de verbonden landen alweer gezamenlijk moeten weerstaan.

In geval van een atoomoo rlog hangt het geallieerde vermogen om de aanvankelijke aan\'al te weerstaan. ons vermogen tot herstel. tOt reorganisatie, \'ervoer ,ran middelen en hel bevechten van de zege, niet minder dan in een beperkte of conventionele oorlog, af va n o ns vermogen om de zeeweg te gebruiken. die te beheersen en onze strijJkrachten te t ransl>orteren naar het punt waar zij nodig zijn en op het jlliste tijdstip.

Op de oceanen vi nde n wij nog de mogelijkheid tot de beweeglijkheid die wij nodig hebben om overmach tige strijdkrachten te kunnen inzetten op de bedreigde plaatsen. Ol) de oceanen vinden wij de mogelij kheid om machtige orrens ief-defensieve strijdkrachten te verspreiden of te ve rbergen. Op de oceanen kunnen wij de s trijdkrachten ontplooien om atoomaanvallen tegen te gaan en te vergelden. Wij kunnen de oceanen gebruiken om plaatselijke conflicten Ie localiseren. Alleen de oceanen bieden de transportca paciteit die wij in vrede en in oorlog nodig hebben voor ons beslaan.

De oceanen binden de superieure macht van de niet-communistische landen tezamen, Zonder hun beheersing kali dat grote zeeverbond niet blijven voortbestaan. En hang.!n wij, met die oceanen als bindmiddel, niet aan elkaar, dan lopen we gevaar om allen nfzo nderlij k te worden o pgehangen. Daarom moelen wij gezamenlijk de vereiste marinest rijdk rachten in stand blijven houden, er voortdurend voor zo rgend om die s t rijdkrachten aan te passen aan de n ieuwste ontwikkelingen. Het doel blijft evenwel gelijk ; de heerschappij ter zee.

J

BUITENLANDS MARINE-NIEUWS

lUARI NE- BEGROTING U.S.A.

DEjaar marine-begroting voor het fiscale 1958/:19 aan het Amerikaanse congres aangeboden. vraagt een totaal bedrag van 10720 miljoen dollar, hetgeen 2:11 miljoen dollar meer Is dan in het voorafgaande jaar.

Ondanks het grotere marlnc-budget wordt de personeelssterkte verminde rd.

Het marinepersoneel wordt met 3:1.000 man verminderd en de totaalsterkte daardoor gebracht op 630.000 omcieren en manschappen. Het korps mariniers wordt met 13.000 man verminderd en op een totaalsterkte van 17:1.000 officieren en manschappen gebracht.

De actieve vloot zal uit 864 schepen bestaan, verdeeld in 396 gevechtseenheden en 468 hulpschepen. De reserve vloot bestaat dan nog altijd uit 1510 eenheden.

De marine luchtvaartdienst voorziet in het onderhoud van 9826 vliegtuigen, hetgeen een vermindering Is met 700 toestellen ve r,eleken bij vorig jaar.

De vlIegtuiggroepen, Ingescheept op de vliegkampschepen, de zg. "carriergroups" zullen totaal 16 à 17 groepen sterk worden.

Van het nieuwbouw programma Is het tweede vliegkampschip met atoomvoo rtstuwing voorlopig afgevoerd. Dit tweede atoom vliegkampschip Is echter niet definitief geschrapt, doch d e aanbouw moet eerder worden gezien als te worden uitgesteld. waarschijnlijk tot 1960, omdat wel gelden zijn uitgetrokken voor de bouw van de 8 benodigde atoomreactoren voor de voortstuwing van dit schip. De oorzaak van deze vertraagde aanbouw Is het feil, dat de atoomvoortgestuwde onderzeeboot thans eerste prioriteit geniet. De voor het fiscale jaar 1958/:19 hierdoor vrij gekomen gelden zullen worden besteed voor de aanbouw van 3 extra "aloom"onderzeeboten voorzien van afvuurinstallaties voor polarls gelelde projectielen.

Overigens Is deze vertraging in de bouw van het tweede "atoom"vllea:kampschip geen aanduid In, als zou het vliegkampschip in belangrijkheid hebben ingeboet, doch Is het thans wel zo dat de Amerikaanse marine met 30 vliegkampschepen In dienst e n vier In aanbouw minder te kort heelt aan deze schepen dan aan atoomonderzeeboten, die thans door hun mogelijkheid om ook geleide projectielen te kunnen meevoeren als "delerrent" ot "afschrikmiddel" nog meer in belangrijkheid zijn lestegen.

De Amerikaanse marine beschikt thans over de volgende volwaardige vliegkampschepen: In dl_

atoomvliegkampschepen van 80.000 ton ,.Forrestal"klasse van 60.000 ton " Midway"klasse va n 51.000 ton " Hancock"klasse van 33.000 ton "Essex" en "Orlskany" klasse van 30.000 ton

4

In aanbou w

0 3

3

3

0

•

0

18

0

30

•

De plotseling bijzondere prioriteit van de atoomonderzceboot kan als volgt worden verklaard. Simpel voorgesteld houden de twee wereldmachten elkaar in "evenwicht" door wederzijdse bedrei_ ging met eventueel gebruik van nucleaire wapens. Als .,afschrlkmiddel" dient O.m. het gelelde projectiel met nucleaire lading. Om van het ene continent naar het andere te komen moeten lange afstand of intcrconUncntale gelelde projectielen worden gebruikt. Het "Atlas" projectiel van de Amerikanen alsmede enkele andere I.S.M. projectielen bevinden zich nog in het experimentele stadium. Op dit gebied hebben de Ame_ rikanen een achterstand op hun Russische v r ienden, daarentegen verkeren de Amerikanen In een gunstiger positie voor wat betreft de projectielen voor middelbare afstanden van het zg. IRBM type.

Nu de atoom onderzeeboot maanden lang kan wegblijven, zowel van zijn basis, als onder water en onder het Ijs, kan men de geleld e projectiel opstelHngen als het ware verplaatsen van het Amerikaanse continent tot onder de Russische kust. Het middelbaar afstand projectiel kan dus nu doen wat anders de lange afstand or Intercontinentale raket had moeten doen. In feite zelfs beter, want hoe korter de afstand hoe beter de trefkans, daarenboven zijn onderzeeboten verplaatsbare raketopstclllngen, hetgeen niet het geval Is met de lange afstand raket opstellingen op het Amerikaanse continent. Deze vaste raket opstellingen hebben het nadeel zelf doelpunt te worden van Russische lange afstand raketten, die lang van te voren al kunnen worden opgesteld met een Amerikaanse raket basis als mikpunt. Met één druk op de knop kunnen al deze raketbases verdwenen zijn, met een onderzeeboot, die zeer mobiel Is en op alle mogelijke momenten plotseling kan opduiken. Is dit niet het geval. Daar de middelbare raket ook kleiner Is dan de intercontinentale kan een onderzeeboot vele van deze IRBM', mee voeren leder met een nucleaire ladina:, gelijk aan die van een Intercontlnentale raket.

Op het ogenblik beschikt de Amerikaanse vloot slechts over twee onder-

Prog rammajaa r 1952 1953 1955 1955 1956 1956 1956 1956 1956 1957 1957 1957 1957 1957 1957 1958 1958 1958 J9:18 1958 1958

No. SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN SSN

57 1 572 578 579 583 :184 585 586 587 588 589 590 591 592 593

zeeboten met klassieke voortstuwing, die zijn Ingericht voor het afvuren van geleide projectielen, met name de "Tunny" en de "Barbcro" die een hangar en afvuurinrichting bezitten voor Regulus I projectielen met een dracht van ongeveer 500 km. Twee andere onderzeeboten eveneens met conventionele voortstuwing de "Growier" en "Grayback" zijn in aanbouw. Het zijn bolcn van 1840 ton met een snelheid van 20 mijl boven en 18 mijl onder water. In \.I!ienstellIng met de twee eerstgenoemde boten Is de hangar hier binnen de drukvaste huid aangebracht en zullen de nieuwe boten projectielen krijgen van het Regulus IJ t:(pe met een dracht van ongeveer 1500 km.

Ten slotte is nog een derde onderzeeboot in aanbouw, ingericht voor deze gelelde projectielen, de "Hallbut" van 2900 ton grootte, die echter met aloomvoortstuwing zal worden uitgerust. De rompvorm van deze boot Is Identiek aan de druppelvorm van de Albacore.

Zoals al vermeld zijn thans ook nog gelden uitgetrokken voor In totaal de aanbouw van 6 atoomonderzeeboten voor ieder 2Q geleide projecUelen, die worden uitgerust met pOlarls raketten met een dracht van 2400 km. Deze boten moeten. in 1961 klaar zijn.

Het gehele atoomonderzeeboten programma ziet cr thans als vola:t uit: (Zie onderaan de paplna)

Het totaal aantal onderzeeboten. dat moet voorkomen op de begroting van het fiscale jaar 1958/59 is nog niet definitief vastgesteld.

Wel zal tea:elijkertijd de nadruk worden gelegd op de onderzeebootbestrIjding en steeds meer komt men tot de conclusie ook dit werk te laten doen door. ... de onderzeeboot. De verschillende proeven, die gedurende de laatste jaren hebben plaats gehad, hebben bewezen dat de anli-onderzeeboot-onderzeeboot één der doeltretfendste wapenen is om vijandelijke onderzeeboten te bestrijden. Op het ogenblik beschikt de Amerikaanse onderzC«ilenst reeds over 11 onderzeeboten, voor dit doel speciaal ingericht, hetgeen tegenover de huidige (Zie vervolp op pap. 17)

Naam Nautilus Sea Wolt Skate Swordrisk Sargo Sea Dragon . Skipjack Triton Halibut Scamp Scorpion Sculpin Shark Snook N N N N N N r~ds

Prijs in gids.

3 180 ton

360 370 220 220 220 220 240 380

3300 ton 2300 'on 2300 ton 2300 ton

2300 ton 2900 ton 5500 ton 2900 ton

2900 ton 2900 ton 2900 ton 2900 ton 2900 ton

2900 ton 2900 ton 2900 ton

2900 ton 2900 ton 2900 ' on 2900 ton

fl

totaal 21 onderzeeboten, waarvan 3 en in die nst.

Tonnage

gereed

244

'88

23.

16.

'88 '88 '88

miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen

HET KORPS MARINIERS EN HUN EMBLEMEN (1) HET KORPS MARINIERS

"I" Uil 'OIIJ srhilJ JI"'INJ, b/oltjn I JI/

",IN 11;11,;" b,:tI;Jid !JIt'f ~o"d, tm gelt ,ooRde

Ite",,· .:.IN gOlld, getongd "JN !tul. hOIlI/("dll i. J, ,uhltT Igo,HaM'" In srhlliN/m/t:u I/Ilua ftll olllb/oOI ZU'iJ.I,d

'''11 ;;/, ,,

met gOlllhll

leltll, lil i" d, li"klf 1f)(),It/"JlUI U il In",d,1 I~.

:tI'I" pijlrIl IiIN zilrn mei ~oNdell p'U/Je PlIHUIl omhoog, de pijl,,, "Z"" I<'II ,ebDIIJ,,, "uI U il /il/' ' ..lIJ gONd ; htl Jfbi/ti 0"'&"''1 door htl deutl " JE Itll,

MAI/'\TlENDRAI" (" I k zill h.mdhJ.en") 111 /JJJijllU ImlTl ,,,,, g,)l1(1 op U il IUJp,," lilll Aftl, ,u/I" is ges/OlM 1/11' ,til gOl/dM gesp

,,'Url.1N dlf "iui"d, ,, .... " de b,,,,d'/I. ruduh,IJ /J'o.dm bijulIgeboIJ'ü" d()()r Uil ,!>alll" lolll lul; b" ,ehul omitrulIJI IJIn eeN 0,,,"/,,,11,- ' ' 11

til

grpl""'1JI op 'uu uh"il/ gû/rllille uJ"rs nlR ub,l, u,,," . .,uhler ftll &01"1,,, II'IJled,,,,,s, ~tJelll NJeI d, KO",Nldijlu 1,' 00"; op Uil goh,lId fim I,m IUllllf ONder de I/filled'''111 de emblttmspullk "QU..i P..iTET ORBIS" ("Z o lI,'ijd de li'f'f,1J mdf') in LA· lijl/U Ime,s I'lm gOIl;/" .

1/1I0pt! tfl

, Du embleem, ::o /ld" ,mblttwl1prellk, is b,bOlla,,,s edi'le /tleine lI,'ij:igh,g,,, - rttds !,trlllme lijd bij he' korps MaTl,,;e,! iJl ge· b,lIilt. Ht' II""J "Is j,oNlpllW/ ,,'" ee" u ,1r,,1I.'" m""i"i"shelm ".Is/glsuld bij KOllidlijlt b,s/II;I 1'0/1 22 duemh" 1896, r&4.:l':UII, II/gnolge KONi"ltIijlte I/Iorhligl/lg ,':", 20 /10u",h" 1946 de zj/lsp ,tJlk "Q II'" paul orbil' u",d lotgtfoegJ. /tollgeZÎe" hOI engenoemd Konlllltlijk bllillil duIm Je "/lUIJulliNg ;'1hitld la/l ge/loemde j,ompla:II, zo"d" dal ar.e /,ompl,ul N:sJ" u't,J beuh,tltll, u'erd bij Konl/lltlijk besluil ''''N 29 jJl!i 19jj dil emhltem ",el ,mbJeemspred als zodanig ,'aSI· !,IJet.a M hd."rbligd, VIl"al laJ/JIgtnoe",dt ""11I1n ,oert JIU htl /tg."s Illa'Îllien olliritl'/ dil emhl",".

Dl tI/,bI","Jpreuk "Qlla p.~", (J,h;J" II,'.IS de ,,'apMsprtd /""1 Joh"'n /lf .lu,;11 1.111 NaJJIIII. l1"d" 11,"1/1 hl/I/til d~ ma,llIiers (J,"'. ge"orhIr" htbbtll ill 1672 hij /II/lide", /tr l/'ijl dut fJ,all;eull: e,,, d" a"",'(Je,d,,s U'''S ill de sllll. bij SM llfe, I/. /,Ir de ,""rill;"1 ZÎrh dlllda,lil. o",hmb,iden Ilebb,,,. diJI dit /eil i" hlill ''<I3"d,1 u'o,d, ",m,ld.

Het k or~ Marinie rs Is het oudste ko rps van de Nederlandse strijdkrachten en werd op 10 decemb~r 1665 opge richt. Met de Engelse mar iniers zijn de Nederlandse mariniers tevens de oud ste mariniers van de wereld, d.W.Z. al s bestaande organieke korpsen.

Het besluit om vaste zeesoldaten in dienst te nemen geschIedde op advies van MIchiel Adrlaanszoon de Ruyter, een advies dat krachtig ges teund werd door de raadspensionaris Johan de Wit!. Op I() december 1665 vola:de een resolutie van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij werd bepaald de oprichting van het z.g, "Regiment der Marine". Het werk van de gewone lalldsoldaten die van begin 1600 "zomaar" als zeesoldaten waren ingeze t en derhalve niet voldeden, was daarmee ten einde.

Het " Regiment der Mllrlne" zat vanaf zijn geboorteda tum goed In elkaar, terwijl er grole zorg aan werd besteed. Het bestond uil 19 compagnleen en was 233() man sterk. De eerste CQmmandant WilS de kolonel Willem Joseph Baron van Ghent , tevoren luitenant-kolonel vlln het Waalse regiment en Commandeur van Hellevoetsluis.

Reeds spoedig ondergingen deze eers te mariniers de vuurdoop en wel tijdens d e Vierdaagse (11-14 juni 1666) en de Tweedaagse (4-5 auguslus 1666) Zeeslag. Z~ voldeden goed en kregen alle lof. De kolonel Van Ghent werd benoemd tol lui tenant-admiraal, De gesc hiedenis van het korps Mariniers Is gedurende de eeuwen heen nauw verbonden geweest me~ de geSChiedenis van ons vaderland. De krijgsverrichtingen, dIe Nederland zowel in Europa als overzee heeft moeten voe ren, zijn merendeels ook de krijgsverrichtingen van het korps Mariniers geweest. Wij denken In een ver verlede n aan de beroemde tocht naar Chatham (16671, aan de zeeslag bij Solebay (1672), aan de zeeslagen bij Schooneveld en Kijkduin (1673), aan de Spaanse SuccessIeoorlog (begin 1700), toen de Nederlandse en Engelse marIniers de rots van Gibraltar veroverden enz;. enz.

Gedurende de Batallfse Republiek. het Koninkrijk Holland en tijdens de Inlijvi ng bij Frankrijk, werden herhaald elijk mariniersformaties samengesteld Zo namen mariniers deel IIlIn de zeeSlag bij Kamper_ duin In 1797, terwijl in 18()2 twee bataljons mariniers noar de Kaap Kolonie gingen.

Gedurende de ge hel.:! Franse overheersing dIende een deel van o nze marinlerB bij de Engelsen en nam men deel aan vele gevechten tegen de Fransen.

Na de verdrijving va n Napoleon en de geboorte van het Koninkrijk der Nederlanden name n de mariniers deel aan de belang r ijks te gevechten In die vrijvreedzame negentiende eeuw, Zo werden zij Ingezet bij de oeschleling van Algle r3 In 1816 te r beteuge ling van de zeeroverij en de slavenhandel, le rwijl zij In de oo rlog tegen Belgiê 0830-1831) op vele plaatsen voch ten en IIls "hoedjesmannen" (naa r aanleiding van hun hoedvormig~ Sjako's) bij de Belgen een grote dosis respeet w b ten af Ie dwin ge n. Verder speelden de mariniers gedurende die eeuw een grote rol In de paCificatie van Oost-Indië, welke In 1817 met de verove ring van Saparoea bi>gon en tot ver In de twintigste eeuw voortduurde.

Ook In West_ Ind ië waren zij actief; wij denken maar aan de compag nie, die binnen 24 uur nada t het bevel van de regering was gekomen, naar Curacao vertrok. alwaar de Ve nezolann Urblna In 1928 e<!n aanval op hel waterfort had gepleegd.

De meeste van deze belangrijke wapenfeiten slaan vermeld In het korpsvaandel, dat op 16 september 1929 door Harc Majesteit Koningin WIlheimina persoonlijk alln het kor~ werd uitgereikt en waarin de mariniers de erkenning mochten zien van de talrij ke en gewichtige

diensten gedurende de eeuwen aan het vade rl and bewezen.

En ook In 1940, toen de tweede wereldoorlog uitbrak en Nederland dllarin betrokken werd, wa i het dit kor~ dal aan vele gevechtshandcllngen deelnam : de Slag om de vestin g Holland (Rotterdaml, de strijd tegen de Japanneri in de Javazee en op Oost-Jllva (HI42) en de str ijó In Frankrijk, Belglê en Nederland (19<14- '45).

In Amerika werd 111 1945, als onderdeel van het korps. de mariniersbrigade opgericht. Het plan was dat deze brigade met de Amerikallnse mariniers tegen de Japanners in de Pacific zou gaan vechten. Door de ove rgave vén Japan ging dit niet door. Inm iddels waren er 1n Oost-Indië onlusten uitgebroken en werd deze brigade daarheen gezonden. Vel e gevechten hebben de mariniers aldaar gevoerd. Bekende acties waren de landing op Oost-JavlI te Passar Poctih (1947) en de landing op Midden-Java te Glondon g (1948)).

Gedurende de7.e brlgade-jllren kwamen de eerste dienstplichtigen de gelederen van het korps mllriniers. dat sinds 1665 alleen uit beroepsmlHtalren bestaan had, versterken.

Momenteel teil het korpa circa 4000 man, waarvan de heUt beroeps, de helft dienstpliChtigen. De oplPldlng van de mIllIIe vIndt pillats In de Van Braam Houckgcest_ karzerne te Doorn, die van de beroepsmilitairen In de Van Ghentkazernc te Rotterdam. De amphiblsche opleid in;:; vindt plaats op het eiland Texel. Een groot gedeelte van het korps dient over zee, In Nederlands Nieuw-Guinea en de Nederlandse AntHlen. Bove ndien bevi nd en zlc-h detachementen aan boord van enkele v,n Hr. M~. oorlogSSChepen.

N.B. De kleuren "azuur", uk!!!!l", "sinopel" en "sabel" zijn de heraldische benamingen voor "blauw", "rood", "groen" en "zwart".

H oofdkwartier K orps Mariniers Westplein

5

I. Inleidi ng e n Mili t3.lrc aspecteu.

Het Noordatlantisch Ve rd rag is misschien wel het kortste en duidelijkste internationale document.

Toen kort na de T weooe Wercldoorlo~ de westerse landen zich geplaatst zngen tegenover de door de Sowjet Unie gevo lgde politiek van expansie. streefden zij naa r een herstel vnn het machtsevenwicht door zich o nderling te verenigen ten behoeve van politieke, economische en militaire beveiliging. De Noordatlantische Verdragsorganisatie werd echter niet uitslui\.end ter verdooiging van een geogra· fisch gebied opgericht, maar in de eerste plaats ter bescherming vtlll. de eigen levenswijze. Het regionale karak\.e r van het verdraJt is veeleer IQ(' te schrijven aan hel belang dnl de par~ijen gemeenschappelijk hebben in de handhaving van vrede en \'eiligheid in een bepaald gebied dan aan hel reit dat zij grondgebieden in dat geografisch gebied bezitten.

De ondertekeni ng van het verdrag op 4 april 1949 betekende het begin van een revolutionair en constructief experiment in de intel'nationa lc betrekkingen. l1e ervaring die in de afgelopen negen jaar werd o pgedaan. heet! de waarde getoond va n de coll ectieve stappen .

G

waa rtoe de o nderteke naa rs besloten. niet a lleen in militaire aangelej!enheden. maar ook in I>oliti e k. eeonomisch en cu hureel gebied.

De lundamentele doelstellingen van het bondgenootschap - stabi liteit e n welzijn - zijn tot s tand gebrach t. ondanks de voortdurende s panninge n en problemen. wnarvoor de NATO- Innden z.ich geplnnts t zagen : J. De vrede is in Europa en NoordAmerika bewaard.

2. De naar het westen gerichte Russische e:xpnnsie. die in de eerste jaren die op de Wereldbrand volgde n. een zo nngstaanjngend tempo ve rtoonde. is tot s taan gebrach t.

3. Hel nfzonderlij ke en eoIl ccti~ve vermogen der bondgenoten wC'~r­ stand te b ieden aan een gewall'rnde aanval is voortdurend toegenomen.

4. De \'o lkshuishoud ing der ledenInnden is thnns over het nlgemeen sterker dan negen jaar terug.

Ondanks de gevaren die de wereldvrede nog steeds bedreigen. is het oorlogsgevaar a fgeno men: in plaats van een maehtsv8euum in West- Europa besch ikken de Atlantische bondgenoten thans over een gemeenschappelij. ke strijdmacht en een gemeenschappelijke strategie. Het is niet waarschijnlijk dat Hit lel' de Tweede Wereldoor-

log zou hebben ontkelend. indien Cl'n de rgel ij ke geallieerde defensie-organ i_ satie in 1939 had bestlla n.

Het derensiebeleid va n het Noordatlantisch bondgenootschap is gericht o p het voorkomen van oorlog doo r de eventuele aanvaller duidelijk te maken dat oorlog geen wmst oplevert .

Dit bcleid werd door de NA'IO·raad In januari 1950 goedgekeurd en wordt si ndsd ien gevolgd. De methoden. waarop dit bel e.d ten uitvoer wordt gelegd. hebben in de loop der jaren veranderi ngen o ndergaa n en dat is eveneens het geval me t de plannen mei be tre kk ing tot de beantwoording vall ngrcssie indien de NATO er niet in zo u s lagen haar voornaamste doel - he t behoud van de vrede - te V{'f· wezenlijken. Maal' de fundamentele defensiepolitiek va n de NATO is de· zelrde gebleven: ge richt op het prin cipe vnn alsch rikk ing.

Het "zwaard" cn hel "schild". _ De geall ieet'de s t rijdkrac hten moeten niet lllleen in staat zijn ccn afdoend de. fensiestelscl in werking te brengen, maal' in geval \'an agressie moeten 7.e ook o nmidde ll ijk met vernietigend efrcct to t vergelding kunnen overgaan.

Het ..zwaa rd" is het ve rmogen om ogenblikkelijk na de aanval vergeldingsmaatregelen te nemen. De NATO besch ikt thans over dit vermogen en het &lwjet.blok weet het: dit is een zeer belangrijke facto r bij het voorkómell va n agrcssie. Hoe gevaal lijk de Russische luchtmacht en langea fstands proJcctielen ook mogen zijn, de strijdkrachten va n de NATO-I:l/lden zijn op voldoende wijz.e uitgerust met vlie!,"1uigen en nnderc m iddelen voor het lanceren vn n de modernste wnpens om de na nvaller neer te slaan. Het krat;htigste ele me nt in deze gea lJ ieer. de vergeld ingsmacht is de Ameri knnn_ se strategische luch tmnc hl. Bij een aa nva l op NATO-grondgebied zal dil luchtmachtonderdeel met volle kracht terugslaan en daa rbij gebruik maken van kernwapens: daarbij zal het ondersteund worden door de Britse bom. bardemenlSvloot. Deze beide s tr:lteglsche luchtmachten blijve n o nde rgeschikt alln het nationale opperbevel: ze zijn uitgerust met ultramoderne lange-afstandsbommenwerpers die wa· lerstofbommen kunnen meevoeren.

Het ..schild" bestaat u it de land ·. zeee n luchtstrijdkrachten. uitgerust met a toomwapens die in geval van een aanval to t taak hebben het NATO grond· zccge bied vast in handen te houden totdat de vergeldingsmaatre·

verleden en toekomst

gelen. door het ..z .....aard'· genomen. de vijand hebben argeslagen. Alleen reeds door hun aanwe~igheid op NATO-territoir \'ervullen deze strijdkrachten een behIngrijke rol. doordat ze het een eventuele agressor duidelijk maken dat h ij niet kan verwachten voordeel te beha len uit een aanval op een der leden-landen.

Het ..schild" moet niet alleen In staat zij n tegenstand te bieden. een tegenaanval te doen en de vijand tot s taa n te brengen totdat de geallieerde aanvallen met kernwapens succes hebben opgeleverd. moor het moet ook de basis van waaruit deze vergeldinJ;!:svliegtuigen moeten opereren. beschermen.

De kracht van de door de NATOluchtvloot uitgevoerde aanvallen ~ou ernstig worden aangetast. indien deze bases \'erlo ren zouden gaan.

De NATO zal dit "schild" nodig hebben zolang de Russische bedreiging aa nhoudt. Het is evenwel nog niet s terk genoeg: er zijn nog e nkele zwakke ple kken in het luchtverdedigingss telsel en ook de grondstrijdkrachten zijn nog niet ta l rijk wmocg. Er kan geen sprake van zijn deze te vermindere n, ook al niet omdat ze in vredestijd onmisbaar zijn als middel ter voorkoming van plaatselijke incidenten, die tot een wl'reldoorlog zouden kunnen uitgroeien. Een e\'entuele

Econo mische en F ina nciële Aspecten.

De NATO is in de allereerste plaats een defensief bondgenootschap legen de bedreiging d ie van de Sowjet-Unie ullgant. Zij is evenwel ook de concrete uiti ng van een gemeenSeJllll) van landen, die in ht!t zeUde ideaal van de persoonlijke vrijheid geloven. Juist dool' deze aa rd van de o rga n isatie komen ook economische en f inanciële kwesties binnen haar belangens fee r.

In de NATO-la nden heeit de bevolking de defensie-ins pan ning vnjwillig op zich !tenomen. terwijl deze in de communistische landen van bovenar wordt opgelegd. Het is daarom d uidel ijk da l - hoewel de \'oornaamste taa k van de NATO bestaat in de opbouw e n handhaving \'an een doeltreffende derensie\'e kracht - di t niet kan ge beuren zonder de nodige aa ndacht te schenken aan de economische en financiële mogelijkheden waarove r de lede n-landen beschi kken en te trachten een b lijvende verbetering in hun volkshuishouding Ie ver~ek ere n .

Het is derhalve van belang (int de NATO het bewijs le"el1 dat ccn gemeenschap van lande n, die een beleid van persoonlijke vrijheid zijn toegewijd. betere resultaten op (,!COnomisch gebied kunnen behalen dan de Sowjet-staten lile dit onde r dwn ng trachten te bereiken.

t:conomlsche hulpb rOllllen \ ':In de NATO-I a ndell Uit een overzicht van de econom ische hulpbronnen va n de Atlantische gemeenschap blijkt dat de NATO-landen in \'ergelijking met het Sowjet-blok en zeUs ten op~ich te van de gehe le wereld. over een grote kracht beschikken. Ofschoon de NATO-landen minder dan ccn zesde va n de wereld bevolking hebben. produceren ze verreweg het grootste deel van een groot aarltal g rond- en hulpstofren voor de industrie. De agrarische produktie van deze landen is voldoe nde o m de totale bevolking vo n die landen te voeden. De NATO-I:mden nemen eveneens een vooraanstaande positle in de wereldhand .. \ 1'1 Dank zij enorme technische hulpbronnen I'(en ieten zij een vrij hoge levensstandaard: hel gemiddelde verb ruik per hoofd va n de bevolki ng in de Eli ropc~e NATO-londen is \'cel groter dan in de landen van het Sowjet-blo k.

Ultlal'el1 \'oo r de ddens ie.

Het meest opvallende kenmerk van de financiële defensieinspann ing van de NATO-landen sinds 1949 was de snelle toename van de uitgaven tussen de jaren 19-19 en 1953. De totale uitgaven ten behoeve von de de rens;e stegen in d ie periode tot het ruim drievoudige, namelijk van $ 18.800 miljocn in 1949 tol ruim $ 64.000 miljoen in 1953. Na a fl oop von de oorlog in Korea vertoonden de defensie-uitgaven ccn neigi ng te dalen ten opzichte V<ln de jaren daarvoor. lIe r be wape ning en de \'o lkshu ls houd ing \'an de NATO-landen.

Het zou een iIlusJe ~ijn te denken dat de opbouw van de strijdkrachten in de vrije wereld zonder moeilijkheden is ve rlOIX'n. De weste rse herbewapening heeft niettemin de economie van de NATO-landen niet ontwricht - ze heert zelfs een uitbreiding van hun hul pbronne n teweeggebracht en tot een s tijgi ng \'an de levensstandaard aanleiding gegeven. De totale produktie Vllll /r:oede re n en diensten steeg tussen 1949 en 1956 in vrijwel al1e NATO- la nden met minstens 20 procent. Deze snelle economische expans ie stelde hen in stant het volume vtln de hu lpbronnen nodig vOl)r militaire en niet-militaire doe lei nden te vergroten. Het ve rbmik per hoofd door particulieren is in de NATO-landt'n sinds 1949 eveneens toegenomen: hel verbruik van particu lie~n was rond tienmaa l zo hooI'( als dat ten behoeve van de defensie e n vooral tussen 1949 en 1955 steeg het ved meer dan dit laatste.

a~rcsso r 1.0U wel eens in de verleiding kunnen komen de geallieerde defensiekracht ar te tasten alvorens tot een grootscheepse aanval over te gaan en alleen terstond uitgevoerde en doeltreffende tegenmaatregelen zouden hem daarvan kUJlnen afhouden.

Met betrekking tot de operaties ter zee is de fundamente le strntegie de zeUde nis die t ijdens de Tweede Wereldool'log: hel ve rk r ijgen en behouden vnn de heerschnppij over de \'oor de oorlogvoering belnngrijke zeegebieden, bescherming van de \'erbindill~s1iniën en ondersteuning van de land- en luchtopcratics van het geallieerd opperbevel in E uropa.

U e jaarlij kse lI e ro ri ën ta tIe.

Danr de NATO een internationale. niet een supernationale o rganisatie is. bepnlen de leden-landen zelf het bedrag dat ze aH n hun defensie besteden willen en de vorm welke deze zal aan nemen. wanrbij zoveel moJtelijk rekening wordt gehouden me t de opvollingen die door de a ndere leden \'an het bondgenootschap worden gehu ld i~d. De me thode I'an coördi neren der militaire plannen e n defensie-uitgaven berus t op een gedetailleerde en verji(e!ijkende annlyse van de economische en financiële mogelijkhdcen der verschi llende la nden en \'an de militaire ve reisten. Deze analyse wordt jaarlijks in de NATO verricht en staat bekend a ls de jaarliJkse heroriëntatie: een volkomen nieuwe opzet. Nooit tevoren hebben immers, in oor10gs- of \'fedestijd. ledenregeringen van een a ll iantie elkander \'ertrouwelijke inlichtingen gege\'en met betrekking tot hun militaire economische en financiële programma's en er in toeRestemd deze aan een nauwkeurig onderl.Oek I,'n aan de kritiek vtm hun partners te onderwerpen.

Generaal Lalirla Norsfad

I"----;::!!:~:; AI/ h d Commander Europe ~;;;;;.;;;;;~

Deze jaarlijkse revue stelt de organisatie n iet alleen in de gelegenheid zwakke ple kken in het ve rdedigingsslelsel va n he t bondge nootschap te ontdekken. maar ook de kosten en economische en fi nanciële gevolgen van \'oorgestelde voorzieningen te schatten. Door op uniforme en onpartijdige wijze de toestand waarin de diverse strijdkrachten verkeren nader toe te lichten, verschaft deze jaa rlijkse wapenschouw een realistische grondslag voor de toewijzing van de wederzijdse steun.

Weden:ijdse S te un.

De defensie-inspanning van de afzonderlijke landen wordt aa ngevuld met behulp van een aantal maat regelen. die wederzijdse steun beogen. De best bekende vorm van wederzijdse s te un is de gratis ter beschikkingstelling van uitr usting aan de strijdkrach ten van de NATO door de la nden die indus t rieel he t ve rll t ontwikkeld zijn en over de grootste fimmciële hulpbronne n beschikken. In hoofdzaak Is deze wederzijdse steun verleend door de beide Noordamerikaanse landen. Canada en de Verenigde Staten. De Canadese steun ve rtegenwoordigt een waarde van ongeveer $ 2.$00 miljoen en is door de militai re autoriteiten va n de NATO aa n de verschillende la nden. naar gelang va n behoeft e. toegewezen. De Vere nigde S ta ten bepalen daare ntegen op gro nd van ;tuiver bilaterale onderhandelingen de waarde van de steun aan elk a f:zonderlij k land. Het totale bedrag dat de Ve renigde State:n op de;te wij;te voor steun aan de Europese NATO-landen. sedert de aanva ng van het ve rbond. hebben besteed. bed raag t ongeveer S 26.000 miljoen. waarbij de zuiver economische steun in het kader van het Marshall Pla n. die alleen reeds ongeveer $ JO.OOO mil joen bedraagt. niet is meegerekend.

De wederzijdse steun ka n o nderscheiden worden in drie versc hillende categoriciln. name:lijk eigenlijke militaire steun. economische steun voor defe nsiedoeleinden e n overgangssteun.

Economische Samenwe rki ng.

In artikel 2 va n he t Noorda tl an tisch verdrag wordt bepaald dat de NATO- landen er naar zullen streven conflicten in hun internationale economische politiek te voorkomen en de economische samenwerking tusscn de bondgenoten te bevorderen: er wordt evenwel niet \'erklaard dat deze samenwer king zou moeten plaats vinde:n in het kader van de NATO. Het is natuurlijk van belang dat de NATO niet nog eens het wer k zal verrichten dat elders op doelt re rrende w ijze wordt verricht. De NATO-landen spelen een ;teer belangrijke ro l in de internationale samenwerking en reeds ;tijn de laatste jaren indrukwekkende successen op dit gebied te ve rmelden. vooral in de Organisatie \loor Europese Economische Samenwerking.

Tal van landen hebben echter de mening ve rkondigd dat de Atla ntische gemeenschap sterker zou zijn indien alle leden e r in zouden toestemmen tot nauwere economische samenwerking in de Nato zeH te komen. De NoordaUantische Raad hee rt daarom in 1956 een comité van drie ministers ingesteld om van advies te dienen over de wijze waa rop de samenwerking op niet-militair gebied verbeterd kan worden. Een door het comité ingediend rapport werd in december 1956 doo r de Raad goedgekeurd. In dat rapport wordt e r de nadruk op gelegd da t de samenwerk ing door gedaehte:nwisseling in het kader van de NATO moet worden vers terkt. telkens wanneer van economische aangelegenheden sprake is die \'oor de all iantie van bijzonder bela ng ûjn. Economische geschillen die mogelijk een politieke of strategische terugslag hebben en daardoor het bondgenootschap schade toebrengen. dienen b ij de NATO te wo rden voo rtgebracht zod ra blijkt dat besprekingen elders geen vordering(,1l maken en behandeling in NATO-verband een oplOSSing die tot de doelstellingen van de alliantie bijdraagt. :zou vergemakkelijken. Op aanbeveling van de drie ministers heert de Noordatlantische Raad in februari 1957 een comité van economische adviseurs ingesteld. teneinde geregelde economische ruggespraak ill de NATO tot stand te brengen.

Vertegenwoordiger. van de NATO-landen in vergtldering bijeen

8

I

NIEUWS

DRUPPELS H r. Ms. Amsterdam heeft a ls geboren .. Nieuwedieper" zijn licht opgestoken bij de gemeentelij ke publiciteitschel. een gebol'ell "Amsterdammer" en ui I deze vruchtbare samenwerk ing werd aan boord van deze onderzeeboo tjager een stadsbeeld gevormd.

Zoals in de stad Ams te rdam zal een ieder aan boord van de onderzeebootjager Amsterdam zich best thuisvoelen. Het schip zal. waar he t zich ter wereld ook bevindt. iets meedragen van IJ en Amstel. van straten. pleinen en buurten. van verleden en heden.

Een ty pisch Amsterdams schip. da t d e spreuk van het gemeente -wapen "HeldhMtig - Vnstberaden - Barmhartig" ook a ls hel 7.ijne zal voeren.

Vl ootpl an voltooid

Het is zo ver . . . .

HCI nn nbouwprogramma. waarmee dl' Konink lijke marine kort na d l' tweede wereldoorlog begon. is voltooid. Een nieuwe vloot is gebore n, een vlOOI. welke Nederland a ls Nato-partner in sterkte op de derde plaats hedt gebracht. na de Verenigde Stalen van Amerika en het Verenigde Koninkrijk.

In chronologische volgo rde zagen wij op het eind van 1953 allereerst onze twee nieuwe kruisers in dienst komen een jaar later gevolgd door een drietal patrouilleboten en de eerste ond erzeebootjager van de A-klasse. Hr. Ms. Holland. Daa rn a g inge n de .. indiens!stellingl.'n·· bijna onafgebroken voort: nog twee patrouilleboten e n de drie overige A-jagers in het voorj aar e n de lOmer van 1955. terwijl ook de eerste kustmijnenveger van de ..Dokkumklasse". Hr. Ms. Dokkum in die periode ollze v loot kwam vers terken.

Gemiddeld om de zeventien dagen werd hierna een van de in totaal 32 mijnenvegers in dienst gest eld. terwijl de acht onderzeebootjagers va n de Bklasse, na maart 1956. eveneens in een snel tempo H r. Ms. onderzeebootjagers werden. Gemiddeld om de drie maanden kwam cen va n deze jagers, te beginnen met H r. Ms. Friesland, In dienst, ook a l lagen deze indienststellingen In het ene geval slech ts drie dagen. in het a nde re geval ruim acht maanden uit e lkaar.

En dan de schepen. die wij b uitenslands ..aankochten'" "leenden". of ..cadeau-kregen··. te beginnen met de torpedobootjagers H r. Ms. E"ertsen.

Hr. Ms. Piet Hein en Hr. Ms. Kortenaar in 1945-'46. thans in dienst of in herbouw a ls fregatten.

Vervolgens Hr. Ms. vliegkampschip Karel Doorman in 1948. dl.' ze:; fregatten va n de Amsle l-klasse in 1950. de onderzeeboten Hr. Ms. Walrus en Zeeleeuw in 1953. de veertien kust mijnenvegers van de Beemster-klasse in 1953-1954. de zes oceaanmijnenvegers in 1954-1955 en last but not least de zeven fregatten van de roofdier-klasse eveneens in 1954-1955.

AI bij al is uit het ..overschot". waarmee de Koninklijke marine in 1945 uit de oorlog kwam en waan'an de belangrijkste schepen vrijwel op de vingers te tellen waren. een machtige vloot gegroeid van circa honderd-en vijftig schepen.

Een prestatie. welke in nog gee n dertien jaar lijds tot stand kwam. en welke het Nederlandse volk. dat zich daartoe vele financiële offers ge troostte. met trots mag verv ullen.

Nederland zal. mocht er onverhoopt nog eens cen oorlog komen. met deze vloot een niet te onderschatten bij drage kunnen leveren aan de verdediglnp: Ier zee van onze vrije wereld en derhalve ook zijn historische tank kunnen voortzetten. waarvoor een zeevarende natie nis de o n ze nu ccnmanl geschapen is. " Am st erd am" Het is zo ver ...

De laatste van de o nderzeeboot jagers waarmee tevens hel aanbo u wp ro_ /o:r3mmll van onze v loot voltooid werd , is in dienst gest eld.

Hel gebeu rde in Amste rdam en het was de "Amsterdam".

Z ijne Excellentie, de Minister \'an marine. nam op 10 april j.1. bij de Nederlandse Dok- en Scheepsbouwmaatschappij deze bodem van de bouwmees ters over en verzocht de Bevelhebber der Zeestrijdkrachten het schi p in dienst te stelle n. Laatstgenoemde droeg deze indienststelling op aa n de aangewezen com mandant en te rwij l de Nede rl and se driekleur in de k oude noord-ooste lij ke wi nd lallgzaam en statig op het ach terdek werd voorgehesen werd daarmee het ceremonieel voltooid. waardoor een schip officieel in handen van de Koninklijke marine komt.

Uiteraard was di t een plechtigheid, welke vooral in de hoofdstad des lands een bijzondere weerkla nk vond.

Na 1872 was er geen Staatsschip meer geweest. welke de naa m "Amsterdam" voerde. hoewel Hr. Ms. onderzeebootjager Amste rdam reeds hel v ij rti ende sch ip is. dat - na 1620 - de naam van de hoofdstad heelt gekregen. En ditmaal ook volledig. want de diverse walegan gen. overlopen, afdelingen. ve rblijven en com partimenten van deze moderne oorlogsbodem dragen namen. welke iedere Inwoner van 's Lands hoofdstad volledig kent en zijn beste herinneringen zullen oproepen.

Op H r. Ms. Amsterdam gebeurt het nu. dat een matroos z ijn nachtrust geniet in "de Pijp", ..de Jordaa n" o f op .. Kattenb u rg" . Zijn maten liggen d an te snurken in .. Buiksloot". o p het .. Geuzen veld". "de Pl a ntage" o f in .. Waterg raafsmeer". En gaat men schaften o f zich ontspa nnen in het rtagverblij f. dan gnat men naar ..de Dam" . een even aantrekkelij k trefpunt. dan in de goede oude slad zelf.

Toepasselijk zijn ook de namen ..Overtoom". de overloop om naar het achlerdekhuis te komen. terwijl men door de .. Kah'erstrnat" heen moet om de longroom te bereiken.

Alle ver t rouwde plekken ill de stad A msterdam vi ndt men ook op de onderzeebootjager Amsterdam en mocht men de herkomst van deze namen n iet kennen. da n ~e ven prenten of foto's uit het werkelijke stadsleven de nodige voorlic h ting.

Niets in deze ill "zomaar" van een naam voorzien. De commandant van

In veilighe id Het is zo vcr .

De schepen van de K.P.M .. wel ke door de Indonesische regering wederrechtelijk als haar eigendom werden vastJ(ehoudcn. zijn aan de rechtmatige eigenaresse. de Koninklijke Paketvaart Mnatschappij te Amsterdam teruggegeven.

Daarmee is de spanning en de .. stille strijd" om deze kwes tie geweken. Met voldoening had het Nederlandse vol k opgekeken Ilanr de Koninklijke marine. toen In rebruari jJ. het KPMschip " Kasimbar" door het optreden van Hr. Ms. onderl.eebootjager Drenlhe volJ(ens de bepalingen van hel zeerecht in veiligheid kon worden gesteld. ccn maand later gevolgd door de in veiligheid stelling van de ..swartenhondt". de .. Banjoewan,l::i" en de ..Kalabahi", waarbij H r. Ms. fregat Evertsen en Hr. Ms. Drenthe genoemde KPM-schcpen naar Nederl ands Nieuw Cuinea dirigeerden.

De p ubli('iteit over dit alles is reeds lang ve rs tomd en ook wij 7.ouden h ierover in {le7.e nieuwsdrnppels gezwegen hebben. indien wij niet o nl a ngs van Hadio Holland Wereldomroep een brier ontvin,l::en. wel ke door een van de opvarenden aan boord van de . Swnrtenhondt" geschreven was en wel ke aan ons werd doorgezonden om van de inhoud van dit schrijven ken nis te nemen .. Wij op onze beurt stellen nu de7.e "dankbetuiginJl:" ter ken!lis \'an nl onze lezers. opdat men het weten mag op wel ke wij;ce men het optreden vall de Koninklijke marine in deze kwestie. ook d aa r heeft gewaardeerd. .. Mag ik. a ls hoofd werkt uigku ndige van het ss ..Swartenhondt" ntllllens I\lle officieren en bemanning vnn de NV. Koninkl ijke P aketvllart Maatschappij en eveneens namens de evacnees van verschillende nationaliteit. d ie met de drie schepen aan de reis van Menado naar Sorong hebben deel~enomen. de Nederlandse Koninklijke marine. officieren en manschappen van Hr. Ms. Evertsen en Hr. Ms. Drenthe, in het bijzonder overste Nieuwenhull'en en mede-orIicieren en manschappen van H r. Ms. Evertsen. onze opr ...ch te dank zegp:en voor de prachtip:e en I)reUiJl"e medewerkinJ!. wnardoor de drie schepen van de KPM tot de vci lil'e haven Soron~. op Nederlands Nieuw Cuinea. werden geleid en beschermd".

9

De helikopter: manusje ....an alles door Hugo Hooftman

DE "VLIEGENDE

KRAAN" ,

HEEFT, OOK BIJ DE MARINE DE TOEKOMST

Zo la ngzamerhand weten we wel dat de helikopter een echt "manusje van a lles" is. Voor honderd e n eó n karweitjes is hij te geb ruiken. Dat b leek onlangs weer eens in Californië, waar de Veteran P ac ific Gas and E lectrie Company een d ankbaar gebruik van de helikopter maa kte om op de 1400 meter hoge 5anta Vnez berg ten noordwesten v an 5an ta 6arbara een telcfoonleiding aan te leggen. rn minder dan twee dagen heeft een helikopter 63 grote telegraafpalen o p de berg gepoot, over een afs tan d van 5 kilometer.

Het terrein waar de telegraafpalen moesten komen was vrijwel onbegaanbaar. H et zat v ol kloven e n rotsblokken. Maar daar had de helikopter geen last van! Hij vloog rustig over a lle hindemissen heen. De 10 meter lange telegraafpalen werden o nder de Si korsky S-586 helikopter gehangen e n naar de plaats van bestemming gevlogen. waar ze netjes werden gepoot in van te voren gegraven gaten. Men neemt aa n dat voor het eerst in de gesch ieden is een helikopter voor d it un ieke werk gebrui kt werd.

Men is cr zeker van dat de helikopter, hoewel op zichelf duur in de exploitatie. de kosten - van de aanleg va n deze telcfoonleiding aanzienlijk heeft ge red uceerd. Er werd inlmen; dank zij de hefschroever veel tijd ges paard.

Meer en meer zien we de helikopter gebruikt worden als "vliegende k raan". Nog onla ngs werden in Californ ië stalen torens voor e lectriciteitsleidingen door helikopters vervoerd.

Het behoert dan ook niet te verwonder en dat de helikopter-ontwerpers er over denken. speciale helikopters als .. v liegende kranen" te gaan ontwerpen. Bij Sikorsky bijvoorbeeld is men daar al druk aan bezig. Deze

10

zwaarste dingen mee de lucht in te nemen. De militairen hebben vee l belangstelling voor deze v liegmaa ksels . maar ook in de burgermaatschappij zullen zij van veel waarde kunnen zijn. Complete bulldozers bv. zal men straks met deze .. v liegende kmnen·· door de lucht kunnen vervoeren. Voor passagiersvervoer zal de helikop ter naar men aan neemt in afmeti n gen beperkt zijn. G ro te re helikopters dan voor h et vervoer van 50 of 60 passagiers zullen er waarschijnlijk niet komen. Een helikopter voor 500 passagiers is toekomstmuziek. Maar een ..vliegende kraan" die 50 of 100 ton zal kunnen opti llen is helemaal niet ondenkbaar. Zu lke helikopters kunnen van enorm veel waarde zij n. Volgens Si korsky zullen e r spoedig k ranen komen d ie 12 tot 20 ton zullen kunnen opheffen . Met de tu rbi nes die nu beschikba ar zijn kunnen zij al gema kkelijk geconstrueerd worden. Sikorsk y gelooft echter dat ook de lijd voor .. vlie~ende kranen" van 50 tot 100 ton spoediger zal aanbre ken dan we misschien wel durven denken.

Op het ogenblik wordt bij Sikorsky de S-60 ontwikkeld. een project voo·r een .. v liegende kraan". Ook u it de tweemotorige 5 - 56 kan h eel gem a k kelijk een .. v liegende kraan" worden on twikkeld. He t ziet er naar u il dat ~'e in de toekomst op d it gebied n og m te l'essante ontwikkelingen zullen meemaken. Vooral de mariniers zu llen van .. vliegende kranen" een dankbaar geb ru ik kunnen maken. ..vliegende k rallen" lullen géén cabi ne hebben voor het vervoer van passagiers, Zij zullen allccn voorzien zij n van een cockpit. motoren en een grote rotor. Men Ileenll flall dat e r straks reusachtige .. vliegenàe kranen" zullen \'e rschijnen, die in staat zullen zij n d e

Iielikoptcrs ell olie boring.

Een ander uniek gebru ik van de helikopter is die bij de oliebori ng.

Er wo rdt tegenwoordig op vele plaaten olie geboord onder het zee-op per. vlak. Er worden dan .. p latfonns" op

palen gebouwd in zee en die plaHorms worden voorûen van een kleine helîkopterhaven. De helikopters onderhouden de verbi nding t ussen de kust en de in zee gelegen platforms. Vooral in de Golf van Mexico wordt op het ogenblik druk olie geboord. Ongeveer 35 van de grootste Amerikaanse oliemaatsc ha ppijen spenderen daar een miljoen dollar per dag om er ongeveer een kwart va n de totale Amerikaanse o liereserve naar de oppervlakte te brengen.

Er zijn niet minder dan 500 platforms in de Golf van Mexico aangebracht en

•

dil aantal neemt nog steeds toe. Helikopters :.djn onmisbaar voor de verbindi ngen met deze platforms. Een maatschappij als Petroleum Helikol)ters heeft al meer dan 70.000 vlieguren gemaakt in dienst van de olie-industrie. De maatschappij vliegt O.a. met 26 Bell-4Ts, <I Si kors ky 5-55'5 en één 5-58. Een belangrijk werk voor de helikopter is ook hel opzoeken van

oliebronnen. De Acro Service Corporation in Philadelphia gebruikt voor dit we r k een 5 - 55 die waarschijnlijk de vreemdst- u itzien de heli kopte r ter wereld is. Ten behoeve van het opsporen van o liebronnen zit hel ding vol antennes en u itsteeksels. zoals eleelro-magnetische detectors. magnetome ters en scintillatie-tellers. Acro Service heeft al meer dan een miljoen mijl gevlogen met de magnetometer in de heli kopter.

Ook op dit gebied heeft de veelzijdige helikopter z'n waarde weer dubbel en dwars bewezen.

11

Weervoorspelling in de tropen? Nou. dat is even gemakkelijk! Dat kun je maanden van te voren doen. Een deel van het jAar is het 's morgens prachtig wee r en 's middags valt er een fli nke bul. het andere deel van het jaar is het helemaal droog en alleen in de overgangsperioden wil het wel eens een paar dagen achter elkaar regenen.

Met dit soort commentaren wordt meteorologisch personeel dat naar Nieuw Guinea wordt u itgezonden altijd overstelpt. Nu kan worden toegegeven dat er plekken op deze aardbodem zijn, waar het weer inderdaad zulke eenvoudige regeHjes schijnt te volgen.

Maar dan moet men toch zeer bepaald niet op Nieuw Guinea gaan zoeken en meer in het bijzonder niet in de buurt van de Geel vinkbaai.

In Nederland wo rdt veel en grimmig gekankerd op he t grillige weer. maM uit meteorologisch standpunt beschouwd zijn die grillen toch doorgaans nog wel begrijpelijk en voorspelbaar Maar grillig tropenweer Is iets om grijze haren \'an te krijgen.

Het weer in Nieuw Guinea is van plaats tot plaats zo verschillend dat het weinig zin heeft om dit enorme gebied als C(!n eenheid te behandelen.

Het spreekt vanzelf. dnt men in het centrale bergland geheel andere omstandigheden rumtreft dan in de moerassige vlakten van het zuiden. Wij zullen ons daarom in deze beschouwing voorlopig geheel en al tot Biak en naaste om~eving beperken.

We kunnen dan beginnen. met aanstonds een aantal feiten vast te leggen. waarbij helaas moet worden opgemerkt. dat hel grolendeels negalieve conclusies zijn.

Op Biak is het beslist niet alt ijd mooi weer. op een namiddagbuitje na. Er bestaan ~l'Cn duidclijke droge en natte perioden, het is altijd overwetl,end nal. Er bestaat een soort kentering. maar duidelljk is die niet. De overgang van bijzonder fraai naar buiten~ewoon s l cch~ weer kan in verbl uffend korte tijd plaats vi nden en zonder veel voorafgaande waarschuwing.

In Nederland en in de gematigde zone in het algemeen. kan men doorgaans een duidelijke samenhang vaslsteUen tussen het weer op het moment van waarneming en de daarnan voorafgaande verschijnselen. Zo duidelijk is deze samenhang. da~ men er de gehele \'envachlingslechniek voor het grootsle deel aan heeft kunnen ophangen.

Het is mogelijk. dal soortgelijke samenhang ook in de tropische meteorologie bestaat. maar indien dit zo is, dan is men er toch - althans op

12

Nieuw Guinea - nog niet in geslaagd deze dUidelijk vast te stellen. laat staan er een betrouwbare voorspelling van te geven.

Dit geeft natuurlijk aanleiding tot de vraag, waarom er hier zoveel moei lijkheden worden aangetrorren.

Het antwoord op deze vraag kunnen we scheiden In een algemeen gedeelte. dat de tropen-meteorologie overal ter wereld betreft, en in een tweede gedeelte. dat zich speciaal met de toostand in Nederlands Nieuw Guinea bezighoudt.

De t ropenmeteorologie in het algemeen levert moeilijkheden op. omdat men er pas veel later dan in de gematigde zone. belangstelling voor heeft gekregen. Het onderxoek loopt dus achter en daarmee ook het inzicht.

Daar komt nog bij. dat in de equatoriale gordel veel meer zee dan land wordt aangetroffen en dat een niet on belangrij k gedeelte va n het land met oerwouden is bedekt en nauwelijks wordt bewoond. Hiervan is het onmiddellijk gevolg. dat men in de tropen veel minder waarnemingsgegevens van de atmosleer ontvanl!:t en dus ook veel minder studiemateriaal heeft.

Een van de feiten, die men wel heeft kunnen vaststellen is dat in de tropen de plaatselijke invloeden van het aardoppervl3k op het weer vele malen groter zijn dan op hogere breedte.

Voorspelling eist enonne 'locale kennis en een voorspelling over een groot gebied stelt zelfs de meest ervaren meteoroloog voor grote problemen.

Dit alles zou. vooral uit luchtvaartstandpunt bezien, niet zo erg zijn. indien de trol)isc.he weersverschijnselen niet van een zodanige hevigheid waren. dat ze een directe bedreiging voor de veiligheid \'ormen.

Vooral de activiteit van buienwolken kan afnletin~en aannemen, waarvan men zich in de gematigde zone ternauwernood een voorstellin~' knn vormen.

In de gematigde zone geldt een cumulonimbus wanrvan de top een hoogte van meel' d3Jl 25.000 \'oet bereikt. al als C(!n zeer zware buienwolk. lil de tropen echter kan dikwijls een tweemaal 7.0 grote hoogte worden geconstateer<t. Veelal komen dergelijke zware buien voor in a3ngesloten lij_ nen. die sterk aan fronten doen denken. De turbulentie in een dergelijke Jijn kan zo groot zijn. dat vliegtuigen niet kunnen passeren en gedwongen zijn terug te keren. Het spreekt dus vanzelf. dat het met het oog op de veiligheid 7.owel als in verband met de economie \'an het hrandstofverbruik. van groot belan~ is. dat men de ligging en de intensiteit \lan derge-

Iijke buienlijnen van te voren kent.

Deze buienlijnen kunnen op zeer verschillende wij7.cn ontstaan. Soms vormen ze zich midden boven zee, wanneer windstromen uit verschillende richtingen samenkomen en de overmatige llichtaanvoer wordt gecompenseerd door opstijging. Soms ook is de oonaak geheel in de gesteldheid van het terrein te zoeken en vinden we een rij buien precies boven een bergol heuvelrug.

Op Biak blijkt duidelijk. dat er geen hoge bergkam voor nodig is om tot cumulusvorming aanleiding te geven.

De slechts enkele honderden voeten hoge ridge ten noorden van het vliegveld levert daan'an vrijwel dagelijks het bewijs. In dit geval is het waarschijnlijk niet alleen de aanwezigheid van de heuvelrug die de wolken doet ontstaan, maar speelt ook de van alle kanten het eiland binnendringende zeewind overdag een behlllgrijke rol.

In de tropen. op korte arstand van de equator (tussen 5- N.B. en s e Z.B.) treft men over het algemeen weinig krachtige winden aan. De beruchte tropische wervelstormen. die zoveel schade kunnen aanrichten treft men uitsluitend builen deze zone aan en in hoofdzaak zelfs builen de 10-graden lijnen. Het is daarom op\'allend, dat in bepaalde jaargetijden op Biak (eigenlijk in de Geelvinkbnni in het a lgemeen) winden kunnen optreden, die soms tijdelijk stormkracht bereiken.

Deze winden worden op Biak door de blanken over het algemeen anntl,eduid met .. Wambrau". hoewel deze naam eigenlijk niet geheel juist is. De Papoea spreekt van .. Wnmandai". Wambrau is eigenlijk een droge. hete wind h'ergelijkbaar met de Zwitserse rรถhn) die hier en daar in de Vogel kOl) voorkomt. De Wamandai is een stormachtige. vlagerige wind, meestal gepaard met het optreden van zware regenbuien, die het doorgaans vrij rustige water van de Geelvinkbnai in verbluffend korte tijd tot een wilde schuimen_ de massa kan oj)jagen. waartegen de riffen geen enkele bescherming meer bieden. Slechts de hoge branding ~eeft de plaats aan. waar het rif zich bevindt. r.angdurig zijn deze stormachtige winden doorgaans niet. Na een of enkele uren zijn ze wel uitgeraasd en herneemt het normale tropenweer zijn gang. Hoewel de .. Wambrau" (om die naam nu maar even te handhaven) s lechts in bepaalde maanden van het jaar voorkomt (vooral gedurende de noordelijke winter) betekent hij een ernstige handicap voor de ontwikke-

ling van de scheepvaart op Biak. Wanneer deze wind opsteekt is het voor geen enkel schip aan te bevelen achter het rif aan de steiger te blijven.

De kans op averij is op de ontzettend harde en scherpe karang a l te groot.

Daar de wind echter onverwacht en in zeer korte tijd opsteekt. m oeten de schepen stoom ophouden om in zeer korte tijd 7.ee te kunnen kiezen.

Het spreekt vanzelf. dat er veel aan gelegen is. om het optreden van deze wind te kunnen voorspellen. Hoewel men echter wel een indrUK hceh gekregen van de drukverdeling over westelijk Nieuw Guinea - in het bijzonder Vogelkop en Gcelvinkbaai waarbij dit soort stormen kan worden verwacht. is men er nog niet geheel in geslaagd een eenduidig- verband te vinden tussen drukveld e n wambrau.

Met andere woorden: soms is de situatie zodanig dat men op harde wind rekent. maal' deze blijft uit, zonder dat daarvoor een oorzaak kan worden aangegeven.

Het za l opgevallen zijn . dat de term ..storm" in verband met deze winden nauwelijks is gebruikt. Inderdaad is zelfs de hevigste Wamandai. in vergelijking met een echte Nederlandse

Westerstorm nauwelijks de moeite waard om over te praten. Een snelheid van 40 kn open is slechts bij uitzondering gemetcn. Het gro te gevaar schuilt hierin dat zelfs een dergelijke windsnelheid in het equatoriale gebied zo zelden voorkomt. dat men er doorgaans niet op ingesteld is. Dit geldt niet alleen voor de mens maar 7.elfs voor de planten. Palmen buigen met hun grote kruinen in deze wind bijna tegen de grond e n breken niet zelden.

De vlerkprauwtjes van de inheemse bevolking zij n tegen het watergeweld dat de wambrau vergezelt. niet opgewassen en men ziet ze dan ook in allerijl landwaarts v luchten. wanneer de lucht boven Japen dreigend zwart wordt en de zee in de verte witte schuiml ijnen gaat vertonen. Weinige minuten later heeft de bui dan de Biakse kust bereikt. De r egen. die in de tropen meestal v r ijwel verticaa l valt. wordt bij dele weersomstandigheden bijna horizontaal voortgezweept en dringt tot op de meest beschutte plekken door. Niet voor niets voorziet men de gebouwen van het Soridokamp aan de zeeijde van glas- jalou. .. I zIeen.

************ KONINKLIJK BEZOEK HMS Britannio, afgemeerd aan de Parkkade te RotlerdaJll, wachtend op het embarkeren van het Brit se K oningspaar voor de terllokeer floaT Engeland.

Op de voorgrond HT. Ms. Overijssel

BUITENLANDS MARINE-NIEUWS COLOI\IDIA

De eerste van de 2 in Zweden in aanbouw 7.ijnde jagers voor Colombiaanse rekening is met zijn proeftochten begonnen.

Het betreft hIer de ,,20 de Jullo" gebouwd op de Köckenn werf te Malmö.

De tweede jager, gedoopt ,,7 de Agosto" is in afbouw bij de GÖlaverken werf te Göteborg.

De jagers lijken qua constructie op de Zweedse jagers Halland en Smälland. maar door hun radar-antenne hebben ze qua uiterlijk veel weg van de Nederlandse jagers van het Friesland-type.

In feite is hun elektronische installatie geleverd door de Hollandse Signaal Apparaten Fabriek.

De jagers hebben een standaard waterverplaatsing van 2.730 ton, volgeladen hebben zij een waterverplaatsing van 3.300 ton .

Lengte 121 m, breedte 12 m, diepgang 3,75 m; vermogen 5.500 pk; max. snelheid 35 knopen; bewapening: 3 dubbelopstellingen van 12 cm (automatisch 70 schoten per minuut per loop, 2 dubbelopstellIngen vóór en 1 achter), 4 enkel- opstellingen van 40 mmo 1 anti-onderzeeboot raket dieptebomwerper, I vierling torpedokanon voor 53 cm torpedo·s.

ZWEDEN

De Ostergölland, de eerste van 4 jagers van een klasse van dezelfde naam is zijn p roeftochten begonnen.

Watervel·plaatsing: 2.050 ton standaard, volgeladen 2.400 ton; lengte 112 meter, breedte 11 m, diepgang 3 m: vermogen: 40.000 pk; max. snelheid 35 knopen; bewapening: 2 dubbeltorens van 12 cm semi-automatisch; 6 enkel mitrailleurs van 40 mm: 2 drieling lanceerbuizen voor torpedo's van 53 cm.

Van de 6 onderzeeboten van de Hagenklasse is het prototype nu in dienst gesteld.

De Valen en Salen zijn met proertoehten bezig. De IIIern is op 14 november 1957 te wDter gelaten en de laatste 2, de Uttern en Bavern, zullen in 1958 te water worden gelaten.

Zes andere van hetzelfde type als de Hagen staan op het programma. Hiervan is de bouw van 3 stuks al goedgekeurd. De goedkeuring voor de bouw van de 3 andere hangt af van te voteren gelden.

De mogelijkheid bestaat dat in plaats van de laatste 3 boten. 2 anti-onder7.ccbootfregalten op stapel zal worden gezet.

De onderleeboten hebben de volgende gegevens: waterverplaatsing 790 ton boven water; lengte 65 m, breedte 4.8 m. diepgang 3,7 m; voortstuwing: diesel elektrisch: periscopische snuiver; bewapening: 4 buizen van 53 cm, 8 torpedo's reserve.

Op 19 november 1957 is de ijsbreker "Oden". in Finland gebouwd. te Helsinki aan de Zweedse marine overgedragen. Het schip Is 83 m lang en heeft 4 schroeven, 2 voor en 2 achter.

Het schip zal dienst doen voor hydrografIsche doeleinden.

13

over Tweehonderd jaar voor onze jaartelling lag een eskader oorlogsschepen, arkomstig van Rhodes op de rede v nn Samos te wachten om de Syrische st rijdkrach ten aan te vallen. Hun wacht was blijkbaar !liet erg afdoende want op zekere morgen verscheen een o\'ermach tige vloot vlln de Syriërs alln de haveningang. Te zel fder tijd landden Syrische troepen in grote getale aan de andere zijde van het ~ ila~ld om hun klltapulten op te stellen e n de \ loot van Hhodes in zee te jagen. Dom de nauwe doorgang van de haven \'l1n Samos zouden de ingesloten schepen s lechts één voor één het havenbekken kunnen verlaten en zij waren dus alle tot een zekere vernietiging gedoemd.

De commandanten van de schepen uit Rhodcs !lamen evenwel hun toevlucht tot een wel zeer bijzonder wapen. Aan lange palen die aan de boeg van hun schepen werden bevestigd hinge n ::ij vuurpotten op. potten gev uld met pek. hars. zwavel en teer die werden .1an gestoken. Met deze arweer voorop zei lden toen de ingesloten schepen de rHven uit. recht op de Syrische schePE'n aon die ijlings cic vlucht namen vOt.lr deze flakkerende. stinkende en walmende vlammenzee.

Dit was niet de eerste maal dat in de annalen van de oorlogvoering ter 7.ee gebruik gemaakt werd van vuur. Anderhalve eeuw eerder, in het jaar 360 voor Christus. werden bij de ve rdediging van Constuntinopel brandende houten poUen geslingerd naar de vijandelijke schepen. De inhoud van deze potten bestond uit houtskool. pek. zwavel. wierook en touw. stoffen die zelfs voor onze. op gifgas ingestelde begrippen nog in staat zijn een afschuwelijke stank en behoorlijke vlnmmen om zich heen te verspreiden.

Het is een klassiek spraakgebruik ge~ worden dat water en vUlir gezworen vijanden zijn. maar in vroeger dagen was het vuur in de gevechten op 7.ee een veel gebruikt en gevreesd aanvalsen verdedigingswapen. Zo kende men de branders. vuurschepen. die geladen

branders en grieks vuur waren met fel brandbaar materiaal die naar de vijandelijke schepen ge· stuurd werden om brand. dood e n verderf te zaaien. Zo werd tijdens het beleg van Antwerpen in 1583 met succes van branders gebruik gemaakt.

Trouwens, men herinnert zich nog wel uit de vaderlandse gesehiedellis hoe de machtige Spaanse Armada in de haven van Calais belaagd werd door Engelse en Hollandse branders die op de voor anker liggende trotse Spaanse schepen afdreven.

Tot zelfs in de vorige eeuw vinden we de geschiedenis melding maken van vuurschepen. namelijk in de Griekse Vrijheidsstrijd legen de Turken .. Het principe was in feite door de eeuwen heen gelijk fteb leven. Alle tussendeks gelegen ve rblijve n waren vol gestouwd met hars. pek, teer en andere brandbare stoffen en daartussen in waren nog ijzeren vaten met buskruit. F..en speciaal voor dit docl uitgek07.cn bemanning moest de schf'pen recht op de vijand doen koers zeilen. dichtbij gekomen werd dan de lont in de ontbrandbare lading gestoken en met een roeiboot moest de bemanning dan ccn veilig heenkomen zoeken. Doordat er verschillende keren voortijdige explosies waren opgetreden werden \'oor dit gevaarlijke werk extra premies uitgeloofd. .

Een oorlogsmiddel da t in vroegere d;;gen eveneens opgang maakte en iedere 7.eevarende met angst en ontzettinl:l vervu lde was het geheimzinnige Griekse vuur. Ge heimzi nnig? Inderdaad. want de samenstell ing van dit huiveringwekkende oorlogswapen is tot op heden in de westerse wereld nog nimme r onthuld. De kruisvaarders leerden het Griekse Vuur in al zij n ontzeltillgen kennen. Een metgezel van Richard Leeuwenhart besehrijrt de werking als volgt: ,.Met een verschrik~ kelijke stank en lijkkleurige vlammen verteert het Griekse Vuur zelfs ijzer en vuursteen. Door water kan het niet worden gedoofd. Alleen zand sprenkelen doet het vuur in hevigheid iets af·

nemen". Een ander roept een nog .'1fgrijsclij ker beeld op van dit Griekse Vuur... Het wordt geworpen uit l l'n soort kanon, heert ccn vlammende staart, breed als een reuzenzwaard. het geeft een geluid als van de donder en gelijkt op een draak die cloor de lucht vliegt. ZÓ helder is het vuur dat men er 's nac.hts even goed bij kan zien als op klaarheIdere dag".

Geen wonder dat de KI"Uisvaarders terugdeinsden voor dit wapen waartegen niet te vechten was. .,Het enige wat te doen valt wanneer Grieks Vuur wordt geworpen", zo schrijft ccn door vele veldtochten geharde krijgsman. "is zich op ellebogen en knieën te werpen en God - want die alleen kan helpen - te smeken om bijstand".

Vele gissingen zijn gemaakt over de samenstelling van het Griekse Vuur.

Sommigen meenden dat het een mengsel zou zijn van sal peter. pek en zwavel dat verbrand zou worden in een lange ijzeren buis. De zich ontwikkelende explosieve dampen zouden dan als vurige klauwen zich uitstrekken naar de vijand. Deze theorie is waarschijnlijk onjuist. De alle roudste ,geschriften beschrijven het Griekse Vuur als een vloeistof. opgeborgen in vaten. Trouwens een andere benaming luidde ..olie van Medusa". het,geen ook weer ol? een vloeistof duidt. Bedenkt men dan dat het Griekse Vuur oorspronkelijk afkomstig is uit het Byzan ti jnse Rijk. dicht bij de oliebronnen van Bnku - de e nige plaats in Europa waar de ruwe olie zonder hulpmiddelen gewonnen kan worden - dan is de veronderstelling zeker niet uit de lucht gegrepen dat een belangrijk bestanddeel van het Griekse Vuur ruwe aardolie is geweest.

Na de kruistochten wordt nog maar weinig melding gemaakt van het Griekse Vuur. Alleen de Fransen zouden zich van dit wapen hebben bediend in de strijd te,gen Engeland.

Voor het laatst geschiedde dit in 1415 toen de Fmnscn trachtten de Engelse blokkade bij HartJeur met Grieks Vuur te doorbreken. Een fransman genaamd Gaubert zou het geheim van de samenstelling hebben bezeten maar met zijn dood verdween het Griekse Vuur va n het strijdtoneel. Er waren trouwens geheel nieuwe oorlogswaocns om aan te denken. het buskruit en het kanon. Deze twee wa]lens veranderden het gehele oorlogsbeeld en op zee leek de rol van het vuur uitgespeeld.

Moar, dan zien wij opeens in de allerlaatste geschiedschrijving hoe op zee het vuu r wederom een schrik en verderf zaaiend wapen wordt. Het gebeurde namelijk in Engeland in 1940.

Het eiland was geïsoleerd, de Britse legers waren teruggeslagen. onophoudelijk werd het land bestookt door de Duitse bommen en een ieder verwachtte binnen niet al te lange tijd C(!n invasie van Engeland.

Maar toen kwamen de Duitse berichtgevingen binnen dat bij C(!n landing Engeland omspoeld zou worden door een vlammende oliezee. Door vernuftige buisleidingen over de zeebodem konden de Britten olie pompen in de zee en zo een vl ammende afweer opwerpen tegen de aanvallers. Deze dreiging was, zo bleek na de oorlog. mede de oorzaak dat het Duitse leger zijn kans op een invasi ... in Engeland voorbij liet gaan. Het vuur kon in de strijd ter zee zijn rol nog spelen.

toen hij dezer dagen. namens de vlagofrieler materieel. de nieuwe gebouwen van de Marine Inventaris Dienst offieleel in gebruik nam. Het hoofd bureau bevoorrading deed di t in aanwezigheid van Commandant Zeemacht Nederland. Chef Staf Zeemacht Nederland en vcle andere a.utoriteiten.

Het hooCd van de tlI.!. D" de !tz.

KM R OV H. Eekhof en de zijnen verrichten hun dagelij kse werkzaamheden nu temidden van de schepen. waarvoor zij zorgen. Het devies, ook van de jongste spruit vall de bevoorradingsorganisa tie is dan ook: "Serviam Classem". moge ik de vloot dienen.

DE Lf.NTt: KW AM melsneeuw en regenvlagen: Hr. Ms. "Urania wilde echter meI alle geweld in zomertenue worden gestoken. De grote kraan van de Buitenhaven moest cr aan te pas komen om de 26 meter hoge mast te plaatsen.

EEN JONG NIEUWEDIEPERTJE:.

Rudy "an der Wint geheten. ontpopt zich a ls een bekwaam kunstschilder.

Onlangs ex poseerde hij zelfs. Dezer dagen schonk Rudy zijn mooiste schilderij aan H.K.H. Prinses Beatrix. die. zoals bekend. voor'ûts ter is van het PolioConds. Onze schilde r deed dat uit dan k baarheid voor ,ijn ge nezing van de gevreesde ziekte. ter bestrijding waarvan dit fonds werd gesticht.

MANNEN MET ZUURSTOF!\1.ASKERS en putsen water moesten het laatste (marine)vuu r doven uit een oud mari nevaa rtu ig. Het gebeurde te Alkmaar en het was de voormalige o nderzeeboot. Hr. Ms. 0 21. Tijdens de sloop raakten vonke n een teerlaag en wat tijdens de gehele roemrijke 1001)baan van de thans uitgediende onderzeeboot niet gebeurde. vond plaats tij dens zijn lna ts te uren: hij vloog in brand. Het kan ver ke re n.

•

A LADY MJ S LAID. Dat gebeurde op het toneel van .:1 l'hlys Tijdtve rdrijt" en wel doo r de "BI'it ish Society of Amsterdam Dra matic Club". EI' werd gegriezeld. gelachen en vooral genoten door de leden van de .. Vereniging van rl/arine Orficieren" en het genootsch ap Nederland-Engeland. Het spel was voortreffelij k en professor Esbach kon dan ook. namens alle aa nwezigen. ve rklaren. dat hij het gezelschap gaarne nog eens terug wi lde zien.

AAN OE UUlTENIlA VEN WERD liET EVE N STIL. toen de A 906 straaljager-onderdelen ging lossen. afkomstig van de ' beide vliegtuigen. die onlangs in het Ij ssel meer waren verongelukt.

Vissers ontdekten de resten nabij Hoorn; marine-duikers slaagden erin de wrakstukken te bergen. Per trailer keerden de resten naar de basis terug.

Mt:T BLOED, ZWEET EN TRANt: N werd de bevoorradings-organisatie van onze marine opgebouwd. a ldus de kapitei n luitenant Ier zee van techniscJle dienst J . 1\1. R. H. Andreoli.

liET VERZETSMONUMENT AAN HET JULIANAI'ARK is enkele tientallen meters verplaatst. De bronzen leeuw op gemetselde sokkel ligt thans enkele tientallen meters zuideijker zijn elf pijlers vaSl te houden. He t is 1950 door mej. Van Bceck Calcoen vervaardigde kunstwerk moest opzij voor het binnenkort te bouwen VaZ-gebouw.

tigd. Hij vergat de eel'Ste avond de beste al de kinderwagen of het waarschuwingsbord "doorrijhoogte 2. 10 m".

In ieder geval zitten hij en de gemeente thans met de brokken.

EEN BESTE BE UnT maakten ollze Nieuwediepse mariniers. De korporaal der mariniers C. J. van Tol won de jaarlijks door het Navigatiestation 'ON" van de Koninklijke Luchtmacht te organiseren cross coun try. ZiJn collega W. Koenes beëindigde het 8 km lange zware parcours door de duinen a ls tweede. terwij l de sergeant der mariniers J. C. Spel zich als nummer acht klasseerde. Door deze rangschikking legde het Korps Mariniers beslag op de groepsprijs. een fraaie prestatie. temeer. als in aanmerking wo rd t genomen. dat \'certien van de negenenveertig deelnemers door sneeuwen striemende wind de wedstrijd moesten staken. De Koninklijke Landmacht werd tweede. terwijl de Koninklijke Luchtmacht met de derde plaats genoegen moest nemen.

I N DE SNEEUWSTOltl\l zijn de periodieke zeilwedstrijden 1958 begonnen. We zagen vele bekende gezichten bij de B-klassers van deze wedstrijden in B2 sloepen. maar ook enkele nieuwelingen.

Het ging er fel toe Ol) het Marsdiep (en soms hali eronder). Sergeant Bierck van het Marine Vliegkamp De Kooy wo n de ochtend-race. maar 's middags moest hij. zij het op het nippertje. zijn meerdere erkennen in korporaal Jansen van de Mijnendienst.

Na vier wedstrijden is deze laatste nog steeds koploper. met sergeant de Willigen op de tweede plaats en sergeant Blerck als nummer drie.

WE HEnn.: N EEN TUNNEL. De eerste stap op weg naar de doorbraak is gezet. De Commandant Zeemacht Nederla nd opende de nieuwe verbinding tussen Brakkeveldweg en de Kièvitstraat. De gehele constructie hee ft een mi ljoen gulden gekost.

Wie er ook mi ljoen vall had was de automobilist. die op het dak van zijn \'oertuig cen kinderwagen had beves-

15

vengenoemde grondgedacllten, dat de tatouage een teken iJ vall rijpheid en vrijheid. 0/ daf de totouage bescherml.

Voor de tatouenngen van zeelieden zijn ook dive"e aallkllopingspunten aan te wijzen dat de tatouage voor de twintig. te eeuwse zeem(ln nog een diepe betekenis heelt. Hoe dikwijls zien we nie t een afbeelding van hel Krui,. de woorden "Moeder" of Iwee handen die ineengestren geld de "eeuwige

vriendschap" uitbeelden.

j I

DE PRIJS VAN EEN TATOUAGE E lGENLlJK horen zij er bij, die blouwe anken, de grote veelkleurigoe draken op de arm, het schip op de brede bonI en. de omkranlde woorden "MOEDER", " ANNIE" 0/ "ELLA" (;ommer alleen al, deze laaule namen in de loop van een zeeman,leven wiuelden). Ja, bij een zeeman ho~ n latouoge•. Sommige zijn hele kunltstukken, vervaardigd door een Japanse arlitl, ondere zijn weer meer amateuri!ti,che pogingen, een onbeholpen anker of een poar initialen, maar de tOl ouage roept toch beelden op van reizen, verre volken meI vreemde goewoonten, vbioenen von uopische stranden en een avontuurlijk leven op zee. Het iJ wel interessant om even stil te ,t/HIfI bij de v raaa hoe het loch komt dat lalouagu

altijd deze auoclatiel met reizen oproepen. Het antwoord

Î$

%0 eenvoudig; de kunst van he t taloueren is namelijk a/komstlg van streken ve r buiten Europtl. oorspronkelijk van het lI'ebied der Stille Zuidzee, uit Polynesië, Tahiti .

James Cook, de bekende Engelse ontdekkingsreizige r, die een verSlag Oller zvn reis om de wereld sch reef in de jaren J768 101 / 771 heeft het woord talOuo.ge ingevoerd in Europo., zij hel da n ook behoorlijk verbasterd want het oorspronkelijke Tahitiaanse woord "toto huwa" veranderde hij in het oude engelse "tallow" of "tattau' dat later " talloo" werd en in het fran. "tatouage".

Deze lato uages hadden voor de inwoners van Samoa een zee r .peciale betekeni•. Immers de tatouering van een jong meisje hield in dat zij de huwbare leeftijd had bereikt. Een man die niet was getatoueerd werd met de nek aangeZien, hij hoe/de niet aan trouwen te denken en stond aan allerlei be.pottingen bloot. Bij bijeenkomllen met de andere en oudere mannen mocht hij zijn Slem niet laten horen, korlom hij W41 een niets.

Voor de bewoner. van de Slille Zuidzee was de Io.touage vo.n het lichaam dus een belangrijk teken, een bewijs dat zij vol wo.llen waren _ Voorts was het een bewijs dat zij vrije mannen waren, want geen slaa/ mocht zich laten tatoueren. Ten slolle was de tatouage een pronkmiddel, immers vele mo.nnen trachtten door ingewikkelde en soms over het gehele lichaam ui tgebreide tatouall'e de vrouwen te bellagen.

Een. andere beantwoording v a n de v raag hoe het komt dat primitieve volken zich lot en tatoueren, komt uit de Eskimogebieden. Op Croenland is er bijvorbeeld zells een gezegde dot luidt: "een 'm ei.;enchedel die niet versierd is met 10.l ouages wordt laler in de H emel ee'l traanvatt l, Bij de E,ki mo'. betekent een tatouage geen bewijs v an vol~assenheld; lite r is d e talouage bijgetoof, de tatouage moet gevaar afwenden.

Ove r de lIele wereld worden eigenlijk wel vormen van talouage gevonden: In Siberië, in Noord-Amerika en in Egypte.

Steed. kunnen zij evenwet worden teruggebracht tal de bo1~

Da(lrnaa,t hebben natuurlijk veel tatouages regelrecht Ie maken met heL vol wanen geslachUleven - de dame. mei of zonder kledij die in aUe houdingen en standen de harige bor,t of bovenarm van een ruwe zeebonk versieren. We zien de zuiver Illustratieve tatouage, de kunstige en vaak fraai gekleurde draken en ingewikkelde bloemjiguren 0/ abltracties. Minder vaak uiluevoerd meestal, kunnen de tatouagel dienen ol. een herkenningsteken, een duidelijk zicllbaar te· ken van de persoon van de drager, zijn naam, ini riale n of zij beelden zijn beroep uit - een anker of een schip.

Ten.llotte zUn er dali 110g de tatouages wier betekenis dieper ve rborgen is, maar waardoor de psycholoog een dieper inzicht kan krijge-t over de pSl/chologische gesteldheid van de drager. I k denk hier bijvoorbeeld aan de dolk d ie wordt afgebeeld gestoken door een Sluk van de huid.

Tot zover hebben we de geschiedenis en het voorkomen van de tal ouage. in hun verscheiden vormen bekeken en wanneer we de diepere achtergrond ervan voor ogen houden lijkt er eigenlUk weinig gevaar 111 te schuilen. Niets Is echter minder waar!

I n de eertte plaau weel ieder dje gevaren heeft dat in het merendeel der gevaUen men zich pas laat latoueren in een dronken bui, meegenomen door kameraden of niet al te best vrouwelijk gezebchap. De gevaren die hienn schuilen zijn alleen van bijkomende aard. Veel reeiHer zijn de k(ln.en op de gevolgen V(ln de tat ouage zel/.

Wanl , hoe wordt zo'n tatouage nU uitgevoerd? Met een naald wordi uit de hand of tegenwoordig ook wel machinaal het figuur in de hu id geprikt. Niet ~o diep dat het bloed er uit loop!, maar toch lot in hel onderhuidae weef,eI. I n deze lIeekopenlngen wordt dan de kleurstof gewreven. MeeSlal iJ dat roet - in de vorm van OOSlindi,che inkt - die dóór de huid heen gezien ob een blauwe kleur wordt waargenomen.

Om de andere kleuren te k r ijgen neemt men vaak karmv", indigo, vermillioen en cinnaber (een kwikverbinding' of ooor een groene kleur, ch romaat.

I n deze hele handelwijze zijn ver8chillende punten aan te wijzen die een mogelijk gevaar opleveren. "Mogelijk?" Neen, zeke r t Want In de medische literatuur zijn tal van voorbeelden te vinden dot een tatouage lang niet zo onschuldig bleek Ie zijn ala de drager gehoopt had.

Allereerst de naalden. Deze zijn werkelijk niel zo ster iel als de huidnaalden di e een chirurg gebruikt. Dikw ijls wo rden zij eerst met speeksel vall de tatouage-kunste'laar bevochtigd.

De gevolgen zijn da'l ook vaak illfecties, en zeker niet alleen van de onschuldigs te aard. De eerste verschijnsele'l van suphllis kwamen tot ontwikkeling in een latOuage, ook wberculose van de hldd en zel/s lepra. T etanus en een besmettelijke leverziekte ontstonden na tatoueren.

V aak komt het voor dal de huid Ie sterk reageert op de prikken. Er onl,taan dan dikke en a/zichtelijke liUekens in plaats v an het mooie zeilschip.

.. sommige zijn hele /runsts lu kken

Hel kan ook zijn dat er zich een overgevoeligheid onlwikkelt legen de kleur'lOffen die In de huid worden gebracht. Voonl bij kwik komt dit voor. Deze overgevoeliaheid roept een hdtiae reaClie op, die kan leiden tot een zeer ern,l!ae huidziekte over het aehele lichdam. Het Ă&#x17D;I wel vanzel/.prekend dat niet ieder eerll zdl Idten ondeuoeken of hij wel overget/oeHa i. teaen de tatouaae-kleurJloffen: de onaelukken zuilen ddn ook niel uitblijven.

Zijn al deze aelloemde infectiekall,en en aevaren voor overgevoeli"held nu niet onlltdan, met andere worden, heefl er zich geen 'I/phi/i" luberculo.e of tetanus vooraedaan en ont.Iond niet direct na de lalouage een uilaebreide blaarvorming van de hele huid, dan wil dat noa aeenuin. ze"gen dal alle aevaren. geweken zijn. Men moel beseffen dat iedere laloud"e een pladu is wad rin venchiUende huidziekIen het eeut lot uHln" kunnen. komen. Deze huidziekten met name Ie noemelI ZOu hier te ver voeren, mdar een Duitse onderzoeker heeft kunnen aanlonen. dat een "elaloueerde huid een veel "rolere "evoell"held bezit le"en dlle soorlen van prikkel. dan een niet aelaloueerd .tuk huid.

Maar heeft men nu eenmaal een latouage, wat dan? AI. de mei bloemetje, omrande Tlaam "ANNIE" eens plaat. moet maken voor "LENA"? All de later bfave huisvader en ouderIIn" steeds weer met "eeli mooie zus" op zijn arnl blijft lopen? OJ, zOdl, ik meemodkte, diens!Udkverdndering wordt "ezocht? Een hofmee.ter met een "rote dolk up zijn onderarmen of handen komt zeker niet terecht bij de K.L.M. o.I. .teward en ook niet ob kelner in een aroot reslaurant.

Dan i. de dokter weer "oed genoea om het eens zo fraaie .chip, meisje of anker weg te werken. Om het "oed te doen moet het in zijn aeheel uitgesneden worden en dat Is niet een. zo eenvoudi". Het veral veel tijd, zowel Vdn de

.... de zuil,er illustratieve tatouaae .... chirur" dil van de patiĂŤnt, er wordt een aroot .tuk uit de huid gesneden en dan moet men maar aJwachten oJ het een Jraai liueken wil worden. Want een liueken wordt het altijd, dat is hel belle wat verwacht kan worden. Ja, en dan Is de tatouaae wee r verdwenen. b het ei"enhtk allemaal niet wat te veel risico voor zo'n enkele lalouaae?

*Jf.*Jf.* Jf.* Jf.*Jf.*Jf. BUITENLANDS MARINE-NIEUWS (VeTt/ola van pog. 4)

te verwachten tegenstander echter nog veel te weinig is, nl.: Deze zijn In 1952 In diens t gesteld, 765 ton groot, snelSSK I Barracuda \ heid 13 mijl onder water, SSK 2 Bass uitgerust met 4 lanceerSSK 3 Bonlta buizen voor speciale tor-

I

SSK SSK SSK SSK SSK SSK SSK SSK

214 240 241 242 243 244 246 405

I

podo'.

In dienst gesteld omstreeks 1944, daarna verbouwd In 1950-'51. Groot 1550 ton, snelheid 17 mijl onder water, 10 lanceerbuizen voor speciale anti-onderzeeboot_ torpedo's. Bijzonder gevoelige geruispeilen en speciaal Ingericht voor geruisloos varen.

Alle eU onderzeeboten hebben nog conventionele voortstuwing, de nieuw te bouwen boten zullen echter atoomvoortstuwing krijgen.

U.S.A .

Op 21 maart werd In Washington een groot Nalo-concert gegeven door de United States Navyband, onder leiding van Commander Charles Brendier. Dit concert betekende een saluut aan alle Nato-landen, helgeen tot uiting werd gebracht door van ieder land, aangesloten bij de Nato, een voor dat land karakteristiek muziekstuk len gehore

te brengen. Voor ons was het meest Interessant hel eerste nummer na de pauze, dal aan Nederland was gewijd, Hiervoor was de keuze gevallen op de "Van Ghentmars", gecomponeerd door vice-admiraal C. H. Brouwer. Deze mars, die op bijzonder goede wijze ten gehore werd gebracht, kreeg grote bijval.

Het In aanbouw zijnde "atoom-vliegkampschip" van 85.000 ton krijgt waarschijnlijk de naam "Enterprise", Haa r lengte is bijna 350 m. De voortstuwing geschiedt door middel van acht atoomreactors die paarsgewijs vier schroeven zullen aandrijven, De plannen voor een tweede soortgelijk vliegkampschip zijn echter voorlopig van de baan, omdat men tol de conclusie Is gekomen, dat voor het geld beter atoom-onderzeeboten kunnen worden gebouwd. De resultaten van de tocht van de atoom-onderzeeboot "Nautilus", onder de ijskap van de Poolzee ui aan deze beslissing een steentje hebben bijgedragen.

Op 2 december 1957 is de kiel gelegd voor de eerste atoom-kruiser, . die de naam "Long Beaeh" krijgt. Waterverplaatsing 14.000 ton, Haar bewapening kent geen kanonnen meer, doch zal uitsluitend bestaan uit afvuurinstallaties met gelelde projectielen. Vooruit zuilen Terrier raketten, in de midscheeps Regulus 11 en achte ru it Talos geleide projectielen kunnen worden afgevuurd.

Daarnaast krijgt ze een uitgebreide onderzeebootdetectie- en -vernIetigingsuItrusting, De Terrier en Talos zijn "surface to air" raketten van respectievelijk 8 m en 5 m lengte, bedoeld als alweer tegen vliegtuigen. De Regulus Is cen "surface to surlace"-raket, bedoeld tegen oppervlakte-doelen. De lengte Is ruim 17 m en het gewicht p1.m. 16 ton.

Ook qua uiterlijk zal deze kruiser er geheel anders uitzien dan de bestaande.

De romp is van hel gladdek-type, waarop 2 grote vrij van elkaar staande dekhulzen als vierkante torens staan, die voornamelijk zullen dienen voor de rada t-apparaluur, die de gelelde projectielen zullen besturen. Ook schoorstenen ontbreken op deze kruiser. Hel schip krijgt 2 schroeven, ieder aangedreven door een atoomreactor; snelheid 30 mijl.

JAPAN

De jager-escorteur Ayanami van het Japanse nieuwbouw vloot programma 1955/56 is op 22 februari 1958 opgeleven!. Van dil programma is thans nog de Uranami in allnbouw.

De klasse bestaat uit: <I schepen, l. W.: lsonami. Shikiami. Ayanami en Uranami.

Gegevens: Waterverplaatsing: 1700 ton standaard, 2500 tOI1 vol a[metingel1: 109 x 10.7 x 3.6 In vermogen: 350000 PK max. snelheid: 32 mijl bewapening: 3 dubbeltorens van 76 mm volautomatisch (Amerikaans model) I hedgehogwerper .. dieptebommenwerpel"s 4 torpedolanceerbuizen van 50 cm

ZWEDEN De onderzeeboot .. l1lern", die op de

nfbouwwerf is gezonken op de dag. dat haar zusterschip ,.Bavern" te water werd gelaten, is thans weer boven water gebracht. Oorzaak van het zinken was een open(elaten luik.

17

E EN

van de grote problemen bij de constructie van rakelten Is de brandstor voor de voortstuwing van die raketten.

Tot voor kort wcrden aUeen vloeibare brandstoffen hIervoor gebruikt. Net als bij de torpedo worden de vloeibare brandstoffen In een z,g. verlJrandingsruimte gespoten. die bij de verbranding de gassen opleveren die de stuwdruk vormen voor de voortstuwing van de raket. Voor het bereiken van een Juiste snelheid van de raket, WilS een juiste stuwdruk van de verbrandingsgassen en dus een juiste hoeveelheId van de toegevoerde brandstor noodzakelijk.

Om dIt te bereiken worden in de raket brandstof-pompen gebruikt, die op ,·Ik moment de jtuste hoeveelheid brandstor in de verbrandingskamer ;pulten.

Deze pompen moeten aan zeer hogl: eiscn voldoen. t.W.: zij moeten 1.0 lil:ht mogelijk uitgevoerd zij n. Zij moJ\!tcn betrouwbaar zijn: zij moeten een grote capaciteit hebben. Zij moeten hittebestendig zijn en tenslotte moeten 2ij ook nog compact xijn.

Daar de lichte uitvoering een zeer belangrijke eis is \"001' de inbouw van een raket. moest een compromis worden gevonden voor wat betreft de Imde re eisen en voornamelijk voor WAl betreft de grootte en de capacitei~ Hoewel tevens geprobeerd wordt om de brandstor zo snel mogel ijk te doen verbranden om een zo groot mogelijke stuwkracht te krijgen. is door de begre nsde mogelijkheden van de brnndstofpompen. het toch wel zo. dat vloeibare brandstof-raketten slechts :00 hard kunnen gaan als hun pompen brandstor naar de verbrandingskamer kunnen pompen. Deze begrenxing is oorzaak dat vloeibare brandslOrraketten slechts een betrekkelijk lage straalstuwkracht bezitten.

En lage stuwkracht betekent weer een lange verbrandi ngstijd. waardoor een grote (en dus zware) hoeveelheid brandstor gedurende betrekkelijk lange tijd met de raket moel worden meegevoerd legen de zwaartekracht in. alvorens zij in stuwende energie kan worden omgezet.

Geen wonder, dat men uit de boven omschreven vicieuze cirkel trachtte te geraken.

Het an twoord hierop is de vaste brandstol. omdat voor deze soort brandstor de begrenzing opgelegd door de brandstofpompen kan verdwijnen om de doodeenvoudige reden dal geen pompen bij deze brandstof benodigd zijn.

De vaste brandstor vermijdt het Ki'ole energieverlies van hel dragen van haar eigen gewicht in de luchtruimte door haar snelle verbranding; in een paar seconden indien noodzakelijk.

Instede van zich moeizaam va n de grond te verhejren. zoals de vloeibare brandstorrakelten doen. kan de vas te brandstorraket als een .,vuurpijl"' de lucht inschieten.

Haar hogere snelheid in de lagere luchtlagen kost weliswaar meer verlies door wrijving, maar dit wordt weer grotendeels goed gemaakt doordat de vaste brandstorraket geen brandstofpompen. kleppen en leidingen heeft en dus compacter en s lllnker vall uitvoering kan zijn. waardoor ze a.h.w. beter door de .. zware" luchtlagen kan glijden.

Waarom heeft het echter zo lang ~e -

18

Waarom vaste brandstof voor geleide projectielen duurd eer de vaste brandstor daadwerkelijk toegepast werd. Het uitvinden \'an de juiste vaste brandstof 15 n.L niet de grootste moeilijkheid geweest. Een veel grotere moeilijkheid vormde de constructie van de uitlaatgassen-opening o r spruitstuk. dat door de hoge temperatuur van de uitlaatgassen aan verbranding onderhevig was.

Bij de vloeibare brandstofrakellen wordt dit spruitstuk n .l. gekoeld door de nog !liet verbrande vloeibare brandstof zelf. die als een koele mantel om het soruitstuk wordt gecirculeerd of door kleine gaatjes in de spruitstukwand naar buiten wordt gespoten en dan een. beschermende laag vormt tegen de naar buiten racende hete gassenstroorn.

Bij de vaste brandstor kan deze methode niet wo rdcn toegepast afgezien nog van de veel hogere temperaturen en de nog heviger uitslijtende gasscnstroom. !\Ten heelt het dus moeten zoeken in het materiaal waaruit het spruitstuk moest worden vervaardigd.

De voering van het spru itstuk bestaat hier uit grafiet o r zirco niumoxyde materialen. die beide een zeer hoog smeltpunt hebben.

Bij het verbranden van de vaste brandstor slijt het Sl)ruitstuk wel uit en wordt de opening groter. doch door de verbrandingssnelheid te regelen of beter met ccnl)arig versnelde beweging te d oen ~eschieden wordt de stuwdruk vnn de gassen op peil gehouden.

Al de vaste brandstof zit in èên enkele cylinder. Zodra de brandstof brandt komt deze cyli nder onder zeer hoge druk. waardoor de cylinderwand zeer stevig \'an uitvoering moel zijn. maar va nzelfsprekend ook weer licht van gewicht. Toegepast wordt als cylinderwand. materiaal van plastic verstevigd Inet glasfiber. Noch het plastic noch het glasriber kan tcgen zeer hoge temperaturen. doch dit is niet zo'n gl"OOI bezwilllr. De brandstof brandt n.\ . van het hilrt vall de cylinder uit naar de buitenste lagen cn de lIog n iet verbrande brandstof beschermt voorlopig de cylinderwand

tot het moment dat bijna alle brandstof is opgebrand.

Om een verafgelegen doel accuraat te kunnen raken moet een lange afstand ballistische raket in de juiste richtlllg gest uurd worden en de j uiste hoogte en snelheid bereiken.

Bij een snelheid van 25.000 km per uur maakt een fout in snelheid van 1 m per seconde, dat het doel met meer dan 1000 m gemist wordt om van de andere ractoren maar niet te spreken. vandaar ook dat deze projectielen alleen bedoeld zijn voor g rote verspreide doelen. zoals miljoenen s teden en dan met toepassing van een atoomkop, die een grote gespreide vernielende werking heelt.

Het is dus zaak om de rake t op de juiste snelheid te brengen. Is de juiste snelheid bereikt, dan moet in een fra ctie van een seconde de s tuwkracht kunnen wegvallen.

Bij vloeibare brandstorraketten is dit niet zo moeilijk omdat de brond510tklep snel kan worden gesloten.

Vaste brandstofraketten kunnen electronisch niet zo makkelijk worden gecontroleerd, zodat andere methoden zijn toegepast.

Eén daarvan is. om het spruitstuk of de cylinderwand te vernietigen zodra de juiste snelheid is bereikt. De gasdruk vah daardoor meteen weg en ook de stuwdruk. Indien deze methode niet effectier genoeg is kunnen kleine snelheidcorrecties nog worden aangebracht d .m.v. k leine aangebouwde ra ketten die de snelheid nog wat kunnen opvoeren or afremmen.

De voo rdelen van de vaste brandstofraket wegen ruim op tegen de nadelen.

Voordelen zijn de eenvoudige constructie en de solide uitvoering. Er zijn bijvoorbeeld geen pompen die kunnen vastlopen of kleppen en leidingen die kunnen lekken. De vaste brandstof ra ket is direct startklaar na hallr opstelling, haar vloeibare brandstor-rivaal heeft uren nodig voor brandstorIaden en het testen van haar ingewikkelde voortstuwingsapparatuur. Het laatst genoemde voordeel is van zeer grote tactische betekenis. De vaste brandstofraket kan namelijk een onbel>aalde tijd vlln te voren startklaar worden gemaa kt en kan als de nood aan de man komt met óên druk op de knop meteen worden afgevuurd.

Dij de vloeibare brandstofraket moel eerst het moment worden bepaald dat men haar daadwerkelijk zal gall il gebruiken. dan pas begint het tijdro\'ende werk van brandstorIaden en a pl)aratuur testen. Is eenmaal de raket startklaar dan moel ze ook weer zo gauw mogelijk worden gebruikt (als het dan a l niet te laat is). Van te voren klaar maken is niet mogelijk 0111dat de gebruikte vloeibare brandstof om cr óên te noemen ; vloeibare zuurstof en gezuiverde petroleum or witrokend salpeterzuur en onsymmetrische dimethylhydrazine. te gevaarlijk is om een lange wachttijd te staan.

Hoewel op het ogenblik de Amerikaanse marine het verst is met vaste brandstofvoortstuwing, bijvoorbeeld in de polarisraket voor onderzeeboten. is nu reeds bepaald dat na 1962 door alle Amerikaanse strijdkrachten niet meer mag worden geëxperimenteerd met \'Ioeibnre brandstofrakellen.

Voor ruimtevaarlreizen zal de vloeibare brandstof haar betekenis echter niet verliezen.

Verslag van d e basketball wedstrijd Ned erlands militair team ~ Belgisch miIjtair team op 12 ap ril 1958 In de Apollohal te Amsterdam traden de Nederlandse en Belgische militairen tegen elkaar aan voor de returnmatch BasketbalI. De wedst rijd België-Nederland op 24 februari te Brussel gespeeld werd met 88-50 verloren.

Voor de Hollandse Militairen was dus echter iets goed te maken. We moeten echter nict vergeten dat in België het basketbalI zich inmiddels tot een nationale sport ontwikkeld heelt. terwijl dit in Holland nog steeds niet het ge~ val is.

Technisch zijn de Belgen dan ook veel beter. De Hollanders durtden dan ook niet op een overwinning hopen. Door zeer enthousiast spel hebben ze de Belgen echter weinig gelegenheid ge~ geven hun techniek te ontplooien. waardoor ze met rust zeUs met 18~11 op de Belgcn voorstonden. Uiteindelijk werd dc wedstrijd met 67-46 verloren. De omstandigheden in aanmer~ king genomen een zeer behoorlijk resultaat.

Bij het begin van de wedstrijd bleek reeds dat de Hollanders het de Belgen niet cadeau zouden doen. De Belgen werden zwaar gedekt en kregcn geen gelegenheid hun spel op te bouwen

of tot doelen over te gaan. Op sportieve wijze ontwikkelde zich een hevig gevecht, waarbij het accent op de verdediging lag en de score dus laag bleer. Toch wisten de Belgen een voorsprong te nemen. Na 5 minuten was het 7~O. Holland hield echter vast, na 10 minuten was het 9-5 voor België. maar na 15 minuten stond Nederland gelijk met 12~ J 2. Enthousiast werd cr gespeeld. Belgische aanvallen werden atgebroken, de aanval we rd overgenomen en Nederland nam een voorsprong van 17_12. De Belgen konden er niet tegenop in deze periode.

Van a lles werd geprobeerd. hun spel kwam echter niet tot ontplooiing. steeds zat cr een Hollander t ussen die doelen onmogelijk maakte.

België wist iets van zijn achterstand in te lopen en zo brak de rust aan met I 8~ r7 in het voordeel van Nederland.

Een stand die voor Nederland boven de verwachtingen was.

Na de rust kreeg de betere Belgische techniek zijn kans. De Belgische spelers Wagner en Stcveniers konden eindelijk laten zien dat ze goed kunnen doelen. Het zware lij! aan lij f gevecht kostte Holland zijn beste spelers. To~ len. Sibeyn en de Vries haalden 5

Verslag van de hockeyw edstr ijd Ned erlands mili ta ir team Op zaterdag 12 april j.L werd te Amsterdam de jaarlijkse hockeywedstrijd tussen de Nederlandse en Bel gische militairen gespeeld. Deze wedst rijd eindigde in een verdiende 3-0 overwinning voor de Belgen. Het Hollandse spel kenmerkte zich door ('('n zeke~ re loomheid, terwijl de Belgen steeds door snelle en gevaarlijke aanvaJlen het Nederlandse doel in gevaar brachten.

Na 4 minuten leverde ecn dezer aan~ vallen een strafcorner op. Het schot van Verreth wipte over de voet van de keeper heen. stand 1-0 voor België. Hierna ondernamen de Hol1an ~ ders enkele gevaarlijke aanvallen, d ie echter niet afgewerkt werden. Een aanval van de Belgen met een gevaar~ lijk schot ging net naast het Neder landse doel. Na 12 minuten spelen dachten we de gelijkmaker te zien scoren. Holland was doorgebroken. de keeper reeds gepasseerd, maar een de r Belgische backs bracht nog net redding op de doellijn.

Hierna volgde een periode van Nederlands overwicht. De bal bevond zich steeds op de Belgische helft, maar het beslissende schot bleef achterwege.

Zelfs toen de Belgische kee per nogmaals was gepasseerd presteerde onze linksbuiten het om voor open doel naast te schieten. De uitvallen van de Belgen in deze periode bleken toch gevaarlijker. Een schot uit een corner in de 22e minuut ging nel n aast. In de 24e minuut was het echter wel raak. De Belgen bouwden een mooie aanval op. die met een prachtig diagonaal schot van de Belgische midvoor Musch besloten werd. Stand 2-0 voo r België.

~

Belgisch militair team

De Belgen namen nu steeds meer hel heft in handen. Het Hollandse doel kwam onder zware druk. Een venijnig schot ging nei naast. In de 30e minuut kon slechts redd ing gebracht worden ten koste van een corner.

Het h ieruit volgende schot passeerde de zwakke Hollandse keeper. maar een der backs bracht redding. Hierna zagen we nog een aanval van de Belgen en een Hollandse aanvaJ d ie een corner o pleverde. De stand bleef echter 2-0 voor België. waarmee de rust inging.

Na de rust ontwikkelde zich een gel ijkopgaand spel. Een gevaarl ij k schot werd door de Belgische keeper op de juiste manier behandeld. Een mooie aanval van de Belgen. gevolgd door een mooie voorzet resulteerde in een prachtig schot van de Belgische rechtsbuiten. De bal bel andde echter tegen de paal. Na 20 minuten maakten de Belgen weer een doelpunt, dat echter wegens buitenspel werd a fgekeurd.

De Belgische aanvallen waren steeds gevaarlijker. Holland kwam er steeds minder aan te pas. Diverse m alen ontsnapte het Nederl andse doel aan groot gevaar. In deze periode vooral viel het barde werken van LTZ n Tolhoek op. Als rechtsback wist hij diverse Belgische aanvallen op effec~ lieve wijze op te vangen. Eenmaal drong hij zelfs ver door op de Belgische helft en dachten we hem een doelpunt te zien maken. maar op het laatste moment werd hem de bal ontfutseld. De Hollandse keepe r. van de Rest. die voortdurend een zwakke indruk gemaakt heeft. zorgde nog voor sensatie door een baJ te l aten lopen. denkend dat hij naast zou gaan . De

persoonlijke fouten en moesten het veld ruimen. Langzamerhand liep België. ondanks verbeten tegenstand van de Hollanders, uit.

Na 5 minuten was het 29-23 voor België, na 10 minuten 37~29 en na 15 minuten 51-36. waarna de wedstrijd tenslotte eindigde met de stand 67-46.

De Hollandse militairen hadden ver~ loren. Toch was het voor hun ('('n wedstrijd om met genoegen op terug te zien. De Belgische techniek was door enthousiast spel zo goed mogelijk aan banden gelegd en hoewel België de overwinning verdiende, ze hadden het niet cadeau gekregen.

Score Holland : Tolen J -3. Sibeyn 2-2. Pelk 7·3. Gerritsen 3~9, Visser 2-2. v. Geuns 3-4, Prins 0~2. de Vries 0~2. Hagers 0-2.

Score Be lgië: Clement 2-0. Siron I~O. Raets 1-4.

Wagner 4-26. de Weerdt 1-0. Steveniers 2-8. Campana 1-5, Thienpondt 5-7.

Spelers Nederlands Militair team: Ie Luitenant der Mariniers W. C. H. Prins; 2e Luitenant Vlieger H. Tolen: 2e Luitenant Vlieger Th. Groothof: Sergeant F. Sibeyn: Huzaar J. Pelk: Sol daat J. Gerritsen; Sergeant L. Elias; Sergeant H. Visser: Soldaat B. v. Geuns: Soldaat W. v. Gelder; Soldaat R. de Vries: Soldaat C. Hagers: Coach: 2e L u itenant R. Wetter.

De Vl ag Officier Personeel Schout bij Nacht Brouwer. woonde de wedstrijd b ij. bal kwam tegen de paal terecht.

Twee min uten voor het einde had Bel ~ gië weer succes. De Belgische rechtsbuiten Ma rionex zette de bal mooi voor en het was weer Verreth. die voor België de stand nu op 3-0 bracht.

Hierna zagen we nog een Hollandse aanval met een schot voor langs het doel. waarna het einde van deze wedstrijd kwam. Het meer enthousiaste spel van de Belgen bracht hun een 3-0 overwinning.

De opste\Ilng van de Nederlandse ploeg was: Doel : Soldaat v. d. Rest ( Nijmegen).

Achter: Soldaat Marres (Laren) . LTZ TI Tolhoek (Amsterdam).

Midden: Sergeant Schaafsma ( H.O. M.). Soldaat v. Raayen (Amsterdam). 2e Luitenant Mayer ( H.M.Y.

C.).

Voor: Adelborst Le Poole (Den Helder). Soldaat Schoenmakers (Laren), Soldaat Krunmeyer (B.M.H. C.), Soldaat Parker Brady (Togo).

LTZ III Hillenius (Togo).

Evenals in de civiele groep zien we momenteel een vooruitgang van het Belgische hockeypeil bij de mi litairen.

Als bijzonderheid zij nog vermel d. dat dit Belgische militaire hockeyteam momenteel 16 achtereenvolgende over: ~ winningen op zijn naam heert staan. zowel tegen militairen als t:urgerteams, waaronder de Belgische burJ:::er kampioensploeg.

De volgende marine-autoriteiten waren bij deze wedstrijd aanwezig: Bevelhebber Zeestrijdkrachten Vice Admiraal H. H. L. Propper. De Vlagofficier Personeel Schout bij Nacht L. Brouwer. Chef Staf CZM Commandeur B. Poortman. Commandant Maritieme Middelen Amsterdam Kapitein ter Zee M. Freyt3g Drabbe.

De Belgische spelers genoten gastvrijheid bij de Marine kazerne in Amster~ dam.

19

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Hr. 1\b. kruiser de Zeven Provlnclin, commandant kapitein ter zee M. J. Vos, oefent In Noordzee en En,. Kanaal t.b.v. varende opleidingen.

Hr. Ma. Overijssel, commandant kapitein-luitenant ter zee W. A de Looze, bevindt zich in onderhoud te Schiedam.

Hr. l'tls. utreeht, commandant kapitein-luitenant ter zee C. M. de Jager, keert begin mei terug in Rotterdam, na een oefen periode in Start Point area, en vertrekt op 5 met dan weder naar het Eng. Kanaal tot einde mei.

Hr. Ma. Amsterdam. commandant lultenant ter zee der te klasse A. van Noortwijk is in Den Helder.

Hr. Ma. van Speyk. commandant kapitein-luitenant ter zee A. J. de GraaIt, bevindt 7.lch In de caribische wateren en Is ter beschikking van de comman-

dant Zeemacht Anti.llen.

Hr. Ma. van ZIjII, commandant kapitein-luitenant ter zee A.. van SOl'ge, oefent In Noordzee en Eng. Kanaal ten beh oeve van de varende opleidingen.

Hr. Ma. Jq-uar, commandant luitenant ter zee der te klasse V. R . IJ Winkelman, doet dienst als visserij-politiekrulser.

Dr. Ma. Walrus, commandant luitenant ter zee der Ie klasse F. Hamllton, oefent

In mei In Eng. Kanaal.

Hr. M s. 0 27, commandant luitenant ter zee der Ie klasse C. v. d. Zweep, 18 ter beschikking van het inschietbedrlJl Hr. M s. Tij,erbaal, commandant lultènant ter zee der 2de klasse (oudste categorie J . RoeIe, oefent in mei In Eng. Kana al. llr. M I. Zwaardvi.. commandant luitenant ter zee der 2e klasse (oudste categorie) D. Schrijvershot, bevindt zich te Rotterdam.

Squadron mijnenve(el"t 123, conunandant luitenant ter zee der Ie klasse Th. H . de Meester, bestaat uit Dr. Ms. Borne. Brouwershaven, Breukele n, Blaricum en Bruin1sae. Het squadron oe!ent op de Noord2.ee en zal van 7 tot 14 mei deelnemen aan int. ~eningen in Eng. Kanaal.

mijnenv~1"t 127, commandant luitenant ter zee ter 2de klasse (oudste categorie) H. Hotman, bestaat uit Hr. Ma. Venlo. Leersum, LIsse, Steenwijk, Gie ten en Goes. Het squad ron oefent op de Noordzee.

Squadron mijnenVe(en UI, commandant luitenant ter zee der Ie klasse J. H. de Gruyter, bestaat uit Ilr. lUI. Woerden, Sittard, Roennond, Gemert. en Rhenen. Het squadron oefent op de Noordzee en zal van 7 tot 14 mei deelneme n aan Int. oefeningen In Eng. Kanaal.

Ur. ?tb. BulJia, commandant luitenant ter zee der 2de klasse (oudste categorie) J . M. Boa, Is ter beschikking voor de varende opleiding en gestationeerd te Den Helder.

Hr. M s. •' reyr, commandant luitenant ter zee der 2de klasse (oudste categorie) G. G. J . W. Frobn, Is belast met t0e:zicht visserij in Nederlandse territoriale wateren ten zuiden van Roek van Rolland, tevens beschikbaar voor opleidingen.

Ur. 1\'" He ndrik, Ka rne n en Ur. 1\11. patrouillevaar tui, Hobeln, varen voor opleidlng van personeel.

Hr. :l\1 s. duikwerkSChip Hercules., commandant luitenant ter zee van vakdiensten der 2de kJasse (oudste categorie) K. Rog, bevindt zich te VlJsslngcn, IIr. lUs. zees leepboot Orkaan, is ter beschikking voor sleepdiensten, evenals Ur. I\ts.. A 147.

Hr. Ma. Medusa, commandant luitenant ter zee speciale diensten der te klasse A. Lok, ligt in VlJsslngen.

Hr. 1\-'" HYdrocraal, commandant luitenant ter zee der Ue klasse (oudste categorie) J. C. KreUer, belast met opnamewerk'Zaamheden in Nederland.

Ur. 1\1s. Luymea, commandant luitenant ter 'Zee der Je kJasse H. K. den Daas, Is 1 mei wederom in dienst gesteld en Is te Den Helder.

Hr. 1\b. Zeefakkel, commandant luitenant ter zee der Ie klasse speciale diensten·T. v. d. Oever, belast met opnamewerkzaamheden In Nederland.

Squadron

1\-IARINELUCHTV AARTDIENST Squadron 1, commandant luitenant ter zee vlieger der Ie klasse Mr. J . L. van de Graaf, bestaat uit Grumrnan ,.Avenger" onderuebootbestrijdlngsvliegtulgen. Het squadron is gestationeerd op de DI'. Plesrnan-vlleghaven op Curaçao en staat ter beschikking van de Commandant der Zeemacht In de Nederlandse Antille n. Voorts 18 het belast met de voortgezette opleiding tot ondeneebootbestrijdingsvlieger.

Squadron 2, commandant luitenant ter zee vlieger der Ie kJasse A. Seret, bestaat uit Crumman "Aven:ger" onderzeebootbestrijdingsvliegtuigen.

Het squadron Is gestationeerd o p het marInevliegkamp Valkenburg..

Squadron 3, commandant luitenant ter zee vlieger der 2e kJasse (oudste categorie) W. F. v. d. Heuvel. beslaat uit Seahawks straaljagers. Het. squadron Is gestationeerd te Valkenbu rg.

Squadron 4, commandant luitenant ter zee vlieger der 2e kJasse (oudste categorie) S. van Woerden, bestaat eveneens uit Grumman "Avenger" onderzeebootbestrljdlngsvliegtuigen.

Het squadron is gestationeerd op het marlne-vJlegkamp Valkenburg.

Squadron 5, commandant luitenant ter zee vlieger der Ie klasse P. M. v. d.

Wel, bestaat uit Beechcraft opleldingsvliegtuigen. Het is belast met de opleiding van vliegers, waarnemers e n telegrafisten e n is gestationeerd op het marinevllegkamp Valkenburg.

Squadron I, commandant luitenant ter 'Zee vlieger der Ie klasse L. C. Kuiken, beslaat uit Martin "Marlner" amfibievliegtuigen en Slkon;ki helikopters. Het is gestationeerd op het marinevliegkamp Valke nburg.

Squadron 320, commandant luitenant ter zee vlieger der Ie klasse J . M. A .

Muntenaar, bestaat uit Lockheed ,,Neptune" lange afstand patrouUlevlieglulgen voor onder-z.eebootbestrijding. Het Is gestationeerd op het marInevliegkamp Valkenburg e n is thans aan het opwerken.

Squadron 160. commandant luitenant ter zee vlieger der Ie klasse R. J . Id· zerda, bestaat uit Seahawk straaljagers en is aan het opwerken. Hel is gestationeerd op het marInevllegkamp Valkenburg..

BEVORDERD:

tot tijdelijk kapitein-luite na nt ter zee: J. Smith m.i.v. 13 maart 1958 tot kapitein-luite nant ter zee vUe,er: J . LeeOang m.i .v. april 1958

BENOEMD :

tot luitenant ter zee der 2e klasse oudste cate,orle Kl\fR: H. P. de Hoog m.I.v. 1 maart 1958 tot luite nan t ter zee de r l e klasse DIR: A. W. van der Star m.I.v. 16 maart 1958 tot luitenant te r zee de r 3e klasse Kl\lR: R. A. G roe n, J . J. RulJgrok m.I.v. 16 maart. 1958 tot luite nant te r zee van speciale diensten der 2e klasse oudste categorie: A. J. de Booy m.i.v. 16 maart. 1958 tot luitenant te r zee van specia le di ensten de r 3e k lasse: M. Kupcrus m.i.v. 16 maart. 1958 tot luite na nt ter zee van de technische dienst der Ze klasse oudste categorie Kl\IR : C. J . van Sorge m.i.v. I april 1958 tot luitena nt ter 'Zee van administratie de r Ie klasse Kl\fR: F. de Vos m.i.v. 1 mei 1958

20

.. "

~,

EE RVOL ONTSLAG : ll.l.ltcnant ter zee der 2e kl asse oudste categorie: Op vcn:oek ( benoemd tol reserve-officier) H. P. de Hoog m.i.v. 1 maart 1958 luitenant ter zee de r l e klasse: Op verwek (benoemd tot reserve·oftïcier) A. W. van der Star m.i.v. 16 maart 1958 luitenant te r zee der 3e k lasse KMR: Op vcrzoek (benoemd tot beroepsofficier van speciale diensten) M. Kuperus m.i.v. 16 maart 1958 luitenant ter 'Zee van speciale die nsten de r 2e klasse oudste categorie KMR : Op verzoek (benoemd tot beroepsofficier) A. J . de Booy m.i.v. 16 maart 1958 luitenant ter zee yall ad ministratie der Ie klasse: Op verwek A. F. W. WiUebrands m.i.v. 24 maart 1958 ka pitein ter zee: Op verzoek wegens langdurige dienst J. van Haga m.i.v . I april 1958

luite nan t ler zee van de technische d iens t de r 2e klasse oudste categorie: Op verzoek (benoemd tot resen'e-oHicie r) C. J. van Sorge m.i.v. 1 april 1958 luitenant tcr zee arts de r 2e klasse oudste categorie: A. Brand m.i.v. 1 april 1958 officie r-marva der 2e klasse j Oligste categorie Kl\ffi: Op vcrLOek T. A. Bol man m.i ,v. 1 april 1958 luite nant ter zee ,'an adminis tratie de r l e klasse: Op verzoek (benoemd tot reserve- oUicler) F. de Vos m.I.v. 1 meI 1958 luitenant te r ze e van vakdienstCIl de r 2e klasse oudste caiegorle: Op ,"E'rloek wegens langdurige dicnst G. J . Harfsl, K. Rog m.i.v, I juni 1958 luitenant ter zee van \a kdiensten der Ze klasse oudste categorie: Op veJ"U)ek wegens la ngdurige diens t !\t. L. M. de Keijser m.I.v. I juli 1958 luitenant Ier zee VllII ya kd lells tc.n de r 2e klasse oudste catego rie: Op v('r.lO('k wegens l angdurige dienst C. L. Deu rwaarder m.i.v 16 juli 1958 luitenant ter zee van vakdiensten der Ze klasst" jongste eategorle : Op \"('!'".lOek w('gens langd urige dienst W. E. Anders m .i .v. 1 aug.

1958

M

ES

Opgave van schepelingen die in het tijd vak 16 fe bruari tot

en met 15 m aa rt 1958 behoudens bedenkingen in aanmerking komen voor be\'ordering tot de rang van ko rporaa l en hoger. van korporaal-elekt romonte ur tot sergeant-elektromonte ur: P. van Rijn m.i.v. 1 maart 1958 \·an elekt romonte ur de r I e k lasse to t ko rp oraal-elektromonteu r: L. R. Lux m .i.v. I no v. 1957 W. J. M. Decke rs, G. Huisma n en K. Roozendaal m.i.v. I maart 1958 va n kor poraal- ra dio-ra darmonte ur tot sergeant-radlorada rmonte ur: P. J . F. van der Pol m.i .v. I maa rt 1958 van ko rporaai- code ur-telexist tot sergeant - code ur· te lexist : J. W. van Veldhuizcn m .i.v. 1 maa rt 1958 van majoor-m achJnlst tot oppermaehinJst : F. J . van der Maas m.i.v. 1 maart 1958 '\'an sergeant-machinist tot ma j oor-machinist : R. van der Hoeven, B. C. de Kom.i .v. I ma a n 1958 ningh, P. Roos en J . H . Helldriks van korporaa l-machinist tot sergea nt-machinist: H. H. Roos ien , H. A. Houweli ng, 1.. Tiggelers en J . HooimeiJer m.i.v. I maa rt 1958 va n machinist de r Ie k lasse tot ko rporaa l-machinist : C. A. Maes m.i.v. 1 maart 1958

N.V. STAALDRAADKABEL. EN HERCUlES·TOUWFABRIEK ./h

:.............~J~.C~':'. 0 EN

\'aU majoor-zie kenve rpleger to t oppemekenverplege r : m.i.v. I maart 1958 A. M. van der Pl uym van sergean t-z.iekenve r plegcr tot majoor-ziekenverpleger: J . van der Waal m.i.\'. I maart 1958 van kleermake r der Ie klasse tol ko r poraal- kleermaker: G . Collé m.i.v. 1 maart 1958 van ko rpo raal-vlieger tot sergeant-vlieger : L. J . H . Jacobs m.i.v. I jan.

1953 van majoor- \'lIegtulgm aker-al gemet'1I tot oppervliegtulgmake r-algemeen: P. van Heems m.i.v. 1 maa rt 1958 van sergeant- vllegtuifmaker -algemeen tot majoo rvllegtulgmaker-a lgemeen: K. Meijer en J . W. Jas m.i.v. I m aart 1958 van vlieglulgmake r- \'lIegtuigmonteur der Ie klasse tot ko rporaal-vllegtuigmaker -vllegtulgmonteu r : B. W. Bult ma n en H . A . van du Me ij m.i.,·. 1 maart 1958 van vllegtu1bJTIaker-motormo nteur der I e kl asse tot ko rporaal- \'lIegtulgmaker-motormo nteur: W. F . J . Smit m.i.v. 1 jan.

1958 va n ko rporaal- vliegtuigmaker-ele kt romo nteur tot sergeanl-vilegtlligmaker-elektromonteu r : P. Put ters m.i.v. 1 febr. 1958 van vliegdienst" eerku ndJge der Ie klasse tot korpo raal,'liegd lenst weerk u"tUge: F H . Ronkes m.i.\'. 1 febr. 1958 van vllefver keers lelder der Ie klasse to t ko rporaalvliegverkeersleider : R. J. Baarns m.I.v. 1 febr. 19::;8 van sergeant-majoor de r ma riniers tot a dj udantonderoUicler der mariniers: J . M. Ve rd ijk m .i.v. I maart 1958 van sergeant de r mariniers tot sergeant- majoor der ma riniers: J. Wattel m. Î.V. 1 ma art 1958 van ma rinie r der Ie k lasse tot ko rporaal de r ma riniers: J . Kappers m .I.v. 1 f ebr. 1958 Opgave van schepelingen met de ra ng van korporaal en hoger aa n w ie eervol ontslag uit de zeediens t is verleend met ingang van de dat um als a chte r iede rs naa m venneld_ sebipper: D. L. van Ree k m.i.v. 1 j uli 1958 korporaa l-vuurleldingmonteur: C. L. Take m.i.v. I maart 1958 oppe r to rpedoma ker: B. J. Danckaerts m .i.v. jun i 1958 sergeallt-to rpe domaker: G. Aanen m .l.v. juli 1958 oppe rmaehlllist : C. van Rooijen m .i.v. 16 april 1958 B. van der VUs m.i .v. 16 mei 1958 majoo r-machinist: W. M. Maassen m .i.v. 1 mei 1958 ko rpo raal- hofmeester : A, J . Veugen m .i.v. 16 mei 1958 sergeant-ko k : J. van Bilderbeek m .i.v. 1 j un i 1958 adjudant- onderoffi cier van speciale diensten tandteehnlke r : C. van Eek m .i.v. 16 maa rt 1958 korporaal-vllegtuigielegrafist : R. E. Vorster m .i.v. 16 maart 1958 majOor-vliegtulgmake r _a lgemee n : J. J. F. v an Esch m .i.\'. 1 april 1958 C. K. Pronk m.I.v. I juni 1958

TECHNISCH TEKENB U REAU

v/h KEYNES Apparatenbouw . Pij pleidingen Algemene Mach inebou w

OO~SP~ O Nt::E L IJt::(iE:PAiiËN i: HOU DERS VA N EN NAAM. GE\1:RSAAN HETALOM BEKENDe

HERCULESTOUW

AMST ERDAM·C. Q .Z. Voor burgwal 183

• Telefoon 63203

shag

G I ETWER K

IN ALLE N O N - FERRO METALEN TOT 1 'h TON . EIGEN MODELMAKERIJ

-PAKKING

R 0 K 0 M EG

VOOR OVERVERHITTE MACHIN ES

echni

ROTTERD. KOPER- E M ETAALGI ETERI

H. F. A. WEIJE T~ I.

GU$TOWEG 4 3 "u' 14Sb3

66038 · 66 490 ( .... 6

e

rubber -arlil<ele'l lf en plaslieslang

BENZINE - SUPER - DIESELOLIE EN ANDERE AARDOLIEPRODUCTEN

N.V. I.P.C.-HOOFDSTRAAT 1 -

5 -SCHIEDAM

DEPOTS . AMSTERDAM , ALMELO, ARNHEM , SCHIEDAM,

Scheepswerf "DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL GemeeMchappelijk urnenwerkende scbeepawenell Geb r. Niestem & Co. - Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V. - Groningen Niestern Scheepsbouw Unie N.V. - Hellevoetsluis

BouwBetonHei- en Waterwerken

M .1. " GW .Iu," -

lTS. tol!. - Z ogtxhlp 'l'oor Kep,," Peru .." . . . (laram dM Soda Neenl _ DJl.karl.

Kanloor Dordrechl, Kromhoul 65·67, lel. 6941 '

• Alle soorten vrachtschepen • Zeesleepboten

Den Haag, françois Moelsonslr. 45, lel. 553844

• Lichters • BaggerinstallaUes • Hellingen e n droogdokken beschikbaar voor reparaUe van schepen tot 3000 ton.

Alle soorten

VUURVASTE STENEN Nieuwe kanalen bevor·

levert

deren handel en ver· keer, brengenwelv8art.

BOS & KALiS is in st•• t, ook de allergrootste

N.V. GEBR. NAGTEGAAL

projecten in snel tempo

FABRIEK

VAN

V U U A V AST E

PRO D U C TEN

uit te voeren.

GOUDA . TELEf OON 2842' · IK 1820)

m eet in st rum e n t en

o.a.

• • • • • • •

barometers

barografe n thermometers

pyromete,..

NOH B

III~III DIESELMOTOR E N zijn ~nvoudig van constructie, betrouwbut en zuinig in gebruik. Enkdwerkende tw~t2ct motoren voor scheepsen stationair gebruik, in vermogens van IlO-ca. '000 pk.

n lvu umehr.

hygrometer.

<X>

etc.

NEGRETTI &

ZAMBRA

BENELUX

ZEIST -

SCHEEPS· EN STATIONAIRE BENZINE· EN DIESELMOTOREN Vrijwel alle typen scheepsmotoren st~s uit voorraad l~erbaar

Iknzine-motoren van ' %-84 pk Diesel-motoren van 19--16) pk

TELEFOON 2040

HOLLAND·BOLINDER SCHIEDAMSEDIJK 12 -

ROTIERDAM -

TEL

Hel ontwerpen, :tellen en drukken V8" UW drukwerk is bij ons in goede handen. Wij hebben ons bedrijf in de loop der jaren gespecialiseerd in hel drukken vlln periodieken en handelsdruk· werk. Zowel week· als maandbladen worden door ons punctueel verrorgd.

Ons productieapparaat slaat borg voor een violIe aflevering vlln Uw orders.

Wlinneer U behoefte heeft lIan goed drukwerk, dan zullen wij hel zeer op prijs siellen, ons machinepark en onze vakbekwaamheid voor U Ie mogen inschakelen .

c. Blommendaal n.v.

RtJNSTRAAT 9 · DEN HAAG

2919~

N(!d(!r!alldsCff(! Sfalldard E/(!cfric Mij.N.V. INTERNATIONAl,..

TI;LEPHONE

ANO

TEI..ItGRA""

SYSTt:M

I

. ~== .

'-" '""'..

-, ::""':...:'....", ""....._ ..... ,

~

'~

"~

•••••

TELECOM MUNICATIE TECHNIEK

~

FA8RIEKEN EN MAGAZIJNEN: 1. VAN OER KUNSTR;AAT 288-292 '.-GltAVENHAGE

KANTOREN: SCHELOESTRAAT 160.162 's-GR,AVENHAGE

Telelooncentral., voor a ulomalis<:h bed.ijl en voor automatisch distrlcb... rkeer

R"dio:r.enders en ontvIngers "oor lelec:ommuniUlie systemen

Hu isleleloonlnslaUaU.' - TeleloonloesteUen Telegraa/centrales en V.".schrijvers Dr.aggoll-telefonleapparatuur Signililinslallaties voor .Ik doel Ah~ndsbedl.ning en meetinstallaties S.lenium 1I_liJk.iekte•• .,oor elk ... ermogen Pneum.tische bul.poslinstaliaiie.

Condensatoren, Ir.nslormaloren

Slraal:r.enderapp.r .tuur Radloçommun iça ti e en navlgaU .. pparlluur voor luçhl- en u:heepvurt Radar fY$le men Zenders voor omroep en lelnls le Sludioapparaluur Z e nd- en onblngbulzen Preçjsie meeUlppa"luur

VERTEGENWOORDIGING VAN: INTeRNATIONAL STANDARD EUCTRIC CORPQRATION BELL TELEPHONE MANUFACTURING COMPANY STANDARD TELEPHDNES AN D CABUS lTD. CREED & COMPANY LTD. EN VERBONDEN MAATSCHAPPIJEN

I

Ele ktri sc h.hydrau Iische stuur machi nes aan boord van het m.s . Wonoralo van de K . Rolt . lloyd

SMIT

su

Hr. Ms. Kruisers " De Ruyter " m

"De Zevm Provinciën "

N.V. NEDERLANDSCHE VEREENIGDE SCHEEPSBOUW BUREAUX De Rolterdamsche Droogdok Mij . N,V.• Rotterdam

Ned . Dok en Scheepsbouw Mij. V.O .F.. Amsterdam N .V . Koninklijke Mij . "De Schelde" . Vlissingen

Werkspoor N.V.. Amsterdam Dok- en Werf-Mij . Wilton .Fijenoord N. V.. Schiedam

Den Haag

I

handen

In

ROTTERDAMSCHE PLAATWERKINDUSTRIE PIEKsTRAAT 20, ROTTERDAM, TEL. 79550

DE

ALUMINIUM MEUBELINDUSTRIE VOOR DE MARINE •

Scheepsramen en patrijspoorten

alle mogelijke uitvoeringen levert

Firma H. K. van Wingerden & Zonen Metaalgieterijen

Gorinchem

• ELECTR ISCHE SCHEEPSFORNUIZEN • ELECTRISCHE SCHEEPSOVENS • ELECTRISCHE SCHEEPSWARMKASTEN • ELECTRISCHE SCHEEPSBIlAADPAi'.'NEN MET GEPANTSERDE VERJV A RMINGSELEMENTEN VOLGENS MARINE. UOYDS' EN KEMA SPECIFICATIE

APPARATENBOUW NEDALO N.V. POSTBUS 34 ~ HENGELO (0 )

TEL. 2944/5

C. PLATH ALLE

ElAi\lIlURG

AUTISC UE I.NSTR MENTEN

van HaUum en ·8lankevoort n.v.

BEVERWIJK . TEl. 3341

bagge,:,werk betonwerk grondwerk

A ll een"tr Lel!:enwoordi gere

I NGE l EUJlS·BU REA U

J. & C. VRINS

N. V.

IN BINNEN. EN BUITENLAND

SWlU linçk"".1 58 . DEN IJ AAG . Telefoon 335073

•

.In tén WOo.:lId.

'~I.'hlkr De Ohnl .... h.- Zil wW{ pr«If'li WJIIu.U (.lrd .. "'-"'kl tiel ka,1J9lChl. de ro:cn. m.1.,l1

g.;t5I'woow

bo\,'t.'n.ll

hel

CerCI Z.1~ I "ml

GERO ZILVIUM

N.V. INTERNATIONALE

Bouw

COMPAGNIE

v/h Fa. H. v. Heesewijk BEST (N,Br.). Hoofdstl'ut 63 (SUlitnum Dor pst raa t 130 '''' .... ij IlC d) Te l. 341 (5 lij nen) T. I.Ad rH; HA8 PARAMARIBO . Hee renn rut 37 Te l. 2561 - P.S. 574 Tel.Adres : HAB

U/tv~,/ng

van :

*

Bouw. en Gewapend Betonwerken IkIrc.rlijke_ en U t iliteitsbouw Watu_. Spoor_ en Welenbouw Grondwerken Machlna'e TImmerwerk en

Londelijk erkend

Gas" Waterfitters- en loodglerersbedrlJf

EIGEN CONSTRUCTIEBUREAU

Eerste Nederlandsche NAT zandstraalbedrijf

H. VAN DER KRANS SCHIEDAM _ TEL. K 1800-67564 ST A A LOR A AOK A BEL S

In' en

HERCULE STOUW EN P Y THONTQUW

uitwe ndig

SISAL. EN MANILLATOUWWERK

~Qndslrol e n

.

en verve n

" • Sche pen • Tanlu:

eBl"uggen eGe bouwen . nL

Grote copaelfelt

Rollend en drijvend mate ri eel

N.V. Houthandel

'lh Nico Vinken & Co.

ZAGERIJ SCHAVERIJ DEN HELDER

LEVERT ALLE HOUTSOORTEt-l Be ton tripi•• , Watarvalle Hardboard.

Tropen verlijmd Tr iple. en Muitipi • •

Kantoor e n opslag :

Janzenstraat 77, Den Helder, Tel. K 2230.2437

•

N~d~r/Cll1dEche SfCll1dClrd INTERNATI O NAL T e:LII!: PMO NE .... ND

Elecfric Mij.N.V.

T E L. II!:O RA P H

S Y9T EM

TELECOMMUNICATIE Tf(H NIEK KANTOREN , SCHELDESlRA'" ", _GII ... ViNHAGE

FA81UEKEN EN MACAZIJNEN , h VAN DER KUNSTRAAT 288.292

11100·'1102

',.CRAVENH"'CE

Tel,looncentr,I., \loor .... tom."": .. bedrijf en "oor ."lomaUsch dillrlc:toverk•• r

Hul.,.I.looniou l.II.Ue •• T,1,loonlo-lI.. lI.n Telegraafcentrai •• en Va .touch.lj"."

DraaggoU lel_tonl.epparatuur SI\ln .. llnll,II.,1 8 ... oor elk doal "htand.bedlen'" !! e n m•• Unlt, II,Ue. Selenium gelijkrichte.. "cor ,Ik "e .mogen P"eumaUIc;h. bullpo.llnstIlUatie. eond.nutoren. In lndorm.loren

Radlo l ,nde .. en onl"angllrs \laar 1.lec:ommunlc:.tle sys temen

SI r •• lze nde.app., atuur Radiocommunlcelie en n .... lg.li.epperatuu. vQOr luc:ht· en Ic:heepuut Radu Iyllemen Zenderl voor omroep en tel evilie $tudioapparaluur Zend· en ont~.ngbuiJ[en Prec:ble meet.ppu.tuur

VERTEÇENWOOROIC'NC VAN , INTERNATIONAL STANOARO ELECTRIC CORPORATION 8ELL TELEPHONE MANUfACTURI,..C COMPANY STANOARO lElEPHONE5 ANO CA8LES UO. CREEO .. COMPANY l TO. EN Vi.R8ONDEN MAATSCHAPPIJEN

Scheepswerf " DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeenschappelijk samenwerkende scheepswerven Gebr. Nlestern & Co. . Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V.. Groningen Nlestern Scheepsbouw Unie N.V.. Hellevoetsluis

Nie uwe kanalen bevorderen handel e n verkeer, bre nge n welvaart.

BOS & KALIS is in staat, ook de allerg rootste projecten in snel tempo uit te voeren.

M .1. "GlIJ ".nl" _ 11511 Ion _

Zoutublp \'00. Kapala I'uuuhaan Ga.am dan Sodi ""ui - Dlakatu.

• Alle soorten vrachtschepen

• • • •

Zeesleepboten Lichters BaggerInstallatIes Hellingen en droogdokken beschikbaar voor reparatie van schepen tot 3000 ton.