Alle Hens - 1957 - Editie 1

" Robvste constructie " Grote krochlsreserve " Loge werktemperatuur • longe levensduur

VARTA BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NG MET GROOTOPPERVLAK -PLATEN IN SPECIAAL UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

PRIJZEN EN INLICHTINGEN O P AAN VRAGE

ACCUMULATORENFABRIEK VARTA N.V. AMSTERDAM·C. SPUISTRAAT 46 TEUF., 45787

Varnished cambric kabel _

.lectrisch. ;ndallati, Vin

""'eh."...... Bep'oeld ,n goedg,· .....d door .l\oy1:Il" en .V.ri~".

Een ~np leven"! .. ur.

B.IUond t8gen hoge temperlturen. lew..bNr met bloen- of meIHI· dr • .oomvleçhting.

Elect r"Î sche Ins ta llaties voor Binnen- en Zeevaart

N.V. NED

DSCHE KABELFABRIEK

VOGELENZANG DE JONG

DElFT

-c

Postbus 16

Telef. 446

K rimpen aan den Ijssel

~

SIEMENS

TELECO MMUN ICATI E TECHNIEK Wv 41

t,

Eindstation ytln een microgoU-Slr""lzendverbinding met Ireqlfenlie-

. • ...'..~~.r-

.

'~::l_,

;.

..:.

.

.'

.

. ...- .

L'"'I"i

•

modul/lila voor 60 spreekcircuils.

P"r"bool"nlenne voor een ger ichte verbind ing in het freque nliebereik 1100 to t 2300 MH z.

Wij leveren complete straa lzender-installa ti es voor meter- e n centi mete rgolven; voor telefoon-, verreschrijf-, televi sie- en muziektransmissie; voor kleine en grote aantallen kanalen; voor vaste en mobiele opstellin g.

N EDE R lA N D 5 C HE

S I E MEN 5

M A A T 5 C HAP PIJ

POSTBUS 1 068 · ·,- GRAV fNH AGE . T ElE f OO N 18 38 50 .ll([ttVE~ f !Gr"WOO~DIGING

.... N

5 I E M E N 5 & H ALS K E A K T I E N GES E l l 'S C HAF T I f R lI N · " U N e H ! N

N . V.

•

ZEE- EN KUSTREDERU

RUN- EN BINNENVAART

-

•

TANKVAART

BEVRACHTERS

CARGADOORS INTERNATIONALE EXPEDITIE - OPSLAC Tele!JUomBctre.: Vanuden Telefoon 113300

000 N.V. GEBR. VAN UDEN'S

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POlEN, FINLAND, DENEMARKEN. GOTHENBURG. FRANKRUK. PORTUGAl. SPANJE,

SCHEEPVAART- EH AGENTUUR MIJ .

ROTIERDAH LUNDIENSTEN

NooRD·AFRIKA. ITAUt

BENELUX-FRUITLIJN

ADRIATISCHE ZEE, GRIEKENLAND. LEVANT, ZWARTE Zef.

RoUerdam/Anlwerpen

-

Frans Marokko v.v.

TRANSATLANTISCHE DIENSTEN

FRABEL UX-LIJN

SURINAME, CURAÇAO, ARUBA, GROTE. EN KLEINE ANTILLEN,

Noo rd-Frankrijk - Frant Marokko v.v.

ROTTERDAM-SONT LIJN

BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA, MIDDEN· AMERIKA,

Rotlerdem-Den emarken, Zweden v .v . 2 x p. w.

WESTKUST VAN ZUID·AMERIKA.

ANTWERPEN-SONT LIJN RoHerdam-Denemarken, Zwe den " .v. I

Je:

p . w.

N.V. HAVEN LINE

Bremen - Haznburr - Antwerpen - RoUerdam , wekelijk.. dnarien Oostkust - Zuid-Amerib

Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen N.V. (Rayal Intleroc.ean Lines)

Gtr~9e1de

passa9ir:rs~

en

vrachtditnsten

Verre Oosten ~ Afrika - Zuid.Amerika v.v .

Verre Oosten - Oost-Afrika v.v.

Zuid.Amerika - Zuid_Afrika _ Australië Indonesië - Malakka - China - Japan v .v .

India _ Malakka _ Indonesië _ Australië V.v.

Australië _ N ,N . Guinea _ Nd . Borneo - Bangkok Hoofdkantoren: Amstudam. " Het Schetpvaarthuis" - Telefoon 6itll

1.........

H .......

l,1Ul. l01

r.n..........J.j

Rnad W..,.

wij zullen moeten samenwerken

* NEDERLANDSCHE SCHROEFBOUTEN FABRIEK ~:

HELMOND SHELL TIINKERS N.V. II. U . . ......

G • • Olh ..... . I. . . lto .. w

*

De uitstekende accornodatie aan boord \'ao onze moderne vrachtschepen biedt U u n unieke passagegelegenheid naar

o

Eelsalon m.s. " PRINS \XfILLEM VAN ORANJE"

R

L IJ

N Passage~ Hoofda8entcn: Anthony Veder & Co. Rotterdam· Westblaak 4 . Telefoon 11 4420

N.V. Ver. Textiel· en Oliefabrieken

I>.

u.

Kaar s S ijl.c s t ey n KROMMENI E

Weverij VO.D zeildoek, wOlerdichl d oek, bra ndslonge n

~öntgen

§'

lechnische dienst NV .

e r beschikkin g

vltn

alle Marine Aldelingen

' ] ) oor een speciale ove reenkomst

(voor hrand. langen verkOOI)ka ntoor

N.V. De Boer'. Fahrieken, Amsterd am;

OIIJ " "trÎngJprogram O»lllal O.A.

KOELGASSEN

(O;wlo,d;fluo'm" h,.,) (Chlormethyl) .

KOELGASSENDROGERS~:~~;,n:~,). r

KOELCOMPRESSOROLIE Gunstige prijzen

LINDRA

-

!~;' ::~ ~,~~m,;.).

Vl ugge

i €~'ering

Den Haag . Waldeck Pyrmontkade 116 Telefoon 39.9O.}4.

Eerste Nederlandsche NAT zandstraalbedrijf

H. VAN DER KRANS SCHIEDAM. TEL K taoo.nSM

o. K.-electroden

In- an vllwandlv sond.tNlolan an .,arvan

G rootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

.on

N.V.

• Schepen • Tonkl

NEKEF

Karpe rweg 45

• Brugge n eGeHuwen

.....

Amsterda m (Z)

Rollend en drijvend moterle.t

N. V. STAALDRAADKABEl· EN HERCULES·TOUWFABRIEK v/h

Vliegtuiglakken Lakken voor de industrie Scheepslakken

-....,.......~J~.C~.:,' 0E~ N,.~:;:~J

STAAlDRAA SIUENS lUFABRIEKEN N, V. SASSENHEIM

VOOIl SCHEEPSG EBIi/UI K IN ELKE G EWE N STE SAM EN. STELLING, l ENG TE EN DIK TE

H OUDIÖ~S

VAN EN N A AM·

GEVEIlS AAN HETALOM BEKfNDE

HERCULESTOUW

Ontwerpers en bouwers van:

vracht· en passagiersschepen. coasters· sleepboten lichters . snelle patrouilleboten . loodsboten· enz.

Ge specialiseerd in de constructie snelle lichtmetalen 'vaartuigen

Firma van de Beid van der Stouwe

&

TEl. 282 - ZWARTSLUIS SpeCialiteit in Reddingboeien, Zwemvesten en Reddingvlotten, Leguanen en Aa nvaarzakken

METALA~ S .A>-'

*

TRILLlNGS-EN SCHOKDEMPERS

*

Zwemvesten volgens internationale Conventie

N.V. SCHEEPSBOUWWERF v.h. D E GROOT EN VAN VLIET S LI KKERVEER

Bouwen reparatie van zee- en riviersch epen.

Tel. R idderkerk 01896·841Tel. Rotterdam 72753·72909.

Stomen

Verven

N.V. Houthandel

'lh Nico Vinken & CO.

SCHEEPSWASSERIJ

ZAGERIJ - SCHAVERIJ DEN HELDER

:~3~

LEVERT ALLE HOUTSOORTEN

AMSTERDAM - NOORD

BetontrIpl u. W. lerv.". H.rdboerd.

leverancier Koninklijke Marine

Tropen verlijmd T"pl... en Mult lpl ••

Kantoor en opslag :

Ja nze nstraat 77, De n He rder, Tel. K 2 23 0 ~2437

ST 0LK! S IIANDELSONDERNEmNG SLOPERIJ

EN

H. I. AMBAC HT

lashallen Havenloodsen ,

6415

Nu 18.00 uur

5219

Stoomlie relI , Al/kerJ, Kettill!CII S toommnclu'/I clJ, Stoom/mld,

•

D i c,elmo lorCII. Eleclrolll o l orclI

•

nieuwe ~ " O/Ille m elt/lell l "koo/' vnll lIieffll:~. ge bruikte e"

•

OE VRIES ROBBE &C~

VEERSEDIJK 223

TELEFOON K 1850

• •

Fabrikanten van staalconstructies

METAALHANDEL

Inkoop

Vflll

Sloo!l$chc!JCII

GORINCHEM

WIL T U BEELD EN GELUID ALS IN EEN GOED THEATER? I(/ES de r el uldtfllm.proJedor AMPRO Urll" ""0)0' M orle 11 W i. voor erili.ch •. • roe"" ""bil • •

10 ,,"" oeh.. dl!"m wil prOJ. Clere" .n .. eh d. b.lt. 'Po.r.luur .. " <"00.10.'" k•••• rond., ....... llng d••• AMPRO \I .. lui ddil .... proj.c lo ••

750 W of 1000 W lamp

"ersterke r nuttl, vermolen 1 S W

snelle terulspoeUn. stilstaande prolectle "rillant beeld

3·5 pk 5-1 pk 16·20 pk 20·24 pk

0." .,.t.,..

•• lto.ld

• • ft

II,.Z4 "k

helder.

Itorlnl vrll ,eluld I....er baa r ~ow. 1 optisch .. I, m . , neti.c h

.. Ir.,."

ALLEEN IMPOII1HJh>

T. FRANSE •.,~~:',~~; " AMSTERDAM

Vru, In'Icht'nlet! en d emonlt,UIf; "'I

C. BOON EN & CO. N.V.

Yan oud. d. bett_bunt••" Ilchlil •• " du'olll III •• 1t S.ImoIItI. III OtO'" _oot ,Hdl"II,,10''''" ." _oot . _ drij_I"1I _.., H toftIIIoI", • . ComPflIIOf.", ""'p. ... d~_· . te.

-.>t I'

wu...

·Q",·.,PO~1"'8EL<

~)"

S~l

BR~',JDBlU<'

P,J''''P

,,1~

DIESEL - DYNAMO _ COMPRESSOR _ EN POMPSETS

MAANDBLAD

TER

NTERNE

DER

KONINKLIJKE

VOORLICHTING

Uitgil,,/: "an hel Min/s lerie "lIn M lJ,ln ti

DIRECTIE IN HOOFDREDACTIE ,

LU:. (SD) I e kl. J . PTASNIK _

F. J . TH. M . SCHAEPMAN

ADRES REOACTIE EH ADMIN ISTRATI E,

Ministerie van Marine , KOll lnJl nnelTllch t 12.

Tel, 1 8315~ - Toestel 97, Den Haa&,

Inhoud:

JANUARI 1957, no. 6

BIJ DE VOORPLAAT

Volle kracht vooruit.

Pagina

I Kerst- en Nieuwjanrsboodschap.

2 Anno 1956. Een jaar bij d:! Koninklijke Marine.

S Hr. Ms. schepc!l' en hun emblemen.

6 Drie azen -

getroefd!

8 De mariniers.

9 De wereld waarin wij leven.

1 J Nieuwsdruppels.

12 Twaalt maanden Marinc-gcbcurtenlss('n.

14 Naar de Zuidpool.

16 Kent u de sterrenhemel.

17 18 20 21 22 23 24 24 25

Kerstgcdlcht.

Pcerke Ncuslap.

Bij Kerst mis hoort sneeuw.

Waar de Koninklijke MarL'tC vaart cn vliegt.

Buitenlands marinenieuws.

Mutaties.

Mutaties.

Wanneer begint mijn opleiding.

Woningruil.

De KOninklijke M. rlne stelt er prU l op v ut te ste UolI. ~t.t h et ad nrtert'1I. la di t or,UJ:I u Jter urd b et verllrijren

VIJl. voor ke ur voor leverantJ u UIl de KonlnJtlijlu~ MarlAe l1Iet kil!. iDhoudell.

Inguonde " d oor : M

~1 . lr. I.J . :-;' ..:Uw"O.

"'.r. 10 u. BI. .. ·Sed. !Io le ...... OGui P ll U Help onll d

Voor elk b rul kb...ueIdlerie aan d e cane !e houden' SChrUf .. n de arol. p ublleltelt ee ge\'en . ; w"" een •• rdl ge beloning I

Anutel Brouwt rij, Am.terdam

~~~~~~~ ========================91

~ ~ ~,

~

~

Kerst- en Nieuwjaarsboodschap van de Staatssecretaris van Marine Het doet misschien enigszins wrang aan om juist nu in deze dagen waar het spannend wereldgebeuren ons gehele denken in beslag neemt, over het (eest van

de vrede te sp reken.

En toch, wannee r het ooi t zin heeft zich op de vrede

tC

bezinnen, zich te

laten doordringen van de betekenis van dit woord, dan is hel in deze dagen van het Kerstfeest.

Juist nu, waar vrede en vrijheid gevaar lopen en men alom ccn zekere dreigi ng waarnccmt.

Dankbaar kunnen wij zijn dat wij dit kostbare goed bezi tten en in staat zijn om het te beschermen en mee Gods hul p te behouden.

Een terugblik werpend over het afgelopen jaar stemt het mij dan ook

fOt

voldoening dat het marinepersoneel met enthousiasme de haar opgedragen taak heeft verricht. Hierbij denk ik ook in het bijzonder aan d iegenen d ie ove rzee hun [aak vervullen en die deze dagen samenz ijn _

hoogtepunten "all het hu iselijk

moeten vieren ver verw ijderd van hun gezin of verwanten.

Ik moge hier dan ook bij het begin van dir nieuwe jaar de in nige hoop uitspreken dat 1957. on danks de nu heersende spanningen. een jaar mag worden van "rede en rust, ,'oor U en de Uwen.

Dat Uw wensen vef\'uld mogen worden en dat U ook in het komende jaar weer Uw werkkracht en werklusr in volle mate zu lt geven tOt heil van de Koninklijke marine.

H. C. W. Moorman

~ ~ ~ ~ ~

~==============================~~~~~~~

ANNO

1956 " Mijn nsam is Anno.

Anno 1956 "

•

jaar 1611g heb Ik, zij het wat on E EN gemerkf. de Koninklijke Marine gade

"e.!lagen. De Nederlandse marine, waarbij ik, nu bijna fw<1alj mo.anden geleden,

mijn Intrede deed. U weet wel, toen. ik door middel van een landinQ.!vaartuig aan wal werd gezet en het net leek of ik een kind de. mariniers was. Begrijp lJlij goed, te"en een. dergelijke afkomst zo u ik "eell enkel bezwaoT hebben, maar .orrll. bioLogÎlch. ligt de zaak nu een-

maal ander" Wij armo', zijn kinderen oon Vader Tijd, die glasharde bink, die ieder ;aar weer een nieuwe Anno, zondeT opvoeding en zonder richtlijnen, de wereld lruchopt. ,,'t Kan m'ij niet schelen wat je er van maakt", zegt hij dan, "over een jaar sta ik me t mijn zei. toch je kop af". Enfin .... en dan begin je maar, op goed of kwaad geluk, hoewel ik persoonlijk het voordeel had, dat de marinierl, die mij deoorkeerden, mij nOQ een korte traininQ konden Qeven. "Denk lteedl aan;e houding', zeiden ze, ,,altijd met een verbeten blik onder je /ielm ol onder de klep van je veldpet. Laat je nimmer in de 'uren leQQen, want die marine.......

Nu en zo begon Ik dan, door Vader Tijd verbaIUd naQeltaard, want zulk een Anno had hv "IlOQ nimmer op de Konlnkltike Marine 10lQelaten. Een oQen.blikje later wal ik al volkomen in het marine-milieu InQeburQerd. kende ik ook de vloot en de Marine Luchtvaartdierut.

Het Qlobale ht.richt was weldra Qeboren, maar die eerlte mariniersbeQin.seh~lt heb ik nooit verQeter.. Ik behield de ver beten blik en die manhajtiQe houdinQ en ziedaar .... de Koninklijke Marine heeft dit jaar niet slecht Qeboerd.

Houwe zo.

In JANUARI was Ik allereerst aanwezig bij een oefening van smaldeel V, waarvoor wij op de lUe van d ie maand uIt De n Helder vertrokken. Hr. Ms. kruIser de Zeven Provlncli!n, Hr. Ms. torpedobootjager Evertsen, Hr. Ms. fregat van Ew\jck en Hr. ~ts. onderzeeboten Walrus en Zeeleeuw begaven zich naar het Middellandse zeegebied, waar ik kennis

2

maakte met ee n aan tal vliegtuigen va n de Marine Luchtvaartdienst, dIe van walbases uit patrouilleerden. Het waren ,.Neptunes"van squadron 320, "SeaCu r les" van squadro n 860 en "Avengers" van squadron 4. Oe kreeg toen ee n goede indruk van wal de Koninklijke Marine ter :l:ee en In de lucht vermocht en hoe hecht de samenwerking wu met Britse e n Franse zeestrijdkrachten.

Als nog betrekkelijke jonge Anno moest Ik natuurlijk wel wat we nnen aan dat "krijgsrumoer" en aan die marine-termonologle, maar Ik vond het bij de .,b:las" zo'n tijd en voelde e r nIet veel voor om vanuit het Middellandse zeegebied te moeten repatrU!ren. Maar heI8.lUl ......... dat moest. Tot maart duurde deze oeCenlng en In wik ee n perIode Is er bij de Koninklijke Marine In het vaderland ook nog wel wa t te beleven.

Zo stond Ik op het eInd van deze maand bij de tewaterlallng van de onderzeebootjager "Rotterdam", bij de tewaterlating en de Indlenststelllng van de eerste mijnenvegel'll. die dit Jaar of aan hun element zouden worden toevertrouwd of de veegvloot van de KonInklijke Marine zouden gaan versterken. En onmidde llijk begreep Ik waarom zovele marine-v r Ienden dergelijke tewate r latingen en ind iensts tellI nge n niet gaarne

willen misse n. Want ook In mijn jeugdige aderen bruiste de champagne en loorde ook Ik In oon ommezien de geneugten kennen vall tout jes: met paling en l.3rt.aar.

Een jaar bij de Koninklijke Marine

In FEBRUARI - ik was toen al ee n behoorlijke knaap geworden - IItond Ik op de e<>rste van die maand In een dikke duffelse jas gestoken op een der steigers van de nieuwe haven In Den Helder. 't Had mij heel wat moeI te gekost om deze steIger te bereiken. want het was spiegelgJnd ann de Bui tenhaven, terwijl ee n noord-oostelijke wi nd van circa 15 graden onder nul mij n adem deed bevriezen.

M"nnr hoe dik het ijs ook was. Hr.V>fs. tOfl)(!dobootJager Kortenaer vertrok naar Nieuw-Guinea, gedeeltelijk om aldaar de warmte op te zoeken, a:edeeltelijk om haar taak te beginnen. En Ik maar :l:waalen, teznme n met die enkele andere aJduwers, totdat Ik een ijsklomp was.

Een ande r , dIe Ik uitgelelden deed, wasde bevelhebber der zees trijdkrachten, vlceadmiraal de Booy. die wat later In deze maand uit Nederland vertrok voor ee n bezoek aan de Verenigde Staten, een bezoek, dat ongeveer twee weken zou duren. De laatste buitenlandse reis van deze admiraal In zijn Cunctle van hoogste bevelhebbe r , want het was reeds bekend dat hij In maart a .•. de Marine zo u gaan verlaten. • En voor de rest ......... ? Wel, waar kon me n In zulk een barre wi ntermaa nd beIer zijn dan bij smaldeel V. da t In de Middellandse Zee nog steedl druk oefende en dat ook wel eens de krakbroek aantrok. O.m. In de haven van Gibraltar.

MAART was In het land ......... de maand van de lente ......... en het W81 dit jaargetijde, dat Ik ook persoonlijk in het bloed ging voelen. Ik was Immers een jongeman geworden, die, gelijk de zoolul van die "leeCtijd", zij n ogen wel eens glijden lie t over vrouwelijk achoon, zij het bij mij wal getemperd, wa nt wal wil een An no, die in een Jaar tijd van zu igeling een grijsaard wordt.

Kortom, dc:ro lentemaand besteedde Ik weer om dIverse mijnenvegeR van de ,.Dokkum·klasse" In het water te duwen, terwijl Ik ook aete de presence gaf btl de indlenststeJllng van de eerate B-Jager, Hs. Ms. Friesland. Ee n drukke maand dus wat dc gestadige opbouw van de vlOOI van de Koninklijke MarIne betrof.

Op de 28ste maart. was Ik In Rotterdam, aan boord van Hr. Ms. kruise r de Ruyter, waar die morgen de Koninklijke

Marine a rscheld n am van vice-admi raa l de Booyen waa r de run ctle vnn bevelhe bber der zeestrijdkrachten In hande n kwam van vice-admiraa l Burg ha rd. DIt was een Indru kwekke nde plech tig heid, vooral toen vijftie n saluulSCholen de oude bevelhebber ui t - en de n ie uw e bevelhebber Inluidde n.

Voor het overige zag Ik In deze maand een Amerikaanse onder-.teeboot en een Deens tor pedo-squadron Nederland bezoe ken, een aa ntal M"lIrva- en Ma r ineorticJeren respectievelijk In Den Haag en Voorschoten be&llgd worden om te nslotte in NIeuwediep sma ldeel V tevreden bin nen te halen, nu zijn langdurige oerenreis ten einde was.

AP RIL was een maand va n oereninge n : van en ige schepen van smaldeel V en vliegt uigen va n de Ma r ine Luchtvaartdienst, die ditmaal wnt dichter bij h uls bleven en In he t Ka naal hun lusten gingen botvier en ; va n Hr. Ms. kru iser de Ruyter, die ten behoeve va n de vaar opleidingen e r op uit t rok ; va n mijne nvegers behorende tot sltuadron 129, die zich de Noo rd zee als operaUe terr eln :mgen toegewelen enz. e nz. Na tuurlijk was Ik bij deze ma noeuvres present en steeds verbaasde Ik mij wee r over die veelzijdigheid In oerenprojecten , Inhaeren t aa n de aard van Hr. Ms. oorlogsbodems.

Hr. Ms. torpedobootjager Piel Hei n, die va n uit Nieuw-Gu inea op thu isreis was. werd In de have n van Karaehl ve r rast door een plotseling opkomende zeer zware storm, waardoo r de ge hele bemanning u renlang in de weer was om de schade aan zonnete nte n en dergelijke zo wel mogelijk te be perken. Het viel uit einde lijk nogal mee, maa r cen pretje was het geens:zlns.

Wat wel een pretje genoemd moch t worden was weer de Indienststelli ng va n twee nie uwe mij nenvegers. Daarnaast we rd en ook twee mij nenvegers te watergelate n. waar bij de "Steen wijk" cen behoorlijke dosis wa tervrees bleek te bezh ten, hetgeen de plechtigheid nogal langdurig maakte. Eerst de vo lgende morgen kon he t schip bewogen wo rde n "water te kle-le n".

Te nslotte kwame n In de mqrgen van de 24ste ap r il drie hellcopters va n de Opspor ings- en Reddingsdienst van de Mar ine Luch tvaartd~enst In actie, doordat nabij Hoedekenskerke de Zweedse coaster .. Kare" na aa nvaring ge~o n k('n was. De opsporingspogingen nnar over'Ievenden hadde n tot gevolg, dat e ffecUeve huil) kon worden gebode n.

Zo werd he t MEI, de maa nd, die mij

hopen deed op beter weer, want het was tot nu loc In de Nederlandse ge biede n maar bar slecht geweest. Ook a ls Anno zou je daar bemoeienissen met) moeten hebben, maar die lul va n de Meter eologlsche d ienst we ten het a ltijd

beter. Derhalve was er var verbete r ing gee n sprake.

Ook deze maand stond in hel leken van vele oefeningen. waarvan 4e bela ngrljks te - op hel gebied van oo nvool-verdediging e n onder-leeboo tbestrljdlng - op het eind van de maand In het Kanaal en aangr en7.ende wate ren van de Atlan tJsc!le Oceaan gehouden werden. Vlooteenheden va n Groot-Brittannië, Frankr ijk e n Nede r land namen aan deze oefening deel, te rwijl vanzelfsprekend de vliegtuigen van de respectievelijke Mari ne Luc htvaartdie nsten niet ont braken.

Ook vonden deze maand de tewa terlaUngen en Ind ien st stelli ngen van mijnenvege rs plaa ts, ml!ar dat Is ge<!nnieuws meer, zoda t ik da arover In den vervolge maar zal zwijgen.

Tevens stond Ik wee r In Den Helder om Hr. Ms. torpedobootja ge r Piet Hein tt! verwelkomen e n bevond ik m ij In Hilversum , too n het Marlne-opleldlngskamp aldaar, tien jaar bestond. Vooral dit laatste was een bijzondere gebeu r tenis, gepaard gaande met een summiere, maar aa ntrekkelijke parade In Ra dio-stad.

rn J UNI, de maa nd waarin het haar nabij mijn slapen reeds begon te grij1.en, hoewel Ik juist In de \'o lle kracht van mij n leve n stond, bracht Ik alleree rst een bezoek aan Vlissingen, waar bij de scheepswerf ..de Schelde" de onderzeebootjager .. Utrecht" te wate r we rd gelate n. Dit was cen wel kom uitsta pje.

Vlissi ngen weet Je altijd zo ha rt elijk te on tvangen. Tevens ko n ik van deze gelegenheid gebruik maken om onze vergeten mari neschepen. zoals Hr. Ms. Jacob van Heemskerek en H r. Ms. F lores, eens te bezoeken.

TIen dagen later maak te ik het V4?"rtrek mee va n Hr. Ms. mijnenvegers Dokkum en Wildervunk na:lr de Verenigde Staten e n Canada en hoewel Ik aan va nkelijk van 1Ilan was deze bijzondere reis mee te maken. keerde Ik Ol) de Atlan t ische Oceaan gekomen onve r wijld terug. Wa nt een k ustmijnenveger Ol) oceaangolve n heert op Je maag een zelfde uitwerki ng als een bord gesmolten kippenvet na gebruik van een dito bol'd klo nte r ige griesmeelpap.

Neen, dan dat vaartochtje aan boord van Hr. Ms. de Zeven Provincies van Den Helder uit naa r Rotterdam, tezamen me t twaal f ande re marineschepen, op weg om In de Maasstad a an de vlooiweck deel te nemen. Voor Scheveningen vo nd toen de oefening "Show-Plcce" plaats, een gebeure n, dat door duizenden op de bo ulevard we rd gadegeslagen. Wat een da g! En da n die vloot week zelt Twee en nege nt igduizend belangstellenden, die Hr. Ms. schellen. a fgemeerd aan Parkkade en Parkha\'en, kwame n bekijken. \Vat C('n drukte, wat een drul:te; e r was somstijds seen doorkomen mln.

Naast de Britse kruiser Glasgow, die gedurende die vlOOI week In Rotterdam lag, heb ik ook andere buitenl:lnc!se schepen naar Nederla nd zie n komen, om tussen al die bedrijvigheid doo r Hr. Ms. rregat van Speyk in NIeuwediep a f te duwe n. toen dit schip op de 26ste naa r de Nederla ndse An Wlen vert rok. Een maa nd dus, die wel enige naam m ocht hebben.

De maand JULI begon voor mij In Amste rd am. Twaalf sloepen hadden de eerste e tappe van de Watervierdaagse ac hter "de spiegel" om twee dagen later, nu met tien sloepen, de t erugtocht naar Den Helder te volbrengen. Ongetwtl fe7d was dit wee r een van de zwaarste watersportevenemen te n, die de Konin klijke Marine dit jaar kende, lodat de wi nnaa r, "de OI)leiding kwartie r meester , alle eer gegeven moch t worde n.

Na uwelijks wat op verhaal gekomen want roeien voo r een Anno va n middelbare leertijd Is geen kleinigheid - maakte ik de tewaterlating mee van de onderzeeboo tJage r "Overijssel", de laatst e In de serie van twaal f, hetgeen In Schiedam plaatsvond. 't Was een mooie gelegenheid om ook even Den Haag aan te doen e n daar op het Minister ie te Informere n naar de resultate n van de NATO-oefening " F air W ind", die tussen Rosyt h en Skagerak gehouden was e n waa raan Britse, Deense en Nederlandse schepen en vliegt uige n hadde n deelgenomen.

Nu, die resulta ten waren uitst ekend ... .,. en wa ren 7.ij m inder goed geweest, dan had men het heus nie t l1an mijn neus ge hange n.

Vanlel rsprekend waren er gedurende deze m!Wthd nog veel meer oefeninge n, maar eerlijk ge-legd: daar stond mij n hoofd niet naar. Mijn belangstelling ging voornamelijk uit naar de reis, die Hr. Ms. kruiser de Zeven Provinciën en Hr. onderzeebootjagers Zeeland en Friesland ondernamen, een reis lot achter het Ijzeren gordijn. naar het venste r van de Sovjet-Unie. Leni ngrad gehe ten.

Hoe zou een dergelijk bezoek verlopen ?

Welaan..... ... Ik ben ook van de partij geweest. Ontegenzeggelijk een aller ha rtelijks t ontvangst. maar een persoon als Ik met grijzend haar en werelde rva ringen ?.ag verder. Die zag een volk, dat ontstellend slecht was voorgelicht geworden over de situa tie in en de doelstellingen van het westen, en dat ongetwij feld zijn vriende lijkheid In het tegenovergestelde verandere n zou, Indien de Leiding da t wenste.

Enigszins gedrukt heb Ik da n ook van Leningrad arscheld genomen om In Stockholm wecr verlicht adem te halen en te beserren wa t de werkelijke vrljheld waard Is. '

De maand AUGUSTUS was wat slapjes.

De Koninklijke Marine gaat dan met ver lor, zodat er niet erg veel te beleven valt. Weliswaar ko n Ik op de eerste van de maand Hr. Ms. fregat Wl1lem v. d.

Z!l8n. teruggekeerd uit de Nederlandse An ti llen in NIe uwediep ve rwelkomen, tevens - gedure nde een van de laatste dagen - Hr. Ms. mijnenvegers Dokkum e n Wildervank. die hu n reis nllar de Verenigde S taten en Canada er weer op hlldden zitten. Maar daarmee had Ik het dan ook, wat de verrichtinge n van de schepen betreft, gehad.

3

•

Hcel rustig kon Ik mijn lijd besteden aan de ehaplalns-conferentle In Beukbergen, waar de vioolgeestelijken uH dertien NATO-landen de godsdienstige leiding van de Marineman be5praken, Ook ben Ik nog In het opleidingskamp te Hilversum geweest. waar het zeekadetkorps Nederland zijn jaarlijks zomerkamp hield.

Voor de rest hield Ik verlof. terwijl de regen stromend langs de vensters guute en Ik van tijd tot tijd behoelte gevoelde om de haam maar aa n te maken. Wat een weer en wat een zomer.

In SEPTE ~tBER begon Ik mijn eerste ouderdomllvel'llChijn.seICIl te k l'ijgen. Wal r heu matlek. een tikje a m~h t lg en 110t uurlijk te hoge bloeddruk, Feitelijk kwam mU dC'.oo 5Cnlele aftakeling zeer s lecht van pall, wo nt er stond In deze herfstmaand wel het een en ande r op het programma.

Htn begon op de 4de september. toen Ik voor de tweede manl In een jaar tUds getuige was van een be\'elsoverdraeh t op het hoogste niveau. Weer stond Ik aangetreden op het halfdek van Hr, Ms. kruiser de Ruyter. nu In [)('n Helder, tocn vice-admiraal Burghard het bevel der zeet;trijdkraehten aan de vice-admiraal Pr'Öpper overdroeg. Tevens kon 11< kennls maken met de nieuwe commandant Zeemacht In Nederland. schout bU nacht Fortuyn, die ook aan boord van Hr. Ms. de Ruyter deze functie aanvaardde. Een belangrijke dag dus op het gebied van belangrijke muta t ies.

Twee dagen later was NIeuwediep een e n al leestbetoon. Voor het eerst werd daa r een vlootdag gehouden en dat die enige naam mocht hebben, bewees wel de belangstelling van negentIenduizend bezoekers. 't Was goed bekeken om dez!' vlootdag SIlmen te doen vallen met de dag. waarop - vo lgens Jaarlijks gebruik - de :il:0 JuIs t benoemde beroepsofficieren bU de Koninklijke Marine beëdigd wel'den. Hlenloor konden dUI:renden ook deze gebeurtenis gadeslaan nIet alle ceremonieën aan een dergelUke plechllgheld verbonden.

Een week later werd In Amsterdam wederom een onderzeebootjager van de B-kllU!JC In dienst ges teld. nl, Hr. Ms. GronIngen. Dit WAS een gebeurtenis, die vele prominenten uit het noorden des lands naar 's rijkll hoofdstad dee-d komen en derhalve aan de:il:e nieuwe onderzeebootjager cen specifiek GronIngs tintje gal, Wat later In de maand maakte ik nog een te<:hnlSCh reisje mee. te weten met Hr. Ms. ondef"teeboot Zeeleeuw. die In het noordelijk gedeelte \'an de Noordzee zwaartekrochtmeUnge n ging verrichten.

Een dertig waarnemIngen \'onden plaats en het deed mij goed de Ko ninklijke Marine eens werkwam te zIen In dienst van de wetenschop.

Op Prinsjesdag stond Ik nat uurlijk op het Binnenhof, En dlm r wg Ik weer mijn oude vrienden. een erecompagnie van het korps mariniers, voor he t eerst na de oorlog in groot ceremonieel-tenue gelitoken.

En laat Ik dan voornl niet. naost het be1.ock va n Brlt!le en Amerikaanse schepen aan Nederlandse ha\'e ns, het be:il:oek vergeten dat Hr. Ms. kruiser de

Ruyter en Hr. Ms, patroullleboten Hadds en Freycr ac.n Antwerpen brachten.

De Hollandse Jonnen waren doar In geen tijden geweest en 't werd dan ook ge-vierd ... .. .... Op :I;'n Vlaams!

OKTOBER brocht weer een bchlngrUke oelenlng. die a ls .. Cut-loose" de gesehleaenis u i Ingaon. Zes NATO-landen deden cr aan mee en Ik moel eerl ijk bekennen, dat ' t er realistisch aan toe gi ng. Honderden mijnen werde n In de scheepvaarTroutes van het :il:uldelUke gedeelte \'an de NOOrdUle gelegd. mU nen. dIe geveegd moeste n wo rden on donk ~ de vcelvuldlge en afmattende aonvallell van vlleg tu igen en bo\'enwnterscheIJoCIl op dtne mijnenvegers. En l ~n tensloue een lede r dacht: .. Nu Is het wel genoeg; nu gaan we naar hu l,,". gingen de mariniers nos even een landIng "fIksen" op de stranden van hel eiland Texel. Voor de tweede maal in mijn leven werd Ik gedebarkeerd, nu niet als een zuIgeling m:lar ats een waarachtig zeesoldaat, Blik en houding waren weer 100 '.'t, maar van dat hollen door dl: dUinen kwam geen moer terecht. Tja. \'IPI wil je ook, wanneer je een oude mnn gaat worden?

Op de laatste dag van oktober maakte Ik nog een Limburgs dagje mee In Vlisslnsen. Toen daar de derde en laatl'Wl onderzeebootjager van dit jaRr, Hr. Ms..

Limburg. In dienst werd gesteld. De Gouverneur van deze llrovlncle en de commandan t va n deze oorlogsbodem spraken mUn toa.t. maar toen Ik ze e\'en later bU een gezellig onderonsje O\'er hun geboortestreek hoorde "klappen", toen beereep Ik klaar en duidelijk dat dit LImburg een echt, eigen vaderland IJl.

NOVEMBER was een trieste maond, triest door de Internationale gebeurtenissen. Een oude man a ls Ik kon dat moeIlUk verwe r ken, Ik kende zovele mooie en goede diagen; waorom dan oorlog. ellende, dood?

Gelukkig kwam er wat ontspanning.

MBar de gllmlach uit hel oosten was een nIet te onde.l"SChatlen dreiging geworden en daarbU bleer het,

Verder bracht deze maand, bulten de tewate rl oUng va n de laatste mijne.nveger \'an de "Dokkum-k lasse", nleu bUzonders.. Hoogstens wat drukte voor de Marineman oan de w-al. nu Sint Nlcolaas weer in aan tocht was. en hU eerder de gezelligheId thuis dan aan boord \'an zUn schip zocht. En wIe zou hem daar ongelijk Ingeven?

Nu is het dan DECEMBER. mUn lao tste tevensmaand. Natuurlijk heb Ik het ~I'])S mnrltllers niet \'e rgeten, dat op de IQde zUn 291ste \'erjaardag vie rde. 't Wil,. wel gee n kroonjaar, maar dat moc ht de pet niet drukken. De mariniers vierden 'l e n Ik deed mee. Ook had de Indlenststelllng va n Hr. Ms. mijnenveger Sitta rd, als de laatste van dIL jaar. mUn volle belo ngstelling. 't Was een goed jaar voor de bouwers va n de mUnenvloot; :il:even t ien tewate rla tingen en twee en twintig IndienststellIngen ... ..... .

MÜn verhaal is nu ten einde.

I k zOU nog veel meer kunne-n vertellen. ever mijn belevenissen bij de Konink· lijke Marine, OVeT opleidingen, mUlo· tie, en Qebeurtenissen over zee, maar Ik ben oud, moe en afgeleefd.

Nog enkele ure-n zijn mij geQeven. Dan zal het oudejaarsavond worde-n en vader Tijd weer voor mijn nelU sloem.

Die glasharde blook zal mij nieu vra .... gen. H et infercs,eert hem niet wal Ik er van maakte noch of de marine aan mij Qeheeht wos.

Onherroepelijk, om klokke twaa:f, zal zijn zeis glin,feren in het slerre!icht en ik de weg opgaan van duizenden mijner voorQallgers.

H et moge zo zijn; alleen dit nog.

Gij vrienden van de Koninklijke Marine, verQeet uw 1956 nlel. Gezamenlijk kunnen we teruQ zien op een jaar, waarin het ons aan werklust en en!hou· slasme niel ont broken heeft. We maakfen ervan wat we konden en dat heen herinnering als deze woord.

Geeft u, onder Gods leDen, over aan dat nieuwe kind, dat nu op de voorplaat van uw maandblad prijkt. Hij mist weliswaar de verbeten blik, maar hij draagt ..... de admiraal$pel.

Het QOal u allen goed.

ANNO

1956

•

Hr. Ms. SCHEPEN EN ·HUN EMBLEMEN (20) Hr, Ms. Ommen (1'1 813)

Hr. Ms . Gielhoorn (M 815)

un '> ' O/lln/ij/u Hl'i/igt, in dl' ,nh· u" pil/mI"/' (JPgt~,·, ,, /,0 "11/,,4,, ,,1/1'1 ,',," tilr~; ,"ngn,ltI," ,uhltr..ijd, ""1

" I" 8011" U" 8,iIM&t u"i ",.R s"b,l, U",,"flllS· sn U" ~r"il ,'"" Inl:ul/d,", H" ,,,,bltt,,, il (;",/""d #W" htl U',1p'If ,,I" d, K",,,,,,I, GitlhOOl'''.

,,/ 11

4:1111,

ft"

OlJllt'l'llltÜ Jtuu>, ' " 11I,!n:ijdt '"11 ftll

,,.,h,,,,"

ilth/am-, u'<J;J,bo,"n 1('" lOIlJ".

11" t",lIlum is

,t" ..th/IJI,,,rig,, I'".

OMIJt",d _Ir

Hr. Ms. Ve nlo (M 817)

,JIn

In, ,,\:lP'• •.""

dl' " m ttll/t 0",1'1'''' lI1ijnen"'~ger:

Standaard waterverplaatsing 425 t on: max. snelheId 14 mijl: grootste lengte 46,62 me ter; "grootste breedte 8.78 meter ; gemiddelde di epgang 2 meter ; machine-vermogen 2500 Rllk ; bemanning 44 kOllpen.

Bewapen ing: 2 mitrailleurs \'811 40 mm o

i\lijnc ,u'eger: Zusterschip van Hr. Ms. Ommen, derhal ve zelfde beschtijvlng (zic bove n l.

Hr, Ms, Glethoorn werd na zijn IndIenststellIng Ingedeeld bij ee n der squlldt'Ons mijne nve gers, Sinds begin augustus J.I, In N'se r'\le.

In dienst gesteld : 29 maart 1956,

. 111

ti" h""'f. g'~fOOIlJ, 1,,/114'. ~r­ ~t#I, "'" il/g,brol," d/lbb,l, b,,,,d, ,, 1,,.,,:,1d "'" tt" illl~rr.

<Z1;II11'

",.11

loO/xd lI_rl,

llharhl IIItl

;i,,,

10'"

1. 011""

,

'U"" ,

!oriu ,,, .. "" H' ,tI '0/1(' 1'11."', ~,lIi"glrb"llIIr". "lJn , .."

lid ,,,,bI,,,,, ;1 O"t/U/I.

a, Rtm,U" V ,"lo.

Uil

hrr u'''ptll

'il"

i\1ijnell\'(,ger : Zusterschip vnn Hr, Ms, Ommen, derhal ve ~elfd e besch ,'ijvlng (zie boven), Hr. Ms, Ve nl o we rd na zijn IndIe nststellIng Ingedeeld bij een der squlldl'ons mijnenvegers.

Sinds oktober In resverse In dienst gestel : 26 ai1ril t95G.

J.I.

Hr. Ms. Lochem (M 816)

Zusterschip \'on Hr. Ms, Dokkum (~ le 1956 van " Alle Hens"), Hr. Ms. Ommen werd na zijn lndlenst-

september-aflevering

Hr, Ms , Drunen (M 818)

stelllng in gedeeld bij een de r squadrons mijnenvegers. Sinds 20 selltember JI. In

reserve.

In dienst gesteld: 19 april 1956

Hr. Ms. Meppel (M 814)

" I" a:" ,,1' ""

''4''

"I.roo"",,

"d'ullla.1rIi8'

.,i, lijfhladtr;" bf",,,,,,, ",." 8°11"",

I"IIw

80llà, 8,IO"8d ,,, 8'''''8,là

1.,,1, .'tr8n, f. "."

H" ,,,,hl,,,,, il 0"11"",, <Ja" h"

Ii",,,,,,

,"n'''' i" 1I;lIIlIlrl;;~, H.", ,/~IIJ', , ,, du, b""d,1f d,i, ij". 'trhl,sJ,,, r,," si""p,l, "p/tUlJf 2 ,,, I", H" ,,,,hl,,,,, is hll "",,,,,,,.

JI.',.P'" ,'a" M,pp,/,

"1,, :i/ur ,lri, ~/'II',

"",1""" .... "

Mijnenveger : Zusterschip van Hr. Ms. Ommen, derhah'e zelfde besehrijvlng (zIe boven).

Hr. Ms. Meppel werd na zijn IndIe nststellIng Ingedeeld bij een der squadrons mijnenvegers.

In dienst gesteld: 28 november 1956, De kleuren "sinopel", "sabel", ,Muur" en "keel" zijn de hera ldiSCh!! benamingen 11001' "groen", zwart", ~blauw" en .,rood".

N .B.

H r, Ms. mijnenveger Ommen

I'"''

milp,l.

1.'''''''''''

.,/" ";/111' U"

, ... gOIl"".

pijl ,,, ~'Ip".",. boo~. "J/n

"lIltI""·

'11.'''1'''' ,'" " !.AtIn",.

11" ,,,,bltll1I iJ o",ltt"J #w" hll u,,.pr,, ,'"" Drll"u,

lUijne n\'eger: Zusterschip van Hr. Ms Ommen. derhalve zelfde beschrijving (zlll boven).

Hr. Ms. Lochem werd na zijn IndIenststellIng Ingedeeld bij een de r squadron/J mijnenvege....

In dienst gesteld : 12 juli 1956.

Mijne/weger: Zuste rsc hip va n Hr. Ms. Ommen, derha lve zelfde besc hrijvln,t (zie bove n ), H r, Ms. Drunen werd na zijn IndIe nststelling Ingedeeld bij een der squadron s mijnenvege ....

In <Hi!nst gesteld: 30 augustus 1956.

0 0011

CA~T .

DO NALO

... ... C Ii'lTYII I 11 .1'1 . ( ••1)

~~~~a ~ z~ e~ n~~ - ~getroefd!

•

•

Op " maart 1941 gleed de U-47, een slanke, ;!;warl geschIlderde ondt'rzeeboot van 500 ton, weg van haar ligplaats In de haven Lorlen\. de voornaamste U-boot basis In de Colt van BiscaJe, en zette koers naar de Noord-Atlantic. Commandant was de Korvettenkap!tän Gunter Prien, de man die in 1939

[~ Scapa Flow de Royal Oak tot zinken had gebracht, en die Sindsdien op één na de hoogste score bij het tot :dnkcn brengen van geallieerde schepen had bereikt. Op 5 maart zette de U-99 onder bevel van OUo Kretschmcr, de grootste van alle U- boot-"azcn" koers naar hetzelfde geble(t, Enkele dagen later volgde nummer drie van het triumviraat der

U-boot

azcn, Joachim Schepkc met de U- UlO.

~e drie man-

nen waren Doenltz' lievelingen, hel puikje van Duitslands dapperen. Ieder van hen had mee r dan 200.000 ton aan geallieerde scheepsruimte tot zinken gebracht, en de afspraak was dat degeen die het eerst de 300.000 ton zou halen op grootse wijze door de andere twee zou worden onthaald om dit feit te vieren.

In maart had Kretschmer 282.000 ton op :tijn naam staan, Pr!en 245.000 en Schepke 230.000. Voor het eerst waren :tij nu allen tegelijk uitgevaren. Wanneer er zich nu maa r genoeg kansen voordeden kon leder de hoop koesteren de champagne voor de ander te mogen betalen.

Doch :telts de grootsten zijn sterfelijk, en de legende van onkwetsbaarheid, die deze man nen omgaf stond op het punt te worden gelogenstraft. Dank zij mijn gelukkig gesternte mocht Ik daartoe het mijne bijdragen.

Op de 10 maart, kort voor het invallen van de schemering, ongeveer 200 mijl ten zuiden van IJsland, kruiste de U-47 de koers van een op t huis reis zljnd convool. Aangezien de l':ware zeegang een goede dekking bood voor de kleine onderzeeboot, z.ag Prien z.Un kans schoon. Maar ...... door een of andere onverklaarbare oorzaak trok een regenbui, die boven dete omgeving hing, plotseling weg en Inplaats daarvan hadd(!n we, een ogenblik sleehts, tamelijk goed wee r en behoorlijk zicht. De U- boot bevond zich eenskJaps van aangez.icht tot aangezicht tegenover een jager. Eén geladen seconde staarden de "jager" en het "wild" elkaar verbluft aan. Toen trachtte Prlen met een scherpe wending die de U- 47 l':waar deed overhellen, boven water weg te kome n. De jager, HMS Wolverlne onder commander James Rowland R. N. versnelde zijn vaart toveel als onder deze omstandigheden maar mogelijk was, en zette de achtervolging in.

Plotseling maakte Prien een fout die hem noodloUig zou worden; hij dook. Hierdoor verloor hij snelheid en wendbaarheid. De Wolverine voer in razende vaart over het dulkpunt heen terwijl ze een patroon dieptebommen afwierp die op ,ondiep" gesteld waren. Daar beneden schudde de U-boot onder de schok en begon slagzij te maken.

Blijkbaar waren door de explosies zijn schroeven ontzet en daardoor ontstond het gevaar dat de machines van hun fundatie zouden schieten. Daarom besloot Prien nogmaals boven water een kans te wagen, er op vertrouwend dat hij in de juist ingevallen duiste rn is ongemerkt zou kunnen ontsnappen. Ongeveer op een mijl afstand aan st uurboord van de Wolverine kwam hij bovert, verborgen in het duister. Zijn beschadigde schroeven maakten evenwel een dermate lawaai, dat het duidelijk hoorbaa r was op de asdic van de Wolverine.

Wederom werd Prien tot duiken gedwongen. Ditmaal vielen de dieptebommen aan beide z.Uden, waardoor de flanken van het schip werden Ingedrukt. Een enorme explosie onder water verkondigde, dat de Wolverlne succes had gehad; enige ogenblikken late r leverden de aan de oppervlakte komende wrakstukken het onweerlegbare bewijs van een "kill". De eerste aas was vernietigd !

Kretschmer en Sehepke hadden echter nog vrIJ spel; verscheidene achter blijvers uil het convool waren reeds door hen aangevallen en tot zinken gebracht. Aanvankelijk hadden z.U deel uitgemaakt van C!enl':elfde "Wulf Päck", dat het

6

op een thuisvarend convooi voorzien had doch later hadden ze 't contact met elkaar verloren. Het nOoo.lot wilde dat ze elkaar bij het convool HX 112 weer zouden ontmoet~n aangezien wij onze koers Oostwaarts, naar de door hun rooftochten ontstane geva renzone, voorzetten. Schepke met zijn U-100 bereikte o~s he t ee~ Op 15 maa rt, kort voor middernacht, naderde hij ons aan stuurboordl':ijde van het convool, boven w,ater ~arend, sloop tot binnen cen mijl afstand van het asdlcberelk en vuurde een waaier van vier torpedo's af op de lange rij van elkaar overlappende silhouetten. Twee minuten late r vloog de Erodona, een Krote tanker, voor onze ogen de lucht In. BIJ de vuurgloed van de in lichterlaaie staande tanker lochten we als wanhopigen met onze kij kers de zee af om een g~impje van de U-boo t op te vangen. Hoewel we een grote zlg-zag voeren om een zo uitgestrekt mogelijk gebied te kunnen bestrijken, zagen we nleC!i:, en de "ping" van de asdic liet geen echo horen. Uit het zwijgen van de andere eS«lrteschepen bleek dat zij evenmin sucres hadden. De korvet B1uebell kreeg order om bij de zinkende tanker in de buurt te blijven om te zien of er nog overlevenden konden worden opgepikt. Hij melde echter weldra dat de zee overdekt was ~et brandende olie en dat er onmogelijk nog overlevenden konden zijn. Het was niet mogclijk uit te maken vanuit welke rlchUng de torpedo was gekomen. De U-boot had vanuit iedere streek van 't kompas kunnen vuren, of zelfs ook van middenuit het convooll Daarom werden de escorteschepen z6 gegroepeerd dat ze zoveel mogelijk elke aanvalsrichUng dekten. Tot onze verbal':ing en opluchting echter ging de nacht zonder verde re incidenten voorbij en het aanbreken van de dageraad bracht ons tijdelijk enige verademing.

Met grote bezorgdheid zag ik de komende nacht tegemoet.

Het was vrij l':eker, dat mijn onervaren ploeg een gevecht te wachten stond. Zou mijn eerste rapport als Escorte commandant moeten bestaan uit een droevig relaas over gezonken of beschadigde schepen zonder dat ook maar één enkele "kIlI" tegenover stond?

De dag verliep l':onder incidenten. Kort voor het invallen van de schemering rHkkerde de seinlamp van HMS Scimltar, aan bakboord van het convool, ons de volgende boodschap toe: "Onderzeeboot In l':icht, 6 mijl recht vooruit". Terwijl Ik de nodige orders gar, maakte cen gevoel van opluchting zich van mij meester. Eindelijk zouden wc dan slaags raken met de vijand. Ik gaf het bevel: "vol.le k.rach t vooruit" en samen met KMS Vanoc en de Sclmitar gingen we er op af.

Zodra we naderbij kwamen verdween de U-boot onder water.

Op dat ogenblik was hij nog J mijl van ons af, en Ik verspreidde onze kleine strijdmacht In asdic-opspoorformatle.

We l:?Chten echter tevergeefs, totdat het Invallen van de duisternis ons dwong ons weer bij het convool te voegen. Ik liet de Vanoc en Sclmltar aehter om de jacht nog gedurende twee uur voort te zetten en bracht de Walker terug naar haar post.

AI hadden we dan geen succes gehad, we hadden In leder geval de vijand gewongen onder water Ie blijven.

Nu zouden we volgens onze berekeningen door een drastische koerswijziging van het gehele convool hem een !link stuk ac hter ons laten. Het moest de U- boot dan het grootste deel van de nacht kosten om ons In te halen en weer een aanvalspositie in te nemen. Toch verwachtte ik nog meer moeilijkheden, al wist Ik nog niet dat we tegenover de crème de la crème van het U- botenwapen stonden, Duitslands beroemdste onderzeeboot "azen".

Zes minuten nadat de Walker z.Un post weer had ingenomen, om 22.00, werd mijn vrees bewaarheid door een felle lichtflits en een lulde explosie aan de andere kant van het convool. Onze taktiek van ontwijken had gefaald; de strijd om het lot van convooi HX 112 was begonnen.

Binnen hel uur waren 5 schepen getorpeteerd en tot zinken gebracht. Te rwijl het convool op onberispelijke wijze in formatie bll!cl varen, s nelden wij escorteschepen heen en weer In de zenuwslopende, ergerlijke, tevergeefse jacht op een bijna onzichtbare vijand. Onze enige hoop was het verradeIljke witte kielzog van een U-boot te ontdekken, de achtervolging in te zetten, hem daardoor tot duiken te dwingen, en zo de asdic een kans te geven om onze dieptebommen in ac tie te brengen. Alles werd aan deze stelregel ondergeschik t gemaakt. Daarom Het ik, mijn kijker s teunend op een stevige ondergrond, de Walker langzaam van koers ve randeren, daarbij e tk punt van de horizon scherp ondenoekend. Het lukte. Plotseling verscheen er een dunne witte streep water voor de lenzen van mijn kijker. Die dunne lijn kon alleen het kielzog van cen schip zijn; en er bevonden zich geen schepcn van ons In die rlchUng. We hadde n een U-boot In zicht!

Ik gaf ijlings order om de snelheid tot 30 knopen op te voeren en ve randerde van koers In de richting van het doel.

Eensklaps kreeg de U-boot ons in het vizier en op hetzeIlde ogenblik was hij In een wolk van schuim onder water verdwenen. Een warreling van fosforlzerend schu im was nog zichtbaar tocn we even later over die plek heenvoeren en een serie van tien dieptebommen afwie r pen. Missen was zo goed als uitgesloten. De bommen ontploften met een krakend geluld en enorme waterzuilen spoten uchter ons omhoog. Twee en een halve mi nuut later weerklonk een tweede explosie, en een oranje gloed flitste over hel water. Wij hadden alle reden om aan te nemen dat we onze eerste "klll" gemaakt hadden.

Hoewel we later te weten kwamen, dat onze dieptebommen te diep gcรถxplodeerd waren om de U-boot buiten gevecht te stellen, waren we er op dat ogenblik nagenoeg zeker van dat we een overwin ning geboekt hadden, te meer daar onze asdic geen enkel contact meer maakte. De Vanoc s nelde langs om zich wee r bij het convooi te voegen en bood assistentie aan.

Ik wees dit aanbod af, in de overtuiging da t we het toneel van de strijd gevoegelijk konden ve rlaten met een "waa rschijnl ijke trelle r" opgetekend In het journaal. Zonder laslbaar bewijs kon echter geen enkele U-boot officieel als vernietigd worden opgegeven en Ik zette het zoeken met de asdic voo rt, ondanks alles nog hopend, dat er enkele wrakstukken boven zouden komen.

Goed, dat we het zoeken hadden volgehouden, na een half uur kregen we een duidelijk contact me t een U-boot. Onze prooi was niet vernietigd, integendeel, hij was bezig naar het convool terug te sluipen blijkbaar nog steeds tot aanvallen bereid. De Vanoc werd weer te hulp geroepen, e n met een serie zorgvuldig gestelde dieptebommen zetten we de jacht weer in. Doordat het water tenslotte door de ontplollende bommen te zeer in beroering was gebracht, werden we tot een gevechtspauze gedwongen. Wij konden Immers geen goed contact krijgen totdat het water weer kalm zou zijn geworden. In de verte zag Ik de op en neer bewegende lichten van de reddingsboten met overlevenden van een van de tot zinken gebrachte koopvaardijschepen, en besloot ze te hulp te kome n. Terwijl de Vanoc ter bescherming om ons heen cirkelde, stopten we en pikten de gezagvoerder en 37 schepelingen van het u. J. B. White op.

Met de Vanoc een mijl voo r uit om hel hele gebied te dekken, aanvaardden we de terugtocht naar het toneel van de strijd om het gevecht te hernieuwen. Bijna onmiddellij k kreeg de Vanoc een contact op haar primitieve radarinstallatie, en kort daarop ontdekten de sche rpe ogen van een seiner de vage vorm van een U-boot aan de oppervlakte. De Vanoc snelde met volle kracht vooruit om hem tc rammen; enkele minuten later trof zijn boeg de U-boot midden in de toren, waarop deze onmiddellijk begon te dnke n.

Er heerste grimmige vreugde aan boord van de Walker, en niet In het minst bij de koopvaardljmensen van de J. B. White, die vonden dat ze een persoonlijke rekening te ve rertenen hadden. Maar op dit moment bleef onze rol slechts beperkt tot beschermen van de Vanoc:, terwijl daar aan boord de schade werd opgenomen en de overlevenden van de U- boot werden opgepikt.

Terwijl we zo om de Vanoc hecncirkelden deed het plotselinge opgewonden "contact, contact" van de asdic mij even verstomd staan, ik kon mijn oren haast niet geloven. Niet alleen dat het haast niet te geloven was, dat in die hele wijde uitgestrekheld van de Atlantische Oceaan een tweede U-boot verscheen waar er zo juist een ten onder was gegaan, moar ik wist tevens dat er stellig grote gedeelten van hel water in de buurt in beroering zouden zijn door onze schroeve n e n die van de Vanoc. De eeho was niet erg duidelijk, maar onze asdicman liet zich niet van zijn s tuk brengen. ,Het is a bsoluut een onderzeeboot-contact", rapporteerde hij. Te rwijl ik luis-

terde naar de "ping" werd de echo steeds duidelijker. Er bestond leen twijfel meer aan.

De mannen achteruit werden gewaarSChuwd om wat er maar op dit moment aan dieptebommen in de werpers en de ralls gehesen was In gereedheid te brengen en wij zetten de aanval in. Juis t dit ogenblik ve rkozen al onze precisie- Inst rumenten om te weigeren. Maar nu werd ons altijd zo ged uld ig volgehouden oefenen-voor-noodgevallen met rente terugbetaald. Ik berekende de aanvalstijd op een of andere primitieve manier en gal o rder tot vuren. Een serie van zes dieptebommen - al wal men op tijd klaar had kunnen krijgen _ ging de diepte in. Terwijl deze ontploften snelde de Walker ve rde r teneinde ruim te te verkrijgen om te wenden voor de volgende aanval. Juist toen we draaiden kwa m er een sein van de Vanoc: dat ons allen in opwinding bracht: "U- boot aan de oppe rvlakte achter mij". Een zoekllcht van de Vanoc priemde de duisternis in en ve rlichtte de U-99, die bewegingloos in het water lag. De stuksbemanningen van beide schepen kwa men in actie en de verblindende flitsen van de 4-inch stukken en de sporen van de kleinere wapens boden een groots schouwspel, ui vrees ik dat er van accuratesse geen spra ke was. Aan boord van de Walker heerste al gauw grote verwa rring bij de ka nons, want he t enthousiasme van onze gasten van de J . B. White kende geen grenzen. Ze hadden zich aangesloten bij de bevoorradingsploegen en lieten de voorraad grana t~ in z'n hoog tempo aangroeien, dat ze al gauw hoog opgeS'fapeld lagen op het dek e n de schutters ternauwernood hun geschut meer konden bedienen.

Gelukkig konden we spoed ig hel vuren staken. Een seinlamp aan boord vun de U-boot fli kkerde: "We are sunking" (sic!)

We hielden de U-boot terdelle in het vizier, voor het geval hij nog vechtlustig moch t worden, en maakten ons gereed om een sloep te strijken in de hoop een goede vangst te kunnen doen. Terwijl we daar nog mee bezig waren verliet de Ubootbemanning he t schip, en de U-boot ve rdween naar de bodem. Ik bracht de Walke r in een positie bovenwinds van de zwemmende Duitsers; zodra ze langszij kwamen werden ze naar binnen gehesen. De laatste man die over de railing kwam was kennelijk de commandant; hij had tenm inste zijn hoofdoftlcierspet nog op te rwij l hij naar de Walker toezwom.

We zouden er spoedig achte r komen, dal we inderdaad een belangrijke vangst gedaan hadden. De commandant was Olto Kret5Chmer, de "hoogste aas" van het U-boot wapen, drager het Ridderkruis van het IJzeren kruis met het eikenloof, en Duitslands top-scorer wat tot zinken gebrachte tonnage betrof.

Toen hij bij ons aan boord stapte ontdekte Kretschmer lot zij n ve rrassing dat hij zijn Zeiss kijker - een bijzondere, n.l. een van de enkele exemplaren die Dรถnltz speciaal had laten vervaardigen om zijn topmensen aan te bieden - nog om zijn hals had hangen. Kretschmer had steeds gezworen dat geen vijand ooit een voet aan boord van zijn schip zou zetten, en dat geen vijand ooit deze veelbegeerde kijker in handen

...n

De Duitse U-bootcomma1ldant verlaat HM S Walker

7

zou krij gen. Hij had zijn eerste belofte reeds ten uitvoer gebracht, en tracht te nu ook zijn kijker naar de bodem te doen verdwijnen. Maar hij was er te laat mee; nog net op het nippertje werd hij hem uit handen gerukt en na verloop van tijd kwam het instrument op de brug te:-t'Cht. waar ik hEm als mijn "oorlogsprijs" in beslag nam. Die kijker was verder de hele oorlog mijn onafscheidelijke kameraad, en droeg er het zijne toe bij om verscheidene opvolgers van Kretschmer diens lot te doen delen.

Bij de papieren die op sommige gevange n werden gevonden waren ook uitknipsels uit Duitse kranten waarin de lof gezongen werd van de U-boot mannen plus nog een document van groot belang. Het was een tekening van een convool met een U-boot midden tussen de schepen in, die van zeer korte afstand torpedo's afvuurde. De gezagvoerder van de J. B. Whlte kon bevestigen dat dit Kretschmer's tactiek was. Hij had nl. de U-D9 tussen de rijen van het convooi gezien, en was bezig geweest zijn schip te draaien in een poging de U-boot te rammen, toen hij door twee torpedo's tegelij k werd getroffen. Toen begonnen we te begrijpen, waarom onze wanhopige waa kzaamhe id geen succes had gehad zodra de aanval begonnen was. Alle schade was toegebracht door de U-D9 alleen, en die was midden in het convool buiten ons bereik! De andere U-boot was klaarblij kelijk degeen, die we de vorige avond gezien hadden, en die, na ons speuren te hebben ontweken, In volle vaa rt boven water was gaan varen om het convool weer in te halen, en zodoende zichzelf door het in 't oog vallende witte kielzog ve rraadde. We zijn er nooit achtergekomen wat er gebeurd is met de drie andere U-boten die volgens de gevangenen met hen samenwerkten.

Misschien dat wij hen van ons afgeschud hadden door onze scherpe koerswijziging In het donke r, zoals zo vaak gebeurde bij dergelijke ontmoetingen.

Bij dag word en was het mogelijk om vrij- uit seinen te wisselen met de Vanco, en tot onze intense VOldoening hoorden we dat het tweede slachtoffer de U-IOO was, onder bevel van Wa lker en de Vanco Schepke hadden gedwongen om aan de oppervlakte te komen. en dat hij gehoopt had bove n water te ku nnen ontsnappen, In de mening dat wij hem hadden opgegeven.

Bij deze gelegenheid werd weer eens duidelijk aangetoond hoe noodzakelijk het was om een U-boot meedogenloos en zonder ophouden op te Jagen e n aan te vallen - een taktiek waar bij ons altijd weer op gehamerd werd.

De laatste ogenblikken van de U-JOO waren van een grimmige dramatiek. Toen Schepke vanuit zijn toren de Vanco op zich ar zag stormen riep hij naar z'n mannen beneden: ,,'t Is in orde, hij mist ons en gaat achter ons langs". Ongetwijfeld werd hij misleid door de camouflage van de Vanco, want enkele seconden later vond hij op afschuwelijke wijze de dood, verple tte rd als hij werd tussen de boeg van de destroyer en zij n eigen pericoop-standaard.

Kretschmer liet slechts weinig los en lange tijd was het ons een raadsel hoe hij ons zo In de armen had kunn en lopen.

Had hij aan de achterzijde van het convool een rendez-vous wiUen hebben met de U-IOO, ol had hij getracht zijn kameraad te hulp te komen? Geruime tijd later kwam ik uit Kretschme r's eigen verslag van de gebeurtenissen de waarheid te weten, en besefte ik hoezeer het geluk met ons was geweest. De U-D9 had nl. a l zijn torpedo's verschoten en men dacht daar aan boord alleen nog maar aan een rustige tocht naa r huis en de ge bruikelijke opgetogen ontvangst daar.

Kretschmer had er In de verste verte geen Idee van dat hij ook maa r in de buurt was van een of ander escorte, en voer rustig boven wate r. HijzeI! was beneden, toen de Officier va n de wacht รณt de Walker, รณl de Vanoc plotseling In zicht kreeg en ijlings onder wate r verdween. Zoals gewoonlijk had ook nu de U-boot he t voordeel de tegenpartij het eerst te ontdekken, en was hij aan de oppervla kte gebleven, da n had hij waarsc hijnlijk ongezien kunnen ontkomen.

Door te duiken gal hij onze asdic de kans he m onmiddellijk te ontdekken.

Ke rtschmer's verslag maakte ook dulijelijk waarom ons eerste contact zo vaag was, dit moet tot stand gekomen zijn juist op het moment dat de U-boot bezig was te duiken; maar naarmate hij dieper kwam, raakte hij ook beter in 't bereik van de asdic en kon duidelijk worden geidentlliceerd.

Kretschme r zelf betreurt de beslissing van zijn Ofl. van de wacht om te duiken te n zeerste, een manoeuvre die lijnrecht Indruiste tegen zijn orders voor 't geval de vijand in zicht kwam. Maar die nacht was Kretschmer's geluk werkelijk In hat tegendeel verkeerd. Was he t wellicht een voorteken, dat de mascotte van de U-D9 een hoefijzer was me t de uiteinden naa r ondere n gericht, terwijl de Walke r ook een hoefijzer had, maar dan met de uiteinden naar boven? ( Vertaald uit Unlt ed Statu Na " . 1 Inllttute Proceedln,c.I.

8

{ :;.

MARINIERS Een lange jas, een brede pel, De schoenen goed in 't vet gezet, 't Geweer omhoog , de bies opzij, en drie aa n drie in lange rij , Zo gaan, zo gaan de Marin iersl

Geheel voorop, de stok met knop, De stormband om zijn glundre kop: Een kwiek ma joor, die zwaait en draait, Aisol hij bunders kore n maait.

Zo doen, zo doe n de Mariniersl

Dan de tamboers; hun rap gelrom, Rolt roflle nd uit voor de drom, Maar goed op tel, dal snap je we l, Wanl hierbij slaat hun eer op 'I spel!

Zo zijn, zo zijn de Mariniersl

De pijpers da n; hoor dat geil uit; Hoe ha len zij 'I er all' maal uit!

Hel galmt en gilt, soms woest e n wild, Totdat het opeens weer zachtjes trilt.

Zo doen, zo doen de Mar iniersl

't Vergeet niet licht dat mooi gezicht, Van Mari niers, in rijen dic ht, Zoals ik z'ee nmaal tege nkwam: De Irots, de roem va n Rotterdam, Dal zijn, dat zij n de Mariniersl B. A. van Mourik.

,

DE WERELD WAARIN WIJ LEVEN J. MAAS

Onze wereld VREDE OP AARDE zingen de christelijke volken op de wereld.

Naarmate hun jaartelling voortschrijdt zutlen vele enkelinl1en onder hen zich aJvrauen of dit een gebod, dan wel een wens, of alleen een blote vaststelling van een Jelt b.

Het laatste Ï$ dit jaar zeker niet het geval. Er is geen vrede.

Er is oorlog. Een gebod i3 het altijd, en een wens is het ook.

Het gaat er alleen maar om wie ter wereld het gebod trachten

Ie ,.especteren en wie de wens koesteren.

Wij, Nederlanders, wij leven van vrede. Als wij niet in staat zijn vrij de zeeën te bevaren, langs wegen die wij zelf kiezen, wordt onze ho.ndel$scheepvaart belemmerd. Ons land bezit geen grondstoffen. Alles wat Oll.! land nodig heeft aan "rondstoffen moet uit het buitenland komen. Niet zo maar ergens uit het buitenland, doch daar waar de IMgste prijs wordt ge vraagd. Wij verdienen ons brood, als volle, uit vrije handel.

Ten zij wij kunnen voortgaan dat te doen, verdienen wij minder brood (r.1der moeilijker omstandigheden. Voor ons land is vrede voor ons zelf, en vrede tussen anderen, een levensnoodzaak.

Daarom zijn wij van nature een vredelievend vo lk. Wij zijn niet vechtlustig. Wij weten dat zelf het best. Wij vinden het niet heerlijk om uit vechten te gaan. Vreemdelingen, die ons volk niet voldoende kennen, begrijpen deze karaktertrek niet.

Zij verwijten ons gebrek aan moed, ondernemingsgeest , I)f moreel, zoals dat tegenwoordig heet. Anderen, die ons volk wel kennen, weten dat ons ras er een is van stugge zeelieden en handige handelaars, die door perfect samenspel het land een plaats geven op aarde die veel belangrvker is dan een bevol king van tien miljoen mensen zou rechtvaardigen. Die plaats op aarde is ech ter geheel afhankelijk van de mogelijkheid om ons nationale samenspel te spelen. Da arom praten wij ))6S over oorlog als er waarden in het geding komen waarvan het gemis ons volksbestaan onmogelijk zou maken.

Onze vrijheid is van een dergelijke waarde. Nog feller wel licht dan enkele jaren geleden. Ind ien onze na t ionale vrijheid in gevaar zou komen, trekken wij vast en zeker ten oorlog.

Vrijheid is ons recht om zo te leven als door Nederlanders wordt geregeld. volgens Nederlandse wetten, die door v rij sprekende en handelende vertegenwoordigers van het Neder landse volk zijn vastgesteld.

Vrijheid is ons recht om persoonlijk vrij te zijn. Niemand mag ons oppakken, tenzij de wet dit goedkeurt, en de ,echtvaardiglleid van een dergelijke daad moet niet alleen worden vastgesteld, doch tevens worden aangetoond en bewezen.

Vrijheid is recht op het hebben van rechten. Rechten die voor een ieder gelijkelijk gelden. Wij, Nederlanders, vinden dat belang r ijk..

In

1956

Wij lIebben daar harde lessen geleerd. Wij hebben geleerd dat tienduizenden half vermoorde Nederlanders, die wij zeil, met onze eigen lIanden en met een deel van ons bloed hebben helpen bevrijden, en daarna in onze eigen schepen en hospi· talen hebben vervoerd en verpleegd, de rechtvaardigheid van onze zaak niet voldoende aantonen.

Wij hebben geleerd dat een verblijf in die landen, langer dan er blanken hebben gewoond op de Amerikaanse vastelanden, In Australië en Nieuw·Zeeland, om geen verbtijfsrecllt geeft.

Wij hebben geleerd dat het monument van wijs beleid, ZOals dat werd gevormd door volksgezondIleid, en welvaartsontwikkeling, aanwezigheid van recllt en veiligheid, niet goed genoeg was.

Het forum van de were ld, hoe dan ook, ten rechte of ten onrecllte, sprak tegen ons vonnis ult. Wij voerden toen dat vonnis eerlijk uit en begonnen met een schone lei.

Wij zullen echter onder gelijke omstandigheden waarschijnlijk weer uit vecll ten trekken. Omdat wij na eeuwenlang be· stuur menen een verantwoordelijkheid te moelen dragen voor de individuele bewoners van de land en die wij besturen en die pas willen overdragen wanneer de recllten van die men· sen, zools wij die zien, bij hen zelf in goede en eerlijke handen zullen zijn.

•

••

Wij zijn, langer geleden, tot oorlogen overgegaan omdat wij niet vrij op zee konden varen. Wti zu1ien onder ' identieke omstandigheden waarschijn lijk wederom uit vechten willell gaan.

Wij vocll ten altijd, s tug, lIardnekkig en koppig, wannee r ons eigen land werd aangevallen. Wij vocllten dikwijls wanneer een bevriend volk in moeilijkheden kwam.

Nimmer in de lange geschiedenis van onze onafhankelijkheid grepen wij naar wapenen om ten koste van onze buurlanden aan gebied te winnen.

Nooit, zelfs niel toen wij praktisch alleenheersers waren ter zee, trachtten wij anderen de normale rech ten van v r ije mensen, zoals die in die tijden golden, te ontzeggen.

Het is goed deze zaken bij de jaarwisseling van 1956 naar 1951 te overdenken. Want wij hebben in dit soort zaken een lange en zeer eervolle traditie, die ons een tweede natuur is geworden. ' Zelfs als wij anders zouden wUien, zou het ons moeilijk vallen. Waar wij zelf trots op kunnen zijn en waar anderen een garantie In kunnen vinden.

•••

•••

Nu 1956 opraakt, en 1951 staat te beginnen, willen veel mensen terugkijken op wat achter ons ligt, om daaruit een aanwijzing te vinden voor wat komen gl'l.a!. Bij deze jaarwiue· ling weten wij niet eells zeker wat er gebeurd is, in het afgelopen jaar. Het lijkt daarom moeilijker dan ooit te voorspellen wat er te gebeuren staa t.

Wij zijn uit vechten getrokken, overtuigd als wij waren van de rechtvaardigheid van onze zaak , toen een van onze gebiedsdelen, waaraan wij 1I0nderden ja"en gebouwd hadden, waar wij vooral in de watste tijd eerlijk hadden gestreefd naar eenzelf«e vorm van staats - en overtuigingsv r ijheid en -gelijkheid zoals wij die thuis hebben, ten swchtoffer dreigde te vallen aan boze mac/lt. Wij lIebben toen eerlijk getracht die machlen, die wij toen kwaad noemden, te verdrijven.

Het jaar begon met lange reizen van de toen nog vrij nieuwe regeerders van Sovjet-Rusland, de heren Boelganin en Chroeujev. De heren reisden toen rond als v red e·brengers, een taak waarvan zij zich op eigenaardige manier kweten.

Z ij reisden nMr India en naar Burma en predikten dat nu de tijd gekomen was dat kolonialisme ten einde raakte. Wel, zo zeiden zij, tracllten de ez-k.oloniale machten met andere mid-

9

•

delen hun invloed Ie behouden, doeh een ieder die lich daar le~ verzel, kon op OTlle hulp rekenen.

De reden voor deze l ooi werd du idelijk leen de ldde Ruulsche regeerders hun Nieuwjaarsboodschap ui tspraken tegen d e Opper-Sovjet in M oskou. ,.sommige mensen ", luidde een zin$nede uit de boodschap, "begr{jpen onze meer vredelievende houding lliel goed. Zij moeten er llU voor een, en voor altijd goed van doordrongen zijn, dat wij llooit zullen loslalen de strijd voor de overwinning van het communisme Er zal n ooit en nimmer eell i deologi sc he ontwapen ing '-:omen."

Bijna elf maanden Int er riep de spreker V(111 deze taal een gezelJ:ehap oon dip lomaten toe: " Tijd is aan C"lze ka.lt. Wij zullen ;ullie begrafenis' bijwonen."

No deze meer duidel ijke dan vriendelijke 10 0 1 k on waarlijk nie mand meer onwe tendheid veinzen. Het doel van. d e Sovjet-Unie is het t eweegbrengen van de vernietiging van Oe tce, terse buchaving en die te veroongen door een communutisch .slel.sel.

T och geloofden veel mensen, dat er wel zaken Ie doen z(,uden zijn met de Ru.sllen. Dit wa.s voornameliJ'-: een gevolg van een revolutie in het bewind. D eze r evolulle werd aangekondigd In het grote Ru ssisch Communisti.sche JXlrtij-con"res omstreek.s het eind van februari. Da.a r werd besloten dat gewapende oor log met de niet-communistische wereld niet langer onvermijdelijk is, doch dat de uiteindelijke communiatÎsche overw inning vast staat . Deze kan me t behulp van het parlementaire sIj steem van diverse landen worden bereikt.

Wat dit a lles betekent werd in 1956 meer dan du idelijk, doch het werd even d uidelijk da t de Russen in vele opzichten buiten de waard hadden gerekend. Hun nieuwe politiek br acht mede een formele afzwering van maarschalk Stolin. Hij im mers was d e man., die iedere kritiek op de Russisc h communi5U,che doctrine met de dood strafIe. T oen maanchalk Tlto verklaarde evenveel J oeg<nlaaf alJ: communist te zijn, werd hij uit de partjj gestoten el1 alle menllen die T ito- istische ideeën hadden, en binnen het bereik van StalIn waren, werden uiCgeroeid.

De nieuwe regeerder5 noemen dit thans openlijk m oord, en Stalin een misdadiger.

Dil zogenaamde Ti/ o-isten werd en in vrijheid gesteld. Het raak te bekend dat nationale tro/s binnen het kade r von het ccmmlmÎlti~che Itel.sel nie t la nger misdadig was. Vrijgelaten Tlto- is ten, die jarenla ng in Ru ss isch e geuangeniuen hadden doorgebracht, gInpen zelf5 weer aan het politieke le ven deelnemen.

T oen, il1 september, brak er een golf van stakingen ui l in Polen. Deze waren niet direct tegen het communi.tme als zodanig gericht, doch tegen de pure RuuÎ!che overheersing en uitzuiging va n het P ool5e land. Hct was een zui ver e uiting van Pools nationaal voelen.

Handig wbten nationaal pezinde communbten de toestand (onder hun leiding te brengen, en all hans op papier werd Pale n een onafhankelijke staat, waar RusJische troepen niet meer als bezeuinpstroepen van de builenlandse h ee rser, doch alJ: betalende ga,t zu llen ve rbl ijven.

AndeT8 liep het in H onga r ije. Daa r sloe" een identieke opstand door tot een volk,wens tot gehele onafhankelijkh eid, tot een verklaring oon principes die lijnrecht tegel1 Russi,ch communisme waren gericht.

De Russen sloegelI er ha rd . Waar comm un isme eenmaaL i.s geves ti gd, daar moet het blijven. H et communi.sme mo:?t zege -

vier en!

Dal deed hel, in H ongarije. Doch de daden d ie deze overwinning teweegbrachten vervuld en de we reld met afkeer.

Terwij l sin ds 1950 het communisme In d e West europese landen reed5 voortdurend aan aanhangers verloor, leed hl<l e r nu een grote nederlaag.

H et gevaar hiervan is dat de doelstelling, uitgesproken tildens het partij-congres van februari, n amelijk samenwerking met andere links-georiënteerde partijen op nationale ba.!ls, om zodoende lang~ parlemenralre weg va t te krijpen, modi ijker te bereiken zal zijn. H et iJ zeer wel mogelijk dal Russische fleren op het eerstvolgende pa ri ti - cong res besluiten dat oorlog een ,nellere methode is.

•••

De Russen hadden ook grote successen. H un machtigste suc ces is te dankeJl aan de ineen5tortin" van We.ster le invloed In het gebied van de Oostelijke Middel landse Zee. H et rommelde e r al lang. voornamelijk onder aanvoering van Egvpte, dat met Engeland een ve rdrag had geslote1l, dot Brlt ~e belangen In de zone va n het Suez- kanaal dermate

•

10

veilig sleide, dat de Britse regering har.r Iroepen op Cl/prul

te r ugtrok.

De Brlt,e t roepenmacht in de zone val1 liet Suu - kanaa l was daar bedoeld te zijn een 5tratcgische reserve, die cent ra al temidden van Britse belanpC'llgebicden gelegen, snel naar haarden van onru,t kon wo rden gedirigeerd. Deze troepenmacht had echter in de praktijk een belangrijk effect op de gehele toe.tand in het gebied van de Zuidoostelijke Middellandse Zee. In de eerste plaats snijdt hlt Suez - kanaal Egl/pte In twee delen. H et West elijke deel b ontwikkeld. Daar liggen de steden, en wonen de Egllpt enaren. Het Oaslelijke deel Is voorn.amelijk woestijn.

EglIPtische troepenvel'Jllaatsingen van West nOOT 0081 moes ten dus door de BrilSe linies heen, en als de Brillen het niet met deze verplaatli ll gen eens wa r en , zouden zij gemakkelijk te stoppen zijn.

In de tweede p laats stond de voor W est-Europa onmbbare Inlernafionale vaarweg, die het Suez-kanaal Is. onder voortdurende veil!pe bescherming. Met het vertrek van de laotl!e Britse troepen omSlreeks april, lag en de weg naar het Oosten peheel open, en h et Suez - kanaal voor het grijpen. De mogel ijkheid dat oorlog tussen Egllpte en Israël weef Z01l opleven, werd In het Westen duidelijk toen beide partijen op de meest handige manier trachtten cp de tweede hands markt aan wapenen te komen.

I edereen herinnert zich nog wel het schandaaltje vlln Z.g. tractoren d ie tanks bleken te zijn.

Er was echter een drie-landen overeenkomst, tussen Amerika, Engeland en Frankrijk om de militaire macht door middel van beperkillg van wapen l everanties, in die gebieden, in. evenwicht te houden. Egllpte vond het dus moeilijker om In het Westen, dat eerl ijk il1 die pebleden hernieuwde oorlog wilde verhinderen , aan wapenen te komen.

Het vond in de communis tisch e landen willige verkopers, en spoedig begonnen grote leveranties van wapenen uil T sjechoSlowakije il1 Egllpte aan te komen.. De schattingen van de hoeveelheden lopen ver uiteen., doch we kunnen wel aannelIIen dal in de zes maanden d ie ve rliepen tussen het ve rtrek van de laatste Brit se troepen, ill november evenveel of meer we rd ontvanpen dan de Egllp! ilche strijdkra chten totaal tevor en bezaten. ne toestand spitste zich dan ook zcer mei toe, en schermutse ling volgde op gevecht aan I sraël's grenzen.

Het kruitvat kwam tot ont ploffing toen het du idelijk werd dat de betaling voor de ontvangen wapenen zou betekenen. dat EglIPte alleen maar voor bankroet gevrijwaard kon blijven dan k zij goeder tierenheid van de communistische landen.

Wat dat betekent weet iedereen en het We5ten vond het dus minder aantrekkelijk om nop meer geld in Egllple te investeren. Een toezegging voor finonci/!Ie hulp b ij de bouw van de A ssocan-dam, die welvaart in het land moe.t br engen, we rd herroepen.

Zoals wel meer gebeurt in landen die door één man worden geregeerd, nationaliseerde Egllpte als tegenmaatregel t egen deze "onv r iendelijke" daad het Suez-kanaol. Dat lliet alleen.

H et conflsceerde l evens grote hoeveelheden wapens en OOTlogsmaterleel die Engeland onder bescherming van het AnploEl11Ipt Îsch verdrag had opgeslagen In de Suez-kanalll zone. bra/i! besloot hierop dat hct o,nwijs zou zijn te wachten tot Egl/pte alle buurlanden van Israël zou hebben bewapend om dan met h en samen een pecoördineerde aanval te beginnen.

H et sloep toe. Engeland en Fra nkrijk bang dat deze kleine uorlop als een kettingreactie andere Arabische landen lot vechten zou b rengen, namen actie. Zij hadden meennalen aangekondigd dit te zullen doen.

H oe er ook over deze actie wordt geschreven en gesproken, tot de pevreesde ketting react ie kwam Ilc t niet. De vechtpartij was spoed ig ten einde. Er heerst nog steeds techni,ch vrede op de wereld.

•• Deze nogal dro"e opsomminQ van gebeurtenissen was nodig om lOt het belangrijke punt van /956 Ie komen.

Een oorlap komt namelijk nooit alleen, en bijna iedere oorla" begint per ongeluk.

De gf:beurtenissen 111 het M idden-Oosten gebeurden tegelijkertijd meI de gebeurtenissen in Polen en H ongarije, toen Rusland wel tot de on tdekk ing moest komen. hoe ..onbetrouwbaar" de satellIetla nden zijn. De bijzondere zwa/Cle van het ccmmunlstlsche kaartenhuis werd allerduldelijk.st gedemonstreerd.

H et is natuurlijk allemaal giswerk, en het Is zeer wel mogelijk dat ome veronderstellingen volkamen '!laak de- waarheid

NIEUWS

- DRUPPELS

De laa ill te

DE

directeur van de Haarlemse scheepsbouw Maatschappij was ee •• zenuwachtig man, let wel, we zeggen : een zenuwachtig man, want hij Is het nu helemaal niet meer, terwijl ook dat "was" hCt!J goed verstaan moet worden.

Feitelijk was 't niet anders dan gelegenhcidszcnuwcn, zenuwen, die ons allemaal wel eens parten kunnen spelen wanneer cen belangrijk feit te gebeuren staal en wij niet goed kunnen overzien hoe het al zal lopen. Vooral a ls wij met een zeilde gebeurtenis eens behoorlijk pech hebben gehad en met angst en vrezen een dito noodlot boven ons

wo,

hoofd den hangen.

Maar 7:ledaar - we zelden het reeds - de zenuwen van deze directeur zijn reeds lang geweken. Op het moment, dat de mijnenveger "Woerden" van zijn scheepswerf in het Spaame gleed. werd hij weer de normale man. De geluIdsverste rking heert zijn opgeluchte wcht over heel de werf uitgedragen . ... Dat ging even gesmeerd; wat een verschil met de tewaterlating van de mijnenveger "Steenwijk", die me daar een halve dag bleef vQstzJtten; om je als directeur en gastheer letterlijk van ellende op te schaften.

Nu, op de 28ste november, kon het glas champagne tier gedronken worden; nu konden er daverende speeches worden afgestoken: nu kon de ontspanning hoogtij vieren. De "Woerden" lag te water .. . . daar, vlak achter Hr. Ms. Meppel, die enige uren tevoren In dienst was gesteld.

En wij van de Koninklijke marine dronken de champagne even fier mee. Ook wij hielden daverende speeches en ook onze ontspanning vierde hoogtlj. Want het was niet alleen die soepele tewaterlating, die ons tevreden stemde. Het

was tevens de tewaterlating van de laatste van twee-en-dertig, de laatste doop dus en voorlopig ook de laatste burgemeestersvrouw, die wij de traditionele woorden hoorden uitspreken.

Nog enkele maanden en dit bouw-object zal voltooid zijn. Dan zullen de Nederlandse werven, onze Amerikaanse vrienden en het bureau ABOMIJ de vlag kunnen uitsteken. Twee-en-dertig kustmijnenvegers. gebouwd In nog geen vijf jaren tijds, geven daar alle recht toe. Een hyper moderne veegvloot staat de Koninklijke marine dan ten dienste.

Mijnenvegers, die wij te n doop zagen houden, mijnenvegers, die wij in dienst zagen stellen, mijnenvegers, die wij dan zullen bemannen.

De echtgenote van de burgemeester va n Woerden heeft ' t voor het laatst gezegd en wij herhalen 't: "Een behouden vaart, onder God's beste zegen".

Hon ... rije

Het Is algemeen bekend, dat de cantinewinsten, waar en in welk percentalle ook gemaakt. ten goede komen aan de marine-man zelf. Van deze winsten worden doorgaans gezellige avondjes bekostigd, die de marine-man dan zijn portemonnale thuis d oet houden en waarbij hij zich dan tegoed. kan doen aan allerlei vochtige en niet-vochtige geneugten, die de tong, ja zelfs het hart kunnen strelen.

"er\'ol« va n paA"lna 10

zvn. Een ding is echter zeker. De communisIelI voelen zich door tegenslande-rs omringd. Zo de UUlard is vertrouwt hij zijn gasten. De Ruuen zijn voorldurelld ongerust over eventuele daden van de hen omringende andersdenkende stalen.

Zij we-rden bl::ng dat het Westen deze grOle moeil ijkheden wilde uitbuiten. Zij begonnen met wapenS te dreigen.

Het Wes len, zich bewust dat de hele ellende In de Middel· landse Zee begonnen UUlS mede dank zij RussilJch gewroet, dreiade lerug en het leek also/ cr kans op grote oorlog wa s.

Dit was er misschien wel, in zoverre dat een paar ernstige fouren een der beide partijen tor een daad Iladden kUllnen brengen, die, hoewel niemand lier. zo wilde, tot oorlog zou zijn onlaard. Niemand wilde dat echter. Omdat het Westen geen oorloa meI Rusland wil. Het wil dat nu niet, en ook niel in de loekomst.

Indien er dus oorlog komt, zal dat zo zijn omdat de Ru s~en beginnen. De toestand vandaag is zo, dat eell dergelijke oorlog Sovjet-Rusland vernietigen zal.

Daarom "UXl1 cr volgelI' alle wellen van de rekenkunde geen kans op grOle oorlog. DGarom zal er voorlopig get>ll grote oorlog zijn. Tenzij iemand het hoofd verliest. En er niet meer ongelukken gebeuren zools hiervorcn omschreven.

Vooral in de afgelopen Sinterklaastijd hebben de marine-mannen dit weer Ilan de lijve kunnen ondervinden. De çantlne winsten brachten overal surprises op tafel, die doorgaans wel enige naam mochten hebben. De winstmarge op bier, limonades en koeken mag dan gering zijn, naar verloop van enige maanden kan men er wonderwel Sinterklaas van spelen.

Dit was bijvoorbeeld ook in Doorn het geval. U weet wel, daar waar het opleIdingskamp van de mariniers de naam van Van Braam Houckgeest-kazerne draagt en waar in de !raale cantine dagelijks heel wat wordt omgezet om een ieder naar believen en zijn katje te bedienen. Vijf duizend gulden waren voor het SInt-Nicolaasfeest ter beschikking e n met zulk een bedrag d oe je wel wat.

Maar hoor nu, hoe dit geld werd aangewend. Juist was de Sinterklaascommissie doende om op papier leder pakketje te vullen met een suiker korpsembleem, een chocolade korpsvaandel en een marsepein gala-uniformpje of - hetgeen nog nooit gebeurd was - de ma r iniers zelf begonnen zich ennee te bemoeien. "Wij stellen hel op prijs een dergelijk pa kket te ontvangen", zeiden ze, "maar er is iets wat we nog meer op prijs zouden stellen". En toen d aarnaar gev raagd werd kwam spontaan als antwoord: "Besleed dit geld aan de vluchtelingen van Hongarije: zV hebben dit geld momenteel meer nodig dan wij een Sinterklaaspak· ket".

En 1.0 gebeu rde het ook; vijfduizend gulden ging vanuit de cantlnekas direct naar de Hongaarse vluchtelIngenzorg.

Waaraan wij dan op deze plaats willen toevoegen, dat dit een geste Is, die ons met trots vervult. Me t trots voor de mar iniers van Doorn, d ie de werkeltjke Sint- NIcolaasgedachte niet beter tot uiting hadden kunnen brengen.

w.

L.

De kans op kleine oorlogen is echter groot. De onlwikkeling van de wereld in de lo:o.tste paar jaar heeft krachten vrijgemaakt, die in bepaalde groeperingen eell ontplo//ing onvermijdelijk maken. Wij moeten ons op dit punl vooral geen illusies maken. Het is een communistische lee-rsteillnu, en taak , om dergelijke mHplo/bare groeperingen teweeg te brengen. Zij zullen daarvoor geld noch moeite sparen.

••• Wij, Nederlanders, hopen, getrouw o:o.n onze Iraditie, dat het zcver n lct komen zal.

Wij winnen land met eigen vernuft uit eigen arbeid. Wij hebben het daarmee eigenltlk te druk om ons met andermans zaken bezig te 110uden. Doch onze tradille is vrijheid en vrede. Mocht een van belde in gevaar komen, dan zijn ook wij bil het con/liet belrokken. Daarom kunnen wil onl gelukkig prijzen In ,taat te zijn met een praktisch nieuwe vloot zee te kiezeIl, en een he-rboren leger en luchtmacht te be-

zitten.

Wü hebbell maclltige en Irouwe bondgenoten. Wij troelHen. de bande n meI hen voortdurend Ie ve-rsterken.

D~rom gaan wij het jaD.r J957, dtlt een moeilijk jaar zal zijn, met vertrouwen tegemoet, In de overtuiging dat onze zaak eelt Goede zaak b , wo:o.rd om gediend Ie worden.

11

.JANUARI

MEI

Ollderzeebool . }tlfJl-T ,.Rotterdam" leerd Ollder grole be/aflg,telliNg t ol

woter oelOten

FEBRUARI

.J U N I Bij felle 1..-0,.

~'eTtrok

Hr. MI!,

toryledoboot·

jager KorU"{ltJT mlOr Nederl. Nieuw Guillefl

MAART

Vice Admirnu/ A. de 80011 dr-oeg zUlt !I(IINie tKlII

lJC1;clltebbt'7

{lel' Zee,trijd. kl'ul'litclI 01l6' (UI" Vief:.

Admiraal

F. T. Bllrghard

APR I L

Bij eeN KOllinklijl: bezoek (Uit! AITI3If1rfMIII t.'Orm de de Koni"klijke

marine de ercwache

.. U L I

SEPTEMBER

Vice AdmiraaL U . H. 1.."

P róppcr OM'· oo(lrdae de /rllletie 1Itm Be. velhebber der Zeeet rijli. kT(lch t en

OCTOBER

(l-O/dUI 5 bezoch t O.m. S tockholm

AUGUSTUS

De pruidcll t J.."berw bezocht per kOllill!1"'oep Hr. MIJ. knli.!er De Ruyter 00 11

NOVEMBER

Het klutste

(re[JO: t.'(, ... de

rooldierk'~.

H r. Ms. L-yllZ, 1rriveerde in Nederkn,d

DECEMBER

INE ISSEN

De f 611te mijnenveger ;n de serie vtm .ft. Hr. Ms. Rhellen, werd in dieN$t geete1d

•

Naar de Zuidpool

, 1000

2IJOO

km .

H OEWEL wij, In ons landje aan de Noordzee, maar zelden . eens een goed pak sneeuw krijgen rr..::t Kerstmis, is het begrip Kerstmis loch voor velen gebonden aan een wiHe wereld. Daar de kansen ongeveer 10 tegen I zijn, dat u geen witte wereld zuil zien als u dit blad ter hand neemt, willen wij u in gedachten meenemen naar een land waar men altijd een witte Kerstmis heen. De Angelsaksen hebben het Antarctica genoemd, bij ons wordt het met de naam Zuidpool aangeduid. ' Zoals u bekend zal zijn, wordt er in het Zuidpoolgebied, In verband met het internationale geofysische jaar, een grote activiteit ontplooid. Daar de periode waarin wat kan worden gedaan, in dit gebied beperkt blijft tot een paar zomermaanden. die hier lussen hall december en eind februari vallen, was het zaak tijdig van Ie voren met de nodige voor bereidingen te beginnen.

De Amerikanen, die het een en ander grootscheeps hebben aangepakt, hebben de teehnlsche uitvoering van het onderzoek opgedragen aan de U.S, Navy. Voor de expeditie, die de naam "Operation Deepfreeze" heeJt gekregen, is het volgende programma opgesteld.

Eerste tue (l955-'56 t. Overbrengen van mensen en materiaal. Inrichten van een basis (Littie Ame rica) aan de Ross Zee en een vliegkamp aan de Me Murdo Sont. Voor berei dingen treffen voor het inrichten van een kamp in Mary Byrd land en aan de Zuidpool.

Voor het kamp in Mary Byrd Land zal een tractorgroep 1000 km het land Intrekken om een plaats vast te stellen.

Het kamp aan de Zuidpool zal meI behulp van vliegtuigen worden ingericht.

Vliegtuigen :r.ullen voorts uitgebreide verkenningen uitvoeren. Eind februari :r.ullen de schepen, die de expeditie hebben overgevoerd. de terugreis aanvaarden. Overwinteringsploegen van 60 man elk zullen te LiltIe Amerlca en Me Murdo Sont achterblijven.

Tweede fase (1956-'57), Nieuwe aanvoer van mensen en materiaal. Het In gereedheid bren Ren en bemannen van de wetenschappel ijke kampen in Mary Byrd Land en aan de Zuidpool. Een derde groep zal In het basiskamp Ie LitUe Amerka uchlerblijven.

Derde fase (1 951-'58. De overwinteringsgroepen zullen worden afgelost.

Vierde rase (1958-'59), De wetenschal)pelijke groepen keren terug naar Amerika, Vlieg"lulge n hebben een belangrijke Luk. Expedities naar het Zuidpoolgebied bieden nog meer moeilijkheden dan tochten die de Noordpool tot doel hebben.

14

Vooral ook voor vliegtuigen Is hel gebied ontoegankelijker.

Treft men bij de Noordpool een bevroren zee omringd door land aan, bij de Zuidpool heeft men te maken met ct!n enorm, met ijs bedekt. eiland met een d iameter va n ongeveer 3500 km en bergen die tot een hoogte van 4500 meter oprijzen. De Zuidpool zelf ligt op een plateau van 3000 meter hoogte.

Terwijl het reeds in de jaren twlnUg mogelijk was over de Noo rdpool te vliegen, door gebruik te maken van vliegvelden op het vaste land of op nabij de pool gelegen eilanden, moes ten vliegtuigen die het Zuidpoolgebied wilden overvliegen, per schip worden aangevoerd.

Deze moeilijkheden, verbonden aan het onderzoek van het Zuidpoolgebied bestaan nog, met één uitzondering: de Amerikanen zijn er In geslaagd vliegtuigen naar het Zuidpoolgebied over te vliegen. In december 1955 vlogen Iwee Neptunes en twee Skymasters va n de U.S. Navy van Nieuw Zeeland naa r een van te voren geprepareerde landingsbaan In het Zuidpoolgebied.

Ofschoon vliegtuigen dus thans door de lucht konden worden aangevoerd, voor de rest bleef a lles bij het oude: zowel de mensen die de landingsbaan moesten prepareren, a ls de werktuigen, brandstoffen en hulpmiddelen, werden per sehlp aangevoerd. De Amerikanen hadden trouwens ook met hun schepen nog vliegtuigen meegebracht, drie hellcopters en vier eenmotorige ..Olter"-vliegtuigen, gebouwd door de Canadese de Havllland fabr iek. Terwijl de grote vliegtuigen werden gebruikt voor lange-afstand verkenningsvluchten In 10 vl uchten werden ruim twee miljoen vierkante kilometer van dit wille land verkend - werden de kJelnere vliegtuigen gebruik t voor detail verkenningen en hel overvliegen van materiaal en uitrusting voor de hulpbases. De hellcopters hadden reeds goede diensten bewezen door de schepen bij het aanlopen van het land Ie assisteren.

Dat het vliegen aan de Zuidpool gepaard gaat met moeilijkheden en gevaren, moge blijken uit het volgende.

Van de vier "Otter"-vliegluigen verongelukte de eerste die was uitgeladen a l direct na de start. Gelukkig vielen er geen mensenlevens Ie betreuren. Van de drie overige werd er een bij het uitladen zodanig beschadigd, dat het niet meer kon worden gebruikt Een met skl"s en wielen uitgerusl "Otter"-vl!egtulg, dat had geholpen bij het inrichten van brandstordepots voor het kamp in Mary 8yrd Land, was op de terugweg nDar LlttJe Amel"lca, loen het terecht kwam In de gevreesde "whlteout". Vliegende bij een bedekte lucht over een wit sneeuwlandschap vervaagl dan alles. Er 7.ijn gecn schaduwen of nuances meer, Het is of je in melk vlieg t en blindvliegen Is het enige antwoord. Onder deze omstandigheden vloog het vllegluli, dat vie r passagiers aan boord

had, tt'gt'n een berg aan. De ovt'rgebleven Ouer, die op zoek was gegaan, vond het wrak va n het vliegtuig zes dagen later, maar er waren geen mensen bij hel wrak. Op een sein van de vlieger starUe cen helicopter, die bij het wrak kon la nden en vervolgens de sporen volgde die van het wrak weg leidden. De vermiste mense n, die gelukkig allen ongedeerd waren gebleven, werden opgespoord e n naar hel basiskamp gebracht.

Ook de Britten hebbe.n grootse planne n Ook de Britten zullen bij de exploratie goed vertegenwoord igd zijn. Oe ,. Britis h Commonwealth 1'rans-Anta retic ExpedItIon" Is van plan een overlllnd doorsteek van het vasteland te maken.

Een 3000 km lange tocht, waarbij de Engelsen zullen starten van Vas helbaal aan de Wcddell Zee, tel'wijl de Nieuw Zeelanders, onder leiding van SIr Edmund Hillary, de bedwinger van de Mount Everest, aan het tegenovergestelde einde, van de Mc Murdo Sont. zullen starten, teneinde depots In te richten en de Engelsen o p het laatste gedeelte van hun tocht. te assis teren.

Voor een dergelijke tocht zijn heel wat voorbereidingen nodig. In het afgelopen jaar hebben derhalve ook de Britten niet stilgezeten.

In november 1955 begaf het motorschip "Theron" z.ich op weg om aan de Vhaselbaai cen kamp In te richten. Het schip is speciaal gebouwd voor operaties tussen het d rijfijs en aan boord bevonden zich, naast a lle rlei uitrustingstukken - waaronde r hutten en vl vres voor twee jaar _ twee van drijvers voorziene Aus ter- vliegtulgen, waarvan een onder een dekzeil en een in een kist. en 300 drums benzine.

Bij het eilandje Zuid-Gcorgia werden de vleugels aan één van de Austers bevestigd, daar gehoopt werd, dat het vliegtuig goede diensten zou kunnen bewijzen door het schip een goede koers tussen het drijfijs te wijzen. Door het vele dr ijfijs bleek het tensloUe moeilijk een startplaats voor het vliegtuig te vinden, doch tenslotte werd cen open stuk water van 300 mete r lengte gevonden en kon het vliegtuig, ged urende een vlucht van S~ uur, het schi p de noodzakelijke aanwijzigingen geven. Doch het duurde nIe t lang of het schip liep weer vast en nu was het de helicopter van de zich In de nabijheid bevindende Bri tse nelt.cnlegger H.M.S. "Protector" die redding bracht, door het schI p de weg naa r open Pinguins lielen zich rustig fotograferen

• De operatiebasi3 van de

e.rp~ditie

aan de Zuidpool

wa ter te wijzen. In Vahselbaal assisteerde de Auster bij het zoeken naar een geschikte plaa ts voor het kamp. Het vliegtuig kreeg vervolgens ski's en cen 300 meter lange sta rtbaa n van sneeuwen kon zodoende nog een aantal foto- en verkenningsvluchten maken, voordat het schip door de s lech ter worde nde toestand van hel Ijs gedwongen werd zijn ligplaats te verlate n. Terwijl acht man In het inmiddels opgerichte kam p achterbleven. keerde de rest van de expeditieleden met het schip naar Engeland terug. Ook voor deze expeditie werd nu een "Olter"-vllegtulg aangeschaft, dat uit Canada werd overgevlogen, beproefd, van een "Sarah"-InstalIatIe voorzien, gedemonteerd. In kisten verpak t en aan boord van het Deense expeditieschip Magga Dan gestuwd .

Nieuw Zeelanders kochten een "Beaver", een kleine r broertje van de Otter. He t Is de bedoeling dat de Otter de Engelsen zal assisteren bij hun tocht naar de Zuidpool. Als de Magga Dan in de Vahselbaal Is aangekomen en de Otte r In elkaar gezet, zal de eerste taa k van dit vliegtuig zijn, het inrichten van een depot 300 mijl landinwaarts. Daa rnaast zal he t dan verkenningsvluchten uitvoeren en trachten een goede route te vinden voor de grondploegen. In november 1957 hoopt de expeditie haar doorsteek over de pool aan te vangen, waarbij de Otter naluurlijk ook weer assistentie zal verlenen.

Als de grondploeg dan in de nabijheid van de pool Is, zal de Otter verder vliegen e n contact maken me t de Nieuw Zeelanders bij hel Mount Albert Markham Depot. Het kan dan gegevens betreffe nde de te volgen route overseine n naar de expedillelelder, dan wel terugvliegen en de overlandgroep bij de verdere tocht daadwe rkelijk assiste ren. Ook de Austers zullen weer van de partij zijn, doch die zullen waarschijnlijk meer voor hel kust we rk worden gebruikt Op het moment dat dit wordt neergeschreven zal de Magga. Dan zijn tocht aanvangen. Als u hel tijdschrift In handen krijgt, 1.:ullen de expeditieleden misschien reeds In het witte continent zijn aang('komen. Voor hen zal het, on• danks het reit, dat zij zich In het hartje " van de zomer bevinden, zeker een witte Ke rstmis zijn.

•

Ij

Kent U de Sterrenhemel?

••• •• ••• • ••• •• •• •• ••• •

D

E tijd, dat de sterren in de nacht M:t enige navigatiemiddel voor de zeeman uitmaakten !iot al joren ~chter ons. Nu zal niemand willen beweren, dot

onze moderne ht<rpmiddclen, die het onder alle omstandigheden mogelijk maken precies te bepalen waar

we ons bevinden, geen grote verbetering betekenen, maar het is tach wel jammer, dat daarmee de kennill' van de sterrenhemel zo st.·T k op de achtergrond is

geraakt.

•

**

T)e meesten van ons zien nog wel. in een heldere nacht, met ontzag op naar de altijd

weer

indrukwekkende

pracht,

maar wic kent nog de vele sterrenbeel-

den en weet ze dadelijk te vinden'~ Toch kunnen zich omstandigheden voordoen waarin een beetje kennis op dit "ouderwetse" gebied een groot gemak betekent. Bovenal echter: sterrenkunde is, zelfs wanneer ze allee n maar met het blote OOg wordt bedreven een interessant e n 7,clfs fascinerend vak.

Al in de alleroudste perioden van menselijke beschaving heeft belangstelling voor de sterren bestaan, een belangstelling die veelal gericht was op de wens. door nauwkeurige bestudering van de sterren, de toekomst Ie kunnen voorspellen.

Dit aspect zullen we hier volkomen buiten beschouwing laten. Een overblijfsel uit ..Ue oude tijden echter, dat wij nog altijd gebruiken Is de verdellng van de sterren aan de hemel In groepen, die we sterren beelden noemen en waaraan dikwijls zeer romantische namen zijn !Iegeven.

Namen als Grote Beer, Kleine Beer, Zwaan, Zuiderkruis enz. zijn ledereefl nog wel bekend. Vele andere echter behoren zeker niet meer tot het gemeen-

,,,,,,,.

Voord!lt we e r toe overgaan U te ver-

tellen welke sterrenbeelden u in de verschillende maanden vap het jaar aan de hemel kunt zien, willen we echter toch nog even bij een paar algemene onderwerpen stilstaan, zonder daarbij tot een echt wetenschappelijke behandeling van de sterrenkunde over te gaan.

Wa t lijn s terrenbeelde n eigenlijk?

Aanvankelijk zocht men betrekkelijk willekeurige Clguren, gevormd door held"erc s ler!".!n, die gemakkelijk in het oog s prongen e n onthoude n konden worden. Kleinere sterren werden daar , na bij de zo gevormde figuren ingedeeld en vooral in de grote ontwikkelIngsperiuden van de wetenschap heeCl men vaak met ongebreidelde fantasie de sterrenbeelàen vere nigd in ingewikkelde voorstellingen die betrekking hadden op de naam die aan het beeld was gegeven.

Op de vraag of de sierren van zo'n sterrenbeeld ook inderdaad iets met elkaar te maken hebben is het niet zo eenvoudig een antwoord te gcven. Dik wijls zijn ze op volkomen willekeurige wijze gecombineerd, maar c r zijn ook gevallen waarbij s terrenkundigen uit 6nze tijd, bij zorgvuldige metingen tot de conclusie kwamen, dat de sterren van sommige beelden zich b.v. onderscheidden door gemeenschappelijke beweging door de wereldruimte. Jn het algemeen echter is van een werkelijk bij elkaa r behoren geen sprake. De ster renbeelden vormen echter nog altijd

16

••

voor de amateur cen eenvoudig middel om zich aan de sterrenhemel te orit!nten en als zodanig zullen we er dan ook In deze artikelen gebruik van maken.

Soorten van hemelJleha men We hebben tot dusv(!rre zonder meer over "sterren" en "sterrenhemel" gesproken. maar moeten er toch wel even bij s tllstann, dat niet alle hemellichamen die we kunnen waarnemen de naam "sier" dragen. Voor de astronoom \s een ..ster" een hemellichaam, dat zeUstandig licht uitstraalt. De zon is, sterrekundig gesproken, dus een "ster", die zich alleen van de andere sterren onderscheidt doordat ze zich zo dicht in onze nabijheid bevindt. Alle andere sterren zijn zo ontzaglijk ver van ons verwijderd. dat ze, althans met het blote oog gezie n, zich niet ten opzichte van elkaar aan de hemel bewegen. Dit maakt ze juist zo geschikt om e r plaatsbepalingen mee te verrichten.

Naast deze "vaste" sterren zal een aandachtig waarnemer al spoedig een aantal hemelUchamen ontdekken die wél voortdurend hun positie aan de hemel veranderen en die men vroeger daarom ~d waal sterren" noemde. Tegenwoord ig spreken we liever van "planeten" omdat wc hie r met lichamen Ie maken hebben, die niet zelf licht geven, maar iie al.l een zichtbaar worden als het licht van de zon er op valt. De aarde 'lehoort zeI! ook tot deze klasse e n heeft met de anderen gemeen. datzc zich allemaal in banen rond de zon bewegen.

Om de planeten zelf kunnen weer kleinere lichamen bewegen, die satellieten of manen worden genoemd. De aarde heeft één maan (zolang wIJ er tenminste zelf nog niet een kunstmatig aan hcbben toegevoegd), e n is daarmee, in ve rgelijking tot de andere planeten vrij karig bedeeld, want de overige hebben e r meestal meer dan één. Voorlopig echter zullen we ons verder alleen met échte sterren bezighouden.

Grootte-klasse n Vrijwel eve n oud als indeling in sterrebeelden Is hel toekenne n van g rootleot helderheidskiassen. Ook dit ging aanvankelijk heel eenvoudig: de helderste sterren kregen "grootte I" toegewezen; iets zwakkere 2 enzovoorts tot en met grootte 6, waarmede de nog juist met blote oog zichtbare sterren werden aangeduid.

Toen later nauwkeurige metingen van lichtsterk ten mogelijk werden, kwam men tot de ontdekking, dat elke grootteklasse 2,5 keer helderder was dan de volgende. Men ging ,er toen toe over, op grond van de metingen ook grootteklasse 0 (dus zeer helder) en zelfs negatieve waarden in te voeren en bovendien een nodere onderverdeling me t behulp van decimalen. Intussen is het echter nog altijd zo, dat iemand met ogen van normale lichtgevoeligheid de

sterren tot en met grotte zes kan waarnemen. Bij zes houdt de reeks grootteklassen echter niet op, men gaat door met 7 enz. maar dan betrelt het sterren die alleen met behulp van kijkel'S of met behulp van foto's waargenomen kunnen worden.

Hoe veel ste rre n ka n men zien?

Wanneer men iemand de vraag stelt, hoeveel s terren er naar zijn schatting op een heldere avond te zien zijn, dan is zijn antwoord meestal: "Ontelbaar" ot " milj~nen ". Het merkwaardige is, dat dit een geweldige overschatting is.

Wanneer we alle stel'ren tot en met de zesde grootte die op belde halfronden aan de hemei voorkomen bij elkaar teilen, komen we tot een aantal van rond 4000. Wat U op een bepaald ogenblik, als U naar de hemel kijkt, kunt waarnemen, zijn er dus ten allerhoogste tussen 1500 e n 2ooo!

V erband

tus~n

sterre nhemel en Jaargetijde Voordat we nu gaan kijken welke sterrenbeelden we aan de januari-hemel kunnen zien, rest ons nog de vraag te beantwoorden, hoe komt het dat we In de verschillende jaargetijden niel steeds hetzelfde gedeelte van de hemel zien.

De oorzaak hiervan is, dat de aarde in de loop van een jaar zijn baan om de zon beschrijft, zodat wij a.h.w. de zon steeds tegen een ander deel van de hemel zien.

Aan de ene kant waar de zon s taat kunnen we de sterren niet waarnemen, omdat ze volkomen overstraald worden.

Het minst veranderlijk in dil opzicht is de Noordelijke hemel, waar het voornaamste verschil is, dat sterren die zomers vlak bij de horizon staan, 's winters vrijwel recht boven ons hoofd s taan, en omgekeerd. Aan de zuidelijke hemel echter komen steeds andere sterrenbeelden te zien.

De Noordelijke w interhemel De draaIIng van de aarde om haar as nemen we aan de sterrenhemel waar, doordat alle sterren in de loop van de nacht cirkels schijnen te beschrijven rond een enkel vast punt, dat we kunnen beschouwen als het snijpunt van het verlengde van de aardas met de (denkbeeldige) he melbol waartegen we alle sterren a.h.w. zien afgetekend.

Vlak bij dit punt bevindt zich een ster van het sterrebeeld Kleine Beer, die de naam van Pools ter draagt en in de loop van de nacht niet van zijn plaats komt. Het is geen bijzonder heldere ster (grootte 2) maar met enige oefening Is hij betrekkelijk gemakkelijk te vinden. Zeker Is dit het geval, wanneer U tenminste het allerbekendste sterrenbeeld, De Groote Beer eenmaal heeft leren kennen.

Het ligt dus voor de hand om allereer.o t met dit laatste sterrenbeeld kennis te maken. U zult het, op een heldere avond

In Januari, omstreeks 8 uur 's avonds gemakkelijk kunnen vinden. wanneer U althans enig idee heeft van de rich· tinf waarin zich het Noorden bevindl Aan de Noordoos telijke hemel zult U zonder moeite de heldere sterren van de Grote Beer ontdekken, In de stand zo~ als die in figuur I is aangegeven.

I

~ ~

,

I

•

.

",

I •

~'

. fig.

Trekt U nu in gedachten een lijn door de bovenste twee sterren en verlengt U deze naar links met vijf keer de afstand tussen belde, dan komt U In d€> poolster uit.

Van daar uit recht naar beneden gaande vindt U de overige sterren van de Kleine Beer. De vorm van beide sterrenbeelden komt vrij sterk overeen hoewel de "uitloper" van de Kleine Beer precies andersom gekromd Is als van de Grote.

U kunt er veel plezier van hebben, wanneer U dl'.ttl twee sterrenbeelden eenmaal goed in Uw gedachten heeft.

Wanneer U zich later eens in een U onbekend gebied (op het Noordelijk haltrond) bevindt, zal het opsporen van de Grote Beer over het algemeen weinig: moeite kosten. Dan bovenstaande kunstgreep toepassen om Je Poolster te vinden en .... U weet alvast waar zich het Noorden bevindt.

Trekken we de lijn waarmee we de Poolster vinden nog verder door dan komen we, op ongeveer dezelfde a f'1tand als die tussen Grote Beer eo Poolster, maar nu aan de andere kant, terecht bij het sterrenbeeld Cassiopeia, dat de vorm heeft van een letter W (op 7.'n kop), met heldere sterren in de hoekpunten.

Draait U nu het hoofd zo ver mogelijk achterover, zodat U ve rticaal omhoog kijkt (dat Is niet gemakkelijk!) dan zult U daar enkele helde re sterren zien behorend tot Perseus. lets lager, in Noord~Noordoostelijke richting treft U de allerhelderste ster aan van de gehele Noordelijke hemel. Deze draagt een afzonderlijke naam, n.1. Cappella en hij behoort tot het sterrenbeeJd Voerman.

Veel dichter bij de horizon en in westelijke richtingen treffen we nog twee bijzonder heldere sterren aan, namelijk Deneb uit de Zwaan en Wega uit de Lier. Op de verschillende hier genoem ~ de sterrenbeelden komen we echter vol~ gende maand nog uitvoerig terug.

Voor deze keer zullen we ons beperken tot enkele nadere opmerkingen betreffende de Grote Beer. In figuur 2 vinden we dit sterrebeeld nog eens afgebeeld,

ditmaal met de verder afgelegen sterren die er eveneens nog toe gerekend worden, terwijl de "beer" die de sterrekundlgen uit vroeger eeuwen zich erbij tan~ taseerden met slippellijntje is aangegeven. Het gedeelte links boven (dat In fig. I eveneens voorkomt) wordt soms aangeduid met de afzonderlijke naam van Grote Wagen. Hiervoor is mindE..· fantasie nodig, want de vorm doet inderdaad aan een ouderwetse dissel wa-

fig. 2

gen denken. Deze Ciguur wordt gevormd door de helderste sterren van de Grote Beer. Sommige ervan dragen weer eigen namen. Deze zijn In de figuur aangegeven. Heeft U goede ogen?

In dat geval zult U, vlak boven de ster Mizar nog een tweede sterretje kunnen onderscheiden dat Aleor (Ruitertje) heet en dat al sinds de oudheid als een test voor de gevoeligheid van het oog wordt gebruikt.

k€RstG€ö lcht

(lucall 2 'Imll 15) Wnr ,al brt &lijllt :krrlltfttllt lal onll kamtn, blij bllllltn om trR jonll )'rru}aitm rR blt rr slaan bol tn boog- llr fprnbomrn lol ue 'elan ~tl kinll uil Jiitftltbtm.

Wnr >AI brt b[ijbt litrsrrrtJit tot ons komtn g Ullullluf rirp , ijn brrrt bolk tol naam· ook Jo, tt brefl bet g-rool be'elt! bernomtn tn llinll op Wfll mtl , ijn ffla ria f aam .

WtU ~I btl bliJ'br ltwstft tlJl lol ons komtn, blij It, tn }.U[4!J mtl be kanft! mtt eR bltltn bal êob bttbus brrlt genomen rn ~nQ:tlfn , aRlltn bobtn 't btib 'Gan 'elrtr.

Weu flII brt b[iJ'br lirflltfullt lot oU komen , lUur , ulltn berbrr' in bl brlben Illaa n.

Weer ,al er lol,anll , ijn tn IIparrrbomrR, maar blit ban on. ~I naar tlrl 'kinb lOlIlaan 1

17

,

PEERKE NEUSLAP Humoristisch Kerstverhaal D AT was een nare geschiedenis geweest met Peerke Neuslap en heel Ulvennetel had e r \/oor maanden stof tot praten nan gehad, maar nu was aliCI don toch nog goed op z' n poot-

Je

terecht gekomen. Alle dorpelingen k('ken met een reker

welgevallen naar Peerke, wannee r hU met z'n Anneke door hel dorp wandelde: dat meisje had Peerke dan toch maar voor

een leven van narigheid behoed.

Maar voor hel zover was. WilS e r toch al hel een en a nder gepasseerd. Glei Hazewlnkel, de waard vnn het .,Schele Snla-

manderkc" en bovendien een lijnrechte oom VBn Peer. wist hel haarrun te \'ertellen.

Het was allemaal begonnen toen Peer in dienst moest: dat had a l heel wal trammelant gegeve n. De oude Neuslap was In z'n jOnge }aren bij de cavalerie aeweest en zijn zoon moest ook bU het peerdevolk. dat was hel enige en waarach tig ware militaire en al het andere was moderne rim-ram, zonde r e nige betekenis. En Peer was helemaal stapel, zei z'n vader, want die wilde het aUergekste bij elkaar. Die wou nota ben e bij de vliegende Marine. Nou vraag Ik Je. had de oude Neuslap gebulderd. terwUI hij met de vlakke hand op tafel had geslagen, De vllegende Marine, :r.o·n vliegend schip, zone stomme :r.eppelln. Oa was van tevoren al ve r lor en sp ul. Ee n klein koge ltje. en flu t da heel di ng k lallt uit mekaore, en de ouwe had daa r bU be:r.werend :r.'n vinger opgeheven. Of 't nou een admlraol of een generaal Is of een klein matrooskc. 't !IIkker t allemaal gelijk e"en hard naar beneden en geleul nou maar niet. had-Ie tegen Pe<!r gezegd. da een of ander engeltje jou bU de broek va t en da gU nle valt. Ook gij gaot er aon.

Maar ondanks alle waarschu wingen was Peer toch bU de

18

Marineluchtvaartdienst gekomen en als je 'm hoorde toen hij àe eerst e keer met ve rlof kwam, dan was er nleu mooiers denkbaar. Maar de ouwe Neuslap die vond het maar een raar gedoe. Dleë Peer Is van mij die Is \'lIegtuigmake r no. 3. Nou geef Ik 't je te doe n ; hU kan nog niet eens d e deur van 't varkenskot dichtspijkeren en nou maakt· Ie vliegtuigen. Vliegers zal die motte n plakken; hU Is d'r amp(.'r een paar weken of hij Is al no. 3. nou dan kunde op ocw blote vingers natcUen wal een krU\<:kebt'ne n die a ndere da n wel moeten weze. Nee, dan was dat bU de cavalerie heel wat anden; vruger. En uitvoerig wu hU wee r gaan uitweiden over zU n tUd bU de peerden.

Maar na \'erloop \'an tUd had de ouwe Ne us lap zich e r niet ml!er druk over gemaakt of Peer nou vliegtuigen maakte ot vliegers plakte. HU had a nde re zorgen en die waren \'8n ernstiger aard.

Peer was veranderd en nle In z'n voordeel. De eerste maanden had hU In de weekends ve rteld van Sea-furies en helleopters en van ' t leven op ' t kamp, maar n u kwam hij soms In weken niet naar huls e n a ls hij kwam, dan was hU stil en nukkig of had hele branieverhalen over dansh uizen en café'a, waar maar raar volk scheen rond te SCharrelen.

Moede r had e r al eens met Peer over gespro ken, maar veel had hU niet gezegd.

"Oe eerste tUd toen hadde gU daor toch een of an der meske bU die matro:r.erij, kumt die ook In a l die gelegenheden?" "Oh die M.arva". had Peer ge:r.egd, da's zo' n heilige, da's Is niks voor mU, da's een echte leuter, nee Ik heb ze nou bet er, die Jlggen nle zo stom te zeveren daa r ku nde leut mee: hebben. Ik heb er nou een, die weet \'an aanpakken, die staot In 'n bar e n da's zwaar

werk, tot d iep In de nach t, en we hebben samen al eeM een prijs gewonnen mec da nsen, nou als die de boogie-woogie da nst, da n zouden ze h ie r In U1ve nnete l dr' lui ogen ultkij k(,>n, 'frouwens Ik zal ze binnenkort eens meenemen, dan k rij gde tenmI nste eens wa t bijzonders te zien.

Maar dat a nde re m eske, d ie Martha, die leek me toch heel anders. beter, zo gezeed. had moeder weer aangedrongen. "DIe hlet geen Martha, ze heel gewoon Anneke, maor ze Is marva, zo noeme n ze die meskes bij de r."tarlne. Maar da Is niks. jaloers als een jonge hond, ze kan gewoon nle hebben, dat Ik met LllIlbelh ga. Ze belt me op om slechtigheid te rodde len van Lllllbeth, maar da's gewoon jaloezie omda t zij n iet zo kn a l) Is." Maar van bin nen missch ie n veul beter , me r kte moeder op.

Maor Peer wilde niet verder luIs teren. Als guUle Llllibeth gezien hebt, dan zulde d'r wel anders over prnte n,

••• Nou c r werd andera over gep raat, maa r toch heel anders da n Peer zich gedacht had.

Op 'n zaterdagmiddag was hij me t z' n aa ngebede ne in Ulve nnetel met de bus a a ngekomen. T ot z' n eer moe t gezegd worden dat hij zic h toch n iet helemaal lekke r voelde toe n hij met haar door de dorpstraa t wandelde. Ze zag er hier :ro heel anders uit In deze omgeving da n In de sta d. vond Peer, maar daal' moesten ze maa r aan wenne n, d ie stomme Ulvenne tels, SI)rak Peer zIch zelC moed In. Bij Peer thuis begon het pas goed.

Moeder was alleen thuis, Vader was naar de barbier.

LHllbeth tripte me t opgetrokken neusje op griezelig hoge hak jes over het crI . In de woon kame r wullde ze me t haar han d nonchalant naar moede r Neuslap. Ha llo, hier zij ne me dan, ]Jet zich neerploften In de rieten leu nstoel van Vade r bij de plnttebul.!i e n begon ui tgebreId toHet te make n met poeder, ka m e n lipstick.

Moeder zat, met de lippe n stijl op elkaar, afkeure nd toe t~· kijken, Toen Llllibeth met een nonChalante zwaai haar benen over elkaar sloeg en te kennen gal da t het nu wel tijd was \'oo r een oude klare, stond moeder bruusk op en liep de stal In, de deu r met een k la p achter zich dichtslaand.

Peer had het on tzette nd wa rm, terwijl z' n hoofdhu id verschr Ikkelijk kriebelde en hij Inwe ndig wilde dat hij nooi t a nn dIt a \'ontuur begonnen was.

Net toe n LlIllbeth zeI: Kom eens e Ue op m'n schoot zitten. lekkere zeeman van me, kwam vade r binne n. Hij k nikte koeltjes en wen kte Peer efkes mee naar bulte n te komen.

Schoorvoetend gi ng Peer achter z'n vader aan. Op de deel gekomen draalde deze zich om, gr eep Peer bij z'n das en trok hem dicht nnar zich toe. Z'n ogen (Jonke rde n onheilspellend, Bende gij staope lgek geworden, je oudera zo'n a fron t aan te doe n, zo'n sloer ie hie r In hu ls te brengen ; hedde gij gee n greintje eer bied meer1 Ik geel je vij f mi nu ten om dieë le llebel de deur ui t te zetten: snotaap die je ben t, Jezelf t e ve rgooien aan zo'n meld, Verdwijn uit m' n ogen o l Ik bega een ongeluk aan je.

Peer wilde nog tege nsputteren, maar vaders hand ging zo dreige nd omhoog, dat Peer zich wijselijk omdraaide e n mct een benauwd gezIcht de woonkamer Inging.

Wat zich daar a llemaal a fspeelde, Is niet bekend. maar een feil Is dn t de barjuHro uw e\'en later nijdig het e r f a fstapte e n onderwijl Peer e n z' n hele familie u llmnnkte voor schij nheilige boeren. stomme va r ke ns en P eer In ' t bijzonder voor cen melkm uil en een moederspapki ndje.

Peer zeil za t In de stal e n was helemaal over z'n toere n heen.

Hij wUde nIet eten e n gi ng 's avonds vroeg naar bed.

Oe hele "ZOndag bleef hij In huls en met een korte groet ging hij zondagsa\'onds met z'n weeke ndtas de deur ult.

••• In de loo p van d insdag kreeg moede r Neuslap de schrIk va n haar leven, toe n da ar Ineens t wee marecha ussee's he t e r f opkwame n en v roegen naar de dlenslpllch Uge vlIegtu igmaker 3e klasse P eer Neuslap.

Moeder verschoot van kleur en d'r k nlei!n k n ikten.

M'n Peer ke, die I. toch zondagavond weggegaan, stotlerde zij, mee z'n taske In z'n ha nd, hij moet er toch weze n!

Wie is da l dan, schoot plotseling de marecha ussee uIt, naar de staldeur wijzend waa r plotseling een gedaante bin nen langs de geopende deu r heen schoot.

Och erme, snikte moede r Ne usla'P he t plotseling uit, de schortpu nt la ngs de ogen wrijve nd. W a t ('(ln ellende toc h a llemaal!

M'n Peerke, m' n Ju ngske. wat hedde toch gedaan?

Oe ma re<:haussee wach tte het eind van het jammerverhaal n iet a f, doc h ging met een de stal In op nader onderzoek om even later onverrich terzake weer terug te kere n,

Hij Is hier. dus we moeten maar even zoeken, zei hij tot z'n collega. Maar hoe ze ook zochten In de stal e n op de deel, de hooIzolder, Peer bleel onvlndbanr en ook het smekend roepen van Moede r Neuslnp en de dreigementen van de Inmiddels van het land te r uggekeerde Neuslap bleven onbean twoord.

Op een gegeven moment verwijderde zich een der mareca ussccs om een kort doch noodzakelijk bezoek te brengen aan een klein huisje, welks deur een hartvormige uitsnijding bezat e n dat van binnen met een knip kon worden afgesloten. Kort dao rna sloeg de deur met een zwaai open, de brede r ug va n de marechaussee werd zichtbaar, terwijl deze zijn collega wenkte.

Nnderbij gekomen zag deze nog ne t hoe een enigszi ns verlomfaalde Peer ui t het gro te ron de gat In de zitting nanr bu lten stapte.

Wal heeft dat te betekenen, bulderde de oude Neuslap, die eveneens naderbij was gekomen. Oh vader, vergeef 't me, jammerde Peer, Ik dorst niet meer terug naar 't kamp. Ik schaam me "ZO om alles wa t Ik \'erkeerd heb gedaon, e n toe n had Ij.; me hier wlilen verstoppen op die dwarsbalk die onder aan de pijp over de beer put ligt, manr toe n Ik Ineens zo'n mac htig groot achterwe r k boven m' n kop 7.8g. loen heb Ik me vr ijwillig j:;'''mfld.

A' thllns gt'C n lij,lelijk verzet gepleegd, gr innikte de marechausret>, Maar dnt moet Je commandan t maar uitzoeken, voorui t gn ~e wassen en dan allee In de Jeep, en weg ging Peer z'n straf teJ;..rr.oN,

... uit het ronde gal, ..

• •• Enige weken later, vlak voor Kerslmls, kwnm er weer onverwacht bezoek, Een alleraardigst meisje kwam 's middags bij Vader en Moede r Neuslap binnen, Misschien hebt II vnn mij al eens ge hoord, Anneke Kooymans, Ik ben marva en Ik ken Peer heel goed.

Hoe Is 't met 'm? vroeg moede r gejaagd.

Heel wat beter da n 't was, lachte Anneke.

Hij heeft een moeilijke tijd gehad. e n na die laatste geschil'. denls, die zijn commandant krijgstuchtelijk a f heeft kunnen doen. Is hij een heel stuk In z'n voordeel veranderd. Hij snapt zelf n iet mee r hoe hij zulke stomme dingen heeft kunnen doe n, maar n u I.!i a lles goed, ook tusse n ons, zei ze Jichtbloze nd.

Maa r hU dorst n iet naa r huls omdat hij zic h zo schaamt over alles.

Waar Is die aop nou, vroeg Vade r.

Hij Zit hie r in 'n café te wachten, In 't Scheel Salamandertje ol zo lets.

Ga 'm dan als de weerlicht haaien, baste Vader. Zeg maor dat we 'm nodig hebben voor de balkenbrei te roeren, dan kumt Ie subiet.

En gij blijft hier ook mee de Kers ldagen, astubllef! laChte moeder.

We l graag. knik te An neke, We hadden er een beetje op Gereken d, om de waarheid te zeggen, Da's goed, da's goed. lachte moeder \'erheugd, wan t da heb Ik a l bekeken gehad. Bij jou, Anneke za'k maor zeggen, is onze Peer in goel hande n en nao alles wat er Is gebeurd, zal het dit j.aor toch nog cen goel Kerstmis worden.

F. Sch.

19

Bij Kerstmis hoort

U

kunt geen Kerstverhaal lezen of cr is spl"ake van een "witte wereld", negen van de lien kerstkaa,"lcn geven

sneeuwlandscha ppen te den en voor de radio hoort U tot vervelends toe het lîedje van de man die droomt van ~n "Wh itc Chrlslmas".

We zouden op deze manier nog wel e ven kunnen doorgaan met het geven van voorbeelden van een duidelijk verband dat de volksmond legt lussen sneeuwen Kerstmis.

Nu kunnen wc na tuurlij k onmiddellijk vaststellen, dat er vele landen zijn, waar men met vrijwel absolute zekerheid kan leggen dat tegen het einde van december alles onder een dikke sneeuwlaag schuil gaat.

We behoeven slechts te denken aan de Scandinavische landen en aan uitgestrekte delen van Canada.

Wanneer we echter in eigen herinnering teruggaan naar de kerst-perioden die we hebben beleefd, dan komen we tot de ontdekking, dat er meer geweest zijn met regen da n met s neeuwen het Is da n ook interessant om eens na te gaan, hoeveel kans we eigenlijk op een "traditionele" witte Kerstmis hebben.

Voorwaarden voor sneeuwval S neeuw kan vallen uit verschillende wolkenlypen, namel ijk uit nimbostratus en altostra tus enerzijds, u it cumulus of cumulonimbus anderzijds. Meer populair uitgedrukt: we kunnen langdurige sneeuwval hebben ot sneeuwbuien. Een voorwaarde voor de vorming is in ieder geval dat de temperatuur in de wolken voldoende laag moet zijn, terwijl de situatie in eventuele cumulus- wolken niet zo t urbulent mag zijn, dat de vorming van hagel zou worden bevord erd.

Nu komen wolken me t een lage temperatuur in alle jaargetijden voor, als we maar hoog genoeg boven het aardoppervlakte zoeken. Hel is dan ook volstrekt niet uitges loten om in he t hartje van een (echte!) zomer, met een vliegtuig door een sneeuwzone te komen.

Waneer deze sneeuw echter gaat vallen, is zij, in de warme luchl op geringer hoogte al lang tot regen gesmolten of misschien zelfs al weer helemaal verda mpt voordat ze hel aardoppervlak heeft bereikt.

Wa nneer we dus sneeuwval wensen in de ge bruikelijke zin van het woord, n.l. sneeuw d ie blijft liggen, dan moet noodzakelijkerwijs ook voldaa n zijn aan de voorwaarde dat de temperatuur van het aardoppervlak zelf en die van de onmiddellijk daarboven beneden het vriespun t ligt.

De aard van het gevormde sneeuwdek hangt nog weer s terk af van de hevigheid van de vo rst, maar daarop komen we nog wel nade r terug.

Kansen op een Witte Kerst Nu weten we allemaal wei, dat het Inderdaad wel kan vriezen, zo omstreeks eind december. Er zijn zelfs wel e nke le voor beelden aan te halen van jaren waarin het tegen de kerst een graad of twintig vroor. Een normale situatie is dit echter niet. Wanneer we over een lange periode van jaren nagaan, hoe de gemiddelde dagelijkse temperatuur van de lucht in ons land Is in december, dan zien we, dat d ie ruim 3 graden Celcius boven nul bedraagt.

Misschien werpt U tegen, da t dit gemiddelde wel kan ontstaan door warme perioden in het begin van de maand en veel koudere tegen het eind. Met de hier gegeven c ijfers alléén, is het zelfs niet mogelijk deze veronderstelling te weerleggen. Maar er slaan ons uit de afgelopen honderd jaar zeer veel gegevens ter beschikking. Wat ligt meer voor de hand, dan eens te gaan kijken naar het aantal "sneeuw-

20

dagen" dat gemiddeld In de maand december wordt waargenomen? Dit ann tal blijk l maar gering te zijn. Gemiddeld drie à vier per jaar. Wanneer we daarbij dan ook nog rekening houden met het feit, dal een "sneeuwdag" een dag is waarop sneeuwval is geconstateerd op enig tijdstip van die dag, dan neemt de betekenis van hel aantal nog verder ar. wan t "sneeuwdag" wil volstrekt nog niet zeggen, dat de sneeuw ook bleef liggen!

Alles bijeengenomen moet hel wel duidelijk zijn, dat er veel meer Kerstda'gen zonder dan met s neeuw zullen voorkomen en da t de " Witte Kerst"' voor ons uitzondering is en zeker geen regel.

Vroeger anders?

Toch valt hel U misschien moeilijk om aan Ie ne men dat de opvattingen om tren t sneeuw op Kerstmis uitsluitend als "impor t" gezien zouden moelen worden. U wijst daarbij misschien op schilderijen va n oude meesters uit de 16e en 17e eeuw, waarin de band tussen Kers tmis en sneeuwval ook aanwezig blijkt te zijn en zeUs in een zodanige mate dat men er niet voor terugdeinsde om het bijbels Kerstverhaal In des nee u w te laten afspelen! Misschien mede onder de invloed van sterke verhalen van ouders en grootouders vraagt U zich af, of de winters misschien vroeger strenger waren.

Het is uiterst moeilijk om deze vraag afdoende te beantwoorden, omdat de ononderbroken reeksen wccrwaarnemingen waarop onze klimatologische berekeningen zijn gebaseerd, doorgaans niet veel meer dan een eeuw oud zijn.

Anderzijds staat het wel vast, dat het klimaat wel aan zekere schommelingen onderhevig is en het is niet uitgesloten, dat er perioden met een serie koudere winters zijn geweest.

Absolute zekerheid daaromtrent hebben we echter niet.

De onbetrouwbaarheid van het menselijk geheugen, dat bepaalde gebeurtenissen vasthoudt die bij7.ondere indruk gemaakt hebben, maar andere laat wegvallen, is In dit verband bijzonder hinderlijk. Grootvader herinnert zich alleen een aantal bijzonder strenge winters uit zijn jeugd e n Is de vele kwakkelwinters ve rgeten. Zijn conclusie Is, dat het vroeger 's wintel"s véél kouder was. Dat wáren tenminsle winters! Weke nlang sneeuwen ijs! Maal" zo zullen wij later aan om:e kleinkinderen vertellen over de winters van ,29 of '40 en '41.

Wat is snee uw nu e igenlijk?

Intussen blijft de kans dus bestaan dat we weer eens een ouderwetse Kerstmis beleven e n dat de slee van de zolder gehaald moet worden. Dan bestaat er een beste kans dat één van de kleintjes vraagt wat die sneeuw nu eigenlijk is! Die vraag Is gemakkelijker te stellen dan te beantwoorden. Ve len zulten zieh er misschien afmaken met de opmerking: "Dat Is bevroren regen." Die opvatting is namelijk zeer populair maar volkomen onjuist. Het omgekeerde is vaak waar, nl. dat regen gesmolten sneeuw is. Sneeuw ech ter ontstaat 7.onder dat daaraan water In vloeiba re vorm Ie pas komt.

• Dal water In drie vormen in de natuur kan voorkomen wéét U natuurlijk: damp (gas), vloeibaar en vas t{ijs). Minder bekend is het echter, dat de overgang tussen de gasvorm en de vaste vorm re C ht s t ree k s kan plaatsvinden, dus zonder tussenliggende overgang in vloeibaar water. Toch kun t U dil in koude winterperloden soms waarnemen. Resten van sneeuw of ijzel op de straten verdwijnen dan langzamerhand, zonder dat het maar een ogenblik heeft gedoold, "Het. vriest weg", zegt men dan wel, maar dat is een vrij

zinloze uildrukkina. Wal er In we rkelijkheid gebeurt Is dat het ijs rechtstreeks verdampt.

Bij de vonnlna van s neeuwkristallen gaat het precies andersom. Wanneer condensatle van waterdamp plaatsvi nd t bij een temperatuur die tusaen 0 en _20 0 Celcius ligt. kunnen rechtstreeks zeer kleine ijskristalletjes ontstaa n, zo klein, dal ze als een soort stofjes In de lucht blijven zweven. Aanvankelijk hebben deze kristalletjes de vorm van zeshoekige plaatjes of staafjes. Op heel mooie zonnige winterdagen kunt U die zwevende kris talletjes soms plotseling in de lucht zien glinsteren.

Wanneer ~ echter In een wolk ontstaan waarin vrij veel waterdam p aanwezig Is. dan groeien de kristallen uit tot stervormige figuren. Hoewel deze nauwelijks groter worden dan enkele mlllmeters In doorsnede. behoren ze tot de wonderlijkste ve rschijnsclen d ie we In de gehele meteorologie kennen. Ze ontwikkelen :dch namelijk in verrassende regelmaat tot figuren van fascinerende schoonheid. Wij zouden Iedereen die gevoel heeft voor mooie dingen willen aanraden. eens een paar van die kristallen op te vange n en me t een krac htige loupe te bekijken!

Moeil ijk Is da t niet. Alleen moet het s neeuwen bij een behoorlijk lage tempera tuu r (liefst een graad of 8, 10 onder' nul). Onder die omstandigheden namelijk valt de sneeuw niet In g rote vlokken maar overwcgend in losse kristallen.

Om ze op te vangen gebruik t U een glasplaat je dat van te voren geruime tijd heeft bulten gestaan (beschut tegen sneeuwval) en dat dus zo koud Is, dat de kristallen cr niet op smelten. U zult ve rs teld staan va n de vormenpracht die U te zien krijgt!

Verschillende ei,.enschappen Uit Uw jeugd zult U zich nog wel herinneren, dat sneeuw de ene keer heel andere eigenschappen schijnt te hebben dan de andere. Soms laat ze zich heel gemakkelijk "verwerken" tot sneeuwballen en -poppen. dan weer weigert ze om te "pakken". Soms kraakt ze duidelijk hoorbaar onde r de

voet of onder de wielen van een walen, dan weer treedt In het geheel geen geluld op. Hoe is dit te verklaren. De enige oorzaak schuilt hier in de temperatuur. Zeer koude sneeuw kraak t en weigert te pa kken. Is de sneeu w echter maar weinig onder het vriespu nt, dan koekt ~ gemakkelijk samen en het krakende geluid blijft achterwege.

Water heelt de eigenschap, dat de temperatuur waarbij ijs gaat smelte n lager wordt, wanneer er druk op het ijs wordt uitgeoefend. Hierop berust onder andere het schaatsen rijden.

Het gewicht van Uw lichaam wordt op he t smalle ijzer overgebracht. Onder de plaatselijk vrij grote druk smelt het ijs e n op het gevormde dunne waterlaagje glijdt U weg. Dit verklaart ook hoe het mogelijk Is, dat het ijs bij uiterst strenge vorst s troef wordt. De dru k van het lichaam Is dan niet meer voldoende om het smelten te veroorzaken. Neemt U In dat geval echte r schaatsen met bijzonder dunne ijzers (zodat de druk van Uw lichaam op een kleiner oppervlak komt) dan lukt het rijden weer. Hier schuilt dus het geheim van de .. Noren"!

De verschillende eigenschappen die sneeuw kan vertonen hangen met het bovenstaand direkt samen. Als de sneeuw niet bijzonder koud Is, Is een beetje druk van de handen voldoende om de kris tallen cnlgszl ns te doen smelten. waarna ze aan elkaar va!:!t vriezen als de druk ophoudt. De sneeuw .. pak t". Onder die omstand igheden vera ndert platgereden of gelopen sneeu w In een vrijwel compac te ijsmassa. Het slipgevaa r Is dan max imaal.

Is de sneeuw echter veel kouder. dan zullen de ijskristallen bij druk niet smelte n maar uitsluitend verpulveren. Dit verpulveren is ook de oorzaak van het geluidsverschijnsel waarover wij reeds spraken. Wanneer de sneeuw dus hevig kraakt onder Uw voeten. beteken t dit. dat de temperatuur ervan ettelijke graden beneden het vriespu nt ligt.

Of er met Kerstmis sneeuw zal liggen of da t e r (zoals het vorige jaar) nog roze n zullen bloeien in de tuinen kunnen wij. op het ogenblik dat we dit schrijven nog niet zeggen.

Maar wit of niet, wij wensen U een gelukkig Kerstfeest.

uit Hr. Ms. Drune n, l\t e ppel, G rljpskerk, Eist, Hoogeveen , Gemert, Veere, Rhene n, Wildervank, Steenwijk, en Goes oefent op de Noordzee.

Hr. Ms. Patrou illevaartuig Hefring, Cdt. de LTZ 2 oe W .du Pon is belast met het toezicht op de visserij in de Nederlandse territo riale wateren tussen Hoek van Holland e n de Belgische grens.

Hr. Ms. Fregat Van Speyk, Cdt. de KLTZ A. G. v. d. Land bevindt zich in de Caraïbische wateren ter beschikking van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen.

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt

Hr. Ms. Cerbe rus, Cd\. de LTZ 2 oe W. M. Goossens is als ne ttenlegger e n ne ttenwerkschip gestationeerd te Vlissingen.

Hr. Ms. duikwerkschip He rcules, Cdt. de L TZ VK 2 K. Rog is ter beschikking van de duikersopleiding. !\IA RIN EL UCIJTV AARTO (EN ST

JANUA.HI 1957 He t ligt in het voorneme n om Hr. Ms. KrUIser De Ze ven Provlnclë n Cdt. de KTZ Mr. A. M. Baron de Vos van Steenwijk, ca. 11 Januari voor een 8weekse oefen reis naar de Nederlandse Antillen te zenden. De Commandant Smaldeel 5. de Comma ndeu r L. Brouwer zal de reis medernaken.

Hr. Ms. Onderzeebootjager Limburg, Cdt. KLTZ jhr. P. L. M. van Geen zal samen met Hr. Ms. Onderzeebootjager Gro ningen, Cdt. KLTZ A. M. Niessink, oefene n in de Noordzee e n het Engelse Kanaal, aan welke oefeningen ook Hr. Ms. Onderleoboot 0 -27, Cdt de LTZ 2 oe C. v. d. Zweep cn Hr. Ms. Onderzeeboot Walrus, Cdt. LTZ 2 OC Ph. Niemeyer zullen deelnemen.

Het is de bedoeling, dat Hr. Ms. Wal-

rus daarna voor enige tijd samen met de Britse Home Fleet gaat oefen en in de Middellandse Zee. Hr. Ms. Kru iser Oe Hu yter, Cdt. de KTZ G. J . Platerink ligt te Oen Helde r. t.b.v. de opleidingen met toegevoegd Hr. Ms. Patrouillevaartuig Ba lder, Cdt. de LTZ 2 OC H. de Booy en Hr. Ms. Patrouillevaart uig "adda, Cdt. de LTZ 2 OC C. M. de Jonge.

Hr. Ms. Fregat Jac'ua r, Cdt. de LTZ 1 H. van Rossum vaart als visserij politiekruiser in de Noo rdzee.

Hr. Ms. Onde rzeeboot Zwaa.r dvis, Cdt. de LTZ 2 oe F. Hamilton oefent in hel Engelse Ka naal.

Hr. Ms. Squadron mijne nve,er'1l 129, Cdt. de LTZ 1 Crinee Ie Roy, bestaande

Squadron I, bestaande uit Fairy "Fire· fly" onderzeebootbestrijdingsv Iiegt u igen, commandant luitenant te zee vlieger der eerste klasse A. Ehbel, is gestationneerd op de Dr. Plesman- vlieghaven op Curaçao. Het sq uadron is ter beschikking van de commandant der zee· macht in de Nederlandse Antillen en het is voorts belast met de opleiding tot onderzeebootbestrijdingsvlieger aan boord vliegkampschepen.

De opsporings- en reddingsdienst langs' de Nederlandse kusten is opgedragen aa n squadron 8, commandant luitenant ter zee der eerste klasse T. M. A. Hoebink, welk squadron bestaat u it Conso· Iidated Vultee "Cata.l ina" en Ma rtin "Mariner" amfibie-vliegtuigen en Si· korsky helikopters.

21

BUITENLANDS MARINE - NIEUWS NATO. Ondanks tegenwerking van de Grieken wordt de Britse Nato-opperbevelhebber in het Middellandse zeegebied, admir aal Sir Guy Grantham, toch weer door een Brit opgevolgd, n.l. admiraal Sir Ralph Edwards.

De Amerikanen hebben zich hier zo goed mogelijk buiten gehouden, met het oog op het comm ando over de Atlantische Oceaan, dat in handen van een Amerikaa n Is. EGl'l"TE Bij de rece n te gebeurtenissen om het Suezkanaal zij n d e belangrijkste Egyptische verliezen op marinegebeid : Eén jager (van de Russische Skoryriklasse) door Franse vliegtuigen in brand geschoten.

Het fregat "Domlat" (ex H.M.S. "Nlth") door geschutvuur van H.M.5. "Newfound land" in de grond geschoten.

Het fregat " Ibrahim Awal" (ex H.M.S. "Cottesmore") door de Israëli's voor Haifa genomen.

De L.S.T . "Akka" (ex L.S.T. 178) in het Kanaal als blokschip tot zi nken gebracht.

ENGELAND De vliegkampschepen " IlIustrlous" en " Indefatigable" en d e kruiser "Sirius" zijn voor d e slOOp verkocht.

RUSLAND De kruiser " Kutusov" (van de Sverdlovklasse) is met een aantal jagers de Dardanellen gepasseerd, volgens opgave op weg naar de Adriatische zee.

Het schijnt d at het kruiser-aanbouwprogramma in Rusland voorlopig is gestaak t. De hellingen worden nu gebruikt om tankers en andere koopvaardijschepen te bouwen.

Toch voorspelt de nieuwe ,.Jane's F ighting Shlps" dat Rusland in 1957 en in 1958 lelkens ± 75 - 85 n ieuwe onderzeeboten in diens t zal stellen.

ENGELAND De be7.etting van Port Said en een gedeelte van he t Suez-kanaal is hoofd7.3kelijk een maritieme actie geweest.

Het grootste aandeel In deze actie kwam op de vliegkampschepen neer, t.w. de Britse " Eagle", "Albion" en "Bulwark" m et squadrons bommenwerpers en jagers en de "Ocean" en "Thcseus" met hellcopters en mariniers. De

Franse vliegkampschepen werden aange voerd d oor de "Arromanches".

Tot en met 5 november hadden de vliegtuigen reeds mee r dan 2.000 vluchten gemaakt tegen landdoelen. De Britten verloren hierbij drie vliegtuigen (w.o. een Wyvern en een Sea Hawk) en één man.

Op 6 november werden 500 mariniers vanaf de "Ocean" en "Theseus" met helicopters aan land gezet in totaal 91 minuten.

Aan verliezen geeft d e Royal Navy het volgende op: gesneuveld: 2 officieren der mariniers.

I oUicler vlieger (crash bij deklanding).

8 mariniers. gewond: 4 officieren der mariniers.

48 mariniers.

Toen op 25 november een Sea Venom van Hr. Ms. "Eagle" niet in staat bleek zijn dekhaak te laten 7.akken, is, voor zover bekend voor het eerst, met succes gebruik gemaakt van een nylon barrier om het vliegtuig bij de landing aan te houden.

Begin december is de tweede na-oorlogse operationele onderzeeboot van de Porpoise-klasse, Hr. Ms. " Rorqual " bij ViCkens- Armst rong te water gelaten.

Bij het aanVlIllrden vlln zijn functie Vlln bevelhebber vaft de geallieerde maritieme st r ijd krachten in Centraal Europa. inspecteert Vice-Adm irall l H . B08, het bij zijn staf te Fontainebleau (Frankrijk), geplalltste Nederlends martnepetsoneel.

22

VERLEN ING TITULA IRE RANG

van luite nant ter zee van . peelale diensten der Ie kl asse MlR : aan I r. W. H. Wansinck m.i.v. 1 dec.

BENOEMD

tot luitenant ter zee van speciale die ns te n der 2e klaue ouds te categorie: H . R. J . Veerman m.I.v. 1 nov.

1956 tot lu.llenanl ter zee van s peciale dlen!!lten der 3e klasse MIK: J . Roos, K. J ager m.I.v. nOv. 1956 tot tweede luitenant der marlnler!l KM.R : C. J. Jansen m.I.v. 16 nov.

1956 tot luitenant ter zee van s pec iale diensten der 2e klasse oudste categorie: J. H. Lups. C. van Venroolj m.I.v. 16 nov.

1956 tol luitenant ter zeee ar~ der 2e kl asse Jonlste categorie: T. de Boorder m.I.V. I dec.

1956

BEVORDERD

tot luitenant ter zee der Ie klasse: C. P . van Duim tot lijdelijk vlce·admiraal: H . Bos

M

mLv. 29 okt.

1956

m.I.v. 16 nov.

1956

ES

Opgave van schepelingen die in het tijdvak van 16 oktober 1956 tot en met 15 november 1956 behoudens bedenkingen in aanmerking komen voo r bevordering tot d e rang van k or· poraal en hoger. van IChlpper lot opperschippe r : W. A. Harlkoom m.I.v. nov.

1956 van bootsman tot schipper: J. A. Wollen m.I.v. l okt.

1956 van kwartiermeester tot bootsma n: m.i.v.

L. Langeweg en J . F . Kranc he r nov.

1956 van korpora aHrescbutkonstabel tot serlee.ntresehutkO!!ltabel : F. Lackroy en S. J . Tutuarlma m.i.v. l nov.

1956 vaD korporaal-vuurleidlnl kon.tabel tot IICrgeantvuurleldlngkolUltabd: C. van Emmenes en J . de Waal m.l.v. 1nov. va D vuurleidingkonstabel der Ie klasse tot korporaalvuurleldln,kolUltabel: J. van de Kuinder en S. J. Breed m.I.v. I nov.

1956 van korporaal-elektromonteur tot !!Ier,eant-elektromonteur: P. G. C. Rakké m.I.v. 1 nov.

1956 van elektromonteur der Ie klasse tot korporaalelektromonteur: 1956 J. Reumer m.I.v. l okt. van korporaal-radlo-rada rmonteur tol sergeant-radloradar- monteur: m.I.v. I nov.

J. D. Roos en J . W. G. Lans 1956 van korporaa l-telegrafist lol ser,u nt- te legrarist: M . F. Akkerman m.I.v. I nov.

1956

I'"

I'"

EERVO L ON TSLAG lulle nant ter zee der 2e k lasse oudste categorie: Op verzoek J. TrO<!dcr m.I.v. I nov.

1956 luite nant ter zee van s peciale die nst der 2e klasse oudste eategorle ~lR : Op verzoek (benoemd tot beroepsofficier) H. R. J . Veerman m.I.v. 1 nov.

1956 tUdelUk vioolpredikant (in rang gelijk,esteld met luite nant ter lee der eerste klasse): Op verzoek Ds. G. Jullus m.i.v. -4 nov.

1956 luitenant ter zee der 2e klasse oudste catesorie lUUR : Op vcrrock (benoemd tot beroepsofficier va n speciale diensten) m.I.v. 16 nov.

1956 J . H . Lups luitenant ter lee van de codedienst der 2e k lasse ouds te eategorie Kl'tlR : Op verzoek (benoemd tot beroepsoUlcier van speciale diens ten) m.I.v. 16 nov.

C. van Venrooij kapitein ter zee: Op verzoek wegens langdurige dienst 1956 m.i.V. dec C. Hendrikse luite nant te r zee van vakdie nst der 2e klasse o udste categorie: Op verzoek wege ns langdurige dienst 1957 H. J . van de Weterlnk m.i.v. jan.

Officier-marva de r 2e klasse Jongste categorie Kl\1R: Op verzoek A. M. T. Roelofsen-I'Hermlne~ m.I.v. I jan.

1957

I'"

van telelr.rlst der Ie klasse tot korporaa l-telegrafis t: H. Hoekstra A . L. van der Welde m.i.v. l okt.

1956 van korporaal-seiner tot acr,eant-selner: J . Amels m.i.v. I nov.

1956 van seiner der Ie k.l use tot korporaal-.elner: m.I.v. l okt.

1956 W. A. Bruijnooge van korporaa l van de navlgalle-,eveebtllnformatiediens t tot ser rea nt van de navlla tle-,evechtslnlormaUedlenst: A. 't Lam m.I.v. 1 nov.

1956 van korporaal van de onden:eebootbestr ijdingsdlens~ tot .er gea nl van de onden:eebootbeslrijdlnpdlensl: L. van de r Leek m.I.v. 1 nov.

1956 van maJoor-maehlnlst tot oppermachinist: J. Bakker m .I.v. I nov.

1956 van korporaal- maehinls t tot ser,eant-machlnlst: A. B. van GesseJ en A. F. Nlchtlng m.I.v. 1 nOv. 1956 van mac hlnls ~ der Ie kl asse tot korporaal-machi nist: J. W. Pieterse m.i.v. l okt.

1956 van timmerman de r Ie kl asse tot korporaal-timmerman : m.I.v. 1 nov.

1956 H. L. van der Meij van korporaa l-schrijver tol sergeant sehrijver: W. van de r Velde m.I.v. 1 nov.

1956 van korporaa l-ziekenverpleger tot sergeanl-ziekenverplege r : F. C. Visser en W. V. Rosallna m.I.v. I nov.

1956 van vlleglulgmaker-vllegtuigmonteur der I e klasse tot korporaa l-vlierlulgmaker- vlle,lu!gmonteur : T. M. Alards m.i.v. 1 nov.

1956 van korporaal -vliegtulgmaker_radlo_rada rmonteur tot IICrgeanl-vliegtulgmaker-radio-radarmonteur: J . H. NolJons m.I.v. 1 nov.

1956 van vllegtulgmaker-radlo-radarmonteur d er Ie klasse tol korporaal-vUeg1ulgmaker-radlo-radar-monte ur : D. Holwerda m.i.v. 1 jan.

1956 va n korporaal-vllegtuigmake r-bekleder·parachutepakker tot IICrgeant-vlleglulgmake r-beklede r- paracbutepakker: J . van Holland ml.v. 1 nov.

195tl van sergeant van de verbindingsdienst tot serleant _ majoor van de verblndinKsdlensl: T. Frederlks m.I.v. 1 nov.

1956 van korporaa l van de verblndhl,sdlenst tot sergeant vall de verbindingsdienst: B. Reltsma m.i.v. lokt.

1956 P. C. J. Schraven m.I.v. 1 nov.

1956

23

Opgave van sc hepelingen met de rang van korporaal en h oger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst is verleend me t Ingang van d e datum als achter leden naam verme ld : Bootsm a n : C. Dingemanse m.I.v.

1957 feb.

Majoor -ce.eh utkons la bel : F . X. WIn iersberger mrt.

1957 m.i.v.

Kor por aa l-Cese hu t kons ta bel m .i.v. I jan.

1957 J . Vuik M. J . van BJltters wijk, S . Jeurink, m.i.v. 16 jan.

1957 R. L. Kop Kor por aa l- v u url eldl n, konsta bel : 1957 H. E. Pronk m .i.v. feb.

Korporaa l-e le ktromon teur: A . Hasselaar m.i.v. I nov.

1956 m.!.v. I feb.

1957 J . Schuur 1957 W. D. van de r Heijden m.i.v. 16 feb.

Se rrean!- ra d 10- rada rmonle ur : J . C. A. Doeve m.i.v. dec.

1956 KOl'Jlor aa l-selner : nov.

1956 m.I.v.

J . Remijnse Korpora a l va n d e Na vlgatie- go:veehlslnlorma liedi ens t : 1956 T . Keegstra m.i.v. lokt.

1957 m.i.v. I feb.

C. Kruid enier K orporaa l va n de onde n ee boo tbestr ijdin gsdi enlll: J. d en Ouden m .I.v. 16 Jan. 1957 Korporaa l- Io r pedoma k er : 1956 m.i.v . 16 de<:.

G . van d er Voo rden Kor poraa l- m achl nls t: 1956 m.i.v. 15 okt.

J . L. Roland 1956 m.i.v. 16 okt.

G . van Ett ckoven 1956 m.I.v. I d cc.

J . Hoop, F . C. Limburg 1956 m.i.v . 3 dec.

A. J. Domenle m.I.v . 16 jan.

195"1 H. J . Duit K or por aa l-sch rij ve r : m.I.v. 16 dcc.

S. Tolsma 1957 E. Thomas. J . Verweerd , J . de Wijze m.i.v. I jan.

Oppe n:iek en \'erple,e r : m .I.v. nov.

1956 P. C. VO" Calmthout Korpora al -zie k en verplege r : m .I.v. I dec.

1956 W. J . van Zuijlcn K orpor aa I- bottel ie r : m.I.v. 16 nov.

C. P. Schipper Serceant- m l.joo r va n speelale dl en. len Inllehtincendlens l : J . C. van der Schraaf m.I.v . I jan.

1957 Ser rean t -m aJoor vUecer : 1956 m.I.v. nov.

B. Gottschalk Korpora a l-vlleclulc m ak er - molormonte ur: ill57 jan. m.I.v.

J. H. Llmpens Se rc ea nt _v ller tulrm ake r _lns t rum entma ker : 1956 m.i.v. 16 okt.

P . J. Twlss Kor po ra a l. vUe,tul r m ak er - m etaa lbewerk er : jan.

1957 m.i.v.

W. P . F. van den Berg Se rcea lll der m a rin ie r.: m.I.v . nov.

1956 L. van den NIeuwendijk K orpor aa l der m a rin ie r.: m .i.v. 16 okt.

1956 F. Sch ram 1957 m.i.v. I jan.

J . de Rome in 1957 m.i.v . 16 Jan. H. B. van Rooijen

I'"

\Va nn cer begint

I11 IJI1

opl eid ing?

De ople iding tot : Korporaal-geschu lkonslabel Korporaal -bottelier Kanonnie r de r 2e klasse Kanonnier de r Ie klasse ........•...........

Korporaal-holm ees ter ..................... .

Korporaal-kok ........................... .

Korporaal-vliegtuigmake r-houlbewerke r ... .

Vliegtuigmaker-instrumentmaker Sergeant-radloradarmonteur Rad lo-afstand peller plot dcr 2e klasse Onderzeebootverkenner de r 2e klasse ..... .

Koeltechniek ............................. .

Radlo-afstand peiler p lot de r Ie klasse Zeemlliciën-vliegtuigmaker-motormonteur ..

Zeemlllciën-vliegtuigmaker-vilegtuigmonteur

De he rh a Uncscuflus voo r : Radlo-afstandpeiler plo t de r 2e klasse Loodsbootkanonnier ....................... .

Radio-afstandpeiler vuurleiding ........... .

Kanonnie r

",.

N. V. HA N D ELMAATSCHAPPIJ

'oo,h«"

Over beek & CO.

AMSTERDA M T elefoon : }4160·}4470·}4988 ROITERD AM Telefoon: }5880

Blliztn, /ill;ngJ JChro~fbolltt11 ,n III0"tn, hOlltJ(hro,"tll, m"hj·"ltN;g''', plaJt;r bll;z,n.

Amsterdamsche Droogdok Maatschappij

NV

18 18 18 16 25 25 25

1957 febr. febr. febr. lebr. febr. febr. febr. febr. lebr. febr. febr. febr. febr. febr. febr.

4 11 11 25

febr. lebr. febr. febr.

• •• •

11

11 11 11

Na.a.r Utrecht e.o.: Wed. A. A. Simonis.

5 kamers, keuken bijkeuken, zolder, voor- en achtertuin.

Huur / 45,- per maand. 6 pers.

Den Helder, Com. DItostraat 51.

1 kamer, 3 slaapkamers douchecel, keuken, tuin, achuur.

Huur / 45,- per maand. 3 pen.

A J . H. Bakker, korp.hofm.

Vllsalngen, BonedlJkatraat 182.

I kamer, 3 slaapkamers, keuken, badka mer, schuur, voor- en achte rtuin.

Huur / 8,50 per week. 6 personen.

N .... r Den HU&' e.o.: P. v. Deursen. AAC II. Den Helder, Ambonstraat 7.

Naar Katwijk e.o.: G. J. Schrik, sritvlmkrmmnt.

Oosterhout NB., Mç leD.lltraat 20a.

I kamer, 2 slaapkamers, keuken, kelde r, schuur, waranda.

Huur / 25,- per maand. 4 pers.

J. H. Evers, korp.vgrnr (MB).

Rijen, Karel Doorma nstraat 71 .

I kamer, 4 slaapkamers, keuken, douchecel, keJder, schuur, v .- en a.-tuln Hu ur / 38,- per maand. 4 personen.

Naar Lelden e.o.: J . v. l terson, bankwerker.

Den Helder, Goudenregenstraat 73.

2 kamers, 3 . Iaapkamers, keuken, badcel.

Huur / 8.05 per week. 4 penonen.

Th. J. van Tol, sergt.Ug. Den Helder, Corn. DItostraat 38.

I kamer, 3 slaapkamers, keuken, douchecel, tuin, sch uur.

Huur I 44, - per maand. 4 personen.

Naar Amsl.erdam e.o. : T. Sloof, kpl.kok.

Den Helder, Th. Rijkersstraat 44 I. I kamer, 1 slaapkamer, keuken, d ouchecel, schuur.

H uur / 6,05 per week.

echni~~.

rubber -artikelen en plastics lang I

lMl T~ D~ HOLLAND~~~~GENIEURS tUiIJ lIJ ~ ~'Y'

TECHNISCH TEKENBUREAU

v/h KEYNES

OEN HAAG SQi EVENINGEN LUIKSESTRAA T 23

Afd. Drijfwerk

Apparatenbouw

Hevea V -snaren Tandwielkasten Koppelingen V.Snaartransmissies

AMSTERDAM·Z. Prins Hendriklaan 23 • Telefoon 715400

" HEVEA" INDUSTRIE V·RlEMEN

.sotWINGMflALl"

Pijpleidingen

Algemene Machinebouw

ADVIES- EN VERKOOPfIUREAU '100II NEOULAND VAN

@ntinentftl

~

BE RGMAN N'S RUBBER HANDEL ROTTERDAM HOO6SJwr ],

ra. HSOZ' (0·1800)

ONGEDIERTE

~

VERDELCINCl?l

"Niet het woord, maar de daadi " zegt het RIWA-praeparaat!

RIWA

J n ténwoord. ~c!lIkl" (k ghmlx hr Zlj ....'('CI prt'CLI'$ W~[ haar [,)fd ,.m'l.lkr " Hef kaars/klu. de roZl'n, miJ,,\r ~cnal her Gcm Zllvluml

oa~tvrouw

e H EM. FA BRI EK

AM STE RDAM · Z.

-

GERO ZILVIUM

W ie linge nstra a t 6 Telefoo n 72.30.68

De jdeale prisma-zeekijker

HABIGHT

VAN REES .& GREVE VERTEGENW OORDIGERS A. B. BOFORS - ZW E D E N

PARKSTRAAT 69b DEN H AAG Oag- en nachtkij ker met grote lichtsterkte

Oculair-instelling· Middenschroef-instelling .. Gegarandeerd

100 ~.

! 260.! 275.-

waterdicht

Ullvoerige catalogus op aanvraag

n.v.Wed.J.Ahrend&Zn. 'e-Gr8venhage - TOU8881ntkade 51 • Tel. 334123 (5 1.)

Amsterdam - Eindhoven - GronlDlLen - ttllv8l'11um - Rotterdam

GESCHUT MUNITIE. SPRINGSTOFFEN

Warmte-, Geluids-, Koel- en Vriesruimisolatie LICHTE ISOLATIEMATERIALEN

VANAF 200 GRAM / M '

BIJ '" O'KTE.

MET ALLE SOORTEN FIBREGLA SS- EN SCHU IMPLAST ICPRODUCTEN. ZOALS OA AANGEBRACHT OP DE 8 O.Z.B. JAGERS VAN DE KON . NED. MARINE. B SERIE. OP

...... NVR ...... G ZULL E N

N.V. "ISOLA"

HILVERSUM

W I J G ...... RNE

BIJZONOERHEDEN

VERST R EKKEN .

TEL. 2341-23 42 (02950)

SIGNAALBATTERIJEN en NOODVERLICHTING

Dit komt Uw schip toe

___ KONINKLIJKE LAK-. VERNIS- EN VERFFABRIEK

~

~

't be8te

~

N.V.

.~I OlYN&C~1

--

ROTTERDAM

••

De bouw van onze mijnenvegers Stalen Ramen Sta len Ramen en D euren

Stalen Binne nwanden Plaatstalen kozijnen Rubbe r Tochtdeu ren

ST ARAKO OOSTERHOUT Staalconstructie Spanten

Llnen

""""'.n Ra dannu ten. e nz..

E. 1. SMIT &ZOON' s

moderne

Plaatwerken Radarsche rmen Kleer kaste n uitgevoerd in 8taalplaat of aluminium plaat

coasters

SCHEEPSWERVEN N.V. te WESTE RBRO EK (G •.)

lijnschepen

TeI.I.

241·

nr.

autom. K 5904

zeesleepboten

Te'eorllm-ad••• , Ank.rsmlt

GYROKOMPASSEN AUTOMATISCHE. BESTURING MARK 3 RADAR LORAN ZOEKLICHTEN MICROLI NE INSTRUMENTS KLYSTRONS SYNCHRO'S Alleenveriegenwoordiging voor Nederland :

NAUTISCH TECHN ISCHE HANDEL MIJ

P. J. FETERIS N.V. DE N H AAG

-

Scheveningseweg 15

-

T elefoon 11 .08.38

.

handen Tedd i ngto n-app ara tuur

C. PLATH

HAMBURG

HOUDT

oe

WACHT BIJ ALL.E DIESEL·

MOTOREN OP ONze MIJNENVEGERS

ALLE NA UTISCHE INSTRUMENTEN

ABNORMALE •

TEMPER A TUR EN

•

DRUKKEN

•

SNELHEDEN

WOROEN

GESIGNALEERD

• BIJ CRITIEKE OMSTANDIGHEDEN

WORDT DE BETREFFENDE

MOTOR AUTOMATISCH

A Il eeu'-erlege ..... oord iK""

GESTOPT

INGENIEUR S· BUREAU

J. & C. VRINS

N. V.

SWe1l liaçkalrul S8 . DEN HAA G · TeieJ ooD 33$0 73

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING

VANANDEL N.V. ROTTERDAM

POSTBUS 6049

VERSCHURE ' S

SNELL.OPENDE

VOOR

SCHEEPS·

EN

LICHTMASTEN

TELEFOON 6SOOO S lijnen

WALHIJSINSTALLATIES

S TOOMMACHINES

STATIONNAIRE

DDEL.EINDEN

VERS CHURE & CO" SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK N .V. MEEUWENLAAN 70 - AMSTERDAM . TELEFOON 60701

Rotterdam

Nijverbeldslraat 21

Holland

Tel. 7U08-'l'3Q59

Scheepswerf "DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL GemeeMchappelijk urnenwerkende scbeepawenell Geb r. Niestem & Co. - Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V. - Groningen Niestern Scheepsbouw Unie N.V. - Hellevoetsluis

BouwBetonHei- en Waterwerken

M .1. " GW .Iu," -

lTS. tol!. - Z ogtxhlp 'l'oor Kep,," Peru .." . . . (laram dM Soda Neenl _ DJl.karl.

Kanloor Dordrechl, Kromhoul 65·67, lel. 6941 '

• Alle soorten vrachtschepen • Zeesleepboten

Den Haag, françois Moelsonslr. 45, lel. 553844

• Lichters • BaggerinstallaUes • Hellingen e n droogdokken beschikbaar voor reparaUe van schepen tot 3000 ton.

Alle soorten

VUURVASTE STENEN Nieuwe kanalen bevor·

levert

deren handel en ver· keer, brengenwelv8art.

BOS & KALiS is in st•• t, ook de allergrootste

N.V. GEBR. NAGTEGAAL

projecten in snel tempo

FABRIEK

VAN

V U U A V AST E

PRO D U C TEN

uit te voeren.

GOUDA . TELEf OON 2842' · IK 1820)

m eet in st rum e n t en

o.a.

• • • • • • •

barometers

barografe n thermometers

pyromete,..

NOH B

III~III DIESELMOTOR E N zijn ~nvoudig van constructie, betrouwbut en zuinig in gebruik. Enkdwerkende tw~t2ct motoren voor scheepsen stationair gebruik, in vermogens van IlO-ca. '000 pk.

n lvu umehr.

hygrometer.

<X>

etc.

NEGRETTI &

ZAMBRA

BENELUX

ZEIST -

SCHEEPS· EN STATIONAIRE BENZINE· EN DIESELMOTOREN Vrijwel alle typen scheepsmotoren st~s uit voorraad l~erbaar

Iknzine-motoren van ' %-84 pk Diesel-motoren van 19--16) pk

TELEFOON 2040

HOLLAND·BOLINDER SCHIEDAMSEDIJK 12 -

ROTIERDAM -

TEL

Hel ontwerpen, :tellen en drukken V8" UW drukwerk is bij ons in goede handen. Wij hebben ons bedrijf in de loop der jaren gespecialiseerd in hel drukken vlln periodieken en handelsdruk· werk. Zowel week· als maandbladen worden door ons punctueel verrorgd.

Ons productieapparaat slaat borg voor een violIe aflevering vlln Uw orders.

Wlinneer U behoefte heeft lIan goed drukwerk, dan zullen wij hel zeer op prijs siellen, ons machinepark en onze vakbekwaamheid voor U Ie mogen inschakelen .

c. Blommendaal n.v.

RtJNSTRAAT 9 · DEN HAAG

2919~

N(!d(!r!alldsCff(! Sfalldard E/(!cfric Mij.N.V. INTERNATIONAl,..

TI;LEPHONE

ANO

TEI..ItGRA""

SYSTt:M

I

. ~== .

'-" '""'..

-, ::""':...:'....", ""....._ ..... ,

~

'~

"~

•••••

TELECOM MUNICATIE TECHNIEK

~

FA8RIEKEN EN MAGAZIJNEN: 1. VAN OER KUNSTR;AAT 288-292 '.-GltAVENHAGE

KANTOREN: SCHELOESTRAAT 160.162 's-GR,AVENHAGE

Telelooncentral., voor a ulomalis<:h bed.ijl en voor automatisch distrlcb... rkeer

R"dio:r.enders en ontvIngers "oor lelec:ommuniUlie systemen

Hu isleleloonlnslaUaU.' - TeleloonloesteUen Telegraa/centrales en V.".schrijvers Dr.aggoll-telefonleapparatuur Signililinslallaties voor .Ik doel Ah~ndsbedl.ning en meetinstallaties S.lenium 1I_liJk.iekte•• .,oor elk ... ermogen Pneum.tische bul.poslinstaliaiie.

Condensatoren, Ir.nslormaloren

Slraal:r.enderapp.r .tuur Radloçommun iça ti e en navlgaU .. pparlluur voor luçhl- en u:heepvurt Radar fY$le men Zenders voor omroep en lelnls le Sludioapparaluur Z e nd- en onblngbulzen Preçjsie meeUlppa"luur

VERTEGENWOORDIGING VAN: INTeRNATIONAL STANDARD EUCTRIC CORPQRATION BELL TELEPHONE MANUFACTURING COMPANY STANDARD TELEPHDNES AN D CABUS lTD. CREED & COMPANY LTD. EN VERBONDEN MAATSCHAPPIJEN

I

Ele ktri sc h.hydrau Iische stuur machi nes aan boord van het m.s . Wonoralo van de K . Rolt . lloyd

SMIT

su

Hr. Ms. Kruisers " De Ruyter " m

"De Zevm Provinciën "

N.V. NEDERLANDSCHE VEREENIGDE SCHEEPSBOUW BUREAUX De Rolterdamsche Droogdok Mij . N,V.• Rotterdam

Ned . Dok en Scheepsbouw Mij. V.O .F.. Amsterdam N .V . Koninklijke Mij . "De Schelde" . Vlissingen

Werkspoor N.V.. Amsterdam Dok- en Werf-Mij . Wilton .Fijenoord N. V.. Schiedam

Den Haag

I

i

;

)\ •••

--

Foto: \\

I'r. I-I J(: Ruylel

MOlorslcepboot " RUSTOM "

Afmetingen: lengte 33.44 m, breedte 8,38

nl, diepte 3, 15 m. BRT 28 1,63. UiIgerust met een CROSSLEY-dicsclmotoc \an 1100 PK., gebouwd op de werf van \'{fors( & DUImer IC Meppel ,-oor de Pakistaanse Marine. In 30 zeedagen van Amsterdam naar Karachi.

Rederij Gebr. Wijsmuller

D.V.

de uitbrengers van scbepen onder eigen kracbt van en naar alle bavens der wereld.

AMSTERDAMSESTRAATWEG 40, BAARN, TELEFOON K 2954-3741, TELEGRAMADRES , REDWlJS.BAARN

Druk: IlLOMMENDAAL

_

n"a Daae