Alle Hens - 1956 - Editie 11

SMIT

verrast de Uwen thuis

SLIKKERVEER op

t't>TjtliJT'

eu j eestdflgell lIJel cen

radio-surprise l'erzorgd door de radio.surprisedicml

l:tW

Radio-Holland N.V. De be ste garantie op de Marine- en Koopvaard ijvaartuigen wordt

De radiodieml film boord vers/rekt gaarne alle gell'ellSle iulicb/illgell

verkregen door

SMIT -MOTOREN

A. T. van TOL Draaien en fraisen van

* *

*

Tandwielen Worm- en Schroefwielen (moduli 1 t/m 10) SPERRV GY R OSCO P E COMPANY L o n don

ROTTERDAM

W AALHAV EN O .Z. 15 TElEF. K 1800 - 7 28 40

-

N cw Vo r k.

.n

NAVIGATIE· INSTRUMENTEN voor •.NÀ VO" ZEELUCHTSTRIJDKRACHTEN. Alleenvertegenwoordiger voor Nederland: N ilutl.ch T echn ische H andel

SCHEEPSREPARATIEN

MIJ.

P. J. FETERIS N .V. Schevenlngseweg 15 'J-Gravenhage Telef. 110838 - T e l.ad ru "Na\llgatlon~.

N.V. SCHEEPSWERVEN v/h H. H. BODEWES MILLINGEN a.d. RIJN

•

NIEUWBOUW van: Zeeschepen tot 3500 ton . Zee· en havensleepboten • Tankschepen Motorvracht· en passagiersschepen . Baggermateriaal

•

REPARATIE - OMBOUW - MOTORISERING

WIJ wensen alle l€ö€n van ö€ konlnkllJk€ maRIn€ €€n

q€lUkklq k€RstÇ€€St

ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADO ORS INTERNATIONALE EXPEDITIE • OPSLAG Telegra madres: Vanuden Telefoon 113300

000 N.V. GEBR. VAN UDEN'S

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, FRANKRIJK, POIHUGAl. SPANJE, NOOQD·AFRIKA, ITAUt ADRIATISCHE ZEE. G RIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE' ZEE. TRANSATlANTISCHE DIENSTEN SURINAME, CURAÇAO, ARU BA, G ROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA. MIDDEN,AMERIKA, WE')TKUS T VAN ZUID·AMERIKA.

SCHEEPVAART· EH AGENTUUR MIJ. ROnERDAM LIJNDIE N STE N

BENELUX-FRUITLIJN Rolierda m/ Antwe rpen

-

Frans Ma rokko v .v .

FRABEL UX-LIJN Noord·FrankriJk ." Fra ns Ma rokko v,v ,

ROTTERDAM-SONT LIJN Rollerda m-Den emarke n, Zwed en v .v . 2 x p , w.

ANTWERPEN-SONT LIJN Rollerda m-Den ema rke n, Zwede n v.v . 2 x p . w,

N.V. HAVEN LINE Hamburg-Bre men.AntweJpe n-Rolierda m ]·wekelijkse alvaarlen - Zuid-Ame rika

Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen N.V. (Royal lnterocean Lines)

Geregelde

passagiers·

en

vracbtdiensten

Verre Oosten - Afrik a - Z uid- Amerika v.v.

Verre Oosten - Oost-Afrika v.v.

Z uid-A merika .. Zuid-Afrika .. Australie Indonesie _ M alakka .. Chi na .. Japan v.v.

India ~ M alakka _ Indonesie - Australië V.v.

Australië ~ N.N. G uinea - Nd . Borneo - Bang kok Hoofdkantoren: Amsterdam, " Het Scheepvaarthuis" .. T elefoon 61111 Hongkong 188·191 Connaught Road W est

..

WIJ

zullen moeten samenwerken

AANNEME R SBEDR IJF

F A.

J. DE VRIES & ZOON

*

DEN HELDER

ALKMAAR _ T EL. 2752 DEN HE L DER -

U I T V 0 E RIN G

TE L . 2266

VAN

NEDERLANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HELMOND

WERKEN I N

GEWAPEND B ET ON,

*

WATERWERKEN EN

UTILITE ITS BOUW

Schoorsteen-verliezen zijn te beperken.

Verhoog het rendement van

Uw

in stallatie door een

rgassen-ketel Specilllli geconstrueerd voor de inbouw in uitlllllltgessen-ieidingen.

Abonderlijk "IsluitblIre en ge· makkelijk ve rw inelbllre spiraal. vor mig gewonden pijpelementen.

DESKUN DIG ADVI ES omtrent de bereikbere capeciteit

st"at te Uwer beschikking.

Telefoon K 1184 .2051

~ .v.

KONINKL.IJKE

IOiIiIioIlil

&l1!:'

Schelde. VLISSINGEN

ZAAN · LONDEN LIJN • Amons & Co. Re,e1maU,.e aparte afvaarte n Amsterdam!Zaandam e n Londen

en

R otterdam en Londen.

Agenten: Londen

Messrs. L. Dens & Co. Ltd., 4, Uoyds Avenue, E.C. 3.

Tel.: Royal 3783. Telex 22657.

Rotterd am

N.V. Trias, Roc hussenstraat 83 b,

Am5terdam

P .O . Box 214, Telefoon 56530 (2 lijnen).

Fa. Amons & Co.,

O. Handelskade 27, Telefoon: 66.27.6.

Zaandam

Fa. Amons & Co.,

Hogendijk 28.

Tel.: 3841. Telex 21 01.

Conc urrerende t a rieven en prima ae rvl ce.

Minimax

N.V. STAALDRAADKABEl. EN HERCULES. TOUWfABRIEK ,lh

.....",~~J~ . C?~. 0 EN

"';G~O~~R~;;:':':~/~ ':Oe

VOOR SCHEEPSG EBI1U II( IN ElKE GEwE N STE SAME N. SIELtlNG. lE NG iE EN 011(, TE

QOII SPRON " ELIJKE PAIENT. H OuDERS V AN EN NA AM.

Gl:VERS AAN HET ALOM BEKENDE

HERCULESTOUW

Firma van de Beid van der Stouwe TEL 282

betrouwbare

&

ZWARTSLUIS

Specialifeit in Reddingboeien, Zwemvesten en Reddingvlotten, Leguanen en Aanvaarzakken

NED. FABRIKAAT

-

MINIMA X N .V .

_

NAARDEN

rDt~x

scl/.Cel'slakkel

beschcrmen alles w:u vaart - V2n C03Stcr tot OCC3ansromer - regen de vcrwoesrcndc invloc.:dcn van u:lnd .",ater ,,,eer

Zwemvesten volgens internationale Conventie LAKfA8RIEKEN N.V. _ SASSENHEIM

Zvveeds staal Naadloze buizen Gereedschapdaal Roestvr ij staal

o. K.-electroden Grootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

von UDDEHOLMS AIS

N.V. Vertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST.SCHRÖDER Karperweg 45

NEKEF

Amsterdam (Z)

Amsterda m (Z)

" Borletti " Mee tge re edsc ha ppen

Tec hnisc h Han d e lsbureau

R. MEININGER Laan van Meerdervoorl 91 D en Haag. Telefoon 334929

'" vraag t onze

N.V.

Centrale

Suiker maattJchappij AMSTERDAM

c suikers

MEjl:\LJl$T,k

o tabletten obiisoo rten c theeklontjes

TRILLINGS- EN SCHOKDEMPERS

-'I

"*

o Siropen

o basterden ~---=--=-

Mach ine- en Zuigerverenfabriek

W. VAN WEST & ZN. C.V. "d. ll.o

~

--

- .

öntge n technische dienst NV.

0-

<9

. er beschikking vo!n ,,/Ie Marine A/de lingen

SCH EEPSKOELT ECHNIEK

s......,~ a genfe " ,,'" J. & E. HALL lid • D. rtlo,d, Ke nt , Enil.nd, voo , ,11, re p • •,II•• ,n In bouw F."",k en M.g.zlj" e " ,

' ] ) oor een speciale overeenkomst

H. m. rll... t 22-24. hl. 60549, Amlt.,dem.N.

Fm.,1

Schle d. m ; N. M.thenen e nlreal 18, T, 1. 65668. b.lI.g_ 38471

.00. . . . . .00 • •• "nw ••

'''. • onu., •.w

<§I ID

G R OOTKEUKEN I NSTALLATIES IN

ROE S T V II tJ S TA A L

__;_~_~_"._~_,r.,_.~_,,,_,~_..:_~_.__ • MA CHI NE FABRIEK GUI IOWf:, 71 - Tf:ldoo n 69490-6170 1 - Scbiedul

De ideale prisma-zeekijker

HABIGHT

zware shag!

I

W ie ze éénmul gerookt heeft

wil geen andere!

I

I

Dag- en lIachtkijker met grote lichtsterkte

Oculair-instelling* Middenschroef-instelling

f 260.( 275.·

,. Gega randeerd 100 ,. waterdichL

•

Uitvoerige catalogus op aanvraag

n.v.Wed.J.Ahrend&Zn. 's-Grsvenhage • Touaselntbde 5t - Tel, 334123 (5

I.!

Amsterdam - eindhoven - Gronlngon • Hilversum - ROllerdam

Slied recht Industrieweg 24 Telefoon 8

N.V. A. PRINS Th. zoons Aanneming. Maatschappij Waterbouwkundige-, Bagger- en Opspuitingswerken A annemers van d e bagger-, opspuitings- e n bijkomende werken voor d e uitbreiding van de Rijkszeehaven "Hel Nieuwe Diep" Telefoon 3324-3008, Marinehaven , Den Helder

MAANDBLAD

TER DER

INTERNE

VOORLICHTING

KONINKLIJK E

MARINE

Ujtg~"e "~n het M.nlsterie .,.n M.rin.

DI.KTII IN HOOfDItIDACTII .

Lt!.. (SD ) Ie k L 1 . PTASNlK -:- 1'. 1 . TB. M. SCHAEPIIAIf AD . U . ID Aen l , ,, AOMJNSnIA TII .

Mlnl.terle n n Marine. Konl nDnf\('rracht 12, Tel. 1831$5 â&#x20AC;¢ TOfltel 97. Den Haa.

Inhoud:

NOVEMBER 1956, no. 4

BIJ DE VOORPLAAT Torpedoma k ers.

Mens ot automaat.

Z De draagvleugelboot. l 4

5 6

8 9 JO

12 IJ 16 18 19

20 21 22 22

Het land met een universele taa]; de dans.

In dienst stellen.

Hr. Ms. schepen en hun emblemen.

Marinevliegtuigen op Farnborough.

De weerprofeet.

Buitenlands Marlne.nieuws.

Voor de lens van Alle Hens kwam ... .

De wereld waarin wij leven.

Onderscheiden met een koninklijke vermelding bij dagorder.

Sport in de Marine.

Nieuwsdroppels.

Marine-totowedstrijd 1956.

Waar de Koninklijke Marine vaart en vlleift.

Mutaties.

Mutaties.

WoningruiL

I) e K on Ink lijke M arin e ltelt er prU. o p vast te Jte.Ue a dat b u ad yt r te re a la dit or, Uft Blter'oUd h u VukrU lea v.... vOOrktllr voor le'VuanUei aan de KoninkliJ k e Marin e nlU ".n InhOlldu

Idee I!lrnon"" door : H. U

8ROS

KI .. ".,ln d ... .

•

CAPt:LLE

He!p onl de

• KROIlST

l l.~I,,1

.... K .lf ,lt .

• . d. IJ SS t; L

O:OOT tik b ruikbaar n Idee serieealn d e gank te houd

Schrof I an afd. Pllbhcl\e lt even en ' A wij een aardl,e beloning' , lUstel Brou .... e nl. Am~t ...d.m.

of automaat IK

wil als mens behandeld worden!" "Dat gecommandcef ,. - neem ik n[cl langer!" Bovengenoemde uitspraken horen wc nog wel cens in de Marine. Meestal komen ze naar voren als iemand wat over :tijn loeren Is e n ccn wnt bruusk commando de emmer van %ijn gevoel doel overlopen.

Het doel me denken aan heel vroeger. toen ik met mijn vrouw een week zeilde op de Friese Meren.

De eerste dagen was er een zacht briesje. ' t was niel te koud en de zon scheen al wal meer dan deze :l:omer.

Hoewel mijn vrouw van zeilen geen verstand had. kon ze de fok al aa rd ig hanteren.

Na een dag of drie werd het wat regenachtig en de wind werd wat steviger. Op een gegeven moment na veel laveren door een kanaal, hield mijn vrouw er tot mijn stomme verbazing ineens mee op en vroeg opgewonden aan de wal afgezet te worden, daar ze nlel langer al. een hond afgeblafl wilde worden.

Na enigszins van mijn verbazing bekomen te zijn, legde Ik de boot aan de wal en na een eerst moeilijke, maar later beter gaande "discussie" bleek mij het volgende; Zoals Ik mag verwachten dat men In de Ma rine weel; Is vooral bij het loveren bij harde wind met een tjotter het uitermate belangrijk dal de schoot van de fok precies op het juiste moment gevierd en aangehaald word t; anders gaat de vaart uit de boot en je blijft 61 s teeds op dezeUdc hoogte of je drijft af, hetgeen met een flinke wind uiterst hinderlijk Is. Mijn vrouw was door de nattigheid en het harde werk aan fok en door de blaren op haar handen langumerhand in CC!n wat minder enthousiaste zeilstemming gekomen, helgeen zij eigenlijk maar wal kinderachtig vu n zichzelf vond.

Dit laatste maakte de stemming e r niet beter op en langzamerhand werd ze overgevoelig tegen mijn commando's van '105 die fok" en "Irek aan die school" en "harder, harder".

Ze kreeg langlamerhand 'I gevoel dat Ik haar als een sukkel beschouwde die het tbch nooit goed genoeg kon doen, en elke korle uitroep en aanwijzing van mij werd sleeds meer als bevestiging gevoeld van mijn superieure houding tegenover haar, die Ik blijkbaar als waudcloos Instrument beschouwde.

Ik denk dat de meesten van U als ze ooit geleild hebben mei hun meisje of echtgenote, dat verhaal wel kunnen aanvoelen en zelfs wel eens !els dergel ijks hebben meegemaakt. Wal was de oorzaak dat mijn vrouw de normale zellcommando'. die. doordat het harde wind was. wat kortaf waren, zo verkeerd aanvoelde. waardoor onze harmonische samenwer king verstoord werd?

Ten eerste omdat %e niet genoeg getraind was in het zeilen en dus te ga uw moe werd en bla ren kreeg.

Ten tweede omdat ze %ich%elf kwalijk nam da l ze ' t ineens niet allemaal goed deed en dus eigenlijk zichzelf een sutlcrd vond. En nu komt het wonderlijke, mBar lets wat U dagelijks bij Uzelf en anderen kunt meemaken; als we s6ms bewust, sóms onbewust, bang %ijn niet goed genoeg te zijn, dan heb-

ben we 't gevoel dut iedereen bezig [s ons In cen hoek te druk.ken en te kleineren.

Een ander voorbeeld; Er worden nogal vermoeiende maandagmorgen exercities gehouden. Eén van de recruten heeft de vorige avond nogal woorden met zijn vader gehad doordat hij ruikend naar bier thuis kwam.

HIJ heeft het gevoel gehad door zijn vader nog als cen jongetje van 12 jaar behandeld te zijn.

Nu op maandagmorgen na een lange reis met een beetje een ka ter Is hij niet %0 helder als anders en hij klln het lempo van de exercitie maar né t bijhouden en wordt gauwer moe.

Na verloop van tijd beginnen de commando's volgens %ijn gevoel steeds meer op ultblaffen Ie lijken, en hij kan soms ?oelfs 't gevoel krijgen dat deze oefeningen speciaal gehouden worden om hem te pesten. U voelt wel, het is eigenlijk de1.elfde sitluatle als de vorige die ik beschreef. Hij voelt zich nog gekwetst door de situatie met zijn vader en is dus overgevoelig voor op- en aanmerkingen; bovendIen Is hij moe en minder helder, helgeen hij nu helemáál juist niet van zlch%elt kan hebben en hij ziet Ineens In de oefeningscommandan t de kwaje pier. Hij voelt zich gekleineerd omdat hij bang 15 klein te zijn of voo r klei n en %wak en stom aangekeken te worden. Hij is helemaal vergeten dllt exercltle een Iralning is om een harmonische samenwerking in moeilijke omstandigheden mogelijk te maken.

Want al hebben velen van U het misschien nooit %0 voor zichzelf bedacht, U weet toch allen wel dat deze exercitie Juist tot doel heeft op elkaar afgestemd te raken in moeilijke en vooral bij plotseling veranderende situaties.

Dit lukt alleen a ls we gedeeltelijk automatisch handelen. In wetenschappelijke termen g~J!egd; als we reflexen Inslijpen.

Een orkest moet om een harmonisch geheel te kunnen vor· men, oefenen. oefenen en nog eens oefenen, %odat de verschillende orkestleden op het laatst bijna automatisch op elke aanwijzing bliksemsnel kunnen reageren.

U weel dat op een schip het op elkaar Ingesteld zijn en hel snel kunnen samenwerken In plotseling veranderende omstandigheden ook uiterst belangrijk Is. Stel U voo r, dat bij het meren de brug en de machinekamer niet op elkllar Ingesteld waren; er zouden onherroepelijk brokken komen. Stel U voor, dnt In een roeiploeg de roe ers niel op elkaar Ingesteld wIlren. Stel U voor, dat bij het tewaterlaten van een sloep er geen snelle samenwerking was.

Maar er Is nog meer. U weet de Marine is cr om, a ls cr oorlog komt, %lJn taak te kunnen verrichten. Dus juist in gevaa r lijke en soms angstaanjagende momenten tóch eUeetief en vlot zal moeten functioneren. Dat betekent b.V. dal bij een bominslag tóch Iedereen zo mogelijk doorgaat zijn wer k samen met de a nderen te verrichten. Nu Is het cen bekend relt, dat ieder mens In een bedreigende en angstaanjagende situatie minder rustig denkt en handelt en soms %eUs tn de wal" raakt e n dus minder goed zijn taak kan verrichten. leder mens die een bepaald werk minder goed lukt. word I kriebelig en veel mensen worden daardoor nóg gespannener en onzekerder, waardoor hel n6g .leehler gaat.

U kunt zich voorstellen dal als dit In een samenwerkende groep te veel voorkomt, cr een ehaos ontstaat en er zelfs gemakkelijk paniek kan optreden.

Een goed voorbeeld hiervan Is bv. brand In de bioscoop. Als dit door Iemand ontdekt wordt en hU ' begint brand te r oepen en alvast nnar de uitgang te rennen, geeft hij dus blijk van zijn angst. Er Is dan een grole kans dnt de%e angst andere mensen aansteekt en er een paniek onlstaat. U weel dat In deze paniektoestand de mensen plotseling elkaar als vljand!!n gaan beschouwen en zelfs e lkaar onder de voet kunnen lopen en zelfs dood kunnen trappen. Hier komt het meest primitieve In de mens boven.

Maar 't kan ook anders verlopen, Als degene die de brand ontdekt Iemand Is die gewend Is oan plotseling moeilijke situaties en door training heeft geleerd deze te overwinnen, dan %al deze lIguur waarschijnlijk op het podium klImmen of de directie waarschuwen en de mensen rus1lg, maar wel nadrukkelijk toespreken en bv, zeggen, eerst gaat die rij er uit en dan die rij en zo kan een paniek soms voorkomen worden, als de mensen in de bioscoop tenminste niet at te gespannen en angstige figuren zijn, die helemaal nooit geleerd hebben In hun leven nieuwe en beangstigende ervaringen samen me t anderen te overwinnen.

Hoe kunnen wc nu die neiging van In paniek raken overwinnen en zo chaotische loestanden voorkomen?

Ten eerste door te zorgen dat de handelingen en het werk dat gedaan moet worden, zo weinig mogelijk alhankelijk lijn van reacties Ingegeven door angst of schrik en niet a;e-

makkelijk In de war gestuu rd worden bij plotselinge veran· deringen. Dit kan alleen als een groot deel va n het werk zo lang geoefend is dat het zonder denken automatisch verricht kan wo rden. Denkt U bv. maar eens aan chaufferen.

U weet dat In het begin iemand die leert autorijden, juist moeilijkheden heelt bij plotseling veranderende situa ties.

Hij zal bijvoorbeeld te laat stoppen als plotseling cen voe tganger voor hem de weg oversteekt, omdat hij eerst na moet denken wélk pedaal h ij in moet trappen. Hij heelt dus kans om te laat op 't pedaal te trappen en bovendien misschien zeJts door de schrik het gas pedaal In plaats van de rem te kiezen. Pas na la nger oefenen zal hij automatlsch en dus sneller, londer d en ken het goede pedaal indrukken. Hij heeft dus automatisch leren handelen or anders gezegd bepaalde renexen Ingeslepen. Maar bij een handeling w aa r meer mensen bij bet rokken zijn, en Ik noemde U zO even al enige voorbeelden, Is het niet voldoende dal iedereen automatlsch de goede handeling verr icht, maar ÓÓk is het nodig dat deze handelingen In goede harmonie geschieden en deze handelingen op e lkaa r afgestemd :l:ijn, anders wordt het t6ch wel weer een warboel. Hier is dus n6g meer t raining e n oefen ing voor nodi g.

Bij dit alles Is de belangrijkste l aeto r dat de schr ik en anllst overw onnen en de onzekerheldsreaclies uitgeschakeld worden.

Bij goed geoefend personeel gebeurt het volge nde In een plotseling zeer moeilijke situatle: Iedereen doel ogenblikkelijk dat wat hij bij de training tot taak had. Goed geoeCend zijn betekent immers samen getraind en daardoor op elkaar ingesteld geraakt zijn. Er

wordt dus samen gewe rkt om d e moeilijkheden oC het gevaar te overwinnen. Als we met meer me nsen same nwerken, :l:ljn we over ' t algemeen minder gauw bang ol geschrokken d an wanneer we er alleen voor staan ; en de schrik en angst zullen m inder vat op ons kunnen krijgen.

Bovendien, d oor de individuele geoefendheid, kunnen we zekerder en sneUer reage ren en zullen we niettegenstaande angst en schr ik toch automatisch het goede doen, waardoor we dan weer meer zelfvertrouwen krijgen en dus onze schrik e n angst makkelijk kunnen overwinnen. Een commando is in :l:ekere :l:in een p lotseling ve rande rde situ atie, en we k unnen dus bepaalde tegelijk uit te voeren handelingen en op elkaar afgestemde hande llngen automatiseren. Eersl zullen dat simpele e n eenvoudige handelingen zijn, a ls bij 't ma rche ren bv. links of reeh ts om, m aar langzamerhand wordt het steeds ingewikkelder, om steeds sneller en automatischer teza men en tegelijk te kunnen reageren.

Ik hoop dat U begrijpt dat het opschrift "Mens of Automaat" boven d it verhaal on:l:ln Is. Mens én Automaat Is beter, maar nog beter Is te zeggen dat het mens-zijn zonder automatisere n en reflexen inslijpen onmogelijk, en het op e lkaar Inges teld sam enwerken een noodzaak Is. Ook hoop Ik dat U, als dat geoefen en geëxcerceer U eens verveelt en U de keel uithangt, U zich zult bedenken du t het toch nutlig Is en een zéé r belangrijk midde l om een goede e n snelle samenwerking m ogelijk te maken. Dat dit in de burgermaatschappij nodJgJs, zal U duidelijk :l:ijn, m aar In de Marine Is hel dit nog veel meer, gezien het feit dat wij ook en vooral In oorlogstijd In zeer moeilijke situaties moeten kunnen werken.

DE DRAAGVLEUGELBOOT

Op de 27ste septe mber maakte de eerste in Nederland gebouwde draagvleugelboot C4;!n d emonstratIetocht op het Alkmaardermeer. Deze boot, "de Witv is", Is geheel van aluminium gebouwd, door d e werf "Wltscn en Vis" te Alkmaar, volgens het systeem SchertelSachsenberg. Zij is voon;icn van een Chrysler motor van 255 pk. en beh aalde daarmede een snelheid van ruim 70 km.

De draagvleugelboot is een boot die aan voor- en ach tersch ip voon;ien Is van vleugels van een bijzondere vorm. Bij grote snelheid wordt op deze vleugels een zodanige opwaar tse druk uit geoefend dat de boot uit het water wordt getild en op de vleugels komt te s taan.

De weerstand In het water wordt daardoor met ± 50 verminderd. Als bijzonderheid valt te vermelden dat de draagvleugelboot zleh in bewogen water gedraagt a ls een vliegtuig bij zijn remouse, d .W.l. hoe hoger de snelheid hoe minder de stor ing. Een eigenaardige gewaarword ing althans voor hen die op het water thuis zij n is, dat de draagvleugelboot bU het m aken van een bocht naar binnen overh elt. De golfvorming, bij hoge snelheid Is zo gering, dat er in

nauwe binnenwateren geen gevaar bestaa t voor beschadiging aan oeverbesch erm ing of langs d e kant liggende schepen.

Ook voo r mllitalrc doeleinden schept d e draagvleugelboot verschlliende mogelijkheden, die zich echte r a lle nog in het stad ium van proefnemingen bevinden.

In dit opzicht kunnen als voordelen ge-

noemd worden de grote snelheid en de geringe d iepgang en als nadeel de kwetsbare schroef In geval van onderwaterobstakels.

Naast sportvaartuigen brengt de supra· mar Handels A.G. ook passagiersvaartuigen In de handel van 15,5 en 20,6 m lengte, respectievelijk met een motor van 550 en 1350 H.P.

'I,

2

Zjj-aanzicht en doorsnede

NIEUW -GU INEA Het land met een universele taal:

De dan s opwindend ritme klinI Nkeneendevrolijk, tom-toms tot vcr in de omtrek. Feestelij k uitgedoste mannen en vrouwen z.lngen en dansen op de houten vloer van het boven het water gebouwde dorpje. Het Is feest in de kampong.

Waarom? Och, het d oel e r niet. toe. Het kan %ijn voor e<: n verjaardag, een huwelijk of geboorte. Wal het ook Is, he l Is een reden om \lTeugdevol, uitgelaten te teesten. En dat wil zeggen: dansen.

Ne rgens %ijn zulke grote verschillen als bij het volk van Nieuw-Guinea. Vrijwel niets Is heue Ude. Er zijn liefst enke le honderden verschillende talen. En vaak kunnen de mensen van twee naburige s tam men elkaar niet verstaan. Maar er is ĂŠĂŠn universele lichaamstaal: de dans.

Het is de taal waarvan z.ij zich bedienen bij hun grote menselijke sentimente n, emoties en hartstochten. Zij brengen cr mee In beeld wat niet gezegd ml.g worden, of niet onder woorden kan worden gebracht.

Bti lammige damen kijken de vrouwen toe. Waar toeven de "cdach/en oon deze Papoease schonen., waarvan velen de dallsen nOQ in. de originele klt. derdracht, het Tieten. rokje, h<!bben uit"evoerd?

Hier is het de vreugde om iets blijmoedigs. In hun dansen zit ongel Nij feld een bepaalde systematiek. En waarschijnlijk zouden er ethnologische of dunshistorische wetenschappen uit te putten zijn. Maar belangrijker cian dit, is het genoegen de landsklndert!n va n Nieuw- Guinea te zien op ongedwonaen, spontane momenten. Een groepje mensen, eveneens levend onder het rood wit-bl:mw, geg:oc pen door blijdschap en het. uitend in de t:la l die superieur Is aa n w()O!'den.

B.

Niet dUe Papoea -vrouwen zijn lelijk, zoot! zo vaak wordt beweerd. Het ver.r.hil tun en de een en de ar.der it vaak QTOOI en dat wordt hier wel duidelijk bewezen.

Twee jonge Papoea', beelden een zwaarddan. uit, waarbti het tempo ,teeds meer wordt opgevoerd doo r de opwindende cadan. van de , Iaryin, !rumenten.

Iedereen in. de kampong zin"t en leeft mee met de dall,er3. En zelf. de ouderen die niet meer Iwnnen meedoen. kunnen. hun ent housiasme !erJUluwernood bedwin gen.

3

IN DIENST STELLEN l G41

I M "klo, de /11(1I8Ie breeuwer" het Tond8Chorrelcn OOI!- de /aa/Ille 'ekell«(lTS WOII genoeg om de opper8hmrman bal8htTiy Ie maken. ,.Kuxnll er dan 1100it een eind". ,,11010 rinjeur" en flauwe/ijk, onl8l1op/Jen zijn 3'Choon611 (/.(lH een plells hete pek.

MC/ltte1l. "llIgcn, hier nog een j1tllerblok wol me "!liet ziJl!.

"Tllkeloor VQOT de polt.'er ... ZUil en zo", Sahi/derf hangen TOfld, die nog lIolJChildercn, wat liet weer besch«digd W(I-II dool" het p laatsen 'XIfI de l(l(Jl,lfl kaT/OtIWIW. BU/JCkîeter el'l zijn maat" smeren de rolW(l ytm8 tl(11I de WVCIIdeJ..'$ s!Ukken, ged.reigd met alle /ttrol. mogelijk: .,allj j(l gore vieze 038evet me dek bekloddert."

Gelukkig waren de zware /(lrweitjC8, als mustet!- stellen. ge~'tln

beurd en o'1/kijJ..'end kC/Irt de o!tlWNlUIII de sletIgelI, ma$ 611 POT-

doelt!. Ro',d, de mast beB/alm de lukclMT8 de lootSle l!is3hlg. loe heimelijk 't MiJl OtJer de VerSCII(lIl.3ill/, s/lOegemf.

(1/ CII

"Ulut 'lie je niet zi8tl TinlI-8 H • Kuiper CII bolle ier Iwo'len zich met 'I nodige door 1I0llwe afgalIgen.. De dltigen. Cli hoo1J61s. 'rt mooI ollem«ol op ::'11 pluulll, op 't toc/!' fll n./mwe $Chip. " V eertig $tukkCII". Over twee dekkeI! t:erdeeld ~og ~l. "Als. m(l(lr n.ieuwigheden.., je kCII de t:ooTltltgtltlg luet bijhOUweli.

'I Mot 11017 l\6nnen. wrc 001,:", W08 " be$Cheid 0011 de paria-vinkers die, tooge'utel~ tot de AdmirolilciUwerl. vall. het "wgere wer/ianclI!JO.gc n.og ict, trochtCII "lee te pikkclI, met lIOete col/ic en. thcedrOllk. Ol er ollder die dronk800rten. nO(1 1131$ W(I' <11, e8tl "liddogl/81tt;e, dfUJr wi,t de JlJ"Cn.XXJ8t-oewel. dige op 't kooe/ei/mld het zijIIe oon.. HIJ I1l-8pecteerde de sch.uit/·e,. Nîi. wá.! hij gcen. droogpruimer.

Einde ijk 'WtlII dan. de dag daar. Glallzelld schoon, de gerolde zei/en in de broekillgs t1~lu061l, de geschutspoorteN opell, 'to'operwerk a18 8]}iegel3. Het Im/tIJte rOlldje W(l8 g8l1l0(lkl. Het mocht I!II flebellren..

Op dc wal en de hellillg dromden de werlkezell bijeen. De ouwe kromme scheep8moker, die de kiel hod loten /l(Ikkell ell het ,lem1)hout hod ge,leld.

De luigmeesler el) zijll takel<UJI'8, die de mU8tClI zo zorgvuldig ;11 de dobbe/8t€eH. lUIdden IatCII z(ll.·kell.

De brecuWC1'8, die OOl~ UJndlJtrook tot cam]Hlgnedek de timmer/lli hodde!, {j6'VO /gd 611 opgejuogd met br6elu.lJWerl.· 811 hete leer. Allen dromden. ze daar 8(lmen 0/ ze moeilijk a/8tond kOlldeN doell tXIn hûn ~hip.

"Afte d'r maar wat zuinigi~ OP wille weze. de rabouwcn.

D'r zit me ill die twaal/ tachtig ellen doek werk ell zorg ge-

IN DIENST

• • • •

STELLEN 1956

/"56/

Grijs wordt de boventoon nu, waar gele verf en menie hoogtij was. Een mie renhoop gelijk k r ioelt nog alles door elkaar.

Lassers branden lustig voort. waar net afgeschilderd wa8 en plof, wee r vliegt zo'n nijdig nageltje op zijn plaats.

"Uit de kinke" en langzaam laat de machtige wi pkraan de s tuurboo rds mo lorsloep in zij n davit zakken, de sch ilder ver jagend, die net zo'n Immes pJekkie had gevonden om die luiken af te glanzen.

"Kan je nog effe de a n kers late zakkc. kanne me ze afschilderen". "Ben zo bij je baas" en d raaiend kan nog net de baas met de kromme rijp gepakt worden voor nog een klein klusje, ,.kan nog wel even hè baas!"

Slangen voor lucht en slangen voor lassers, kabels kruipen over de dekken, als was er de nodige kilometers kabe l in het Inwendige nog niet genoeg.

Bedden verdwijnen bij tientallen In de verblijven. Kisten "waarloo" bij dozijnen vinden hun plaats en alles krioelt alles jacht.

Mach inekamers zijn getest, gelukkig het grote karwei is gedaan. De twee kanons rusten op hun dekken en draaien giere nd rond, onveilig make nd a lles wat tussen rode snoeren ko mt.

4

noeg Wullem". Baas zeilmaker 1JP00g grOlldig. zij" menilIg ge_ zeqd hebb61lde.

Lt:,ngzaam en stotig roeit de8 Heren sloep IXlnaf de kildo noor het schip. Geplllimde hoeden beklimmell de frappeIl. De plee/!' . tigheid I.·un begilInen. .... Eli zoo, heer k(lJlitein, betrol~well de Heren AdmiralelI van. Am8terdflm u dit 11ieltwc ~hi,1 toe. Moge het de Heer behagen I~ goede win ct 6"11 goede COltrage te geven.

De schutstrompetter blao8t CII 100lgz(wm olltplooit zich hel OT(lllge· Blonge-Blue 011 IJtij!}t de Swtellwimpel ill fOp. De "GrOllingCl~". 40 stllkkell .. schip "L'CIn de Admiroliteit "L'CIn Am.sterdam behoort tot de gevechllroloot IX/II. de "Vereelligde Zeven.. Prouinciën".

Uilgeleide gedaml door rle kapitein. worllen d8 Hoogmogende Here!1 weer 1611 1j(J /eize .(Icroeid. Do! klinken de 8<:l/lIlttschotetl.

Zwierig de hoeden zW(uliend. bea"twoorde" de HerelI de groet l,'CIn de kapiteill, die flOg Ifln" lil de valreep 8Wat. Plottl zich omdrtwiend, reeds de de.llell a/g68118I1de en de l.·ant6l1 lubben zich oon de pol8en trekkend, geelt de niL'1lWe Gezaghebbender ziin eerste order: "Stlmrmall. il: wilde met hoog "IOOter verhoielI 1I(lflr de kruit_ sch8]JCII en lade!/. 1Vater el! brolldhout ell u5chwliëll en al8 het gun8tig iIJ ~eilree bij het 1t14r". 8ukl.·61Id ollder de cumpagllegang oolot nog liet: ..Laat Oorlam lll.idef1. Stuur".

De eerllte ..GrOllilloen" reilt ell zeilt .

Schilders gaan rond om de laatste hand te leggen, bij te halen wat een ander net weer beschadigde. Tussen de buitjes door. J achten , de lijd dringt.

Hofmeester en bottelier verdwijnen met het nodige door nauwe gangen, gord ijnen, kleden, commaliewant en kombuisgerei.

Langzaam raakt de lichter langszU leeg .... het schip vol.

Eindelijk was dan De Dag daar. Glanzend schoon , kanons in één lijn. vlaggelijnen stijf. Het laatste rondje was gemaakt. 't Mocht nu gebeuren.

Op de wal drommen ze samen, de bouwers die de kiel legden, en de machinebouwers die de machtige duizenden p.k.~en op zijn plaats brachten. De mannen die de heksenketel van kabel8 en draadjes, toestel en kasten plaatsten. De schilders d ie de laatste streek verf vol zorg neerstreken.

Ze drom men 8amen of ze moeilijk afstand kunnen doen van hun schip. "Als ze he t nu maa r ontzien, het heb moeite genoeg gekost om 'm zover te krijgen". De kromme pijp schuilt van li nks naar rechts. "Baas aluminium" heeft he t zijne gezegd. ' Terwijl de Marinie rskapel de eerste ach t maten van ..de jonge Prins van Friesland" speelt wordt de Commandant Zeemacht en zijn gevolg overgefloten.

De vlaggen van Werkspoor en N. D.S.M. gaan neer. Einde 429 . ... ."En hiermede ve r klaar Ik het commando over Hr. Ms. Ondeneebooljager "Groningen" te hebben aanvaard."

Schetterend blaast de hoornblazer de VaandeJmars. De wimpel en geus stijgen in top en achter uit ontplooit zich het Rood-Wlt-Blauw. PlechUg klinkt over het IJ ,.Het Wilhelmus".

Hr . Ms. Gron ingen. Onderzeebootjager, behoort tot de gevech tsvloot der Neèerlanden.

Overgefloten ve r laat de Admiraal en zijn gevolg het schip, uitgeleide gedaan door de Commandant die nog lang in de valreep staat.

De dienst aan boord kan een aanvang nemen. Verha len aan steigers en dan, naa r Nieuwediep: "MunItieiaden".

De "Groningen" r eilt en zeilt.

Het zesde schip van deze naam, het 813 op de trotse boeg neemt zijn plaats in.

164 1- 1956 DE MARI NE VAART VOORT!

Z. Z.

Hr. Ms.

SCHEPEN EN HUN EMBLE MEN

(18 )

Hr. Ms. Waalwijk ( M 807 )

.,G",i,reIlJuld:

/ '11 IV

11 ,,, 111

i" Mb,1 " " fu"u' ,'''11 XOIJd, X'-

,',,m

10llgd lil 8'''II!(,1Ii ftul ; ;11 :iI/'tr U il J Mbbllfsla:l,li!(, IU li u' ..,111 ft,d, gttollgd '''11 IIZ IIII' til gllllagtld "1l1I gOlla".

U t' tmbl "", iJ ontlulla aa" h" U'.lP'" /,111 all g,II/etntt lf1'.l;4l u'ijft,

i\lijncm 'eg-e r : (Zusterschil) van Hr. ;\1s, Gieten, de rhal ve ze lfde beschr\l vln g) , Hl', Ms, \Vaalwijk werd na zijn IndIenstste llIng Ingedeeld bij een der squadrons mijnenvegers.

In dienst gesteld: 21 juni 1956.

H,. "'". Axel ( M 808 )

Hr. Ms. Gie ten ( M 805)

,.In kul

Uil

om&~u'e"J"

Hr. Ms. Roermond (M 806)

opspr;nf''''ü hau-

lá l/dhOllll I'IIR :;11-", "b"IJb'/luJ I '", " ,olid". fi n ,mblu1II il oni/et"d 11:1" hel u'"p", 1'11''' d, gtmu"u GillEn _

MlJ nClu 'ege r : Standaard wate rverplaatsIng 4.25 ton; max. snelhe id 14 mij l : g root ste lengte 46.62 meter; groolSte breeête 8,78 meter; gemiddelde dIepgang 2 meter; machine vennogen 2500 &pk; bemannIng 44 kop pen.

BewapenIng : 2 mitrailleUr!; vs n 40 mmo Zusterschip van Hr. M.s.. Dokkum (zie vo rige aOeverlng "Alle Hens", waarbij abusl e \'elijk al s g rool.Ste lengte 26.62 meter we rd opgege\'en, [npiaats van 46,62 mete r).

Hr. Ms. Gieten we rd na l!.ijn Indlen!;lstelling Ingedeeld bU een der squad rons

mijnenvegers.

Sinds medio Juli j.1. In l'(>S(! rve.

In dienst geste ld: 10 februarI 1956.

,

ill In"'" Uil dllbbtISIIJ~ ,ligt JUli '" ,';4 11 gOlld, gt l ollgd ti. gtllllg.IJ r IJII lul, g'l,oo lld ,'all go"d;

ti""" ""

lf ;" 1, 1i, ,'all l " r ', H tl IIl11 bl ltm is Ollrl,,"J aJlI ht l " ';4PIlR lall dt gtmltllill R" lflll"IId,

i\lijne m 'cger : (Zusterschip YCln Hr, Ms, Gieten, derhalve zelfde besch rijving), Hr, Ms. Roermond werd na zijn IndIenststellI ng Ingedee ld bij een der squadrons mijnenvegers.

In die nst gesteld: 29 december 1955,

N,a, De kleuren "keel" en "azuur" zijn de heraldische benamingen voor "rood" en "blauw".

" Gt aetld: I d()(),mtd~lI: a) i" sab,1 ""

/til

hlllrt lIilftOlllllllJl

ft., ,,u> "a" :i/1'1I, :

b) i,. gO lla U " fttp" ,'all ftul, ,'II'gtXtfelli I'all a,i, ,,,hl opslJ,md e 01//g" <'IIIIall slill/ufs '.lil a;II"' ,11 ill go" a rer hl Opsloll1la" 4g,u'lIIIa, I I, IIuls "1111 aZl/li', "II, bo"a," aoo, etll fttp" " 1111 ft,,1 ' 11 It, "'U' SÛjdll1l ,'1'_ g,ula /'all etll omgûuraf SI. JarobJ· sfh,lp ,'11 11 ziI , d'.

H " tmMum is ollllulld l1li11 hel U'aPllll ' 'a" dil glmetntll Axili .

I"'"

i\runenn~ ger ; (Zuste rschi p van K r. Ms, Gieten, derhalve zeilde beschrijvin g), H r. Ms, Axe l werd na zijn ind!ensl!ltellin!< Ingedeeld bij een der squadrons m ijn~n­ vegers.

Sinds eind JuU J.I. in resel"Ye, In dienst gesteld : 16 maart 1956,

5

Marinevlie De nleuw,te

Britle

marlnertra.oljGger:

de

ëtnpcTloons twcemotorlgoc Supermarine N-1J3

Nieuwe Superm arine N- t U straaUacer V AN 3 lot 8 september Jl. vond op het Britse vliegveld Famborough weder om de jaarlijkse vliClshow plaat. v,an de Society of Britlsh Alreratt Constructors. In di t arIlkel zullen we voornamelijk de nieuwtjes op het gebied van de marinevliegtuigen naar vor en brengen.

Allereerst moet da n ge noemd worden de verschij ning van de nieuwste straaljager voor de Rayal Navy: de Supermarine 5404, meer bekend als de N- 1I3. Het is een eenpersoolUi straaljager en de grootste, die ooit In Engeland werd gebouwd!

De machine werd speciaa l voor gebruik op vliegkampsc hepen ontworpen en Is een verdere ontwikkeling van de Supermarine ~2!j, die we vroeger a l op Far nborough ;tagen , De nleu~e straaljager heeft echter een langere romp, grotere luchtmlaten die doen verwachten dat krachtiger RoUs· Royce Avons zijn Ingebouwd en een "dear-vlslon" cockpitkap. De machi ne is met twee Avon-s traalmoto ren uitgerus t die totaal naar men aanneemt wel een 9000 kg stuwdr uk leveren. De vleugel Is pijlvormig. Het Interesantst van deze n ieuwe marlnest raaljager Is wat de Engelsen noemen de "superd~u­ laUon" Or "blown flap" , Hierbij wordt lucht onder hoge druk van de straalmotor argetapt en geleld over de vleugelklep_ pen. Normaal breekt de luchtstroom boven de kle ppen at wanneer deze worden nee rgeslagen. Dit word t nu door hel nieuwe systeem voorkomen. Bij de landing wordt daar om nu niet zoveel draagkracht verloren a ls normaal het geval is. Dit kan van veel belang zijn voor het landen op vliegkampschepen. De eerste N-1I3's krijgen een bewapening van vier 30 mm kanOllnen. Men heeft nl. ontdekt dat de machine te zwaar zou worden voor geb r ui k op vliegkampschepen indien men hem ging uitrusten met "selt-homing" gelelde projectielen. Toch hoopt men een latere versie Inderdaad met gelelde projectielen te kunnen uitrusten. De eerste vlucht werd door deze straaljager gemaakt op 20 januari van dit jaar. In april we rden de eerste dek procven genomen aan boord van HMS A r k Roya!. Hoewel de N-1 13 een zware jager Is (naar schatting weegt hij zo'n 13.500 kg) zal hij door de enorme stuwkracht van de belde Avons waarschijnlijk wel door de geluidsbarrière kunnen breken .

De landingssnelheid en de snelheid waarmee bij de landln$: het vliegdek word t genaderd zal laag kunnen zijn. dank zij het nieuwe "supercir cu lation"- systeem. He t gehele s taartvlak Is beweegbaar (zg. "all-movlng tall"). Dit betekent dat er géén afzonderlijk stabilo met hoogteroer Is. Het Is één vlak, dat In zijn geheel beweegt.

Er vliegt intussen al een tweede prototype van de N-1I3, terwijl de machine in produktie Is voor de Fleet Ai r Arm. Belanprijk IJ flOP. uat de Supermarine N- l 13 vol,el1s de berichten in staat u om een atoombom te vervoeren!

De machine kan tijdens de vlucht worden getankt. Hij Is horizontaal supersonisch.

De lIa vlltand DH-IJO. Naast de éénpersoons Supcrmarlne N-1I3 wordt de tweepersoons De HavllJand DH-ilO het belangrijkste straalvliegtuig va n de Britse marine. Ook de van twee staartbomen voorziene DH-IlO Is bedoeld voor gebruik aan boord van vliegkampschepen. Het Is een zg. "alJ-weather" jager, In staa t

6

om ook in de allerslechtste wee rsomstandigheden Ie operere n. Het zal helaas nog een tlInk aantal maanden duren VÓÓrdat de DH-il O In dienst van de Br itse marine komt. De ontwikkeling van het toestel verloopt wel el', langzaam. We h ebben de machine nu al enige jaren achtereen op Famborough gezien en ook d it jaar was hij nog steeds in prototy pe-vorm.

Het laatste nieuws betreffende deze machine Is de typische puntige rompneus. Deze puntige radardop Is wat de Engelsen noemen "erosion- resl.sting". Ook de DH-IlO Is uitgerust met tw1!C Rolls· Royce Avons van ca. 4500 kg stuwkracht leder. Oe bewape ning Is ook weer vier 30 mm Aden kanonnen. Da nk zij d e dubbe te staartbomen moct de machine ge· makkelijk op de vliegkampschepen kunnen worden opgeborgen. De neus van de ene machine wordt nl. onder het stabilo en tussen de staartbomen van een andere machine geschoven. De produktie-machines krijgen mechanisch opklapbare vleugels. Oe eerste vlucht werd gemaakt op 26 oktober 1951.

Oe machine is nu onder de aanduid ing MK-20 in produktie in de fabriek van De Havilland te Christchurch. De OH·IIO was de eerste Britse tweepersoons jager die in duikvlucht de geluidsbarrière doorbrak. Het !OMtel is bedoeld om de De Hllwker Sea H awk

tuigen

OP FARNBOROUGH

door Hugo Hoof/man

verouderde Sea-VenQms te vervangen. Later zal de machine geleide projectielen krijgen als bewapening.

In april werd ook dit vliegtuig op de "Ark Royal" beproerd, Sea-Uawka voo r Nederla nd.

Zoals men weet za l de door Armstrong-Whitworth gebouwde Hawker Sea-Hawk de eerste marinestraaljager worden van onze Marine Luchtvaart Dienst. De eerste machines :l;ullen, zo vernamen wij op Farnborough, eind juni volgend jaar worden afgeleverd. De laatste komt ongeveer 12 maanden later. Nederland krijgt 22 Sca- Hawks volgens een zg. "offshore" order, die door de Amerikanen wordt betaald. WestDuitsland heeft 68 Sea-Hawks besteld. De Nederlandse machines zullen 8-9 maanden eerder worden afgeleverd dan de Duitse. De Sea-Hawk die Nederland krijgt Is de Mark-&, die Is uitgerust met een Rolls-Royce Nene-l03 straalmotor \'an 24!i0 kg stuwkracht. Deze vloog voor het eerst In 1955. Het ontwerp van de Sea-Hawk Is echter al veel ouder. De machine Is al tien jaar oud en was nu voor d e se maal op Farnborough! Er zijn er nu meer dan 400 gebouwd voor de Fleet Air Arm. De vleugels zijn opklapbnar, de bewapening bestaat uH vier 20 mm kanonnen. Op onze vraag or de SeaHawk bewapend zou kunnen worden met de nieuwe Falrey Flreflash gelelde projecUelen, zoals die nu ook op de Hunters worden aangebracht. werd ons geantwoord, dat zulks thans Inderdaad wordt onderzocht. De Sea-Hawks vervoeren twee of vier grote plastic brandstoftanks onder de romp, die door Brlstol en ook door Fokker worden gebouwd.

De Nederlandse order op de Sea-Hawk werd op 6 april jl. geplaatsI. ZIJ vertegenwoordigt een waarde van 6,42 miljoen dollar.

In oktober wordt, zo vernamen wij, bij de Armstrong-Wlthworth rabrlek een cursus gegeven. waar U man grondpersoneel van onze Koninklijke Marine heengaat om met de SeaHawk vertrouwd te ra ken. In Januari zou een tweede cursus volgen. De Nederlandse vliegers zouden op Sea-Hawks getraind worden bij de Fleet Air Arm. Fa lrey Oa nllet De Falrey Gannet onderzeeboot bestrijder blijft nog altijd een Interessant toestel op Farnborough, waar hij nu voor de 5e maal verscheen. Ook deze Gannet Is nu door West- Duitsland besteld. De Duitse order Is voor 16 stuks.

De Gannet die op Farnborough te zien was IS de AS-4, die slechts inwendig van zijn voorgangers verschilt. Het toestel was opgesteld met alle mogelijke dingen die het mee kan voeren. De relgekleurde rood-gele "sono-buoys" onder de vleugel gaven de machine op deze wijze een merkwaardig uiterlijk. De motor is een Armstrong-Siddeley DoubleMamba turbo-prop en een bekend kenmerkingspunt van de Gannet Is de Intrekbare radarkoepel onder de romp. De bommenschacht van de Gannet zou ccn capacitei t hebben gelijk aan d ie van de viermotorige Lancaster uit de tweede wereldoorlog .... Een nieuwe Firdly-versle werd eveneens door Falrey getoond: de U-9. Het betreft hiel' een onbemand radiografisch ,.doelvliegtuig", dat o.a. wordt gebruikt voor het oefenen met Fairey FirerJash alr-to-air raketten. Zo'n Firefly moel door een Fireflash prompt zijn nCC!rgehaald. De ma-

chlne kan ook "normaal", d.w~. bemand, worden gevlogen.

Diversen Onder de overige marinevliegtuigen op Farnborough bevond zich o.a. de De Havllland Sea Venom F-21, een tweepersoons "all-weather" jager die nu straks door de DH-liD aan boord van de Britse vliegkampschepen zal worden vervangen. De Sea Venom MK-!i3 vliegt bij de Royal Australlan Navy en bij de Franse Aéronautlque Navale vlieg t de in Frankrijk gebouwde versie, die de Aqullon genoemd wordt. De mo tor Is een Ghost, de vleugels zijn mechanisch opklapbaar en de ailerons zijn "pawer-operatoo", waardoor de manoeuvreerbaarheid bU hoge Manch-nummers wordt vergrooL De kleine Folland Gnat straaljager was ook weer van de partij. Men wil onder de naam Sea-Gnat een dekjager hieruit ontwikkelen, waarvoor speciaal In Canada belangstelling zou bestaan (vlIegduur 1 uur, met afwerpbare tanks 2 uur, géén opklapbare v leugels nodig, 14 s tuks nemen evenveel plaats In a ls !i " normale" jagers). India wil de Gnat In licentie gaan nabouwen. De viermotorige Avro Shackleton. die vliegt bij het Coastal Command van de RAF, ontbrak dit jaar op Farnborough. Hij vliegt nu als MR-3 met neuswielonderstel. OOk aan Zuid-Afrika wordt de mach ine geleverd. Evenmin zagen we dit jaar de Short Seamew vliegen. die nu voor de Fleet Ai r Arm in produktie Is en nog voor het eind van de zomer In dienst zou komen. De tweezitter heert een Mamba turbop rop van 1'170 pk. De machine stond wel op de grond, maar werd niet voorgevlogen. Er Is t rouwens zo'n Seamew verongelukt. kort na een demonstratIetocht naar ltam~. waarbij de testpiloot van Short om het leven kwam.

Onder de helikopters zagen we de WestJand-Sikorsky S-!i!i in marinekleuren. De machine gar cen "wilde" demonstratie en maakte bochten die z6 scherp waren, dat de machine a.h.w. over z'n hoord tuimelde. Motor Is In deze Engelse uitvoering een Alvls Leonldes Major van 800 pk. _ In h.et a lge mCC!n gezien bracht Farnborough dit jaar geen schokkend nieuws. Er gingen geruchlcn dal de De Havilland een nieuwe straaljager klaar zou hebben : de DH-IJ7. Hij ve rscheen echter nÎet op Farnborough. Het interessantst waren wel de alr-to-alr gelelde projectielen van hel type Falrey Firetlash, die te zien waren op de Hawker Hun ter en de Supermarine Swift MK-7. Hel ziet er naar uit dat de gelelde projectielen nu spoedig de kanon bewapening zal gaan vervangen. OOk de Nederlandse Hunters krijgen mogelijk Flreflashes, want dit projectiel is al In produktie voor de NAVO. Een toestel a ls de Gloster Javelin Is speciaal voor het vervoer van ,,gulde<! missiles" ontworpen. We zijn benieuwd wanneer deze geleide projectielen als vlIegtuigbewapening hun intrede zullen doen bij de marineluchtvaart!

De Farnborough-show, waarin ca. 225.000 liter brandstof we rd verstookt, Is weer voorbij. Wat zal volgend jaar voor nieuws brengen .... ?

We he bben In Londen nog genoten van de tweede Cinel:amafilm "Clnerama- holiday", waarin o.a. door een Grummanstraaljager een landing op een v liegkampschip wordt uitgevoerd. Door het Cinerama-procédé, waarbij met drie camera's wordt gewerkt, heert men hel gevoel de landing zèlf .mee te maken. Het Is een ongelofelijke sensatie en Iedereen die Londen bezoekt mag niel nalaten, deze Clnerama-[iJm te gaan zien. OOk de catapult-start met zo'n Itraaljager is de moeite waard om vla de Cinerama te beleven ....

De Shorl Seomew koml nop dit jaar in diensi bij de Fleet Air Arm

J)fWEERPRO "

D us goed

begrepen Van Thlel. Als

er nog opgebeld wordt kun je

zeggen dat het weer goed blijft en dat de oefening doorgaan. Als ze nog meer len welen kun je ze hierop

Is en goed gerust kan details wilvinden."

Met dcl':c woorden drukte Luitenant ter

Zee Stevens zijn laatste weersverwachting In de handen van de weerkundige

drie tegenover hem.

Die wierp even een blik op het paperas en keek z'n chef aan met een uit-

drukking alsof hij nog lets op het hart had.

,.Zeg het maar, Van Thiel!"

De jongen aarzelde, stootte er daarna een beetje hakkelend u[l: "Dus u denkt

echt dat het nog zo blijft, meneer?"

Stevens stond pal! Die knaap drukte zich beleefd uil, maar toch sprak duidelijk uil z'n slem een wereld van twijfel.

"Ben Je ' t niet met me eens?" Stevens kon zijn gezicht nlelln bedwang houden en grinnikte. Stel je voor, Van Thlel met aanmerkingen! Van Thiel, van wie ze zich allemaal afvroegen wie hem ooit geschikt. voor weerkundIge had verklaard. 'n Best jong, maar hersens hadden ze er vergeten In te stoppen! Enfin, personeel was zo schaars, dat je blij moest wezen met leder mannetje.

Van Thlel schudde z'n hoofd. "Niet om eigenwijs te wezen, meneer, maar as-U ' t mijn vraagt wordt het . . weer!" Meteen draalde hij zich om en verdween naar de telexkamer.

Stevens keek op z'n horloge. Bijna haH zeven. Als hij nog wat te eten wou hebben vanavond moest hij voortmaken.

Lasllg dot hij alleen de dienst gaande moest houden, maar ja, verloven moesten er ook zijn. Bovendien, met :l;ulk s tabiel weer kon hij de zaak wel even alleen laten .. " Haastla 7.ette hij z'n pet op en was even later op weg naar de longroom. AI, gewoonlijk waren er maar weinig officieren aanwezig. Wie even kans zag, bleef 's avonds niet op dit afgelegen vliegveld hangen maar :l;ocht z'n vermaak elders. Net toen hij aan tafel ging zitten kwam de eerste oUieler binnen en schoot regelrecht op hem af.

"Geen moeilijkheden vannacht, Stevens?" " lk zou het niet denken, Overste. Net genoeg wind om mist te voorkomen, maar niet zo sterk dat de landingsvaartuigen of de rubix'rbOten er last van kunnen hebben."

8

"Mooi. Bij zo'n eerste nachtoefening moet het liefst een beetje ka lm toegaan, anders :l;()uden we ongelukken krijgen:' "Ik Ka aanstonds terug naar de meteo, Overste, voor de volgende kaart, maar voorlopig heb Ik nog niets ontdekt om pesslmistiseh over te zijn." " Vertrouw je het toch niet helemaal?"

"Dat doen we uit principe nooit, Overste!"

Ze lachten allebei en de hoofdoUicler verliet de eetzaal. Stevens at snel z'n brood. Tot :I;'n ergernis liet die opmerking van Van Thiel hem toch geen rust.

Hoc kwam de vent erbij? Het was al een dag of wat het mooiste weer van de wereld. Een pracht van een hogedruk- situatie, met de naastbij:tijnde storing op honderden kilometers afstand.

Bij 7.ijn terugkeer in hel weerdienstburuu vond hij Van Thlel afgelost door korporaal Alberts.

"Is er nog gebeld, korporaal?"

"Ja meneer. Kolonel Van Rooy, die de oefening leidt. Ik heb uw verwachting doorgegeven." " Prachtig. Is de kaart geplot?"

"Bijna klaar, meneer. De naaste omgeving Is al helemaal binnen. Wilt u vast een paar lijntjes zetten?" ,,Ja, geef maar."'

Hij boog zich over de kaart, vergeleek haar met de vorige. Nog vrijwel geen veranderingen, ot wacht eens.... die druk daar van dat Franse station vertoonde toch wel daling nu. Een fout misschien? " Alberts!"

"Ja meneer?"

"Heb je nog een later bericht van Noord Frankrijk?"

"Kan ieder ogenblik komen, meneer. Zal het u direct brengen."

Goed beschouwd was het onzinnig, dat hij zich die opmerking van :I;'n minst intelllgente waarnemer toch aantrok.

Plotten deed hij goed. maar hij had er nog nooit blijk van gegeven dat hij lets van de weerkaart begreep .... Eigenlijk stom dat hij hem niet gevraagd had hoe hij aan :I;'n idee kwam, Toen de korporaal enige minuten later met een nieuw telex vel vol berichten binnenkwam, vroeg Stevens: "Weet je ook of Van Thlc.l nog ergens te bereiken Is?" "Ik denk het niet, meneer. Hij heeft morgenmiddag pas weer dienst en zou direct de wal op gaan."

"Niets aan te doen. Laat maar eens kijken."

De nieuwe berichten bevesligden de vorige. Er was lets aan de hand daar langs de Franse kus t.

VoorzichtigheIdshalve bekeek hij zijn eigen kaa r t nog eens en vergeleek :l;ijn verwachting met de opinie van verschillende buitenlandse stations. Allemaal optimistisch . De eerste uren waren er ook geen nieuwe te verwachten. Ongeduldig wachtte hij tot het plotten van de volgende weerkaart vol toold zou zijn.

Aan het analyseren besteedde hij nog meer aandacht dan doorgaans zijn gewoonte al was. Na drie kwartier lag het resu ltaa t voor hem. Een kleine, maar onmiskenbare storing daar In het Zuiden. Veel wolken, toegenomen w ind en vooral een onrustbarende daling van de barometer. Ook verder naar het Noorden daalde de druk. Zou dat ding ga:m bewegen?

Zijn gevoel van onzekerheid na m toe Gaf een van die stations daar 's avond F nog hoogtewinden? Hij raadpleegde :l;ijn gegevens.

"Alberts! Kijk eens of je de radarwind van 951 In Frankrijk hebt ontvangen."

"Daar zal Ik even naar moeten zoeken, meneer, Die gebruiken we bijna nooit."

"Ik wil hem nu toch wel graag hebben."

Minuien verstreken weer.

"Hij is er, meneer."

Ecn haa,Uge blik op het bericht overtuigde hem ervan dat wat hij al vreesde waar was. De wind was sinds de middag aanmerkelijk In kracht toegenomen.

'Je sterke Zuidelijke stroming die tot dusverre boven :l;ee de Oceaanstoringen hadden verhinderd het land binnen te drijven, bewogen nu zeil landinwaarts.

De storing In Frankrijk moest naar hel Noorden komen.

Terwijl hij nog gespannen be:l:lg was te berekenen of er reden was om zijn verwachting te veranderen, kwam Alberls opnleuy, ~Innen . ,.Verslechteringsberlchten van BelgiĂŤ, meneer!"

Windstoten, een :l;ware bull Er was geen twijfel meer mogelijk. De weersverslechtering kwam en kwam snel. Als d e wind ook hier die snelheid bereikte kon het voor kleine vaartuigen uiterst on¡ v1ezlerig woraen Of.! de banken. Halt negen. De voorbereidingen voor d e oefe ning moeslen al In volle g ang !.ij n . Als hij zijn weerbericht wilde wijzigen m oest hel v lug gebeu ren. Maar a ls het

slechte weer dan niet kwam? Als de oelenlng voor nleu werd afgelast zou hij wat te horen krijgen. De kolonel was niet gemakkelijk .... " Is er hier a l een spoor van bewolking, Alberu?"

"Nee, meneer. Alleen van de horizon ben ik niet helemaal zeke r. Hel is moeilijk te zien zo In 't haUdonker."

"Hou het in ieder geva l scherp In de gaten!"

Het was loch ook hopeloos ook, dat je niet eens een mannetje extra had, om voortdurend de lucht in de galen te houden. Hij liep zelf naar buiten. Aan de verd uisterende hemel begonnen de eerste sterren 7.ich te vertonen. Geen spoortje van onraad. Geen wind ook. Juist terwijl hij dat constateerde ruis ten even maar - de struiken terzijde van het gebouw. Het geluld herhaalde zich even later, sterker en nu voelde hij ook het verkoelende langsstrijken van een windvlaagje. Was dit de eerste Imet?

Hij gi ng weer naar binnen, bekeek de windmeter. Onm iskênbaar : d ie was uit zijn volmaakte rust van de afgelopen dagen ontwaakt.

Plotseling was zijn besluit genomen. Hij g reep de telefoon, vroeg naar de eerste o!liclel.

"Geen gehoor, ment.'er. De overste Is zeker 'Weggegaan."

Dat betekende dus eeu beslissing helema al op eigen doft. Nogmaals boog hij zich over 7.ijn kaarten, ma t en rekende en stelde een nieuwe ve rwachting op.

Da;;rna belde hij de verbi ndlngsoflic:ler: "Stevens hier. Ik heb een berich t voor Kolone l van Rooy. Jullie kunt hem toch bereiken?" ,,Ja, nu nog over de telex. Wil je dicteren?"

"O.K., daar komt he t: Weersverwachtini voor vannacht Il11:etrokken. Verwacht thans kort na middernac ht sterk aanwakke rende wind met uitschieters van meer dan vijfentwintig knopen. Na drie uur brandini tot één meter vijftig hoogte op za ndbanken voor landingsstrand."

Aan de andere kant va n de telefoon bleef het even s til . Toen kwam de aa rzelende v raag: "lil dil ernst ot ben je gek geworden, Stevens?"

De spanning van het algelopen uur o ntlastte zich in plotselinge drift.

"Als Ik gek ben, Is het me nog niet aange7.egd en voorlopig gooi Je dit bericht eruit!" Hij smCét de teleloon op de haak. Alsof hij voor :t'n pleder :tijn eigen voorspelli ng torpedeerde. Hij stak een pijp op en wachtte wat er zou gaan gebeuren.

Lang hoefde hij niet te w!.lchten. Nog geen lIen minuten later rinkelde de telefoon op zijn bureau.

"Meteodienst, Luitenant te r Zee Stevens", meldde hU :tlch. .. Van Rooy hier," antwoordde eer bo:te s te m aan de andere kant. " Ik heb net die nieuwe weersvcrwachtlng gekregen. Je bent tocn wel helemaal nuchter.

Stevens?" .,Volkomen, Ko lonel. Die verslechtering is bittere ernst."

"Maar man, het Is hier nog steeds helzeilde prachtige weer dat we steeds ge· had hebben."

"Het Is nóg goed, kolonel, maar het gaat mis vannacht."

"Kon je dat dan niet eerder bekijken?"

"BIJ het opstellen van de eerste verwachting had ik nog geen enkete aanduiding voor verandering, kolonel, maar nu wel."

"Geen kans dat het meevalt?"

Even aarzelde Stevens. Toen antwoordde hij: "Zoal. Ik het nu zie, Is er misschien éen kans op de lIen dat we die storing. d ie nu a l in Bel"l/! :tit, mislopen. Maar Ik reken er op, dat we het volle pond krijgen, kolonel."

"Goed Stevens. dan zullen we de oefening afgelasten . Maar dan hoop ik voor jou, dat die wind komt."

Stevens gri nnikte plotseling. De verandering in de toon van de kolonel was hem niet ontgaan.

De telefoon rinkelde nog vele malen, die avond. Boze. ver baasde, ongelovige s temmen, met stCf'<1~ maar weer dczrllde vragen e n opmerkingen: "Hoe kom Je erbij!" ,,'I Is nog steeds even mooi!"

"De Engelse verwachting Is gunstig!"

Tegen elven ging hij nog weer eens bu iten kijken. Een prachtige stelTenhemel strekte zich boven hem ult. Veel wind was er nog niet. Nog steeds korte, onvcrwachte vlaagjes. Hij voelde toch weer twijlel In 'l-icb opkomen. Was hij voorbari g geweest? Korporaal Alberts kwam naar buiten voor de uurlijkse waarneming. "Het wordt waziger in het Zuiden, meneer. Kijkt u maar, het trekt dicht."

Stevens bleef s taan kijken. Inderdaad.

Heldere sterren nabij de Zuidelijke horizon werden :twakker. kleinere verdwenen. Een nieuwe windstoot, krachtiger dan de vorige, streek over het veld.

Dat was zeker al een knoop of tien ....

De verslechtering kw a m. Een goed uur later was de he mel inktzwart geworden. De naalden van de windmeter krasten in grillige lijnen de windvlagen op het diagrampa pier. Twintig kn open, vljfc ntwintlg, vijfendertig zells. Een kletterende regenbui striemde tegcn de ramen. " Ik ga naar kooi, Al beru. 't Is morgen weer vroeg dag."

De volgende dllg kwam met heldere zon e n een hemel waarin s lechts enkele wolkenfragmenten verrieden dat er die nacht lets gebeurd was. Om een uur of elf legde Stevens met een gemelijk gedcht de telefoon weer eens op de haak.

HU werd :tlek van alle compliment jes die hij in ontvangst had moeten nemen.

Tenslotte, als Van Thlel die opmerk ing niet gemaak t had. zou h ij aan de mo-

BUITENLANDS MARINE-NIEUWS

WEST- DUITS LAND

Met de opbouw van de Wesldui)..se vloot Is vice- ad miraal Rüge belast.

Ovcr verschillende te bouwen scheepl>typen het volgc nde.

De mijnenvegers :tullcn houten schepen zijn. Die welke bestemd :tijn voor de Oostzee (30 van 200 ton elk) worden pra ktisch gelijk aan de "R boote' van de afgelopen oorlog, me t een maxlm url vaart va n 25 mijl.

De 40 MTB's worden naar Zweed!! model gebouwd . Zij :tulle n ongeveer l!1U to n meten en 45 mij l per uur kun nen behalcn.

Tot het tijdstip waarop de (grotere) schepen klaar :tullen zijn heert de Westduitse regering 12 Jagers van dc Verenigde Staten te lCC!n gcvraagd; aan

gelijkheid van een storing nau welijks gedacht hebben. Dan was hij waa rschijnlijk rustig In z'n kool gekropen ....

De deur g ing open en de kapitein ter :tee Van Rooy stapte de meteo binnen.

Stevens sprong op.

"Prima werk was dat gisteravond. Stevens. We hadden de grootste moeilijkhede n gekregen met die ongeoefende mensen. M'n compliment."

"Dank u, kolone l. Maar ik moet u eerlijk zeggen, dat een van m'n ondergeschikten me op het idee bracht dat er iets mis zou kunnen gaan."

"Wie was dat? Is h ij hier?"

"Het was Van Thlel, kol onel. Bepaald niet ons grootste licht, maar deze keer had hij gelijk."

Juist op dat moment zag Stevens de weerkundige-drie Van Thiel buiten voorbij lopen. "Laat Van Thiel even hierkome n" zei hij tegen een van de anderen.

De jongen meldde zich even later schutterig, kennelijk verontrust door de aanwezigheid va n de kolonel.

Deze zei echter vriendelij k : "Van Thiel, ik hoor dat je gisteren meneer Stevens opmerk7.aam gemaak t nebt op hel s lechte weer dat zou komen. Goed werk, jongen. Heel goed werk."

"Hoe kw am je toch eigenlijk op dat idee, Van Thiel?" viel Stevens In. "Had je lets In de kaart of in de berichten gemerkt?"

: .. dan koml er ,Iecht weer ...

Verbaasd keek Van Thlel van de een naar de andere: "Nee kolonel, nee meneer. Da ar heb Ik niet naar gekeken .

Maar m' n eksterogcn weet UI Die sláken! En dan komt er slecht weer, ka" U van opan!"

Engeland werd ve rzocht om 6 fregatten te mOlj:en kopen.

EN G ELAND

Scapa Flow, de .vermaarde Engetse marinebasis lussen de Orkneys, wordt algedankt. Siechls een olleopslagplaats blijft er ge handhaafd . Zelfs het radiostation zal ve rd wijnen.

De natuu rl ijke haven Scapa Flow, 15 mijl lang en 8 mijl breed Is gedu rende twee we re ldoorlogen een Engels marinebastlon geweest.

Van hie r uit Is tijdens de eerste oorlog de "G rand Fleel" van admiraal Jellicol opgestoomd om In mei 191 6 de Duitse "Hochsee notte" bij Jutland te on tmoeten.

In oktober 1939 lukte het de Duitser van Prlen hier met zijn onderzeeboot binnen te dringen om vervolgens H.M. S. "Royal Dak" tot :tInken te bn!ngen.

R USLAND

De Sowjet-Russische onder zeedienst, die thans de beschikkin g heeft over tenminste 400 operationele bolen, wordt jaarlijk.s met 85 nieuwe bolen uitgebreid.

9

•• •

De gespannen aandacht bij het Iafellennls

Schout bij nacht L. J. Gos!tngs legde lijn functie al$ smaldeel commandant neer

Het hardlopen op

de 5000 meIer

CGmmandeur L. Brouwer heeft het bevel over Smaldeel V aonvQQ7d

J.c

o o > De beëdigi~g van nIeuwbenoemde ollicieren. van het Korps Ma;-inlers

pe finish vnn de roeiwedstrijden

De strijd bij het ba.kefball

Gratie en lenigheid bij volleybal

Schermwedstriiden rport.chool

Ccmmandant Zel!Tllacht malinekampioelllchappen orij,"itreiking

De , Iarl voor de ZWI!TIl wed!1 rijden

.1001 met

de de

,

,

DE WERELD WAARIN WI.J LEVEN

J. MAAS

N

EDERI..AND b in hel verleden een zeeT rijk en welvaTcn:f land uewee~l. en moderne Nederl(lnd,c kindn-en

leren noa sleed, cp onze scholen oon de "Gouden Eeuw".

Dal $preekt 101 de verbi!eldin". Er zullen vele kinderen, 0/hankelijk van hun leeflijd, geloven dat in lo'n tijdperk aUe. van goud WOl. Als je ouder wordt, veranderl een dergelijk droombeeld, dan wordt hel (1Oud ,Iechts een SlImbool vall lijdelijk wjjJ beleid, dal vruchten afwierp. Het b merkwaardig, dat die Gouden Eeuw samenviel meI het tijdperk van

onze "root.'!l!! macht ter tee. Nu moet dal uiteraard worden gaien in het ol"emene raamwerk OOit de toenmalige wlreldverhcudingen. EnlWlond onze ment gevaarlijke te~n­ stander. Daarom wos er een goede ViOOl, zijnde het toen be~chik bare mee" geschikte wopen om de Engelsen in bedwang Ie houden. Er be!/çnd in feite, gedurende bijna een halve eeuw, militair evenwicht tussen de belde grote maritieme legenstanderll van die tijd.

Bovendien eehter, hadden de Ncderlanden evenal~ de Engelsen van die dauen met veel andere te,enstander! te maken.

Er woren zeerover!. Onvrienddijke Inboorlinpen. Er waren andere !Ulten , die van tijd tot lijd tot meer of minder em~Iige vijandelijkheden overgingen.

DaarUfn waren er behalve de slaauLoten, die het evenwicht tussen Nedtrland en EngoeLand verzekerden, een verzameling van andere 8trijdbare elementen, die al dan niet door afdelingoen van de slagvloten uesteund, meI die gevaren konden afrekenen.

Er is sedert die t(id veel veranderd. Zeeroverij beBltlal nou wel, maar heeft een andere naam gekregen. Onvriendelijke inboorlingen zijn er niet meer. Ook zijn er În dl. gebieden waar die mensen lang geleden woenden tegenwoordig be!Coners dIe ook onv riendelijke dingen doen. Bui!enlander, vennOOTden, hun bnitringen afpakkeIl, hun nederuUinaen verbranden, of op aroter schaal hun bi1 hen goevesfladl:l oraalibaties nationaliseren, en zo.

Vroeger wist een westers land daar raad mee. Dan werd er een s rraferpedlfie naar zo'n htlard van onvriendelijk/leid ge· ~Iu urd, en dtln maakle de onvriendcli1kheid altijd pLaats voor vriend.schap.

T cgenwoordig ill dat niel meer zo, en de vraag rijsl hoe dal keml.

Er zijn ook nu op de wereld twee grole tegenSlandeTI. Doch waar dal vroeger staten waren, zijn liet nu statellgroepen.

Dele aroepen vlm staten worden aangevoerd door of 8! aan onder ·:nvtc.ed Vlln, de mllchU"ste IllIal van elke "roep.

Zo i8 er de conlmunisti8che Ittllenurocp, onder leiainp t'an Rusland, en de Westerse .lfIlen"roep, onde:- leiding 1'lIn Ameriko:.

Dele twee groepen van staten zvn danl, zij wa:cr.lojbommen en machtigt! militaire organisatiu, onderling mmtllir in evenw:cht. Dit is hetlel/de beeld al8 vroeper, do.:h er is een groot verschil. De communi8ti8che stalengraep namelijk heelt peen waardlCvoUe nedcn:ettingoen, cn peen vitllal ecolloml.sch levensbclan::,l hl de ",bieden wIllIr heel lang geleden z,!erOvert en onvriefldelijke inboorlinOen voorkwamen.

De Wes terse Statengroep Is ecolloml.scll prolendceb afhankelijk van handelsverkeer !us.ten Afrika, grote gebl('den in Atlë en Europa . Als eenling behoort lot deze groep de Ver-

wa,

12

enigde Stilten oon Amer-lkll, dal au enip land uan dit verbond eipenltik be8t van eiuen voortbrengselen .zou kunnen bestaan. Dit Land 18 tevens de aanvoerder van hel Verbond_ Hei lIntwoord op de hOQ€Tgellelde vraap kan nu eigenlijk til worden gepeven.

Waar vroeger beide tegenstander.s wei elkaar bestreden, doch wallneer het om pelijke belanaell pina, die In veelvoud aanwezip waren, tussentijd.s geztlmenlijk agt'erdell, hebbell de beide legellSlanders vall heden nleu gemeen.

I edere onvrielldelijkheid van een derde IlI$tanlie, kan dw enmidde/lijk rekenen op de een of andere vorm van .steun van een van de beide grore sfalengroepen.

Ook h ier Is er uu:derom een verschil aall te wijzen. hl het communistische bloc i8 er geen enkel land dat direct levensbelana heeft bij gebeurtenluen In gebieden ver builen de communlsti8che invloedssfeer. Daarom b er over d~ mate van stelln die moet worden verleend, of de mate IXIn tegenactie die teaen andercn moet worden gebl'uikt, lelden verschil van meninp.

In het Welter8e stalenbloe heeft ieder Land ecuwenoude beI4ngen, ver b1l'Îten Westers acbled. Die beLanpen ;:ijn de b~ui8 VGOT zorgvuldig en hislorilch oppebouwde organi8arie., die door de eeuwen heen onmilbllre elementen van de staau· economie ;:VII aeworden. De aanvoerder van dit IIl1tenbloc echter, Amerika, heeft in het alpemene kader van dil .amen· stel van belangen de minste, en wat het dan nog heelt kan het but min en.

Daarom heefl, waar het om dergeli1ke bel4n"en gaal, de aan· voerder allijd wel veel begrip, maar niet het begrip van de neod. Voor dal land is -iedere gebeurtenis in de wereld ondergeschikt aan het evenwicht meI de grOle tegenstander, de ccmmunblische pemeen8chap. Zo wordt door veel Amerikaanse regeerdE'r8 ieder wereldprobleem in een geheel /indere omlijsting gcziell au door bi1voorbeeld Engelsen, Fransen of Nederlanders.

Dil is peell crltiek op ollze

m~chtiglite bondgelloot. Zonder Amerlkaan8e gulheid, hblorische daden en wij, Europees eccnmnfj;ch bcleid zouden ver.cheidene WeSl·Europe.e lan' den reed, hun vrijheid hebben verloren.

Wel wordt hier betoogd, dal in de Weslerse gcmeen8chllp de zo n.ood.zakcli1ke organi8atie en het onmisbare ondel Unge wenwichl nog niet werd gevonden.

Dank z(i woferstofbommen heerll er een vorm van vrede tussen de twee grote tegen8tanders van onze tijd, doeh liet mct!eme middel Ier vervallping van de strafexpeditie, urn c nvrfendl'llijkh.:ld om te loveren tot welwillendheid werd niet gevonden. omdat dit moderne m-iddel een. male van eenllgezindheid onder eensgezinden eist, die nOQ ntet werd gekweekt.

[)(zaratln, hel blijkl uil aUes, wordt thans gewerkt. Het is lccr wel mogelijk, dat de ouderwetse strafexpedilie, tepen. ccn onafhankelijk land, nu geheel uit de tijd is, ril dtlt de Suelerisb dat heeft bewczen. Dan wordt de kwestie van censgezindheid onder eensgelinden, en van "roter wclvallrt elichter bij 'lUis, werkel(ik urgeltt.

Hel is te hopen , dal dc oploulng van dit probleem in on.s "Alle Hells" klln worden be,chreven, in de deMtiate nabije toekom", dGl wij hel zelf nOQ kunnen lezen.

ONDERSCHEIDEN MET EEN

Koninklijk Vermelding BI ... DAGORDER

D ATdanereenin dedecennium tweede wereldoorlog, die nu gelukkl" al meer achter ons IIgl, W!le avonturen zvn beleefd, dal er daden van groLe moed zijn verricht, dat cr cnno(."m lijk Is geleden, het i, on" allen bekend. Velen van ons weten het uil ervaring, anderen uil verhalen of boeken. [)(It onze koopvaardij in de strijd Ier zee sleed, vOOt/llln heelt gestaan en grootse prestatiel heeft geleverd, die zeer

hebben bijgedra"en tot de uiteindelijke overwinning ua" de geallieerde mooendh€dcn, i. genoegz(lom bekend. E,""" paar ,,["tallen kunnen dat iIlustrrren: In de lomer von J!!41, dil"' vóór de vefeniude Staten aan de oorlog deel uamen, bere· kende heL Britse mlnl.!terie van Ironsporl, dal er minimaal 20 miljocn bruto r eglSler fon scheepsruimte n(Jdlo WUI, om de oorla" voort te kunnen zetten, Daarvan bezat Groo t-Brittannië loen on"eveer zelf 11 miljoen brl, Dal men boven het m,jnimum van 20 miljoen Ion bleef, wal mede re danken aan de rond 2 miljoen brl" die de Nederlandse koopvaardij 11" droeg, Maar dat wa. niet de enige pre.tatie, want vaak Wol ren de koopvaardeTl rechUlreek. bij oorlo".hande!inge" betrokkefl en brachten zij de vijand aanzienlijke .chad~, lot!, Door rammen sfelden koopvaarder. drie vijandelijke onderzee boten buiten gevecht, twee werden er meI "eSchULvl.mr beschadi"d en zel/s bracht ee'l lonker een Japan.te hulpkruiser tQL zinken!

Uiteraa rd valt er een dik boek te schrUve n ove r de belevedlgd t)/:I \'en water, Daar had de btcmannint; op gewacht : :todra nissen van de honderden Nederlandse koopvaarders. dIe aan de aanvaller In de schOOIsector kwam, vie l het eerste SChol. de geallieerde :t.Ude meevoere n ~n meestreden om uiteIndelUk Hoewel een vol treffe r In de opbouw werd geplaatst, wist de te delen In de roemvolle overwi nnIng. Maar om dit hele ej)Oll aanvaller toch nog te on t komen, mnar e~n Britse toroedoJager, die Inmiddels te hulp was gesneld, wist hem tenslotte te beschrUven ontb reekt ons hie r de ru imte; We willen on" tOL o\'ergave te dwingen !!an ook beperken, tOt de schellen die de onderscheldinl{ "Konin klijke verme lding bij dagorder" verwierven, Deze or:derDe "Mijdrechl" \'N'volgde intWlSCn met e~n ne~n·mijls vaart scheiding werd Ingesteld bij Koninklijk besluit \'an 16 deeember z'n koers e n kwam behouden In Schotlant! aan, Daar werd 1947 en wordt ve rleend aan eenheden van de Koninklijk e het schip hel"llteld en het beWCf'S daarna nog goede dlen~lel1 : marine en koopvaardijschepen, varende onder Nederlandse onder andere diende hel al.!! vloot-tanker en maakte het e nigl' \'Iag, wel ke zich na 10 mei 1940 In de strUd door uit.!!telrende relzen op de beruchte Moermansk-route, daden hebben onderscheIden, In 1950 werd de "Mijdrechl " naar hel buite nland ve rkocht en Zes koopvaarders verwien!en in de tweede wereldoorlog dele nu vaart er een nieuwe, twee maal grolere "Mijrlrech l " onder rle Nederlandse drie kleur, wanr aan hoord een bronze n onderscheiding en hier volge n hun hl~torli!n , IlJaq uette herinnert aan de roem rijke d:lden va n z'n \'oor· Het motortankschiil "Mijd recht", groot 7493 brt" in 1931 gegange r ell dIens dallpere bemanning, bouwd en eigendom ,'an Ph!;. van Ommeren N,V, te Rotterdam, Van de schepen, die bij dagorder vermt ld werden, IJ hel m,l, was ~n van de 52 koop\ aarders In hel convool dM 011 4 m:lIlrl "Kampar" van de K.P,M" mei z'n 574 brt, het kleinste e n 1941 uit Schotland \'el'1.rok naar de Caralbl$Che Zee, W.~ld ra het enige dat de ondersche idin g \'erwter! door z'n prestaties werd Ollgemerkt, dat het convool door onderzeeboten werd 011 het str\ldtoneel In het Verre Oosten, Het schip was gebouwd geschaduwd en in de nacht van 7 011 8 maart maakten deze In 1930 bij de werf ,.De Maas" ta Slikkerveer en WIUI bestemd aan\'allers hun eerste slachtot!ers, Daar de "Mijdrechl" was voor de vaa rt tu~n SingajlOre en de ha ven.!! en r Iviere n tCI' aangewezen ah!: reddingsschip, liet het -dch uit hel 0011\00; oostkust van Sumatra, Hierdool' kwam het, direct n" het zakken en begon overlevendan 011 te pikken \'an de getmff~n uitbreken V(ln de oorlog In het Verre Oosten, op 8 decembel' $Che!)en, Toen men t!aar nog mee bezig was, werd ploUelln" vlakbij een on~erzeeboot waargenomen, Direct we,.! hel geschut gericht, nlRar nog \'óór men kon vuren, werd het Khlp door een tOTJledo getroffen, If'derHel mOlorfanlachip .. Mijdrechl" die de tweede wereldoorlog overlee/tle een bleef op z'n post en omdat de aanvaller boven water bleef, kon de ge' lIChu tsbemannlng nou twee schote n afvuren, we liswaar mln of meer op goet! geluk, want de richtmiddelen zn t\!!n o nder de olie, die door de explosie over hel gehele achterschip was geslll1,1(erd, Bereikt wen! evenwel, dat de onderzeeboot zich terug trok en geen tw~ e torpedo lanceerde, De torpedo hac! de machinekamer zwaar beliChadl'ld, maar enkele machinisten :w.gen kans de molor weer op gang te krUgen, Het bleek nlel nodig hel schip te verhHen, maar beslote n werd naar E ngel8nd te rug te keren om de zware schade te lat~n herstellen, Kort nadat het schip weer vaa rt W8ll gaan lope n, zag men op de brug plotseling In de schemer dichtbij een \>erlSCOOp: uit de zogstree\1 bleek, dal de onderleeboot voor de "Mijdrecht" lang.!! wilde lopen Kennelijk verkeerde de U-boot commandant In de mening, dal de "Mijdrecht" nog ge.!!topt lag, Direct werd aClle genomen en even later ram!!e de ".!:waarbeschadlgde "Mijdrecht" z'n belager. De onder'let'boot werd eerst nog een eind weegs ml'e/(e· sleurd e n kwam daarna zwanr be5Cha·

,

IJ

opcreren e n dus heelt men de vijand aanzienlijk afbreuk redaan, Intussen zijn hiermee de bele\'e nlssen van de .. Kamllar" nog niet te n einde, Nadat Singapore voor de geallieerden \'erloren was gegaan, \'aart het schip In de omgeving van Palembang 0 11 Zuid-Sumatra, 0 11 11 februari 1942 krIJgt het schip een lading rubber, munitie en benzlnet!rums aan boord, DIl 13 februari ten 12.00 \,ertrekt he t me t het uiterlijk van t.'t'n \'a rend eiland, \'an Moeara Sabak (aan de Djambl-rl\' ler) n,ar zee, Nauwelijks Is men na enige ure n bulten, of er stuiven twee Japan ~e krulscl'$. vergezeld van enige verken ningsvliegtuige n voo r bij, maar dank zij de camouflage hlijfl de "Kampar" onopgeme r kt, VoorzlchUg vaart men \'erdt' r, zo dicht mogelijk onder de wal houdend, 's Avonds om 10 UUl bemerkt men Ineens, dat me n niet meer alleen Is, maar dat een groot Japans com'ool de:r.eUde kant ult\'aart! Herhaaldelijk zoeken oo rlogsschepen met zoeklichten de omge\'ln g af. maar hoo fdzakelijk naa r de zeezijde, zodat de "Kampar" wederom Onojlgemerkt blijft, Na twee uur gaat het oon\'ool, dat kennelijk tot dag wor den op en neer h()udt, 0 11 tegenkoers, Bij dag worden loollt de "Kampar" de Moerl-rl\'ler aan,

"U, "Kam pa.,." maakte naam in liet Verre Oosten

Men zie t \'erschillende wl'akken van schepen, I!le In de alge. lope n dage n hel slach tcffer van Japanse vllegtulg~n zijn ge, worde n, Langzaam \'lIart men st roomOj)waa rts, he t !Ochlil wordt genavlgCf'rd vanui t de schuilhut onder de brug', Al~ men Ol' de ach tt'rmlddag langs de olie-Installaties bij PlaC:joe komt, blijkt het dat er hevig wordt ge\'ochten, er zijn daar 's m o rl;en~ Japanse parachu tisten ge land, Dit Is dan ook de reden , dat e r nlel In Palembang gelmt kon worden en dat orde l'S worden ont\'angen naar Batavla te stomen. Dus maakt het schi p rechtsomkeert en \'aart terug, Een moeilijke en 'I:" vaal,\'ol]e tocht. want weldMl wordl het donker en alle boeien en lichten zijn gedoo rd, Maar te middernacht botst het schip tegen de uiterton op: de blinde-navigatie is \'oikomen geslaagd, Een uur late r zien de opvare n d~n Inee ns weer 1.oekllchten aanfIl Isen en ht> t blijkt dat ze zich wederom vlak bil een groot \'ijana" lijk con\'ool be\'lnden, Ze tellen orle kruisers, zes Jngers, vijr t ransjlOrtschepe n e n nog wa t kleinere schepen, Te r ugkere n Is niet meer moge lijk en zo stoomt de "Kampar" voor de tweede keer mee In een vijande lijk con\'ool! De 5pannlng aan boord stijgt tot het uiterste, men du r ft nauwelijks te bewegen, bang als men Is dat de vija nd het UIl horen! Op nog i ee n 1000 meter vaart de "Kampar" achter één der kleine schepen \'an het oonvool, waarschijnlijk t'Cn mijnenveger, Ze den hUil \'oorganger a ls een (lauwe sehlm In het duister, Hoe lang zal het duren, voor men daar aan boord de "Kampar" In de gaten krIJgt? Minuten lijken u ien te worden, maa.r eln/lelijk na I" uur meevare n, gaat het oon\'ool 011 tegen koel'S, De "Kampar" draal t hahterwege mee om een zo klein mogelijk silhoue t te vormen ~ n gaat dan gestollt liggen, En wéér luk t het onopgemerkt te blij\'en, Alli het oonvool uil het zicht verdwij nt, vaa rt de .. Kampar" mel een maximum vaart weg, om vóó r dag llchl uit deze geva!lrlijke 1.one te zijn, ZO dicht mogelijk langs de wal stuurt de gezagvoerder zij n schil), Om

1941 In de voorste linies te \'aren, daar SlngallOre reeds dadelijk het doeh,,'ll van Japanse bommenwerpers we rd, De "Kampar" \'oo r herhaalde lijk met gevaarlijke ladingen vtlegbe nzine en munitie van SlngaJlQre naar Pakan Barre Ol' Sumatra, bij welke plaats een "tleg\'e ld lag. Aan boord hat! de ge:r.agvoel'der 8lle moge lijke voorzol'K$maatregelen laten nemen'. Het schiP werd zo goed en zo kwaad als het ging geschilderd In de kleur van hel geboomte van de kust, Latei was men hier niet mee r mee tevreden en werd het schil' ge heel met takke n en palmbladeren bedekt. De mast werd Ingekort, het dragen van witte kleding werd \'erboden , scherp werd gelet op het nakome n van de verdulsterlngsvOOl'llCh r lften, ZO gelee~ het schip een drijvend eilandje. Bovend~n had men met eigen middelen ee n beschermde sch uilplaats voor de bema n, nlng e n jlassugiers gemaakt, Men ging e r zelfs toe ove r hiel' me t eigen middelen een noodstuurinrichtIng te make n, men plaatste een achte r kompas In de schuilhut en bracht sjllege!~ aan, zodat er voor het voeren van de navigatie niemand op de onbeschermde brug hoerde te staan, Door al deze voorzorgsmAatregelen heerste er een rustige stemming aan boord: Iedereen kende z'n taak en wist wat hem ingeval van een aanval te doen stond, Na a l ettelijke aan\'allen \'an \'lIegtulg... n In Singapore en andere Illaatsen van nabij meegemaakt te hebben, zondel dat het schil) werd beschadigd, \'ert rekt de "Kampar" op 16 januari 1942 's a\'onds van Benkalll' naar SInsapore, He t Is dik \'all rege n, 7.eUs moet gedurendf' de nach t nog ten anker gegaan worden, maa l' 's mo rgt' ns tege n dag worden namen de buie n ar e n vaa rt men doo r, PlolsClIng ziet de gezagvoe rde r aan bakboord vooruit een onderzeeboot bo\'en water kome n, Hij bedenkt zich geen mome nt. geeft "drie maal volle k racht \'ool'ult" m,l, "Aa"tekerk", dat op we" naar Malla ten onder "in" op de telegraaf en zo ste\'ent de "Kampar" 011 de onder-leeboot af, zelt In een bul \'arend, Pu Ol' onge\'eer 2()() me ter afstand bemerkt men op de onderzee-boot het gevaar e n probeert een "ctash dlve" te maken, Maar het Is al te laat, t wee minu ten nada! de vijand verkend we rd, raak te de "Kampar" hem met \'olle krac ht , waardoor deze Jap ernstig we rd geraakt. Aan boord fellcl teert men elkaar met het behaalde su!.'ces, maar Illotseling realiseert de gezRg\'oerder zich dat het helemaal niel zeker Is, dat hij een \'uane geMlmd heeft; er \'aren In deze omll:evlng Immers ook Nedcrlandse en Brllse onderzeeboten rond! Bedrukt en In twijfel vaart men verder naar SlngallOre, No. enige uren ontmoet m:m een Brlu ptllroulilevaartulg, waaraan men het s "beurde verhaalt, "ehlru ziet m:!n dan een Britse torpedojager In de rich t ing van de ollgege\'en plaalf: langsstomen. , die " FelIdta, tle~" seint, Da n Is men g" l ust gesteld: er bleke n daar ter Illaatse geen bevriende onderzeeboten te

14

ongeveer d'r ie uur 's nachts ziet men de schim van ee n oorlogsschip en plotseling wordt een zoeklicht onl.!;token, Direct wordt gestopt. Even laler glijdt de l'!oekllch tbundel naar hel .schip 100. De spanning wordt ondragelijk, zouden l'!e nu toch nog ontdekt worden? Hel zoeklicht g lijdt verbllnrtend over het schill. de camouflage werpt diepe schadu .....en op de opbouw, leder houdt de adem In. Maar de bundel glijdt dOOI".

Zuchten van Oilluchtlng ... ! Maar eve n later komt de stralenbundel alweer In hun richting. Weer hetzelfde beeld, lIUUU' ook ditmaal stopt de bundel niet op het schip, de camouflage redt hen wederom. E\'en later gaat het zoeklicht uit e n men vaart weer snel door. Na dag ..... orden verkennen de op\'arenden van de .. Kampar" nogmaals een vijandelijke jager, maar het sc hip vaart in een rege nbui en blijft wederom onopgeme rk t.

Nu is men ZO\'er van het strijdtoneel verwijderd dat men vijandelijke sChep,e n niet meer hoe!t te vrezen. Er ~ijn e!,:hter nog andere vijanden. Om 10.45 word:an drie vliegtuigen verkend.

Het schip ..... ordt gestop t. Eén vlieg tu ig ve rlaa t de formatie, cirkelt even boven het schip en verdwijnt, achter de anderen aan. Kennelijk houdt hij het schip voor een elland}e. Voor de zO\'eelsle maal hee!t de camounage he n gered. Maar nu lijkt het geluk van het schip ten einde, want enige tijd later dulkl p]otsellng een vliegtuig uit de lage bewolking op het schip neer en werpt een bom. Deze valt naast het schip, maar er moet nu wel gehandeld worde n. Een nieuwe list: Kapitein Motta had lonnen met e-~n laag leer erin 011 verschille nde Illaalsen aan dek geree<!. laten zetten. Snel worden de~e aangestoken en als het vliegtuig terugkeert, braken dikke rook· wolke n zwaar de camouflagetakken door. Ook de/.e list ge· lukte: de vijand denkt kennelijk een treffer te hebben geplna tst en verdwij nt.

Als ze op de .,Kampar" niets mee r horen of zien, worden de teervaten gedoofd e n vaart het schIp weer verder. Enige dagen later ;Irrlveert het schip zonder e nige schade te hebben belopen In Batavla.

'Toch is het schip uiteindelijk niet behouden gebleven. Toen Java moest capituleren, Is het schip door de eigen bemanning bij Tjilaujap op order \'an de C.Z.M. In brand gestoken en daarna gezonken , Zo heeft het dus het verdere verloop \"an de strijd niet mee ku nnen maken. maar later is het schip geborge n en nu vaart het ..... eer vreed~aam op de oude route.

Aan kapitein M. C. Motta we rd voo r z'n dapper en beleidvol optreden het Bronzen Kruis toegekend.

In Januari 1942 voe r het dubbelschroetschl]1 m.S. "Aagtekerk", toebehorend aan de verenigde Nederlandse Scheepvaart Mij. en groot 6800 brt .. In een con'lool dat rond de Kaap naar Egyp te onde r ..... eg was.

Het schip was geladen met oorlogsmateriaal en In het l'!ellde com'ool bevonden zich enige grote troepe ntransportschepen, Daar de "Aagtekerk" In geval van torpederlngen op moest treden a ls reddi n gsschip, voer het achter In het convool.

Helaas moest het schip In de~e functie In actie komen, wa nt toen het convool 500 mijl bezuiden Gibraltar was. we rd het. door ondef"".!eeboten aangevallen, waarbij het sc hip, dM vóór de "Aagtekerk" voe r , als eerste werd. getorpedeerd. Toen kapitein Romijn naar stuurboord uitweek om he l slachtoHer niet aan te \'aren. l'!ag me n plo tseling op slechts een goede 100 meter arstand 011 stuut'boords boeg ee n IlerlSCOOjl. De g('zagvoerder bedacht .!ich geen moment, draalde hard 5.8. uit en even late,' raakte de "Aagtekerk" de ondeneeboot. Men "lag de Ileril<COO;> overhellen en even later kwam de boeg van de onderzeeboot een paar voet boven water, ter hoogte van hel voorschip aan stuurboord. Og'2nbllkkelijk we rd hard tegenroer gegeven. zodat het achterschip over de aan\'aller heenzwaaide. Weer

WIE KENT HEM? Op 16 juli is e r in Amsterdam in een der grote magazijnen een portefeuille gevonden met een geldbedrag en de hierbij a fgedrukte foto. Daar de eigenaar nog niet opgespoord kon worworden verzoeken wij diegenen die deze matroos kennen, om de naRm eventueel adres van de gefo tografeerde op te willen geven aan de commandant Marinekazerne A'dam. Red.

ELF JAAR UNO De 24ste oktober is de dag herdacht waarop voor el! jaar het handvest de r Verenigde Naties tot sland kwam. Aan het tienjarig bestaan werd door 92 landen en gebieden deelgenomen. Dit jaar zijn er lOS ZoegetTedenen, Wij herinneren hierbij aan de woorden van Dag H ammarskjöld: dat wij de waarheid nooit mogen vcrge ten van de uitsp ra ak, d at alleen hij verdient te leven en vrij te zijn, die elke dag opnieuw zijn aansp raak op deze twee privileges kan rechtvaardigen.

In een der komende nummers van "Alle Hens" komen wij nog nader op de Uno terug. werd de onderzeeboot geraakt, nu zo hard, dnt de .. Aagtekerk"' er van schudde en weer kwam de onderzeeboot gedeellelijk boven waler. De bemanning van het kanon op het achterschij) stond te Iraplle len van ongeduld, maar l'!olang de onderzeeboot nog langs het schip slierde, kon men niets uitrichten. Toen de schellen vrU van elkaar waren. nam men evenwel z'n kans waar en men kon nog 4 schoten bh'uren. voor de onderzeeboot onder de oPlIervlakte verdween.

Het Is niet orflc!eel vastgesteld, dal de cnder.!eeboot lot dnken wer<! gebracht. maar het is wel zeker. dal aan het kordatc optreden van de bemanning van de "Aagtekerk" te danken Is, dat de getorpedeerde ,.Llanste{fen CastIe" behouden bleet en ook de "Aagtekerk" zelf z'n bestemming bereikte. roch heeft dit schip ;o:'n noodlot niet kunne n onUopen. Enige maandeu later werd het schip Ingedeeld bij een con '1001 nnar Malta en ging ten onder, nadat het door 30 Duitse bommenwerpers was aangevallen. Kapitein Homijr.. liep daarbij zwa re brand· wonden op. maar kon met de meeste opvarenden gered worden.

De herinnerIng aan deze voorvallen wordt op het n ieuwe md;.

"Aagtekerk", een verbouwd escorte-vliegkampschip, dat na de oorlog aan de vloo t \'an de V.M.S. werd toegevoegd. levendig gehouden door een koperen plaat. waarin de Koninklijke ver· me lding bij Dagorder Is gegraveerd.

Eer. l'!eer opwi nde nde strijd leverde het m,s. ,.F.rans Hals" me t een onderzeeboot. die tenslotte in het voordeel van het Nederlandse schlll, da t het eigendom was van de regering. beslist werd.

Hel schip voer op :< november 1942 alleen voor de Braziliaanse kust. toen '.'I avonds om 10 uur dOO I' de uitkijk een rood licht werd gerapporteerd. De stuurman \'an de wa cht stetJde \ast. dat daa r een ooven varende onderzeeboot aan vasl zat en liet onmiddellijk alarm maken, terwijl hU tevens van de vijand a[d r aalde. Nauwelijks was dit gebeurd, loen men in het flllUwe licht va n de tropennacht de bellenbaan van een torpedo waar· nnm, die op slechts e nkele meters hel schip passeerde. Twee minuten later zag men drie torpedo's tegelijk op het s!,:hll\ arko~n, muar ten gevolge van onjulSle opstel1lng, passeerden dezer onder het schip langs!

In gespannen afwachting voer men door: de onderzeeboot had men uit zicht ver loren, mnar d r ie kwa r tier na de eerste aanvallen kwam deze op slechts 200 à 300 meter plotseling bo\'en water. De kanonniers lieten geen seconde verloren gaan en openden het vuu r , waaNloor de aanvaller gedwongen was weer snel onde r te duiken. Maar ruim een uur late r kwam de ondef"".!eeboot weer aan de oPllen'lakte, nu op onge\'eer een halve mijl afstand, waarop de kapItein z'n schip snel draalde, de onderzeeboot achte r uit bracht en snel wegstoomde.

Het duurde lot kwart voor twee ,'oor me n weer lel.!; "pme .. kte : nu zag men de \'ijand met hoge \'aart boven water varend, op de ,.Frans Hals" afkomen en vlak daarop werd duide lijk waargenomen dat twee torpedo's wen!e n gelanceerd. Door hat'tl roe r te ge\'en werden ook deze ontlope n ! Bovendien kwam de vijand In het schoots\'eld van de mitrailleurs en het 10.2 cm kanon. Intussen wos de aanvalle r nog slechts 100 meter ver· wijderd en duidelijk werd gezien, dat een 10,2 granaat de brug trof. Teen had de aanvaller e r genoeg van: hij draaide achter d" "F1'ans Hah" langs en dook onder. BlIksemsm'l liet men daar een dieptebom vallen; de ondef""leeboot stuurde precies op de plaats aan waar de bom ge\'allen was en juist to~n z'n laatste tipje recht achter de "Frans Hals" onder w ater verdween, ontplofte de bom. een geweldige waterzuIl de lucht InspuIlend.

Blijkbaar werd de vijand goed gel roHen, want hij werd nlel meer gezien.

Zo rekende de "Frans Hals" af met z'n belager, na binnen vier uur tijds In 5 aanvallen 6 torpedo's te hebben ontlopen.

Ook de \'erdere oorlog beschennde vrouwe Fortuna het schip.

Na de oo rl og ging het o\"e r In handen van Van Nlevelt, Goudrlaans Stoomva.art Mij., die het onder de naam "AIbina" In de vaart bracht. Onlangs werd het schip naar Dullsland ve rkocht.

(Wordt vervolgd)

15

SPORT TOUR DE LA SALLE 1956

W

EDEROM

het

ander'>!.

heeft

Den Hclder

dIL

jaar genoten van ce n grools Ollgezel wle lerreSIUn. E\-enals ,'orla: jaar hod de ArtIllerieschool deze wl"lerwedstrijd op de weg- georgan]set'rd ell Wt.'er was het een groot succes. Red:m "orla: jaar uitsluitend marlnemen.s:m mee uit hel F ort Erfllr!ns, dit jaar was bergen",

Ook

H s. Ms.

Hr. Ms. "Van Kln 5-

"Nelltunes",

Mftrlne

Vliegkamp de Kooy en hel rommnn de·

mc nt Zeemllch t Nederland waren met een Illoeg ve rtegenwoordigd. Aan van kelijk zou ook de Luchtmacht meedoM en het Belgische detachement In Dcn Helde)' ge lege rd. \Vegen! de \'crsc h('fple \"oorschrlfl e n betrerrende de klndCMlcrlllmmIng mocht het leger echter nI et deel. nemen, T och waren er buitenlanders aanwezIg .. , D e deel nemers van de ,Van Kinsber gen", "Ne ]lIunus", de K ooy en

CZMNED we rden door de mnrlneme nse n \'a n !">et Fort Erfprins met "d~' bul te nlande r'$" betiteld.

Oe wedstrijd we rd op gewone fletsen gereden. H et gebruik van race·fie lsen was \'erbofte n. VersnelHng:m m()("htcn niet gebruikt worden. OeZI' werden van lakstemllels voo rzien, teneinde de deelnemers niet In staal te stellen l.e loch te gebruike n. Wel mocht all el! van df' tlelll worden ve rwijderd. Oe :leelneme rs hebb@ n \'an dele b@\)allng ee n grondig gebruik gemaakt. Alies aan de flets, dat

oo k maar cnlgn lns (! \'erl)o(lIg was. werd verwijderd.

DInsdagavond ti se ptem ber starne de renners voor de eerste etnppe. Ken afstand van \'ijt en de rtig kilometer. Oe grote fa\'orlet en winnaar van de vGrlge tour Vissers ( Arts AI kreeg al direct nn de start met peeh te kampe n. Zijn ketting slipte .. n hij moest van zijn fielS. Oe kara\'aan - opgelucht deze kandidaat \"oor de gele Irul tijdelijk uil het mlddan te \'Crllezen _ begon er onmidd('Uijk hard aan te St'heul-en, Na ruim tien kil ometer, hij CallanlllOOg, k reeg bij weer aansluiting met he t pelelo n. Op nog negan kilometer VOO I' de finish volgde een demnrage vnn KI sters. Van der Ruil en Vink. Respe cth!\'ellJk va n de .,Van Kln sbergen",- Kooy- en CZM-\lloeg. Dez<:! ..grote drie" bflanden zich nflal' de flnlsh In de sprint we rd Van der Ruit één, KIsters twee en Vink drie.

Deze eerste etappe werd In een hoog teml)() afgelegd. De renners kwamen niet ix' ne<kn <!.e "eertlg kilometer e n bIJ diverse tussensp rints kwam de kopgroel} zelfs e"en ('\'er de 50 kilometer, En dal allemaal op een gewone flets. De prijs voor de meest strijdlustige renner WIlS voor de ,'eteraan \'an de Tour, de acht en derlig Jfl rlge Arl. Ae r de Bruin.

Een ernstige valpa rtij was de oorzaak dal de CZM'er Douma op enkele 1)laatsen flinke kneuzingen OI)l1ep. Na een bad In een g racht netste hIJ toch door. Een knappe prestatie.

VIUI de r Rui t bleek de I tCrl<!ltf' Ook de tweede, derde en vie rde elalJpe werd een overwinning \'oor Van der Ruil. In deze laatste e tappe schroei Groenendijk historie, Veertig kilome ter aan ee n stuk heefl hij met twee minuten voo rsprong op het IICleton op kop gelege n, Een grote prestaUe uiteraard, die echter teveel van zijn krachten heeft ge\'ergd en die hem tenslotte ea n minder goede plaau in de laals te etalJpe bezorgde. Indien Van der Ruit deze \'oorsp rong niet teniet had kunnen doe n. dan was het \'oor Groenendijk een machlIgt' etaPIIC-O\"erwlnnlng geworde n.

Rest ons nog te vertellen, dal Vink \'an de CZM-I)loeg door pech we1'({ a ch tervolgd. In de derde e ta pile, terwijl hij met Van der Ruit. KIsters en De n Dolder een grote voo rsprong op het pelet on had ge nomen, knapte zijn ketting. Dit kos tte hem zUn tweede plaats In de algemene rangschikking, Na twee honde rd dertig kilometers heerste er een ware feeSUtemmlng.

Vooral bij de ,.Van Kln.llbergenJ)loeg". die de !)!oegprijs van deze t ou r In de wa cht wist te sle\ICn. J\·M.

De wlnlUlor

MARVA EN SPORTKAMPIOENSCHAPPEN 1956 TE DEN HELDER Stralend weer, en even s tralend het animo, waarmee d e Marva de eerste dag begon.

Er zijn die dag ook opmerkelijke prestaties verricht. Ik denk hierbij vooral aan marva Helllnca uit Den Helde r, die een nieuw m arinerecord kogelstoten (8,93:' m.) vestigde en korporaal Mulder uit Oen Haag, met een n ieuw marinerecord speerwerpen (29,22 m.). Goed werk! BIJ het kogelstoten was OMVA Massizzo no. 2 met 8.45 m" en marva Gerrltsen wist de de rde prijs op haar naam te zetten met 7.60.5 m.

De tweede prijs speerwerpen was voor OMVA Masslzzo uit Oen Haag, d ie 26,{i5 m. "speel'wlerp" en derde werd hierbij korporaal Veltman uit Ams terdam met 22.78 m. Maar er stonden die dag nog meer punten op het programma. Hel verspringen dames werd gewonnen door marva Groot uit Den He lde r met

16

een sprong van 4.62 m., gevolgd door korporaal Mulder, die 4.36 m, spron g en marva Hof, Den Haag, die het tot 4.31 m. bracht. Voorwaar óók geen gek ke prestaties!

De beste hoogspringster was marva Hof. Zij sprong 1.25 m. Korporaal Mulder en marva Prinsen waren twee en drie, beiden met 1.20 meter.

Bij het tafeltennissen behaalde OMVA van Wieringen , Amsterdam, de eerste prijs, marva Groot uit Den He.lde r de tweede en OMVA Beukhof uit Den Haag was no. 3, OMVA Massizzo, d e kampioene 195~ werd vierde. De finale ging tussen OMVA Van Wieringen, OMVA BeukhoC, OMVA Masslzzo en marva Groot. Laatstgenoemde zou kampioene zijn geweest, Indien z.ij van OMVA van Wieringen had gewonnen.

Zij ver loor echter, en he t puntengemid-

delde wees OMVA van Wieringen als kampioene aan.

Verder wareo er nog de series 100 m. hardlopen, waarbij marva Dam In de eerste serie aankwam in 14.1 sec. en de tweede serie In 14.6 sec:. gewonnen werd door OMVA Dolman uit Den Helder. De fmale hiervan zou de derde dag gelo· pen worden.

De tweede dag stond voor de Marva zwemmen het eerste op het programma.

De diverse onderde1en hiervan werden afgewerkt In het zwembad van d e sportsehool, onde.r luide aanmoedIgIngs_ en toejuich ingskreten vanat de s tampvolle tribunes. Horen en zien verging dan ook af en loe!

Deze dag werd eveneen s een nieuw marlnerecord gevestigd, en wel door mar· va Couperus uit Den Helde r, die bij de 100 m . vrije slag een tijd wist te maken van I mln. en 18.8 sec. Bravo! Als twee.

MARINE

DE

de tikte hierbij aan marva Bombeek· Berkhout uit Den Haag, met 1 mln. en 26.8 sec. en als derde marva MIddeldorp, die de 100 m. In 1 mln. en 40 sec. anegde.

De eerste prijs 100 m. rugslag was eveneens voor marva Couperus, met cen tijd van 1 min. en 33.2 sec. Dit Is

werkelijk een zeer goede zwemster en geduchte tegenstander! Tweede werd in deze wedstrijd marva Bouwmeester In I min. en 49.8 sec. en derde marva Nieuwhor In 1 min. en e2 sec.

De 100 m. schoolslag werd gewonnen door marva d e Neef uit Den He lder, in 1 min. en 49.5 sec., waarbij marva Bos, eveneens uit Den Helder no. 2 werd (l mln. en 50 sec.).

Hlema volgde de estafette, 3 x 40 m.

Dit werd een zeer spannende strijd, waarbij het gc-"yell" oorverdovend was. Den Helder bleek de sterkste en won met een tijd van 1 mln. en 43.5 sec., gevolgd door Amsterdam, die met 2 mln en 1.4 sec. eindigde. De ploeg van Den Haag werd hierbij helaas door cen te vlugge start en routier aantikken van een van de deelneemsters gedisqualUiceerd.

Des avonds werden volleyballwedstrijden gehouden in de sportschool. Begonnen werd met een wedstrijd tussen Den He lder I en Den Helder 11 . Deze won Den He lder I met 2-0. Vervolgens kwam Amsterdam tegen Den Haag uit.

In deze wedstrijd zat meer leven dan in de vorige.

Van Amsterdam waren de korporaals Raben, Pieper en Veltman In deze wedstrijd het s terkste, Den Haag moest het o.a. hoordzakelljk hebben van de kor-

poraaIs Van Leersum en Mulder. die door hun uitstekende wijze van serveren menig "goede bal" plaatsten. Amsterdam won desondanks met 2-0.

De volgende wedstrijd ging tussen Den Helder I en Den Haag. Dit werd de wedstrijd van de avond! De beide ploegen gaven elkaar weinig toe, zo dat de spanning ten top steeg en de aanmoedigingskreten niet van de lueht waren.

In deze wedstrijd viel ook op OMVA Massizzo, die zich zeer snel wist te verplaatsen.

Nogmaals, het was een meesterlijke wedstrijd, die cindlgde in cen overwinning voor Den Haag (2-1).

Een speciaal complimentje verdient korporaal Van Leersum uit Den Haag.

Ondanks een geblesseerde knie speelde ze mee. en nog zeer goed ook!

Hierna was hel de beurt aan Amsterdam en Den Helder II om elkaar te bekampen. Amsterdam won met 2-1.

Den Haag en Den Helder Il speelden vervolgens hun wedstrijd, waarbij Den Haag met een 2-0 overwinning uit he t strijdperk kwam.

Tenslotte moesten Amsterdam en Den Helder I elkaar nog "ontmoeten". Hierbij won Amsterdam met 2-0.

Amsterdam kwam dus als winnaar uit deze spannende strijdavond, met Den Haag als no. 2 en Den Helder als no. 3.

Hiermede was het Marva-programma van de tweede dag afgewerkt.

De derde dag was het weer, dat de vorige dag al wat afgezakt was, stormachtig. 's Middags we rd de 100 m. finale gelopen op het sportveld. De deelneemsters stonden van te voren al te trappelen, wat niet zozeer van de kou was,

zoals het wel lijken kon, dan om d e spieren los te maken.

De resultaten woren als volgt: I marva Dam in 14.3 sec.. 2 marva Groot 14,7 sec., 3 OMVA Bolman. 4 marva Gerrltsen, 5 marva Mati,lsen en ij OMVA Massizzo. Over het algemeen waren de tijden lets minder goed, dan op de eerste dag, maar dit was te wijten aan de tegenwerking van het weer.

Nadat we de kou een poos hadden getrotseerd om de verrichtingen van de heren gade te slaan. was de Ma r va aan de beurt. ditmaal voor de Estarette, ol x 100 m. Deze liet ulstekend teamwork zien, en er werd precies op de juiste plaatsen gewisseld. De Den HeIderploeg had zich zorgen gemaakt, omdat ze 's middags om I uur nog moeslcn gaan trainen. Niettemin werd Den Helder ook hier no. I met een tijd VBn 59.3 sec. Den Haag en Amsterdam werden 2 en 3 met res p. 60.4 en 62 sec.

Dit was het laatste. wat voor de Marva op het programma s tond en de " loopsters" konden dan ook vlug weggaan om "bij te komen".

Die avond vond de prijsuitreiking door de CZM Nederland plaats in de bovenzaal van de cantine. De CZM Nederland sprak tevens een dankwoord uit tot allen, die aan het wc.lslagen van deze dagen hebben meegewerkt.

De Marva-beker ging dit jaar naar Den Helder, die no. 1 was met 42 punten.

Hierop volgde Den Haag met 29 punten :m Amsterdam was no. 3, eveneens met 2!l punten.

Er Is goed "sport werk·' verricht op een sportieve manier. Om ons bij de Marva te houden, de teamgeest en de volharding van de medewerksters hebben :r.eer zeker hun resultaat opgebracht .

Ja, de sportprestaties van de Marva :r.ljn lang niet mis. en hopelijk, still golng strong!

PH. M.

ZOMERAVOND VOETBALCOMPETITIE 1956 VLIEGBASIS GILZE RIJEN de Vliegbasis Gilze Rijen is deze zomer weer een voetO Pbalcompetitie uespeeld, waaraan werd deeluenomen door alle onderdelen op de basb gelegerd. Er werd gespeeld In Z groepen, een van ~ en een van 6 elltollen. Van iedere groep gingen. de bovenste drie over noor de eindronde.

In de eerste rotld e plaatste het marine-eI/tol zich ongeslagen in de eindronde. In deze eindronde kwamen echter de moeilijkheden voor ons el/tol daar de tijd was aangebroken van het zomerverloJ. Doch door de buitengewone goede geest van aUe spelers, waarvan er verschillende van verlol terug kwamen om te voetballen, en door de st uwende krocht van de Sgtmarns. Huggen, de ieidn van het elltol, werden deze moeilijkheden opgelQ.!t. Hel resuUaat wo, dot het morineel/tol ook in deze eindronde onge,lagen bovenaan eindigde.

Hierdoor kwam het marine-el/tol in het bellt van de Har· vard-beker, die hiervoor elk jaar ter be.chikking wordt ge.teld. Het was echter niet lO dat iedere wedst r ijd voor de morine een zocht eitje want na de eerste ronde werd het voor alle elftallen, die uitkwamen in de eindronde, een erezaak om nu eindelijk het marine-elftal eenl een nederlaag loe Ie brengen. Dal dit niet oU gelukt, i.s te danken aan de o nderlinge samenwerking tunen de spelers en de marinesuppc:rll!", die bij iedere wedltrüd prompt present waren onder leiding van de oppBpr. Po.tma.

In de 10aUte wed~trüd zog het n soml wel eens donk·er uit

wa"

Hel winnende elflol

en heelt de overwinning aan ecm zijden draadje geilangen.

Maar door taai volhouden tegen de Genie, de laatste legenstander, en schitterend werk van onze keeper Ja.lsen, ebten we ook deze keer de hele winlt voor ons op.

Na altoop oon deze wedstrijd werd de beker uitgneikl door de Commandant vlieQbasis de KUz.v. Van. Waart, welke uitreiking gepaard ging met een korte tOe.!praak. Hierna vclgde in. de Manschappencantine nog een gezellig samenzijn.

De be,chikbaar gestelde consumpties voor hel winnende cl/tal werden broederlijk gedeeld met àe Genie. Dit was dan weer het einde van een sport ieve activiteit van het Del. Kon. Morine op de vHegoosi$ Gilze Rijen. Rest ons nog de hoop uit te .spreken dat het volgende jaar het marille-el/lc.1 met hetzel/de resul taat aan deze voe tbalcompetitie kan deel· nemen.

NIEUWS

DRUPPElS

De oudste

E R zijn van die data In een mensen-

leven, die men niet gemakkelijk vergeet. Data, die nauw verbonden zijn aan prettige en minder prettige belevenissen. waarbij het dan wee r heel persoonlijk Is of iels pretUg of minder prettig genoemd mag worden. Neem hel vertrek uit onze koninklijke marine bijvoorbeeld. Wij ke nnen lieden, die op zo'n dag de vlag zouden willen uitsteken. Die met een nauwgezetheid, welke zij meestal in de normale dienst niet op

-

konden brengen, hun laatste dienstda-

gen hebben afgestreep t en een borre l gunnen aan een leder , die deze "hoogtij-dag" komt meevieren. Mannen. die

er doorgaans niet zo bijsier veel van

maakten en daarom een zekere mislukking gaarne wegwuiven met wal teesten drnnkbetoon.

Maar, we kennen ook ande re marinemannen, die op zo'n dag de vlag ' t llefst hallstok wuden hangen . Die nog graag wat jaartjes bij de ,.baas" hadden willen blijven, maar door leeftijd of anderszins cr helaas een streep onder moesten zetten. Mannen meestal. die iets bereikten en een carrière kunnen afsluiten.

Deze gedachten overvielen ons, toen wij op 27 september j.l. stonden aangetreden op het exercitie-terrein van het marine etablIsement te Amsterdam Toen onder meer de oudste marineman, die tot op dat moment bij onze Koninklijke marine diende, na een en vijftig dienstJaren, met indrukwekkend ceremonieel vertoon werd uitgeleid.

Inderdaad, de 67- jar lge Jan Toorn J askl had die dag nog Ilever een tijdje uitgesteld gezien. HIJ stond daar wat schuchter voor het front der troepen, terwijl zijn laatste commandant, de kapitein ter zee Montanus. met warme woorden afscheid van hem nam. Hoeveel commandanten had deze Jaskl wel niet gekend sinds die dag in 1905, toen hij op zestienjarige leeftijd als marinier der derde klasse op het opleidingsschip Hr. Ms. Wassenaer In dIt zelfde Amsterdam e n vrijwel op deze zeilde plek zijn militaire loopbaan begon? En hoevelen van deze commandanten waren nu nog in leven?

Jaskl heett niet die carrière gemaakt, hetgeen ons als carrière in de oren klinkt. Als marinier der eerste kloSBe verliet hij in 1928 het korps om na die tijd als militair werkman - in hoofdzaak als oppasser van de commandant marltlemè middelen in 's Lands hoofdstad - ve rde r te dienen. Kemelsgaren en gouddraad hebben zijn mouwen nooit versierd. Maar wat deze man wel sierde was de wijze, waarop hij zijn diens t vervulde, zijn bescheidenheid, zijn accuratesse en zijn aimabel karakter.

En daarom was dit ceremonieel vertoon op die afscsheidsdag In geen enkel op-

18

zicht overdreven. De commandant kon gerust in een toespraak van ruim tien minuten afscheid nemen van :djn oppasser, te r wijl ook het defUee van zes pelotons gewapend personeel niet te groots was.

Want ook hier werd Inderdaad een bijzondere carrière besloten. Een carrière van plichtsbetrachting en uitmuntend gedrag. Jaski, d ie In dienst kwam, toen wij vrijwel allen nog gebore n moesten worden en die nu onze gelederen verliet met een bloedend hart.

An twerpen Het Is zo gewoon als wij weer eens vernemen, dat een Nederlandse oorl ogsbodem een bezoek brengt aan een buitenlandse ha venstad. P ortsmouth, Oslo, Las Palmas, Hamilton, San Juan ..... . het zijn allemaal plaatsna me n geworden. die wij marinemannen van aanschouwen kennen omdat onze schepen er zo vaak kwamen, hetzij gedurende een oefen ing, hetzij gedu rende een reis naar d e overkant van de Oceaan.

Slechts e(!n enkele maal horen wij van een plaats waarvan we zeggen: " Hé, dat is iets nieuws", zoals bijvoorbeeld bij ons jongste bezoek aan Lcnlngrad, waar wij In 42 jaar n iet meer geweest waren, ol bij ons dUo jongste bezoek aan Stockholm, waa r wij ons In geen 6 jaar meer hadd en la le n zien.

En zo was het feitelijk ook me t ons bezoek aan Antwepe n, waar In de laatste week van september j.1. Hr. Ms. kruiser de Huyter en Hr. Ms. patrouillevaartuigen Hadda en Freyr bin nenliepen. Wa nt at mag Antwerpen dan voo r ons Nederlanders een bekende stad zijn en aardrijkskundig bijna in Nederland liggen, onze konink lijke ma r ine gaal er maar zelden met een van haa r schepen op visite.

Vandaa r ook dat dit gee n routinebezoek Is geworden. zoals het aa n Portsmouth en Oslo zo dikwijls het geval is. Het was een echt bHoek . waarbij de Sinjorenstad alles In het werk heelt gesteld om het onze marinemannen naar de zin Ie maken.

Met enige vertraging. a ls gevolg va n de mist, kwamen de Nederlandse bodems de Antwerpse haven binnen, maar d it was dan ook de enige ve rtraging, die

In het ottlclële en minder oHlcU!le programma te bespeuren vIel. Alles kJople a ls een bus e n de Nederlandse Jan vond in Antwerpen de tijd \18n zijn leven.

Hoe de Belgen e r over dachten? Wel, daarvoor behoeven we maa r het betreffende numme r op te slaan van het geillustreerde tijdschrift "Post". dat ook bulten de Beglsche g renzen vele lezers kent en waarin, naast een hele bladzijde aant rekkelijke foto's, het volgende vetgedru kt te lezen stond: " Er zal nog veel papier worden vol geschreven over de beste man Ier om de twee stamverwante volkeren, Nederland en Vlaanderen. tot elkaar te brengen. He t nadeel van al dCl':e beschouwingen Is, dat zij zich te veel op het politieke, kulturele of wetenschappelijke plan bewegen. Daardoor komt cr in de praktijk zo weinig van terecht: men kan twee volken niet naa r elkaar toesch rij ven o r praten. De oplossing? Zij is deze week vers trekt. Een kruiser sturen en de matrozen loslaten op de Keyserlei. Dan ontlu iken onder de warme septemberzon de broederl ijke en zuste rl ijke gevoelens met verr assende snelheid en luister, zonder taai-commissies en w nder stud iedagen. Hollandse zeelieden hebben op dit terrein veel talent.

En ervaring."

WervlnJ'.

Het gebeurde in Amsterdam. Een 41jarige leide kker en een 46-jarlge havenarbeider (we citeren letterlijk de krant) hadden beiden in een gezellig café een glaasje gedronken met enkele opvarenden van het Zweedse schip "Transic", om, t oen he t cafè te middernacht gesloten werd. hun feest aan boord van het Zweedse schip voort te zetten. De jenever vloeide zo rijkelijk, dat de Amsterdammers tenslotte "kassie zes" gingen en pas ontwaakten, toen ze de volgende dag op volle zee waren. En toen k wa m de aap uil de mouw. De kapitein wilde belde mannen graag aan boord houden, omdat hij voor zijn :moo brutoton metende koopvaarder over zo wein ig personeel beschikte.

Heus, zo Is het precies gebeurd en wij geloven, dat die kapitein nog succes had ook.

Vandaar da t wij onze marinewerving eens een goede raad willen geven. Gaat ·t soms niet zo best met die werving, wel, h ier heb je de oplossing. Stuur de wervingsambtenare cr op uit met een hele bende jenever. Plaats een eenvoudige advertentie onder het motto " Zorg, dat je er (ook) bijkomt" met de foto van C(!n aantrekkelijk care-interieurtje. En laat d an de snaps maar vloeien. Het probleem is zo opgelost, ook al wordt e r wellicht In de Tweede Kamer wat over gejammerd en jaloerse vragen aan de minister gesteld. Nieuwe marinemannen plenty en .. wellicht wervingsambtenaren ook.

W. L.

MARINE FOTOWED STRIJD 1956 parlrellen ziin ook lolo's AT spreekt nu toch wel vanzelf!" denkt U waan;chijn" lijk bij het lezen van deze titel. Enkele wal oudere lezers zijn misschien zeUs van mening dat de zaak op z'n kop is gezet, want nog nie t zo heel lang geleden waren bijna alle folo's portretlen.

Maar toch, bekeken van het s tandpunt van de organisatoren van de fotowedstrijd, is er alle reden om de titel van dit artikel z6 en niet anders te kiezen. Het aan tal portretten, dat voor de voorafgaande wedstrijden werd ingezonden was uiterst gering en bovendjen (met enkele bewonderenswaardig-goede uitzonderingen) wa ren het dan doorgaans nog s lechte portretten.

Portretten zij n ook foto's en wel bijzonder moeilijke foto's.

Zelfs de resultaten van vele vak-fotografen op dit gebied laten dikwijls nog veel te wensen over.

D

Wal is een porl rel?

Bij verschillende van de typen foto's die tot nu toe besproken werden, speelden menselijke figuren een rol, bij actiefoto's zelfs een hoofdroL Zij vormden echter niet het eigenlijke onderwerp van de foto. Het ging om hun plaats in een landschap ot stadsgezicht, of om hun activiteit. Bij het portret echter is de mens het onderwerp. Een goed portret is echter meer dan alleen maar een plaatje, waarop een min of meer gelijkende afbeelding van iemand voor· komt. Het moet type rend zijn voor de persoon die e r op voorkomt, ons iets zeggen omtrent zij n aard en karakter.

Waar mensen "stoffering" va n de opname vormen, hebben we s teeds cr op gewezen, dat de beste resultaten worden verkregen, wanneer er niet geposeerd wordt. Bij een portret is daarvan geen sprake. Het "slachtoffer" wéêt dat e r een foto van hem wordt gemaakt. Niettemin moet een natuurlijk resultaat worden bereikt. G e~ n gedwongen grijns·. of glimlachjes, gecn vertrokken geZIchten. Z~:;mde~. voJled~ge medewerking van ons model komen we er met. BIJ sommIge mensen lukt het nooit, die schijnen al hun natuurlijkheid te verliezen op het moment dat ze het glanzende oog van een camera op zich gericht zien. Een belangrijk onderdeel van het maken van een goed portret is dan ook de kunst iemand op zijn gemak te steIlen, zelfs bij de vaak langduri ~e voorbereidingen die voor het maken van een portret nochg zij n .

WelDi&" toevals trerrers Het kan wel eens voorkomen, als U toevallig met Uw camera in de hand zit, dat U iemand in een ideale pose voor een portret-opname ziet en onmiddellijk op de ontspanner drukt. Zo'n ongemerkt ,.snapshot" levert dan soms een verbluffend goed portret op, maar op zulke toevallig· heden mogen we toch niet rekenen. Bij het echte portret wordt niets aan het toeval overgelaten. Plaats en houding, achtergrond, lichtinval, schaduwwerking, dieptescherpte, alles moet zorgvuldig overlegd worden. I n vele gevallen is ze Us zonder ecn arsenaal van hulpmiddelen, waaronder speciaal fotolampen, geen ideaal resultaat te bereiken, tenminste niet binnenshuis.

Dit betekent echter ook weer niet, dat alleen de bezitter van een lux ueuze foto-uitrusting zich op het gebied van de portretfotografie kunnen wagen. Met een box of een simpele klapcamera kan het ook, mits U zich maar weer van de beperkingen bewust bent.

Openl uc ht- portretten Bij het woord portret denken we onwillekeurig aan opnamen binnenshuis, misschien zelfs aan een complete folos tudio. We kunnen echter ook buiten voortreffelijke portretten maken. ]n meer dan één opzicht is dat zells veel eenvoudiger dan binnen. We zullen dus eerst daaraa n onze aandacht besteden. We moeten op vele dinge n letten en :zullen ze daarom systematisch de revue laten passeren.

Lichtinval Het heersende licht moet niet fel zijn, want dan krijgen we sterke s lagschaduwen die meestal bijzonder lelijk zijn. Een dag met felle zon is daarom minder geschikt dan een met een min of meer betrokken hemel. Een beschad uwde plek is in ieder geval te verkiezen boven een in de zon. Een hoogstaande zon is helemaal funest. Dit doet

donkere schaduwen in de oogholten ontstaan en dan krijgt zeUs het aardigste gezicht iets van een doodskop. Fotograferen met het licht in de rug van de fotograaf is ook a l niet aan te bevelen, omdat er dan weinig tekening in het gezicht van het model komt. Is hel liCht fel, dan zal hij (of zij) bovendien de ogen min of meer dichtknijpen en een onnatuurlijk effect is het gevolg. Dus: min of meer gedempt lich t, van opzij invallend.

Hu lp-lichtbronnen Zij-licht maakt de schaduwkant van het gezicht wel eens iets te donker. Dan kan het nuttig zijn een hulp-lichtbron in te schakelen. Die kan heel eenvoudig zijn: een witte doek of een flink vel papier op enige afstand naast het model kan voldoende licht terugkaatsen om het gewenste eUect te bereiken. Een wit muurtje of een licht geverfde deur kunnen voor hetzelfde doel worden benut.

Wanneer U tegenlicht kiest (en vooral bij mensen met lichtblond haar kan dat heel gunstig zijn) is het vaak mogelijk het nodige licht vóó r te krijgen door (overdag! ) gebruik te maken van een flitslamp.

Afstand De meeste portretten zijn tegenwoordig alleen maar "koppen". Nodig is dat niet. maar portretten .,ten voeten uit" zijn nog moeilijker. Wannee r U echter een "kop" wilt nemen zult U op betrekkelijk korte afstand (l à 2 meter) moelen opnemen. Nu levert dit doo rgaans geen grote moeilijkheden op, tenzij U ee~ bo~ heeft, zonder. enige afstandsinsteIH ng. De beste oplossmg m dat geval IS het aanschaffen van een portret-lensje. dat slechts weinig kost en U veel plezier zal geven.

Het opnemen op korte afstand heeft nog enige voordelen: Om te beginnen is de dieptescherpte bij kleine a fstand gering. Bij portretten is dat gu ns lig. De aandacht moet geheel op het gelaat vallen, de achtergrond behoeft niet scherp te zijn. Verder is het mogelijk, met het model een rustige conversatie te blijven voere n. Dit kan van zeer veel betekenis zijn voor het ve r krijgen van een "natuurlijk" port ret. Een nadeel is, dat op korte afstand soms een wat overdreven perspectief wordt verkregen. Wat dichter bij het toestel is, wordt dan erg "groot" afgbeeld. Voo ral wanneer een hand of arm mee in het beeld komt, moet hiermee terdege rekening worden gehouden. Dit overdr ijven van afmetingen is vooral sterk bij lenzen met korte brandpuntsafstanden. Soms is het zelfs gu nstige r iets verder weg te gaan en later alleen een deel van hel negatief te gebruiken voor een vergroting.

Achtergrond De achtergrond bij een portret is bijzaak en mag zich nooit opdringen. Wel moel hij zoveel mogelijk accentueren. Kies dus voor mensen met licht haar en in lichte kleding een donkere achtergrond (bomen of struiken) op een flinke afstand. zodat het geen vlekkerig geheel wordt. of een deuropening. Ook een wateroppervlak kan het gewcnste effect. geven. Donkere mensen tegen ecn lk"te achtergrond (bv. de wolkenlucht). ' Dit zijn geen wetten van Meden en Perzen. want bv. een licht figuurtje tegen een bijna wille achterg rond kan een pracht foto opleveren. maar ... . dan moet U een meester in het vak zijn!

In stellen op de ogen De ogen vormen het meest sprekende deel van bet gelaat. De maximale scherpte moel daarom op de og<.>n vallen. Dit beteke~t overigens weer n.i.et. dat d.ie ogen precies op de lens gericht behoeven te zijn. Daar~n schuilt :zelfs een gevaar. vooral als de opnameafstand klem is. Dan :zou de foto wel eens de indruk kunnen geven dat het model een tikkeltje .... scheel Is! Binnenshuis Bij het bespreken van de port reUotograrie binnenshuis zullen we ons beperken tot die portretten, die met eenvoudige hulpmiddelen gemaakt kunnen worden. Wie eenmaal zover is, dat hij over schijnwerpers. spotlights en dcrgelijke beschikt, heert ongetwijfeld ook vakliteratuur, die heel wat verder gaat dan deze artikeltjes.

Het merendeel van de opmerkingen, die l.a.v. buiten-portretten gemaakt zijn, geldt ook binnen, maar het licht behoeft hier toch wel een nadere bespreking. Behalve in zeer lichte ver t rekken en indien U een uiterst lichtsterke lens heeft, zal meestal in de buurt van een venster gefolo·

19

Van squad ron mijne nvege rs 111 zijn H r. Ms. Bevela nd, Ma r ken en Putten ter beschikking van het duikbedrij!.

Squa dron mijne n,'ecers 129, commandant luitenant ter zee de r eerste klasse A. W. Crinee Ie Roy, en tijdelijk bestaande uit Hr. Ms. Drunen, Naa rden.

Ge mert, Vee re, WIlderva nk. Steenwijk, Waal wijk en Loc hem, oefent op de Noordzee Het Is de bedoeling dat Hr. Ms. Naarden 12 november het squadron zal verlaten.

__. al,c,)".

--

Hr. Ms. patrouillevaartuig lIdring. commandant luitenant Ier zee Iweede klasse (oudste categorie) W . du Pon, is belast met het toezicht op de visserij in de N<!derlandse territoriale wateren tussen Hoek vlln Holland en de Nederlands-Belgische grens.

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt Hr. Ms. kruiser De Ituyter. commandant kapitein Ier zee G. J. Platerink, en daaraan toegevoegd Hr. Ms. patrouillevaartuigen Freyr en Uadda . commandanten luitenants ter zee del' tweede klasse (oudste categorie) J. W . Lugard C. M. de Jonge, houden vaaroefeningen op de Noordzee. Het verband verblijft van 2 tol 12 november te Oen Helder.

Hr. Ms. kruiser De zeve n P ro vlnelln, commandant kapitein Ier zee mr. A. M. baron de Vos van Sleenwljk, bevindt zich te Oen Helder.

Hr. Ms. onderzeebootjager zeela nd, commandant kapitein-luitenant ter zee J. B. Kennema, houdt onderzeebootbestrljdlngsoefenlngen tezamen met Hr. Ms. onderzeeboot 0 -27, commandant luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) M. ~ge. Belde schepen worden 10 november uil Portland te RoUerdam verwacht. Enkele dagen later zullen zij wederom uitvaren naar de omgeving van porUand.

Hr. Ms. onderzeebootjager Groningen. commandant kapitein-luitenant Ier zee A. M. Niesslnk, oefent nabij Oen Helder.

Hr. Ms. onderzeebootjager Llmburc, commandant kapitein-luitenant ter zee jhr. P. L. M. van Gee!:n, welk schip 31 oktober te Vlissingen In dienst werd gesteld. vertrekt 5 november uit Vlissingen naar Oen Helder voor oefeningen op de Noordzee.

Hr. Ms. fregat Van Speyk, commandant kapitein-luitenant ter zee A. G. van der Land Is ter beschikk ing van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen en bevindt zich in de CaraTblsche wateren.

De commandant van Hr.

Ms. [regat J agua r, luitenant ter zee der eerste klasse J . C. K. Leeksma. zal op 1:$ november zijn beve.l overd,ragen aan luitenant tCI" zee d er ccrste klasse H. van Rossum. Het schip doet dienst als vlsserijpolitiekruiscr en vaart I november uil. Van 9 tot 14 november ligt het tregat te Den Helder. waama het opnieuw uit zal varen: omstreeks 29 no\'embcr wordt hel wederom te Den Helder verwacht.

Hr. Ms. fregat Lynx. commandant luitenant ter zee der eerste klasse A. A. J. Benlst, zal begin november uit Venetië thuisvaren naar Den Helder, waar het sçhlp vermoedelijk omstreeks 19 november zal aankomen.

Hr. Ms. onderzeeboot \\'alru5, commandant luitenant ter zee d er eerste klassc G. P. F. Munnlk. welke zich tc Rotterdam bevindt, zal omstreeks 5 november uitvaren voor oefeningen.

Hr. Ms. onderzeeboot Zeeleeuw, commandant luitenant te r zee der tweede klasse (oudste categorie) J. W. Oesterbaan, vaart 2 november uit Rotterdam voor oefeningen in het Kanaal.

Hr. Ms. onderzeeboot Zwaardvis. commandant luitenant ter zee der tweede klasse (oude categori e) F. Hamilton, vertrekt 10 november uit Den Helder naar Rotterdam, vanwaar het schip 13 november uilvaart voor oercnlngen In het Kanaal. Van 17 tot 24 november zal de onderzeeboot te Portsmouth verblijven.

Hr. Ms. patrouillevaartuig l:Iobei n Is Ier beschikking voor vaaropleidingen.

Hr. Ms. du ikwerkschip Her cu les, commandant luitenant ter zee van vakdiensten der tweede klasse K. Rog, is ter beschikking van de duikopleiding. Het schip is tijdelijk gestalloneerd te Vlissingen.

Hr. Ms. Cerberus, commalldant luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) W. M. Goossens, Is als nettenwerkschip en nettenlegger ter beschikking voor opleidingen. He t schip vertrekt I november uit Hoek van Hol;and en wordt de volgende dag te Vlls::Iingen verwacht.

MARINELUCUTVAARTDIENST Squadro n 1. bestaande uit Falrey "Firefly" onderzeebootbestrijdingsvlIegtuigen, commandant luitenant ter ~ee vlieger der ee!:f"Ste klasse A. Ehbel, is gestationneerd op de Dr. PlesmanvUeghaven op Curaçao. Het squadron Is ter beschikking van de commandant der zeemacht in de Nederlandse Antillen en het Is voorts belast met de voortgezette opleiding tot gevechtsvlieger.

Squa dron", commandant luitenant ter zee vlieger der tweede klasse (oudste categorie) J. F . T. Luns, welk squadron be~taa t uit Grumman "Avenger" onderzcebootbcslrijdingsvliegtu Igen, bevindt zich op het Britse marInevliegkamp Culdrose voor opleidingen.

De opsporing!- en rcddingsdienst langs de. Nederlandse kusten is opgcdragen aan squ adron 8, commandant luitenant ter Zee!: vlieger der eerste klasse T. M. A. Hoebink. Hct squadron bestaat uit Consolldated VuJtee .,Cntallna" en Martin "Mariner" amphlble-toeslellen en Sikorsky helIcopteTS.

VeroolQ Fotowedstrijd grafeerd moeten worden. Dit geeft dus doorgaans sterk zijlicht. De lich tsterkte In een kamer neemt altijd zeer sterk af. naarmate. we ons verde r naar binnen begeven. Daardoor is de kant van een gezicht, dat van het venster äf gericht is. meestal erg donker. Hulp-lichtbronnen zijn dan ook on· misbaar, hetzij in de vorm van witte reflecte rende v lakken (maar géén iipiegel!) hetzij met behulp van een enkele lamp. mils die gelijkmatig licht geeft. Ook voor het verkrijgen van extra strijklicht over het haar kan dikwijls met 8ucces een lamp (bv. bu reaulamp of dergelijke.) gebruikt worden, boven-achter het model, maar buiten het

20

beeldveld. Met en ige fantasie kunt U "ZO wonderen bereiken.

Pas echter op voor onverklaarbare schaduwen b.v. van gordijnen e nz.

Filmmateriaal De meeste mensen zien graag een foto van zichzelf die een beetje flatteert. Kies daarom panchromatische films, die rood en bruin niet te donker weergeven, Niemand vindt het prettig ind ien ieder vlekje of elke zomersproet extraduidelijk wordt weergegeven.

EERVOL ONTSLAG

BENOEMD

Tot luitenant ter z u ,'an de luodsdienst d('r 2e klasse Jon'lite catceorie KMR: P. A. C. van der H orst m.I.v. I sept.

1956 Tot luitena ni Ier zee \ 'all d e lechnische dl«'.nst der Ze klasse oudste ealelorle lUUR : J. 1... M. Hermans m.I.v. lokt.

1956

BEVORDERD

Tot lijdelijk commandeur \'an administratie : C. A . d e Poorter m.I.v. lokt.

Tot kapitein Ier zee ,'an adminis tratie i01R : m.I.v. lokt.

S. D. Duijverman TOlluitenanl ter zu Vin ,'akdlensten der I e ktuse: A. Brans m.I.v. lokt.

Tot kapitein ter zee: F. G. H . van Straale n, J . W. Caspers m.I.v. 16 okt.

Tot kapitein ter zee arts: m.I.v. 18 okt.

Dr. C. J. Doel!. M. J . Nubé

1956 1956 1956 1956 1956

EERVOL ONTSLAG

Kapitein ter tee: op verzoek wegens langdurlie dienst M. A . J. Derksema m.I.v. okt.

1956 Kapitein ter tee Kl\IR: op vel"Zoek G. H. C. A. de Lalve m.I.v. l okt.

1956 Luitenant ter tee van de techni.sehe diens t der 2e k laue oudste ea ielorle: op verzoek (benoemd lot re5C!rve-officier) J . 1... M. HermanS m.I.v. lokt.

1956 Luitenant ter tee ,'an vakdiensten der Je k lassc : op vcn.oek weiens langdurige dienst A. Brans m.I.v. lokt.

1956 Luitenan t ter tee ,' In de loodsdienst der 2e klasse oudste categorie KMR : wegens on ts lag uit zijn burgerlijke betrekking J. Konijn m.I.V. "' okt.

1956 Ofncier-man'a der 2e kla55e JOn.lstc eatelorie KMR: op verzoek M. P. PQelder-Otten m.I.v. okt 1956 Schout-bU-nacht : op vel"Zock wegens langdurige dienst F. H . M. van S traelen m.i.v . nov.

1956

M Opgave van IIChcpelingen die In he t t ijdvak van 16 augustus 1956 tot en met 15 september 1956 behoudens bedenkingen in aanmerking komen voor bevorderin, tot de rang van korporaal en hoger. ,'an radio-radal"'monteur der Ie klaue tot korporaal-radloradannonleur: W. B. Pecters m.l.v, I aug.

1956 "an korporaal-telegraflst tot serlfeant -tl!'lee raftst : F. H. Paap m.I.v. 1 sept.

1956 \'aD m achi nist d l!'r Ic klasse lol korpora a l-machinist : P. Zoon m.i.v, I april 1956

I, weeens het elndiJen or overschrijden ,'an de tijd. waarvoor zU a ls orticler Ier besehlkklnJ zUn : Kapitein - luitenant t er ue KMR: m.I.\'. okt.

1956 A. H. Deketh Luilenant ter UI' der Ie klaue K!'I1.R: J. WInsser. p, Schotel, P. Prins m.l.v, okt, 1956 Luitenant t er 'Ue der 2e kl asse oudsle categorie Kl\Ilt: P. de Lang m.I.v. lokt.

1956 Ka pite in-luitenant Ier zee v lieJer MIR : 1956 H. L, J . Swaab m.I.v. lokt.

Luitena ni t er zee vUeger der I e kluse Kl\tR: H. P. Sabeis m.I.v. lokt.

1956 Luitenant te r zee vlieJer de r 2e klasse oudste categorie KMR : F. H. van Weydom Clalerbos, G. 0, J . A. Nuesink, Ir. G . A . Heijning m.I.v. lokt.

1956 Luitenant Ic r zee waarnemer der 2e klaue oudste cate,orle KlItR: M. C. Gregorlus m.l,v. l okt.

K apitein-Iuitc na nt tc r zee van administ r atie KMR: Mr. F . T. Marijn m.i.", l okt.

1956 Luitenant ter 'Ue aris de r Ic kluse Kl\lR : 1956 A. D. Blocmsma, A. Wenderhold m.I.v. l okt.

Lulte.nant Il!'r zee arts der 2e klasse oudste calelorl e ' {jUR: G. C. F. BrInkbok m.i.v. lokt.

1956 Lullenant te r zee tandarts der Ie klasle KMR : A. C . Riemslag, P. Gerbrands m.I.v. lokt, 1956 Luiten:Ult Ier zee tandarts der 2e klasse oudste categori e KMll: F . H . Drlessen, W. B. van Gent, C, Reijsenbach m.l.v, lokt.

1956 Kapite ill -Iultenant ter XCI!' va n ,peelale di ensten K.'\IR : Jbr. Mr. C. J. P. von Mühlen m.I.v. lokt.

1956 Luite nant t er zee van speciale diensten d er Ie klasse Kl\lR : A. W. Kuijvenhoven m.I.v. l okt.

1956 Luitenant te r zee van s lleclale diensten der 2e klassc oudsle eale.orie Kl\IR: A. van Waart. P. van Vliet. Drs. W. Koster, Drs. E. Kuiper, H. J. BijIeveld, Ir. A. H. Sirks. W. D, Hamerling, B. Kruys, J. J . L. Risseeuw, J .

H. Schweers, D. Meeldijk, H . Bamstijn , H. van Moerkerken, A. J. I. L.c.nslng. A. M. F. Seebregts m.I.v. lokt.

1956 Lullenan I ter zee va n de loodsdienst der 2e kl assc ()udsle cateJori e Kl\lR : A. de ROnde, J. de Beer m.I.\'. I ()kt.

1956 11, WelenS het bereiken of overschrUden " a n de l eeftijd \'an \' Uftl .. Jaren: Lulltnan l t er zee der Ie klassc Kl\1R : M. Wildschut, H. de J onge 1956 m.I.\'. lokt.

"'"

....... a,ES H. Vink. B. J . wm BeIU!n, C. M. T . van de Laak. P. J. van Horik, G .

Berghorst en M. D. van Daalen m.i.v. 1 sept 1956 van korpOraal-horlDeCiller tot sereeant-hofmecster: F. van Dijkhuizen m.I.v. lokt.

1956 va n korporAal-a utomonteur lol strreaill-automonteur : J. Portenaen m .I.v. I sept.

1956 van korporaal der mar iniers tot ser,eallt der nlarlnlers : H. P. van Leeuwen m.I.v. 1 aUl, 1956 m.i.v. 1 sept.

1956 J. R La Gordt Dillie

21

"an marinier der Ie klasse tot korporaal der ma rinien: R. W. Roepers. W. Schreudcr, G. Ditmer, G. H . E. Koster, A. van lngen, T. R. Woudsma, A. Goedhart, L. A. de WIt, L. van den Brand. H. J . Lammen, L. Bekkers, A. Wielhouwer.

C. H. J . Flelschakker. P. T. Sprenger, M. J. Jansen, E. M. Nijland, C. van der Vllst en M. Burggraaf m.I.v. 1 sept.

1956 Opgave van schepelingen met de rang van korporaal en hoger aan wie eervol ontslag uit de zeedienst Is verleend met Ingang van de datum als achter leders naam vermeld : aehlpper : C. G. StrulJke m.I.v. I dec.

"58 kwartlermee.ter: m.I.v. 16 jan.

G. PeIlc 1957 korporaal- vuurleid in,konstabel: A . H . Miseroy m.I.v. 20 okt.

1956 lerJeant-elektromonteur: G. P. van de Scheur m.I.v. I nov.

1956 J . Peters m.I.v. 16 jan.

1957 lerleant-rad lo-radarmonte LI r : R. C. Vink m.I.v. 16 nov.

1956

serreanl -machlnlsl: S. Lagrouw m.I.v. korporaal-maehlnlll : M. Wollhuis m.I.v.

J . A. Beerens m.I.v. majoor-Ichrijver: K. Huijdink m.i.v.

Icr,cant-zleken verplcger: F. J. Lassing m.I.v. ler,eant-vliertulrmake r-fII.diorada rmonleur: R. Aarden m.I.v.

F. C. van WillJgenburg m.i.V. ser,eant-majoor der marinlcf1I: H. G. Sierink m.I.v. korporaal der marinien: A. van Waardenburg m.I.v.

M. J. Jansen, H. J . Kurk, W. NIeuwland m.I.v. majoor-ta mboer: C. MIeras m.I.V. korporaal-püpe r: B. Ponte m.i.v.

okt.

"56

okt. nov.

"56

"58

."'.

19~6

okL

1956

16 febr.

I maart

1957

lokt.

"58

16 aug.

1956

okt.

"58

okt.

1956

sept.

19~6

"57

Naar Den lIelder: H . Krekt, sergLmach.

Joure, Stationsstraat JUto 9.

I kamer, 3 slaapkamers, keuken, badcel, hal, bergplaats.

Huur I 6,55 per week. 2 pers.

WONINGR..U\~ Naa r Den lIeider: A. Brandsma, mil. werkman.

Ureterp, No. 2.

I kamer, 3 a1aapkamers, keuken, kelder, tuin.

Huur I 7,- per .....eek. 8 pers.

Naar Den Helder : M . R. A . VerIInde. ! eJg t.bott.

Middelburg, Langc·:,.: :eweg 81 .

2 ka mers, 3 slaapkamers, keuken .

Huur

I

28,-

per maand. 4 pers.

Naar D e n Helder: P . H. Brandel, bootsman.

Breda, Vrcdenburgchslraat 25 .

2 kamers. 3 slaapkamers. keuken,

kelder, binnenplaats, tuin.

Huur f 6,- per week. 5 pers.

Naar Den Helder: J. Jager, sergLpknll Brunssum. Hoenderhof 15.

I kamer, 3 slaapkamers. keuken. badkamer, 2 kelden.

Huur I 42,- per maand. 4 pers.

Naar Den fi elder: C. J . ten Cote, kpl,mach. 's-Herenbroek, Bisschop Weterlng,;traat 8w6.

1 kamer, 3 s laapkamers, keuken, badkamer, kelder, schuur, tuin, vliering.

Huur f 7,50 per weck. 6 pen.

Naar Den Helder: G. Verrijler, sergt.mach.

Dordrecht, Lijnbaan 33. t kamer, 2 slaapkamers, ke uken, tuin.

Huur I 8,50 per week. 3 pers.

Naar Den lIelder: A. W. F. Smlth, serglvlgmkr.

Tllbur" Ark Noëstraat 81.

2 kamers, 3 slaapkamers, keuken, zolderkamer.

Huur I 7,15 per week. 9 pe rs.

Naar Rotterdam: A. B. C. Portier, kpUorpmkr.

Cuyk ald Maas. Helwigstraat 12.

1 kamer, 3 s laapkamers, keuken. douchecel, balcon. kelder.

Huur I 40, - per maand. 5 pers.

Naa r Den lIaa,: J . A . de Ruyler, sergt. SOlO. Rotterdam. Jeru1.alemstraat 19b.

1 kamer, 2 slaapkamers, ke uken. balcon, wlder.

Huur f 8,45 per week. 5 pers.

, @ntinento.l .SCKWINGNETAl1·

Helonlwerpen, zeilen en drukken van Uw druk w erk is bij ons in goede handen. Wij hebben ons bedrijf in de loop der jaren 9 peeialiseerd in hel drukken van period ieken en handelsdrukwerk. Zowel week· als maandbladen worden door on. punclueel ve~o rgd On. produclieappanlal slaal borg voo een vlotte aflevering v an Uw orders.

Wanneer U behoefle heell aa!, good druk werk, dan zullen wij hel zeer op prijS siellen, ons machinepark en onte vakbekwaamheid voo r U Ie mogen inschakelen.

BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NG MET GROOTOPPERVLAK-PLATEN IN SPECIAAL UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

, c. Blommendaal n.v.

RIJN S TRA AT 9 " DE N HAA G

PRIJZEN EN INLICHTINGEN OP AANVRAGE ACCUMULATORENFABRIEK VARTA NoV. AMSTERDAM·C. SPUISTRAAT 46 TElEF., 45787

ONQEDIERTE

~

Varnished cambric kabel VERDELGINGm

" Nie t het woord, maar de daadI " zegt het RIW A -praeparaa t !

RIWA

DSCHE KABELFABRI EK DELFT

eH EM. FABRIEK

AM STE R0 AM· Z. Wie l ingenstraat 6

Telefoon 72 .30.68

woor el..etr ilehe inllllll. lie ~.n ree.ehepen. Btlproeld en ~e " ke."d door . LIoyds· en .Veribs".

Een 1. "9fi Ie...nsduur.

Btlslllnd t.;.n hoge t.... per.tur.n. l.~ert•• • r met k. toen- of melll.l· dr..dom~leehti"9-

•

\

•• onze mijnenvege De bouw van Scheepsbouw

Ted din 9 to n - apparatuur HOUDT DE WA C HT BIJ ALLE DIESEL.

MOTOREN

Machinebouw - Reparatie

OP ONZE

MIJNENVEGERS

ABNO RMAL E

•

WILTON- ' FIJENOORD

TEMPERATUREN

•

DRUKKEN

•

SNELHEDEN

WORDEN

GESI G NALEERD

• BIJ CRIT IEK E

SCHIEDAM ROTTERDAM

OMSTANDIGHEDEN

WORD T DE

BETREFFENDE MOTOR AUTOMATISCH

>(-

GESTOPT

TE CHNISCH E HANDEL SONDE RN EMING

VANANDEL N.V. Boforsgeschut . Geschutsrevisie

ROTTERDAM

T EL.EFOON

POSTBU S 6049

6~

S lijnen

Stalen Ramen Sta len Ra men e n Deuren

Stalen Binne nwa nd en Plaa l, ta len koz ij nen Ru bber T ochtdeuren

STARAKO OOSTERHOUT Staalconstructie Spa nte n Ll,uer.

Lood, en Ra da rmaai en. tUil:.

,

moderne coa ste rs

E.J. SMIT &ZOON's SCHEEPSWERVEN N.V. Ie

lijnschepen

TeI.1 nr. 241 · lulom. K 5904

zeesleepboten

Plaatwerken

WESTERBROEK (G •.)

T. '.or. m-. drl ' : " "kl"mlt

Radarscherm en Kl eerku t cn

•

uitgevoerd in staal· plaat of aluminium

plaat

handen Vra cht-, .

DE HAAN & OERLEMANS' scheepswerf N.V. HEUSDEN

passag lers- en tallkschepen lot 10.000 tön O.W.

Fleltibele scheepsleidingel\

MUlTUFlEX ~ AMSTERDAM LENSWATER

AANZETLUCHT

SANITAIR

BRANOSTOFOUE

UITLAATGASSEN

ZOUTWA.TER

SMEEROLIE

DR INKWATER

KOELWATER

BRANDBLUS

HYDRAULISCH

ZOETWATER

VERSCHURE ' S

S NELL O PENDE

VOOR

SC HEEPS·

EN

S T O OMMA C HINES

STATI O N NA IRE

DOELE I NDEN

VERSCHURE & Co's SC HEE PS WERF EN MAC HINE F ABR I EK N ,V .

MEEUWE N LA AN 70 . AM STERD A M · TELEFOON 60101

•• De bouw van onze mijnenvege "MUILWIJK" . DORDRECHT METAA LWA RENFABR IEK - KOPERG IETERIJ

Voor de 32 Kustmijnenvegers leveren wij de

MESSING EN BRONZEN T-STU KK EN DEKDOOR VOE RINGE N BOC HTSTU KK EN KOPPE LI NG EN PEILSTO KK EN FLENZ EN · MO EREN

NEMAG ERTS STRAAT

ROTTERDAM

LEVERDEN 3' ANKERLIEREN VOOR ONZE

~ I1I NENVEGERS

FAB RIEK

, VAN

ALU!II NIU!l PR ODUCTEN

KOCO VOO RSCJl OTEN PAUWENSTRAAT la TELEFOON K l 717-2644

J. , <Ir ...../

LIClmlt:fAl[N !lASTEN EN LAADBO![EN

..... ....nI.

j.

H" H I .... ~rll .. ~ Jl!!: ......

r... 10" lt... 'rrr-fllr"

0(1-

"_11...

.............. _" .U.. ."..,,. ..... #I.IJ.II~ "'"ft NI. IJHQMiWLHI(.

+ ;:=:::, j

•

I

handen

In

ROTTERDAMSCHE PLAATWERKINDUSTRIE PIEKsTRAAT 20, ROTTERDAM, TEL. 79550

DE

ALUMINIUM MEUBELINDUSTRIE VOOR DE MARINE •

Scheepsramen en patrijspoorten

alle mogelijke uitvoeringen levert

Firma H. K. van Wingerden & Zonen Metaalgieterijen

Gorinchem

• ELECTR ISCHE SCHEEPSFORNUIZEN • ELECTRISCHE SCHEEPSOVENS • ELECTRISCHE SCHEEPSWARMKASTEN • ELECTRISCHE SCHEEPSBIlAADPAi'.'NEN MET GEPANTSERDE VERJV A RMINGSELEMENTEN VOLGENS MARINE. UOYDS' EN KEMA SPECIFICATIE

APPARATENBOUW NEDALO N.V. POSTBUS 34 ~ HENGELO (0 )

TEL. 2944/5

C. PLATH ALLE

ElAi\lIlURG

AUTISC UE I.NSTR MENTEN

van HaUum en ·8lankevoort n.v.

BEVERWIJK . TEl. 3341

bagge,:,werk betonwerk grondwerk

A ll een"tr Lel!:enwoordi gere

I NGE l EUJlS·BU REA U

J. & C. VRINS

N. V.

IN BINNEN. EN BUITENLAND

SWlU linçk"".1 58 . DEN IJ AAG . Telefoon 335073

•

.In tén WOo.:lId.

'~I.'hlkr De Ohnl .... h.- Zil wW{ pr«If'li WJIIu.U (.lrd .. "'-"'kl tiel ka,1J9lChl. de ro:cn. m.1.,l1

g.;t5I'woow

bo\,'t.'n.ll

hel

CerCI Z.1~ I "ml

GERO ZILVIUM

N.V. INTERNATIONALE

Bouw

COMPAGNIE

v/h Fa. H. v. Heesewijk BEST (N,Br.). Hoofdstl'ut 63 (SUlitnum Dor pst raa t 130 '''' .... ij IlC d) Te l. 341 (5 lij nen) T. I.Ad rH; HA8 PARAMARIBO . Hee renn rut 37 Te l. 2561 - P.S. 574 Tel.Adres : HAB

U/tv~,/ng

van :

*

Bouw. en Gewapend Betonwerken IkIrc.rlijke_ en U t iliteitsbouw Watu_. Spoor_ en Welenbouw Grondwerken Machlna'e TImmerwerk en

Londelijk erkend

Gas" Waterfitters- en loodglerersbedrlJf

EIGEN CONSTRUCTIEBUREAU

Eerste Nederlandsche NAT zandstraalbedrijf

H. VAN DER KRANS SCHIEDAM _ TEL. K 1800-67564 ST A A LOR A AOK A BEL S

In' en

HERCULE STOUW EN P Y THONTQUW

uitwe ndig

SISAL. EN MANILLATOUWWERK

~Qndslrol e n

.

en verve n

" • Sche pen • Tanlu:

eBl"uggen eGe bouwen . nL

Grote copaelfelt

Rollend en drijvend mate ri eel

N.V. Houthandel

'lh Nico Vinken & Co.

ZAGERIJ SCHAVERIJ DEN HELDER

LEVERT ALLE HOUTSOORTEt-l Be ton tripi•• , Watarvalle Hardboard.

Tropen verlijmd Tr iple. en Muitipi • •

Kantoor e n opslag :

Janzenstraat 77, Den Helder, Tel. K 2230.2437

•

N~d~r/Cll1dEche SfCll1dClrd INTERNATI O NAL T e:LII!: PMO NE .... ND

Elecfric Mij.N.V.

T E L. II!:O RA P H

S Y9T EM

TELECOMMUNICATIE Tf(H NIEK KANTOREN , SCHELDESlRA'" ", _GII ... ViNHAGE

FA81UEKEN EN MACAZIJNEN , h VAN DER KUNSTRAAT 288.292

11100·'1102

',.CRAVENH"'CE

Tel,looncentr,I., \loor .... tom."": .. bedrijf en "oor ."lomaUsch dillrlc:toverk•• r

Hul.,.I.looniou l.II.Ue •• T,1,loonlo-lI.. lI.n Telegraafcentrai •• en Va .touch.lj"."

DraaggoU lel_tonl.epparatuur SI\ln .. llnll,II.,1 8 ... oor elk doal "htand.bedlen'" !! e n m•• Unlt, II,Ue. Selenium gelijkrichte.. "cor ,Ik "e .mogen P"eumaUIc;h. bullpo.llnstIlUatie. eond.nutoren. In lndorm.loren

Radlo l ,nde .. en onl"angllrs \laar 1.lec:ommunlc:.tle sys temen

SI r •• lze nde.app., atuur Radiocommunlcelie en n .... lg.li.epperatuu. vQOr luc:ht· en Ic:heepuut Radu Iyllemen Zenderl voor omroep en tel evilie $tudioapparaluur Zend· en ont~.ngbuiJ[en Prec:ble meet.ppu.tuur

VERTEÇENWOOROIC'NC VAN , INTERNATIONAL STANOARO ELECTRIC CORPORATION 8ELL TELEPHONE MANUfACTURI,..C COMPANY STANOARO lElEPHONE5 ANO CA8LES UO. CREEO .. COMPANY l TO. EN Vi.R8ONDEN MAATSCHAPPIJEN

Scheepswerf " DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeenschappelijk samenwerkende scheepswerven Gebr. Nlestern & Co. . Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V.. Groningen Nlestern Scheepsbouw Unie N.V.. Hellevoetsluis

Nie uwe kanalen bevorderen handel e n verkeer, bre nge n welvaart.

BOS & KALIS is in staat, ook de allerg rootste projecten in snel tempo uit te voeren.

M .1. "GlIJ ".nl" _ 11511 Ion _

Zoutublp \'00. Kapala I'uuuhaan Ga.am dan Sodi ""ui - Dlakatu.

• Alle soorten vrachtschepen

• • • •

Zeesleepboten Lichters BaggerInstallatIes Hellingen en droogdokken beschikbaar voor reparatie van schepen tot 3000 ton.

Hr. Ms. 019 was de eerSte onderzeeboot ter wereld uitgerust met ecn .. snuiver". vinding ,'an de Nederlandse J\.brine en uitgewerkt door

,• •• •·

DE RorrERDAMSCHE DROOGDOK MIJ. N.V•• ROTTeRDAM . NED. OOK EN SCHEEPSBOUW MIJ. V.O .F.• AMSTERDAM . N.V. KON. MIJ .•. OE SCHELDE" • VLISSINGEN . WERKSPOOR N.V. AMSTERDAM • OOK· EN WERF·MIJ. WILlQN. FIJENQORD N.V .• SCHIEDAM

•

•

L.C.T. 3 •.HJ:RIN NERINC '· aan de komp..paal In dl! Waalha\'(!n. Atmelln,en 181' x 3O'1w x Ir: w ; • •+1 a RT u lt .. en...t me\ 2 Paxman Rlcudo moloren van 500 P K .,Ik. In M

van RoU.nlam n •• r Kowelt

z«da,,,.

Rederij Gebr. Wijsllluller n.v. de lIitbrengers van schepen onder eigen kracht van en naal" alle havens der wereld. /

AMSl'ERDAMSESTRAATW EG 40, BAARN, T ELIfFOON K 2954-3i41, TELEG RAMADRES : REDWI JS·BAARN