Alle Hens - 1956 - Editie 10

N.V. HAZEMEYER

I-H HENGELO

Uitvoerders van therm ische-akoestische isolatie, ketelbemetselingen, reparatie en nieuwbouw. leveranciers van : Isolatie, vuurvaste en zuur-

Electrisch

bestend ige materialen.

Pakkingen, transportbanden.

Phonex, akoestische gipsplaten

schakelmateriaal In waterdichte en druip-

waterdichte uitvoering

EION

voor toepassing aan

boord van schepen

TEL. 65111

AMSTERDAM TEL 40767

GRONINGEN TEL. 11809

EVERTS & VAN DER WEYDEN N.V. HELMOND - Binnen Parallelweg 14 Telefoon K. 492Q.2041 en 2042

* Schroejboute"l .. briek

CP... -.

Stamp- ."

cp/ .."twerk

t:!..oo"uerzil1kery

*

N.V. SCHEEPSWERVEN v/h H. H. BODEWES MILLINGEN a.d. RIJN

•

NIEUWBOUW van: Zeeschepen tot 3500 ton . Zee· en havensleepboten • Tankschepen Motorvracht· en passagiersschepen . Baggermateriaal

•

REPARATIE - OMBOUW - MOTORISERING

WIJ wensen alle l€ö€n van ö€ konlnkllJk€ maRIn€ €€n

q€lUkklq k€RstÇ€€St

ZEE· EN KUSTREDERIJ TANKVAART RIJN· EN BINNENVAART BEVRACHTERS CARGADO ORS INTERNATIONALE EXPEDITIE • OPSLAG Telegra madres: Vanuden Telefoon 113300

000 N.V. GEBR. VAN UDEN'S

EUROPESE DIENSTEN DUITSLAND, POLEN. FINLAND, DENEMARKEN, GOTHENBURG, FRANKRIJK, POIHUGAl. SPANJE, NOOQD·AFRIKA, ITAUt ADRIATISCHE ZEE. G RIEKENLAND, LEVANT, ZWARTE' ZEE. TRANSATlANTISCHE DIENSTEN SURINAME, CURAÇAO, ARU BA, G ROTE· EN KLEINE ANTILLEN, BRITS GUYANA, VENEZUELA, COLOMBIA. MIDDEN,AMERIKA, WE')TKUS T VAN ZUID·AMERIKA.

SCHEEPVAART· EH AGENTUUR MIJ. ROnERDAM LIJNDIE N STE N

BENELUX-FRUITLIJN Rolierda m/ Antwe rpen

-

Frans Ma rokko v .v .

FRABEL UX-LIJN Noord·FrankriJk ." Fra ns Ma rokko v,v ,

ROTTERDAM-SONT LIJN Rollerda m-Den emarke n, Zwed en v .v . 2 x p , w.

ANTWERPEN-SONT LIJN Rollerda m-Den ema rke n, Zwede n v.v . 2 x p . w,

N.V. HAVEN LINE Hamburg-Bre men.AntweJpe n-Rolierda m ]·wekelijkse alvaarlen - Zuid-Ame rika

Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen N.V. (Royal lnterocean Lines)

Geregelde

passagiers·

en

vracbtdiensten

Verre Oosten - Afrik a - Z uid- Amerika v.v.

Verre Oosten - Oost-Afrika v.v.

Z uid-A merika .. Zuid-Afrika .. Australie Indonesie _ M alakka .. Chi na .. Japan v.v.

India ~ M alakka _ Indonesie - Australië V.v.

Australië ~ N.N. G uinea - Nd . Borneo - Bang kok Hoofdkantoren: Amsterdam, " Het Scheepvaarthuis" .. T elefoon 61111 Hongkong 188·191 Connaught Road W est

..

WIJ

zullen moeten samenwerken

AANNEME R SBEDR IJF

F A.

J. DE VRIES & ZOON

*

DEN HELDER

ALKMAAR _ T EL. 2752 DEN HE L DER -

U I T V 0 E RIN G

TE L . 2266

VAN

NEDERLANDSCHE SCHROEFBOUTENFABRIEK ~: HELMOND

WERKEN I N

GEWAPEND B ET ON,

*

WATERWERKEN EN

UTILITE ITS BOUW

Schoorsteen-verliezen zijn te beperken.

Verhoog het rendement van

Uw

in stallatie door een

rgassen-ketel Specilllli geconstrueerd voor de inbouw in uitlllllltgessen-ieidingen.

Abonderlijk "IsluitblIre en ge· makkelijk ve rw inelbllre spiraal. vor mig gewonden pijpelementen.

DESKUN DIG ADVI ES omtrent de bereikbere capeciteit

st"at te Uwer beschikking.

Telefoon K 1184 .2051

~ .v.

KONINKL.IJKE

IOiIiIioIlil

&l1!:'

Schelde. VLISSINGEN

ZAAN · LONDEN LIJN • Amons & Co. Re,e1maU,.e aparte afvaarte n Amsterdam!Zaandam e n Londen

en

R otterdam en Londen.

Agenten: Londen

Messrs. L. Dens & Co. Ltd., 4, Uoyds Avenue, E.C. 3.

Tel.: Royal 3783. Telex 22657.

Rotterd am

N.V. Trias, Roc hussenstraat 83 b,

Am5terdam

P .O . Box 214, Telefoon 56530 (2 lijnen).

Fa. Amons & Co.,

O. Handelskade 27, Telefoon: 66.27.6.

Zaandam

Fa. Amons & Co.,

Hogendijk 28.

Tel.: 3841. Telex 21 01.

Conc urrerende t a rieven en prima ae rvl ce.

Minimax

N.V. STAALDRAADKABEl. EN HERCULES. TOUWfABRIEK ,lh

.....",~~J~ . C?~. 0 EN

"';G~O~~R~;;:':':~/~ ':Oe

VOOR SCHEEPSG EBI1U II( IN ElKE GEwE N STE SAME N. SIELtlNG. lE NG iE EN 011(, TE

QOII SPRON " ELIJKE PAIENT. H OuDERS V AN EN NA AM.

Gl:VERS AAN HET ALOM BEKENDE

HERCULESTOUW

Firma van de Beid van der Stouwe TEL 282

betrouwbare

&

ZWARTSLUIS

Specialifeit in Reddingboeien, Zwemvesten en Reddingvlotten, Leguanen en Aanvaarzakken

NED. FABRIKAAT

-

MINIMA X N .V .

_

NAARDEN

rDt~x

scl/.Cel'slakkel

beschcrmen alles w:u vaart - V2n C03Stcr tot OCC3ansromer - regen de vcrwoesrcndc invloc.:dcn van u:lnd .",ater ,,,eer

Zwemvesten volgens internationale Conventie LAKfA8RIEKEN N.V. _ SASSENHEIM

Zvveeds staal Naadloze buizen Gereedschapdaal Roestvr ij staal

o. K.-electroden Grootste gelijkmatigheid Hoogste kwaliteit

von UDDEHOLMS AIS

N.V. Vertegenwoord ige r :

Karperweg 45

C. GUST.SCHRÖDER Karperweg 45

NEKEF

Amsterdam (Z)

Amsterda m (Z)

" Borletti " Mee tge re edsc ha ppen

Tec hnisc h Han d e lsbureau

R. MEININGER Laan van Meerdervoorl 91 D en Haag. Telefoon 334929

'" vraag t onze

N.V.

Centrale

Suiker maattJchappij AMSTERDAM

c suikers

MEjl:\LJl$T,k

o tabletten obiisoo rten c theeklontjes

TRILLINGS- EN SCHOKDEMPERS

-'I

"*

o Siropen

o basterden ~---=--=-

Mach ine- en Zuigerverenfabriek

W. VAN WEST & ZN. C.V. "d. ll.o

~

--

- .

öntge n technische dienst NV.

0-

<9

. er beschikking vo!n ,,/Ie Marine A/de lingen

SCH EEPSKOELT ECHNIEK

s......,~ a genfe " ,,'" J. & E. HALL lid • D. rtlo,d, Ke nt , Enil.nd, voo , ,11, re p • •,II•• ,n In bouw F."",k en M.g.zlj" e " ,

' ] ) oor een speciale overeenkomst

H. m. rll... t 22-24. hl. 60549, Amlt.,dem.N.

Fm.,1

Schle d. m ; N. M.thenen e nlreal 18, T, 1. 65668. b.lI.g_ 38471

.00. . . . . .00 • •• "nw ••

'''. • onu., •.w

<§I ID

G R OOTKEUKEN I NSTALLATIES IN

ROE S T V II tJ S TA A L

__;_~_~_"._~_,r.,_.~_,,,_,~_..:_~_.__ • MA CHI NE FABRIEK GUI IOWf:, 71 - Tf:ldoo n 69490-6170 1 - Scbiedul

De ideale prisma-zeekijker

HABIGHT

zware shag!

I

W ie ze éénmul gerookt heeft

wil geen andere!

I

I

Dag- en lIachtkijker met grote lichtsterkte

Oculair-instelling* Middenschroef-instelling

f 260.( 275.·

,. Gega randeerd 100 ,. waterdichL

•

Uitvoerige catalogus op aanvraag

n.v.Wed.J.Ahrend&Zn. 's-Grsvenhage • Touaselntbde 5t - Tel, 334123 (5

I.!

Amsterdam - eindhoven - Gronlngon • Hilversum - ROllerdam

Slied recht Industrieweg 24 Telefoon 8

N.V. A. PRINS Th. zoons Aanneming. Maatschappij Waterbouwkundige-, Bagger- en Opspuitingswerken A annemers van d e bagger-, opspuitings- e n bijkomende werken voor d e uitbreiding van de Rijkszeehaven "Hel Nieuwe Diep" Telefoon 3324-3008, Marinehaven , Den Helder

MAANDBLAD TER DER

INTERNE

VOORLICHTINGo

KONINKLUKE

MARINE

Uifg,ve v,n hef Mlnlslerie v,n M.rlne

DIHCTlI IN HOOFOUOACfII .

LU. (SD) Ie kJ. 1. PTASNlK - r. J. TB. M. 8CHAl:PKAN

Mlnlslf:rlf: van Marine, KonlnJnnnellTaeht 12.

Tel. 1631" _ Toestf:1 91, ben Haa,

Inhoud:

OCTOBER 1956, no. 3

BIJ DE VOORPLAAT Avondstemming in Nederlands Nieuw-Guinea.

Pagina 1 Overdracht bevel der zeestrijdkrachten, Engeland tegen Egypte In 1882, 3 MarIne IAJchtvaart Dienst.

4 Buitenlands Marinenieuws.

5 Hr, Ms. schepen en hun emblemen.

6 Een Rus in Nieu "N-Guinea.

9 De wereld waarin wij leven.

10 Een zomer die niet kwam.

11 Joscph Ignllrn zoekt het geluk.

12 Veor de lens .... an Alle Hens kwam.

14 Detachering bij de Royal Navy.

U Over scheurbuik bij de vIool 16 O;nze ereroI. 17 Hr. Ms. Piet Hein vaart thuis.

19 Nieuwsdruppcls.

20 Waar de Koninklijke Marine vam·t en vlle;rt.

21 Mutaties.

22 Mutaties.

25 Woningruil.

Z

De Koninklijlu Marine steIL er prijl op v.n te ,"'-Uen d.t bet .dverto:ren Jn dit o'rull ui ~ ruld het v~lkrUrtn \' U voorkeur \'oor levtra.nUe. aan de Konink lijke Marine niet Iru In.bOllCleu

Id ee lo gezonden , oo r :

M.'

11 . SN IJDt' H. R S Horm . I 12912 . . ,,8ell t"'~ Help on. de

Dt::o' HELDER

~

Voor senegeven aan de Sch rijfelk bl'1.ll k bllaze r Idee w .. an , te h oud en aan Rfd . P ubll eltelt ' Am ij een aardige beloning' â&#x20AC;¢

alel Brouwerij . A rn.tflrdam.

DAGORDER

Bij het neerleggen van mijn JuncUn van bevelhebber der zeC$trijdkro,chlen en Commandnnt Zeemacht Ne· derland, i.! het mij een behoefte u allen, officieren, onderofficieren, monlehappen en marva'. der Koninklijke Marine, waar ook ter wereld d;enellde, dank te zeggen voor de wijze waarop u zich van uw plieM gekweten hebt gedurende mijn bevel.pcriodc. H ierdoor iI deze periode voor mij een tijdperk geweest, waarop ik meI grote voldoening I:on teru~blikken.

I n het buitenland .taat de Koninklijke Marine hoog aonQe.Chreven door het voorbeeldige gedrag van het pu.oncel aan de wal en dOOr de geleverde prutatie. van Hr. M •.•chepen tijden. de veelvuldige NATO·ocfeningen.

Nog .reeds i. de wereldsituatie zodanig, daL dl" noodzaak aanwezig is, de gereedheid van dl! Koninklijke Marine op zo hoog mogelijk peil te h'Juden.

I ndien binnenkort de nieuwe m aanbouw 'lijnde vlOOloereed zal zijn, iI het Ie hopen, dot het NederIondIe volk gelloeg jonge mannen :01 opbrengen, die bereid zijn op de:e moderne vloot te dienen.

Alldan zie ik de toekomlt van de Koninklijke Marine met grool vertrouwen tegemoet, wetende dat, wanneer 'lij wednrom geroepen wordt ter verdedi· ging 0011. onze vrijheid, het personeel op een VOOTtreffelijke wijze haar plicht 'lal doen in d'ienst van Koningin en Vader101Id. Leve de K oningin.

Overdracht bevel der zeestri jdkrachter.

Vice-admiraal 1". T. BURGHARD

DAGORDER

Bij het aanvaarden van het bevel over dc zee.trÜdkrachten ingevolge het Koninklijk Besluit no. 61 van 8 augu.tu. 1956, .preek ik mijn vertrouwen er in uit, dat een leder zal voortgaan zijn belle kraclllen te wijden aan de Koninklijke Marine.

I k Wijl erop, dat pl'chlsbetrachting, toewijdino en discipline steedl de ken· merken zijn oewe ....t van de Koninklijke Marin~ bij de uitvoer!'lg van zijn taak.

In het bij:onder wenl ik mij op de:e dag te richten tOl de jongeren onder u en ik spreek mijn verwochting uit, dat gij allen met enlhousialme %lilt streven naar een blijvende uerantwoordelijke marine-loopbaan.

Op de:e wijze kon de Koninklijke Marinc met vertrouwen de toekomlt legemoet ziel!.

Leve de Koningin..

Vice-admiraal H. H. L. PRöPPER

1

De huid ige moeilijkheden door de naasting van het SU('l;-

kanaal door het RegerlngshooCd van Egy pte roepen de gebeurtenissen van 1882 In het geheugen te ru g.

Nadat Ismail P asja, de Khedlve of koning, zich in celdelljke moeilijkheden had gebracht en zijn pakket aandelen aan de Engelse Rejtcrlng had verkocht, was er een Engels-Franse

controle op d e Egyptische Staatsrlnanciën Ingesteld. Door een en ander was het nationaal gevoel gekwetst. zodat dch een Nationale Partij had gevonnd, onder de Minister van Oorlog Arabl Pasja. De leus was "EiYpte voor de Egyptenaren". Men ziet. dat er nooit veel nieuws is in het wezenlijke der dingen.

In die vervlogen jaren van de vorige eeuw had men echter nog geen anti-kolonialisme als politiek geweiensmotief opgevat, en dus was er geen tegenstand van andere " Westerse" mogendheden, toen Engeland en Frankrijk samen gingen optreden. Ook was er geen Arabische Liga.

Intussen begon de bevolking van Alexandrië oproerig te worden en men viel niet alleen de vreemdelingen lastig, men verwondde de Britse consul en vermoordde verscheidene Britten en Fransen. Dat was op 11 Juni 1882. Toen dil nog gevolgd werd door het verbeteren van de forten aan de haven en het opwerpen van nieuwe versterkingen, en bovend len kennelijk het geschut van de wal op het Engels eskader gericht werd, zond de Engelse Admiraal Sir Beauchamp Seymour een ultimat um. eisende direct ophouden met de fortlflcatli!n. Er kwam geen antwoord zodat op 11 Juli 1882 het bombardement der forlen om 7 uur 's-morgens aanving.

Het duurde lot 17.30 h, en er werden 1731 schoten van 18 cm en zwaardere kalibers afgevuurd, 1467 van lichtere, en 23.333 uit machinekanons (mitrailleurs). De Egyptenaren lieten zich die dag niet Intimideren, doch hielden moedig s tand, hoewel hun verliezen zwaar waren. Zij verloren ca.

150 doden en 3 o t 400 gekwetsten: de Britten resp. ~ en 28.

De bijzonderheden van de actie zijn niet zeer Interessant, op twee Incidenten na. Het eerste was, dat de vloot last had van een Westelijk en zijdelings gelegen tort, en dat toen een kannonneerboot zo dicht onder de wallen van dat tort voe r, dat het schip bijna niet geraakt kon worden, het (orl daarentegen wel - waarop nog enige kanoneerboten te hulp kwamen die het fort samen vrij snel tot zwijgen brachten. Het tweede vermt'ldenswaardlg feit was dat een Ltz. met 12 vrijwilligers bij een lort, vrIjwe] midden In het kustfront gelegen, aan wal gingen en d aar 8 kanons onbruikbaar maakten. Een Brits zeeman verwlerl het Victoria Cross door een bom, die op een tussendek terecht was gekomen, met water te begieten en vervolgens over boord te zetten.

Overigens was de verhouding der machtsmiddelen in het Engels voordeel: 97 zware en 220 IIchle getrokken vuurmonden legen 44 getrokken en 250 gladde Egyptische kanons, w ,o. 38 mortieren. WonderlUkerwljs hebben de Egyptenaren de laatsten niet gebruikt.

Waar bij de vloot slecht. drie schepen een pantserdek bezaten, zou anders vermoedelijk wel een belangrijk groter Brits ve rlies zijn ontstaan.

Het was nu, ook materlee], gering. Maar ook de rorten hadden weinig grote schade geleden, al zagen ze er van zee uit gezien als puinhopen ult. Het oordeel over het schieten der BrIlten was niet zeer gunstig. Was men geankerd. dan glnil h et tamelijk goed. maar de varende schepen hadden geen groot succes.

Ook de Enaelsen hadden lets vreemds iledaan: ze schoten mei verminderde ladlna en hlernan Is toegeschreven dat de schokbuizen hunner granaten niet loed werkten, waardoor er veel nie t ontploften (het kwam overigens ook voor dat er

2

tijdens de vluch t explodeerden).

Toen op 12 juli de zee ruwer was werd besloten die d ag gee n vuur af te geven. Op de 13e ging men aan land en trof de batterijen verlaten aan. De landingsdivisies der Engelse schepen en van die van andere mogendheden hebben toen voor herstel van de orde zorg gedragen. Men ziet, dat de Franse vloot tot dusve rre niet had meegedaan. Maar nu kwam zIJ ook ten tonele.

Van Engelse zijde was Intussen het Suez- kanaa l bezet met een kleine macht. Die werd nu versterkt met ca. 17.000 man onder Generaal Sir Garnet Wolseley. Men landde bij Alexandrië en trok eerst naar Ismallla (aan het S.-kanaal), wendde zich vervolgens te Cairo, na de Egyptische troepen bij Tel el Kebir te hebben verslagen (l3 se pt. 1882), en bezette de hoofdstad. De Franse zeest rijdkrachten waren Intussen door hun Regering teruggetrokken.

In het nu volgend jaar hebben de Engelsen in Egypte de orde hersteld en aUMn het toezicht op de financiën van het bezette rijk op zich genomen. Dit was niet naar de zin van Frankrijk, maar het had niets bijgedragen lot de onderwerping van Arabl Pasja, zodat het ook niet meer kon meetellen.

Een en ander heeft een sterke verk~ling tussen Engeland en Frankrijk teweeggebracht.

Engeland heen er in 1883 s terk over gedacht weer uit Egypte weg te gaan, maar heert dit niet gedaan, o.a. omdat men er niet op kon vertrouwen, dat de Khedlve in staat zou zijn de orde alleen te handhaven. Bovendien had Engeland intussen grote moeilijkheden In de Soedan erbij gekregen. En zo kwam dan Egypte onder een soort protectoraat, en Engelse troepen zijn tot de zomer van dit jaar in het land gebleven.

Deze zaak had nog twee merkwaardige gevolgen gehad. Ten eerste, dat Frankrijk zich, door niet mee te dO<'n, de kans heelt zien ontgaan In de Middellandse Zee een eerste rol te spelen. En ten tweede heeft ook Italië zulk een kans gemist, want het heeft een Engels verzoek, om ook een eskader te zenden, van de hand gewezen. In Frankrijk speelde hierbij vrees voor Duitsland een rol (dus zo min mOlelijk wegzenden van schepen en troepen naar ver gelegen gebieden), en In italië waren nogal veel sympathiën voor het Egyptisch nationalisme aanwezll.

Tot zover dit korte overzicht van de gebeurtenissen die tol de Engelse bezettinl van Egypte leidden, en die in wezen voortkwamen uit de vrees van de houders van Egyptische waardepapieren hun bezit in gevaar te zien komen. Waarbij zij genoteerd, dat dergelijke geldelijke overwegingen ook hadden geleld tot de Franse Interventie in Mexico onder Napoleon 111 (in den aanvang door Engeland gesteund), In 1861 en later. Maar Is niet elke politiek in de grond der zaak een behartigen van belangen, voornamelijk materiële? René Jouan, In zijn Geschiedenis van de Franse Marine merkt op ,,1'lntérêt, $Cul mobile durable, perpétuel, des actions humalnes. ,., ", d.I. "het belang, de enig duurzame, niet ophoudende, beweeagrond der menselijke handellnaen ......

Men zal tenslotte wellicht gra ag nog iets lezen van de schepen die de actie van 1882 voltrokken.

Hier volgt dan een lijn der gepantserde schepen.

Naam WaterverpJ. Jaar Vaart Geschut Zijpantser Alexandra 9490 ts 1877 15 10-10", 2-11" 30~ mm Sultan 9290 1871 14.1 4- 9", 8-10" 230 Superb 9100 ]881 13,8 16-10" 305 Monarch 8320 1869 14,9 4-12", 2- 9" 180 Invincible 6010 1870 14,1 10- 9" 203 Penelope 4470 1868 12.8 8- 8" 152 InOexible 11400 1881 14 <1-16" 610 Temeralre 8540 1877 14.5 4-11 ", .f-IO" 280 Hierbij kwamen 5 kanonneerboten van omtrent 800 tso De pantserschepen waren van verschillend type, enige met torens (op diverse wijze opgesteld), de meeste van het bredezij-type (ook weer met verschillen in opstelling). De "InflexibJe" werd het maehligste schip van zijn tijd geacht en het had de merkwaardlaheid de eerste slIngerdempingstanks aan boor te hebben.

Ir. R. F. Schellema de Heere.

DE1915 Marine luchh'aort Dienst \\çl'd In opgericht en vormt een Integrerend onderdeel \'an de KonInklijke Marine. Vóór de tweede wereldoorlog bestond haar uItrusting uit walvJiegtulgen. watervliegtuigen. vlll":l:bo ten en enige kleine d rijve r vlIegtuigen. Dele laatsten konden Ilan boord va n schepen worden geëmbarkee rd en gecatapul tccrd.

Haar voornaamste taak lag in Nederlands Oost-Indië en '1ierop was de organisatie gericht. Vtln de uitstekend geoutilleerde vliegb<1otbasl,<; Morokrembangan weroen Dornler-. Wal- en Calollnevliegboten ah.mede FOkker wate rvliegtuigen naar hulpbal'1!s en steunpunten In de gehele Nedel'lands-Indlsche Archipel gedirigeerd teneinde dit uI tgestrekte gebied te "erkennen en een onverhoopte Invasie tijdig te kunnen signaleren.

Het benodigd personeel werd \'oorl1omelijk opgeleid in Nederland. Hiervoor beschikte de Marine luchtvaartdienst a]daar over twee vliegkampen. waarvan één watel'vliegkamp. Het merendeel van de hierbij allnwe<dge vliegtuigen bestond uit tfl'llners.

Op 10 mei 1940 werd Nederland onverhoeds door Duitsland aangevallen. Oe Marine luchtvaartdienst. die sedert het uitbreken van het Int"rnat lona]e conflict de Neder]andse kust had gepatrouilleerd ter handha\'lng van de Nederlandse neutraliteit en daartoe van verschillende steunpunten oPE:l·eerde. bood hardnekkig weerstand. Nederland capituleerde op 14 m::>1 1940. Een paar uur voor de capitulatie kreeg de marine luchtvaartdIenst opdrocht te evacueren en zich bij de gealJieerden te voegen. Via Frankrijk arrh'ct'rden de vliegtuigen enige dagen later In het Verenigd Koninkrijk. Snel werd daar met de hulp van de Royal Air Force Squadron 320 RNNAS gefo rmeerd met de uit Nederland medegebrachte Fokker drijverv]iegtuigl'n. Spoedig daarna werd het squadron ull.ge~ust met Hudsons en In Schotlnnd gestatlonneerd om langs de Noorse kust te patrouilleren te""en vija ndelijke scheepvtlarl. Na ruim een Jaar weNi het Sfluadron ntlar het RAF-statIon Blrcham Newton gelonden voor "Iow-Ieve] 'shlpnlng allacks" onder de Nederlandse kust.

Hoewel hie rbij verllelen werden 2;elede'n vernle tlRde het squadron hlerbU 29 schenen met een gezamenl ijke tonnage van 87.500 ton.

Door de Nederlandse ree:erlnf!: waren Inmiddels een aantal B ')5 MIlcheIIs aangekocht wnarmooe het sqund ron werd uitgerust. In verband hIermede volgde IndeUnIt hl1 de Second Tactlcal Alrfort:e van het RAF Bomber Commando Hierbij w~rden tot VE-day talrllke so,·tles gevloRe n o\'cr vijand€'lijk gebied.

Nederlands personeel dat niet voor de Instandhouding van dit squadron nodig was werd IntuMen opReleld bH de Royal Na\'y tot vlieger en bij de Britse FAA squa~rons In~edCE' l d. ZOdra dit mOJ!elijk was werd dit rM!rsonee\ In één squadron verenl2;d. SQ 860 RNNAS. en ing escheept op Britse cal'Tlers. Bovendien konden

,

~ ARTDIENST ('en :llIn!u ] MAC schepen dool' de marine luchtvaartdienst met vliegtuigen worden -,itgeru~t. Ook squadron 860 leverde een waarde\'olle b~:h'nge aan de gealJleerde oorlogvoering.

ZOdra Japan aan de strijd ging deelnemen werden de op oorlogSliterkte &ebrachte in het \'erre oo~ten aanwezige. marine lucht\'aartdlenstgr OCJX'n volledig In de strijd geworpen. Zij leden hierbij zware \'erllezen tegen de vijandelijke overmacht. Bij de geallleerde capitulat ie van Nederlands Indië kregen de vliegtuigen die de strJd hadden overleefd op liet laatste moment Olldracht te evacueren. Verschillende van hen arrIveerden via Austra'ië in Colombo. waar zij lot een squadron werden geformeerd.

Squadron 321 RNNAS. onder het taktisch be\'el van d~ <tAF Coastsl Command. Hierbij werden tot VE-day verkenningen gevlogen o\'er de lndlsche Oceaan. De aanvankelijk gebruikte Catallna's werden late r vervangen door Llberators.

Dal de marine luchtvaartdienst de haar In de oorlt.g opged ragen taken naar behoren vervulde blijkt ui t de toekenning van de mIlitaire Willemsorde door Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden.

Na de bevrijding van Nederland rustte op de marine luchtvaartdienst de moeIlijke taak de he,· en der versp re id In ,Ileallleerd \'e r band opererende onderdeien en de over aIJe wIndstreken verspreide indl\'lduele leden van de ma r ine luchtvaartdie nst wederom in nationaal \'erband te organiseren. DIt was verre van gemakkelijk. Tijdens de bezetting van Nederland waren de vooroorlogse Marine luchtvaartdienst faciliteiten verdwenen; de door de Duitsers aangelegde vliegvelden waren. ah'o~ns lij deze verlieten. verwoest; het \'oor de oorlog beslaande opieldlngsapparaal bestond niet meer: de In gebruIk lijnde gea11leerde vliegtuigen moest.en worden teruggegeven en ee n g('heel nieuwe organisatie moest worden opgebouwd.

De oorlog had eens te meer hel bewijs ~ell"}erd dat de onderzeeboot bestrijding de voornaamste taak Is van marInes van landen wier oorlogsbevoorradIng grotendeels over zee moet geschieden. De haoorlogse organisatie werd de rh alve in hoofdzaak op deze taak gerIcht. Daarnaast werd ooI< rekeninf: gehouden met de laak dIe de marine luchtvaartdienst in de Nederla ndse over-.t.eesc rijksdelen Is oplte"!ragen. Voor de o ndcrzcebootbestrijdlng In meer afgelegen zeegebieden we rd een hunter-klllergroep met een carr Ier als kern ~eprogrammee rd: de bescherming van de nabijgelegen ' Noordzee en omgeving vereiste walvllegtulgen

met middelbaar vliegbereik. Voorts werd voor de overzeese rijksdelen In het verre oosten een squadron amphible vliegtuIgen e n voor die op het westelijk halirond een squadron verkennIngswalvliegtuigen nodig geacht.

Voor de uitvoering van deze plannen kon van de Britten gedurende twee jaar de escortcarrier HMS "Nairana" in bru ikleen worde n verkrege n. waarna de light fleetcarrier HMS "VenerabIe" kon worden overgenomen. Zij werd herdoopt in Hr. Ms. "Karel Doorman" en kon ruim 30 vliegtuIgen van het type Flrefly en Seafurles voere n ; deze werden In het VK aangekocht. Met welwillende Britse medewerking kon eveneens een aanla] B-25 Mltchells light bombers, tot een verkennIngssquad ron voo r de Noordzee worden ;l:eformeerd. De In het verre oosten aanwezige Nederlandse Catallna'-s werden aldaar tot een squadron geformeerd en ges tat lonneerd; na enige lijd kon ee n sq uadron Flre(\ies naar de Nederlandse Antillen worden uitgezonden.

Bij de tot standkoming van de NATO kon de marIne luchtvaartdienst hieraan onmiddellijk een bijdrage leveren bestaande uit: een vliegkampschIp :net de daarbij behorf'nde vliegtuigen voor de bescherm ing der scheepvaartroutes over de Atlantischc Oceaan en een SQuadron 8-25 MIlchelIs voo r de bescherming van de Noordzee.

Op de mari ne lucht\'aartdlenst rus{le nu de taak deze strijdkrachten tot l'en zo groot moge lijke geveehtsgereedheld en gevechtswaarde op Ie voe ren. De USN verlee nt hierbij grote steun.

Zowel In materieel opzicht als bij de opleiding van hel marine luchtvaartdIenstpe rsoneel is dele stf'un van onschatbare waarde gewees t. Ingevolge het r.mAP werde n de vero ud erde Flreflles vervangen door de meer gest'hlkte en beter uitgeruste A\'engers. De B-25 MUchells werde n dank zij het MDAP vervangell door P2V-5 Neptunes waarrloor de gevechtswaarde van het Noordzee-squadron aanzienlijk werd opgevoerd. Bovendi"n zullen de thans ve rouderde Seafurles in de loop van 1!f57 wo:-d::>n vervanRen door Seahawks. straaljagers die kortgeleden door de Verenl~de Staten \'oor de Marine Luchtvaart Dienst In het VK lijn besteld.

Deze vernieuwing van de Marine Luchtvaart Dienst vlièg t ulgc:-! heeft modern isatie van Hr. Ms. Karel Doorman noodZ.lkelijk gemaakt. Thans word t hieraan met voortvare ndh eid gewe rkt en In 1957 zal de Nederlandse carrIer o.a. uitge rust met ang led deck. stoomkatapult en decklanding mirror weer in dienst worden geliteld.

Met deze carrIer zullen de modernste onderz.:ebootbestrijd Ingsmethoden k unnen worden beoefend In NATO- en nationaal ve rband. De Marine Luchtvaart Dienst Is er van overt uigd dat de tot nu toe gehouden NATO en andere Intergeallieerde oefeningen met de RN en de F'ranse ma r ine zeer veel hebben bijgedragen tot de geoefendheId van de deelnemende marines. Zonder dele oefeningen lOU de huIdige graad van geoefendheId der NATO zeestrijdkrachten thans zeker niet zijn bereikt.

BInnen afzienbare tijd zol de Marlr ~ Luchtvaart Dienst volledl~ aan haar In NATO-verband op zich genomen verplichtingen kunnen voldoen.

De nieuwe SeahawkJ straal;a"ers

, FRANKRIJK

BUITENLANDS MARINE-NIEUWS EGYPTE

Het schoolschip der Poolse marine "Zetempowlc" heeft eind augustus ccn officieel bezoek aan AlexandrU! gebracht.

Dit bezoek zal wel verband houden met het feit dat EgypUsche marineofficieren In Polen et!n opleiding ontvangen.

VERENIGDE STATEN De gigantische Amerikaanse marineba-

sis Ie Rota In Spanje (vlak bij Gibraltar, aan de AUantische oceaan) begint leb te worden. Hel gehele project moet In 1958 gereed zijn, en van de 400 mlllIoen dollar die de Amerikanen aan bases In Spanje besteden Is 120 mllllocn voor Rota bestemd.

In hel voorjaar van 1957 zullen de eerste schepen er reeds kunnen worden ontvangen en vliegtuigen reeds voor die tijd.

Uiteindelijk komt te Rota het hoofdkwartier van de Sixth Fleet. dus de haven wordt geschikt voor de grootste vliegkampschepen. Het bijbehorende vliegveld kan alle soorten vliegtuigen verwerken, met een hoofdlandlnlsbaan van bijna 12000 voet.

Wanneer Villefranche de klandizie van de zesde vloot verUut Is nog niet zeker, maar lang duurt het niet meer.

Rota zal t.z.t. ook als basis voor de Amerikaanse Atlantische vloot dienst doen.

Bij de aanleg van al dez.e bases in Spanje, Is door de Spanjaarden alles in het werk gesteld om de uiteindelijke leggenschap in eigen handen te houden.

De commandanten der basel zijn dan ook allen Spanjaarden, terwijl de Amerikanen de titel dragen van "commandant van de Amerikaanse strijdkrachten op de Spaanse basis . ... ot ENGELAND

Weliswaar dienden tol nog toe detachementen Engelse mariniers v rij veel aan boord van schepen. doch een schip, kleiner dan een k ruiser, was e r loch van verstoken.

Daarin is nu verandering gekomen sinds in augustus een detachement van 20 mariniers Is ingescheept aan boord van H.M.S. "Loch Killisport".

Binnenkort zullen andere fregatten ook gedeeltelijk met mariniers worden bemand.

Van de fregatten der Blackwoodklasse (1300 ton, één voortstuwer) werden weer twee schepen van de werve n overgenl'lmen, H.M.S. "Keppel" en H.M.S. "Pellew". De schepen zijn geheel gelast.

Van de Whitbyklasse (2000 ton) werd H.M.S. "Whitby" als tweede In dienst gesteld. Het eerste schip 1I H.M.S. "Torquay".

WEST-DUITSLAND

De Westduitse marine gaal Gannets

vlleien. 16 van dez.e onderzcebootbestrij_ dingsvliegtuigen werden onlangs In Engl:!land besteld.

Admiraal Antoine Sala, "'.N. van het NAVCENT Hoofdkwartier in8pecleert

bij zijn afscheid per8oneel.

4

hel

Nederlandse

Frankrijk had op 1 Juli de volgende schepenaan18l1en in bestelling, aanbouw of overname; type tonnage a anta t De Grasse-j Kruisers .. .... . . . . . ... .. . . . .... . . .

I 9.000 I 8.500 Colbert Vliegkampschepen . . .. ... . ....... .

22.000 Clemenceau Jagers ........ ........ . . .. .. . . . . .

2.750 Foch 14 T47 enz. fregatten . . . . . . . .. . .. . . ......... .

7 1.650 Union Fran(alse 14 1.250 {ustescorteschepen .... ... .. . . .... .

11 325 Le Fougeux Onderzeeboten ................... .

1.200 700 Type Narval Type Daphné 4 400 Type Aréthuse 7 700 Mijnenvegers .................. .

Type Berneval 400 Type Sirius I Type O.B. Landingsschepen ........... .. .... .

I 1.500 I Tankers .. . . .. . ... . ........ . .. ... .

1.000

,

ES'

••

"

.)

'"

De Grasse is eind september Ingedeeld bij dl:! Middellandse zee eskader.

VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA

Het vliegkampschip "Ranger" van de Forrestalklasse Is eind september te Newsport te water ielaten.

Van de Forrest Sherman klasse werden twee nieuwe schepen tc water gelaten, n.l. de "Davis" en de "Manley". U.S.S. "John Paul Jones" werd In dienst gesteld.

U.S.S. "Forrestat" de bemanning noemt haar schip "hostess with the mostest" neemt proeven met de

nieuwste vlieg tuigen Lw. de supersone jager "Crusader" {F 8 U- U, de zware bommenwerper "Skywarrlor" (A 3 0-1) en de supersone jager ,.Tlger" (F 11 F-I).

De "Skywarrior" heeft het enorme startgewicht van 70.000 pounds en een spanwijdte van 72,5 voet.

Een ander nieuw jachtvllegtuilil dat zijn eerste vluchten maa kte, Is de F5D Skylancer, blijkbaar een bijzonder goede klimmer, voor tgekomen uit de F40 Sky1'1Iy.

Hr. Ms.

SCHEPEN EN HUN EMBLE MEN

(17)

Hr. Ms. WMervank (1'1 803)

Hr.Ms. Dokkum (1'1 801)

naar de Verenigde Staten en Canada, om vla de A:l:oren op 21 augustus J.1. thuishaven Den Helder wederom binne n te varen.

De mijnenveger 15 Ingedeeld bij een der squadrons mijnen\·egers.

In dienst gesteld: 26 juli 1955.

Hr. Ms. Hoogezand (1'1 802) ,,11/ tlZIII" dri, :lIpl/ntig, I/urM

"pi_uI

,d",1h

I U 2,

";11/

IOlld,

,.lH :iI", tm Ilap,/tur". ''{III 'abtl op "" t,mIJ û"Optl". is o.II""J a.... b,1 u,",p," lil" J, &'",,,"U lf'iIJtrlild. I" M' miJd,,, ,,,.

J, 17J, ".UI :ij" J, .,.", I" pl;uu" ....=~ 1"""1 b" Jo,p li&l, Joo~ "" ~il,,",JJ dM".,J,n,,, i1 hitr"" IlIrfHlJ~trij b,&o/wlN, UJ.Iro",b,,,, zith htl Jorp h"/' o"IIdU,IJ. Naa, """I,iJ,.& hi,n"" ij Jt 11"1',1 I"rl'" j" M' 1,,,,,,.,,u.·"1". OP&'.OIll,..

,';I. 11" ,,,,b1,,,,,

b",'," ,-",n,lJ I.'" U1I om·

II,'~II'IIJ, m,ull .,,,,

zi/,.,,".

1111 ,mb/,,,,, iJ 0",1""• ..." htl w·"pt .

,'/I.,

d, tOl/tUi, DdI:IINf. lP bh" mu" ;1 i" h" OPl"UJWI,II 1/" d, I'"o, 'ui", """ Dolm;lIu, u'Jol,bij d,

u',,',,''

Dol:hmrrl :irh bij:Ol7lltr h,bb,,, oIlJ,rJrbû·

d,,,.

D,oofJP'Olll

1.:11.

ti, dri, JU,U" ;, ottbd,,,d.

"Z"'''/J1ws,4;I~I''(}rmi& J 0011.,J,.,

i'llijnen,'ecer : Standa ard waterverplaatsing 425 ton; max. snelheid 14 mijl; g rootste lengte 26.62 meter: grootste breedte 8.78 nIeter; gemiddelde diepgang 2 meter; mac.hlne vennogen 2.500 apk: bemanning 40 koppen.

Bewapening: 2 mitrailleurs va n 40 mmo

Hr. Ms. Dokkum Is de eerste van een serie van twee-e n-dertlg mijnenvegers,

;,/ ~,tI &,uIJ

'u ,,,.Ju';'/'·/III

d,r Spd~U_ ,'u-

",bttr:ijJ, U" U" ~/inl:b;l· mu ,. It, /idrr.ijJ, , ... ". 11"1"'""'''.lb.UII"_ .Jltl ,.". &O"J.

11

lu

i" I;'IOP'/ "" plo,& ."" zih''', mtl ". &ol""J, ubi!J"o" ûl,.tr , ,, ":;"/1' ,i,~ II/lU,,,,

I'""

,';1.

waarvan er achttien gebouwd worden

11" ""b/"Ifi iJ o.ll,uJ ....,,, MI &,,,,,,.1,.

onder lot.D.A.P. \'oorwaarden (Offshore Procurement Program). Voor de overige veertie n geschiedt de be taling uil de z.g tegenwaa roe- rondse n.

Ko rt na zij n indle nststell1ng- \'e rtrok Hr. Ms. Dokkum naar de Nederlandse Antillen, \'an welke reis deze mijne nveger medio deeember 1955 terugkeerde. Op 12 juni 1956 vertrok het schip tesamen met Hr. Ms mijnenveger Wilden-ank

1I.."p", ,.""

lIoo"~,,J.

~lijnen\'f'ger: Zustersehlp \'an Mr. Ms. Dokkum. der hah'e zelfde belCh rijvlng (de bove n).

De mijnen\'eger Is Ingedeeld bij een der squadrons mijnenvegers.

In dienst gesteld: 7 november 1955.

Mijnelweger: Zuste rschip van Hr. Ms..

Dokkum, derhah'e ze lfde beschrUvlng (zie boven).

Hr. Ms.. Wllde .....·ank vert rok op 12 juni 1956 tesamen met Hr. Ms.. mijnef\\eger Dokkum naar de Verenigde Sta ten en Canada, va n welke reis het sc hip op 21 augus t us j .l. In Den H elder teru,,· keerde.

Oe mijnen\'ege r Is Ingedeeld bij een der squadron!; mijne n\·egers.

In dienst gesteld: 28 december 1935.

Hr. Ms. Steenwijk (1'1804)

."j" ,."" ,.bl". "'"p,. U" Su,,,u Ijj ..

,,1>/ 4ZlIlIf "" 10IlJ". /I,t il o"I,,,,J ...... h,1 "",,,.,,-

l\[Jjllelweger : ZUlilerschlp \'8n Hr. Ms. Dokkum, derhah'e zelfde beschrll\'lng (zie boven).

De mijnenveger Is Ingedeeld bij ee n der squadrons mijnenvegers.

In dienst gesteld: 19 juni 1956.

N.B. De kleuren " Keel". ,,SI n opel", .. Azuur" en .sabel" zijn de heraldische benamingen voor "Rood", "Croen".

"Blauw" e n "Zwart".

IIr. MI. mijnenveger Noarden, een hlpe van de "Dokkulllkiasse"

5

Een Rus in Nieuvv Guinea \ dag. nu alweer O Peen Jllaf geleden, komt _

meer dnn e:m

even na Hlst -

WCl'kc n de ho fmeester mij w6f1l"S<'huwen

dat Ik op de brug bij de commandant moet komen.

Hr. Ms. Plet Hein l)4troulllce rde dir dagen In de Radja Ampal, de ellandengroep, die zich ten Noord-Weslen van Nieuw Gulnea als een schild lutsen het Nederlandse en Indonesische gebied uitstrekt.

Nieuwsgierig klauter Ik naar de brug.

MUn geweten Is -

redelijk -

blank en

wellicht heeft de overste enige afwisseli ng voor me in peno.

AI. Ik me meld, wenkt de oversle mij bU de kaan. W!lomp hU du nnetjes de

staat te wachte n. Voo ral de Rus houdt me ui teraard bezig.

Onwillekeurig moet Ik de nken ann een Witrus, die Jaren lang bij ee n va n mijn ooms In huiS woonde, een zekere Kie KOlSuba KotsubatsJek (het enige Russise:h dal Ik uit ktl n brengen). Deze Kie dl'Ukte ce n onmiske nbaar stempel op het gezin van mijn oom. die Ik me haast niet anders voo r kan stellen dan gekleed in een soort kozakken overhemd. dat Inderdaad een makke lijke dracht moet zijn.

Kort en goed : als Ik aan Russen denk. denk ik In de eerste plaats aan deze oom. die overigens nel zo Hollands Is alS u e n Ik.

posItie van het schIp aantekent, en me wijst op een eUandJe \'lak bU onL Dat

zaL dat ellanèje zijn, dal op het ogenblik

ongeveer een mUi over stuurboord Ugl. Terwijl we ons oprichten en Ik de om· I:evl ng vergelijk met de kaart, zegl de overste: •. dat eilandje daar, Is Mlos Arar.

Er sc hijnt een Nederlandse kolonist of handelaar te wonen. Ga er maar eens poolshoogte nemen. Neem de dokter mee en de gebruikelijke geweerploeg. Ik zal Inmiddels een eindje verder ten anke r gaa n. Zorg dat je voor donker terug bent."

Terwijl :Ic O\'erste dil zegt, \(rijg Ik een teken van de orficler va n de wacht en Ik hoor dat hij reeds de nodige orders geeft voor het gereedmaken van de sloep en de onderzoekingsploeg. Daar hoer Ik me dus niet druk over te maken. Ik grabbel Inmiddels een kijker uit het kastje en praat eve n verder met de o\·erste. die ook met een kijker voor zijn ogen naast me is kome n staan.

"Ja." zegt hij, zonder de kijker weg te nemen. "misschien zit e r op dat eiland een Rus." .. Een Rus?" vraag Ik stomverbaasd. en als Ik de grij ns van mijn co mmandant zie: ,,0. ja natuurlijk, ee n Rus." .. Ja. Ik weet er ook niet zo veel van." legt hij verder ult. "Er moet ee n Witrus zitten. Een soort la ndverhuizer, hou hem anyhow op zeve n st reken. Zie eers t maar ee ns. Als het nodig Is vraag je maar Instr ucties met de lamp."

Een kwarUertje later steke n wc met de motorsloep af en va ren naar het kle ine steigertje nabij ee n vrij groot huls op het eilandje. Onderweg tracht Ik me voor te stellen wat me op dat eilandje

6

De landing aan het steigertje geelt geen moeilijkheden. De dokter e n Ik lopen het strand op, de ondel"Weklngsploeg volgt Ol) enIge afstand Voo r hel hu is staat een oude papoea. Mijn ma]els Is nog niet al te bes t. maar moeb;aam voort worstelend In de'..:e taal komen we toch te weten dat de Hollandse hoofdbewo ner met zijn echtgenote ee n week te voren naar Sorong Is vertrokken.

InmiddelS zijn we op de veranda van het huls geklomme n en belangstellend bekijk Ik de soberheid waarin deze Ho]]andse familie blijkt te wonen. Door een deur zie Ik een vrijwel lege kamer: ee n e nke.le stoel hangt wrak tegen de muur, in de hoek ligt een hoop vodden. Nel als ik verder wl\ lopen, zie Ik dat In die voddenhOOp lets beweegt. Ik loo p de kamer In e n zie dal In het schemerdonker een man ligt. Als Ik beter kijk herken Ik onmiskenbaar mijn oom! Het kan niet missen. Dit moet de Rus zijn. die ik miS!ICh ien l!;OU vi nden.

De man kijkt me aan met brekende ogen <!l n Ik zie zijn 111)llCl1 bewegen. maar geluid brengt hij niet voort. Ik heb nog nooit Iemand zien sterve n, maar voor mij is er weinig \wijfel of deze man Is stervende.

Ik laat mij op de grond %8.kke n en leg mijn oo r aan zijn lippen. Wat voor taal hij spreken zal Is me nog ee n raadse l, maar opgeluc ht herken Ik Engels. hoewel nauwe lij ks hoorbaar. Op dit moment komt de dokter In de deurope ning. Ik zie zijn oge n In uiterste verbazing. Het is da n ook wel ee n tIIm sc:ene: Het verlaten eila nd In de Zuidzee, de kolon iste nwo ning. de stel'vende man en een oUIcier der Koninklijke Marine In thea-

lrale houding l!;ij n uiterste best doend de we lilcht laatste woo rden van C!C zieke op te vangen.

En fin, dit was mijn kennismaking met Ncdbailo U. Later hoorde Ik bij st ukje e n beetje zijn geschiedenis. Misschien bevat het volge nde verhaal - de combinatie van hier en daar opgestoken Inlichtinge n - hier en daar onjuistheden. Maar och, op de romantiek van dIL verhaal kan dit alleen maar ee n gunstige Inv loed hebben.

Nedballof( was dus ee n W ILrus. Dat "lijn dus de Russen die na de rode revolutie uit Rusla nd moeste n vluchten. In ParUs schij n Je te kunnen worden bediend door een Grootvorst-kellner en je door een Prinses bereid voedsel te kunnen nuttigen bij he t pianospel van een Vorst. Enfi n, deze Nedballoff woonde ergens In 1 ,bet. althans In de buurt daan'an, In het Noorden van India. Waar en hoe hij het geworde n Is weet Ik niet, maar hij was een Diesel-monteur. en, naar naderhand bleek. nog cen vrij goede ook.

E nkele Janm na de oo r log schijnt Ned. balloff een!! kans te hebben gezien de ec htg enote va n de laats te Vice Roy van India, Lady Mountballen. die zij n woo nplaats bezocht. voor zich te Interesseren.

Doo r haar persoon]ljk toedoe n werd NedballoH In de ge]egenheld gesteld te emigreren naar Nieuw Zee]and - op rijk. kosten.

Ned mocht da n ee n redelijk monteur zijn, een minzaam e n tac tvol meN! was hU zeker niet. He l du u rde dan ook niet la ng of hij had In Nieuw Zeeland een flin ke ru:tle met zijn omgev ing bewerkt en het beloofde land verloor daardoor langzamerhand zijn aantrekkingskracht op hem.

In de oude ve rtrou wde omgeving va n de Himalaya lag. volge ns Nedballoff dan , ook zijn toekomst en hij ondernam dUI pogingen o m aaar rijn "vaderland" terug te worde n gezo nden.

Het gouvernement va n Nieuw Zeeland was hier natuurlijk niet voor te vinden.

Het was nog niet zo erg lang ge ledea dat dezeUde Ned op kosten Vlln het gouvernement naar Nieuw Zeeland was toegekomen, en nu hij er was moest hij da n ook maar zien da t hij ze lf z.ijn geld verdiend e. om lI.ij n terugreis te be tal en.

Nu mag e r van Ne-d ee n hoop gezegd worde n, maar een hoop durf ka n nle· mand hem ontll.eggen. Hij zag geen kans om :tijn geld voor de terugreis te ver-

dienen. Er zijn nog a ndere mogelijkheden om een :ree over te steken! Zo begon Ned aan zijn grote avontuur.

Hij bouwde een prauwtje ...

Als Ik u de foto hiervan niet kon tonen. dan had u - lezer - het volste recht me voor leugenaar uit te maken. Het bootje was nallwelijks 3 meter lang.

Plomp gebouwd. Het dekje was met zeildoek bespijkerd, dikke verf was gebruikt om de naden te dichten. Het bouwseltje liet a llee n plaats om recht op te zitten, waa l·bU dan de benen Inderdaad gestrekt konden worden.

Ee n paa r ultholIden; - afgekeken van de kalY"« der Inboorlinge n - gaven het enige stablUtelL Aan ee n kleine mast hing een zeiltje - vermoedelijk eeru een talelk leedje!

En hieraan vertrouwde een blanke uit de twintigste eeuw zijn leven, ziel en zaligheid toe: Nieuw Zeeland ... TIbct. ..

De volgende scene speelt zich ar aan de Zuidkust van Nederlands Nieuw Gulnea. Een kleine sleepboot van de NNGPM (de "olie") stoom t van ee n der exploratieposten aan de Zuidkust naar Sorong. Een tocht VRn enkele dagen !lgt voo r de boeg". Rustig ]Iruttelt de d'eselmotor. rustig schuift het bootje door de zee. Totdat plotseling het geluld van de dieselmotor verstomt... Met het verslrijken van de uren neemt de hoop van de machinist om hel euvel op te spore n en te verhelpen Rf. De situatie worot hoogst onaangenaam.

Er Is geen radiO aan boord. Er Is geen land In zicht. Schepen varen niet op deze route en vliegtuigen komen hier ook bij voorkeur niet.

En ziet ... op dit moment komt uit het niet een onmOgelijk bootje aangedreven. zeilen valt dit althans niet te noeme n.

De ogen vlln de sleeptx>otbemdnnlng worden steeds groter. Het Is geen Inheemse prauw. da l zien zij al gauw ...

Wel, 11 begrijpt het \'erhnal at. Nedballoff k limt aan boord, duikt In de machinekamer en brengt Inderdaad na enkele uren de kar op gang. Grote vreugde bij dl:' 0111". Het vaartuigje van Nedballoff. dat hij consequent "my &hIp" blijft noemen wordt aan boord gehesen en vervoerd naar Kalmanll. de naastbijzijnde "halte" van de KPM. Op kosten van de NNGPM wordt Nedballoff vervo lgens per KPM_e r naa r Sorong gebrachl, en dRar wordt hIJ vrolijk afgegeven aan de autoriteite n.

Arme autoriteiten ... arme Ned ...

Tot Sorong had het er op geleken alsof Nedballoll. Nederlands Nieuw Gulnea met een sneltreinvaart zou passeren. Maar In Sorong begon de ellende.

Ned had paspoort. nog visum. Bovendien was hij eigenlIJk statenlOOs. Allemaal omstandigheden die het een gouvernement In een normale streek al moeilijk zouden ma ken. laat IItaan het huidIge Nieuw Gulnea, ons politieke buskruitvaatje.

Het eenvoudigste lijkt het Nedballoff een stevige trap t e geve n In de richting

van Tibet. Beide partijen zouden daarmede het beste gediend zijn: lijkt het althans. Maar tussen Nieuw Guinea en T ibet ligt I ndonesl{l. En denkt u maar eens In wat een moeilijkheden er "l:ouden ontstaan als plotseling een blanke avonturier vanuh Nieuw Guinea In het aangrenzende gebIed van Indonesië zou opduike n ! Hieraan mocht het Gouvernement zeker niet officieel meewerken.

Terv.'ijl men druk beraadSlaagt wat ol er met Ned zal moelen gebeuren, wordt hij In r.e gelege nheid I{esteld wat geld te verdIenen, Als monteur k napt hij op Doom, tegenover Sorong, enkele klusjes op. Maar -zoals eerder gezegd. Ned Is geen almab le meru. Ook op Soronc maakt hU vele moeilIJkheden met alles en Iedereen.

Deze ruues werken een vlotte afdoening van zijn zaak uiteraard niet In de hand en als Ned "l:ICh uit teleurstelling ook nog me t politiek gaat bemoeien. Is de bereidwilligheId voor he m er helemaal uit.

Hoe de uak zich hier op Sorong verder precies ontwikkelde Is me niet ieheel duidelijk. Een .elt Is dat Nee! op een gegeven moment zJn bootje weer te water laat en met een SChamele hoeveelheid voedsel op wei gaat naar het NoordWesten.

ZIJn plompe bootje doet over de tocht naar Soanek een afstand die de Papoeas In twee. drie dagen makkelijk bezeilen - ruim e~n week.

De goedige kampongbewoners weten nie t goed wat ze met hem aan moeten vangen. Bedelende berooide blanken kennen zij niet. En wat deze toean wil Is wel wat ongewoon. Maar In elk geval krljit Ned van enkele Chinezen enige blikjes los en vervolgt zIJn tocht.

De doorsteek doo r de wo ndermooie Straat Kaboel brengt hem bij Mlos Arar, de standplaats van de heer de Joode. de Indo-Euro]lese agent van Tjong, de bekende Chinees van SorongfDoom.

Aanvankelijk worol Ned hier gastvrij ontvangen. Veel bez.oek komt er niet In deze streken en Ned bre ngt wat afwiSseling In de s.leur van het dagelijkse leven van het gezin de Joode. Nedballoff mnakt echter helemnal geen haast om van dit eilandje weg te komen, hoewel hIJ onophoudelijk nlet koortsachtig gloeie nde ogen praat over "Tibet. my home".

De tegeruilage n make n hem Inngulmerhond be"l:eten van "Zijn reis en reisdoel.

Bovendien begint Ned op onaangename wijze anU-Nederlandse Ideëen te verkondigen tegen de papoea's. de bedienden van de Joode.

De Joodc vraa" t 011 ee ll goede dag ronduit wanneer hij denkt te \er· tN!kken. Het leven I~ niet gemakkelijk Ol' het eilandje. Veel geld Is er niet en een derde man erbIJ betekent een vrij zware belasting voor het budget van de Nederlander.

K ellner-Ilorst N~ballotf zegt dal hij wncht op een gunstige wind. die hem naar Gébé, lndonesli!-, ui \'oeren, maar 't schijnt hem toch wee r nIet te spijten dat deze wind lang op zich laat I.achten.

Maar eindelijk toch waalt de wind goed.

De Joode geelt een klein beetje voedsel mee, genoeg voor een overtocht van circa dr ie dagen, Het moet mogelIJk zijn om, via de grote kampong \ ....ar Parear, langs Gag. Gébé te bereiken. Met een zucht van verlichting zien de heer en mevrouw de Joode hun lanlge gast dan eindelijk aa n de horl:w n verdwijnen,

Twee dagen verstrijken. En als De Joode 's a\'onds op de veranda van zij n woning, bIJ het suizen van zUn Petromax, tegen "l:ijn vrouw zeg t: ,.Ik ben be nieuwd ol Ned zijn doel bereikt zal hebben". staat de Rus plotseling weer voor hen.

De wind was gaan liggen "l:egt hij, en was daarna weer gedraald en ~ljn logge sc heepje dat alleen maar voor de wind kan zeilen, was weer terug geblazen.

Zo begint de "l:Aak weer van voren af aan. Ned blijft weer dagenlang staren naar de lucht In afwachting van Zuidoosten wind. en gaat bovendien door met 7ijn hetze onder de papoea's, De situatie op het klein e eilandje worot ronduit onaAngenaam en de Joode stuurt bericht naar het gouvernement in Sorong om te vragen wat hij met zijn ongenode gast moet beginnen. .$<Irong" "l:ucht ma..ar eeru dIep. Het ge_ ruisloos einde, dat aan de zaak Nedballoff scheen te ~ljn gekomen, blijkt het tege ndeel. En nu de Rus ~ich zo nntl_ Nederlands lM'glnt te tonen. wordt de situatie steeds moeilIJker, en zijn tocht naar Gébé wo rdt nu zeer ongewenst.

Maar de grote afstanden In Nieuw Gulnea maken elk o\'erleg tijdrovend. en weer verstrijken maanden.

Op Mlos Arar beleven de De Jood es nog tweemaal de herhaling van Ned's ver_ trek, maar tweemaal beleven :te ook de te leurstelli ng van zijn terugkomst.

De Z8ak-Neclballoff Is op de lange baan gekomen. Maanden rijgen "l:.lch aaneen.

Maanden, lange maanden.

Ter.\'ijl Sarong met Hollandla overlegt gaat Nedballoff andermaal scheep. Wederom b de wind gunstig. en wederom reikt zIJn voedselvoorraad tot drie dag en.

Als Ned ruim een week weg Is zijn de De Joode's gerust. Ditmaal "l:al h ij het gehaald hebben. eindelijk zijn ze van hem verlost. en als het motOl'1laartulg .. Nieuw Gui nea" van TjOng uit Sorong langs komt, vertrekken belde voor een poosje nnar Sorong, waar zij het \'ertrek van Nedbolloff aan het gouvernement kun_ nen melden.

Op dit punt zij we teruggekeerd tOL het begin van ons verhaal: de aankomn van Hr. Ms. Plet Hein voor Mios Amr, een week na het vertrek van de familie de Joode, e n een qag of veertien na het vertrek van Nedballoff.

Alweer is te vroeg gejuiCht. Veertien dagen lang heeft NedballoU op zee ge"l:walkt. Veertien dagen lang. me t slechts twee dagen voedsel aan boord. Hoe het mogelIJk Is dal hij op geen der eilanden In de omgeving klappers heeft kunnen vinden Is wel een mIldse!. Maar een feit is dat hij twaalf dagen niet gegete n heeft en t('rug Is gewaald naar Mlos Arar. Waar de mandoer van de Joode hem uil zijn bootje tilt en hem nee rlegt In de hoek op de hoop vonden waar wIJ hem vonden.

J)e dokte r onderzoekt hem snel, terwijl Neclbailoff hem ve~ekert. .• ik ben gezond, Ik ben gezond, mijn bootje Is goed ... but gh'e me food, food." Zijn stem wordt krachtiger naarmate hij zich opwindt. En als Ik me t de dokter ove rleg wat ons te doe n slaat jammert Ned nog steeds in de hoe k "give me (ood, captain. give me rood!' ,.011" vent heeft wel gelijk," "l:egt de dokter, •.hij mankeert nieu anders dan

dat hij uitgehonderd is, als hU een paar dagen goed eet zal hij weer opknappen."

Wel, hem te eten geven Is eenvoudig genoeg. Waarvoor hebben we anders ee n bottelier?

Wat :rou eenvoudiger zijn dan Nedballof( ee n kistje melk en wat aardappelen In blik te geven, ruim voldoende om een reis van desnoods enkele weken te make n, wdat hij in elk geval Nieuw Gulnea verlaten klln?

Maar ook dit kan weer niet. Stel j e voor dat Ned. daar in Indonesië verschijnt met blikje$, waar duIdelijk KM In Is geslagen .... Nee, politieke moeilijkheden zijn er al genoeg.

De dokter rt'kent dus uit hoc\'eel \'oedsel Ned. ongeveer nodig heeft om op krachten te komen en we vertrekken naar ons schip om dit voedsel op te halen. Aan het strand bekijken wc vol \'crbo.zlng Ned's bootje. We kennen hel 00· \"enstaande verhaal dan nog nIet. Het leven wordt sommIge men~n niet cadeau gege \'en!

Ons berIcht aan Sarong zet de gou\"erne· mentsmolen weer In beweging

Weer verSlrijken maanden, Bij mijn kennls.sen onder het goU\·e rnement Informeer Ik naar de lotgevallen van Ned· balloU en hoor verder dat hij :log steeds op Mlos Arar zit en dat de Jood langzame rhand maa r In zijn aanwezl;1held heeft berust.

We zijn het voon'al bijna \·ergeten als we medio 1955 van de Resident t e Sa· rong het vef"LOOk krijgen een del" bestuursambtenaren mee te nemen naar Mlos Arar. De zaak·NedbalioH is eln· delijk opgelost. De diplomatieke molen maalde langzaam nmar gestalIg, en uiteindelijk lil vla Den Haag en Nel'.' Delhi een oplossing gevonde n : InC!la wil zich hel lot van dit verdoolde mens aantrek· ken en heeft zich bereid verklaarrt de kosten van Ned's overvoer per KPM en vrachlboot te betalen. Ned zal zich echIer aan enkele voorwaarden moeten onderwerpen, en derhalve gaat de controleur Dubols met ons mee om deze kwestie voor elkaar te brengen. Nedballoff kennende Is het geheel niet denkbeeldig dat deze querulant plotseling het in zijn ltop krijgt "Z.g. ,.geen aalmoes aan te nemen, ofschoon hij al maanden niet anders doet.

Dubois en ik vertrekken tegen 7.on5On· dergang _ we hebben een lange werkdag achter de rug - naar Mlos Arar, Het schip heeft een ankerplaatS nabij War Parear, een mijl of vijf van onze bestemming.

De tocht is geanimeerd. Dubois Is een bijzonder prellig mens. die zich ve rbluffend snel aan onze longroom had aangepast.

Zijn verhalen maken de tijd kort en voor we het wele n naderen we In het pikkedonker de steiger van Mlos Arar.

De zaken met de hee r de Joode nemen ongeveer een uur In beslag en lot onze te leurstelling horen we dat Nedbailoff de dag tevoren Is vertrokken. De vraag Is nu maar of hij ditmaal Gébé zal halen.

Tenvijl Dubols. de Joode nauwkeurig In· licht over de boodschap die aan Nedballoff gegeven moet worden, Indien hij weer mocht lerugkomen. schuifelt de mandoer te voorschijn. Hij vertelt dat Nedballoff die ochtend nog gesignaleerd Is op een eilandje elrca vijf mijlen Westwaarts, en dat hij daar, volgens de

papoeavissers nog niet veel aanstalten maakte om te vertrekken.

Terv.'ijl we terugva ren naar de ,.Plet Hei n" overleggen we wat we doen zul· len. De kans om Nedbailoff Ie vinden Is niet groot. Maar aan de andere kant zij n we er op uit getrokken om hem te vinden. en het ligt ons toch ook niet om onze pogingen zo snel te staken.

In e lk geval beginnen we met terug te keren naar boord, en stellen daar de commandant voor toch maar de locht naar het eilandje. Jef Mat, te ondernemen. Onze vaarorder geeft ons weinig tijd, zodat onze enige mogelijkheId Is, vanavond nog liever gezegd: vannacht, want het Is al bij twaalven - de tocht te ondernemen.

Zo steken we middernacht met een andere sloepbemanning weer ar.

Na een hal! uur varen verliezen we zicht van de ",Piet Hein". De nacht Is aarde donker en als Ik - op de gis - koers laat veranderen. blijkt dat ik daarmee te vroeg wIlS, want na een kwartiertje lopen we mel dof gerammel en gekraak op een rif. De degelijke constructie van de sloep kan niet voldoende worden geI)rezen en zonder al te veel moe ite komen we los.

Na enige tijd doemt zwart en duister Jef Mat voor ons op. Vool-,dchtig naderen we de kust. Een meier of vijftig voor de kUSt stoot de sloel) weer op een rif.

Langzamerhand heb Ik ervaren dat het doorgaans tijdverspIllen Is. wanneer men tracht droog aan de wal te komen.

Mocht me n er In slagen van de sloep afspringend droog aan de wal te kO' men, dlln haalt men toch weer nalle voe· ten bij het aan boord klimme n.

Zodra Ik dus voel stOlen roep Ik "jump er 'ult' en geef zelf het voorbeeld. Ik zak

... dat was een krokediI. ,. echler meteen weg tot aa n mijn okselS, door de schok vll n mijn sprong komt de sloep weer vlot en bereikt, terwijl ik e r naast voortploeler, het strand! De anderen bereiken dus allen droog de kant, behalve de ene dIe strulkell en languil in he t waler valt!

Jef Mat is een klein eilandje. Zo te zien omgeven door een prachtig vlak, hard zandstrand en middenop een pluk ondoordringbaar bos. Vlak bij mij zie ik enke le kleine hutjes, die verlaten blijken te zijn.

Even overleg Ik in mezelf wat we doen zullen. Als marineman denk je het eerst aan varen, dus aan de sloep. Dit bete· kent dal we dus op enige tientallen meters uit de kust om het eiland heen dienen te varen. mei alle kans van riffen, en bovendien de noodzaak voor alles wat we menen te zien weer naar de wal te moeten waden.

Volgens de kaart heeft Je! Ma t een middellijn van 400 meter. Dat betekent dan ruim 1200 meter omtrek en op dit mooie Sirand moet dat In 20 minuten ruim te lopen zij n.

We halen derhalve de Aldis lamp uit de sloep. Een matroos neemt tie ballerijkist Op zijn nek, een ander, met enige meter kabel aan zijn maat verbonden, de lamp.

Dubols en Ik hebben belde toortsen, die

al beginnen te tanen, en vergeleken bij de Aldis maar gloeiende spijkers zijn.

Na een korte afspt·aak gaan we snel voorwaarts. Even schijnen met de Aldls om een a lgemene indruk te krijgen van de komende 100 meter e n dan verder met het licht van de toortsen van Dubols en mij, die Vool"Op lopen.

We zien vee l hutjes. maar deze blijken allen verlate n.

Verder zien we vele voetsporen, waar_ van een er bijzonder vel'$ ullziet, en overal herkenbaar vlak voor ons uit blijft lopen.

Het mooie vlakke stl·and wordt steeds minder begaanbaar. Boomstronken en luchtwol·tels bemoeilijken de voortgang steeds meer.

Ik vervloek mezelf. Wat ben Ik als tro· pen baru begonnen. Dit had Ik toch op mijn tien vingers kunne n natellen ... Ik du r f ternauwernood Dubols aan te zien.

Enkele dagen lateI· vlieg Ik met een Catallna over Jef Mat en zie tOL mijn vreugde mijn beslissing van deze nacht gerechtvaardigd: Jet Mal Is omgeven door een uitgebreid riffencomplex en door een volslage n toeval hebben we juist In dat éne smalle vaargeul tje door hel rif naar het strand geprikt!

Na de lange dag die we al maakten begonnen we aardig moe te raken: we worden meUg en maken flauwe mopjes over "het spoor van NedballofC' dat we lijken te volgen.

Kwasi vlot springen we over stronken of k"Vllpen er onder door als dat beter uitkomt.

Dan springen we weer over een boomstam, die dwars op het strand ligt uitgestrekt. Op het moment dal we erover springen schuift de boomstam bliksemsnel de zee In. Dubols en ik verstarre n. "Ja, dat was ee n krokodil" zegt Dubols dan. Onnodig te zeggen dat we verdvr elke boomstam met de Aldislamp onderzoeken ! Het spoor op het strand houdt hier ook op.

Het mopje dat Nedbailoff In die krokodil zat Is patuurlijk onvermijdelijk. Gelukkig vinden we een paar minuten later onze sloep weer terug en gaan we op weg naa r de .,Piet Hein", die ons al tegemoet vaar!. MorgenOchtend bij daglicht wo rden we ergens anders verwachl, en wdra de sloep gehese n Is Slomen we met hOie vaart om de zuid.

Nedbaitoff was niet meer te vinden.

En daar we, geheel toevallig, de dag tevoren juist alle andere eilandjes In de omgeving hadden onderzocht concludeer· den we dat Ned deze maal Inderdaad Gébé bereikt had.

Hetgeen later ook bevestlgd werd.

Volgens de laatste berichten heeft hij In elk geval Singapore bereikt.

Nogmaals: het leven wordt sommige mensen nIet cadeau gegeven!

,

OE WERELD WAARIN WI.J LEVEN ,

'

J. MAAS

H ET

b ecn maand acleden, dat "de We reld" werd gefchrc-

ven op de vooravond van de Londense conferentie van geb r uikerl van h el Suez-kanaal.

H edPII iJl ddt wee r zo. De Iw«dc conferentie "laai te beginnen, en al. " Alle HemJ" oon o/ct obeT op de baksltlfel komt, zijn het resulloat en de onmtddellijke gevolgen bekend.

H et is al meI tll een uilerst nare geschi€cleni.; die nog 1I0(lTder wordt all je criti$ch alle uitlolingen bekijkt, die de man in de straat word t geacht Ie geloven.

Hie r hebben we, ecn kinele Tlceftijd , nadat mijnheer Hitier met zijn matel'! mouten oph oude n kwalijke taal te ver kandipcn, ecn nieuw voorbeeld von pogingen tot masso-oenlc!veTgi/lig!n". Het i& merkwoarcli g hoe nlle zO{l'cnoamde voikIleider.!, die hun lo.nd"enotcn soml lot aanmerkelijke pre~ta­ tie. weten op te zelten, grote r weilIDart en vrijheid belovend , hun land in de loep weten te helpen.

E:er't wa, er de heer MuuoUnl. Veronderstel dat deze man .. nplaat, lIDn buitbelu,t op hel verkeerde moment op de DuiUe W1lgen naor nederloog Ie gaon rijden, met d e geallieerden wa, gaon meedoen , of neutroaL wo. pebleven.

Don waren cr n.u peen prote D rie, maar erote Vier geweClt, met vele programma pun t en van zUn reoering werkelijkheid.

Toc n wa, er de heer H !tler. I edereen za l toegeven da t er weer wzlvaart kwam in Duitsla nd onder zUn regering. De txllk$ wagen, on tworpen al.! bron van O1It$panning voor zijn Heren volk, zou daarvan een poede demorutratie zijn geweell. Jamme r genoeg hult de generotie, waorvoor de auto wal be, temd, dat genoegen grotendeelI niet m(,glen beleven. Voor hen was er ruim tien ja ren ellende. Dank zij de heer HiUer. Than, komt er een nieuwe lIl tleriaan,e figuur, die blijken, de foto grinniken kon op het moment dat hij een der eerlijk.!te en kna pste 8taaulieden ter werel d de grootste ka nl In E:gIIPt e'l gcschiedenÎI weiger t. H ij ve rk le8t de omhelzing va ll de dui vel, bove n eerl ijke we lva art.

He t ,1chUnt dOl al deze menlen hun grOte fou ten moken, orlldal zij niet begr ijpen aan welke kan t hun boterham is ge smeerd . Nt:em bijvoorbeeld E:P IIPte. Hier is een goed voorbeeld, Omda t het iedere dag in het nieuwl is.

H et land bi!staat VOOT een groot deel uit woestijn. Het brengt kotOt'n. voort. Goede ko toen, die op de wereldmo r kt kan worden verkoch t. Ee n von de grote problemen in Amerika op het ogenblik echter, i:; een reu,achtig kOlOenover lC'llo t.

De A mer ikonen willen dot graag goedkoop van de hand doen.

Dat doen ze nie t, om dat het Eg llpte zou schll den. E9llPlisch ka toen heeft de wester se wereld, al, het er op oankomt dus nie t nodig.

Dan Is er hel SlIez-konoal, dat al met al reedl een aardige bron van inkomsten was. H et kllMa l wordt gebruik t door de

.cheepvallrt va n de wereld. Ongeveer J ' I. van de we r eld.cheepvoart behoort her Communillische V erbon d toe, de re.t het Weslen. Het Ichijnt, dot de huidige Egllpt ische sllmpatllie aan de kllnl oon de 3 van de wereldscheepvaa rt ligt. Wa f, hoe je ook re ken!, een dun boterhammetje u.

H et doel denken alln de Duilse sludent, die in de achter ons Iig/jWnde nalle zomer op een weg in Schol1t1nd om een lift vroeg. Nauwelijks in de allto gezeten, begon h ij te veTtellen, uan de Schotten. H ij wilt waar hU ouer .prak. H ij hlld ol t wee zomer vacantie. bij een familie in dat land gelogeerd.

H IJ voelde zich er zeer t huil. I n ieder do rp, zei h ij, woon den cr Du i t se r s. Die wa ren er a l. krijgsgevangene gekomen en op drin(1end verzoek van de bevolking gebleven. Dat kwam, vol gen, hem, omda t die Schotten zoveel liever met Duitsers te maken hadden, dan met Engelsen, die gehaat werden.

Zo gant hel ook met sommige s!lIat. lieden, van HiUer formtltlt. Z ij maken ook dergelijke kardinale vergissingen. Het is Jlllmdijk best mogelijk dat er Schotten zijn in Schotland, die kritiek hebben op bepaalde eigen.chappen van 'Offlmige EnQcl.!en. Doch dat maakt nog geen land verrader •.

E venzo zullen er bepaalde Amerikanen zijn, die kritiek hebben op bepaalde eigensclloppen van andere Westerse volken.

H et geen hen nog nie t tot vtjandell van de Wes terse .samen. leving . tempelt.

Nu is het zo, dat het W esten beltaat van de vrije vaart ter zee, wat de lezers van "Alle " ef/$" nie t nader verteld hoeft te worden. Iemand, die deze vrije voart aantast , kan liechl verwachten op dil punt tweedracht in het W esterse kamp te -vinden. Als hij dat doet, bepaat hij een zeer grote vergis. sing. Hij begaat een noo groter vergluing als hij over het hoold ziet, dat A merika in de !aat. le jaren enorme sommen heelt be:rteed aan het economisch opbouwen van. WellEuropa. Fabelachtige grote lommen geld, die een maa t. lal vo rm en voor het belang dat Amerika I!I~cht aan een economisch wel va rend Westen. Hoe kan dan Eg lIPte's re"eerder denken een dolk in I,el hart van Welt-Europa'l economie te kunnen steken, z01ldcr A merikaanse boosheid op te wekken.

Zo is het ook geaaa n. E:r i.rI een oud Turks spreekwoord, dlll zegt: "het i1l een dom paard, dat rlUie maakt met zün

'I,

haverzak".

AI mei al Is er een groot geuaar. Omdat hel We.ten oest \Vel l even klln zon der het Suez- kanaal. Alleen wordt de vaart napr h et Omten dan wat duurde r. E: n veel a r tikelen moeten ins tede van uit 'het (kisten, uit A merika komen. Er "loet du. een grOle verand ering In de economi.che . tru ctllu r van de wereld volgen, hetgeen In de peschiedenis van de wereld waarin wij leven, altijd uiteindelijk op oorlog is uitgelopen.

Omdat het bloed kruipt, tooar het niet gaan kan.

9

zljn In de mode, op alle gebieden, ook wanneer I.t> ECORDS die met sport niets meer te maken hebben. Ieder jaar

sneuvelden er vele. De mN('Orologlc, die nu eenmaal In leder opdcht met de tijd pleegt mee te gaan, heeft dch aan deze recordmanie niet geheel kunnen onttrekken. In vrijwel alle k r anten wordt jaarlijks ten minste wel eens verteld, dat de "afgelopen Junl~maand. de natste sinds vijftig Jaar', ot

de "tweede kerstdag de warmste Decemberdag sedert een

eeuw" was.

Ook dit jaar is er dan een overtuigend, zij het onprettig

record gevestigd: De maand Augustus 1956 was de koudste

en somberste In meer dan twee eeuwen! Sedert het begin van de 18e eeuw is er noolt :1;0 weinig :l;on geweest en Is d e lempcratuur In ons land zo Vef beneden de normale Augustus-waarden gebleven.

OORZAAK ONB':KEND. Wanneer we de aarde als geheel bekijken en eens nagaan hoe het met de verdeling van de luchtdruk gesteld Is. dan vinden we, afgetIen van allerlei plaatselijke en tijdelijke detail. een vrij duidelijk algemeen beeld, waarin een opvallend verschijnsel wordt gevormd door een reeks van gebieden met hoge barometerstanden die we op beide halfronden aantreffen, ongeveer ter hoogte van de keerkringen.

De positie van deze "sub-tropische maxima" is niet hel gehele jaar hetzelfde. Op het Noordelijk halfrond (waartoe we onze beschouwingen verder zullen beperken) verschulvcn ze in de winter verder naar hel Zuiden, 'S zomers verder naar het Noorden. Boven land zijn deze verschuivingen veel duidelijker en verder dan boven zee. Voor WestEuropa en daarmee ook voor ons land is het hoge-druk gebied dal zijn gemiddelde posJUe in de buurt van de Azoren heeft hel belangrijkste. In de zomer pleegt het zich uil te breiden in de richting van Frankrijk en af en toe s trekt zich een enorme uitloper uit over vrijwel geheel Europa, waarin zich dan bovendien vaak een afzonderlijke kern van hoge druk, met het bijbehorende mooie weer, ontwikkelt. Gebeurt dit, dan hebben de vacanUegangers geluk.

De winden draaien naar Zuidelijke en Oostelijke richtingen, de bewolking schittert doorgaans door afwezigheid en we beleven een periode van echt mooi zomerweer.

Het kan echter ook gebeuren, dat de uitloper zich veel minder ver ontwikkelt. Voor de gebiéden, die zich dan juist ten Noorden van de moolweer-z6ne bevinden ziet het cr dan allesbehalve gunstig uit. De wind blijft voortdurend waaien uit Westelijke tot Noordelijke richtingen en voert, In plaats van warme en droge lucht, slechts koele, van de poolcirkel afkomstige lucht aan, waarin zich bovendien, gedurende de tocht over de altijd betrekkelijk warme Atlantische Oct>aan (d.w.:t. warm ten opzichte van de koude luchU) talrijke buien ontwikkelen. Bovendien kenmerkt het grensgebied van een maximum-gebied zich door weerverschijnselen. waarvoor de meteorologen de fraaie naam ,.randstorlng" hebben gevonden, maar die voor de leek slechts betekenen; regen, zware bewolking en storm.

Nu lijkt bovenstaande uiteenzetting misschien op een verklaring van de mislukte zomer, maar wanneer wc ons afvragen hoe h et komt, dat het mooie weer ons dit jaar niet bereikte, dan schiet de weerkunde helaas volkomen te kort om deze vraag Ie beantwoorden.

ATOO!\1ENEItGIE? Oe ,.man In lhe street" kan U deze verklaring wel geven!

Hel komt allemaal van de atoomproeven! Die verstoren het evenwicht in de atmosfeer en maken dat het weer helemaal in de war is. Zonder nu de mogelijkheid uit te sluiten dat misschien het gebruik van waler"o/bommen op zeer uitgebreide schaalt d.w.:t. grote aantallen tegelijkertijd) misschien een ongewenste invloed op de atmosfeer zou kunnen uitoefenen, kan toch veilig gezegd worden dat proeven met utoom-explosies, zoals die thans van tijd tot tijd worden gehouden, niet meer dan cen zeer plaatselijke invloed op het wee r kunnen hebben.

Voor menselijke begrippen Is d e cnergie \lan een atoombom ontzagwekkend groot. Maar de atmosfeer werkt nie t met menselijke maatstaven. De ener gie-hoeveelheden die in het spel zijn bij de weersverschijnselen zijn z6 geweldig groot. dat die \lan een atoom- en zelfs van een waterslofbom

JO

daarbij vergeleken \lolkomen In het niet zinken. Een enkel voorbeeld kan dit verduidelijken. Indien waterdamp condenseert tot vloeibaar water komt daarbij warmte vrij, en wel meer dan 400 calorieën voor elke gram water. Laten we nu het - volstrekt mogelijke - geval nemen, dat er In een etmaal boven geheel Nederland (30.000 km') gemiddeld een centimeter regen valt. Dat betekent dan dat er dan alleen voor het neergevallen water {dus afgezien \lan de enorme hoeveelheden die als wolken in de atmosfeer zijn geble\len meer dan 120.000.000.000.000.000 calorlci!n zijn vrijgekomen, die weer voor wind, onweer, zeegol\len enz. ter beschikking zijn. En dat over een gebiedje, dat op de wereldkaart maar met enige moeite te vinden is.

De kans, dat men met atoomenergie veel Invloed op de atmosfeer zou kunnen uitoefenen Is ongeveer even groot als dat men e r In zou slagen met een pollepel de oceaan In beweging Ie brengen.

Als weerverknoeier heeCt de atoombom trouwens al vele voorlopers gehad. Oe eerste vliegtuigen, de radio en zelfs de kunstme;t hebben al mislukte jaren op hun rekening gekregen. Er rest ons dus niets anders dan de grillen van de atmosfeer voorlopig nog te voorzien van het opschrift "onbegrijpelijk" en intussen naarstig voort te gaan met onderzoekingen die ons allengs tot een meer volledig begrip van wat zich in de a tmosfeer afspeelt kunnen brengen.

EEN 8EETJE GESCIIIEDENIS. Er Is echter een geheel ander aspect van de record-zomen, -regen, stormen en wat diC1! meer zij, waarop het wel de moeite waard is iets nader In te gaan. Hoe komt men namelijk aan dergelijke beweringen? U zult zich herinneren, dat juist twee jaar geleden de kranten vol stonden over het eeuwfeest van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, dat Immers de grondlegger is geweest voor de weerwaarneming in Nederland. Hoe kunnen we dan nu beweren dat het in tweehonderd jaar niet zo koud is geweest In Augustus?

De kwe;tie is. dat c r , voordat het KNMI begon mee de reeks van goed gedocumenteerde en wetenschappelijk \lerantwoorde waarnemingen van het weer op \IerschIllende plaatsen in ons land, toch reeds hier en daar Inste\lingen en particulieren waren. die belangstelling voor de weersverschijnselen hadden en die zich bezighielden met het maken van aantekeningen daarover.

Meteorologische Instrumenten zoals thermometers, kwikbarometers en windmeters stammen reeds uit het begin van de achttiende eeuw, \loor een deel zelfs reeds uit de zeventiende. Zodra deze instrumenten tot ontwikkeling waren gebracht werden er ook waarnemingen mede gedaan. Zo bestaan er diverse lange re of kortere waarnemlngsreeksen van diverse punten, waaruit ook tegenwoordig nog wel gegevens kunnen worden geput. Natuurlijk mag daarbij niet uit het oog worden verloren, dat die oude instrumenten nog niet de per fectie van de tegenwoordige hadden bereikt en dat èn de constructie èn de methoden van ijking veITe achters tond bij wat op het ogenblik In dit opzicht wordt gedaan.

Toch was ook reeds vroeg In de achttiende eeuw reeds bij sommige onderzoekers het besef doorgedrongen. dat klimatologische waarnemingen (want daarover spreken we op het ogenblik) alleen betekenis hebben, wanneer ze met grote regelmaat, en gedurende lange perioden steeds op eenzelfde punt worden verricht. voor zover althans de uiterlijke omstandigheden op dat punt niet radicaal worden veranderd.

Dit laats te zou natuuriijk het geval kunnen :tijn bv. door bebouwing, ontbossing en dergelijke.

Dit alles verklaart echter de mogelijkheid reeds conclusies o\ler bepaalde weersomstandigheden te trekken over tijdstippen die vóór het tot st an d komen van het KNMI liggen.

Toen dit in 1854 werd gesUcht, waren reeds langer dan een eeuw (om precies te zijn sinds 1136) regelmatig waarnemingen verricht te Zwanenburg. bij Halfweg. Ook In Leeuwarden, Groningen en Den Helder was men reeds weerwaarnemingen gaan verrichten lang voor er van een landelijke organisatie sprake was.

Het spreekt vanzelf, dat men op dit oude materiaal graag teruggrijpt wanneer zich een of ander verliChijnsel voordoet waarvan zelfs de oudsten onder de meteorologen zeggen: " Ik kan mij niet herinneren dit ooit eerder meegemaakt te hebben".

Zo kwamen dan ook de uitspraken tot stand, zoais die thans door het KNMI zijn gepubliceerd: Deze Augustus was kouder en armer aan zonneschijn d an enige andere maam:1 die wij In onze waarnemingen hebben annget roften.

We kunnen slechts hopen, dat in 1957 een nieuw record zal worden gevestigd. dat \lan de meest ideaie zomer die de lage landen ooit hebben gekend!

.Joseph Ignarn zoekt het geluk Mistroostig zat hij op het vlondertje bij de haven, De grote zwarte ogen in he~ donke re ge.richt staarden weemoedig over de H llmboldtbaui, totdat zij een grote motorboot ontwaarden. Er kwam een gespannen tt!tdrukking op lijn gezicht en met strakke blik volgde hij de sierlijke bewegingen van het vaartuig, totdat het zich

oploste in de wazige verte.

Daa r, erge ns in de verte, lag zij n kampo ng, Daar woonden zijn ouders, zijn broers en zusters. En daar speelden zijn makkel'!l nog in het mu lle lI:and onde r de klapperbome n, onbewust van de grote, geheel andel'e, wijde wereld der blan ke n, Een wereld m et mogelijkheden, maar me t moellijkheden ook. Dat had hU. Joseph Ignam. al ondervo nden in de vUf dage n dIe hij In cle stad had doorgebracht.

De oude mannen in de kampong hadden hem vaak ve l'leld van het leven In de stede n en van de mogelijkheden die er waren weggelegd voor sterke, pientere jongens zoals hU, Ze hadden hem oo k verteld van hel grote geheim. Het ge heim waardoor de blanken ee n goed leven konden leiden e n waardoo r ve len rijk geworden wa ren, rUk aan bezittinge n en In aa nzie n. Hij was een en al oor geweest en hij had zich stellig voorgeno men dat, aIS zic h ooit de kans zou voordoen, hij naar de wereld der blanken zou t rekke n. Toe n hU de oude wijze mannen had gevraagd wa t dan toch dat grote geheim, het geheim van rijk wor_ de n, was en hoe hij het zou kunnen vinden In die vreemde wereld, hadden ze het h em niet kunnen leggen, ze wisten het zelf niet.

E n toen was geheel onverwach t de kans gekome n en hij had hem gegre pen. Ee n Chinese handelaar was In hu n kampong gekomen. Hij had 's avonds zilten praten bij de mannen rondom het vuu r, op het kampongp lein. De handelaar had veel en enthousiast ve rteld van de woo nplaatsen met de stenen hulzen en de ha rde wegen. Hij had verte ld van de grote toko's, de auto's en .. . van hel grote tekort aan arbeidskrachten bij de verschillende grote onderneminge n. Bij die woorden was Joseph, dIe Ol) een a fstandje gehurkt had zitten luisteren, levendig opgesprongen, "Maar dan kan ik daar toch ook gaan werken .. , !" riep hij enthousiast. En lot de Chinese handelaar die hem bij die uitroep belangstellend aankeek, zei hij: " Ka n Ik me t u mee als u morgenochte nd wee r ve r trekt? U weet de weg e n ... " "Natuurlijk, natuurlijk ... !" zei de han _ delaar lachend...Jongens als jij kunnen ze daar hard gebruiken. Je verdient wel niet veel In het begin en je zul t er hard voor moeten werken, maar er zijn mogelijkheden, zeer zeker In de toekomst.

Maar ... " voegde hij e r met een bedenke lijk gezicht aan toe, "wees ook voorbereid op moeJlljkhede n In die voor jou geheel vreemde omgeving, En vraag eerst maar eens of je van je ouders wel mag."

Na een lange voettoc ht, waarbij Joseph ee n deel van de bagage van de handelaar had gedragen, en na een moeiwme reis met een prauw waren ze In de stad nnngekomen. Het rumoer In en om de haven, de voo rt razende glanzende aulO'S en de mensendrukte had hem even verbijsterd. Maa,· wen hij even later in de richting van het kantoor, waar hij moest zijn voor een baantje, was gelopen, had hij zich volkomen zeker van :dchzelf gevoeld en was hij vol vertrouwen in de toekomst geweest. Het zIet er naar uit dat velen het geheim al hebben gevonden, dus waarom zou Ik hel niet kunnen ontdekke n, had hij gedacht.

De ma n me t de bril, achter he t grote indrukwekkende schrij fbureau, had hem kort enkele vrage n gesteld en daarna had hij hem gC'l:egd dllt hij was tewerkgesteld bij de haven.

Dat laatste was zUn ongeluk, vond Joseph, Hij had met tientallen andere papoeajongens grote, zware kisten en zakken moelen sjo uwen, En als er een schip binnenkwam, waren ze tot dIep In de nacht ann het werk. Hij had werkelijk zijn best ge<laan het vol te houden, Hij had gewerkt totdat zijn knieën knikten, En de volgende dag was hij weer moedig begonnen, met opeen geklemde tande n. Maar op de de rde dag had hij geweten dat hij het nIet zou volhouden, Dlt werk was hU niet gewend. I n de kampong had hij noo it behoeven te werken en toch hadden ze alt\jd te eten gehad en van tijd tot tijd lets kunnen kopen van de reizende Chinees. Misschien was hij ook nog te jong en te tenger gebo uwd voor dit zware werk. Hij wIst het niet. Maar aan het einde van de derde dag had hij het opgegeven. Hl1 was naar het kantoor gestapt en had zijn verdiende geld opgehaald. Nu ging hij nIet meer terug, Als dat de manier was om rUk te worden, dan bleef hij liever wat hij was, gewoon Joseph Ignam, wnder ge ld of bezittinge n, Maar mèt een tehuis In de kampong, met veel vrienden, Dan wachtte hij liever nog enkele jaren voordat hij een vrouw kon kopen. Tenslotte zou hij de prijs daarvoor ook wel in de kampo ng bij elkonr kunnen krijgen, Jospeh wist het niet, maar hij had heimwee. Hij verla ngde terug naar huls, omdat de wereld der blanke n hem zwaar was tegengevallen, Vandaag was hij feIte lijk aan het afsche id nemen. Hij had overal nog ee ns goed rondgekeken. Onopvallend gekeken doo r de openstaande deure n van de stenen hulzen en zijn neus platgedrukt tege n de grote spiegelruiten van de toko'S. Want Joseph ging

terug naar de kampong en daar zou hij veel moete n vertellen ove r alles wat er te zien was, hoe de mensen leefden e n hoe het In hun woningen was, Hij was ook naaI' de bioscoop geweest.

Met een gespannen gevoel van vcrwachtlng was hij het gebouw, waarvan collega's die al langer In de stad wa,oen, vreemde, fantastische dingen hadden verleId, bin nen gegaan. Daar had hij door een grool wit raam In de muur In een andere wereld gekeke n. Toen hel begon was hij een en al belangstelling geweest. En ook gedurende de twee uren, die hij daar had gezeten, was zijn aandacht niet verslapt. Maar toe n hij na afloop tusse n de lange rij mensen naar buite n was geschuifeld, begreep hij er niets meer van en verdrongen tientallen vragen zich in zijn brein, Hij had gezien hoe twee mannen, met grote ro nde vuis_ ten, aan het veehte n waren geweest, wel een \lur lang. Ze hadden net zo lang op elkaar Ingeslagen, totdat er een dood was neergevallen. En toen was e-r een geweldig gejuich losgebroke n bij de men· sen die er In grote drommen omheen hadden gezete n. Hoe Is ?oOlets mogelijk bij de blanke n ? En hoe kan het dan dat de mIssionaris hen had gezegd dat zij, de papoea's In de kampong, elkaar geen kwaad mochten doen? Hij had ook gezien, dat mannen en vrouwen met elkaar dansten, bulk aa n bulk en even wild aiS de mtlnnen e n vrouwen bij de maanfeesten in zijn kampong, Maar In de kampong waren die dansen nu verboden door het bestuur. Hij begreep er nIets meer van, maar vond dat als de bla nken hen lets wilden leren, zij eerst zichzelf eens moesten verbeteren.

Na de bioSCOOp had hij een vreselijke dorst gehad. Hij was naltr een grote win_ ke l gegaan, met vee l stoelen en tafels, binnen en buite n. Daar had hij een grote fles water gekocht, Maa r zijn dorst had hij er niet mee kunnen lessen, \Vel was hij er misselijk van geworden. En toen hij laat in de avond naar zijn slaapbarak was teruggelope n, was hij bijna onde r zo'n glimme nde auto gekomen, omdat hij niet meer reehlult kon lopen, zo ziek was hij ervan geweest.

Neen, Josej)h Ignam gi ng tenlg naar zijn geboo r tekampong, Terug naar zijn fa_ milie, terug naar de vellige geborgenheid van de hem ve rtrouwde omgeving, En daarom za t hij op het vlondertje bij de haven, De gro te zwarte ogen In hel do nkere gezicht staarden weemoedig over de HumOOldtbaal. ..

Daar, ergens in de verte, lag zijn kampong, zij n te huis. Maal' de weg erheen wist hij niet.

B.

II

Op de werf NDSM Ie AmllerdClm werd de onderz(.ebootjager "Am'ferdam" Ie wafer gelaten. Hef 3chip behoort lot de B-kloue.

Hen' voor de boeg overdrocht Commando ZeemClCht Nederland.

Alle

rijden,

van Alle Hens ...

Het bokken veldje t ij1en. de irulallolie VlUl de ad! lborilen

!

Voor de lens ...

De nieuwe CZM. Schout bij nacht G. B. Fortuun. tijdens beĂŤdigingo nieuwe oJficieren.

kwam ...

Zeilwedllrijd

van

hef

Zee-

kadeUenkorp, te Loo,drech l .

Hr, M$. Dokkum en II T. M s. Wi/dervank bU terugkOOISI ui! de Verenigde Stalen.

Detachering bij de

ROVAL NAVV R UIM drie maanden zijn we nu aan boord van het Engelse vliegkampschip H.M.S. "Eagle" en ongeveer evenlang zijn we met haar In de Middellandse Zee. Uw verhaler en zijn collega zijn geen vliegers, maar hebben wel veel met hen te maken, zodat ze hun hart kunnen ophalen aan boord van deze Engelse fleetcarrler.

Door een overeenkomst met de Royal Navy zijn enige marineortlcieren In de gelegenheid gesleid dienst te doen aan boord van een Engels vliegkampschip In de periode dat Hr. Ms. "Karel Doorman" wordt _emoderniseerd. Bovendien aaat onze Marine Luchtvaartdienst Seahawks In dienst nemen en Is dit dus voor ons een prachtige gelegenheid om met deze vliegtuigen en hun vliegers nader kennis te maken en wat ervaring In het werken ermede op te doen.

Niet alleen op het terrein van de Marine Luchtvaartdienst bestaat een nauw contact met de Royal Navy maar ook op velerlei ander gebied Is er veel samenwerking, waartoe naar wij hopen - plaatsingen als deze mogen bijdragen.

Begrip van de Engelsen en van hun werkwijzen Is voor ons van belang omdat onze Interesses voor wat betreft de zeevaart vrijwel parallel gaan. Het werken met Britse eenheden is voor ons meestal de enige gelegenheid om - met onze beperkIngen op financieel gebied - te opereren In een groter verband en onder meer reallstlsche omstandigheden.

Velen onder ons maken ook geregeld de roulinelripjes naar havens op de Engelse Zuidkust waar tij genieten van het subtropisch klimaat en wat dies meer zij. Hoe dikwijls ook maken we geen gebruik van Engelse havens en tankers en al mogen we dan wel eens welgemeende kritiek uiten op Engeland en zijn Inwoners, wij als marinemensen kunnen toch de medewerking, die wij van de Royal Navy ondervinden, niet onopgemerkt aan ons voorbij laten gaan.

Er valt ook zeker wat van hen te leren. TreHend Is bijvoorbeeld de doctrine waarover de Engelsen beschikken! Er bestaat In de Britse marine een grote categorie welke zijn beslissingen kan baseren op ervaring en routine. waarbij bij hoog e n bij laag een goed zeUvertrouwen Is aangekweekt. Dit zelfvertrouwen in combinatie met het ver_ mogen tot Improviseren waarover vele Engelsen beschikken verzekert een vlotte werkwijze en komt aan een soepele organisatie ten goede. Velen hebben de gelegenheid gehad en aangegrepen om over het stadium van "drilI" heen te komen en we ten - steunend op kennis. ervaring en t raditie - als het ware automatisch doch redelijk de voorschriften te volgen. Bij het contact met de Royal Navy Is dit alom merkbaar en dil maakt de samenwerking met hen tot een waar genoegen.

Alvorens in de loop van dit verhaal nog enkele andere tre(fende punten te noemen wil Uw verhaler eerst de Nederlandse zijde van dit contact Royal Navy-Koninklljke Marine belichten. want velen onder U zullen zich afvragen waarom de Royal Navy zo gastvrij Is en waarom die verstandhouding meestal zo goed Is? Zeker niet alleen omdat de Engelsen de Hollanders nu eenmaal zulke ,.toffe jongens" vinden, hoewel een goed persoonlijk contact wel erg belangrijk Is. Neen. de werkelijke redenen zijn van meer "raktische aard en duidelijk aan te wijten. Engeland heelt er namelijk veel

14

belang bij om met de Nederlanden op vriendschappelijke voet te blijven, omdat de Nederlandse koopvaardijvloot flink meetelt In het wereldscheepvaartverkeer. waarvan een aanzienlijk deel voor het voortbestaan van hel UnitlXI. Klngdom noodzakelijk Is. Zonder aanvoer over zee Is Engeland len dode opgeschreven!

Ook Is Engeland er bij gebaat als de eenheden van de Koninklijke Marine vertrouwd zijn met de Engelse werkwijzen, want onze schepen en vliegtuigen vormen een welkome en krachtige bijdrage tot de verdediging van de Atlantische toevoerlijnen naar West Europa (en Engeland), Het gezamenlijk opereren en In overeenstemming brengen van de procedures wordt wel zeer bevorderd door het gemak waarmede de Nederlandse marineman zich over het algemeen bedient van de Engelse taal. Dit vindt veel waardering bij onze Westerse buren en opent voor ons mogelijkheden welke soms aan andere landen zijn ontzegd.

Tenslotte wil uw verhaler nog noemen de vooraanstaande plaats welke Nederland inneemt op het gebied van de radarontwikkelIng, waarin de Engelsen ruiterlijk bekennen dat wij hen momenteel de baas zijn. De Nederlandse Indl.lstrlf' In samenwerkIng met de Koninklijke Marine heert zich in deze ontwlkketlng een wereldnaam verV{orven, waardoor ook hierdoor Nede rland als een w~kom bondgenoot wordt gezien.

Deze factoren werden opgesomd om te Illustreren dat Nederland niet geheel Is aangewezen op de •.ioodwllJ" van Engeland en dat het er zeker let! tegenover kan stellen; meer dan voor de 2e wereldoorlog. toen Engeland nog gold als een onaantastbaar imperium en een vloot bezat welke naar eigen verkiezing overal gaan en komen kon. Engeland en Nederland hebben nu dikwijls te kampen met dezelfde moeilijkheden hetgeen hen automatisch dichter bijeen brengt. ' Daar varen beide marines wel bij!

Wanneer de schepen van de Koninklijke Marine naar de Middellandse Zee gaan komen deze meestal niet verder dan Gibraltar, Napels. Malta en dergelijke en zeker niet zo gauw dieper In de Oostelijke helft van de Middellandse Zee. De Engelsen hebben echter grote economische en politieke belangen daar en de schepen van hun permanente Mlddellnndse Zee s tation doen dan ook geregeld havens In dit gebied aan. Zo bezocht de Mlddellnndse Zee vloot gedurende de "first summercruise" onder andere de havens Istanboel en Beiroet en belde bezoeken werden gevolgd door een vliegdemonstratie van de geëmbarkeerde vliegtuigen voor noge functionarissen van resperc:t1evelijk Turkije en de Libanon.

De aankomst van hel Engelse smaldeel op de Bosporus was al een veelbelovend begin. Een kruiser. een vliegkampschip, een mijnenlegger en vier jagers, keurig In kiellinie, zagen er uit als om door een ringetje te halen. Op één sein van het vlaggeschip H.M.S. "Birmingham" werd door alle schepen op correcte wijze de algemene manoeuvre uitgevoerd: vallen anker (ankerbal en geus omhoog). stalietrappen strijken, baks:pleren uitvoeren, sloepen te water! Een lust voor het oog!

Deze Imposante aankomst werd gevolgd door een druk programma van oUiclèle ontvangsten en rondleidingen, waarbij l':08ls altijd een groot gedeelte der bemanning was betrokken. ken. Het resultaat was evenwel dat gedurende de enkele jagen van het bel':oek de Engelse kolonie en daarmede het Uniled Kingdom In het middelpunt van de belangstelllng Itonden. Vertegenwoordigers van verschillende landen en beroepen werden uitgenodigd en bijeengebracht en verlIeten :Ie schepen van het smaldeel met de beste he rinneringen. fOI de gebeurtenissen welke ongetwijfeld een Indruk l':ullen achterlaten behoorden verder een indrukwekkende vlaggenparade aan de wal met de complete kapel van alle schepen te7.amen, een «meert aan de wal met geillumlneerde schepen op de achte rgrond, Interessan te bezoeken aan de oude stad, een onvergetelijke tocht de Bosporus op en last but not least he t kinderfeest. Opvallend waren ook de netheid, correctheid en het algemeen aanden der sloepen. De exccrcitie van haak voor en -achter op de Engelse sloepen hoort men wel eens als overdreven betitelen: in wer kelijkheid echter maakt het Indruk en dwingt het bewondering af van de toeschouwen.

Het kinderfeest da t de Engelsen In vrijwel Iedere buitenlandse haven geven Is zeer populair en lnat bij de kinderen ('Cn herinne ring achter voor het levcn. Het materiaal voo r zo'n teest is meesta l nog beschikbaar van voorgaande kcren, maar toch moet nog veel tijd en moeile worden gegeven om alles op tijd klaar Ie krijgen. Het ontbrak aan boord van H.M.S. "Eagle" nimmer aan vrijwilligers om te helpen bij de voorbereiding en de twee feesten welke tot nu toe werden gegeven waren een volledig succes. Gedeeltes van zo'n uitrusting worden wel eens uitgeleend aan walinrlchIIngen of aan kleinere schepen en wals nu Is e r een volledig

stel wips, schommels, draaimolens etc. bij de Middellandse Zee vloot.

Het straalvliegtuig van het eiland naar de achterkant van het vliegdek langs een staald raad Is een Eagle specialiteit.

7.0 ook de In locomotieven omgetoverde vliegtuigtractoren.

Op de zijkanten zijn figuren als Popeye en zijn vrienden en vijanden geschilderd hetgeen het geheel een fleurig aantien geelt. Verder is er een donker grle:zelhol met doodshoofden, rinkelende kettingen en rovers compleet. een doorlopende voorstelling van tekenfilms in een afgeschermd gedeelte van de hangar en de aUractie van de grote vliegtuiglIfts.

Na afloop waren er kinderen die zich dagenlang niet wIJden laten wassen om toch vooral de namaak tatouages van doodshoofden en dergelijke op benen. armen en hoofd niet te verlieten. De7.c tatouages waren een souvenir van de zelfgemaakte rubberstempels dc r rovers In he t grie7.elhol.

(Tot teleurstelling van enkele enthousiaste rovers wisten de begeleidsters der kinderen zich meestal aan de stempelinkt atlenties te onttrekken).

Ook het bezoek aan Beiroet was zeer Interessant. hoewel het drukkende klimaat aan de kust de activiteit wel wol beperkte. Enkelen maakten een mooie tocht naar Damascus en naar Baalbeck en genoten van de hee rlijke koelte welke hee rste op het Beka'a plateau, 3000 voel boven de zeespiegel.

Beiroet Is een volkomen Oosterse stad In tegenstelling tot Istanboel, da t voor hel grootste gedeelte Westers aandoet.

Na de bezoeken aan Istanboel en Beiroet is het dan weer varen en veel vliegen, dag en nacht. Opwerken van de squadrons. opwerken van het schip en opwerken van belde tegelijk. Daarna opwerken met twee carriers en langzamerhand vormt zich een formidabele scheepsmacht rondom deze ke r n.

Er h angen donkere wolken boven het Midden Oosten!

ver scheurbuik bij de vloot MTRENT ó;,on len July Is (!e eer" ste man Inde Vlote gestorven ende door den overvloedighen ghe!lOuten oost groote sleckte onder tvolck ghecomen diemen scheurbuck noemt".

Zo schreef vaandrig Frank va n der Does In tUn journaal tUdens cie eerste tocht naar Oost-Indië In het jaar 1595. Welk een r;chrlkbllrende ziek te was deze IChcurbuik. want nog geen twee maanden later vindt men een andere aantekening, dat de reis In St. I..aurens moest worden afgebroken "overmldts de swackheijt van al ons volck. die de meestendeel plat door de Scheurbuyck bicven liggen. want wij nauweUcks 20 mlln hadden In gheheel de Vlote over eUnde quamen".

20 Man. die zich van de gehele vloot konden staande houd;,>n. de rest l':iek als gevolg \'an de scheurbuik. Eer. dergelUk zieken tal kan men zich heden ten dage nauwelijks meer \'oorsteUen en dit was nog nie t eens een uitzondering.

De eerste g rote vlootexpocdlt1e onder leidi ng van Jonkheer Pleter vlln der Does naar de CanllrllChe Eilanden In 1599 werd mede door het uitbreken van de scheurbuik een cauultrophe. De vlOOI bestond uit 73 !SChellen en ,'en'oerde. beo

O

halve de bemanning, 8000 soldaten. In de kronieken van deze tocht staat vermeid: "Voort sijnder veel gestorven van scheurbuyck wel 1800 man!

In een levensbeschrijving van Witte Cornellsz. de Wlt h lezen wij. dat hij op zijn eerste re is met het SChil) "De Gouden Leeuw" op 17 Jun i 1616 het land An nabon aandeed. daar het oomlooi bestaande uit vij! schepen reeds een \'erlies \'an 47 doden had geleden en 150 zieken telde.

Het merendeel va n deze gevallen was het gevolg van scheurbuik. Dit waren enkele Nederlandse cij fl'rs: >naar de scheurbuik bel':ocht ook de schepen va n ande re landen. Ruim een eeuw later. omstreeks 1740. verloor de Britse ndrnlraai Lo rd Anso n tijdcns zijn reis om de wereld 75 % van :i!ljn bemnnning ten gevolge van deze ziekte.

De naam klinkt wat vreemd. scheu rbuik. een ziekte. die niets te mllken heeft met het werkelijk scheuren van de bulk. maa r waarvan de naam Is afgeleid van het Latijnse woord "scorbulUs". Laler vinden we di l \'erbaslero terug als .. ~cor­ buut". maur ook ...'icheuqrulk" en "blnu· schuyt".

Waarom was de scheurbuik nu zo'n gesel der schepelingen en waaruit beston-

den de verschUnselen!

De oude Nederlandse heelmeestel'll waren uitmuntende waarnemers en aan hen danken wij tal \'an voortrc(relUke beschrijvingen van deze ziekte, beschrijvi ngen. die zeker niet onderdoen voor die der moderne ' medische werken. Zo .schilderen zU hoe In het begin een benauwd gevoel ontstaat In de borst. 'ZWakIe In de benen. pijn In het tandvlee5 en een vale gelaatskleur. Sa het voortschrijden der dekte treden dan sponsachtige zwellingen en bloedingen van he t tand\'lces OP. waarbij de tanden I ~ komen te staa n. loodblauwe vlekken ver.schijnen op de benen en grijsachtige verhevenheden op de huid. Volge ns de allereerste artsen zou dit duldelUk wijzen op een ophoping van zwarte g81 ...... maar dit was nog niet alles. Trad namelUk niet spoedig verbetering op. dan \'ervlelen de patlëntcn In een sterke uItputting door h(l.rl'zwakte en tenslotte in delirium en dood.

De opkomst van het Nederlandse zeewe7.en en het uitzwermen naar alle delen der we reld maakte de Nederlandse scheepsartsen tot kenners bU uitstek \'an dil gevreesde ziektebeeld. SleMS weer staat men versteld bU het le:t.en va n oude

15

reisbeschriJvingen, geneeskundige handboeken voor de zeeman en oude journalen \'an gezagvoen:!ers en scheepschI rurgIjns van de grondige kennis. die :tij oeu.len van de verschillende ziek ten. die het scheepsvolk teisterden.

Zo kan men met gepaste trots constateren. dat. hoewel het zelfs In de twlntl~­ ste eeuw In Arrlka kon voorkomen, dat tal van gevallen van scheu rbuik niet als zodanig wen:!en herkend. reeds In de 161'. en 171'. eeuw de Nederlandse scheepsArtsen deze ziekte hatlrscherp konden diagnostiseren. Maar dat niet IIUeen, :tij wisten zelfs welke maatregelen moesten w')n:len ge nomen om de ziekte te '1oorkomen.

Men had namelUk waargenomen. dat de IiCheurbulk zich PIU begon te vertonen enige maanden na het vertrek uH het vade rland. Van Llnschoten. de bekende zeevaarde r. ziel hier nog hel gevolg In van "die langhe reyse ende omdat die kost ende vh::t ualle begosl alle hare smaeck ende substantie te verHe5en". Nu was de voeding altn boord van de IlChepen In die dagen niet bepaald aanlokkelijk. Het menu betttond uit brood, boter, kaas. peuh'ruchlen, gort, rapen. pekelvlees. spek en vis. En de maandenlange reizen zullen aa n de smaak ook weinig lI!oed hebben gedaa n.

:Je drang om eindelijk een ve rs hnpje te krUge n blijkt dan ook uit een oude reisbr'schrijvlng. waarIn men kan le:ten hl)(! d{> matrozen rallen \'ingen. ze vilden en schoonmal'lkten. kookten met water. rijst. wUn en sp·ecerijen en daarna aan de :tIeken gaven "en smaneckten gl)(!(1. alsoa sij In langhe geen verversching gehlid hadden".

Een van de eersten. die een nescnrU vln g lI'ar van ee n p,eneeswijze van de lIeheur· bulk, WI'IS OHvler van NOOr!. die :tijn hoek .. Be$C:hrijving van de voyagle om tI ... n geheelel\. Werel'·Cioo!" In hel joar 1601 publiceerde. Hij \'erlelt hierin. hoe hij In juni 1599 met zijn door de sclieurbulk gl'tel.sterde lICheoen jlenoodz.oakt wall aa n de kust von Brazllli! aan lltnd Ie gaan. orr.dat zoals hij lIChrijft "wij In een seoel' groote miserie waren". Veel \·er...erslngen waren daar niet te vinden; alleen een paar bomen, die wat zure PI "Imen droegen. Maar ziel. ondankS de wansmaak \'an de:te vruchtf'n Wi!n:!en zIJ "door Goda seghen daer $eer miraculeus ge holjlCn ende abo vant Scheurbuvek ghenesen. dat geen mensehen ~ou getooven". Reedll na een paar weken kon Van Noort weer met een vriJwel voltallige, maar nu ge~onde bemanning ~n reis \·oort~etten.

r.fen ging nu meer en meer de grote woorde vlln verse vruchlen en "'001'01 van ~inanSllppelen en citroenen beseften.

Zo ..... ordt In h el Jna r 1615 door Jan Dirksz. Lam. ee n Commandeur van de Velenlgde OolIt·lndlse.he Compagnie, aan

ONZE ERE R OL Bij Koninklijk besluit van 2J augustull 1956 no. 119 werd benoemd tot Comman de ur in ,Je Orde va n Oranje- Nanau m ei de r.waa rden (bij bevordering), vlceadmiraal, F . T. Burghard (OJ214).

16

!tijn Bewindhebbers aangeraden de uitgaande schepen te provinndcren met "oranJe appelen en limocnen" en de:te vruch ten na enkele weken te doen uitdelen aan de leden der bemanning. Hoezeer de~e vruchten het vertrouwen van he l Holla ndse scheepsvo lk reeds genoten komt tot uiting bI! on7..(' dichter Jacob Cols, dIe schrijft o,'er de sinaasappel en zegt: "Maeckt den mensch gesont.

Aen wlen een \'uyle stanel: komt reysen uyl den mont'· Onze oorlo~vloot maakte natuurlUk een dankbaar gebruik \·an d e erva r ingen die de koopvaarderll tijdenll hun lange reizen naa r de Oost en de \Vesl opdeden. l'.o zien .....e, hoe De Ruyter ol In 1664, toe n hij :tlch ultrUSUe \'oor :cijn tocht nallr de Welltkust van Afrika. om daar de be:tIttingen van rte West-lndlllChe Compagnie te heroveren op de Engeillen, order gaf ettelijke duizenden limoene n op te kopen en elke man 25 stukll uit te delen.

Ik geloof. dat de Nederlandse Marln~ zic h er hie rdoor op kan t>e roemen de eerste te :tijn. die op grootscheepse wijze trachtte de gevreesde lICheurbulk te voorkomen. Deze stap viel des te meer toe te juichen. dnnr '.'1 lands kali In die dagen ('(' n bedenkelijke bodem liet zlcn en o\-eral en zeker op de vloot werd tie7.ulnlgd. Des tf' '/oortvnrender wall OOK deze oroer. aangellen alle geleerden e r nog niet geheel vltn overtuigd waren. dot de sin:OllSllDpelli en citroene n een uitstekend middel warE'n om de SCheurbuik legen te jl:aan. In 1680 was bijvoorbeeld een boekskc verschenen " Het Ch lrurg!lnll Zee Comnas" waarIn verscheidene zlehten die het leven der zeevaarders be:lrelgden stonden besch reven. Aill eerste noemt de lIch rijver de scheu rbuik. de plaag der zeevarende n bU uitstek. , . houdt ve le theorE'lIsche beschouwingen. onder nndere. dat de ziekte :wu :tijn ontstaan doqr o\'ermll.lLge zure. :cou te e n gekruide lIpijiten. Hij verwerpt hierbij le\·enll het gf'brulk vn n sinaasanpel· en 1'.1troensap. Het Is een geluk. dat de zeelIed ... n deze raad \'lIn de onbevaren art!l In de wind sloegen en doorgingen hun schepe n te provianderen met de hellbrE'ngende vruchten.

Dank:tij deite maatregelen ..... as de Neder· landse "loot ve rder gevorderd don bUvoorbeeld de Engelse vloot. In het midden der 18e eeuw vinden we nog beschrllvlngen van de allerellendip:ste toestltnden op de EngellJoC oorlogsschepen.

De hUilen ..... aren koud. \'ochtig en onp:ezond. het \'Oedsel belltond uit lItl nk end rundvl"'es. ranitlg vl'lrkensvlees. bellChimmelde beschuiten en bedorven water.

BII~evolg lelsterde ook hier de lICheu rbulk de bemanning. Het kon voorkomen. dat In één hospitaal tegelijkert ijd drie tot vierhonderd slachtoffers lagen van de:te :tlekte. In Engeland is het de scheepsarts James Llnd ge ..... eest. die de viOO l het gebruik van verse vruchten en groenten annraadde. Maar alhoewel zijn ul ler.st lezenswaardige verhl'IDdeling over de scheurbuik verscheen In 1753" ) ......erden pas een halve eeuw later, In 1796. regulo. tif'1 he treffende het verstrekken vlt n vers rruU bil de Engelse vloot \'an kracht. De scheurbuik ven:!ween daa rna alll bH ' overslal!: VAn de lijst \·an gevrE'e6-0 de ziekten bij de Na\')'.

Hoewel de scheurbuik dus met behulp va n vers slnaaSllopelsnp wen:! bestreden had men nauwelijkll een dieoer In1!icht In het wezen \'an de ziekte. We Initen al eerder. dat men dacht aan ,,:twal'le gal".

aan overvoeding met ge:wuten vlees. weer anderen warE'n cr van overtu igd, dat de ziekte het gevolg was van ons koude, met itce<lampen be:twanji:eroe klimaat.

Hiert egen verzette de Nederlandge heelmeester Tltslngh itlch hevig. " Hoe komt het don." zo vraagt hij. "dat de negers. die in Cura~ao met de slavenschepen aankomen itonder ooIt door koude bezocht te :tijn . bij annkomst aan scorbu tus In optima forma lijden. die echter lichtelijk te ge ne:ten iJl met frislI(! limoentjes'!' De ooruaak 111 dus. :w concludeert Tltslngh "aan de Lugt In 't schip. beschimmelde kalU!, t e itout vleesch or spek toe te schrijven".

Oe \VOrE' oor-aak van de IlCheurbulk gebr~k nan vitamIne C ot Ascorblnewur - zou ech ter pas In de 20ste eeuw worde n ontdekt. Momenteel levert. het zieKtebeeld van de scheurbuik geen moellUkheden meer op: enkele tabletjes of InJecties met het kristallijne vitamine C en het herstel volgt alll bij to\·enlag.

Het is loch .....1'.1 Interessant In deze 20ste eeuw eens na te gaan of zonder he t moderne genecsmlddelenarsenaal d e rAad· gevlngen van ruim drie eeuwen geleden nog van k racht zUn. Een 'POging daartoe deed In 1933 een lid van een Engelse expeditie nnar Groen lAnd. die aldaar de gehele wi nter doorbracht met enkel een dl('('t vltn pemmikan (gedroogd vlees), vet. suiker. eacao. zout en gist en daarbij da gelijks een lepel tje geconcentreerd cll rQ:!nsap Innam en om de andere dag een slok !evertrltan .Toen hij in 1934 uit zijn Ingesneeuwde hut wen:! verlost, WI'Iren geen ve rschijnllCle n van scheurbUik bij hem wa(lr Ie nemen.

Zo overwonnen tenslotte

de Intultleve kennis vnn de iteevarenden. de waarnemlngsga\'en der scheepsheelmeesters en de wijsheid van de Bewlnd\'oerders deze zIek te, waa rvan werd gezegd .. het scor but l.s de drukkelijkste :tlekte In de natuur. waa rvoor geen gene1!lng te vi nd en Is in de m(!(\icijnkist. de chirurgie recht daar even UlO ..... el nlg uit. Zoo gij Or8ngeappels, Limoenen ot Citroenen kunt k'1lgen. o f derzelve Sap goed 12;ehouden en tot Limonade gemaakt. zult gij zonde r verdere hulpmiddelen dit kwaad kunnen genezen". "' In 1760 verschee n In Middelburg de tw eede druk vnn een Nede rlandse \'erll'lllng; wel een bewijs hoeveel belang de Nederlandse artsen stelden In al hetgeen op dit terrein ..... en:! gepubliceerd.

BOEKBLSPR1KING Van de uitgevers va n ABC voor Handel en Industrie N.V. Ie Haarlem ontvingen wij het than.s voor het eent uitgegeven Nederlandll voetbal A. B.C. voor h et selitoen 195611957. een nationale gids voor de voetballiefhebber.

Dit boekwerkje omvat ulta:ebreide gegevens over clublI en spelers en lijkt on.s voor voetballiefhebbers en vooral supporl.erll van verenigingen een waardevol be:tit.

Ook het opnemen van de regels van hel voetbalspel lijkt ons goed gezien. Wellicht dat vele supporterll nu eerst eens de regels wllen naslaan, alvorens kritiek u it te oefenen op de scheidllrechter.

(Prljll / 2,20 bij bestelling.)

Hr. Ms. PIET HEIN is gevorderd lot voorbij Malta. De nacht die op het bezoek aan die haven volj:de was stormachtig; de overkomende zeeën lieten nogal wat schade nan dek achter. We varen langs de kust van AlgerU!, bestemming Tanger.

Tja, dat Noord-Afrika. Erg rustig schijnt het or niet Ie zijn. Maar vanuit zee merk je er niets van. Geen schot verscheurt de stille. (Nee, dan zullen

ctlcn als het dekseltje wordt opgelicht.

Helaas doet het eerste demonstratiemodel-toren van Babel niet zoals dat daarvan verwacht wordt. Hoe we ook op de knop drukken. het apparaat blijft stom en onbeweeglijk. Een goede koopman verloochent zich niet, en de opmerklnl "kijk heren, dat Is nu prettig dat dat ding het niet doet. want nu ik hem uit elkaar ga halen. ziet u meteen hoc goed het uurwerk leconstrueerd is", getuigt

re pipjes van hel radarscherm.

Dit spel met de natuur duurt de hele nacht en een deel van de ochtend. Uiteindelijk trekt de mist wat op. Toeval Hg zijn er dan vrij weinig schepen In zicht. Als een uur later de zaak weer dicht trekt vuil het radarscherm zich al weer snel met talloze stippen. Ze wachten op de mist lijkt het wel.

Tegen de middag klaart het definillef op, en we zetten aan tot wat hogere

Hr. Ms. PIET HEIN VAART THUIS we ons vreedzame HOlland anders aantreffen. De gehele Hollandse kust langs, horen we rusteloos schieten, vliegtuigen snorren voorbij, kortom, alle lawaai dat we bij onze tocht langs de meest rusteloze plekken van de Aarde hadden verwacht, breekt los als we de Vaderlandse kust aanlopen. Een vréédzaam volkje, die Duts!)

En dan, tja, dat Tanger. Wat zullen we u daar nu over moeten vertellen? Tanger wordt door, om zo te zeggen, nogal opgewonden mensen bewoond. Zoals in leder zichzelf tegenwoordig respecterend land is hier ook onrust. Niemand Is het met elkaar eens en de meningsverschillen worden op hardhandige wljte besproken. Het Is bepaald vreemd als Je moet gaan passagieren met het Idee, dat je blanke velletje alleen al de aanleiding kan zijn van een rel, vooral als je daar bij wordt aangezegd dat de plaatselijke politie je vermoedelijk niet zal (kunnen) bijspringen. Maar zoals altijd, de soep wordt niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. Na onze eel'!lte passagier-ervaringen neemt ons vertrouwen weer wat toe, vooral als we de inkoopmogelijkheden in deze Internationale stad beselren. Bij elke Chinees (nou ja, Arabier dan) liggen de mees t heerlijke fototoestellen en andere luxe artikelen. Het meest verkoehte artikel Is wel het in alle vormen vermomd leder: slippers, tassen. poefs.

Veel plezier beleven we ook van de kaddraaiers die met verleidelijke artikelen langszij komen. Heel veel plezier!

Tot dat .... Nou ja, we zullen ons leven lang niet vergeten hoe hard een Arabier schelden kan. Uren, gewoonweg uren!

Kostelijke uren beleven we ook aan een Hollander die hier al jaren blijkt te wonen, en ons bij aankomst (30 ap ril) met een geweldige oranjekOkarde komt begroeten. Lange tijd heeft hij voor zijn begroeting niet nodla, want hij ontpopt zich snel als handelaar in speeldoosjes, In absoluut elk denkbare vorm. Er zijn torens van Babel, die rinkelklingend een mlllloen deurtjes open laten draaien om de verlokkende Inhoud (parfum) te laten zien. Ande re kunstjes worden vertoond door In kistjes opgesloten dan sere.Jes, die gracieus beltnnen te pirou-

van tegenwoordigheid van geesl. De man heen eoede zaken gedaan : tientallen muziekdoosjes zorgen In de nu volgende dagen voor de melodieuze nool In de dagelijkse dienst.

Om maar eerlijk te zijn: we zien een beetje op legen het laatste stuk. BIJ de laatste storm heeft de Plet zich nou niel zo heel stevig getoond. en een fikse storm in Biskaje kan ons nog lelijke kohm stoven. Het Is dan ook wel een enorme opluchting als we zee kiezen en de Atlantische Oceaan zo vlak als de Arafoe razee vinden. De poorten beneden het H-dek kunncn zelfs geopend worden!

Dat duurt tot Kaap SL Vincent. Dan neemt de deining toe en de poorten moeten weer d Ich I. Langzaamaan raken we gewend aan de kou, t rouwens de gedachte aan "over twee dagen" verwarmt ieder. 's Avonds is de radiohut vol met "lIedens" die thuis opbellen. nu dat zo weer tot de mogelijkheden gaat behoren. Biskaje gedraagt zich goed: Een · lange lage deining doet het schip maj estueus door de golven klieven. Het "klapje voor moeders" geett het schip vleugelen. Tegen dat we Bretagne aanlopen weIrt een tropisch mooie sterrenhemel over het goedgeluimde schip. Tegen middernacht verdwijnen een paar ster retjes voorzichtig achter nevelflarden. De wantrouwige officier van de wacht ziet tot zijn ontstemming de nevel snel dikker worden.

In tien minuten tijd trekt het potdicht.

De mistseinen beginnen te loeien en die nacht slaapt leder aan boord als een roos. zij het met tussenpozen van twee minuten. wanneer een huiveringwek kende gil de s tille doorboorL Gelukkig dat de radar goed Is. Moet je ne t hier overkomen, die mist. Als je op het radarscherm kij kt moet je je tenuwen wel onderdrukken. Het aantal pips is niet meer op de vingers van twee handen te tellen. Het is maar goed dat alles op deu>Jrde koers, of op tegenkoers ligt. Er behoeft slechts weinig te worden uitgeweken. Moet men eenmaal aan dal uitwijken beginnen. dan ben je klaar.

Dan is men plotseling een schip me t kruisende koers geworden. en ligt de rhalve direct In de clinch met alle ande-

(slot)

vaart, opdat we he t Nauw van Calals gehad zullen hebben wanneer een nieuwe mist partij ons zal vertragen.

Die laatste avond op zee Is een genot voor de officier van de wacht. Wat kan een mens meer verwachten dan een flinke vaart, goed zicht, wind In de rug en de koerslijn langs Dover? Dit alles noa: ve raangenaamd door een s tevige st room mee.

Opgewekt schuiven we het een na he t andere schip voorbij . De stuurlui zullen ongetwijfeld met enige jalouzle de gang van een op snelheid gebouwde torpedojager, die hen op een mooie avond voorbij loopt hebben bekeken. Ongetwijfeld zullen zij ook verwonderd het hoofd hebben geschud als dat zelfde oorlogsschip een uur later - aan de andere zijde van Straat Dover - plotseling met een slakkengangetje zijn reis blijkt te vervolgen. De beweegredenen vlln een marineschip %al voor de meeste builenstaanders wel eeuwig een geslotl!n boek blijven.

Oe volgende ochtend, hall negen. wordt de vaderlandse kus t aangelopen. Het moment waarop we 21 maande n hebben gewacht. Vergeefs trachten we ons steeds In te den,ken hoe het ons te moede zou zijn als we Nederland eindelijk weer in zicht zouden krijgen. Zouden we een prop In onze keel voelen? Zouden we tranen In de ogen krijgen?

Nu het grote moment daar Is blijkt het nogal gewoon te zijn: daar ligt het land.

De lage duins treep. de kerktorens. Het spijt ons dat we er direct bij denken dat Nederland wel het minst spectaculaire land Is van alle kusten die we bevoeren.

Ter hoogte van Valke nburg krijgen we een proefje van onze MLD. In korte tijd stoomden diverse typen vliegtulgf" over ons heen, als ware het de voorjaaMimodeshow. Bijzonder aardig war de ontmoeting met de helikopter, die eigenwijs boven ons bleef hangen. zo nu en dan eens op de brug gina: kijken, en dan via de valreep naar het haHdek ve rhuisde. Ik vraag me af of te d e deksels in het kombuis nog hebben opgelicht om te kijken wat we die dag tOUden eten (of nee, dat zullen ze wel niet

17

gedaan hebben want het was maandag.

En dan weel je het wel.

De tocht langs de Nederlandse kust was toch onvergetelijk. Behalve dat we alle vliegtuigtypen van de MLD te zien kre· gen, ontmoetten we ook de Groningen, Hr. Ms. de Ruyter en nog wat klein, nieuw grut.

En je ontkomt toch niet aan een merk· waardig gevoel: Hebben we niet vaak gekankerd op "Den Haag". Maar voor· lopig vaart er een gloednieuwe vloot, dat kan je niel uitvlakken. Dit zel!de gevoel krijgen we als we tegen de avond op de rede van Nieuwe(llep komen en de masten van de vloot boven de dijk zien uitsteken. Er is veel verande rd in de tijd dat we weg waren. Heel veel.

Om circa vier uur In de middag stomen we door het Schulpengat. Al onze NIeuwediepers verzamelen zich bij do grqte Japanse kijker op de Stuurboords· brugvleugel. Dwars van het wrak in het Schulpengal zwenken we scherp op de wal toe. De spanning stijgt. Steeds beter wordt de kust zichtbaar. De dijk is erg veranderd, waar vroeger strand was Is nu een stenen glooiing. Nog ver· der gaan we, de kleine seinpost met het geleidelicht is nu dwars. Het badhotel Is nu goed zichtbaar. Daar zullen ze staan. Niemand op de brug zegt iets.

Dit is wel het spannendste moment van de reis. Spannend(!r nog misschien dan morgen, aan de kade. Dit extra·tje, het weerzien van je tamIlIe nog voordat dat van de vaarorder mag, heeft lets aparts. .... Er stond één van de echtgenotes, die met de tweeling. De rest. Ach ja, ze wisten niet precies hoe laat we zouden passeren (maar als IK getrouwd was .. ).

Om vijf uur komen we ten anker op de

rede. We zijn weer in Nieuwediep. Het is dan ook ijzig koud.

Die avond is d ruk. Geld tellen, zakjes vullen, uitbetalen. Douaneonderzoek, Ie· gitimatiebewijzen, verlofpassen.

Maar als om hall een 's nachts het slachtoffer nummer I, de officier van administratie, in zijn stoel In de long· room zinkt en de laatste fles Sherry aanbreekt, is het schip er klaar voor.

We zijn behoorlijk opgewonden. Echt!

De volgende dag verloopt Overal bijzon· der vlot. Hoewel het tijdstip van elf uur vaststaat is ieder geneigd iets vlugger te werken dan normaal (kan dat?!) In de hoop dat het dan allemaal vlugger zal gaan. Het bezoek van de stat van de Commandant Zeemacht verloopt vlug en vlot. Onze hoge bazen beseUen dat wij maar een hall oor en een half oog voor hen over hebben. Dat mogen ze ons echt niet kwalijk nemen. De allerlaatsto loodjes.

"Ankerrol op post". Deze order over de scheepsomroep wordt met gejuich bI.'· g roet.

De order "meerrol op post" kwam eigen· lijk overbodig. Dachten ze nu heus dat we er nog niet zouden staan?

Drie minuten voor eU prikken we onze neus in het gat van de nieuwe haven.

De oude haven, waar we 21 maanden geleden vertrokken is onherkenbaar, nu de dam er in ligt.

Op de kop staat de marinierskapel. Zelden was ccn Wilhelmus zo mooI. Het weer Is mooi, en .het schip is mooi, en de haven is mooi, en Den Helder is mooi, en de schippeJ" en de bootsman en iedereen Is mooi. Achter de Hertog Hen· drik staat een menigte en al veel te vroeg proberen we de onzen te vinden.

Het afmeren gaat vrij vlot. Vlotter dan we ons zelf hadden gedacht, want er was wel enige afleiding.

Wel, als de plank is uitgebracht dan begint de periode waarin ik niet zo erg heb opgelet.... ik weet er niets meer van!

Vijf dagen later beginnen we het schip uit dienst te stellen.

Mensen, laat je raden! Geef je nooit op als liefhebber om een schip uit dienst te stellen. als dat schip je tenminste lief 15 geweest!

Het is het ten grave dragen van een goede vriend.

Elke dag raakt het schip leger, doder en stiller. Het gegons van de fans, dat we niet eens meer merkten, zwijgt nu verder. Als Ik op een morgen uit mijn kooi spring klinkt de bons duizendvou· dig na. Het schip Is leeg, koud en ver· laten.

Op vrijdag 25 mei 1956, op een koude, nare regen morgen, komt de rest van de bemanning, een groepje van een man of twintig in een Alle Hens op hel half· dek. De ceremonie duurt nog geen vier minuten. De vlag en de wlmpel gaan neer.

We rukken in. pakken onze koUertjes en laten het schip achter ons, een perio.de van 710 dagen Is afgesloten.

Deze laatste regel schrijf ik staande aan mijn bureautje, de stoel staat al in het MlD. Een werviaan klotst op zijn klompen naar mij toe: "Blijft u nog lang hier meneer, ik wou de zaak afsluiten."

Afsluiten dan maar.

Bij de openino van de Staten Genereal wa.! de erewacht van de Mariniers dit jaar voor het ("eTSt

gekleed in groot ceremonieel tellue.

18

NIEUWS

- DRUPPELS

H ET

Is een goede traditie geworden, . dat leder jaar, in de verJorperiode van de Koninklijke Marine, het marine oplcldlngsktlmp te Hilversum zijn toegangs hek wijd open zet om als hartc lljk gastheer op te treden.

En dat niet voor een enkel dagje, maar voor bijna achttien dagen lang, hetgeen dus feitelijk betekent dat het MOKH,

óndankJ die verlofperiode, volkomen doordraait, ook al bedraagt dan de bezetting aan welkome gasten beduidend minder dan de normale bezetting aan leergierige marinemannen.

Een groeP. die van deze gastvrijheid ten volle kan genieten, is het zeekndetkorps Nederland, U weet wel, die vcrenJglni van Jeugdige "water-liefhebbers", die nagenoeg In het uniform vlln de Ko-

ninklijke Marine plegen fond te lopen en die normaal In het jaar, op de zaterdagmiddag, plaatselijk bij elkaar komen om de eerste beginselen van het zeemansbestaan zowel theoretisch als practisch te beoefenen. Jongens dus, die wij later bij de Koninklijke Marine en koopvaardIl als waarachtige zeebonken kunnen terugzien, hoewel het ook vrij goed mO.!lelijk is dat hun "waterlletde" verwatert, want laten we eerlijk blijven, h oe wisselvallig waren wij niet In d e leeftijd tusscn 13 cn 18 en wat wilden wij aanvankelijk niet allemaal worden voordat wij "er ook bijkwamen?".

Kort en goed, dit zeekadetkorps Nedcrland, dat uven plaatselijke korpsen kent en In totaal ruim 300 leden telt, kwam In de periode van 18 tot 25 augustus naar het MOKH om, nu eens In gezamenlijk verband, de watersport te beoefenen en een beetje mee te lopen In de "militaire stijl", die een opleIdingskamp van de Koninklijke Marine, ook gedurende de verlorperiode, nu eenmaal eigen is.

Tweehonderd, we kunnen gerust zeggen, jonge "matrozen" bevolkten barak L 5 en barak L 8, om overigens de geh ele dag aan de Boomhoek te vertoeven, waar d oor de bijzondere zorg van CZM liefst tw10tlg 8-2 sloepen hen de mogelijkheid gaven zlc:h zoveel mogelijk op de plassen te amuseren.

Aanvankelijk was de leiding van het zomerkamp, geden de weersomstandigheden van deze barre zomer, een beetje bevreesd dat dit zomerkamp meer ook wel watcrkamp geheten het laatste ?.ou worden met de klemtoon op hemelwater, maar ziedaar, de hemel werkte anders mee met het gevolg, dat de zeekadetlen een zeil weet kregen zoals zij het niet beter hadden kunnen wensen.

He t Is dan ook een bijzonder ileslaagd kamp geworden en zij, behorende lot de Z.g. vaste bemanning van kamp Hilversum, hebben heus wel eens hun ogen uitgekeken op d ie "ondermaatse" matroosjes, die daar op hel Appèlplein Iedere morgen en avond een stukje "baksgewijs" weggaven, waar ook je oren van In beweging kwamen.

Het grappige Is. dal deze zcekadeUen In wezen met '1 militaire leven, behoudens dan dat uniform, wat materialen en subsidie, nlcts te maken hebben. Als organisatie beserten zij echter, dat dlclpllne een van de voornaamste pellers Is, waarop hun eventuele lalere zeemansloopbaan gebaseerd moet zijn, en

dus spelen zij dit militair-vertoon met een ernst, die je glimlach doet verdwijncn.

Een fris geheel, kunnen wij dit korps noemen, vol cnthousiasme en Idealen.

Moge daarom dit enthousiasme en idealisme gericht blijven en niet verloren gaan In een tijd, waarin de studerend e jeugd zijn vakantie benut mct materialistisch gewin en vaak in hel nieuwe schooljaar op de zelf verdiende bromfieLs doodmoe wC(!r aan de studie tijgt, omdat te vC(!1 ,,(lessen spoelen" en te veel pakjes sjouwen" (die bromfiets kost immcrs een paar honderdjes) geen vakantie meer Is. Heus, die zeekadetten doen het beter.

Die zoeken het water op en bereiden zich, in de vorm van je reinste ontspanning, voor op dat latere beroep, dat in verleden, heden en toekomst, een van de mooisten was, Is en bit/I!.

Vlootdac Den lIelder Toen de Koninklijke Marine In 1953 met zijn jaarlijkse vloo t week (in Amsterdam) beilon en er voordien heel wat gewerkt en ,ezwoegd moest worden om dit plan te verwezenlijken, heeft wellicht de grootste optimist niet kunnen bevroeden welk een goodwill deze vlootweken hel Nederlandse volk zou gaan brengen. Enige maanden geleden maakten wij op deze plaats gewag van het enorme succes, dat de vlootweek te Rotterdam oogstte, toen maar liefst negentigdulund belangs tellenden In een week tijds de zeventien schepen bezochten. En nauwelijks hebben wij deze ciJters met voldoening gepubliceerd of een nog sprekender getal kunnen wij In deze NIeuwsdruppels vermelden.

Want, op donderdag 6 september jI., is er een vlootdag in Den Helder gehouden. U weet wel, dat plaats;e in de kop van Noord-Holland, waarvan men beweert dat het met krantenpapier Is dichtgeplakt en dat zelfs voor de doorgewinterde marineman somstijd moeilijk te bereiken moel heten.

Hoe echter te verklaren, dat op die dag meer dan vijfllenduizend gecontroleerde bezoekers In NIeuwediep hun weg vonden naar rondvaartboten en afgemeerde schepen, waarvan naar schatting meer dan de helft "van buiten" kwam? Vijftienduizend bezoekers op één dag. Voor één vlootdag, die in opzet veel eenvoudiger was dan één Vlootdag in Rotterdam en waarbij de weersomstandigheden nu ook niet bepaald daverend waren.

We kunnen e r alleen maar stil van worden en de voldoening smaken, dat de algemene belangstelling voor de Koninklijke Marine toch wel bijzonder groot is. Dat onze na-oorlogse opbouw, welke de Nederlandse belastingbetaler handen vol geld heeft gekost, toch naar het hart van deze belastingbetaler Is

geweest, want hoe anders deze belangstelling en deze uiting van nationale trots op zijn eigen Koninklijke Marine te verklaren.

Wij kunnen er meer dan tevreden over zijn en de organisatoren van de vlootdag In Den Helder van harte gelukwensen met het behaalde succes.

De schepen in de Nieuwe haven; de rondvaarten; de beëdiging van 64 marineoUlcicren in het Ankerpark; de duikdemonstratIes, waaraan ook burgers konden deelnemen; de muzikale show van de marinierskapel en de fraaie verllchtlng van schepen, bruggen en gebouwen .... dat alles heeft de marine, gedurende die vlootdag in Den Helder, op een waardige en dlensllge wijze uitgedragen.

Prinsjesdar Hct sprookje van Prinsjesdag in zijn uiterlijke vormen van een goudén koets met acht paarden bespannen, van een Koningin, een Prins en een Prinses, de historisch gevormde uniformen van gezagsdragers en militairen, heeft ook dit jaar op de derde dinsdag In september zijn indruk op ons gemaakt.

Wij waren als toeschouwer aanwezig nabij de ingnng van de ridderzaal cn voelde, naast al die uiterlijke praal, weer de Innerlijke waarde vnn een staalsbestel als het onze, al mocht ook voor ons in de eerste woorden van de Koninklijke troonrede een zekere mate van teleurstelling klinken, da t het na drie maanden nog niet mogelijk was gebleken een nieuw kabinet te vormen.

Ook wij hebben, staande in de houding en brengend de militaire groet, onze aanhankelijkheid betuigd aan onze geliefde Vorstin, die in de schaduw van het vaandel van het korps mariniers de trappen van de ridderzaal besteeg, gevolgd door Haar echtgenoot en dochter.

Wij kenden deze gang sinds vele jaren, sleeds vanuit de gouden koets naar de ridderzaal. Langs korpsvaandel en erewacht en ook die zelfde weg weer terug, wanneer die bekende, rustige stem de zitting der Staten Generaal weer voor een nieuw jaar geopend h:ad.

Maar. . .. op deze prinsjesdag vonden wij op die weg lets nieuws. Vooreerst de verschijning van onze Kroonprinses, die allerchnrmantst gekleed, bescheiden en vriendelijk, ons als het ware toelachte en voo r velen het begrip "prinsjesdag" In "prinsesjesdag" veranderen

d""'.

Daarnaast het korps mariniers, dat met zijn vallndcl, erewacht, tamboers en pijpers en kapel, in aanwezigheid van de korpscommandant, alle ogen op zich deed vestigen, niet zozeer door houding en voo rkomen, want die zijn ons niet vreemd, maar door het uniform, dat deze mariniers droegen.

Immers. het was weer nieuw, de mariniers in groot tenue te zien door op die historische plek van het Binnenhof. 011 uniform, zeker een korps waardig dat als het oudste van de Nederlandse krijgsmacht bekend staat en waarvan Iedere tre. en Iedere lis historisch verantwoord mag heten in die 290-jarlge geschiedenis.

Prinsjesdag 1956...... het uiterlijke sprookje. Maar hoogst reëel door hetgeen men kon aanschouwen 10 en nabij de ridderzaal.

W.L.

19

Waar de Koninklijke Marine vaart en vliegt s te klasse W. A. de Looze, arriveert op 2 oktober te Den Helder na het houden van onderzeebootbestrijd lngsoeten Ingen.

Het is de bedoellni, dat binnenkort In diens t zal worden gesteld Hr. Ms. onderzeeboot jager Llm b ur, . Aangeweze n commandant i5 kapitein-luitenant te r \.ot 10 ok tober te Den Helder en van 12 lee jhr. P. L. M. van Geen. tot 17 oktober te Amsterdam, waarna Hr. M s. onderzeebootjager Oroninlen, het schip naaf zee gaat om tussen 17 en commandant kapitein - luitenant ter zee 22 oktober te oefenen me t Hr. Ms. kruiA. M . Niessink, bevindt zich te Den ser De Ze ve n Provl ncll n.

Hr. Ms. De Ze ve n P r ovinciën. comman- Helder en lal gedu rende de tweede heUt van oktober varen voor oefenindan t kapitein lef zee mr. A. N. baron gen. de Vos van Steenwijk. bevindt zich tol 16 oktober te Invergordon en loop t na Hr. Ms. fregat Va n Speyk, commandant de bovenvermelde oefeningen met Hr. kapitein-luitenant te r zee A. G. van der Land bevindt zich in d e Caraiblllc he Ms. De Ru yte r op 22 oktober de haven wateren en is ter beschikking van de van Nieuwediep binnen. commandant de r zeemacht in de NeHr. Ms. onderzeebootjager Zecand. com ma ndant kapitein-luitenant ter zee J. B. d erlandse Antillen.

Kennema, Hr. Ms. fr'egat J al uar, com- Hr. Ms. fregat J ar ua r neemt, zoals eermandant luitenant ter zee der eerste der werd vermeld. deel aan geallieerde klasse J . C. K. Leeksma. Hr. Ms. mij- oefeninien gedurende d e eerste heUt nenvegers Naa rd en. Waalwijk. Abcoud e. van oktober. Daarna zal het 5chlp weSt eenw ij k, Loc hem en Drune n van derom d ienst doen a.ls vlsserij-polltleIIq ua dron mij nenvel'ers 129. commankruiser. dant luitenant ter zee der eel'ste klasse Op 2 oktober zal te Venetli! In dienst A. W. Crinee Ie Roy, en Hr. Ms. mijnen- worden gesteld Hr. Ms. frégat Lynx, werkschip Douwe Au kes. commandant Aangewezen commandant Is luitenant lultenant ter zee van speciale diensten ter zee de r eerste klasse A. A. J . Benis l. der eerste klasse A. Lok. neme n tot 14 Hr. Ms. onderzeeboot 0-21, commandant oktober deel aan geallieerde oefeningen, luitenant ter zee de r tweede klasse weke onder leiding van de commandant (oudste categorie) Ch. van der Zweep. Is zeemacht Nederland. schout-bij-nacht G. tot medio oktober te Den Helde r geslaB . Fortuyn. (In zijn functie van comman lionneerd, waar zij als inschietboot ter d 'lnt van het Be nelux-gebIed va n het beschikking is vlln het hoofd van het Kanaal-commando van de NATO) in de torpedo-Insch ie tbed rij f. zuidelijke Noordzee en het K anaal woronderzeeboot Wa lrus, commanHr. den lI:ehouden. Aan deze oefeningen ne- dantMs. luitenant te r zee der @CHtc klasse men voorts deel lockheed "Neptune" G. P. F. Munnik. vaart op de Noordzee vleg tu igen van ~ Q u adron n o van de en in he t Kanaal. Van 6 tot 1'1 oktober marineluchtvaartdienst, commandant verblij ft het schip nabij Rothesay en luitenant Ier zee vlege r der eerste klasse van 15 to t 19 oktober te Porlsmouth. Op A. E. H. Bi,ikerk. Grumman ,,Avengers" 20 oktober wordt de ondeneeboot wevan sq uadron Z van de marineluchtderom te Rotlerdam verwacht. vaartdienst. commandant luItenant ter zee vlieger der eerste klasse C. G. Hr. Ms. onderzCC!boot Zeeleeuw, commandant luitenant te r zee der tweede Smits, Hawke r "Seafury" jachtvliegklasse (oudste categorie) J . W. Oostertuigen van squadron 3 van de :nar lne.luchtvaartdiens l, commandant luite- baan, oefent in de nabijheid van Inve rnant ter zee vHeger eer eerste klasse L. gordon en wo rdt 18 okt ober te RotterOldhoff. en een helicopter. terwl.Jl dam verwacht. vliegtuigen van 5quadron I van de ma- Hr. Ms. onde rzeeboot 0 _27, commanrineluchtvaa rtd ienst, commandant luite- dant luitenant ter lee der tweede nant ter zee vlieger der eerste klasse klasse (oudste categorie) M. Deege, T . M. A. Hoebink. zijn Ingeschakeld vaart voor opleiding van personeel. Van voor eventuele opsporings- en red- J tot 13 oktober Is het schip In de Lyme dingsdiensten.

Bay. Na een verblijf te Rotlerdam zal Hr. Ms. onderzeebootjager F r iesland. het vervolaens op 22 oktober uitvaren commandant luitenant ter zee der CC!r- met bestemming Portland.

Hr. Ms. kruiser De Ruy ter. commandant

kapitein ter tee G. J. Platerlnk. vaart voor opleidingen woaraan toegevoegd Hr. Ms. patrouillevaartuigen f'rcyr en U. dda, commandanten r espectievelijk luitenants ter zee der tweed e klasse (o udste categorie) J . W. Lugard en C. M. de J onge. Hr. Ms. De Hu y ter blljfl

lot luile na nt te r tee va n de loodsdienst der 2e k lan e Jo nr ste calearorie K!\tlt : B. F. Saai. H. Harmenzon. J. van der Plas, P. C. Vos, A. A. Visser. m.i.v. I aUII:. lot luitena n t ter ..ee der 3e k luse: N. Keljler. E. Brouwer, R. van

20

U 5d

Van sq uad ron mijnen ver t rs 117 zijn Hr. Ms. Beve ta nd, Marken en PuUen ter beschikking van he t duikbedrijl, Van squa dron mij nenveren 129 houden, behalve de zes eerder vermelde miJnenveien, welke dee lnemen aan geallieerde oefeningen, Hr. Ms. Geplerl. Veere en WIldervan k oefeningen op de Noord,tt.

Hel I. te verwachten, dal binnenkort in dienst worden gesteld Hr. Ms. mijnenvegers Mep pe l, O r Upske rk, Hool eveen, Sittard en Goes.

Hr. Ms. patroulllevaprtui& Hefr in" commandant luitenant te r zee der tweede klasse (oudste categorie) W. du Pon, Is bela st met he l toezich t op de visserij in d e Nederlandse territoriale wateren tussen Hoek van HOlland en de Nederlands-Belglsche grens.

H r. Ms. patrouillevaartuig Uobeln is Ier beschikkin g voor vaaropleidingen.

Hr. Ms. dui kwerkschip Hercu les. com_ mandant luitenant ter zee van vakdiensten der tweede klasse K. R og, Is te r beschikking van de duikopleiding. Het schip Is tijdelijk gestationneerd te Vliss ingen.

Hr. Ms. torpcdowe rkschlp Mer cuur Ls ter beschikking van het hoofd InschIet_ bed r ijf te Den Helder voor het inschieten van torpedo'. telamen met Hr. Ms. onde rzeeboot 0 -21.

Hr. Ms. nettenwerkschip Cer berus. commandant luitenant ter zee d er tweede klasse (oudste categorie) W. M. GooSJens, Is iestationneerd te Vlls!l ngen.

Hr. Ms. opnemingsvaartuigen zeera kkel en lI yd rorraa' commandanten kapiteln-Iuilenant Ier zee Ir. W. Langeroar en luitenant te r zee van speciale diensten der eerste klasse H. van Aaideren, verrichten opnemingswerk zaamheden In de Nederlandse wateren. l'tt A R I ~'ELU CHTVAARTDI EN ST

Van sq uadro n ". bestaande uit Grumman " Avenger" onderzeebootbestrljdingsvlleituigen, commanda n t luItenan t ter zee vlieger der tweede klasse (oudste categorie) J . F. T. Luns, bevindt zich een aantal toestellen op het Brlt.e marinevliegkamp Culdrose voor opleiding.

Squa dron I, bestaande uH Fairey " F lrefiles", commandant luitenant ter zee vlieger de r eerste klasse A. Ehbel. Is gestallonnCC!rd op de Dr. Piesmanvlieghaven op Cllraçao. Het squadron is ter beschikking van de commandant der zeemacht In de Nederlandse Antillen en is bovendien belas t met de voortgezette ~ lieger-opleldlng.

Renswoude, L. W. Snoek, A. J. Stam, P. C. Smlt, B. A. Slemons, M. C. R. van Haia, W. N. A. Hoeke. W. D. de Menthon Bake. J . de Wolf, L. H. van Opstal. M. C. C. de Nooljer, G, Beekhof. B. N. Akkerman, W. A. F. K raak. Jhr. J . W. J. E. Altl ng von Geusau. A. Pruijs, P. W. ScheJkers, W. A. Borger, H. W. M. van Dam, J , Holtrop, J . de Haa5. T. Tak, J . H. E Hutjes, S. B. van Zadelhotr. W. Springer, R. Rouffaer , A. Scheftelaar, J . Kleijn, J . C. Hulshol, W. van der Helde, P. C. Binnendijk, W. K, Vel'boeket, J. H. van Hulsen, J . S. Melscnbacher, B. Potjer. E. A. Das, F, Immlnk. W. PrIns.

m.i.v. 16 aug.

1956

tot lultcn an t tc r zee d cr 3c kl asK KMR: A. O. Lobtrt1m, H. E. M . Koop, T .

Ollen, J . B. Pranger, B. H. Post, C. de Boer, J , W, Dielrich, H , de Haan, J . T, van der Goot. R. Dijxhoorn, G. W, E. Gerritsen, 5. P. Verver, N. C. van der Leeuw, J. Zuidema. F. H. E. Edens, P . Poot, J. R. B. Muller, T. Vries. J , Kruse, C. D. Tuinst ra m.i.v, 16 aug, ]956 Opgave van sc hepelingen die in hel tijdvak van 16 jul! 1956 101 en met 15 augustus 1956 behoudens bedenkingen in aanmerking komen voor bevordering tot de rang van korporaal en hoger. lot tweede lullen ani de r m a rin ic rl: R. van den Hoven, J . H. Veldman. J, P. G, Paes, J , C . C. Dekker. A. M .

Swenker, R. W , Souwerbren m .i.v, 16 aug.

1956 tot tweede luile n a nt d er ma rini ers K~IR : R. W. A. Hermans. P . E. Hoeks ira, G, M . van der Ent. Mr. F. H . Kernkamp, F. H . Kooljman, J. W. van BorseJen, P . C. Kooi si r a, A. de Goede, y , G. Bouwkamp. R. L. van LIes hout, H. J , Knottenbelt, Mr. W. Brouwer, E. J . van de Velde, J . I. Esser, J . den Ouden, J . A, M. Dlrven, J . W. Sonneveld, Or.. J . L. Lang, J , Mollema, H. A. T . Scholten, L. W. J , van Gent, H. L. de Laat, J , van der Velde n, J , Lorist. L. P . Hageman. G. Verhoet, D. Gaastra, J .

Maring, C. G . Zegwaart, J , Atema, D, A, Treep m.l,v. 16 aug.

1956 lot " llic na nt ter l!ee va n dc tef:hnlw.he d ie nst de r 3e kla.sse: D. Huter. H. N. van Leeuwen, J. J .

C. van Hoeve, G. N. Medendorp, A. F . Larier. A. G. Gassellng, J . C, F, de Kanter, W. Nederlor, A. Bollen, A C. C. BOland, Jhr, P. G. de Graeft, H. ScheJtema de Heere, L. G. den Brok, B. Merkelbach m,Lv. 16 aug.

1956 tot h, Uc na n t 'er !l:ee van de dck trotcehnlllChe die ns t der 3c klUlle: R. H. de Groot. F . R. Zieck, J . H. J , Bosma. J . J . van den Hooven, io'. J .

Quanjer m .I.v. 16 aug.

1956 tot luiten a nt te r zee \'a n a dm inls tn lle de r 3e kl asse: S. W . P . C. Braunius. J. Buiskool H. A, Mölle r , P . H. Boegborn, J. K. 1956 F, Tichelaar, ·G . J . van Doorn m.I.v. 16 aug. tot luitena n t te ~ l!ec van , pedale dl e nll ten der 3e kl asse KMR : 1956 J , P . van der Ploeg m,Lv. 16 aug. tot lui te na nt !er l'.ee ta nda rts de r te ktaNe jon,ste Catel"orle: 1956 H. H . Fortuin m .I.v. I sept.

BEVORDERD

tot luite nan t te r zee d er te k laue Jo nJste u le, or le: R. C. M, de Quaij, W. G. van Ge nt, C. H . E. Brainich von BralnlchFelth , L .C. A. Weslenenk, R. den BoefI, J. van Schiev~n, J , J , Leefla ng, H. C. van der Meyden, H . N .

B. Roeis. 5, J. de Jong, E. J . H. G. van Swaaij, H . G . van RinkhuiJl!en, O . den Boen, J , C. Einthoven, L, Dekker, J . F. M. Boshouwers, R. J .

J . A. A. van den Cloos ler Baron Sloet tol Everlo. J . de Muijnk. G . H. de Ra pper, W, J . Heringa, F. A. J . van Seters, F. S . Peters. p , R. T. Meerman s, F. A . J . de Boer, H, J. Sachumsky, W. van den Donker, R. G. van Raadshoven. R. R. SoUner .

J. A. C, Hartogh, W. G. M. H. Canlslus, A. L. Zange, J . E. Kaa sschieter, J , G . Kernkamp. B. R. van Erkei, W, F, de Koning, J. C. de Wolt!, T. G. Loeber, A. Vonk, H . C. Couprle, R. Vlnckx , G. A, van de Weg,

H. J . L. C. Bax, G . M. J. van Holthoon, W. J . H. Kernkamp m.i.V. 16 Au~ 1956 tot ee rs te luitenant der ma r ini ers: J . G . A. Schampers, A, J r Hakkert, T. Rudolphle, W. B. Donker Cu r tius, R. F. Hendriks m.i.v. 16 aug.

1956 lot lullena nt te r zee van d e t ec:hnbehe die nst der t e klasse Jonlsle c:alegorle: P . J . Gruyters, W. A. van Wijk, C. A. J , van der Krogt, C. NUdam, J .

N . MeiJer, P. J. R. Bremer, H. H. van Kes teren, H. Stump(, R. Lapré m.I.v. 16 aug.

1956 tot !'li tena n t Icr zee van de elektroteehn lllChe dJ end d er 2e kl _ Jon,ste a teeorle: C. M . N. Beiderbos. R. C. Vcenstn, F. Stam, C. N , de Rijk, A. H. Knep_ pers, E, Bakker m.I.v. 16 aug.

1956 tot lullen a nt ter zee van admin i.stra Ue der 2e k lasse Jonllste c:a tegorle: G. L . Coolen. P. L . van den Bossche m,Lv. 16 aug.

1956 lot lijde lij k eommandeur: A . H , J . van der Schatte Oilvler m.I.v. 22 aug.

1956 lot le hout - bij-naeht : L , J , Gosllngs 1956 m.I.v. 28 aug. tot luitenan t ter zce de r te kl asse ouds te eate,orle: J . TazeJaar, J . F. Ponssen m.I.v. I sept.

1956 tot lultc na nt ter tee va n d e techn lsehe diens t d er te k lasse oudste caterori c: Ir, T . M , Pelser m.I.v. 1 sept.

1956 tot lu iten ant U r zee van speciale di ens ten de r t e klasse Jongs te eaterorle K IUR : F. H , J . van den Brink, L. Lodder, J . A . van Dijk, J. T. Smit, J . Dekker m.i.v. I sept. ]9515 lot schout-bij-nacht : W. J . Kruys, G. B. Forluyn, A . M. Valkenbu rg m .i.v. 4 sept.

1956 to t eomm ande ur: J . F . van Duim m.i.v. 4 sept.

1956 lot lIChou t -b ij-naeht va n d e teehnl llChe dJ enll t: L. Stam m.l,v . 4 se pt. t ot tu ltena n t Ie r zee a r~ der te klasse oudst e c:ate,orle: J . A . Kylstra, H. Zuidema m.I.v. 12 sept.

1956 tot luite na n i tu zee va n va kdl e nslen der te k lasse ouds te categorie: J . Tebbes. K. de Wit, F. A. van Cleemputte. J. F. Jansen m.I.v. ]6 sept.

1956 t ot luitena nt te r zee va n va kdi en ste n de r te klasse ouds te ea.tegorle ('-'oven de s :e rk te ): C, de Vries, J . N. Kultens, E. Ma rk s, J . M . Zeegers. B. Grootjans m.l,v. 16 sept.

1956

""

IIN RANG GELIJK GESTElD

met. l ullc na nt ter zee d er Ie kI UK: Tijdelijk vlootpredikant Ds. J. C. de Bruine

m .I.v.

I sept.

I

""

EERVOL ONTSLAG

EERVOL ONTS LAG : twe ede luite na nt der mariniers Kl\1R : op venoek (benoemd tot beroepsortlcier der Kon. landmacht) J . Thuis m .I.\'. I sept.

1956 Schout-bij -naeht "an de teChnische di enst : op ven;oek wegens langdurige dienst J . B . Berck m.I.v. sept.

1956 luite na nt te r zee va n .... a kdi ensten der t k lasse jongate uleeorl e: op verzoek wegens langdurige dienst S. Brockbernd m.I.v. I sept.

1956 offi cier - ma rva. der t e kl as~e oudl te cate,orl e Kl\1RTV : op verzoek A. A . E. Beugelink-SchoJten m.I.v. 16 sept.

1956 ka pitei n ter zee IUI.R: op verzoek M. J . van der Burgt m.I.v. 29 sept.

",.

21

M

ES

Opgave van schepelingen d ie in het t ijd vak van 16 juli 1956 tot en met 15 augustus 1956 behou dens beden k ingen In aan-

merking komen voor bevordering tot de n m g van korporaa l en hoger . va n kwartie r meeste r lot boo tsma n : B. G. d e Ridder en J. Mantel m.i.v. I aug. l!.I5t1 va n ma trOOlll der Ie kl Nse lot kwa r ti ermeeste r : m .I.v. I juli 1956 W. Hae rllein en T . P. P uij mb roe k M. van GI n kei m.i.v. I a ug.

1956 va n korpor a a l- Il uch uis konsta bel lot se rsean t Ku ch utskon sla bel : W. J . Mee rm a n m.i.V. I a ug.

195(; VII n resc h utsko nl labe l d er Ie k lU 5e lol korpo ra a lJuch u u ko n s la bel :

K . P oepjes en P. J . A. Roos m.l,v. I a ug.

19:Jo vi n sc r rea nl-I cse hu tm a ker lol maJoo r -, t.sc h utma ker : F . J . Haverman s m.I.v. 1 aug.

195d va n vuu rl eldln l'mo ntc ur de r Ie k lasse tot ko r p.of'U,l vuu rl eldlna:m onteur : J . J . Riswiek, J . M . Hu [venaar en A .

H ll horl t m .I.v. I juli 1956 va n kor por aal ·ele ktromon le u.r t ot 5erJ"eanl·eleklromon te ur: A . F . F . Dang m.I.v. I j uni 1956 va n eleklro mon te ur de r Ie kl asse tot korporaale leklromonte u r: A. va n Dalen m.I.v. I apr il 1956 P. T ak m.I.v. 1 jun i 1956 J . C . C. den Boer m.I.v. 1 ju li 1956 va n korpor aat · tor pedoma ker tot se r rea nt- torpedoma ker : J . van de r Laan m .I.v. 1 juli 1956 J . Erkele nl en W. Verhey m. I. v. I a ug .

1\:1511 va n torpedomake r d er Ie k laa&e tot k orporaa l·lo rpedomaker : P . J . Ve rdu ll en J . Wlltac hut m.I.v. I ju li 1956 R. van d er Mee r e n A . Stratlng m.I.v. I a ug.

1956 va n mac hinis t de r Ie kluse tot ko r poraal· machin ist : J. M. Wij nh oven m.I.v . 1 j uni 1956 va n se rreant· lcltrU ve r tol m aJoo r ·schrijver : J . F. C. Gene uglij k m.I.v. 1 j uli 1956 va n korporaal- ach r iJ ve r tot l erlean l-schr ij ver : A. F . Avis m.I.v. 1 aug.

H15G va n kor por-a a l- l.lck en ve rpl e,er tot aergeant· I.ieken verplerer: K . van Dellen m.I.v. a u g.

195'; va n ko rporaa l·kok tot se rru nt-kok : A. van Sch alk en K . He rn a mdt m. i.v. 1 aug.

195\1 va n kor poraal van I pecia le di ens te n InlIchtInrendiens t tol se r llu nt va n I pCflla le dl cnllfl n in llchtln ren dle ns l : A. C. van Mee rk er k m .i.v. 1 j uli 1956 van malroo. va n ~ pCc:lal e d lenlte:n Inlichtin ..end le ns t de r I e k!a~~ tot kor poraal va n specia le dl enlte.n Inllchtln ren dl enlt: J . H. van lngen m.i.v. aug.

1956 , 'a n korporaal· vllere r t ot ser rea nt-vlle,er: J . van d e Beek en C. J . Ypes m .i.v. I juli 1956 van vllerlulr le ler ra fll t d er I e k lasse tol k orporaa l· \'lIertu lr te.lerra fli t: J . Schipper, E. Prins. J . A. va n Leeuwe n en C. M. de Vries m.I.v. I aug.

1956 van vllelflulr make r· vllerlulr monl eur d er Ie klane tot korpor aa l- v lle,lulrmake r- vllertu lrm onteur : C. J . N. Laros m.i.v. I juli 1956 E . H. Nilmhuls e n P . Brands m.i.v. I aug.

1956 va n v lh:rlull"ma ker - metaalbe wer ke r d er Ie k luse lol korpora.a l- v llelflul r ma ker · me laa lbewe rk er : A . A. Goossen m .I.v. I juli 1956 A. M . Schelleke nl m.i.v. I aug.

1956 va n ko rporaa l de r marl nlen tol se rrean t der mari niers: J . Bos m .I.v. 1 a ug.

195d va n m a r inie r de r Ie kl use. tot korporaa l de r ma ri ni ers: A . W. Zweedijk. J . F . J . P leten. W .

J . Zwar ts, M . Clar ijs e n W. Verhoeven m.i.v. I j uli 1958 van ma r in ier va n de ve r bi ndingsdie ns t d er Ie k lasse tot korpo raa l \Ia n de ve rbindi ngs die ns t: J . A. Buz lnk. J . B. van der Sluis en W. A. A. H . Zondag m.i.v. 1 april 1956

22

Opgave Vlm schc peli ngen mct de rang van korpo ra al en hoge r 8an wie eer vol on tslag uit de zeedienst is verleend met in gang van de da tum a ls achter leders !laam ver meld : opperaehlp pe r : J . C . Rozcn da l m. I. v. nov.

1956 kwa rtie rmeeste r : 1956 m .i.v. 1 sept.

B. Stougje m.i.v. I nov.

J . C. Ma rt Îna 1956 ,erl"ell nl· I"eschu ts ko ns tabe l : 1956 m.i.v. 11 sept.

J . van Dro ffelaar korpor aa l· J"CKbu 11kons labe l : m.i. v. sept.

1956 C. J . Buurma nl kor poraal-vuu rl eld ln,smonte ur: 1956 m.i.v. 16 sept.

A. C. Bakkenes aer, ea nt·elekt romonte ur : G. J . S teij n, 1956 m .i.v. I sept. m.i.v . I nov.

1956 A . M . Cox 1956 m .i.v. I dec.

J . KI Rvers korporaal ·ele ktromont eur: H. J . Zwlers m .i.v. 1 j u li 1956 J . L. Olk hooff 1956 m.I.v. 16 n ov. ser ,ea nt - rad lor. da r mont eur: A. Reijnl er sc 1956 m.i.v. l okt. korporaa l· ...dl or . d a rm onte ur : 1956 m .I.v . 16 se pt .

B . R. Lu bben l er lfea n I-te:lelf ra (111: m.I.v. l okt.

1956 J . T . Dcng erln k G. van de r Meer 1956 m.I.v. 16 dec. maJoo r - tor pedo ma ker : m .I.v. t maa rt 1957 J . H. Cerrlts korporaat- torpedom a ker : F . van de r Sluyl m.I.v. 16 se pt .

1956 op permachi n isi : 1956 m .I.v. 16 sept.

G. de Best se ra:ean t · mach in isl : J . K . Bakker d o<.

1956 m .I.v. korporaa i- m acblnls t: J . B. W. Putters m.I.v. I aug.

1956 1956 m.I.v. I nov.

J . C. Anker korporaal ·Kb r ijve r : m.I.v. 16 sept.

J . Rep pel korporaal-bot telier : m .I.v. I aug.

1956 G. J . Pook 1956 m.i.v . 16 okt.

A. Adrlaanse korporaa l· h ofmeu ler: J . J . d e Leij m .I.v. 16 se pt .

1956 kor poraa l- kok : m.i.v. lokt.

1956 V. J . Serra rens kor poraal·sch oenm a ker: 1956 L. P. BoudewlJ n s m .I.v. 16 s ept.

1956 J . E. K ok m.i.v. 16 okt. se rgea nt· vlieg tui gmaker · ra dlomon teu r : P . va n Rookh u ijzc n m .I.v. m a art 1957 ae rgu nt · vlle,lulgma ke r · ko ns la bel : m .I.v. s ept.

1956 J . A . SchrovesRnde se rgeant der ma rl n le rl: 1956 C. A. G. Dom m.i.v. I a u g.

1956 H. A. AlblRs m.I.v. 16 s ept. ko r poraa l der m. r lnlers: 1956 H. M . J . Zwartebol m .l.\'. 16 au g. m.i.v. I sept.

J . J . Schellekens en W . 51001 1956 1956 W. J . Bour en J . M. Weije r ma rs m.I.v. \6 o kt . se rrl'!l n t· m UI l ka nl : 1956 W . J . Dullaerl m.I.v. I se pt.

" 56

N. V. fABRI EK VAN MELK PROD UCTEN D ER

Vereenigde Zuivel bereiders labrlkanten

~an

o n;c'ul kerde geo::ondensee. de m el~ 'ile'u\ ~ e rde gKo ndenseerde melk ge"e,Uheerde me lk b ,oe m. en gorlePIIP c hocolaoemel k melkpOed e r

bote,

III~III

30 Joo, lIeteden

DIESELMOTOREN

.. n !lobby

zijn eenvoudig van construct ie, betrouwbaar en zuinig in gebruik. Enkc:l werkende tweelact motoren voor scheeps· en stationair gebruik, in vermogens van 110:-4000 pk.

enhte m''''en Iho",

00

'Qij~it'

Un Indu lt,i. mer mU' don

.n

SCHEEPS· EN STATIONAIRE BENZINE· EN DIESELMOTOREN

.~port

nOOr otte

Vrijwel alle ty pen scheepsmotoren

steeds uit \'oorra3d leverbaar

.,.illCht •• hn

Benzine-motoren van 5Y2-84 pk Diesel-motoren V3n 19- 130 pk

HOLLAND·BOLlNDER SCHIEDAMSEDIJ K 12 -

ROITERDAM -

Nieuwe aanwinst voo r Holland -Amerika Lijn nadert vo ltooiing .. , .

s.s. Statendam (23.000 Ion) Beg in 1957 In de voort

" 11 ' 1 \loo d to b . on • we ll · ,u " Ih ip" ROTTERDAM -

te

HAVRE • SOUTHAMPTON - COBH (Iflrtond) NEW YORK en CANADESE HAVENS

T EL 29 195

,

H,. M•. "FRIESLAND" de eerste onde .. zeebootjager van de B-klasse De Rolterdamsche Droogdok Mij. N.V. . Rotterdam Ned . Dok en Scheepsbouw Mij . V.O .F.. Amsterdam N. V. Koni nklijke Mij . .. De Schelde " . Vlissingen Werkspoor N.V.. Amsterdam Dok· en Werf.Mij. Wilton .Fijenoord N. V.. Schie dam

Helonlwerpen, zeilen en drukken van Uw druk w erk is bij ons in goede handen. Wij hebben ons bedrijf in de loop der jaren 9 peeialiseerd in hel drukken van period ieken en handelsdrukwerk. Zowel week· als maandbladen worden door on. punclueel ve~o rgd On. produclieappanlal slaal borg voo een vlotte aflevering v an Uw orders.

Wanneer U behoefle heell aa!, good druk werk, dan zullen wij hel zeer op prijS siellen, ons machinepark en onte vakbekwaamheid voo r U Ie mogen inschakelen.

BATTERIJEN VOOR SCHEEPSVERLICHTI NG MET GROOTOPPERVLAK-PLATEN IN SPECIAAL UITGEVOERDE HOUTEN TROGGEN

, c. Blommendaal n.v.

RIJN S TRA AT 9 " DE N HAA G

PRIJZEN EN INLICHTINGEN OP AANVRAGE ACCUMULATORENFABRIEK VARTA NoV. AMSTERDAM·C. SPUISTRAAT 46 TElEF., 45787

ONQEDIERTE

~

Varnished cambric kabel VERDELGINGm

" Nie t het woord, maar de daadI " zegt het RIW A -praeparaa t !

RIWA

DSCHE KABELFABRI EK DELFT

eH EM. FABRIEK

AM STE R0 AM· Z. Wie l ingenstraat 6

Telefoon 72 .30.68

woor el..etr ilehe inllllll. lie ~.n ree.ehepen. Btlproeld en ~e " ke."d door . LIoyds· en .Veribs".

Een 1. "9fi Ie...nsduur.

Btlslllnd t.;.n hoge t.... per.tur.n. l.~ert•• • r met k. toen- of melll.l· dr..dom~leehti"9-

•

\

•

N~d~r/Cll1dEche SfCll1dClrd INTERNATI O NAL T e:LII!: PMO NE .... ND

Elecfric Mij.N.V.

T E L. II!:O RA P H

S Y9T EM

TELECOMMUNICATIE Tf(H NIEK KANTOREN , SCHELDESlRA'" ", _GII ... ViNHAGE

FA81UEKEN EN MACAZIJNEN , h VAN DER KUNSTRAAT 288.292

11100·'1102

',.CRAVENH"'CE

Tel,looncentr,I., \loor .... tom."": .. bedrijf en "oor ."lomaUsch dillrlc:toverk•• r

Hul.,.I.looniou l.II.Ue •• T,1,loonlo-lI.. lI.n Telegraafcentrai •• en Va .touch.lj"."

DraaggoU lel_tonl.epparatuur SI\ln .. llnll,II.,1 8 ... oor elk doal "htand.bedlen'" !! e n m•• Unlt, II,Ue. Selenium gelijkrichte.. "cor ,Ik "e .mogen P"eumaUIc;h. bullpo.llnstIlUatie. eond.nutoren. In lndorm.loren

Radlo l ,nde .. en onl"angllrs \laar 1.lec:ommunlc:.tle sys temen

SI r •• lze nde.app., atuur Radiocommunlcelie en n .... lg.li.epperatuu. vQOr luc:ht· en Ic:heepuut Radu Iyllemen Zenderl voor omroep en tel evilie $tudioapparaluur Zend· en ont~.ngbuiJ[en Prec:ble meet.ppu.tuur

VERTEÇENWOOROIC'NC VAN , INTERNATIONAL STANOARO ELECTRIC CORPORATION 8ELL TELEPHONE MANUfACTURI,..C COMPANY STANOARO lElEPHONE5 ANO CA8LES UO. CREEO .. COMPANY l TO. EN Vi.R8ONDEN MAATSCHAPPIJEN

Scheepswerf " DE WAAL" N.V., ZALTBOMMEL Gemeenschappelijk samenwerkende scheepswerven Gebr. Nlestern & Co. . Delfzijl Noord·Nederlandsche Scheepswerven - Groningen Scheepsbouw Unie N.V.. Groningen Nlestern Scheepsbouw Unie N.V.. Hellevoetsluis

Nie uwe kanalen bevorderen handel e n verkeer, bre nge n welvaart.

BOS & KALIS is in staat, ook de allerg rootste projecten in snel tempo uit te voeren.

M .1. "GlIJ ".nl" _ 11511 Ion _

Zoutublp \'00. Kapala I'uuuhaan Ga.am dan Sodi ""ui - Dlakatu.

• Alle soorten vrachtschepen

• • • •

Zeesleepboten Lichters BaggerInstallatIes Hellingen en droogdokken beschikbaar voor reparatie van schepen tot 3000 ton.

•• onze mijnenvege De bouw van Scheepsbouw

Ted din 9 to n - apparatuur HOUDT DE WA C HT BIJ ALLE DIESEL.

MOTOREN

Machinebouw - Reparatie

OP ONZE

MIJNENVEGERS

ABNO RMAL E

•

WILTON- ' FIJENOORD

TEMPERATUREN

•

DRUKKEN

•

SNELHEDEN

WORDEN

GESI G NALEERD

• BIJ CRIT IEK E

SCHIEDAM ROTTERDAM

OMSTANDIGHEDEN

WORD T DE

BETREFFENDE MOTOR AUTOMATISCH

>(-

GESTOPT

TE CHNISCH E HANDEL SONDE RN EMING

VANANDEL N.V. Boforsgeschut . Geschutsrevisie

ROTTERDAM

T EL.EFOON

POSTBU S 6049

6~

S lijnen

Stalen Ramen Sta len Ra men e n Deuren

Stalen Binne nwa nd en Plaa l, ta len koz ij nen Ru bber T ochtdeuren

STARAKO OOSTERHOUT Staalconstructie Spa nte n Ll,uer.

Lood, en Ra da rmaai en. tUil:.

,

moderne coa ste rs

E.J. SMIT &ZOON's SCHEEPSWERVEN N.V. Ie

lijnschepen

TeI.1 nr. 241 · lulom. K 5904

zeesleepboten

Plaatwerken

WESTERBROEK (G •.)

T. '.or. m-. drl ' : " "kl"mlt

Radarscherm en Kl eerku t cn

•

uitgevoerd in staal· plaat of aluminium

plaat

handen Vra cht-, .

DE HAAN & OERLEMANS' scheepswerf N.V. HEUSDEN

passag lers- en tallkschepen lot 10.000 tön O.W.

Fleltibele scheepsleidingel\

MUlTUFlEX ~ AMSTERDAM LENSWATER

AANZETLUCHT

SANITAIR

BRANOSTOFOUE

UITLAATGASSEN

ZOUTWA.TER

SMEEROLIE

DR INKWATER

KOELWATER

BRANDBLUS

HYDRAULISCH

ZOETWATER

VERSCHURE ' S

S NELL O PENDE

VOOR

SC HEEPS·

EN

S T O OMMA C HINES

STATI O N NA IRE

DOELE I NDEN

VERSCHURE & Co's SC HEE PS WERF EN MAC HINE F ABR I EK N ,V .

MEEUWE N LA AN 70 . AM STERD A M · TELEFOON 60101

•• De bouw van onze mijnenvege "MUILWIJK" . DORDRECHT METAA LWA RENFABR IEK - KOPERG IETERIJ

Voor de 32 Kustmijnenvegers leveren wij de

MESSING EN BRONZEN T-STU KK EN DEKDOOR VOE RINGE N BOC HTSTU KK EN KOPPE LI NG EN PEILSTO KK EN FLENZ EN · MO EREN

NEMAG ERTS STRAAT

ROTTERDAM

LEVERDEN 3' ANKERLIEREN VOOR ONZE

~ I1I NENVEGERS

FAB RIEK

, VAN

ALU!II NIU!l PR ODUCTEN

KOCO VOO RSCJl OTEN PAUWENSTRAAT la TELEFOON K l 717-2644

J. , <Ir ...../

LIClmlt:fAl[N !lASTEN EN LAADBO![EN

..... ....nI.

j.

H" H I .... ~rll .. ~ Jl!!: ......

r... 10" lt... 'rrr-fllr"

0(1-

"_11...

.............. _" .U.. ."..,,. ..... #I.IJ.II~ "'"ft NI. IJHQMiWLHI(.

+ ;:=:::, j

•

I

handen

In

ROTTERDAMSCHE PLAATWERKINDUSTRIE PIEKsTRAAT 20, ROTTERDAM, TEL. 79550

DE

ALUMINIUM MEUBELINDUSTRIE VOOR DE MARINE •

Scheepsramen en patrijspoorten

alle mogelijke uitvoeringen levert

Firma H. K. van Wingerden & Zonen Metaalgieterijen

Gorinchem

• ELECTR ISCHE SCHEEPSFORNUIZEN • ELECTRISCHE SCHEEPSOVENS • ELECTRISCHE SCHEEPSWARMKASTEN • ELECTRISCHE SCHEEPSBIlAADPAi'.'NEN MET GEPANTSERDE VERJV A RMINGSELEMENTEN VOLGENS MARINE. UOYDS' EN KEMA SPECIFICATIE

APPARATENBOUW NEDALO N.V. POSTBUS 34 ~ HENGELO (0 )

TEL. 2944/5

C. PLATH ALLE

ElAi\lIlURG

AUTISC UE I.NSTR MENTEN

van HaUum en ·8lankevoort n.v.

BEVERWIJK . TEl. 3341

bagge,:,werk betonwerk grondwerk

A ll een"tr Lel!:enwoordi gere

I NGE l EUJlS·BU REA U

J. & C. VRINS

N. V.

IN BINNEN. EN BUITENLAND

SWlU linçk"".1 58 . DEN IJ AAG . Telefoon 335073

•

.In tén WOo.:lId.

'~I.'hlkr De Ohnl .... h.- Zil wW{ pr«If'li WJIIu.U (.lrd .. "'-"'kl tiel ka,1J9lChl. de ro:cn. m.1.,l1

g.;t5I'woow

bo\,'t.'n.ll

hel

CerCI Z.1~ I "ml

GERO ZILVIUM

N.V. INTERNATIONALE

Bouw

COMPAGNIE

v/h Fa. H. v. Heesewijk BEST (N,Br.). Hoofdstl'ut 63 (SUlitnum Dor pst raa t 130 '''' .... ij IlC d) Te l. 341 (5 lij nen) T. I.Ad rH; HA8 PARAMARIBO . Hee renn rut 37 Te l. 2561 - P.S. 574 Tel.Adres : HAB

U/tv~,/ng

van :

*

Bouw. en Gewapend Betonwerken IkIrc.rlijke_ en U t iliteitsbouw Watu_. Spoor_ en Welenbouw Grondwerken Machlna'e TImmerwerk en

Londelijk erkend

Gas" Waterfitters- en loodglerersbedrlJf

EIGEN CONSTRUCTIEBUREAU

Eerste Nederlandsche NAT zandstraalbedrijf

H. VAN DER KRANS SCHIEDAM _ TEL. K 1800-67564 ST A A LOR A AOK A BEL S

In' en

HERCULE STOUW EN P Y THONTQUW

uitwe ndig

SISAL. EN MANILLATOUWWERK

~Qndslrol e n

.

en verve n

" • Sche pen • Tanlu:

eBl"uggen eGe bouwen . nL

Grote copaelfelt

Rollend en drijvend mate ri eel

N.V. Houthandel

'lh Nico Vinken & Co.

ZAGERIJ SCHAVERIJ DEN HELDER

LEVERT ALLE HOUTSOORTEt-l Be ton tripi•• , Watarvalle Hardboard.

Tropen verlijmd Tr iple. en Muitipi • •

Kantoor e n opslag :

Janzenstraat 77, Den Helder, Tel. K 2230.2437